Jak prowadzić domową hodowlę psów i nie zwariować

Transkrypt

1 Anna Marek PIES HODOWLA WYCHOWANIE ŻYWIENIE Jak prowadzić domową hodowlę psów i nie zwariować

2 PIES hodowla wychowanie żywienie

3

4 Anna Marek pies hodowla wychowanie żywienie MULTICO Oficyna Wydawnicza

5 Tekst: Anna Marek Zdjęcia: Anna Marek (wszystkie niepodpisane nazwiskiem), Anna Bornik, Tomasz Ciszewski, Sylwia Czaja, Marek Dominiak, Alicja Fic, Balbina Gluza-Czyczerska, Beata i Robert Gnyp, Maria Gondek, Dorota Gorgolewska, Magdalena Grassmann, Sławomir Kamiński, Kamila Kiełbasa, Bogumił Kolęda, Katarzyna Madziała, Beata i Magdalena Pąsiek, Łukasz Sączewski, Mariusz Stasiak, Izabella Symanowicz, Jan Szmaja, Anna Świderska, Katarzyna Wojcieszak, Grażyna Zglińska Zdjęcie na okładce: Fotolia Zdjęcie na str. 2 i 6: Fotolia Projekt okładki: Marta Zięba Projekt graficzny: Monika Żyła Copyright by MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2010 Wszelkie prawa zastrzeżone MULTICO Oficyna Wydawnicza sp. z o.o. ul. Kazimierzowska 14, Warszawa tel.: faks: sekretariat@multicobooks.pl Redaktor merytoryczny: Aleksandra Zduńska Korektor: Elżbieta Kijewska Produkcja: Jadwiga Szczęsnowicz Studio DTP: Elżbieta Pich Opracowanie cyfrowe zdjęć: ArtGraph ISBN

6 Spis treści 5 Wstęp... 7 Kubeł zimnej wody na początek... 8 Żeby zostać hodowcą, musisz...8 Podstawowe pojęcia...9 I ty możesz zostać hodowcą (?) W związku ze Związkiem...15 Rasowe równa się rodowodowe...15 Kogo możemy nazwać hodowcą psów rasowych?...15 Związek Kynologiczny w Polsce...15 Inne organizacje, czyli FCI nierówne F.C.I..16 Co kraj, to obyczaj...16 Nieznajomość prawa szkodzi...17 Jeszcze jedno istotne pytanie...17 Dla każdego coś fajnego, czyli wybierz sobie rasę Nie każdy pies dla każdego Pomysł na wariant, czyli skąd wziąć pierwsze szczenię...21 Wychować szczeniaka i przeżyć Pierwsze dni powiedzą ci wiele o tobie samym...24 Kilka złotych zasad, które pozwolą ci godnie przetrwać psie dzieciństwo...24 Nie ma problemu bez rozwiązania...39 On mnie nie rozumie!...39 Ja go nie rozumiem! Nie utrwalaj niepożądanych zachowań Najczęstsze problemy wychowawcze Spacerologia stosowana Wychowaj sobie championa Podstawowe zabiegi pielęgnacyjne czesanie, kąpiel, suszenie Drobna korekta urody?...51 Hop, na stoliczek!...52 Pokaż ząbki, kochanie!...53 Do wozu!...54 Zadbaj o kondycję pupila...55 Jakie żarcie, taki pies Sucha karma...57 Jedzonko domowe...59 Żywienie surowizną Mity Papiery i papierzyska krok po kroku, czyli od metryczki do metryczek.. 62 Show must go on, czyli najpiękniejszy pies wystawy wraca z wami do domu Ogólne zasady wystawowe...70 Pies jaki jest, każdy widzi (?) Kolejność wystawowych zmagań Wystawa krok po kroku Dobry weterynarz, czyli skarb hodowcy.81 Doktor Ideał zawsze dyspozycyjny Zrób sobie dobrze sam...83 Pomoc przedlekarska...85 Apteczka psiarza Kto czyta, nie błądzi Genetyka dla laika, czyli dobieramy parę hodowlaną...90 Cieczka, ruja i krycie...94 Quo vadis, hodowco? Wyznaczanie okresu płodnego...96 Jedziemy do narzeczonego...97 Ciąża urojona, ciąży brak czyli gdy ci ciąży brak ciąży Puste krycia Ciąża urojona Poronienie Gratulacje, suczka jest szczenna! Potwierdzenie ciąży Żywienie suczki w ciąży Leki w ciąży Przebieg ciąży Oj, będzie się działo czyli przygotowania do porodu Najlepsze miejsce Posłanko w różnych wariantach Bezdyskusyjne zalety kwoki Poród idealny, czyli fikcja literacka Notatki porodowe Happy end Komplikacje porodowe Cesarskie cięcie, czyli droga na skróty Huston, mamy problem, czyli noworodkowy zawrót głowy Typowe kłopoty sucze Kłopoty szczeniackie Bezproblemowe odchowanie psiej gromadki Pierwszy tydzień Drugi tydzień Trzeci tydzień Czwarty tydzień Piąty tydzień Szósty tydzień Siódmy tydzień Ósmy tydzień Dziewiąty tydzień Dziesiąty tydzień Jak znaleźć nowe rodziny dla szczeniąt? Ogłoszenia Zdjęcia Inne drogi reklamy Lekcja praktyczna: rozmowa z klientem Wizyta czy wizytacja, czyli jadą goście, jadą Dalsze kontakty Hodowla się rozrasta Przygotowanie na psie tsunami Aranżacja pomieszczeń Jak przygotować ogród? Konflikty w stadzie Apetyt na reproduktora Duży i mały Linia hodowlana Psia Superniania Notatki rzecz bezcenna

