KODEKS CYWILNY. Zasada domniemania umowy przewozu

Transkrypt

1 KODEKS CYWILNY Art K.C Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem. 2. Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie. Art. 774 K.C. Przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy. Art Spedytor jest odpowiedzialny za przewoźników i dalszych spedytorów, którymi posługuje się przy wykonaniu zlecenia, chyba że nie ponosi winy w wyborze. Zasada domniemania umowy przewozu

2 SN I CK 199/04 i ustawa transportowa / nowela 15/08/2013 r. Jeżeli przyjmuje się ofertę, w której mowa jest tylko o przewozie rzeczy, a żadne czynności konkludentne nie wskazują na istnienie dodatkowych postanowień umownych obejmujących usługi związane z przewozem, to umowa zawarta przez przyjęcie oferty jest stricte umową przewozu, a nie umową spedycji. Brak koncesji nie ma wpływu na stosowanie przepisów konwencji genewskiej o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR). art. 4 pkt 3 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym transport drogowy - krajowy transport drogowy lub międzynarodowy transport drogowy; określenie to obejmuje również: a) każdy przejazd drogowy wykonywany przez przedsiębiorcę pomocniczo w stosunku do działalności gospodarczej, niespełniający warunków, o których mowa w pkt 4, b) działalność gospodarczą w zakresie pośrednictwa przy przewozie rzeczy; Art. 5b. ust.2 ustawy o transporcie drogowym Podjęcie i wykonywanie transportu drogowego w zakresie pośrednictwa przy przewozie rzeczy wymaga uzyskania odpowiedniej licencji. 3. Licencji, o której mowa w ust. 1 i 2, udziela się na czas oznaczony, nie krótszy niż 2 lata i nie dłuższy niż 50 lat, uwzględniając wniosek strony.

3 Zawarcie umowy przewozu oferta - Kodeks cywilny Art Oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy. 2. Jeżeli oferent nie oznaczył w ofercie terminu, w ciągu którego oczekiwać będzie odpowiedzi, oferta złożona w obecności drugiej strony albo za pomocą środka bezpośredniego porozumiewania się na odległość przestaje wiązać, gdy nie zostanie przyjęta niezwłocznie; złożona w inny sposób przestaje wiązać z upływem czasu, w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez nieuzasadnionego opóźnienia. Art W stosunkach między przedsiębiorcami oferta może być odwołana przed zawarciem umowy, jeżeli oświadczenie o odwołaniu zostało złożone drugiej stronie przed wysłaniem przez nią oświadczenia o przyjęciu oferty. 2. Jednakże oferty nie można odwołać, jeżeli wynika to z jej treści lub określono w niej termin przyjęcia.

4 OFERTA zmiana / stałe stosunki / natychmiastowe wykonanie Art W stosunkach między przedsiębiorcami odpowiedź na ofertę z zastrzeżeniem zmian lub uzupełnień niezmieniających istotnie treści oferty poczytuje się za jej przyjęcie. W takim wypadku strony wiąże umowa o treści określonej w ofercie, z uwzględnieniem zastrzeżeń zawartych w odpowiedzi na nią. 2. Przepisu paragrafu poprzedzającego nie stosuje się, jeżeli w treści oferty wskazano, że może ona być przyjęta jedynie bez zastrzeżeń, albo gdy oferent niezwłocznie sprzeciwił się włączeniu zastrzeżeń do umowy, albo gdy druga strona w odpowiedzi na ofertę uzależniła jej przyjęcie od zgody oferenta na włączenie zastrzeżeń do umowy, a zgody tej niezwłocznie nie otrzymała. Art Jeżeli przedsiębiorca otrzymał od osoby, z którą pozostaje w stałych stosunkach gospodarczych, ofertę zawarcia umowy w ramach swej działalności, brak niezwłocznej odpowiedzi poczytuje się za przyjęcie oferty. Art. 69. Jeżeli według ustalonego w danych stosunkach zwyczaju lub według treści oferty dojście do składającego ofertę oświadczenia drugiej strony o jej przyjęciu nie jest wymagane, w szczególności jeżeli składający ofertę żąda niezwłocznego wykonania umowy, umowa dochodzi do skutku, skoro druga strona w czasie właściwym przystąpi do jej wykonania; w przeciwnym razie oferta przestaje wiązać.

