POPRAWA BEZPIECZEŃSTWA I WARUNKÓW PRACY II etap
|
|
- Laura Kruk
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Załącznik nr 1 do uchwały Nr. Rady Ministrów z dnia Program wieloletni POPRAWA BEZPIECZEŃSTWA I WARUNKÓW PRACY II etap Okres realizacji: lata Wnioskodawca: Minister Pracy i Polityki Społecznej Współpraca w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych: Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego Główny Wykonawca i Koordynator: Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy Warszawa, lipiec 2010 r.
2 Treść I. CELE REALIZACJI PROGRAMU 3 Str. II. PODSTAWY PRAWNE 5 III. PODSTAWY PROGRAMOWE 6 IV. SPOŁECZNO-EKONOMICZNE ASPEKTY STANU WARUNKÓW PRACY W POLSCE 18 V. STRUKTURA PROGRAMU 23 VI. VII. ZAŁOŻENIA SYSTEMU REALIZACJI i MONITOROWANIA PROGRAMU PRZEWIDYWANE WSKAŹNIKI REALIZACJI CELÓW SZCZEGÓŁOWYCH I DZIAŁAŃ PODEJMOWANYCH DLA ICH OSIĄGNIĘCIA VIII. PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIE PROGRAMU 43 IX. ZESTAWIENIE PLANOWANYCH NAKŁADÓW NA REALIZACJĘ PROGRAMU 46 X. JEDNOSTKI NAUKOWE PRZEWIDYWANE DO WSPÓLPRACY W REALIZACJI PROGRAMU 47 XI. XII. XIII. MINISTERSTWA I INSTYTUCJE PRZEWIDYWANE DO WSPÓŁPRACY W UPOWSZECHNIANIU I WDRAŻANIU WYNIKÓW PROGRAMU WYKAZ DOKUMENTÓW MIEDZYNARODOWYCH I WSPÓLNOTY EUROPEJSKIEJ, KTÓRYCH WDROŻENIE DO PRAWA I PRAKTYKI KRAJOWEJ REALIZOWANE BĘDZIE Z WYKORZYSTANIEM WYNIKÓW PROGRAMU PROJEKTY MIĘDZYNARODOWE ORAZ DOFINANSOWYWANE Z FUNDUSZY STRUKTURALNYCH I INNYCH ŹRÓDEŁ ZWIĄZANE Z PROGRAMEM /REALIZACJA Z UDZIAŁEM CIOP-PIB/
3 I. CELE REALIZACJI PROGRAMU Celem głównym Programu jest opracowanie innowacyjnych rozwiązań organizacyjnych i technicznych, ukierunkowanych na rozwój zasobów ludzkich oraz nowych wyrobów, technologii, metod i systemów zarządzania, których wykorzystanie przyczyni się do znaczącego ograniczenia liczby osób zatrudnionych w warunkach narażenia na czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe oraz ograniczenia związanych z nimi wypadków przy pracy, chorób zawodowych i wynikających z tego strat ekonomicznych i społecznych. W konsekwencji umożliwi to w perspektywie 5 lat od zakończenia Programu: zmniejszenie o 30% liczby osób zatrudnionych w warunkach narażenia na działanie czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych, co wpłynie na wydłużenie okresu aktywności zawodowej, zmniejszenie co najmniej o 25% obciążenia ogólnego funduszu ubezpieczeń społecznych (FUS) bezpośrednimi wydatkami z funduszu ubezpieczenia wypadkowego, które w 2009 r. stanowiły 3,4% (4,95 mld zł) wydatków na świadczenia pieniężne z FUS, zmniejszenie co najmniej o 1% rocznie całkowitych społecznych kosztów wypadków przy pracy, w tym wypadków śmiertelnych i ciężkich oraz chorób zawodowych, które w 2009 r. oszacowano na 35 mld zł (zmniejszenie tych kosztów o 1% powinno przynieść oszczędności rzędu 350 mln zł w skali roku). 3
4 Cele szczegółowe: stworzenie możliwości spełnienia wymagań wynikających z dokumentów strategicznych dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy oraz postanowień dyrektyw Unii Europejskiej, opracowanie rozwiązań dotyczących objęcia niezbędną ochroną osób pracujących w warunkach zagrażających życiu lub zdrowiu dla zapobiegania ich wykluczeniu z rynku pracy, rozwój metod systemowego zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy, ze szczególnym uwzględnieniem oceny i ograniczania ryzyka zawodowego w przedsiębiorstwach (w tym małych i średnich), poszerzenie stanu wiedzy o przyczynach i skutkach wypadków przy pracy i chorób zawodowych związanych z pracą oraz o opłacalności ekonomicznej działań prewencyjnych na poziomie państwa i przedsiębiorstwa, kształtowanie i promocja kultury bezpieczeństwa wśród pracodawców i pracobiorców przez rozwój nowoczesnego systemu edukacji i informacji społeczeństwa w powiązaniu z cyklem życia od dzieciństwa do emerytury. 4
5 II. PODSTAWY PRAWNE Program wieloletni etap II spełnia wymagania: 1. Art. 136 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz oraz z 2010 r. Nr 28, poz. 146), według którego programy wieloletnie są ustanawiane w celu realizacji strategii przyjętych przez Radę Ministrów. Rada Ministrów ustanawiając program wskazuje jego wykonawcę. Realizacja programu wieloletniego może być podzielona na etapy. 2. Art. 15 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712 oraz Nr 157, poz.1241), według którego polityka rozwoju może być prowadzona przy pomocy programów wieloletnich, o których mowa w przepisach o finansach publicznych. 3. Ustawy z dnia 8 października 2004 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. z 2008 r. Nr 169 poz.1049). 4. Przepisów 2 ust. 2 pkt 1 oraz 3 pkt 1 i 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 listopada 2002 r. w sprawie nadania Centralnemu Instytutowi Ochrony Pracy statusu państwowego instytutu badawczego (Dz. U. Nr 192, poz. 1606), zgodnie z którym do zadań Instytutu należy m.in. prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych oraz realizacja innych zadań ustalonych dla Instytutu przez Radę Ministrów w programach wieloletnich, ustanawianych na podstawie przepisów o finansach publicznych. Natomiast źródłem finansowania Instytutu są środki finansowe ustalane w ustawach budżetowych na realizację zadań programów wieloletnich, których głównym wykonawcą lub koordynatorem jest Instytut, ustanawianych na podstawie przepisów o finansach publicznych; dysponentem środków budżetowych ustalanych na realizację zadań programów wieloletnich: a) w części dotyczącej badań naukowych i prac rozwojowych jest minister właściwy do spraw nauki, b) w części dotyczącej zadań innych niż określone w lit. a jest minister właściwy do spraw pracy. 5. Art. 12b ust. 1 pkt 2 lit. a, ust. 2 ustawy z dnia 25 lipca 1985 r. o jednostkach badawczo-rozwojowych (Dz. U. z 2008 r. Nr 159, poz. 993 oraz Nr 168, poz.1323), według których do zadań państwowego instytutu badawczego należy wykonywanie m. in. zadań szczególnie ważnych dla planowania i realizacji polityki państwa, których wykonanie jest niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa publicznego, obronności i bezpieczeństwa kraju, działania wymiaru sprawiedliwości oraz dziedzictwa narodowego, edukacji i kultury oraz jakości życia obywateli, dotyczących opracowania 5
6 i opiniowania standardów w zakresie rynku pracy, ochrony pracy i zabezpieczenia społecznego, ochrony zdrowia, ochrony środowiska, gospodarki żywnościowej, gospodarki przestrzennej, gospodarki bogactwami i zasobami naturalnymi, bezpieczeństwa technicznego, energetycznego i bezpieczeństwa transportu oraz standardów produktów, procesów i usług, a także warunków przestrzegania tych standardów. Natomiast zakres zadań państwowego instytutu badawczego ustala Rada Ministrów w wieloletnich programach, ustanawianych na podstawie przepisów o finansach publicznych. Etap II programu stanowić będzie kontynuację programu wieloletniego Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy, którego etap I został ustanowiony uchwałą nr 117/2007 Rady Ministrów z dnia 3 lipca 2007 r. do realizacji w latach III. PODSTAWY PROGRAMOWE Potrzeba realizacji II etapu programu wieloletniego Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy wynika z dokumentów międzynarodowych i krajowych określających zadania Państwa w tej dziedzinie. W szczególności program ten uwzględnia priorytety i postulaty zawarte w następujących dokumentach: A/ międzynarodowych 1. Strategia Wspólnoty pt. Podniesienie wydajności i jakości w pracy: wspólnotowa strategia na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy na lata EUROPA 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu (2010 r.) 3. Raport Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy Nowe i pojawiające się rodzaje ryzyka w dziedzinie bezpieczeństwa i zdrowia w pracy (2009 r.) 4. Memorandum of Common Understanding (Memorandum Wspólnego Porozumienia) NEW OSH ERA (2008 r.) 5. Europejskie Memorandum EUROSHNET (2008 r.) 6. Strategiczny Program Badawczy Europejskiej Platformy Technologicznej Bezpieczeństwo w przemyśle (2006 r.) 7. Konwencja nr 155 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotycząca bezpieczeństwa, zdrowia pracowników i środowiska pracy (1981 r.) 8. Konwencja nr 187 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotycząca struktur promujących bezpieczeństwo i higienę pracy (2006 r.) 6