7 Motto To nie ty masz hodowlę, to hodowla ma ciebie.

8 7 Wstęp Kto mnie pokocha? Kiedyś myślałam, że najważniejsze w hodowli psów są osiągnięcia wystawowe i zrobienie uprawnień hodowlanych. Nieco później uznałam, że najważniejsze jest znalezienie odpowiedniego reproduktora i wyznaczenie właściwego terminu krycia. Potem stwierdziłam, że ważne, aby krycie w ogóle się odbyło. Jak bowiem wiadomo w tym cały ambaras, aby dwoje chciało naraz, a często połowa psiej pary jest zdecydowanie przeciw konsumpcji związku. I to pomimo wszelkich znaków na niebie i ziemi, iż termin jest idealny. Po pewnym czasie doszłam do wniosku, że termin terminem, krycie kryciem, a najważniejsze, żeby suczka w ogóle zaszła w ciążę. Tu także się myliłam, bo ważniejszy okazał się szczęśliwy przebieg porodu. Ale i to bynajmniej nie jest sukcesem, bo równie istotne jest, aby szczenięta przetrwały pierwszy, z wielu względów krytyczny, tydzień. Kiedy byłam już pewna, że wiem, jak wygląda sukces hodowlany, Matka Natura brutalnie uświadomiła mi, że i 6-tygodniowym malcom wiele zagraża, sądziłam więc przez pewien czas, że najważniejsze to cało i zdrowo dotrwać do przeglądu miotu. Błąd. Już wkrótce okazało się, że niektóre problemy pojawiają się później i że tak naprawdę odpowiedzialność za powołane do życia istoty trwa po prostu całe ich życie Niniejszy poradnik ma charakter SU- BIEKTYWNY, bo jest pisany przez pryzmat doświadczeń własnych i pochodzących z zaprzyjaźnionych hodowli. Nie mam patentu na nieomylność ani monopolu na wszechwiedzę. Rozczarowanych przepraszam, a wszystkim życzę, aby znaleźli tu coś ciekawego dla siebie.

