Ocena wyników leczenia kriochirurgicznego. leukoplakii błony śluzowej jamy ustnej. w materiale Katedry i Zakładu Chirurgii Stomatologicznej ŚAM
|
|
- Jerzy Kosiński
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Czas. Stomatol., 2006, LIX, 6, Organ Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego Ocena wyników leczenia kriochirurgicznego leukoplakii błony śluzowej jamy ustnej w materiale Katedry i Zakładu Chirurgii Stomatologicznej ŚAM Assessment of the results of oral leucoplakia cryosurgical treatment in the material from Oral Surgery Department, Silesian Medical University Jadwiga Waśkowska, Rafał Koszowski Z Katedry i Zakładu Chirurgii Stomatologicznej w Bytomiu ŚAM w Katowicach Kierownik: dr hab. n. med. R. Koszowski Streszczenie Cel pracy: oceniono wyniki leczenia kriochirurgicznego leukoplakii błony śluzowej jamy ustnej. Materiał i metody: od do r. u 37 pacjentów leczono 72 ogniska leukoplakii metodą kriochirurgiczną z użyciem aparatu kriochirurgicznego AK 1 ver. 3 firmy Metrum. Chłodziwo stosowane to N 2 O, pozwalający osiągać temperaturę 89º C. Tkanki zmienione chorobowo zamrażano kontaktową kriosondą łopatkowa płaską. Wyniki: w okresie 2 do 61 miesięcy obserwacji po leczeniu leukoplakii błony śluzowej jamy ustnej z zastosowaniem kriochirurgii u 4 osób stwierdzono wznowy. Podsumowanie: stwierdzono, że kriochirurgia z użyciem N 2 O jest skuteczną metodą leczenia leukoplakii. Odpowiednia technika i czas mrożenia zmian chorobowych decydują o jej radykalności. Summary Aim of the study: To assess the results of oral leucoplakia cryosurgical treatment. Material and methods: A group of 37 patients were treated between 1 October 1999 and 30 April 2005 for 72 foci of leucoplakia with a cryosurgical method using Metrum cryosurgical device AK 1 ver. 3. N 2 O was used as a coolant to obtain the temperature of - 89ºC. Lesions were frozen with contact scapular flat cryoprobe. Results: In the period of 2 to 61 months of postoperative observation recurrence was observed in 4 patients. Conclusion: Cryosurgery with N 2 O was found to be an effective method of treating leucoplakia. Its efficacy depends on the adequate technique and the duration of lesion freezing. HASŁA INDEKSOWE: leukoplakia jamy ustnej, kriochirurgia, stany przednowotworowe jamy ustnej KEYWORDS: oral leukoplakia, cryosurgery, oral precancerous conditions 438
2 2006, LIX, 6 Leczenie kriochirurgiczne leukoplakii Wstęp W obrębie błony śluzowej jamy ustnej mogą występować zmiany chorobowe obarczone ryzykiem przekształcania się w proces nowotworowy. Jednym z nich jest leukoplakia, czyli rogowacenie białe (1, 7, 8, 12, 23). Według definicji ŚOZ jest ona białą, rogowaciejącą plamą na błonie śluzowej, której nie można usunąć mechanicznie a obecność jej nie jest spowodowana innym schorzeniem (7, 8, 12, 23). Może ona występować jedno i wieloogniskowo (23). Zmiany patologiczne obserwowane w przebiegu leukoplakii w badaniu mikroskopowym charakteryzują się znaczną różnorodnością od zasadniczo łagodnych do raka in situ (18). Badanie histopatologiczne wykazuje hyperkeratozę z pogrubieniem warstwy kolczystej nabłonka, akantozę oraz nacieki z komórek plazmatycznych w tkance łącznej, a niekiedy atypię komórek. Ryzyko przemiany nowotworowej wynosi od 3 do 13,8%, a histopatologiczne rozpoznanie dysplazji zwiększa go nawet do 30-40% (1, 7, 12, 15, 17, 23). Na podstawie obrazu klinicznego wyróżnia się postać homogenną i niehomogenną leukoplakii. Postać homogenną cechuje występowanie białej plamy z gładką lub pofałdowaną powierzchnią. Leukoplakia niehomogenna może przybierać postać nadżerkową, guzowatą lub brodawkowatą (13, 18, 23). W ocenie stopnia zaawansowania zmian przydatny może być podział na 4 stopnie kliniczne; Iº oznacza zmętnienie nabłonka, IIº białe plamy nieco wyniosłe ponad błonę śluzową i delikatnie bruzdowane, IIIº wyniosłe ponad powierzchnię nabłonka twarde tarczki o powierzchni chropowatej, z wyraźnym rąbkiem zapalnym i nacieczeniem podłoża, a niekiedy z nadżerkami i owrzodzeniami, IVº zmiany z brodawkowatymi wyroślami i rąbkiem zapalnym oraz nacieczeniem podłoża (1, 13, 18, 23). Wybór metody leczenia leukoplakii jest uzależniony zarówno od stopnia jej zaawansowania, jak również rozległości. Istotnym aspektem terapii jest wyeliminowanie ewentualnych czynników drażniących i etiologicznych, do których zalicza się między innymi palenie tytoniu (7, 12, 18). Kliniczne podejrzenie leukoplakii zawsze powinno być zweryfikowane histopatologicznie (1, 12, 23). W przypadku zmian ograniczonych preferuje się ich wycięcie. Rozległe ognisko leukoplakii usuwa się zwykle z użyciem laserów wysokoenergetycznych, a także stosując kriochirurgię oraz rzadziej elektrokoagulację (1, 3, 4, 5, 9, 10, 14, 15). Coraz częściej pojawiają się doniesienia o wykorzystaniu w tym celu terapii fotodynamicznej PDT (6, 19, 20). W Zakładzie Chirurgii Stomatologicznej w Bytomiu ŚAM zmiany o charakterze leukoplakii są leczone metodą kriochirurgiczną. Cel pracy Celem pracy jest ocena wyników kriochirurgicznego leczenia leukoplakii rozpoznanej u chorych w okresie od do Materiał i metody W okresie do r. w Katedrze i Zakładzie Chirurgii Stomatologicznej w Bytomiu ŚAM leczono 72 ogniska leukoplakii błony śluzowej jamy ustnej u 37 pacjentów (20 kobiet i 17 mężczyzn) w wieku lat (średnia wieku wynosiła 50,8 lat). Najliczniejszą grupę stanowili mężczyźni pomiędzy 50 a 60 rokiem życia (tab. I). Leukoplakia była najczęściej umiejscowiona na błonie śluzowej policzków u 28 pacjen- 439