7 B/ krajowych 1. Strategia Rozwoju Kraju na lata (2006 r.) 2. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (2007 r.) 3. Raport POLSKA Wyzwania rozwojowe (2009 r.) 4. Raport Narodowego Programu Foresight Polska 2020 (2009 r.) 5. Ocena stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w Polsce w 2008 r. (2009 r.) 6. Polityka ekologiczna państwa w latach z perspektywą do roku 2016 (2009 r.) Ponadto, problematyka bezpieczeństwa i higieny pracy została także ujęta w przyjętym 24 listopada 2009 r. przez Radę Ministrów dokumencie przedłożonym przez Ministra Rozwoju Regionalnego Plan uporządkowania strategii rozwoju, przede wszystkim w dwóch strategiach, tj. w Strategii rozwoju zasobów ludzkich oraz w Strategii innowacyjności i efektywności gospodarki. Świadczy to o horyzontalnym charakterze tej problematyki uzasadniającym ustanowienie II etapu programu wieloletniego Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy jako programu rozwoju wpisującego się w te strategie. A) dokumenty międzynarodowe Ad 1. Komunikat Komisji Europejskiej dotyczący agendy socjalnej Wspólnoty Europejskiej 1 określił wytyczne dotyczące Strategii Bezpieczeństwa i Higieny Pracy na lata , koncentrujące się na: ocenie nowych rodzajów czynników ryzyka zawodowego, zapewnieniu niezbędnego poziomu ochrony pracowników, objęciu ochroną osób dotychczas nieobjętych nią w wystarczającym stopniu. Postulaty te znalazły wyraz w Strategii Wspólnoty pt. Podniesienie wydajności i jakości w pracy: wspólnotowa strategia na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy na lata przyjętej przez Komisję Europejską w lutym 2007 r. Znaczenie realizacji tej Strategii podkreśla przyjęta w 2008 r. Odnowiona agenda społeczna: Możliwości, dostęp i solidarność w Europie XXI wieku 2, wskazując, że Strategia powinna pomóc pracownikom pozostać dłużej na rynku pracy poprzez wzmocnienie ochrony przed zagrożeniami w miejscu pracy. 1 Communication from the Commission on the Social Agenda, Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno- Społecznego oraz Komitetu Regionów, Odnowiona agenda społeczna: Możliwości, dostęp i solidarność w Europie XXI wieku, , COM(2008)
8 Celem głównym wymienionej Strategii Wspólnoty jest wzrost wydajności i jakości pracy, przez zmniejszenie liczby wypadków przy pracy i absencji spowodowanej złym stanem zdrowia. Główne kierunki działań uwzględnione w Strategii sformułowano następująco: a) wprowadzanie nowoczesnych i skutecznych ram prawnych (wzmocnienie wdrażania prawodawstwa Wspólnoty, poprawa współpracy przy monitorowaniu jego stosowania, uproszczenie ram prawnych i dostosowanie do zmian ryzyka zawodowego), b) wspieranie opracowywania i wdrażania krajowych strategii bezpieczeństwa i higieny pracy (poprawa skuteczności profilaktyki, reagowania na zmiany społeczne i demograficzne, poprawa spójności polityki), c) propagowanie zmian w postawach wobec bezpieczeństwa i higieny pracy (włączenie bezpieczeństwa i higieny pracy do programów edukacji i szkoleń, propagowanie świadomości znaczenia zdrowego i bezpiecznego miejsca pracy w przedsiębiorstwach), d) zwalczanie nowych oraz coraz częściej występujących rodzajów ryzyka zawodowego (określenie nowych rodzajów ryzyka, propagowanie zdrowia psychicznego w pracy). Strategia Wspólnoty pt. Podniesienie wydajności i jakości w pracy: wspólnotowa strategia na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy na lata zobowiązuje rządy Państw Członkowskich, w tym Polskę, do przyjęcia w tym obszarze spójnej strategii krajowej, która ustanowi cele w zakresie zmniejszenia wskaźników wypadków przy pracy i chorób zawodowych, będzie ukierunkowana na sektory i przedsiębiorstwa mające najgorsze wskaźniki, a także skoncentruje się na najbardziej powszechnych rodzajach zagrożeń i najbardziej narażonych pracownikach. Realizacja wymienionych zobowiązań przez poszczególne kraje jest monitorowana przez Komisję Europejską, corocznie z udziałem przedstawicieli rządów oraz partnerów społecznych przez Komitet Doradczy Komisji Europejskiej ds. Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Miejscu Pracy (ACSH). Spełnienie wymienionego zobowiązania w Polsce zapewniała dotychczas realizacja I etapu programu wieloletniego Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy. Program ten był prezentowany przez przedstawiciela Rządu RP podczas warsztatów ACSH na temat implementacji krajowych strategii na rzecz BHP, które odbyły się w Luksemburgu w dniach 7 i 8 października 2009 r. Został uznany za jedno z wzorcowych rozwiązań w tym zakresie zarówno przez przedstawicieli Komisji Europejskiej, jak i partnerów państw członkowskich. Program ten zapewnia bowiem prowadzenie spójnej polityki w obszarze 8
9 bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracujących, z uwzględnieniem potrzeb zmieniającego się świata pracy. Kontynuacja tej polityki jest niezbędnym warunkiem osiągnięcia w Polsce poprawy warunków pracy, na które składa się bezpieczeństwo, zdrowie, a także psychiczny dobrostan oraz satysfakcja i rozwój w pracy. Biorąc powyższe pod uwagę, a także założenia Komisji WE do monitorowania krajowych strategii metodą Scoreboard niezbędne jest kontynuowanie w latach ww. programu wieloletniego, ujmującego w sposób spójny zadania badawcze i zadania służb państwowych w zakresie odpowiedzialności państwa za stan bezpieczeństwa i higieny pracy. Ad 2. EUROPA 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu Komisja Europejska w Strategii EUROPA 2020, przyjętej na lata postuluje, że działania Unii Europejskiej w tym okresie powinny być skupione wokół następujących trzech priorytetów: 1. Rozwój inteligentny rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji; 2. Rozwój zrównoważony wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej 3. Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu wspieranie gospodarki charakteryzującej się wysokim poziomem zatrudnienia i zapewniającej spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną. W zakresie 1. priorytetu Strategia EUROPA 2020 wymaga podniesienia jakości edukacji, poprawy wyników działalności badawczej, wspierania transferu innowacji i wiedzy w Unii, pełnego wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych, a także zadbania o to, by innowacyjne pomysły przeradzały się w nowe produkty i usługi, które przyczyniałyby się do zwiększenia wzrostu, tworzenia nowych miejsc pracy i rozwiązywania problemów społecznych w Europie. W szczególności Europa powinna w pełni wykorzystać potencjał oferowany przez gospodarkę cyfrową. Gospodarka cyfrowa daje ogromne możliwości małym i średnim przedsiębiorstwom w sektorze produkcji i usług, zarówno samodzielnym firmom, jak i dostawcom większych przedsiębiorstw. Biorąc powyższe pod uwagę zakres tematyczny II etapu Programu wieloletniego obejmuje wiele zadań i projektów badawczych ukierunkowanych na opracowanie i wdrożenie innowacyjnych materiałów, technologii, urządzeń i systemów, w tym zaawansowanych technologii informatycznych, na rzecz tworzenia i szerokiego 9
10 upowszechniania nowych i skutecznych rozwiązań z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, a także ukierunkowanych na podniesienie jakości edukacji w tej dziedzinie. W zakresie 2. priorytetu Strategii EUROPA 2020 zakłada się, że Unia Europejska powinna zbudować zrównoważoną i konkurencyjną gospodarkę efektywnie korzystającą z zasobów, wykorzystując nowe procesy i technologie przyjazne środowisku, przyspieszając wprowadzanie inteligentnych sieci opartych na technologiach ICT, wzmacniając przewagę konkurencyjną europejskiego biznesu, szczególnie sektora produkcji i MŚP, oraz pomagając klientom docenić wartość efektywnego korzystania z zasobów. Zakres tematyczny II etapu Programu wieloletniego dotyczy pośrednio realizacji powyższego priorytetu, obejmując wiele zadań i projektów badawczych, których wyniki pośrednio wpłyną na ograniczanie emisji szkodliwych substancji do atmosfery. W zakresie 3. z wymienionych wyżej priorytetów Strategia EUROPA 2020 zakłada się, że realizacja tego priorytetu będzie wymagać modernizacji i wzmocnienia roli polityki w obszarze zatrudnienia, edukacji i szkolenia oraz systemów ochrony socjalnej poprzez zwiększenie współczynnika aktywności zawodowej i ograniczenie strukturalnego bezrobocia, jak również zwiększenie poczucia odpowiedzialności społecznej w sektorze biznesu. Najważniejszym elementem będzie stosowanie modelu elastycznego rynku pracy i bezpieczeństwa socjalnego (flexicurity) oraz umożliwienie ludziom zdobywania nowych umiejętności w celu przystosowania się do nowych warunków, w tym na wypadek ewentualnych zmian w karierze zawodowej. Dużego wysiłku wymagać będzie walka z ubóstwem i wykluczeniem społecznym oraz zmniejszenie nierówności w obszarze ochrony zdrowia, tak aby rozwój przyniósł korzyści wszystkim. Ważna będzie także promocja zdrowia i wspieranie aktywności osób starszych, aby umożliwić osiągnięcie spójności społecznej oraz wyższej wydajności. Zakres tematyczny II etapu Programu wieloletniego obejmuje zadania i projekty badawcze ukierunkowane na promocję zdrowia w miejscu pracy, poprawę warunków pracy w aspekcie nowych form zatrudnienia, a także na zapewnienie odpowiednich warunków pracy osobom starszym, a tym samym Program ten wpisuje się w realizację priorytetów nowej Strategii Europa Ad 3. Raport Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy Nowe i pojawiające się rodzaje ryzyka w dziedzinie bezpieczeństwa i zdrowia w pracy W 2009 r. Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy opracowała raport dotyczący nowych i pojawiających się zagrożeń w środowisku pracy Nowe i pojawiające się 10