9 8 Kubeł zimnej wody na początek Hodowcą psów zostaje się na różne sposoby, najczęściej przypadkowo. Z reguły pies towarzyszy nam od dzieciństwa, aż w końcu świta pomysł, żeby jakoś sformalizować tę miłość. Bywa, że kupiliśmy urocze rasowe szczenię, spodobał się nam smak zwycięstw na wystawach psów, chcemy więc pójść o krok dalej. A czasami banalnie dochodzimy do wniosku, że mamy nadmiar wolnego czasu, bo jesteśmy bezrobotni, na rencie, emeryturze (niepotrzebne skreślić) i chcemy wykorzystać twórczo nasz potencjał Moją przygodę z psami zaczęłam Stop. Nie cierpię tego wyświechtanego frazesu. Po prostu psy towarzyszyły mi od dzieciństwa, są ze mną teraz i nie wyobrażam sobie bez nich życia. Nigdy nie planowałam, że będę hodować psy. Ale rzeczy po prostu się dzieją Zgrabnie ujął to mój Dziadek, który przedstawiał mnie z dumą (zadumą?): To moja wnuczka, która zeszła na psy. I to prawda. Prawdą jest też, że bardzo chciałabym być taka, jak moje psy myślą, że jestem Jeśli chcesz poważnie zająć się hodowlą psów, przed tobą długa droga. Postaram się pomóc ci. Ale uważaj, o czym marzysz, bo może się spełnić! Żeby zostać hodowcą, musisz Kochać psy (warunek nie podlegający żadnym dyskusjom). 2. Mieć czas. Opieka nad jednym psem nie wymaga szczególnej reorganizacji życia. Ale uprzedzam lojalnie, że trudno się zatrzymać na etapie jednej suczki hodowlanej. Cóż, hodowla wciąga. Z reguły po pierwszych dzieciach zostaje mała sunia, potem często następna. Jeśli nie, to i tak pojawia się kwestia drugiego psa najpóźniej kiedy pierwszy ma 6 lat, bo inaczej nie zachowamy ciągłości hodowlanej. Potem pojawia się apetyt na własnego reproduktora i stadko rośnie w zastraszającym tempie. Jeśli masz kilka psów, twoja praca zawodowa staje pod znakiem zapytania. A już prawidłowe odchowanie miotu przez osoby pracujące jest tak trudne, że prawie niewykonalne. 3. Mieć pieniądze. Sorry, life is brutal. Po pierwsze, musisz kupić psa z rodowodem, najlepiej z dobrej hodowli. Po drugie, musisz go utrzymać w świetnym zdrowiu i kondycji oraz wystawiać na wystawach (a wszystko kosztuje: dobra karma, odrobaczanie, szczepienia, wyposażenie, kosmetyki, koszty związkowe, wystawy itp.). Po trzecie, musisz przygotować akcesoria potrzebne do porodu i odchowania miotu, zapewnić suczce i malcom specjalne żywienie, opłacić kartę krycia, miotu i metryczki, dać ogłoszenia itp. Musisz też brać pod uwagę koszty opieki weterynaryjnej nad miotem, oby tylko ograniczonej do odrobaczania i szczepienia maluchów. 4. Mieć wsparcie rodziny. Hodowla to wbrew pozorom ciężka praca, zwłaszcza na etapie odchowywania miotu. Utrzymanie maluchów w czystości jest sporym wyzwaniem, a na dodatek, bądźmy szczerzy, żadne starania nie wyeliminują całkowicie nieprzyjemnego zapachu. Nawet jeśli sprzątamy natychmiast po każdym wypadku, nie zmienimy faktu, że cząsteczki zapachowe pozostają w powietrzu, którego nie da się usunąć. Kupkę można sprzątnąć, ale woń pozostaje. Poza tym szczenięta poznają świat bardzo ekspansywnie i niestety, badają teren ząbkami. Skutek? Często remont domu. Pamiętaj też, że decydując się na hodowlę, podporządkowujesz swoje życie psom. Żegnaj, życie towarzyskie, żegnajcie, wczasy, żegnaj, swobodo. Nie ma niedzieli i świąt, już nigdy nie pośpisz do południa. Masz na głowie wystawy, cieczki, krycia, porody, maluchy, wizyty zainteresowanych rodzin itp. Jeśli akceptują to wszyscy domownicy, masz szczęście, ale zapewne nieraz twoje dziecko cię zapyta, dlaczego nie możecie jak inni pojechać latem nad morze i będzie ci głupio tłumaczyć, że musicie zostać w domu, bo przecież sunia oczekuje potomstwa. 5. Mieć odpowiednie warunki. Zacznijmy banalnie, od wielkości psa. Jeśli mieszkasz w mieście w bloku, możesz pomyśleć jedynie o małym piesku i ograniczyć apetyt do dwóch sztuk. (Polecam także koty, stworzenia absolutnie cudowne i dorównujące psom inteligencją, wdziękiem i uczuciowością, ale to temat na inną bajkę ) Znacznie lepsze warunki do hodowli (zresztą wszystkiego) mają właściciele domów jednorodzinnych, przy czym istotne są też sąsiedztwo i wielkość terenu. Dom w zabudowie szeregowej lub wolno stojący, ale z niewielkim ogródkiem, to raczej kiepska lokalizacja. Optymalne warunki daje dom na obrzeżach miasta, ze sporą działką, najlepiej bez bliskich sąsiadów. Hodowla bywa bowiem uciążliwa dla otoczenia, a jej ubocznymi skutkami mogą być wroga atmosfera, sąsiedzkie niesnaski, a nawet bezpośredni zamach na twoje psy. Zdesperowani ciągłym hałasem ludzie potrafią reagować naprawdę bestialsko:

10 9 niejeden pies został otruty przez życzliwych sąsiadów. 6. Mieć świętą cierpliwość. W hodowli na wszystko się czeka. I o wszystkim trzeba pamiętać. Przegapisz termin wpłaty na wystawę, to nie zrobisz uprawnień hodowlanych przed cieczką; przegapisz początek cieczki, to pogubisz się w jej przebiegu i przepadnie właściwy termin krycia; nie wystąpisz w porę o nadanie przydomka, i nie ma mowy o metryczkach dla szczeniąt. Nie opłacisz ogłoszenia na czas, i numer czasopisma zostanie zamknięty. I tak dalej, i tak dalej. Hodowca musi być konsekwentny i systematyczny. 7. Mieć telefon. Zresztą, kto dziś nie ma telefonu? Przynajmniej ten warunek jest prosty. 8. Mieć cyfrowy aparat fotograficzny i samochód (niby niekonieczne, ale bardzo ważne). 9. Mieć dostęp do internetu i minimum umiejętności obsługi komputera (wskazane). 10. Stanowczo odradzam hodowlę pedantom i osobom z nadwrażliwym powonieniem! Podstawowe pojęcia Hodowla psów to bardzo pojemny termin, bo psami zajmują się różni ludzie, w różnych warunkach i z różnych powodów. Uściślijmy najpierw kilka popularnych pojęć.»» Finansowo-hodowlane prawo Murphy ego. W pierwszej połowie roku szczenięta są tańsze, bo wszyscy kryją suki przy wiosennej cieczce. W drugiej połowie roku dla odmiany szczenięta są tańsze, bo wszyscy chcą pozbyć się szarańczy przed zimą. Hodowca kontra producent szczeniąt, czyli pseudohodowca. Rozróżnienie pozornie jest proste. Hodowca to entuzjasta, natomiast producent jest materialistą. Potocznie przyjęło się, że hodowca rozmnaża psy z rodowodem, szczenięta bez rodowodu zaś produkuje pseudohodowca. Ale to nie do końca jest prawda. Sama działalność pod egidą Związku Kynologicznego nie uczyni ze skąpca hobbysty, bo stosunek do psów i wszelkich istot żywych jest kwestią mentalności, a nie przynależności. Hodowla domowa kontra kojcowa. Znasz pojęcie domowe obiady? Jakie one domowe, jeśli podawane w knajpce? A jednak Domowość to coś innego niż usytuowanie wewnątrz budynku. Dlatego owczarek kaukaski mieszkający na dworze może mieć dzieci wychowywane domowo, a jamnik rozmnażany w piwnicy nie. Zależy to od stosunku hodowcy do matki i szczeniąt oraz od tego, czy zapewni im nie tylko dobre warunki bytowe, ale także, a nawet przede wszystkim poświęci odpowiednią ilość czasu dla ich właściwego rozwoju psychicznego (tzw. socjalizacji). Konkretne wydatki kontra wirtualne dochody. Oczywiście dżentelmeni o pieniądzach nie rozmawiają i jest to temat drażliwy, ale musisz sobie zdawać sprawę z pewnych kwestii. Kto myśli, że na hodowli psów zarobi, głęboko się rozczaruje. Oto otwierasz ogłoszenia o sprzedaży psów, widzisz cenę szczeniaka, mnożysz to błyskawicznie w głowie przez sześć i już czujesz się bogaty. Niestety, nic z tych rzeczy, bo koszty utrzymania hodowli na właściwym poziomie są wysokie. Najczęściej bilans wychodzi na zero, trzeba zaś wyjątkowo sprzyjających okoliczności, by przychody przewyższyły wydatki. Bywa, że w twojej lodówce pozostaje tylko światło, ale kubełki z psią karmą muszą być pełne Czy to znaczy, że oprócz wysiłku, nic się z hodowli nie ma? Byłabym hipokrytką, twierdząc, że podporządkowałam swoje życie psom i nie mam nic w zamian. Mam. Pasję, cel w życiu, przyjaciół psiarzy i satysfakcję, że mogę pojechać na kawę w dowolne miejsce kraju, od morza po góry, do Nowych Rodzin moich wychowanków. (Mogę nawet zrobić trasę po Europie szlakiem szczeniąt ). Czasami też nie ukrywam mam pieniądze. Które notabene wydaję na poprawienie warunków hodowli. Ale w hodowli psów są rzeczy cenniejsze niż pieniądze. Możesz np. sprawić sobie wymarzone akwarium z traszkami Waltla, terrarium z felsumą madagaskarską płci męskiej (trwają poszukiwania żony), akwaterrarium z kumakami dalekowschodnimi, żółwie, koty brytyjskie i papugę żako. (No nie, rozpędziłam się, do papugi żako dorzuciła się 12 lat temu córcia z pieniędzy zebranych na Komunię). No i nie ukrywajmy, wciąż chodzi ci po głowie szczenię idealne, które na pewno, na pewno, na pewno! uda ci się wyhodować. A to wciąga jak hazard.