3 J. Waśkowska, R. Koszowski Czas. Stomatol., T a b e l a I. Wiek i płeć leczonych osób Wiek Płeć Razem K M Razem tów (po stronie prawej u 23, po stronie lewej u 21), w tym w 16 przypadkach obustronnie. U 2 osób zmianom na policzkach towarzyszyły ogniska leukoplakii w okolicy obydwu kącików ust, a u 3 w okolicy jednego kąta. Ogółem rozpoznano 11 ognisk rogowacenia białego w okolicy kąta ust (po stronie prawej 6, po lewej 5), jednostronnie u 7 i obustronnie u 2 osób. Leukoplakię na błonie śluzowej wyrostka zębodołowego żuchwy stwierdzono u 9 pacjentów, a na wyrostku zębodołowym szczęki tylko u 1 pacjenta. Dno jamy ustnej było objęte zmianami chorobowymi u 2, język u 3 pacjentów, a błona śluzowa podniebienia u kolejnych 2 osób. We wszystkich przypadkach.w pierwszym etapie leczenia pobierano wycinki do badania histopatologicznego. Po uzyskaniu wyniku potwierdzającego charakter zmiany wykonywano zabiegi kriochirurgiczne z zastosowaniem aparatu AK1 ver.3 firmy Metrum. Tkanki zmienione chorobowo zamrażano kontaktową kriosondą łopatkową (płaską). Jako chłodziwo stosowano N 2 O, uzyskując temperaturę 89º C. Zabiegi wykonywano w znieczuleniu nasiękowym. Podczas jednego zabiegu zmianę mrożono dwu-czterokrotnie, każdorazowo przez 40 sekund. W zależności od rozległości ogniska chorobowego prowadzono leczenie jedno lub częściej wieloetapowo, w odstępach około 3 tygodni. U 9 pacjentów zmiany jednoogniskowe o rozmiarach nie przekraczających wymiarów 2 x 4 cm leczono jednoetapowo. U 13 zastosowano mrożenie dwuetapowe. Ze względu na możliwość wystąpienia nasilonych odczynów pozabiegowych, rozległe obszary leukoplakii leczono kilkuetapowo. U 5 pacjentów wykonano 3 krioaplikacje, a u 1 osoby 4 mrożenia. Pięć etapów mrożenia dokonano u 3 pacjentów, sześć etapów u kolejnych 3 osób. Maksymalną liczbę 8 krioaplikacji wykonano w 3 przypadkach (tab. II). Całkowity czas mrożenia wynosił od 60 do 1000 sekund, maksymalnie podczas jednego etapu krioaplikacja trwała 240 sekund średnio sek. (tab. III). Z kolei czas leczenia wynosił od 2 tygodni do 16 miesięcy, zaś czas obserwacji leczonych osób wynosił od 2 do 61 miesięcy po zabiegu. Wyniki Po zakończeniu cyklu krioaplikacji u wszystkich leczonych 37 osób stwierdzono całkowite ustąpienie zmian patologicznych błony śluzowej jamy ustnej. Badanie kontrolne na wezwanie u tych osób wykonano po 2-61 miesięcy od zakończonia leczenia. U 33 osób stwierdzono prawidłowy stan błony śluzowej jamy ustnej, bez cech wznowy rogowacenia białego. Wznowę zmian na błonie śluzowej jamy ustnej w miejscach uprzednio poddanych mrożeniu odnotowano w 4 przypadkach (tab. IV). 440
4 2006, LIX, 6 Leczenie kriochirurgiczne leukoplakii T a b e l a I I. Liczba mrożeń Liczba mrożeń Liczba pacjentów Razem T a b e l a I I I. Całkowity czas mrożenia w sekundach Czas mrożenia Liczba pacjentów Do Razem Dyskusja Leukoplakia (rogowacenie białe) jest najczęstszym stanem przedrakowym błony śluzowej jamy ustnej. Stanowi ona 85% wszystkich stanów przednowotworowych górnej części układu oddechowego i pokarmowego. Wczesne rozpoznanie i leczenie, szczególnie leukoplakii z dysplazją, stanowi podstawę profilaktyki przednowotworowej (1, 7, 2, 18, 23). Leukoplakia błony śluzowej jamy ustnej występuje u około 0,2 0,5% danej populacji (23). Petkowicz i wsp. (13) analizując grupę 1801 pacjentów leczonych z powodu chorób błony śluzowej jamy ustnej stwierdziła 207 przypadków leukoplakii, co stanowiło 11,5% wszystkich zmian chorobowych. Leukoplakia jest obserwowana 3 razy częściej u mężczyzn niż u kobiet (1). W grupie badanej przez autorów nieznacznie przeważały kobiety. Również Petkowicz i wsp. (13) stwierdzili zbliżony udział obu płci. Sieńko (17) w grupie 50 osób z leukoplakią odnotowała przewagę mężczyzn, najczęściej w wieku lat. W grupie badanej przez Petkowicz i wsp. leukoplakia występowała u mężczyzn w wieku lat oraz u kobiet w wieku lat (13). U 37 chorych leczonych w Zakładzie Chirurgii Stomatologicznej ŚAM średnia wieku wynosiła 50,3 lat. Leukoplakię rozpoznawano najczęściej u kobiet w wieku lat oraz u mężczyzn w wieku lat. Leukoplakia jest schorzeniem o złożonej etiologii. Wśród czynników etiologicznych wymienia się palenie tytoniu, używanie alkoholu, drażnienie mechaniczne, promieniowanie ultrafioletowe oraz oddziaływanie elektrogalwaniczne, występujące między różnoimiennymi metalami w uzupełnieniach protetycznych. Do czynników usposabiających zalicza się osobnicze skłonności do nadmiernego rogowacenia, zaburzenia hormonalne, niedobory witaminy A i żelaza oraz infekcje bakteryjne i wirusowe (1, 2, 7, 12, 13, 16). Sieńko (17) odnotowała palenie papierosów aż u 80%, a Sieroń i wsp. (19) u 75% osób leczonych z powodu leukoplakii. Leukoplakia jest zlokalizowana najczęściej na błonie śluzowej policzków (często obustronnie), wyrostków zębodołowych, dna jamy ustnej, języka i podniebienia (1, 12, 13, 17, 18). Dane te pokrywają się z naszymi obserwacjami. 441
5 J. Waśkowska, R. Koszowski Czas. Stomatol., T a b e l a I V. Umiejscowienie zmian i przebieg leczenia leukoplakii u obserwowanych osób L.p. pacjenta PP PL KUP KUL DzSz DzŻ Pod J DJU Liczba mrożeń CCM OL OO W P 1 X X X X , X X X X , X X X X , X X X X X X X X X X X X X , X , X X , X X , X X X X X X X , X X X X X X X X X X , X , X X X X X , X , X X X , X X X X X X X X X , X X X X X X Razem PP policzek prawy, CCM całkowity czas mrożeń w sekundach, PL policzek lewy, OL okres leczenia w miesiącach, DJU dno jamy ustnej, OO okres obserwacji w miesiącach, KUP kąt ust prawy, KUL kąt ust lewy, DzSz dziąsło wyrostka zębodołowego szczęki, DzŻ dziąsło części zębodołowej żuchwy, W wznowa, Pod podniebienie, P palenie papierosów, J język. 442