11 rodzaje ryzyka w dziedzinie bezpieczeństwa i zdrowia w pracy 3. Raport ten obejmuje wybrane wyniki prac Europejskiego Obserwatorium Ryzyka, utworzonego przez Agencję zgodnie z wymaganiami wspólnotowej strategii na rzecz bezpieczeństwa i zdrowia w pracy na lata Jednym z jego kluczowych zadań jest stymulowanie debaty ekspertów, unijnych decydentów, partnerów społecznych oraz organizacji międzynarodowych, takich jak MOP i WHO. Na bezpieczeństwo i zdrowie pracowników w Europie ma wpływ wiele czynników. Raport podkreśla wpływ zmian struktury gospodarki oraz siły roboczej, mający konsekwencje dla bezpieczeństwa pracy. Dotyczy to m.in. upowszechnienia nowych technologii, rozwoju sektora usług dominującego aktualnie w gospodarce oraz zmniejszenia znaczenia takich sektorów gospodarki, jak przemysł czy górnictwo. Zmienia się struktura wieku oraz płci zatrudnionych, rośnie wskaźnik zatrudnienia starszych pracowników oraz wskaźnik zatrudnienia kobiet. Obserwowana jest także tendencja zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy oraz pracy tymczasowej w niektórych grupach wiekowych. Zmiany te wskazują na konieczność zapewnienia zmodyfikowanych działań prewencyjnych, przyczyniających się do zachowania dobrego stanu zdrowia pracowników, zwłaszcza w kontekście starzenia się siły roboczej. Dane przedstawione w raporcie potwierdzają także znaczenie występowania narażenia (w szczególności w MŚP) na czynniki chemiczne, fizyczne, takie jak hałas, promieniowanie ultrafioletowe, a także psychospołeczne, wynikające m.in. z szybkiego tempa pracy, napiętych terminów, niewystarczających umiejętności. Wśród wzrastającej liczby chorób zawodowych w UE, najliczniejszą kategorię stanowią choroby układu mięśniowo-szkieletowego, dotyczące zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Częstotliwość występowania wypadków przy pracy jest szczególnie wysoka w sektorze budownictwa, rolnictwa oraz w przemyśle wytwórczym w zakresie produkcji drewna. Trendy, przedstawione w raporcie, są istotne z punktu widzenia podejmowania działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa i zdrowia w miejscu pracy, w szczególności wskazują na konieczność dostosowywania się do obecnych zmian, dostrzegania nowych oraz pojawiających się zagrożeń i podejmowania działań prewencyjnych. II etap programu wieloletniego Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy podejmuje większość problemów przedstawionych w wymienionym Raporcie Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy, a tym samym będzie stanowił skuteczny instrument realizacji postulatów Strategii Wspólnoty pt. Podniesienie wydajności i 3 New and emerging risks in occupational safety and health, European Risk Observatory, Outlook no. 1, European Agency for Safety and Health at Work, Bilbao
12 jakości w pracy: wspólnotowa strategia na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy na lata , a zwłaszcza postulatu zwalczania nowych oraz coraz częściej występujących rodzajów ryzyka zawodowego (patrz Ad 1). Ad 4. Memorandum of Common Understanding (Memorandum Wspólnego Porozumienia) NEW OSH ERA Projekt NEW OSH ERA pn. Nowe i narastające zagrożenia dla bezpieczeństwa i higieny pracy. Przewidywanie i realizacja działań związanych ze zmianami w miejscu pracy poprzez koordynację badań naukowych w dziedzinie BHP finansowany jest przez Komisję Europejską w ramach 6-go Programu Ramowego Badań i Rozwoju Technologicznego UE. Jest to projekt typu ERA-NET, którego długoterminowym i kluczowym celem jest poprawa jakości i zwiększenie zakresu badań naukowych związanych z nowymi i narastającymi rodzajami zagrożeń w obszarze BHP realizowanych w Europie. Wykonany w ramach tego projektu przegląd programów badawczych w dziedzinie BHP realizowanych w latach w 9 krajach UE wykazał, że średnio w ponad 85% są one finansowane z budżetów tych państw 4. W kolejnym raporcie projektu NEW OSH ERA nt. komplementarności, luk i nowych możliwości w badaniach nad nowymi i narastającymi czynnikami ryzyka w obszarze BHP (2007) 5, jako priorytetowe kierunki przyszłych badań wskazano: 1) łączne narażenie na zagrożenia wieloczynnikowe w środowisku pracy (zagrożenia fizyczne, chemiczne, biologiczne, psychospołeczne oraz czynniki ergonomiczne); 2) specyficzne problemy zdrowotne spowodowane działaniem niebezpiecznych substancji; 3) problemy bezpieczeństwa i higieny pracy związane z narażeniem na nanocząstki i stosowaniem nanotechnologii. Podczas międzynarodowej konferencji śródokresowej projektu NEW OSH ERA, która odbyła się w Krakowie w dniach maja 2008 r. w wyniku ustaleń pomiędzy partnerami projektu reprezentującymi 21 organizacji z 11 Państw Członkowskich (w tym Polski) oraz konsultacji z Komisją Europejską i partnerami społecznymi uchwalono Memorandum of Common Understanding (Memorandum Wspólnego Porozumienia), w którym zdefiniowano wspólną 4 Overview of research funding programmes on OSH-related new and emerging risks, raport NEW OSH ERA, June Complementarities, gaps and new opportunities in research on OSH-related new and emerging risks, raport NEW OSH ERA, October
13 strategię działań NEW OSH ERA na rzecz przyszłych badań naukowych w dziedzinie BHP. Strategia ta, jako priorytetowe wskazuje trzy wymienione wyżej tematy badań, a także dodatkowo następujące: 1) zagrożenia psychospołeczne związane ze zmianami organizacyjnymi oraz nowymi modelami pracy i zatrudnienia (w tym wpływ pracy w warunkach jej niepewności), choroby związane ze stresem; 2) zagrożenia biologiczne w środowisku pracy; 3) zagrożenia wynikające ze stosowania złożonych interfejsów człowiek maszyna w środowisku pracy; 4) nowe grupy osób narażonych w środowisku pracy w związku ze zmianami demograficznymi i zmianami struktury pracujących w Europie, w tym pracownicy migrujący, kobiety, pracownicy starsi wiekiem, pracownicy tymczasowi. Ad 5. Europejskie Memorandum EUROSHNET EUROSHNET, czyli Europejska Sieć ds. Bezpieczeństwa i Higieny Pracy (EURopean Occupational Safety and Health NETwork), została utworzona w 2001 r., a głównym jej celem jest wspieranie współpracy europejskiej w dziedzinie normalizacji, badań naukowych, certyfikacji i/lub innych działań w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii. Podczas zorganizowanej przez EUROSHNET III Europejskiej Konferencji nt. Bezpieczniejsze wyroby dla konkurencyjnych miejsc pracy (Kraków września 2008 r.), z udziałem przedstawicieli wiodących Dyrekcji Komisji Europejskiej przyjęto Europejskie Memorandum pt. Normalizacja dla Bezpiecznych Wyrobów 6, które odzwierciedla poglądy europejskich ekspertów w dziedzinie BHP i zawiera szereg postulatów dotyczących usprawnień w zakresie opracowania i stosowania norm wspomagających dyrektywy z obszaru oceny zgodności wyrobów z wymaganiami zasadniczymi bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (tzw. Dyrektywy Nowego Podejścia). Memorandum podkreśla, że opracowanie norm europejskich o wysokiej jakości wymaga solidnej wiedzy naukowej, a normalizacja staje się bardzo skutecznym sposobem wykorzystania wyników badań naukowych z dziedziny bezpieczeństwa i higieny w miejscu pracy i dzięki temu może przyczynić się do wzrostu innowacyjności i konkurencyjności w Europie, które są nadrzędnymi celami Strategii Wspólnotowej dotyczącej bezpieczeństwa i higieny pracy ( ). W związku z tym instytucje badawcze z obszaru bezpieczeństwa i higieny pracy powinny podejmować i intensyfikować badania naukowe w zakresie normalizacji, certyfikacji i badań wyrobów, 6 Krakowskie Memorandum EUROSHNET - Normalizacja dla Bezpiecznych Wyrobów, Kraków, r. 13
14 a w szczególności w dziedzinie ergonomii wyrobów oraz ograniczania emisji czynników szkodliwych. Ad 6. Strategiczny Program Badawczy Europejskiej Platformy Technologicznej Bezpieczeństwo w przemyśle (European Technology Platform Industrial Safety ETPIS) oraz program odpowiadającej jej, koordynowanej przez CIOP-PIB, Polskiej Platformy Technologicznej Bezpieczeństwo pracy w przemyśle (przyjęty w 2006 r. i znowelizowany w 2009 r.) Strategiczny Program Badawczy ETPIS wskazuje potrzebę znaczącej redukcji wypadków przy pracy w przemyśle, poważnych awarii przemysłowych oraz negatywnego wpływu przemysłu na środowisko, co jest warunkiem niezbędnym do zapewnienia zrównoważonego rozwoju społeczno-ekonomicznego Unii Europejskiej. Główne kierunki badań naukowych przyjętych do realizacji przez ETPIS to: 1) ocena i zarządzanie ryzykiem zawodowym, 2) zaawansowane technologie redukcji ryzyka, 3) niezawodność i bezpieczeństwo konstrukcji przemysłowych, 4) czynniki ludzkie i organizacyjne w przemyśle, 5) rozwój kultury bezpieczeństwa przez stosowanie nowych metod edukacji i szkoleń, 6) identyfikacja i rozpoznawanie nowych i nowo powstających czynników ryzyka, ze szczególnym uwzględnieniem zagrożeń w nanotechnologiach. Ad. 7 Konwencja nr 155 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotycząca bezpieczeństwa, zdrowia pracowników i środowiska pracy Cel główny Konwencji dotyczy podziału zadań w ramach systemu ochrony pracy pomiędzy państwem, pracodawcami i pracownikami. Określa ona jako obowiązek państwa m.in. finansowania badań naukowych istotnych dla kształtowania warunków pracy oraz doskonalenia na tej podstawie systemu rejestracji i monitorowania przyczyn i skutków zagrożeń, zasad prewencji oraz edukacji i szkolenia w tym obszarze. Ad 8. Konwencja nr 187 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotycząca struktur promujących bezpieczeństwo i higienę pracy Cel główny Konwencji dotyczy promowania krajowej kultury prewencji w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy w ramach krajowego systemu w tym zakresie. Cel ten został uszczegółowiony w ramach Zalecenia Nr 197 wspierającego realizację Konwencji. 14