11 10 I ty możesz zostać hodowcą (?) A oto mały kwiz na rozgrzewkę. Zakreśl pytania, na które znasz odpowiedź. 1. TWOJA RASA Do jakiej grupy FCI zalicza się twój wymarzony pies? Do jakich celów hoduje się tę rasę? Jaki jest typowy charakter psa tej rasy? Dla kogo się nadaje, komu odradzasz? Jak wygląda wzorzec FCI dla twojej rasy? Jaki jest koszt utrzymania takiego psa? Jakie dodatkowe kwalifikacje musi spełniać suczka/pies twojej rasy? Czy przodkowie twojego psa mieli jakieś osiągnięcia wystawowe? Czy naprawdę chcesz pożegnać swoje wygodne i przewidywalne życie? 2. SUCZKA HODOWLANA Kiedy suczka ma pierwszą cieczkę? W jakim wieku powinno się po raz pierwszy kryć suczkę? Czy i czym różni się cieczka od rui? Jak długo trwa cieczka? W którym dniu cieczki zazwyczaj kryje się suczkę? Jak rozpoznać pierwszy dzień rui? Jakie testy może zrobić Twój weterynarz, by wyznaczyć optymalny termin krycia? W jakim terminie przed kryciem należy zaszczepić i odrobaczyć suczkę? Dlaczego należy zlikwidować nadwagę u suczki przed kryciem? W jakim wieku Związek Kynologiczny w Polsce (ZKwP) zezwala kryć suczkę ostatni raz? Jakie są obowiązki właściciela suki hodowlanej? I dlaczego, do licha, najatrakcyjniejsze reproduktory mieszkają zawsze najdalej?

12 11 3. PIES REPRODUKTOR, KRYCIE Dlaczego reproduktor musi mieć na wystawie wszystkie oceny doskonałe? Do czego może się przydać doświadczony reproduktor dowolnej rasy (tzw. tester)? Czy reproduktor przyjeżdża do suczki czy ona do niego i dlaczego? W jakim wieku powinien być reproduktor? Czy reproduktor ma limit kryć w określonym czasie? Jak często reproduktor może kryć? Czy ZKwP wyznacza górną granicę wieku kryjących reproduktorów? Czy należy powtarzać krycie? Czy ma sens powtarzanie krycia dzień po dniu? Jak długo żyje psie nasienie? Jak długo może trwać owulacja suczki? Czy w jednym miocie mogą urodzić się dzieci po różnych tatusiach? Czy rasowa suka pokryta przez kundelka może mieć w przyszłości rasowe szczenięta? Jak długo po kryciu należy jeszcze izolować suczkę od przypadkowych samców? Jakie choroby psów mogą być przenoszone drogą płciową? W jaki sposób trzeba niekiedy pomóc przy kryciu? Czy suczka i pies powinny wspólnie pobiegać przed kryciem i zrobić to same? Czy krycie powinno odbywać się na świeżym powietrzu? Ile czasu może trwać skleszczenie psów? Dlaczego nie zawsze dochodzi do skleszczenia? Czy bez skleszczenia suczka może zajść w ciążę? Jakie formalności należy uzgodnić z właścicielem reproduktora? Co należy zrobić z kartą krycia? Jakie są obowiązki właściciela reproduktora? Jakie mogą być przyczyny pustego krycia? Oraz dlaczego twoja suczka, która jest gotowa na seks z każdym kundelkiem z twojego osiedla, zmienia się we wściekłą tygrysicę na sam widok cudnego, wybranego przez was reproduktora?

13 12 4. CIĄŻA Czy istnieją testy ciążowe dla suk? W którym dniu po kryciu można zrobić USG, żeby sprawdzić, czy suczka jest szczenna? Jakie są objawy psiej ciąży? Ile czasu statystycznie trwa ciąża, jakie są w praktyce wahania długości? Kiedy suczka zaczyna przybierać na wadze? Kiedy należy zmienić karmę szczennej suczce? Czy należy ograniczać aktywność fizyczną szczennej suczki? Czy należy suczkę szczepić i odrobaczać w ciąży? Czy należy podawać dodatkowe witaminy i mikroelementy? Jakie skutki może wywołać przedawkowanie witamin? Jakie leki są dozwolone, a jakie zabronione w ciąży? Czy można przewidzieć liczbę szczeniąt w miocie? Co może wywołać poronienie lub poród przedwczesny? Jak radzić sobie z ciążą urojoną? Dlaczego kundelki rozmnażają się bez problemów, a rasowce sprawiają hodowcom tysiące niespodzianek? 5. PORÓD Jak przygotować psią porodówkę? Po czym można rozpoznać zbliżający się poród? Jaka jest normalna temperatura suki? Jaka jest temperatura przed porodem? Gdzie powinna być ustawiona porodówka? W jakim kolorze są normalne wody płodowe? Po jakim czasie powinny nas zaniepokoić bezskuteczne skurcze parte? Jakie skutki może wywołać przedwczesne podanie oksytocyny? Czy poród pośladkowy jest nieprawidłowy? Czy należy przebić pęcherz płodowy? Jak pomóc szczenięciu urodzonemu w pęcherzu płodowym, jeśli suka w szoku go ignoruje? Jak wyciągać szczenię, które utknęło w połowie? Czy suczka powinna zjadać łożyska? W jakiej odległości od brzuszka należy obciąć pępowinę, jeśli nie odgryzła jej suka? Co oznacza termin szczenię w zamartwicy? Jak reanimować szczenię w zamartwicy? Ile czasu może trwać poród? Ile czasu mogą trwać przerwy między rodzeniem kolejnych szczeniąt? Jak stwierdzić, czy poród się zakończył? W jakiej sytuacji trzeba szybko skontaktować się z weterynarzem? Czy wiesz, że może być konieczne twoje asystowanie podczas cesarki? Dlaczego po porodzie należy obserwować zachowanie suki względem szczeniąt? Czy suczka może udusić szczenię przez nieuwagę? I przede wszystkim, dlaczego problemy z porodem występują głównie wtedy, gdy twój zaufany lekarz bawi właśnie na wyspach Bahama, a w twoim samochodzie poszły resory?