5

6 Odstąpienie do umowy Pacta sunt servanda Art K.c. "Jeżeli jedna ze stron obowiązana jest spełnić świadczenie wzajemne wcześniej, a spełnienie świadczenia przez drugą stronę jest wątpliwe ze względu na jej stan majątkowy, strona zobowiązana do wcześniejszego świadczenia może powstrzymać się z jego spełnieniem, dopóki druga strona nie zaofiaruje świadczenia wzajemnego lub nie da zabezpieczenia." Art "Jeżeli jedna ze stron dopuszcza się zwłoki w wykonaniu zobowiązania z umowy wzajemnej, druga strona może wyznaczyć jej odpowiedni dodatkowy termin do wykonania z zagrożeniem, iż w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu będzie uprawniona do odstąpienia od umowy (...)"

7 Umowa przewozu elementy istotne Elelementy przedmiotowe istotne umowy przewozu to oznaczenie : trasy przewozu rozumianego jak miejsce przyjęcia i wydania przesyłki [zawiera list przewozowy CMR ] - przedmiotu ładunku [ zawiera list przewozowy CMR] - Wynagrodzenie [ nie zawiera list przewozowy CMR, ale może ] Elelementy przedmiotowo nieistotne, jednak stanowiące treść zobowiązania np. termin przewozu, kary umowne, trasa przewozu, szczególne obowiązki zabepieczenia ładunku Prawo zatrzymania ładunku art. 57 Prawa przewozowego i art. 13 ust.2 Konwencji CMR, Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 4 grudnia 2003 r. (sygn.akt I ACa 696/03)]. Art. 57 ustawa Prawo przewozowe [ krajowej] "1. Przewoźnikowi przysługuje prawo zastawu na przesyłce w celu zabezpieczenia roszczeń wynikających z umowy przewozu, z wyjątkiem przesyłek organów władzy i administracji państwowej oraz organów wymiaru sprawiedliwości i ścigania. 2. Prawo zastawu może być wykonywane, dopóki przesyłka znajduje się u przewoźnika lub u osoby, która ją dzierży w jego imieniu, albo dopóki może nią rozporządzać na podstawie dokumentów.

8 Umowa przewozu - kształtowanie treści umowy po jej zawarciu Art. 47 ust.2 ustawy Prawo przewozowe [krajowej] "Osobę, która oddaje przewoźnikowi przesyłkę do przewozu, uważa się za upoważnioną przez nadawcę do wykonywania wszelkich czynności związanych z zawarciem umowy przewozu"

9 Inne elementy umowy przewozu Kary umowne Art K.c. "można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna)." Kara umowna za opóźnienie w dostawie niedopuszczalna art. 41 Konwencji CMR / inne możliwe jesli niesprzeczne z Konwencją

10 Odpowiedzialnośc za opóźnienie w Konwencji CMR Art. 19 definicja opóźnienia Art. 23 ust. 5 - szkoda u uprawnionego - ograniczenie odpowiedzialności do wysokości frachtu Art. 30 ust.3 - termin przedawnienia roszczenia 21 dni od dnia wydania towaru pisemne zastrzeżenie (niekoniecznie uprawniony/może być w CMRce)

11 Szkoda w substancji przesyłki w razie opóźnienia W przypadku jednak jeśli w wyniku opóźnienia dojdzie do szkody w towarze, np. poprzez zepsucie artykułów spożywczych, przewoźnik odpowiada ponad kwotę przewoźnego, na zasadach ogólnych, określonych w art.23 ust.1-3 i 24, 25 Konwencji CMR. Przewoźnik jest obowiązany do zapłaty odszkodowania m.in. za obniżenie wartości towaru, w granicach rzeczywistej szkody, jednak nie wyższej niż określonych w art. 23 ust.3 Konwencji tj. 8,33 euro SDR za kg wagi brutto. Zabezpieczenie intersów nadawcy przez zastrzeżenie specjalnego interesu w dostawie.

12 Klauzule antykonkurencyjne Wyrok Sądu Apelacyjnego w w Gdańsku z dnia 14 marca 2013 r. ( I ACa 174/13) w którym uznano, iż kara umowna zawarta w jednorazowej umowie przewozu, na mocy której zakazano przez paroletni okres działalności konkurencyjnej przedsiębiorcy pod rygorem zapłacenia wysokiej kary umownej jest nieważna. Narusza art i 2 k.c. [sprzeczność z zasadami współżycia społecznego]

13 Prawo właściwe Konwencja CMR przewozy międzynarodowe. Reguluje nie tyle przewóz ile umowę przewozu. Prawo inne w zakresie nie sprzecznym z Konwencją w tym przez nią nie regulowanym Może to być prawo polskie lub zagraniczne Rozporządzenie PE i Rady (WE) nr 593/2008 w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I). art. 5 ust.1 rozporządzenia, jeśli strony nie dokonały wyboru prawa właściwego dla umowy, a miejscem dostawy lub przyjęcia ładunku nie jest miejsce siedziby przewoźnika prawem właściwym dla zawartej umowy przewozu jest prawo państwa, gdzie znajduje się miejsce odbioru ładunku."

14 List przewozowy Nie jest dokumentem konstytutywnym co do istnienia umowy przewozu. Dokument wspólny uczestników operacji transportowej Funkcje : - dowodowa - legitymacyjna - instrukcyjna [- czasem konstytutywna - często ochronna owu] Domniemanie faktyczne z art. 9 [przyjęcie] Domniemania art. 30 ust.1 i 2 [wydanie]

15 Funkcja legitymacyjna listu / prawo rozporządzania przesyłką Art. 12 ust.1 i 2 prawo do rozporządzania przesyłką (zmiana odbiorcy / wydanie nieuprawnionemu) Art. 12 ust.5 wykonanie prawa do rozporzadzania przesyłką : - nadawca [chyba ze uprawniony odbiorca] obow. Przedstawienia 1szego egz. Listu przewozowego + wspis nowych instrukcji + wynagrodzenie. - realność wykonania instrukcji - zakaz podziału przesyłki Art. 12 ust. 7 Odpowiedzialność odszkodowawcza przewoźnika / wydanie towaru nieuprawnionemu. Art. 15 ust.1 prawo rozporządzania przesyłką w razie przeszkody w odbiorze przesyłki bez konieczności okazania 1 egz. listu przewozowego przez nadawcę

16 Odpowiedzialność przewoźnika Rodzaje szkód w substancji przesyłki Utrata ładunku Opóźnienie Polisa OCP a OCS (różne ujęcia podwykonawstwa) Polisa krajowa, międzynarodowa, łączone. Możliwość negocjowania/ aneksowania polis.

17 Odpowiedzialność art. 17 Konwencji Związek czasowy z przewozem. Przyczyna szkody nie musi być znana Zasada odpowiedzialności na zasadzie winy domniemanej lub ryzyka Ogólne okoliczności zwalniające - wina uprawnionego (np. brak instrukcji) - zlecenie uprawnionego nie wynikajacym z winy przewoźnika (np. instrukcje dot. temp, niewłasciwy adres); - wada własna towaru (przewoźnik musi udowodnić) - okoliczności których przewoźnik nie mógł uniknąć ani skutkom zapobiec (konieczność udowodnienia, łącznie)

18 Wady techniczne pojazdu Art. 17 ust 3 - pełna odpowiedzialność przewoźnika nawet jeśli wykaże nalezytą staranność w utrzymaniu środków transportu. Zwolnienie z odpowiedzilaności tylko jesli źródłem awarii jest przyczyna zezwnętrzna

19 Uprzywilejowane okoliczności zwalniające Art. 17 ust.4 lit a f Dot. tylko utraty lub uszkodzenia towaru Niedostateczność opakowania Czynności załadunkowe / wyładunkowe art. 43 Prawa przewozowego. Rozmieszczenie niejasne. Częste dzielenie odpowiedzialności. Naturalne właściwosci ładunku (konieczność udwodonienia właściwości powodującej szkodę)

20 Granice odpowiedzilaności Szkoda rzeczywista (damnum emergens) Art. 23 ust.3 i 25 dot. szkody w substancji towaru (utracie lub uszkodzeniu) 8.33 SDR za kg utraconego towaru. Także przewoźne, cło, inne wydatki utylizacja, ekspertyzy, przepakowanie etc.

21 Zniesienie ograniczeń odpowiedzialności Art. 29 szkoda wynikiem zawinienia -pełna odpowiedzialność. Art. 26 klauzula specjalnego interesu w dostawie Art. 24 zadeklarowanie w liście przewozowym wartości towaru (konstytutywnośc wpisu) OCP zazwyczaj nie obejmuje tych wypadków.

22 Prowadzący szkolenie Radca prawny Paweł Smoręda z kancelarii JMRS Radcowie Prawni Warszawa, ul. Olszewska 8/10 tel. stac.: tel. kom : web: Blog prawa transportowego :