6 2006, LIX, 6 Leczenie kriochirurgiczne leukoplakii O rozpoznaniu i sposobie postępowania leczniczego decyduje obraz histopatologiczny leukoplakii. Najistotniejszym jego elementem jest stwierdzenie dysplazji komórkowej i określenie jej stopnia, ponieważ wskazuje ona na możliwość przemiany nowotworowej. Dysplazja małego stopnia uważana jest za odwracalną i nie niosącą w sobie ryzyka przemiany nowotworowej w odróżnieniu od zmian stopnia średniego i dużego (7, 23). W materiale własnym, w obrazie mikroskopowym badanych wycinków przeważały cechy keratozy, akantozy bez dysplazji, co potwierdzają wyniki badań innych autorów (17, 23). Tylko u 2 osób obserwowano cechy dysplazji komórkowej. Różni się to znacznie od wyników badań Petkiewicz i wsp., która w grupie 207 pacjentów z leukoplakią stwierdziła dysplazję u 50 osób (13). Sieńko w grupie 50 badanych parakeratozę z dysplazją małego stopnia odnotowała u 5 osób (17). Sieroń i wsp. (19) w grupie 12 chorych niski stopień dysplazji stwierdzili u 2 pacjentów. Powyższe różnice mogą wiązać się z czynnikami etiologicznymi przeważającymi w poszczególnych grupach, a także wynikać z przyjętych kryteriów diagnostycznych (7, 23). Leukoplakia utrzymująca się dłużej niż 3 miesiące pomimo eliminacji czynników etiologicznych i leczenia zachowawczego jest wskazaniem do leczenia chirurgicznego (7). W materiale własnym pacjenci podawali kilkumiesięczną obecność zmian. W większości przypadków stosowane było wcześniej leczenie zachowawcze, wobec czego wszyscy zostali zakwalifikowani do leczenia chirurgicznego. Klasyczne wycięcie zmiany za pomocą skalpela znajduje zastosowanie w przypadku małych, ograniczonych zmian. Ubytek tkanek i blizna powstająca w wyniku gojenia mogą powodować defekt estetyczny i ograniczenia czynności fizjologicznych. W przypadku zmian o większym zasięgu wybiera się zatem metody nieobciążone powyższymi wadami. Zalicza się do nich kriochirurgię, usuwanie zmian za pomocą lasera chirurgicznego oraz PDT. Zaletami wymienionych metod jest możliwość wykonania zabiegów w warunkach ambulatoryjnych, w znieczuleniu miejscowym. Zabiegi te są bezkrwawe. W trakcie zabiegu jest możliwe określenie obszaru zniszczonego nabłonka. Ważną zaletą jest prawie bezbolesne gojenie się tkanek z wytworzeniem elastycznej, miękkiej blizny, która nie zaburza czynności żucia, mowy czy połykania (3, 4, 5, 10, 13, 15, 19, 20). W ostatnich latach coraz więcej zwolenników zyskuje sobie metoda kriochirurgiczna. Wśród dostępnych aparatów kriochirurgicznych chłodziwem są ciekły azot lub podtlenek azotu N 2 O. Pierwszy z nich pozwala osiągnąć temperaturę mrożenia 196º C, a drugi 89ºC. W piśmiennictwie jest więcej doniesień dotyczących zastosowania ciekłego azotu jako cieczy kriochirurgicznej. Wynika to zapewne z faktu, że aparaty tego typu zostały wcześniej wprowadzane do leczenia chirurgicznego, dermatologicznego oraz chirurgii stomatologicznej i szczękowo-twarzowej (3, 4, 5, 9, 10, 11, 14, 21, 22). Autorzy od 6 lat stosują urządzenie z N 2 O jako chłodziwem, pozwalające schłodzić niszczoną tkankę do -89º C. Zastosowanie odpowiedniej techniki mrożenia oraz czasu oddziaływania niskiej temperatury zapewnia skuteczność metody. Kryst i Kirstein stosując urządzenie krioterapeutyczne z ciekłym azotem jako chłodziwem w 97% przypadków odnotowali pełne wyleczenie (9). Zbliżone wyniki leczenia leukoplakii z użyciem aparatu KS-2 odnotował Romankiewicz (14). W materiale własnym pełne wyleczenie uzyskano u 33/37 pacjentów. Wznowę w miejscu uprzednio mrożonym 443
7 J. Waśkowska, R. Koszowski Czas. Stomatol., stwierdzono u 4/37 leczonych osób. Wydaje się, że prawdopodobną przyczyną ponownego pojawienia się zmian chorobowych było nie zaprzestanie palenia tytoniu. Podobne spostrzeżenia poczynili Romankiewicz oraz Sieroń i wsp. (14, 19). Pacjenci leczeni z powodu leukoplakii powinni pozostawać w stałej kontroli. Bezpośrednio po zabiegu zaleca się obserwację przebiegu gojenia do 2-3 tygodni, a następnie okresowe kontrole co 2,3 lub 6 miesięcy (1, 7, 12, 13, 16, 22). Autorzy zlecają w pierwszym roku obserwacji pozabiegowej kontrole co 3 miesiące, zaś potem co pół roku. Pozwala to na stałą ocenę chorych z możliwością wykrycia ewentualnych nawrotów lub nowych ognisk schorzenia. Wnioski 1. Kriochirurgia jest skuteczną metodą leczenia leukoplakii błony śluzowej jamy ustnej. 2. Odpowiednia technika i czas mrożenia zmian decydują o radykalności i skuteczności leczenia kriochirurgicznego z zastosowaniem N 2 O. Piśmiennictwo 1. Bouquot J. E., Whitaker S. B.: Leukoplakia jamy ustnej podstawa rozpoznawania i rokowania jej klinicznych podtypów, czyli faz. Quintessence 1995, III, 12, Charazińska-Carewcz K., Laskus-Perendyk A., Górska R.: Zmiany w jamie ustnej pacjentki z rozpoznaniem nadżerkowej postaci liszaja płaskiego (LP), leukoplakii oraz drożdżakowatego zapalenia jamy ustnej. Opis przypadku. Stomatol. Współcz., 1997, 4, 1, Jarząb G.: Krioterapia w stomatologii. Czas. Stomatol., 1994, XLVII, 6, Jarząb G.: Kriochirurgia w stomatologii. Mag. Stomatol., 2001, XI, 4, Jarząb G., Szyszkowska A., Hutowska-Łukasiewicz M.: Krioterapia w chirurgii stomatologicznej i szczękowo-twarzowej. Kriochirurgia. Metoda Zastosowania, 1989 Biblioteka Poznańskich Roczników Medycznych Seria: Kriomedycyna. 6. Kawczyk-Krupka A., Sieroń A., Adamek M.: Rola diagnostyki i terapii fotodynamicznej w stanach przednowotworowych i nowotworach jamy ustnej. Mag. Stomatol., 2000, X, 10, Kobos J.: Propozycja systemu leczenia i monitorowania chorych z leukoplakią błony śluzowej jamy ustnej. Nowotwory, 1994, 44, Kramer I. R. H.: Definition of leukoplakia and related lesion: An aid to studiem on oral precancer. Oral Surg. Oral Med. Oral Pathol., 1978, 46, Kryst L. Kirstein W.: Ocena przydatności krioterapii w chirurgii stomatologicznej i szczękowo-twarzowej. Czas. Stomatol., 1995, XLVIII, 7, Laskus-Perendyk A., Górska R., Czerniuk M.: Krioterapia jedną z metod leczenia leukoplakii niehomogennej błony śluzowej jamy ustnej. Mag. Stomatol., 1997, VII, 8, Moszyński B., Kolanowski R., Miszka K.: Kriochirurgia stanów przedrakowych jamy ustnej i gardła. Otolaryngol. Pol., 1990, XLIV, 4, Nyrka B.: Leukoplakia najczęstszy stan przednowotworowy występujący w jamie ustnej. Przegląd Stomatologii Wieku Rozwojowego, 1997, 20, Petkowicz B., Skiba M., Tomaszewski T., Wysokińska-Miszczuk J.: Leukoplakia błony śluzowej jamy ustnej w aspekcie klinicznym i epidemiologicznym analiza przypadków. Dent. Med. Probl., 2004, 41, 4, Romankiewicz P.: Kriochirurgia w leczeniu wybranych schorzeń błony śluzowej jamy ustnej i skóry twarzy. Porad. Stomatol., 2002, 8, Roodenburg J. L. N., Panders A. K., Vermey A.: Carbon dioxide laser surgery of oral leukoplakia. Oral Surg. Oral Med. Oral Pathol., 1991, 71, Scully C.: Oral Precancer: Preventive and Medical Approaches to Management. Oral Oncol, Eur. J. Cancer., 1995, 31 B, 1, Sieńko E.: Kompleksowe leczenie leukoplakii błony śluzowej jamy ustnej. Mag. Stomatol., 1998, VIII, 8, Sieńko E.: Leukoplakia stan przednowotworowy błony śluzowej jamy ustnej. Onkol. Pol., 1999, 2, 4, 444