14 13 6. NOWORODKI Jakie właściwości ma pierwsze mleko suki, tzw. siara? Co to znaczy, że szczenięta nie mają początkowo rozwiniętej termoregulacji? Jaka jest optymalna temperatura na psim posłanku przez pierwsze dni? Dlaczego czerwona kwoka jest zwykle lepsza od białej? O ile zwiększa się zapotrzebowanie pokarmowe karmiącej suki? Jakie są zwiastuny tężyczki u suki? Jak zapobiegać tężyczce, co zrobić, jeśli wystąpi? Jaka jest prawidłowa masa ciała szczeniąt twojej rasy? O ile procent może stracić na wadze szczenię przez pierwsze dwie doby? Kiedy szczenięta powinny podwoić swoją masę urodzeniową? O czym świadczy podwyższona temperatura suki po porodzie? Co zrobić, jeśli suka nie ma mleka? Co zrobić, jeśli suka odrzuca jedno szczenię? Jak rozpoznać szczenię z rozszczepem podniebienia? Jak i kiedy należy usunąć wilcze pazury? Kiedy konieczna jest eutanazja szczenięcia i jak ją wykonać? O czym świadczy brak przyrostów wagi szczeniąt? Co to jest syndrom słabego szczenięcia (fadding puppie syndrom)? Czy suka, która straciła miot na skutek s-s-s (czyli syndromu słabego szczenięcia) może odchować następny miot? Kiedy można podejrzewać herpeswirozę i czy są dostępne testy i szczepienia na tę chorobę? Oraz dlaczego przy szczeniętach zawsze niezbędne okazuje się to, czego nie masz, a to, co kosztowało cię ciężkie pieniądze, nigdy ci się nie przydaje?

15 14 7. SZCZENIĘTA Jak wyglądają poszczególne etapy rozwoju szczeniąt? W jakim wieku szczenięta otwierają oczy? Jak i po co przeprowadzać wczesną neurostymulację maluchów? Kiedy i ile razy należy szczenięta odrobaczać? Kiedy należy odrobaczyć sukę karmiącą? Kiedy i czym należy zacząć dokarmiać szczenięta? Kiedy należy zgłosić w oddziale ZKwP urodzenie miotu? Jakie dokumenty należy wypełnić, aby szczenięta otrzymały metryczki? Kiedy należy szczenięta zaszczepić? Kiedy należy zrobić przegląd miotu i tatuaż? Ile czasu trwa faza socjalizacji? Jak należy traktować szczenięta w poszczególnych fazach rozwoju? Jakie zabawki nadają się dla szczeniąt? Kiedy matka może zostać odseparowana od potomstwa? Na czym polegają testy psychiczne szczeniąt i jak je wykonać? Jakie objawy u szczeniąt wymagają porady weterynarza? Jak i czy zmienia się umaszczenie w twojej rasie? Kiedy u szczeniaka płci męskiej jądra powinny pojawić się w mosznie? Co to jest zgryz cęgowy, tyłozgryz i przodozgryz? Kiedy szczeniak zmienia zęby? Jaki jest wzór zębowy psa? Jakie są wady dyskwalifikujące w twojej rasie? Jak znaleźć dobre rodziny dla twoich szczeniąt? Jak rozpoznać odpowiedzialnych nowych właścicieli? Jaką literaturę możesz polecić nabywcom twoich szczeniąt? Jak rozliczyć się z reproduktorem? Jaki będzie koszt generalnego remontu twojego mieszkania? Ufff, udało się. No i mamy szczęśliwą rodzinkę Jeżeli znasz odpowiedzi na zdecydowaną większość tych pytań, to masz dobre przygotowanie teoretyczne i możesz śmiało zaczynać. Jeśli większość z nich to dla ciebie czarna magia, proponuję najpierw dobrze zapoznać się z literaturą tematu, żeby nie popełniać błędów, za które zapłacą twoja suczka lub szczenięta. I tak Matka Natura jeszcze nieraz cię zaskoczy, fundując ci problemy do rozgryzienia, ale jeśli naprawdę chcesz, to sobie poradzisz. Tylko nie licz na samo szczęście, bo ono pojawia się tylko tam, gdzie trafi na przygotowany grunt!