15 B) dokumenty krajowe Ad 1. Strategia Rozwoju Kraju na lata Jednym z podstawowych priorytetów zawartych w strategii przyjętej w dniu 29 listopada 2006 r. jest priorytet 3 Wzrost zatrudnienia i podniesienie jego jakości i ujęte w nim działanie Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy sformułowane następująco: Kontynuowane będą działania na rzecz tworzenia przyjaznego środowiska pracy. Wspierane będą inicjatywy w zakresie skutecznego zapobiegania i ograniczania ryzyka zawodowego w przedsiębiorstwach oraz rozwoju edukacji i szkoleń w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników. Kontynuowane też będą wysiłki dostosowujące warunki pracy w Polsce do standardów UE. Zapewnienie odpowiednich standardów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz standardów prawa będzie wymagać zwiększenia skuteczności publicznych służb inspekcji pracy. Ad 2. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia W przedstawionych w dokumencie założeniach strategii rozwoju społeczno-gospodarczego kraju na lata do jednego z głównych wyzwań o charakterze społecznym, mających olbrzymie implikacje gospodarcze zaliczono konieczność zmiany niskich wskaźników zatrudnienia osób starszych oraz wysokiej absencji zawodowej wynikającej głównie z gorszego stanu zdrowia Polaków niż mieszkańców innych krajów UE. Jako podstawę działań w tym zakresie przyjęto znaczące uwzględnienie w nowoczesnym systemie opieki zdrowotnej problematyki zapobiegania zagrożeniom dla zdrowia poprzez zapewnienie bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników. Ad 3. Raport POLSKA Wyzwania rozwojowe Dokument programowy Polska Wyzwania rozwojowe 7 wskazuje jednoznacznie na długookresowe priorytety rozwojowe Polski dające jej możliwości szybkiego rozwoju cywilizacyjnego. Rozwojowi sprzyja tworzenie warunków państwa pracowników (Workfare State), w którym jedną z gwarancji państwo obejmuje dostęp do efektywnie zarządzanej edukacji, czy ochrony zdrowia. W dokumencie podkreśla się, że nie można dążyć do wzrostu korzystania z wartościowej pracy obywateli jako dźwigni rozwoju, a zarazem utrudniać ich 7 Raport Polska Wyzwania rozwojowe, Zespół Doradców Strategicznych Prezesa Rady Ministrów, r. 15
16 funkcjonowanie na rynku pracy ( ). Jednocześnie należy wprowadzać nowy wymiar: równowagę pracy i życia. Przemiany na rynku pracy często powodują konieczność zmiany zatrudnienia przez osoby pracujące w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub wykonujące pracę, która wymaga szczególnych predyspozycji psychofizycznych. Elastyczność dostosowania tych osób do zmian wymaga stałego podnoszenia ich kompetencji z uwzględnieniem bezpieczeństwa pracy przy stosowaniu nowych metod pracy, podejmowaniu prac w nowych warunkach i przy nowych technologiach. Dzięki temu wzrasta ich bezpieczeństwo socjalne i bezpieczeństwo zatrudnienia. Jednym z podstawowych wyzwań stojących przed Polską do 2030 r. jest więc więcej produktywnych miejsc pracy oraz tworzenie przyjaznych warunków życia i pracy w celu zwiększenia poczucia bezpieczeństwa obywateli. Ad 4. Raport Narodowego Programu Foresight Polska 2020 W latach na zlecenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego realizowano Narodowy Program Foresight Polska 2020, który obejmował trzy pola badawcze: Zrównoważony Rozwój Polski, Technologie Informacyjne i Telekomunikacyjne oraz Bezpieczeństwo. W rezultacie zrealizowanego Programu opracowano 5 alternatywnych scenariuszy rozwoju Polski do 2020 r. wraz z rekomendacjami dla polityki naukowej i innowacyjnej. Raporty z prac w wymienionych polach badawczych 8 przewidują, że w najbliższych latach nastąpi w Polsce rozwój wielu zaawansowanych technologii produkcyjnych, a także technologii informacyjnych stanowiących płaszczyznę do powstawania i dystrybucji innowacji. Technologie te będą nieść z sobą wiele nowych i nierozpoznanych jeszcze zagrożeń dla środowiska pracy i życia człowieka. Tym samym koniecznym jest podjęcie badań naukowych w celu identyfikacji tych potencjalnych zagrożeń, oceny ich konsekwencji oraz opracowania odpowiednich rozwiązań technicznych i organizacyjnych zapobiegających ich niekorzystnym skutkom dla zdrowia i życia ludzi. Ponadto rekomendacje Narodowego Programu Foresight Polska 2020 wskazują na konieczność uwzględnienia w polityce rozwojowej Polski podjęcia szeregu badań, które powinny zagwarantować zrównoważony rozwój technologiczny i ekonomiczny Polski, którego elementem jest zagwarantowanie zdrowych i bezpiecznych warunków pracy i życia. 8 Polska 2020 Spojrzenie z przyszłości, Alternatywne wizje rozwoju Polski na podstawie scenariuszy Narodowego Programu Foresight Polska 2020, 2009, 16
17 Ad 5. Ocena stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w Polsce w 2008 r. We wnioskach zawartych w tym opracowaniu MPiPS 9 rozpatrzonym i przyjętym przez Radę Ministrów w dniu 6 listopada 2009 r. podkreślono, że problematyka bezpieczeństwa pracy i ochrona zdrowia pracujących jest jednym z najważniejszych elementów polityki społecznej Unii Europejskiej. W Polsce od 2007 r. obserwuje się niepokojący trend w zakresie pogarszania się warunków pracy, na co wskazuje znaczny wzrost liczby wypadków przy pracy, w tym wypadków śmiertelnych. Powoduje to konieczność intensyfikacji działań prewencyjnych, zarówno na poziomie przedsiębiorstw, jak i państwa. Należy także wskazać na intensywny rozwój rynku pracy powodujący powstawanie nowych form zatrudnienia niosących nowe, dotychczas nieznane formy zagrożeń, w tym zagrożeń psychospołecznych. Ponadto należy mieć na uwadze nowe podejście do spraw bhp wynikające z przyjętej przez WHO definicji zdrowia, która uznaje za zdrowie nie tylko brak choroby, ale też zapewnienie dobrostanu człowieka w środowisku pracy. W ww. dokumencie zapisano w Podsumowaniu - wnioskach w punkcie 5.4. Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy opracuje w 2009 r. projekt II etapu programu wieloletniego pn. Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy na lata Ad 6. Polityka ekologiczna państwa w latach z perspektywą do roku 2016 Ustanowiona w roku 2008 przez Ministra Środowiska Polityka ekologiczna państwa w latach z perspektywą do roku w sposób jednoznaczny definiuje, że duże znaczenie dla zdrowia społeczeństwa mają następujące dziedziny: - ochrona powietrza przed zanieczyszczeniem, - gospodarka substancjami chemicznymi (w tym REACH) oraz przeciwdziałanie poważnym awariom przemysłowym, - ochrona przed hałasem, - ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym. Zgodnie z dokumentem konieczne są dalsze, intensywne działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa ( ) przez ( ) akcje profilaktyczne i uświadamiające o zagrożeniach ( ). 9 Ocena stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w Polsce w 2008 r., Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa, czerwiec 2009 r. 10 Polityka ekologiczna państwa w latach z perspektywą do roku 2016, Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2008 r. 17
18 IV. SPOŁECZNO-EKONOMICZNE ASPEKTY STANU WARUNKÓW PRACY W POLSCE Dane Głównego Urzędu Statystycznego wskazują, że stan bezpieczeństwa i higieny pracy w Polsce, pomimo że w ostatnim czasie uległ poprawie, to wciąż jest wysoce niezadowalający. W 2009 roku wskaźniki częstości śmiertelnych wypadków przy pracy (na 1000 pracujących) i zapadalności na choroby zawodowe (na zatrudnionych) spadły w porównaniu z rokiem poprzednim - odpowiednio o 26% i 14%. Jednak już w I kwartale 2010 roku odnotowano znaczący wzrost liczby śmiertelnych wypadków przy pracy (o 87% w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego). Jako podstawowe przyczyny wypadków przy pracy wymienia się nieprawidłowe zachowania pracownika (55,2%), niewłaściwą organizację pracy lub stanowiska pracy (11%) oraz niewłaściwy stan czynnika materialnego (9%). Dane dotyczące liczby osób zatrudnionych w warunkach narażenia na szkodliwe i uciążliwe czynniki środowiska pracy w 2009 r. przedstawiono na rys. 1. Rys. 1. Liczba zatrudnionych w warunkach zagrożenia środowiska pracy poszczególnymi czynnikami szkodliwymi i niebezpiecznymi dla zdrowia (liczona w % w stosunku do osobozagrożeń, stan na r.), źródło: dane GUS. W 2009 r. stwierdzono w Polsce nowych przypadków chorób zawodowych, co oznacza spadek względem roku poprzedniego. Wśród chorób zawodowych dominują choroby zakaźne lub pasożytnicze oraz ich następstwa (28%), pylice płuc (20,2%), przewlekłe choroby narządu głosu (19,8%), ubytek słuchu (8,3%) oraz przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego (5,1%). Większość chorób zawodowych to choroby 18
19 powstałe w wyniku wieloletniej ekspozycji na szkodliwe dla zdrowia czynniki fizyczne i chemiczne oraz uciążliwości wynikające z niespełnienia podstawowych wymagań ergonomii. Rzeczywista skala nieprawidłowych warunków pracy w Polsce jest znaczenie większa. Wskazały na to wyniki badań CIOP-PIB w ramach programu wieloletniego Dostosowywanie warunków pracy w Polsce do standardów Unii Europejskiej (rys. 2). B A C Rys. 2. Odsetek pracowników zatrudnionych w warunkach zagrożenia czynnikami środowiskowymi. Porównanie wyników badań ankietowych (A ) i badań środowiskowych (B ) (wg CIOP PIB) oraz danych statystycznych (Z-10) (C ) Niekorzystny obraz warunków pracy w Polsce potwierdza również opublikowany w 2007 r. raport z badań przeprowadzonych w 2005 r., we wszystkich państwach UE przez Europejską Fundację Poprawy Warunków Pracy i Życia z siedzibą w Dublinie (European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions) 11 (rys. 3). Przykładowo, odsetek pracowników narażonych na hałas przez co najmniej 1/4 czasu pracy, wynoszący w Polsce 41,6%, był największy w Europie i ok. dwukrotnie większy od odnotowanego w Holandii (20%) lub Wielkiej Brytanii (23,7%). Podobnie procent osób narażonych w Polsce na drgania mechaniczne pochodzące od maszyn i narzędzi, wynoszący 31,2%, był jednym z największych w Europie i ok. dwukrotnie większy od odnotowanego w Szwecji (15,1%), Wielkiej Brytanii (15,4%) i Holandii (15,9%). 11 Fourth European Working Conditions Survey, European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions, Dublin,
20 Rys. 3. Procent pracowników odczuwających negatywny wpływ pracy na zdrowie w krajach UE (źródło: Fourth European Working Conditions Survey, European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions, Dublin, 2007) Ponadto, procent osób uskarżających się na różne problemy zdrowotne związane z pracą, odnotowany w Polsce, był jednym z największych w UE. Przykładowo, na problemy ze słuchem uskarża się w Polsce 16,4% pracowników, podczas gdy w Wielkiej Brytanii 2,6%, Holandii 3,8%, Irlandii 4,1%, a we Francji 4,4%. Podobnie w przypadku problemów ze wzrokiem w Polsce 22,9%, a w Wielkiej Brytanii 1,7%, w Holandii 2%, w Irlandii 2,9%. Według danych Europejskiej Fundacji na Rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy ocenia się, że obecnie ponad 55% Polaków uważa, że ze względu na warunki pracy nie będzie w stanie jej wykonywać po 60 roku życia, a w krajach UE-15 takie stanowisko zajmuje mniej niż 40% pracujących. Równocześnie ponad 60% pracujących twierdzi, że praca negatywnie wpływa na ich zdrowie, podczas gdy w krajach UE-15 taką opinię wyraża ok. 30% osób. Straty wynikające z nieodpowiednich warunków pracy w Polsce są znaczne. Można je ocenić przede wszystkim przez pryzmat świadczeń wypłacanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Według danych ZUS w 2009 r. przyznano nowe renty z 20
Uzasadnienie Zadania programu wieloletniego Poprawa bezpiecze stwa i warunków pracy dotycz opracowania innowacyjnych rozwi
Uzasadnienie Zadania programu wieloletniego Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy dotyczą opracowania innowacyjnych rozwiązań organizacyjnych i technicznych, ukierunkowanych na rozwój zasobów ludzkich
Bardziej szczegółowoPOPRAWA BEZPIECZEŃSTWA I WARUNKÓW PRACY II etap
Załącznik nr 1 do uchwały Nr. Rady Ministrów z dnia Program wieloletni POPRAWA BEZPIECZEŃSTWA I WARUNKÓW PRACY II etap Okres realizacji: lata 2011 2013 Wnioskodawca: Minister Pracy i Polityki Społecznej
Bardziej szczegółowoEuropejska Strategia Bezpieczeństwa i Higieny Pracy
Europejska Strategia Bezpieczeństwa i Higieny Pracy dr inż. Zofia Pawłowska kierownik Zakładu Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy CIOP-PIB Informacja przygotowana na posiedzenie Rady Ochrony Pracy
Bardziej szczegółowoProgram wieloletni pn. Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy" etap II / 2011-2013
Koordynator programu: Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy Program wieloletni Potrzeba realizacji programu wieloletniego wynikała ze stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w Polsce
Bardziej szczegółowoOCENA SKUTKÓW REGULACJI
Nazwa projektu Projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie ustanowienia programu wieloletniego pn. Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy - IV etap, okres realizacji: lata 2017-2019 Ministerstwo wiodące
Bardziej szczegółowoIndustrial Safety (Bezpieczeństwo w Przemyśle)
Spotkanie inauguracyjne Europejskiej Platformy Technologicznej Industrial Safety (Bezpieczeństwo w Przemyśle) Gdańsk, 30 czerwca 2005 r. W dniu 30 czerwca 2005 roku w Gdańsku na Wydziale Prawa i Administracji
Bardziej szczegółowoSTANOWISKO RADY OCHRONY PRACY
STANOWISKO RADY OCHRONY PRACY w sprawie identyfikacji obszarów o największym ryzyku wypadku przy pracy i przestrzegania w nich przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy Na posiedzeniu 26 sierpnia 2014 r.
Bardziej szczegółowoJoanna Kopczyńska Departament Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko
Joanna Kopczyńska Departament Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 1 22 grudnia 2014 Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie, przyjęta przez Radę
Bardziej szczegółowoOCENA FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTWA W OBSZARZE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY Z WYKORZYSTANIEM WSKAŹNIKÓW WYNIKOWYCH I WIODĄCYCH
OCENA FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTWA W OBSZARZE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY Z WYKORZYSTANIEM WSKAŹNIKÓW WYNIKOWYCH I WIODĄCYCH MATERIAŁY INFORMACYJNE 1 WRZESIEŃ 2013 R. SPIS TREŚCI Na czym polega pomiar
Bardziej szczegółowoTURYSTYKI DO 2020 ROKU. Warszawa, 17 września 2015 r.
PROGRAM ROZWOJU TURYSTYKI DO 2020 ROKU Warszawa, 17 września 2015 r. Strategia Europa 2020 Program Rozwoju Turystyki do 2020 roku, a dokumenty strategiczne Polski Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju
Bardziej szczegółowoMŁODZI BEZPIECZNI W PRACY - tematyka obchodów Światowego Dnia Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy
MŁODZI BEZPIECZNI W PRACY - tematyka obchodów Światowego Dnia Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy 18 kwietnia 2018 r. 28 kwietnia Od 1989 r. - Międzynarodowa Konfederacja Związków Zawodowych (ITUC):
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 157 ds. Zagrożeń Fizycznych w Środowisku Pracy
PLAN DZIAŁANIA KT 157 ds. Zagrożeń Fizycznych w Środowisku Pracy PLAN DZIAŁANIA KT 157 Strona 1 STRESZCZENIE Komitet Techniczny nr 157 ds. Zagrożeń Fizycznych w Środowisku Pracy powołany został w ramach
Bardziej szczegółowoDziałania Rządu na rzecz CSR w Polsce. Zespół do spraw Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw
Działania Rządu na rzecz CSR w Polsce 2 Trendy yglobalne Globalizacja Zmiany demograficzne Zmiany klimatu WYZWANIE: Konieczność budowania trwałych podstaw wzrostu umożliwiających realizację aspiracji rozwojowych
Bardziej szczegółowoProgram Operacyjny Innowacyjna Gospodarka
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Cel główny: Rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa Cele szczegółowe: zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw, wzrost konkurencyjności
Bardziej szczegółowoKRAKOWSKIE MEMORANDUM EUROSHNET. Normalizacja dla Bezpiecznych Wyrobów
III Europejska Konferencja na temat normalizacji, badań I certyfikacji Bezpieczniejsze wyroby dla konkurencyjnych miejsc pracy Kraków, Polska, 11 12 września 2008 KRAKOWSKIE MEMORANDUM EUROSHNET Normalizacja
Bardziej szczegółowoPodstawy procesu programowania perspektywy finansowej 2014-2020. Konsultacje społeczne Gliwice, 24 maja 2013 r.
Podstawy procesu programowania perspektywy finansowej 2014-2020 Konsultacje społeczne Gliwice, 24 maja 2013 r. Uwarunkowania programowe Unia Europejska Strategia Europa 2020 Pakiet legislacyjny dla Polityki
Bardziej szczegółowoCEL STRATEGICZNY I. ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I STABILNEGO RYNKU PRACY. Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014-2020:
NAZWA CELU FINANSOWANIE Cel I.1. Wspieranie aktywności i przedsiębiorczości mieszkańców CEL STRATEGICZNY I. ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I STABILNEGO RYNKU PRACY Oś I. Osoby młode na rynku pracy: 1. Poprawa
Bardziej szczegółowoSTRATEGIA LIZBOŃSKA A POLITYKA ZATRUDNIENIA W POLSCE
STRATEGIA LIZBOŃSKA A POLITYKA ZATRUDNIENIA W POLSCE Wpływ funduszy unijnych na tworzenie nowych miejsc pracy dr Jerzy Kwieciński Podsekretarz Stanu Warszawa, 17 maja 2007 r. 1 Odnowiona Strategia Lizbońska
Bardziej szczegółowoDostęp p do informacji naukowej i jej rozpowszechnianie w kontekście konkurencyjności ci oraz innowacyjności
Dostęp p do informacji naukowej i jej rozpowszechnianie w kontekście konkurencyjności ci oraz innowacyjności ci Unii Europejskiej dr hab. Diana Pietruch-Reizes, prof. ŚWSZ w Katowicach IX Krajowe FORUM
Bardziej szczegółowoPolityka spójności UE na lata 2014 2020
UE na lata 2014 2020 Propozycje Komisji Europejskiej Unii Europejskiej Struktura prezentacji 1. Jakie konsekwencje będzie miała polityka spójności UE? 2. Dlaczego Komisja proponuje zmiany w latach 2014
Bardziej szczegółowoWsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej
Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej Iwona Wendel Podsekretarz Stanu Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Warszawa, 22 maja 2014
Bardziej szczegółowoŹródła finansowania Celów strategicznych Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Opolskiego do roku 2020.
Załącznik do Uchwały Nr 2661/2016 Zarządu Województwa Opolskiego z dnia 26 września 2016 r. Załącznik do Planu działania dla Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Opolskiego do roku 2020 przyjętego
Bardziej szczegółowoSTANOWISKO RZĄDU. Data przyjęcia stanowiska przez Komitet do Spraw Europejskich 20 grudnia 2012 r. 4 lutego 2013 r.
STANOWISKO RZĄDU I. METRYKA DOKUMENTU Tytuł KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW: Plan działania w dziedzinie e-zdrowia
Bardziej szczegółowoŚrodki strukturalne na lata
Środki strukturalne na lata 2007-2013 Prof. Tadeusz Więckowski Prorektor ds. Badań Naukowych i Współpracy z Gospodarką Plan wystąpienia: Część I Charakterystyka ogólna Część II Finansowanie infrastruktury
Bardziej szczegółowoPOLITYKA SPÓJNOŚCI na lata
ZINTEGROWANE DZIAŁANIA NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU OBSZARÓW MIEJSKICH POLITYKA SPÓJNOŚCI na lata 2014-2020 Komisja Europejska przyjęła propozycje ustawodawcze dotyczące polityki spójności na lata 2014-2020
Bardziej szczegółowo6535/15 nj/hod/gt 1 DG B 3A
Rada Unii Europejskiej Bruksela, 27 lutego 2015 r. 6535/15 SOC 98 EM 46 NOTA Od: Komitet Stałych Przedstawicieli (część I) Do: Rada (EPSCO) Nr poprz. dok.: 6184/15 SOC 76 EM 37 Nr wniosku 10949/14 SOC
Bardziej szczegółowoPrzedstawienie planów EU-OSHA na lata Dorota Pięta Spotkanie uczestników KSP KPC EU-OSHA Warszawa, 28 lutego 2018 r.
Fot.: EU-OSHA Przedstawienie planów EU-OSHA na lata 2018-2023 Dorota Pięta Spotkanie uczestników KSP KPC EU-OSHA Warszawa, 28 lutego 2018 r. 1 Kontekst makroekonomiczny Nowe metody produkcji Nowe formy
Bardziej szczegółowoZałożenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej oraz działania na rzecz zrównoważonej produkcji i konsumpcji
Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej oraz działania na rzecz zrównoważonej produkcji i konsumpcji 2 Plan prezentacji 1. Kontekst transformacji niskoemisyjnej 2. Przykładowe wyzwania
Bardziej szczegółowoProgramu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój-
Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój- www.power.gov.pl 1.Oś priorytetowa I Osoby młode na rynku pracy Zwiększenie możliwości zatrudnienia osób młodych do 29 roku życia bez pracy, w tym w szczególności
Bardziej szczegółowoKoncepcja SMART SPECIALISATION a Polityka Spójności UE po 2014
Koncepcja SMART SPECIALISATION a Polityka Spójności UE po 2014 Małgorzata Rudnicka Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie Departament Strategii i Rozwoju Regionalnego Wydział Innowacyjności
Bardziej szczegółowoZałożenia Regionalnego Programu Operacyjnego na lata w kontekście wsparcia szkolnictwa wyższego oraz infrastruktury B+R
Założenia Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020 w kontekście wsparcia szkolnictwa wyższego oraz infrastruktury B+R Gorzów Wielkopolski, 4 marca 2013 r. Plan prezentacji Strategia Rozwoju
Bardziej szczegółowoŁukasz Urbanek. Departament RPO. Kierownik Działu Programowania i Ewaluacji. Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego
1 Łukasz Urbanek Kierownik Działu Programowania i Ewaluacji Departament RPO Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego Strategia lizbońska 2007-2013 Strategia Europa 2020 2014-2020 Główne założenia
Bardziej szczegółowoRegionalna Strategia Innowacji dla Mazowsza i inteligentne specjalizacje regionu
Regionalna Strategia Innowacji dla Mazowsza i inteligentne specjalizacje regionu Małgorzata Rudnicka Kierownik Wydziału Innowacyjności Departament Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich Urząd Marszałkowski
Bardziej szczegółowoUZASADNIENIE. Stan prawny
UZASADNIENIE Stan prawny Zasady funkcjonowania systemu prewencji wypadkowej w ramach systemu ubezpieczeń społecznych reguluje ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR XII/134/11 RADY MIASTA KRAKOWA. z dnia 13 kwietnia 2011 r.
UCHWAŁA NR XII/134/11 RADY MIASTA KRAKOWA z dnia 13 kwietnia 2011 r. w sprawie kierunków działania dla Prezydenta Miasta Krakowa w zakresie rozwoju gospodarczego i innowacji na terenie Gminy Miejskiej
Bardziej szczegółowo2. Uczestnicy szkolenia Szkolenie jest przeznaczone dla wszystkich osób, które rozpoczynają pracę w danym zakładzie pracy.
ZAŁĄCZNIK Nr RAMOWE PROGRAMY SZKOLENIA I. Ramowy program instruktażu ogólnego. Cel szkolenia Celem szkolenia jest zaznajomienie pracownika w szczególności z: a) podstawowymi przepisami bezpieczeństwa i
Bardziej szczegółowoRozwój inteligentny Rozwój zrównoważony Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu
Europa 2020 Cele Europa 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu Rozwój inteligentny Rozwój zrównoważony Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu
Bardziej szczegółowoInnowacje i Inteligentny Rozwój. Iwona Wendel Podsekretarz Stanu, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Szczecin, 10 czerwca 2015 r.
Innowacje i Inteligentny Rozwój Iwona Wendel Podsekretarz Stanu, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Szczecin, 10 czerwca 2015 r. Wsparcie innowacyjności w latach 2014-2020 W perspektywie 2014-2020 wsparcie
Bardziej szczegółowoNiniejsza prezentacja jest materiałem merytorycznym powstałym w ramach projektu Fundusze Europejskie dla Organizacji Pozarządowych w Polsce
Niniejsza prezentacja jest materiałem merytorycznym powstałym w ramach projektu Fundusze Europejskie dla Organizacji Pozarządowych w Polsce Beneficjent: Towarzystwo Amicus Celem projektu jest też upowszechnienie
Bardziej szczegółowoProgram HORYZONT 2020 w dziedzinie transportu
Program HORYZONT 2020 w dziedzinie transportu Rafał Rowiński, Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce Inwestycje w badania i rozwój są jednym ze sposobów wyjścia z kryzysu gospodarczego. Średni
Bardziej szczegółowoPlan działalności Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego na rok 2016 dla działów administracji rządowej Nauka i Szkolnictwo Wyższe
Plan działalności Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego na rok 2016 dla działów administracji rządowej Nauka i Szkolnictwo Wyższe CZĘŚĆ A: Najważniejsze cele do realizacji w roku 2016 Mierniki określające
Bardziej szczegółowoPRZECIWDZIAŁANIE I ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU
PRZECIWDZIAŁANIE I ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU W ŚWIETLE PROJEKTÓW ROZPORZĄDZEŃ DOTYCZĄCYCH POLITYKI SPÓJNOŚCI NA LATA 2014-2020 Piotr Żuber Dyrektor Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej Ministerstwo
Bardziej szczegółowoZalecenie nr 197 dotyczące struktur promujących bezpieczeństwo i higienę pracy
Zalecenie nr 197 dotyczące struktur promujących bezpieczeństwo i higienę pracy Konferencja Ogólna Międzynarodowej Organizacji Pracy, zwołana do Genewy przez Radę Administracyjną Międzynarodowego Biura
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 2 do Programu Rozwoju Innowacji Województwa Lubuskiego (Załącznik do uzupełnienia)
Załącznik nr 2 do Programu Rozwoju Innowacji Województwa Lubuskiego (Załącznik do uzupełnienia) Szczegółowe nakłady na realizację Programu Rozwoju Innowacji województwa lubuskiego. Dokument przedstawia
Bardziej szczegółowoProgram Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (IG)
Priorytet 1 - Badania i rozwój nowoczesnych technologii Działanie1.1. Wsparcie badań naukowych dla budowy gospodarki opartej na wiedzy Identyfikacja kierunków prac B+R mających na celu zdynamizowanie rozwoju
Bardziej szczegółowoSTUDIA PODYPLOMOWE BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY Z A G A D N I E N I A D O E G Z A M I N U D Y P L O M O W E G O :
STUDIA PODYPLOMOWE BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY Z A G A D N I E N I A D O E G Z A M I N U D Y P L O M O W E G O : 1. PRAWNA OCHRONA PRACY : System ochrony pracy w Polsce. Uregulowania prawne w zakresie
Bardziej szczegółowoPOLITYKA EKOINNOWACYJNA UNII EUROPEJSKIEJ
POLITYKA EKOINNOWACYJNA UNII EUROPEJSKIEJ Katowice, dnia 17 maja 2012 rok Wyzwaniem w zakresie innowacji w obecnym stuleciu będzie wydłużenie okresu wykorzystywania zasobów osiąganie więcej mniejszym kosztem
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 2 do Programu Rozwoju Innowacji Województwa Lubuskiego
Załącznik nr 2 do Programu Rozwoju Innowacji Województwa Lubuskiego Szczegółowe nakłady na realizację Programu Rozwoju Innowacji Województwa Lubuskiego. Dokument przedstawia w formie tabelarycznej szacunkową
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 17 ds. Pojazdów i Transportu Drogowego
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 17 ds. Pojazdów i Transportu Drogowego STRESZCZENIE Komitet Techniczny nr 17 ds. Pojazdów i Transportu Drogowego powołany został w ramach Polskiego Komitetu Normalizacyjnego
Bardziej szczegółowoKONFERENCJA Infrastruktura wiejska drogą do sukcesu gospodarczego regionów
KONFERENCJA Infrastruktura wiejska drogą do sukcesu gospodarczego regionów Panel W zgodzie z naturą i kulturą czyli jak skutecznie wspierać rozwój infrastruktury na wsi? Warszawa, 28 października 2010
Bardziej szczegółowoPolityka innowacyjna Województwa Mazowieckiego
Polityka innowacyjna Województwa Mazowieckiego Konferencja Innowacje w przemyśle a zmiany klimatu Warszawa, dn. 28 maja 2009 r. 1 Warszawa, dn.28 maja 2009 r. Plan prezentacji: Regionalna Strategia Innowacji
Bardziej szczegółowoWsparcie dla przedsiębiorców w nowej perspektywie finansowej 2014-2020
Wsparcie dla przedsiębiorców w nowej perspektywie finansowej 2014-2020 Marcin Łata Departament Konkurencyjności i Innowacyjności Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Katowice, 15 kwietnia 2015 r. Alokacja
Bardziej szczegółowoORGANIZACJA DZIAŁAŃ W ZAKRESIE OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
ORGANIZACJA DZIAŁAŃ W ZAKRESIE OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO Lista pytań kontrolnych dla specjalisty zewnętrznego ds. bhp lub oceniającego jego pracę pracodawcy Przedstawiona lista dotyczy podstawowych zagadnień
Bardziej szczegółowoOgólnopolskie Stowarzyszenie 37 ODDZIAŁÓW. Zarząd Główny. Pracowników Służby BHP ZARZĄD GŁÓWNY. Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pracowników Służby BHP
Współdziałanie w przedsiębiorstwie służby bhp i społecznej inspekcji pracy w celu zapewnienia realizacji zadań pracodawcy wynikających z kodeksu pracy Warszawa, 19 marca 2018 r. 1993 Ogólnopolskie Stowarzyszenie
Bardziej szczegółowoCARS 2020 Plan działania na rzecz konkurencyjnego i zrównoważonego przemysłu motoryzacyjnego w Europie
Dyrekcja Generalna Przedsiębiorstwa i przemysł CARS 2020 Plan działania na rzecz konkurencyjnego i zrównoważonego przemysłu motoryzacyjnego w Europie Maciej Szymanski Zawiercie, 12 czerwca 2013 Przemysł
Bardziej szczegółowoREGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO NA LATA
REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO NA LATA 2007-2013 STRUKTURA DOKUMENTU 2 1. Diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej województwa lubelskiego, 2. Strategia realizacji Regionalnego Programu
Bardziej szczegółowoNowa perspektywa finansowa Unii Europejskiej 2014-2020. Warszawa, 14 października 2014 r.
Nowa perspektywa finansowa Unii Europejskiej 2014-2020 Warszawa, 14 października 2014 r. 1 Cele tematyczne 2 Programy operacyjne na poziomie krajowym i regionalnym 3 Programy ramowe Unii Europejskiej Wsparcie
Bardziej szczegółowoFUNDUSZE STRUKTURALNE ĆWICZENIA SEMESTR ZIMOWY 2014/2015
FUNDUSZE STRUKTURALNE ĆWICZENIA SEMESTR ZIMOWY 2014/2015 Książki Małgorzata Sikora- Gaca, Urszula Kosowska (Fundusze Europejskie w teorii i praktyce, Warszawa 2014 Magdalena Krasuska, Fundusze Unijne w
Bardziej szczegółowoBogusław Kotarba. Współpraca transgraniczna w świetle założeń umowy partnerstwa Polska Unia Europejska
Bogusław Kotarba Współpraca transgraniczna w świetle założeń umowy partnerstwa Polska Unia Europejska 2014-2020 Europejska współpraca terytorialna (EWT) EWT stanowi jeden z dwóch celów polityki spójności
Bardziej szczegółowoREGULAMIN Forum Liderów Bezpiecznej Pracy
REGULAMIN Forum Liderów Bezpiecznej Pracy działającego przy Centralnym Instytucie Ochrony Pracy Państwowym Instytucie Badawczym Warszawa, listopad 2011 1 Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut
Bardziej szczegółowoEKONOMICZNY ASPEKT KSZTAŁTOWANIA WARUNKÓW PRACY - BHP- W ASPEKCIE MIKRO I MAKROEKONOMICZNYM
Stanisław KOWALIK, Aleksandra KOWALIK, Małgorzata KALABIS Politechnika Śląska, Gliwice EKONOMICZNY ASPEKT KSZTAŁTOWANIA WARUNKÓW PRACY - BHP- W ASPEKCIE MIKRO I MAKROEKONOMICZNYM Streszczenie. W artykule
Bardziej szczegółowoKierunki rozwoju turystyki do 2015 roku, ze szczególnym uwzględnieniem turystyki wiejskiej
Kierunki rozwoju do 2015 roku, ze szczególnym uwzględnieniem wiejskiej Katarzyna Sobierajska Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki Międzynarodowa Konferencja Perspektywy rozwoju i promocji
Bardziej szczegółowoMagazyny energii w obecnych i przyszłych programach wsparcia Magdalena Kuczyńska
Magazyny energii w obecnych i przyszłych programach wsparcia Magdalena Kuczyńska II Konferencja Magazyny energii Kołobrzeg, 6-7 listopada 2018 r. Rosnąca skala potrzeb inwestycji związanych z magazynowaniem
Bardziej szczegółowo1. Kilka dat 2. Budżet 3. Cele i założenia 4. Priorytety 5. Harmonogram prac 6. Źródła wiedzy PLAN SPOTKANIA
1. Kilka dat 2. Budżet 3. Cele i założenia 4. Priorytety 5. Harmonogram prac 6. Źródła wiedzy PLAN SPOTKANIA 3 KILKA DAT KILKA DAT CZERWIEC 2011 - komunikat Komisji Europejskiej zawierający propozycje
Bardziej szczegółowoZespół do spraw Transformacji Przemysłowej Departament Innowacji
Zespół do spraw Transformacji Przemysłowej 26.07.2016 Departament Innowacji Kierunki transformacji polskiej gospodarki 5 Filarów rozwoju gospodarczego Polski Reindustrializacja Rozwój innowacyjnych firm
Bardziej szczegółowoBEZPIECZEŃSTWO RUCHU DROGOWEGO w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko 2007 2013
BEZPIECZEŃSTWO RUCHU DROGOWEGO w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko 2007 2013 Szymon Puczyński Centrum Unijnych Projektów Transportowych październik 2014 UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ
Bardziej szczegółowoStrategia rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce do roku 2013 STRESZCZENIE
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji Strategia rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce do roku 2013 STRESZCZENIE październik 2008 Rząd Rzeczypospolitej Polskiej, mając na uwadze dobro
Bardziej szczegółowoObszary wiejskie w polityce spójności - założenia na okres 2014 2020
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Obszary wiejskie w polityce spójności - założenia na okres 2014 2020 Konferencja Wiejska Polska 25 26 maja 2013 r. Konin/Licheń Krajowe podstawy strategiczne polityki
Bardziej szczegółowoBEZPIECZEŃSTWEM I HIGIENĄ PRACY
Wykład 12. ZARZĄDZANIE BEZPIECZEŃSTWEM I HIGIENĄ PRACY 1 1. Podstawy prawne zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy: Podstawą regulacji w UE jest Dyrektywa Ramowa o ochronie pracowników przed szkodliwym
Bardziej szczegółowoAnna Ober Aleksandra Szcześniak 09.05.2014
Anna Ober Aleksandra Szcześniak 09.05.2014 http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/2014_2020/strony/ glowna.aspx 2 I Wsparcie prowadzenia prac B+R przez przedsiębiorstwa oraz konsorcja naukowoprzemysłowe
Bardziej szczegółowoRola klastrów w nowej perspektywie finansowej
2 Rola klastrów w nowej perspektywie finansowej Umowa Partnerstwa określiła klastry jako bieguny wzrostu w skali całego kraju i poszczególnych regionów Klastry jako: skuteczny mechanizm koncentrowania
Bardziej szczegółowoRegionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego. Założenia perspektywy finansowej 2014-2020. www.pgie.pl
Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego Założenia perspektywy finansowej 2014-2020 www.pgie.pl Perspektywa 2014-2020 W latach 2014-2020 Polska otrzyma z budżetu UE ok. 119,5 mld euro. Na
Bardziej szczegółowo2020 dokąd zmierzamy, czyli o największych wyzwaniach rozwoju
2020 dokąd zmierzamy, czyli o największych wyzwaniach rozwoju Jarosław Pawłowski Podsekretarz Stanu Ministerstwo Rozwoju Regionalnego I Forum Gospodarcze Podregionu Nadwiślańskiego 22 października 2010
Bardziej szczegółowoMazowieckie Biuro Planowania Regionalnego Projekt Założeń aktualizacji Strategii rozwoju województwa mazowieckiego do 2030 r. Innowacyjne Mazowsze
Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego Projekt Założeń aktualizacji Strategii rozwoju województwa mazowieckiego do 2030 r. Innowacyjne Mazowsze dr Elżbieta Kozubek Dyrektor Mazowieckiego Biura Planowania
Bardziej szczegółowoWarszawa, 28 marca 2011r. Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki
Warszawa, 28 marca 2011r. Stawiamy na innowacje Kluczem do stałego i szybkiego rozwoju gospodarczego są: - maksymalizacja efektywności wykorzystania zasobów (wiedzy, kapitału, pracy, zasobów naturalnych
Bardziej szczegółowoKOSZTY PREWENCJI A. Budujmy kulturę bezpieczeństwa pracy ŚWIATOWY DZIEŃ BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA W PRACY 28 KWIETNIA 2015
KOSZTY PREWENCJI A KULTURA BEZPIECZEŃSTWA W PRZEDSIĘBIORSTWACH W POLSCE dr Jan Rzepecki dr inż. Magdalena Galwas-Grzeszkiewicz, MBA ŚWIATOWY DZIEŃ BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA W PRACY 28 KWIETNIA 2015
Bardziej szczegółowoNowe wytyczne dla beneficjentów środków unijnych 2014-2020
BIBLIOTEKA ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH Agnieszka Pogorzelska ekspert ds. funduszy europejskich w Centralnym Punkcie Informacyjnym Nowe wytyczne dla beneficjentów środków unijnych 2014-2020 Strona 2 Spis treści
Bardziej szczegółowoInteligentne specjalizacje województwa mazowieckiego proces przedsiębiorczego odkrywania i koncentracja na priorytetowych kierunkach badań
Inteligentne specjalizacje województwa mazowieckiego proces przedsiębiorczego odkrywania i koncentracja na priorytetowych kierunkach badań Małgorzata Rudnicka Kierownik Wydziału Innowacyjności i Rozwoju
Bardziej szczegółowoFundusze unijne dla odnawialnych źródeł energii w nowej perspektywie finansowej. Warszawa, 3 kwietnia 2013 r.
Fundusze unijne dla odnawialnych źródeł energii w nowej perspektywie finansowej Warszawa, 3 kwietnia 2013 r. Dokumenty strategiczne KOMUNIKAT KOMISJI EUROPA 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego
Bardziej szczegółowoAnna Pytko. HORYZONT 2020 Ministerstwo Zdrowia 07.05.2014. Prelegent
HORYZONT 2020 Ministerstwo Zdrowia 07.05.2014 Program HORYZONT 2020 Prelegent Anna Pytko Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE w Instytucie Podstawowych Problemów Techniki Polskiej Akademii
Bardziej szczegółowoPrewencja wypadkowa w dzialaniach aniach instytucji ubezpieczeniowych
Prewencja wypadkowa w dzialaniach aniach instytucji ubezpieczeniowych Struktura wydatków instytucji ubezpieczeniowych przykład Niemiec i Polski Dzialania prewencyjne finansowane przez instytucje ubezpieczeniowe
Bardziej szczegółowoKOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY I EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 21.8.2014 r. COM(2014) 527 final KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY I EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO dotyczący strategii UE i planu działania
Bardziej szczegółowoOCENA RYZYKA ZAWODOWEGO. dr inż. Zofia Pawłowska
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO dr inż. Zofia Pawłowska 1. Wymagania dotyczące oceny ryzyka zawodowego 2. Podstawowe zasady skutecznej oceny i ograniczania ryzyka zawodowego 3. Podstawowe problemy przy wdrażaniu
Bardziej szczegółowoRysunek 1. Miejsce SRT w systemie zintegrowanych strategii rozwoju kraju
STRESZCZENIE STRATEGII ROZWOJU TRANSPORTU Miejsce i rola Strategii Rozwoju Transportu Strategia Rozwoju Transportu (SRT) jest średniookresowym dokumentem planistycznym, który zgodnie z ustawą z dnia 6
Bardziej szczegółowoZAŁĄCZNIK RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
ZAŁĄCZNIK Projekt konkluzji Rady Wczesne wykrywanie i leczenie zaburzeń komunikacyjnych u dzieci, z uwzględnieniem zastosowania narzędzi e-zdrowia i innowacyjnych rozwiązań RADA UNII EUROPEJSKIEJ, 1. PRZYPOMINA,
Bardziej szczegółowoZarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy
Ewa Górska Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy EWOLUCJA POGLĄDÓW NA ZAGADNIENIA BEZPIECZEŃSTWA PRACY Hand from root of finger to fingertip Hand frim wist to fingertip Arm from elbow to fingertip
Bardziej szczegółowoAnaliza strategiczna SWOT innowacyjności gospodarki Małopolski. Kraków, 9 marca 2012 r.
Analiza strategiczna SWOT innowacyjności gospodarki Małopolski Kraków, 9 marca 2012 r. Etap diagnostyczny Diagnoza pogłębiona (załącznik do RSI WM 2012-2020) Synteza diagnozy część 2 dokumentu RSI Analiza
Bardziej szczegółowoJerzy Majchrzak, Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu Ministerstwo Gospodarki , Płock
Jerzy Majchrzak, Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu Ministerstwo Gospodarki 10.03.2015, Płock 2 Kluczowe dokumenty w procesie identyfikacji KIS Strategia Innowacyjności i Efektywności Gospodarki
Bardziej szczegółowoObok przepisów Kodeksu Pracy należy wyróżnić ustawy regulujące kwestie kompetencji i zakresu działania organów nadzoru nad warunkami pracy takie, jak:
Akty prawne w dziedzinie BHP zajęcia I I. Źródła powszechnie obowiązującego prawa w Polsce są: - konstytucja - ustaw- rozporządzenia - ratyfikowane umowy międzynarodowe Artykułami zawartymi w Konstytucji,
Bardziej szczegółowo10130/10 mik/kt/kd 1 DG C IIB
RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 26 maja 2010 r. (27.05) (OR. en) 10130/10 TELECOM 58 COMPET 171 RECH 200 NOTA Od: COREPER Do: Rada Nr wniosku Kom.: 9981/10 TELECOM 52 AUDIO 17 COMPET 165 RECH 193 MI 168
Bardziej szczegółowoStymulowanie innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez klastry propozycja działań
2013 Joanna Podgórska Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Stymulowanie innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez klastry propozycja działań 2014-2020 II Forum Innowacji Transportowych
Bardziej szczegółowoAktualizacja Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza wraz z inteligentną specjalizacją regionu. Warszawa, 26 listopada 2013 r.
Aktualizacja Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza wraz z inteligentną specjalizacją regionu 1 Regionalna Strategia Innowacji dla Mazowsza (RSI) horyzontalny dokument strategiczny, uszczegółowienie
Bardziej szczegółowoPOWIĄZANIA OSI PRIORYTETOWYCH Z CELAMI STRATEGICZNYMI NA POZIOMIE UE, KRAJU, REGIONU RPO WO 2014-2020
ZARZĄD WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO POWIĄZANIA OSI OWYCH Z CELAMI STRATEGICZNYMI NA POZIOMIE UE, KRAJU, REGIONU RPO WO 2014-2020 [Sekcja 1] Opole, kwiecień 2014 r. 2 Załącznik nr 2 do projektu RPO WO 2014-2020
Bardziej szczegółowoRegionalne Agendy Naukowo-Badawcze
Regionalne Agendy Naukowo-Badawcze Wydział Innowacyjności i Rozwoju Departament Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie 1 Warszawa, 25 stycznia
Bardziej szczegółowoNarodowe Centrum Badań i Rozwoju
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju Program Badań Stosowanych Projekty Badawcze Rozwojowe Projekty Celowe Inicjatywa Technologiczna Innotech Program Badań Stosowanych PBS Program Badań Stosowanych Narodowego
Bardziej szczegółowoMożliwości wsparcia z funduszy UE. Zbigniew Krzewiński
Możliwości wsparcia z funduszy UE Zbigniew Krzewiński krzew@man.poznan.pl Plan prezentacji 1. Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny 2. 7. Program Ramowy 3. Program technostarterów WRPO Priorytety
Bardziej szczegółowoWZROST KONKURENCYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY
Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY WZROST KONKURENCYJNOŚCI KONKURENCYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW 2004-2006 Krzysztof Gulda p.o. Dyrektora Departament Innowacyjności
Bardziej szczegółowoZalecenie ZALECENIE RADY. mające na celu likwidację nadmiernego deficytu budżetowego w Chorwacji. {SWD(2013) 523 final}
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 10.12.2013 r. COM(2013) 914 final Zalecenie ZALECENIE RADY mające na celu likwidację nadmiernego deficytu budżetowego w Chorwacji {SWD(2013) 523 final} PL PL Zalecenie
Bardziej szczegółowoSpis treści. Od Autorów... 9
Spis treści Od Autorów... 9 1. Historia bezpieczeństwa i higieny pracy... 11 1.1. Pojęcia podstawowe... 11 1.2. Przyczyny stosowania profilaktyki BHP... 13 1.3. Organizacja profilaktyki... 15 1.4. Profilaktyka
Bardziej szczegółowoZmieniaj siebie i świat! Bądź wolontariuszem! Bądź wolontariuszem! Zmieniaj siebie i świat!
Bądźwolontariuszem! Zmieniaj siebie i świat! Bądź wolontariuszem! Zmieniaj siebie i świat! Bądź wolontariuszem! Zmieniaj siebie i świat! Bądź wolontariuszem! Zmieniaj siebie i świat! Bądźwolontariuszem!
Bardziej szczegółowo