8 2006, LIX, 6 Leczenie kriochirurgiczne leukoplakii Sieroń A., Adamek M., Kawczyk- Krupka A., Mazur S., Ilewicz L.: Photodynamic therapy (PDT) using topically applied 5-aminolevulinic amid (ALA) for the treatment f oral leukoplakia. J. Oral Pathol. Med., 2003, 32, Sieroń A., Namysłowski G., Misiołek M., Adamek M., Kawczyk-Krupka A.: Kliniczna odpowiedź po zastosowaniu terapii fotodynamicznej w leczeniu zmian przednowotworowych i zaawansowanych raków głowy i szyi. Otolaryngol. Pol., 2003, LVII, 4, Szeffer-Marcinkowska B.: Krioterapia. Historia nazewnictwo istota działania. Mag. Stomatol., 1994, IV, 7, Szeffer- Marcinkowska B.: Metody niskotemperaturowe w stosowane w stomatologii. Mag. Stomatol., 1995, V, 2, Żmuda S., Ulamecka U.: Leukoplakia rozpoznanie, podział. Stomatol. Współcz., 1997, 4, 2, Otrzymano: dnia 29.XI.2005 r. Adres autorów: 17, Bytom, pl. Akademicki, christom@slam.katowice.pl 445
JADWIGA WAŚKOWSKA, RAFAŁ KOSZOWSKI, ANNA ZAWILSKA 1
ANNALES ACADEMIAE MEDICAE STETINENSIS ROCZNIKI POMORSKIEJ AKADEMII MEDYCZNEJ W SZCZECINIE 2007, 53, SUPPL. 3, 159 164 JADWIGA WAŚKOWSKA, RAFAŁ KOSZOWSKI, ANNA ZAWILSKA 1 KRIOCHIRURGIA W LECZENIU NACZYNIAKÓW
Bardziej szczegółowoKATEDRA CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ I SZCZĘKOWO- TWARZOWEJ ZAKŁAD CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ
DLA STUDENTÓW III ROKU ODDZIAŁU STOMATOLOGII SEMESTR VI (LETNI) 1. Zapoznanie z organizacją Katedry, w szczególności z organizacją Zakładu Chirurgii Stomatologicznej. Powiązania chirurgii stomatologicznej
Bardziej szczegółowoWstępna ocena autofluorescencji w rozpoznawaniu schorzeń błony śluzowej jamy ustnej
Czas. Stomatol., 2008, 61, 2, 97-105 2008 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Wstępna ocena autofluorescencji w rozpoznawaniu schorzeń błony śluzowej jamy ustnej Preliminary study of autofluorescence
Bardziej szczegółowoWZÓR PROFILAKTYCZNEGO BADANIA PACJENTA W GABINECIE STOMATOLOGICZNYM
WZÓR PROFILAKTYCZNEGO BADANIA PACJENTA W GABINECIE STOMATOLOGICZNYM Przedstawiamy badanie w kierunku raka jamy ustnej zamieszczone na stronach Państwowego Instytutu Dentystycznego i Twarzowo-Czaszkowego
Bardziej szczegółowoi uczestnika programu o udzieleniu i otrzymaniu danego świadczenia.
Załącznik nr 19 Zestawienie stawek jednostkowych dla Ogólnopolskiego programu nowotworów głowy i szyi Stawki jednostkowe określone poniżej dotyczą świadczeń zdrowotnych, które będą udzielane w ramach wdrażania
Bardziej szczegółowoRAK JAMY USTNEJ, WARG I JĘZYKA (Carcinomas of the Lip and Oral Cavity) Józef Kobos
RAK JAMY USTNEJ, WARG I JĘZYKA (Carcinomas of the Lip and Oral Cavity) Józef Kobos 1. Opis umiejscowienia materiału (wycinka) Otrzymano Materiał świeŝy (nieutrwalony) Materiał utrwalony w formalinie Nieokreślono
Bardziej szczegółowoPROGRAM SYMPOZJUM SEKCJI CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ PTS KRAKÓW, 18 VI 2011
Godz. PROGRAM SYMPOZJUM SEKCJI CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ PTS KRAKÓW, 18 VI 2011 9.00 Otwarcie - Dr med. Maria Panaś - Prezes Sekcji Chirurgii Stomatologicznej PTS 9.05 Dr hab. med. Bartłomiej W. Loster
Bardziej szczegółowoSpecjalistyczna Lecznica Stomatologiczna
Specjalistyczna Lecznica Stomatologiczna Specjalistyczna Lecznica Stomatologiczna Lecznica posiada dwie siedziby, tj.: 41-902 Bytom, pl. Akademicki 17, tel.2827942, fax.2827775, e-mail: sls@sls.bytom.pl
Bardziej szczegółowoDZIENNIK PRAKTYK PRAKTYCZNE NAUCZANIE KLINICZNE KIERUNEK LEKARSKO-DENTYSTYCZNY
DZIENNIK PRKTYK PRKTYCZNE NUCZNIE KLINICZNE KIERUNEK LEKRSKO-DENTYSTYCZNY DZIENNIK PRKTYK kierunek lekarsko-dentystyczny Imię i nazwisko studenta PESEL Numer albumu zdjęcie Nazwa uczelni Data wystawienia
Bardziej szczegółowoMechanizm działania terapii fotodynamicznej w diagnozowaniu i leczeniu nowotworów. Anna Szczypka Aleksandra Tyrawska
Mechanizm działania terapii fotodynamicznej w diagnozowaniu i leczeniu nowotworów Anna Szczypka Aleksandra Tyrawska Metody fotodynamiczne PDT Technika diagnostyczna i terapeutyczna zaliczana do form fotochemioterapii
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla studentów VI roku
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla studentów VI roku 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Propedeutyka Stomatologii 2. NAZWA JEDNOSTKI
Bardziej szczegółowoWytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011
Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki,
Bardziej szczegółowoOcena czynników rokowniczych w raku płaskonabłonkowym przełyku w materiale Kliniki Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku doniesienie wstępne
Ocena czynników rokowniczych w raku płaskonabłonkowym przełyku w materiale Kliniki Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku doniesienie wstępne Świerblewski M. 1, Kopacz A. 1, Jastrzębski T. 1 1 Katedra i
Bardziej szczegółowoSpis Treści. Przedmowa... 11
Spis Treści Przedmowa................................................ 11 Rozdział 1 Wybrane zagadnienia z anatomii i fizjologii jamy ustnej Maria Anna Nowakowska.................................. 13 1.1.
Bardziej szczegółowoAneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu Wnioski naukowe Uwzględniając sprawozdanie oceniające PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie (PSUR) dotyczących
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Propedeutyka onkologii
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Nazwa modułu Propedeutyka onkologii Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny
Bardziej szczegółowoCzy wiesz, czym jest nowotwór głowy i szyi? Zrozumieć nowotwory głowy i szyi Nowotwory głowy i szyi stanowią 5 % wszystkich zachorowań na raka. Najczęściej rozpoznaje się je i leczy, gdy są w stadium zaawansowanym.
Bardziej szczegółowoPytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej
Pytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej - 2017 1. Proszę wymienić zagrożenia zdrowotne dla kobiety jakie mogą wystąpić w okresie okołomenopauzalnym. 2. Proszę omówić rolę położnej w opiece
Bardziej szczegółowoPrzykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
Bardziej szczegółowoIntroducing the VELscope Vx. Enhanced Oral Assessment
Introducing the VELscope Vx Enhanced Oral Assessment Wprowadzenie do VELscope Vx Enhanced Oral Assessment Czym jest VELscope Vx? VELscope Vx, jako najnowszy model z LED Dental's VELscope technology, wykorzystuje
Bardziej szczegółowoZałożenia i cele. Ogromny postęp, który dokonał się w dziedzinie chirurgii rekonstrukcyjnej w ostatnich dekadach, sprawił, że stało się możliwe
Założenia i cele. Ogromny postęp, który dokonał się w dziedzinie chirurgii rekonstrukcyjnej w ostatnich dekadach, sprawił, że stało się możliwe zaopatrywanie rozległych ubytków poresekcyjnych praktycznie
Bardziej szczegółowoNiech on te leki odstawi na rok albo napisze, że mogę wszczepić implant na styku stomatologii, reumatologii i metabolizmu kości
Niech on te leki odstawi na rok albo napisze, że mogę wszczepić implant na styku stomatologii, reumatologii i metabolizmu kości Mariusz Korkosz Zakład Reumatologii i Balneologii UJ CM Oddział Reumatologii
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Choroby błony śluzowej
Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) Nazwa modułu Rok studiów 4 Semestr studiów 8 Liczba przypisanych punktów
Bardziej szczegółowoWSKAZANIA DO LECZENIA CHIRURGICZNEGO W CHOROBACH ZAPALNYCH JELIT. Zuzanna Kaszycka Klinika Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii
WSKAZANIA DO LECZENIA CHIRURGICZNEGO W CHOROBACH ZAPALNYCH JELIT Zuzanna Kaszycka Klinika Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii Choroba Crohna Zapalenie przewodu pokarmowego w chorobie Crohna
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2016/2017 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla studentów VI roku
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2016/2017 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla studentów VI roku 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Propedeutyka Stomatologii 2. NAZWA JEDNOSTKI
Bardziej szczegółowoV LECZNICTWO STACJONARNE
V LECZNICTWO STACJONARNE V LECZNICTWO STACJONARNE W 2004 r. na terenie województwa lubelskiego funkcjonowało 35 szpitali ogólnych, 3 szpitale psychiatryczne, 1 sanatorium przeciwgruźlicze oraz jeden zakład
Bardziej szczegółowoWpływ palenia tytoniu na błonę śluzową jamy ustnej, ze szczególnym uwzględnieniem leukoplakii na podstawie piśmiennictwa
ASPEKTY ZDROWIA I CHOROBY Tom 2, Nr 1, Rok 2017, s. 19 25 Wpływ palenia tytoniu na błonę śluzową jamy ustnej, ze szczególnym uwzględnieniem leukoplakii na podstawie piśmiennictwa Jacek Majewski 1, Kinga
Bardziej szczegółowoPakiet onkologiczny. w podstawowej opiece zdrowotnej
Pakiet onkologiczny w podstawowej opiece zdrowotnej Agnieszka Jankowska-Zduńczyk Specjalista medycyny rodzinnej Konsultant krajowy w dziedzinie medycyny rodzinnej Profilaktyka chorób nowotworowych Pakiet
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 5 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pielęgniarstwa Higher State Vocational School
Bardziej szczegółowoprzytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia
SŁOWA KLUCZOWE: przytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia STRESZCZENIE Wstęp. Ze względu na stosunki anatomiczne oraz wspólne unaczynienie tarczycy
Bardziej szczegółowoRamowy program zajęć praktycznych dla kierunku lekarsko-dentystycznego. 1. Cel praktycznego nauczania
Załącznik nr 2 Ramowy program zajęć praktycznych dla kierunku lekarsko-dentystycznego 1. Cel praktycznego nauczania Celem praktycznego nauczania jest pogłębienie wiedzy teoretycznej oraz doskonalenie i
Bardziej szczegółowoRehabilitacja protetyczna dzieci i młodzieży z zaburzeniami rozwojowymi w
Lek. stom. Elżbieta Wojtyńska Tytuł pracy: Rehabilitacja protetyczna oraz ocena jakości życia pacjentów w wieku rozwojowym i młodych dorosłych z zaburzeniami w obrębie części twarzowej czaszki Promotor:
Bardziej szczegółowo2 RAMOWY PROGRAM STAŻU PODYPLOMOWEGO LEKARZA DENTYSTY
Załącznik nr 2 RAMOWY PROGRAM STAŻU PODYPLOMOWEGO LEKARZA DENTYSTY Cel stażu: pogłębienie wiedzy teoretycznej oraz doskonalenie i utrwalenie praktycznych umiejętności z zakresu promocji zdrowia oraz zapobiegania,
Bardziej szczegółowoSylabus Część A - Opis przedmiotu kształcenia Patologia Jamy Ustnej Grupa szczegółowych efektów kształcenia Kod grupy C. Nazwa modułu/przedmiotu
Załącznik nr 2 do Uchwały Senatu Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu nr 1441 z dnia 24 września 2014 r. Nazwa modułu/przedmiotu Sylabus Część A - Opis przedmiotu kształcenia Patologia Jamy Ustnej Grupa
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Otolaryngologia
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Nazwa modułu I nforma cje ogólne Otolaryngologia Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny
Bardziej szczegółowoUwagi I. Jakość 1. Personel 1.1. Lekarz dentysta, który posiada specjalizację II 15 Jedna stopnia lub tytuł specjalisty w określonej
Załącznik nr 7 Wykaz szczegółowych kryteriów wyboru ofert wraz z wyznaczającymi je warunkami oraz przypisaną im wartością w rodzaju leczenie stomatologiczne Tabela nr 1 - LECZENIE STOMATOLOGICZNE 1. Przedmiot
Bardziej szczegółowoKierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego
Kierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu, typ przedmiotu (podstawowy, kierunkowy) Stomatologia dziecięca i profilaktyka stomatologiczna
Bardziej szczegółowoDZIENNIK PRAKTYK PRAKTYCZNE NAUCZANIE KLINICZNE
UNIWERSYTET MEDYCZNY IM. KROL MRCINKOWSKIEGO W POZNNIU 60-812 POZNŃ, UL.UKOWSK 70 KIERUNEK LEKRSKO-DENTYSTYCZNY DZIENNIK PRKTYK PRKTYCZNE NUCZNIE KLINICZNE KIERUNEK LEKRSKO-DENTYSTYCZNY imię i nazwisko
Bardziej szczegółowoCykl kształcenia 2013-2016
203-206 SYLABUS Nazwa Fizjoterapia kliniczna w chirurgii, onkologii i medycynie paliatywnej. Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Medyczny, Instytut Fizjoterapii Kod Studia Kierunek studiów Poziom
Bardziej szczegółowoJama ustna i ustna część gardła
Jama ustna i ustna część gardła Jama ustna Przedsionek Jama ustna właściwa Z przodu ograniczona przez wargi Z tyłu przez łuk językowo-migdałkowy Od dołu dno jamy ustnej Od góry podniebienie twarde i miękkie
Bardziej szczegółowoCzynniki ryzyka przerwania ciągłości torebki
GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY Praca na stopień doktora nauk medycznych wykonana w Katedrze i Klinice Otolaryngologii Kierownik: prof. dr hab. med. Czesław Stankiewicz Krzysztof Kiciński Czynniki ryzyka
Bardziej szczegółowoSylabus na rok 2014-2015
Sylabus na rok 04-05 () Nazwa przedmiotu Propedeutyka stomatologiczna w pracy położnej () Nazwa jednostki prowadzącej Instytut Położnictwa i Ratownictwa Medycznego przedmiot Katedra: Położnictwa (3) Kod
Bardziej szczegółowoPrzerzut raka żołądka do migdałka podniebiennego
Dariusz Kaczmarczyk Przerzut raka żołądka do migdałka podniebiennego Klinika Chirurgii Nowotworów Głowy i Szyi Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Kierownik: Prof. dr hab. med. Alina Morawiec Sztandera Opis
Bardziej szczegółowoRopniak opłucnej czy gruźliczy wysięk opłucnowy? - Rola torakoskopii
Michał Pasierbek, Andrzej Grabowski, Filip Achtelik, Wojciech Korlacki Ropniak opłucnej czy gruźliczy wysięk opłucnowy? - Rola torakoskopii Klinika Chirurgii Wad Rozwojowych Dzieci i Traumatologii w Zabrzu
Bardziej szczegółowoPowodzenie leczenia kanałowego definiują najczęściej
ENDODONCJA W PRAKTYCE CBCT w diagnostyce powikłań jatrogennych i przyczyn niepowodzeń terapeutycznych CBCT in the diagnosis of iatrogenic complications and causes of therapeutic failures lek. dent. Monika
Bardziej szczegółowoSYTUACJA ZDROWOTNA DZIECI I MŁODZIEŻY W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM
SYTUACJA ZDROWOTNA DZIECI I MŁODZIEŻY W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM 2 LICZBA LUDNOŚCI W 2010 ROKU 2010 województwo łódzkie miasto Łódź liczba ludności ogółem 2552000 737098 0 19 r.ż. 504576 (19,7) 117839 (15,9)
Bardziej szczegółowoAnalysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
Bardziej szczegółowoProgram specjalizacji w ORTODONCJI
CENTRUM MEDYCZNE KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO Program specjalizacji w ORTODONCJI Dla lekarzy stomatologów posiadających specjalizację I stopnia w chirurgii stomatologicznej Warszawa 1999 (c) Copyrigth by
Bardziej szczegółowoS T R E S Z C Z E N I E
STRESZCZENIE Cel pracy: Celem pracy jest ocena wyników leczenia napromienianiem chorych z rozpoznaniem raka szyjki macicy w Świętokrzyskim Centrum Onkologii, porównanie wyników leczenia chorych napromienianych
Bardziej szczegółowoTyreologia opis przypadku 15
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 15 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 28-letnia kobieta zgłosił się do Poradni Endokrynologicznej.
Bardziej szczegółowoDEKA SMARTLIPO - LASER LIPOLISI - ADIPOCYTOLIZA LASEROWA IMIĘ I NAZWISKO PACJENTA. Osoba kontaktowa TEL. TEL. KOM.
DEKA SMARTLIPO - LASER LIPOLISI - ADIPOCYTOLIZA LASEROWA IMIĘ I NAZWISKO PACJENTA Data urodzenia Wiek Waga kg Wzrost cm Leczony obszar.. Wymiary dotyczące obszaru- obwód.. Osoba kontaktowa Zawód ADRES
Bardziej szczegółowoLaser diodowy nowoczesne narzędzie w chirurgii tkanek miękkich jamy ustnej
Laser diodowy nowoczesne narzędzie w chirurgii tkanek miękkich jamy ustnej Autor_Michał Perkowski _W ramach działalności ambulatorium Kliniki Chirurgii Czaszkowo-Szczękowo- Twarzowej, Chirurgii Jamy Ustnej
Bardziej szczegółowoOCENA WYSTĘPOWANIA ANOMALII ZĘBOWYCH I MORFOLOGII WYROSTKA ZĘBODOŁOWEGO U PACJENTÓW Z ZATRZYMANYMI KŁAMI
Lek. Dent. Joanna Abramczyk OCENA WYSTĘPOWANIA ANOMALII ZĘBOWYCH I MORFOLOGII WYROSTKA ZĘBODOŁOWEGO U PACJENTÓW Z ZATRZYMANYMI KŁAMI STRESZCZENIE WSTĘP W praktyce ortodontycznej zatrzymane stałe kły, szczególnie
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. 3 wykłady - 10 seminaria - 10 ćwiczenia - 30 razem - 50
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Nazwa modułu: Chirurgia szczękowo-twarzowa z onkologią Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów obowiązkowy Lekarsko stomatologiczny (WLS)
Bardziej szczegółowoCZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE
CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA ROZDZIA 4 NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE Arkadiusz Jeziorski W Polsce do lekarzy onkologów zgłasza się rocznie ponad 130 tysięcy nowych pacjentów; około 80 tysięcy
Bardziej szczegółowolabrida bioclean Szczoteczka została opracowana przez ekspertów klinicznych w norweskiej firmie Labrida AS, która powstała w 2012 roku.
labrida bioclean CHIRURGIA I IMPLANTOLOGIA Antybakteryjna szczoteczka Labrida BioClean to nowatorskie narzędzie, które skraca czas leczenia i pomaga w delikatnym oraz skutecznym czyszczeniu mechanicznym
Bardziej szczegółowoUSG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.
STRESZCZENIE Serologiczne markery angiogenezy u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów - korelacja z obrazem klinicznym i ultrasonograficznym MIZS to najczęstsza przewlekła artropatia
Bardziej szczegółowoWykorzystanie ciekłego azotu w leczeniu naczyniaków i leukoplakii błony śluzowej jamy ustnej, warg i języka
PRACE ORYGINALNE Dent. Med. Probl. 2005, 42, 1, 59 64 ISSN 1644 387X EWA GWIAZDA CHOJAK 1, IWONA BEDNARZ 1, KATARZYNA ŁYSIAK 1, BARBARA MALICKA 2, SZYMON DRWAL 3 Wykorzystanie ciekłego azotu w leczeniu
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Dermatologia i wenerologia
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Nazwa modułu Dermatologia i wenerologia Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny
Bardziej szczegółowoSylabus. Opis przedmiotu kształcenia. Ćwiczenia laboratoryjne (CL) Ćwiczenia w warunkach. Ćwiczenia kliniczne (CK) Ćwiczenia kierunkowe -
Nazwa modułu/przedmiotu Sylabus Opis przedmiotu CHOROBY BŁONY ŚLUZOWEJ JAMY USTNEJ Grupa szczegółowych efektów Kod grupy Nazwa grupy Nauki kliniczne zabiegowe Wydział Kierunek studiów Specjalności LEKARSKO-STOMATOLOGICZNY
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Chirurgia i onkologia 2/2
Kod NKO(nz)ChirOnk modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) Nazwa modułu I nforma cje ogólne Chirurgia i onkologia 2/2 Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Anestezjologia i reanimacja
Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) Nazwa modułu I nforma cje ogólne Anestezjologia i reanimacja Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny
Bardziej szczegółowoForma zaliczenia przedmiotu/ modułu ( z toku) ( egzamin, zaliczenie z oceną, zaliczenie bez oceny)
Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2021 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Propedeutyka chorób narządu żucia Kod
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE MD-TISSUE W TERAPII ANTI-AGING
Starzenie się skóry jest rezultatem wpływu wielu czynników biologicznych, biochemicznych i genetycznych na indywidualne jednostki. Jednocześnie wpływ czynników zewnętrznych chemicznych i fizycznych determinują
Bardziej szczegółowoSilna kość dla pięknych zębów
INFORMACJA DLA PACJENTA Rekonstrukcja kości z zastosowaniem preparatów Bio-Oss oraz Bio-Gide Silna kość dla pięknych zębów 1 Spis treści Uśmiech to najlepszy sposób na pokazanie własnych zębów 3 Jakie
Bardziej szczegółowoNARODOWY PROGRAM ZWALCZANIA CHORÓB NOWOTWOROWYCH
Załącznik nr 1 opis programu MINISTERSTWO ZDROWIA DEPARTAMENT POLITYKI ZDROWOTNEJ Nazwa programu: NARODOWY PROGRAM ZWALCZANIA CHORÓB NOWOTWOROWYCH Nazwa zadania: OGRANICZENIE NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI U DZIECI
Bardziej szczegółowoHPV......co to jest?
HPV......co to jest? HPV- wirus brodawczaka ludzkiego Wirus z rodziny papillomawirusów. Szacuje się, że istnieje od 100 do 200 typów tego wirusa, które wywołują różne choroby. CHOROBY WYWOŁYWANE PRZEZ
Bardziej szczegółowoTHE MOST FREQUENT PHYSICAL MODALITIES IN PATIENTS WITH PAIN IN LUMBOSACRAL SPINE AND AN ASSESSMENT OF THEIR ANALGESIC EFFECTIVENESS
NAJCZĘŚCIEJ STOSOWANE ZABIEGI FIZYKALNE U PACJENTÓW Z DOLEGLIWOŚCIAMI BÓLOWYMI ODCINKA L-S KRĘGOSŁUPA WRAZ Z OCENĄ ICH SKUTECZNOŚCI W DZIAŁANIU PRZECIWBÓLOWYM THE MOST FREQUENT PHYSICAL MODALITIES IN PATIENTS
Bardziej szczegółowoKonsultant Krajowy w Dziedzinie Periodontologii Zakład Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia Warszawski Uniwersytet Medyczny
Konsultant Krajowy w Dziedzinie Periodontologii Zakład Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia Warszawski Uniwersytet Medyczny Warszawa sluzowki@wum.edu.pl ul. Miodowa 18, 00-246 tel/fax: (22) 502-20-36; e-mail:
Bardziej szczegółowoZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )
ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (2015-08-03) PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA ADRESACI - Osoby zadeklarowane do lekarza POZ, w wieku 35, 40, 45,
Bardziej szczegółowoTab. 2. Charakterystyka zbadanej populacji w latach 1998-1999 w grupach płci i wieku. Grupy wiekowe. 18-28 29-39 40-49 50-59 >60 r.
. WYIKI Analizie poddano wyniki badań 89 osób, 7 kobiet i mężczyzn w wieku 8-78 lat. Średnia wieku kobiet wynosiła,8 ±,6 lat, średnia wieku mężczyzn wynosiła,89 ± 7, lat. Średnia wieku dla obu płci wynosiła,6
Bardziej szczegółowolek. Wojciech Mańkowski Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. med. Edward Wylęgała
lek. Wojciech Mańkowski Zastosowanie wzrokowych potencjałów wywołanych (VEP) przy kwalifikacji pacjentów do zabiegu przeszczepu drążącego rogówki i operacji zaćmy Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Bardziej szczegółowoSylabus Część A - Opis przedmiotu kształcenia Chirurgia stomatologiczna
Nazwa modułu/przedmiotu Chirurgia stomatologiczna Wydział Sylabus Część A - Opis przedmiotu kształcenia Chirurgia stomatologiczna Lekarsko-Stomatologiczny Grupa szczegółowych efektów kształcenia Kod grupy
Bardziej szczegółowoPowiedz rakowi: NIE!!!
Powiedz rakowi: NIE!!! Internetowe wydanie gazetki ekologicznej NR 5- wrzesień 2015 W V numerze naszej gazetki poruszymy: Nawyki żywieniowe dzisiejszych nastolatków, czyli domowe pizzerki Kleszcze, czyli
Bardziej szczegółowoPacjenci zostali podzieleni na trzy grupy liczące po 20 osób. Grupa I i II to osoby, u których na podstawie wartości pomiaru kąta ANB oraz WITS w
STRESZCZENIE Wady zgryzu klasy III wg Angle'a uwarunkowane są niedorozwojem szczęki lub nadmiernym wzrostem żuchwy, a często połączeniem obu nieprawidłowości. Pacjenci z przodożuchwiem morfologicznym ze
Bardziej szczegółowoPrzemysław Kotyla. Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Reumatologii Ślaski Uniwersytet Medyczny Katowice
Przemysław Kotyla Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Reumatologii Ślaski Uniwersytet Medyczny Katowice Opis problemu 32-letni pacjent z rozpoznanym młodzieńczym idiopatycznym zapaleniem stawów i rozpoznanym
Bardziej szczegółowoSzanowny Pan Aleksander Sopliński Podsekretarz Stanu Ministerstwo Zdrowia w Warszawie
KONSULTANT KRAJOWY W DZIEDZINIE PROTETYKI STOMATOLOGICZNEJ Instytut Stomatologii Uniwersytetu Jagiellońskiego 31-155 Kraków, ul. Montelupich 4, tel./fax 012/424-54-24, mail: sekretariat@uks.com.pl Kraków,
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK DLA PACJENTÓW JAK DBAĆ O GARDŁO I KRTAŃ? Przewlekły nieżyt gardła i krtani
PRZEWODNIK DLA PACJENTÓW JAK DBAĆ O GARDŁO I KRTAŃ? Przewlekły nieżyt gardła i krtani 1 W codziennej praktyce lekarskiej rozróżnia się zapalenie gardła, będące procesem zapalnym, rozwijającym się bez udziału
Bardziej szczegółowoWydział Lekarsko-Stomatologiczny UMW
Wydział Lekarsko-Stomatologiczny UMW Nazwa modułu/przedmiotu Wydział Kierunek studiów Sylabus Część A - Opis przedmiotu kształcenia CHOROBY BŁONY ŚLUZOWEJ JAMY USTNEJ LEKARSKO-STOMATOLOGICZNY Lekarsko-Dentystyczny
Bardziej szczegółowoPropozycja ujednoliconego programu nauczania onkologii w Polsce. Katedra Onkologii Akademii Medycznej we Wrocławiu
Propozycja ujednoliconego programu nauczania onkologii w Polsce Katedra Onkologii Akademii Medycznej we Wrocławiu Wytyczne: POLANICA 1998 POZNAŃ 1999 KRAKÓW 2000 Wrocław 2006 Rozporządzenie ministra edukacji
Bardziej szczegółowoStreszczcenie pracy pt Analiza porównawcza. miejscowych metod pozabiegowej hiopotermii po. operacyjnym usunięciu zatrzymanych trzecich zębów
Streszczcenie pracy pt Analiza porównawcza miejscowych metod pozabiegowej hiopotermii po operacyjnym usunięciu zatrzymanych trzecich zębów trzonowych w żuchwie. Wstęp: Urazy i zabiegi chirurgiczne powodują
Bardziej szczegółowoProfilaktyka próchnicy u kobiet ciężarnych zalecenia dla lekarzy stomatologów
Profilaktyka próchnicy u kobiet ciężarnych zalecenia dla lekarzy stomatologów W 2014 roku, z inicjatywy Polskiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej i firmy Colgate powołany został Polski Oddział Sojuszu
Bardziej szczegółowokwestionariusze badania ankietowego, karta badania, broszura informacyjna dla pacjentek,
Dr hab. o. med. Jerzy Krupiński, emeryt. profesor oadzw. ŚUM Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej z Endodoocją ŚUM w Katowicach Kraków, 5 kwietnia 2018 Recenzja pracy doktorskiej lek. dent. Marty
Bardziej szczegółowoZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH DEPARTAMENT STATYSTYKI
ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH DEPARTAMENT STATYSTYKI UBEZPIECZENI PO UPŁYWIE DWÓCH LAT OD ZAKOŃCZENIA REHABILITACJI LECZNICZEJ, KTÓREJ ZOSTALI PODDANI W 2003 ROKU W RAMACH PREWENCJI RENTOWEJ ZUS Warszawa
Bardziej szczegółowoCzy wiemy jak u chorych na raka gruczołu krokowego optymalnie stosować leczenie systemowe w skojarzeniu z leczeniem miejscowym?
Czy wiemy jak u chorych na raka gruczołu krokowego optymalnie stosować leczenie systemowe w skojarzeniu z leczeniem miejscowym? Piotr Potemski Klinika Chemioterapii Nowotworów Katedry Onkologii Uniwersytet
Bardziej szczegółowoGłównym czynnikiem wywołującym chorobę przyzębia są bakterie znajdujące się w płytce nazębnej.
Paradontoza Paradontoza Paradontoza to drugie po próchnicy najczęściej spotykane schorzenie jamy ustnej i obecnie główna przyczyna utraty zębów u dorosłych. Jest to choroba przyzębia, czyli wszystkich
Bardziej szczegółowoRadioterapia w leczeniu raka pęcherza moczowego - zalecenia
Radioterapia w leczeniu raka pęcherza moczowego - zalecenia Radioterapia w leczeniu raka pęcherza moczowego może być stosowana łącznie z leczeniem operacyjnym chemioterapią. Na podstawie literatury anglojęzycznej
Bardziej szczegółowoLeczenie uzupełniające naczyniaków wczesnodziecięcych i wrodzonych z zastosowaniem laseroterapii Nd:YAG
Leczenie uzupełniające naczyniaków wczesnodziecięcych i wrodzonych z zastosowaniem laseroterapii Nd:YAG Paweł Wawrzaszek, Magdalena Frankowicz, Nawal Matar, Jan Wendland SPZOZ Nad Matką i Dzieckiem im.
Bardziej szczegółowoStomatologiczne potrzeby lecznicze u osób zakażonych HIV
Czas. Stomatol., 2006, LIX, 3 Stomatologiczne potrzeby lecznicze u osób zakażonych HIV Dental treatment needs of HIV-positive patients Magdalena Choromańska 1, Danuta Waszkiel 2, Alicja Wiercińska-Drapało
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Lekarsko-Stomatologiczny (WLS)
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Nazwa modułu: Chirurgia stomatologiczna Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność - Poziom studiów Forma studiów Rok, semestr
Bardziej szczegółowoStopa cukrzycowa. Dr med. Anna Korzon-Burakowska Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii AMG Kierownik prof.dr hab. med. B.
Stopa cukrzycowa Dr med. Anna Korzon-Burakowska Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii AMG Kierownik prof.dr hab. med. B. Wyrzykowski Stopa cukrzycowa - definicja Infekcja, owrzodzenie lub destrukcja
Bardziej szczegółowoszczęki, objawy i sposoby Natalia Zając
Etiologia wybranych grup rozszczepów szczęki, objawy i sposoby ich zespołowego leczenia. Natalia Zając Promotor: dr n. med., prof. Vaclav Bednar Wstęp Wśród wad rozwojowych występujących u noworodków w
Bardziej szczegółowoJASKRA SIATKÓWKA. Zaćma ROGÓWKA OKULISTYKA DZIECIĘCA CHIRURGIA REFRAKCYJNA
JASKRA SIATKÓWKA Zaćma ROGÓWKA OKULISTYKA DZIECIĘCA CHIRURGIA REFRAKCYJNA Copyright American Academy of Ophthalmology, October 2013 www.aao.org 2013 PODSUMOWANIE ZAŁOŻEŃ DLA ZALECANYCH ALGORYTMÓW POSTĘPOWANIA
Bardziej szczegółowoRok akademicki 2015/2016. Dr hab. n. med. Prof.UR Bogumił Lewandowski
Rok akademicki 05/06 () Nazwa Propedeutyka stomatologiczna w pracy położnej () Nazwa jednostki prowadzącej Instytut Położnictwa i Ratownictwa Medycznego przedmiot Katedra: Położnictwa (3) Kod - (4) Studia
Bardziej szczegółowoRekonstrukcja ubytków skóry wargi górnej płatem wyspowym podskórnie uszypułowanym
Czas. Stomatol., 2006, LIX, 3 Rekonstrukcja ubytków skóry wargi górnej płatem wyspowym podskórnie uszypułowanym Upper lip defect reconstruction with subcutaneously pedicled island flap Bogumił Lewandowski,
Bardziej szczegółowoProgram dotyczy wyłącznie kontynuacji leczenia pacjentów włączonych do programu do dnia 30.03.2008.
załącznik nr 7 do zarządzenia Nr 36/2008/DGL Prezesa NFZ z dnia 19 czerwca 2008 r. Program dotyczy wyłącznie kontynuacji leczenia pacjentów włączonych do programu do dnia 30.03.2008. 1. Nazwa programu:
Bardziej szczegółowoNowe metody leczenia gruczolakoraka przełyku we wczesnym stadium zaawansowania.
Nowe metody leczenia gruczolakoraka przełyku we wczesnym stadium zaawansowania. Rak przełyku jest chorobą letalną, jednak w sytuacji, gdy leczony jest kiedy nacieka tylko błonę śluzową, odsetek 5-letnich
Bardziej szczegółowo