16 15 W związku ze Związkiem Ustalmy teraz pewne kwestie formalne. Rasowe równa się rodowodowe TAK JEST NAPRAWDĘ. Łatwo wprawdzie zrozumieć punkt widzenia laika, który sądzi, że rasowy + rasowy = rasowy. W rzeczywistości jednak rasowy pies to taki, który ma udokumentowane pochodzenie, czyli w warunkach polskich metryczkę, wymienialną na rodowód. A metryczkę wystawia Związek Kynologiczny w Polsce, po spełnieniu przez hodowcę określonych warunków. Jak więc widać, aby zostać hodowcą psów rasowych, trzeba przede wszystkim należeć do odpowiedniej organizacji i podporządkować się jej przepisom. Kogo możemy nazwać hodowcą psów rasowych? Precyzuje to następująca definicja Związku Kynologicznego w Polsce: Hodowcą jest członek Związku, prowadzący hodowlę na terenie RP, zgodnie z przepisami niniejszego regulaminu, posiadający jedną lub więcej suk hodowlanych oraz zatwierdzony przydomek hodowlany [ ]. Widać więc, że właściciel reproduktora nie jest hodowcą. A teraz proszę o koncentrację. Różnica między szczeniętami po rodowodowych rodzicach, a szczeniętami z rodowodem jest fundamentalna. Te pierwsze są potomstwem psów nie mających uprawnień hodowlanych, nie otrzymają więc metryczek. Są więc właściwie nierasowe, nikogo nie obrażając. Powstają zatem liczne pytania. Dlaczego właściciele psów rodowodowych, planowanych do rozrodu, nie wyrobili im uprawnień? Brak czasu, chęci, czy zaangażowania? A skoro właścicielom nie udało się poświęcić trzech dni na wystawy, czy można sądzić, że znajdą czas, chęci i zaangażowanie na prawidłowe odchowanie miotu przez 8 tygodni? Jeśli żal im pieniędzy na koszty związkowe, to czy zapewnią mamie i malcom odpowiednie warunki, żywienie i opiekę medyczną? A może te psy nie spełniły kryteriów wystawowych, charakterologicznych lub zdrowotnych? Może rodowodowa suczka została pokryta kundelkiem z sąsiedztwa? Dalsze rozważania nie mają sensu, bo ważne jest jedno: hodowca rozmnaża wyłącznie psy mające uprawnienia i sprzedaje wyłącznie szczenięta z metryką. Związek Kynologiczny w Polsce Najkrócej mówiąc, ZKwP jest organizacją zrzeszającą hodowców, właścicieli i miłośników psów rasowych. Powstał już w 1938 roku, czyli dość pechowo, bo zanim na dobre rozwinął skrzydła, wojna przerwała jego działalność. Reaktywowany w 1948 roku, działa do dziś, obecnie ma 46 oddziałów terenowych i jako jedyna organizacja w kraju jest członkiem FCI, czyli Międzynarodowej Federacji Kynologicznej. Federacja ta jest nadrzędna w stosunku do głównych organizacji kynologicznych w Europie, Azji, Afryce, Ameryce Środkowej, Ameryce Południowej, Australii i Nowej Zelandii oraz zrzesza 80 różnych psich organizacji członków i partnerów kontraktowych. Związek corocznie organizuje około 120 psich wystaw, w tym 11 najważniejszych, o randze międzynarodowej. W roku 2006 mieliśmy nawet Światową Wystawę w Poznaniu, na którą przyjechało blisko 21 tysięcy psów 345 ras z całego globu! Związek wydaje też kwartalnik kynologiczny Pies. Strona internetowa Związku Kynologicznego jest biblią każdego hodowcy (komu umknie dokładny adres, może po prostu szukać przez wyszukiwarkę hasła Związek Kynologiczny w Polsce w googlach właściwa stro-

17 16 na wyświetla się na pierwszej pozycji). Na niej znajdują się zakładki: informator, kluby, oddziały, regulaminy, reproduktory, szczenięta, szkolenie oraz wystawy. Warto zapoznać się ze wszystkimi działami, ale dla debiutantów najprzydatniejsze na początek są regulaminy, a zwłaszcza Regulamin Hodowli Psów Rasowych z załącznikami, zawierającymi wymagania dodatkowe dla konkretnych ras, a także Regulamin Wystaw Psów. Ciekawostka lingwistyczna: zgodnie ze Statutem ZKwP zrzesza osoby zainteresowane amatorską hodowlą psów, czyli miłośników i hobbystów, ale dzisiaj słowo amator ma raczej wydźwięk negatywny (dyletant, laik, przeciwieństwo profesjonalisty), więc lepiej tego określenia unikać. Sam pomyśl, wolałbyś psa z hodowli amatorskiej czy profesjonalnej? Inne organizacje, czyli FCI nierówne F.C.I. W Polsce, oprócz prężnego Związku Kynologicznego, istnieje też znacznie mniejsza organizacja utworzona w 2001 roku i działająca jako Polski Klub Psa Rasowego. Klub ten ma odrębne przepisy, prowadzi własną dokumentację, ale nie jest uznawany przez FCI (Federation Cynologique Internationale), a więc i przez ZKwP. Z uwagi na to klubowe psy nie mogą uczestniczyć w naszych wystawach, o czym powinien pamiętać początkujący hodowca. Klub organizuje natomiast własne wystawy, w których z kolei nie uczestniczą psy związkowe. Co kraj, to obyczaj Jak już wspomniałam, ZKwP jest zrzeszony w FCI, ale nie wszystkie organizacje kynologiczne na świecie do niej należą. Zresztą także te działające pod egidą FCI mają niejednolite przepisy hodowlane. Nawet pobieżna analiza wykazuje, że część nakazów i zakazów ma charakter czysto umowny i nie opiera się na podstawach ani biologii, ani nauki (ani właściwie niczego). Przykład? Bardzo proszę. W wielu krajach do posiadania szczeniąt rodowodowych zbędna jest ocena wystawowa ich rodziców. Wynika to z rozumowania, że skoro masz sunię z papierami i kryjesz ją rodowodowym samcem, to ich dzieciom obligatoryjnie należą się metryczki. Kontrowersje może także budzić przepis, na mocy którego w USA można po raz pierwszy pokryć sukę zaledwie ośmiomiesięczną, w Anglii półroczną, a w Australii nawet czteromiesięczną. (Na marginesie zaznaczam, że akurat wymienione kraje nie należą do FCI). Poza tym tamtejsi hodowcy wydają prywatny dowód pochodzenia psa (odpowiednik naszej metryczki), a rodowód otrzymują tylko ci nabywcy, którzy zwrócą się z prośbą o jego wydanie do stosownej organizacji kynologicznej. Cóż, co kraj, to obyczaj, a przepisy są tworzone przez ludzi. Jak widać, polskie przepisy należą do dość logicznych: kładą nacisk na wygląd (stąd konieczność zdobycia ocen na wystawach), charakter (wybrane rasy podlegają testom psychicznym lub testom na użytkowość, a w innych konieczne jest zaliczenie prób pracy), zdrowie (wymóg wykonania badań profilaktycznych dla ras mających predyspozycje do pewnych chorób). Ale uwaga! uwaga!! uwaga!!! Polski Klub Psa Rasowego należy do organizacji Federacion Canina Internacional, której skrót brzmi także F.C.I. (tyle, że pisany z kropkami, ale kto na to zwraca uwagę )! Szczenięta z PKPR są więc reklamowane jako maluchy z dokumentami F.C.I. lub oczywiście przez niedopatrzenie FCI. Z ciekawości usiłowałam dowiedzieć się więcej o zasięgu Federacion Canina Internacional, bo zbieżność skrótu wydaje mi się zastanawiająca i nieprzypadkowa, ale na stronach internetowych w języku polskim o owej organizacji wspomina jedynie właśnie PKPR. Osoby dociekliwe zachęcam do porównania logo obu organizacji. Możecie się Państwo zdziwić. Co za zbieg okoliczności Reasumując: radziłabym zakup szczeniaczka z metryczką Związku Kynologicznego w Polsce, bez sugerowania się wszelkimi FCI. Z zasady nie krytykuję konkurencji, więc na tym poprzestanę. Poza tym ZKwP zawęża wiek hodowlany większości suk. Mogą one być kryte po raz pierwszy po skończeniu 18 miesięcy, a ostatni raz w roku, w którym kończą 8 lat. Wyjątek stanowią rasy tzw. wielkogłowe, które ze względów zdrowotnych pod pewnymi warunkami mogą być rozmnażane wcześniej. Jedyne zastrzeżenie można by mieć do przepisu, ograniczającego mioty do jednego w roku bez względu na jego liczebność. Trudno bowiem porównywać wysiłek labradorki, odchowującej miot dwunastoraczków, z wysiłkiem maleńkiej joreczki hołubiącej jedynaka. Chociaż i tak przepis ten jest z pewnością lepszy od dawnego, nakazującego hodowcy eutanazję wszystkich szczeniąt powyżej wzorcowej szóstki.

18 Niedostępne w wersji demonstracyjnej. Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki.