KLASA IV OCENA CELUJĄCA OCENA BARDZO DOBRA

Transkrypt

1 KLASA IV OCENA CELUJĄCA dociera do źródeł w celu prawidłowego poznania historii, potrafi dokonać selekcji i oceny samodzielnie formułuje opinie o oglądanych ekspozycjach, wystawach potrafi wskazać na mapie sąsiadów Polski i ich stolice potrafi wykonać album związany z historią swojej miejscowości (regionu) potrafi w gronie rodziny przeprowadzić wywiad dotyczący swojej miejscowości potrafi określić związek powstania kalendarzy, zegarów z obserwacją przyrody i ruchem Słońca i Księżyca dostrzega rolę osadnictwa (rolnictwa) we wzroście populacji człowieka wskazać na mapie Biskupin, Gniezno wości polskiej dostrzega gwałtowną dynamikę zmian w XIX i XX w. i rozumie ich przyczyny, przebieg i pozytywne i negatywne skutki dostrzega zmiany społeczne zachodzące w społeczeństwach XIX i XX w. potrafi scharakteryzować zajęcia ludności i zmianę stylu życia OCENA BARDZO DOBRA dostrzega związki przyczynowo-skutkowe zachodzące w procesie dziejowym dostrzega w zjawiskach historycznych zależności przyczynowo- -skutkowe umie określić rolę muzeum, archiwum, biblioteki w zachowaniu dóbr kultury rozumie znaczenie symboli narodowych w zachowaniu tożsamości narodowej umie pokazać na mapie krainy geograficzno-historyczne, przyporządkować plemiona słowiańskie zamieszkujące je poszukuje, gromadzi informacje związane ze swoją małą ojczyzną dostrzega zmiany cywilizacyjne, które zaszły w regionie rozumie umowność rachuby czasu dostrzega różnicę w obliczaniu czasu według kalendarza chrześcijańskiego i innych rozumie procesy ewolucyjne zachodzące na Ziemi rozumie współzależności człowieka i przyrody

2 rozumie konieczność osadniczego trybu życia osiadły tryb życia a pierwsze pochówki rozumie znaczenie przyjęcia chrztu przez Polskę dostrzega postęp techniczny i zmiany zachodzące w wyglądzie miast i wsi dostrzega potrzebę ochrony śladów przeszłości potrafi wykorzystać mapę i wskazać najstarsze grody, stolice Polski, miejsca kultu religijnego potrafi dostrzec i ocenić zjawisko wyzysku dzieci i kobiet w XIX w. potrafi scharakteryzować zmiany architektoniczne miast i wsi OCENA DOBRA zna rodzaje źródeł historycznych rozumie potrzebę gromadzenia źródeł historycznych dostrzega znaczenie wkładu historii lokalnej w dzieje ojczyste potrafi przedstawić drzewo genealogiczne swojej rodziny zna najważniejsze wydarzenia historyczne związane z regionem zna ciekawych ludzi związanych z historią miejscowości zna ciekawe miejsca związane z wydarzeniami historycznymi w regionie dostrzega związki dziejowe historii regionu z dziejami ojczystymi dostrzega wkład regionu w procesie dziejowym ojczyzny potrafi zaplanować trasę wycieczki po swoim regionie dostrzega znaczenie chronologii w historii umie wskazać narodziny Chrystusa jako wydarzenie początku naszej ery rozumie nieuchronność zmian w życiu człowieka dostrzega doniosłość odkrycia osady w Biskupinie dostrzega zmiany zachodzące na Ziemi spowodowane oddziaływaniem różnych czynników zna najważniejsze wynalazki XIX i XX w. dostrzega związki między funkcją, lokalizacją i wyglądem zamku (miasta) potrafi opisać życie codzienne na dworze książęcym, w mieście, na wsi i w klasztorze potrafi opisać i przedstawić funkcję miast średniowiecznych i współczesnych

3 umie scharakteryzować sposoby spędzania wolnego czasu mieszkańców miast z uwzględnieniem różnic społecznych OCENA DOSTATECZNA zna, kto tworzy historię wie, co to są źródła historyczne wie, co to jest muzeum, archiwum, archeologia rozumie pojęcia rozumie związki między przeszłością a teraźniejszością rozpoznaje materiał pisarski potrafi klasyfikować źródła umie opowiedzieć o pracy archeologa, historyka umie zastosować pojęcia: archeolog, wykopalisko, źródło historyczne i inne, w zadaniach typowych i nietypowych zna pojęcia: ród, rodzina, genealogia, drzewo genealogiczne, herb zna państwa sąsiadujące z Polską zna krainy historyczne zna krainy geograficzne zna główne plemiona zamieszkujące ziemie polskie ozumie zakres pojęć: rodzina, ród dostrzega rolę pamiątek rodzinnych potrafi zaprezentować swoje zbiory i określić ich wartość historyczną potrafi określić położenie Polski na mapie planuje i organizuje pracę w grupie zna legendy dotyczące budowy państwowości polskiej rozumie potrzebę ochrony zabytków i śladów przeszłości w regionie posługuje się mapą potrafi na mapie wskazać swój region, swoją miejscowość oraz stolicę regionu zna różne sposoby mierzenia czasu zna pojęcia: wiek, era, tysiąclecie określa wydarzenia w kategorii wcześniejsze, późniejsze zna warunki życia i zajęcia mieszkańców

4 rozumie pojęcia: Układ Słoneczny, gwiazda, planeta, człowiek pierwotny, osada potrafi zlokalizować miejsca pierwszych osad na terenie Polski umiejscowi Ziemię w Układzie Słonecznym przedstawi teorię na temat powstania Ziemi zna prawa i obowiązki władcy zna zasady powstawania miasta zna najstarsze zakony w Polsce i ośrodki kultu religijnego zna zasady kultury rycerskiej, mieszczańskiej i ludowej rozumie rolę i znaczenie władcy w funkcjonowaniu państwa ozumie i dostrzega zagrożenia współczesnego świata OCENA DOPUSZCZAJĄCA wie, czym jest historia dostrzega znaczenie i potrzebę uczenia się historii zna symbole narodowe ozumie związki łączące rodzinę zbiera informacje na temat najbliższych (pamiątki) zna legendę swojej miejscowości (regionu) zna pojęcie: herb rozumie pojęcie: herb zna jednostki pomiaru czasu zna przyrządy służące do pomiaru czasu (dawniej i dziś) rozumie pojęcia (objaśniające): linia chronologiczna, wiek umie narysować linię chronologiczną i zaznaczyć podane na niej daty określa wydarzenia w kategorii wcześniejsze, późniejsze zna życie codzienne człowieka pierwotnego zna wygląd osady zna funkcje osady zna funkcje grodu i wsi służebnych rozumie pojęcia: cech, pręgierz, ratusz, rynek, kupiec, rzemieślnik potrafi rozróżnić symbole władzy królewskiej i książęcej

5 potrafi umiejscowić najpiękniejsze znane zabytki architektury dworskiej, pałacowej i sakralnej potrafi odnaleźć w środowisku lokalnym ślady przeszłości, narzędzia pracy i przedmioty codziennego użytku

6 KLASA V OCENA CELUJĄCA analizuje proste teksty źródłowe pisze relacje z jednego dnia przeżytego w mieście starożytnym samodzielnie poszukuje informacji na temat sposobu prowadzenia walk przez Greków i Rzymian dostrzega artystyczne piękno mitów wskazuje pozostałości kultury żydowskiej w swoim regionie opowiada (barwnie) wybrany mit w oparciu o przykłady umie podać, jaka jest współczesna rola mitu dostrzega różnice i podobieństwa między demokracją współczesną a antyczną rozumie znaczenie prawa w życiu społeczeństw starożytnych i współczesnych wyszukuje przykłady świadczące o obecności greki i łaciny we współczesnym świecie wyszuka przykłady o doskonałości prawa rzymskiego wykonuje album Zabytki architektury starożytnej interpretuje fragmenty kroniki Galla Anonima krytycznie odnieść się do polityki prowadzonej przez Bolesława Chrobrego poprzez wyjaśnienie, w jaki sposób ekspansjonistyczna polityka zaszkodziła krajowi odszukuje informacje na temat innych misjonarzy, rejonów ich działania, wskazuje na mapie trasy ich wypraw misyjnych wykrywa i ocenia podobieństwa i różnice między katolicyzmem a prawosławiem, między chrześcijaństwem a islamem samodzielnie poszukuje podstawowych wiadomości o pierwszym polskim uniwersytecie posługuje się i analizuje herbarze zaznacza różnicę między sztuką średniowieczną a współczesną dostrzega we współczesnej architekturze miast elementy (struktury) stylu gotyckiego i romańskiego wskazuje różnice prawne pomiędzy stanami

7 OCENA BARDZO DOBRA stosuje uzyskaną wiedzę do współczesności poprzez przykłady zna rolę armii w życiu imperium rzymskiego i w starożytnej Grecji rozumie wyrażenie wszystkie drogi prowadzą do Rzymu dostrzega różnice w życiu mieszkańców cywilizacji starożytnych rozumie zasadnicze różnice w sytuacji dzieci i kobiet, w poszczególnych państwach dawniej a dziś dostrzega zróżnicowanie społeczeństw starożytnych umie określić rolę miast starożytnych i dostrzec różnice między miastem starożytnym a współczesnym potrafi zainscenizować prostą scenkę przedstawiającą epizod z życia codziennego przedstawia różnice w sposobie wychowania, nauczania w państwach starożytnych ocenia różne metody wychowawcze w starożytności zna treść wybranych mitów odróżnia rzeczywistość mitologiczną od historycznej wymienia przyczyny rozproszenia Żydów po świecie rozróżnia budowle architektury starożytnej umie wymieniać główne osiągnięcia nauk zna postaci: Fidiasz, Sokrates, Arystoteles, Platon, Aleksander Wielki rozumie pojęcia: języki romańskie, kodeks dostrzega różnicę między różnymi formami sprawowania władzy (republika, demokracja, władza despotyczna) dostrzega znaczenie pisma w życiu ludzi i rozwoju cywilizacji umie omówić rolę, jaką pełniły poszczególne instytucje państwowe podaje przykłady stosowania w najbliższym otoczeniu procedur demokratycznych (samorząd szkolny) wskazuje na mapie Olimpie, zasięg terytorialny imperium rzymskiego, zasięg języka łacińskiego i greckiego samodzielnie ocenia i określa wkład starożytnych w postęp cywilizacji potrafi dostrzec wynalazki ludów starożytnych we współczesnym świecie dostrzega naśladownictwo wzorów antycznych w późniejszych architekturach rozumie, że przejście z jednej epoki w drugą dokonuje się stopniowo

8 wskazuje, co z dorobku monarchii karolińskiej przyjęła średniowieczna Europa, w tym również Polska wskazuje na mapie pierwotne siedziby Słowian oraz podać, do której grupy zaliczają się plemiona polskie sprawnie posługuje się poznanymi pojęciami w sytuacjach problemowych ilustruje, że proces chrystianizacji odbywał się przez dłuższy czas i dokonuje się nadal wskazuje na mapie rejony, w których zdobyło przewagę prawosławie oraz określa, jakie kraje leżą obecnie na tym terenie wskazuje na mapie kraje opanowane przez wyznawców islamu, tereny, o które toczyły się walki w czasie wypraw krzyżowych wyjaśnia współczesne stosunki między katolicyzmem i prawosławiem ocenia akcję misyjną (i rezultaty) św. Wojciecha ocenia przyczyny, skutki i znaczenie wypraw krzyżowych rysuje charakterystyczne detale sztuki romańskiej i gotyckiej porównuje kroniki z rocznikiem wyjaśnia znaczenie cechów w dziedzinie religijnej, społecznej, militarnej objaśnia, na czym polegała nierówność w stosunkach między ludźmi epoki średniowiecza analizuje proces zakładania wsi dowodzi, jaki postęp dokonał się w rolnictwie od średniowiecza do współczesności wskazuje w swojej najbliższej okolicy ślady osadnictwa średniowiecznego w postaci nazw miejscowości wykrywa elementy tradycji rzemieślniczych we współczesnym życiu miasta OCENA DOBRA dostrzega dysproporcje czasowe dostrzega wzajemne związki między różnymi składnikami cywilizacji dostrzega podobieństwa i różnice w warunkach kształtujących powstanie państw wymienia w kolejności główne epoki oraz oblicza w przybliżeniu czas ich trwania umie określić, które cywilizacje powstały wcześniej, a które później zna materiały, z których budowano zna obyczaje związane z życiem codziennym (rodzina, nauka, religia, praca) zna pojęcia: niewolnik, niewolnictwo, gladiator, amfiteatr, ONZ, korsarz

9 dostrzega wpływ warunków naturalnych na zajęcia ludności rozumie rolę morza w życiu ludów starożytnych rozumie rolę edukacji w życiu starożytnych społeczeństw rozumie przyczyny powstań niewolników w Rzymie umie scharakteryzować rodzaje prac, technik rolnych oraz upraw w Egipcie i Mezopotamii charakteryzuje osiągnięcia w zakresie techniki budowy dróg umie opowiedzieć o rozrywkach ludów starożytnych zna tytuły utworów Homera i Wergiliusza oraz ich głównych bohaterów rozumie, dlaczego mieszkańcy Egiptu i Mezopotamii oddawali cześć siłom przyrody dostrzega różnicę między religią Starożytnego Wschodu a Grecją i Rzymem rozumie znaczenie nauki Chrystusa i jego uczniów dla powstania chrześcijaństwa dostrzega związek między judaizmem a chrześcijaństwem rozpoznaje budowle (świątynie) oraz opisuje je umie przypisać bogom ich atrybuty i dziedzinę życia zna różne rodzaje pisma rozumie pojęcia: łuk triumfalny, filozofia rozumie rolę igrzysk olimpijskich w życiu Greków rozumie wkład ludów starożytnych w rozwój cywilizacji potrafi operować poznanymi pojęciami wskazuje różnice i podobieństwa między igrzyskami starożytnymi a współczesnymi wymienia współczesne państwa europejskie, w których większość ludności stanowią Słowianie wymienia korzyści płynące z przyjęcia chrześcijaństwa wie, jaki istniał związek między monarchią a papiestwem wyjaśnia znaczenie przyjęcia chrześcijaństwa dla umocnienia państwa polskiego zaznacza na taśmie chronologicznej daty omawianych wydarzeń umie ocenić znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego rozumie pojęcia: chrystianizacja, obyczaj, obrzęd, papież, katolicyzm, relikwia, prawosławie, cerkiew, patriarcha, muzułmanin, islam, krzyżowiec, wyprawa krzyżowa, Koran, meczet, jałmużna wyjaśnia, na czym polegała rola papieża w średniowieczu i obecnie ilustruje przebieg wypraw krzyżowych wymienia Jana Gutenberga i dziejopisarzy: Jana Długosza, Wincentego Kadłubka rozróżnia style: romański, gotycki

10 ilustruje obyczaje i zwyczaje stanów społecznych wyjaśnia, jak powstał stan szlachecki wyjaśnia opis drogi od ucznia do mistrza rysuje schemat przedstawiający hierarchię społeczeństwa średniowiecznego porównuje sposób zdobywania zawodu w średniowieczu ze współczesnością porównuje życie w średniowiecznym mieście ze współczesnością OCENA DOSTATECZNA wie, jakie czynności decydują o narodzinach cywilizacji zna rolę, jaką odgrywały rzeki w istnieniu państw starożytnych rozumie, dlaczego dzieje ludzkości dzielą się na epoki rozumie różnicę między prahistorią a historią umie wyjaśnić pojęcie: cywilizacja dzieli czynniki cywilizacji na materialne i duchowe zna techniki uprawy roli w Egipcie i Mezopotamii wie, jakie były podstawowe narzędzia stosowane w uprawie wie, co to był system nawadniania zna rolę komunikacji w życiu starożytnych państw wie, jak wyglądały stroje cywilizacji starożytnych pamięta, co to były: mumia, balsamowanie, sarkofag, faraon, toga wie, kim był Spartakus rozumie pojęcia: agora, akwedukt, forum, termy, Akropol zaznacza na osi czasu okres świetności Babilonu, Aten, Rzymu potrafi wskazać źródło pochodzenia niewolników i wykonywane przez nich prace rozumie pojęcia: sfinks, piramida, kapłan, wyrocznia, mit, Biblia, Stary i Nowy Testament, poganie, judaizm, monoteizm, politeizm rozumie rolę kapłanów rozumie rolę mitów w życiu Greków potrafi opowiedzieć o wierzeniach mieszkańców starożytnych państw opowiada o wyobrażeniach bogów

11 wskazuje na mapie Troję, Olimp, Palestynę wyjaśnia różnicę między politeizmem a monoteizmem wyjaśnia przyczyny rozszerzania się chrześcijaństwa wyjaśnia, co odróżniało chrześcijan od innych religii rozumie pojęcia: władza despotyczna, obywatel, Zgromadzenie Ludowe, republika, konsul, senat, trybun ludowy, cesarz, legion, kolumna, kopuła, porządek architektoniczny, antyk, płaskorzeźba potrafi zaznaczyć na taśmie czasu: pierwsze igrzyska, powstanie teatru bierze aktywny udział w dramie na dany temat wylicza plemiona słowiańskie, polskie pamięta daty: 395 r., 476 r., 1453 r. rozumie pojęcia: barbarzyńca, monarchia, plemię, misja, pogaństwo, chrystianizacja, herezja, kryzys, upadek, cesarz, cesarstwo wie, w jaki sposób powstały pierwsze państwa słowiańskie określa skutki najazdów barbarzyńskich zna postaci: Mahomet, Allach, Bolesław Krzywousty, Konrad Mazowiecki, Jadwiga, Władysław Jagiełło wyjaśnia, na czym polegała chrystianizacja, kto zajmował się krzewieniem chrześcijaństwa gromadzi informacje na temat św. Wojciecha, opowiada o jego życiu i czynach ilustruje, jak powstało miasto, jak ono wyglądało opowiada, jak wyglądała nauka na uniwersytecie przedstawia wybrane elementy kultury dworskiej wskazuje na mapie największe średniowieczne miasta i uniwersytety wylicza narzędzia uprawy ziemi w średniowieczu rozumie pojęcia: stan, senior, wasal, trójpolówka, pańszczyzna, czynsz, rzemiosło, cech, czeladnik, epidemia, mistrz, targ, jarmark, rynek, przywilej, lokacja, sołtys, wolnizna, wymiana handlowa, sukiennice wyjaśnia, co to jest podział stanowy ilustruje życie wsi średniowiecznej opisuje rolę sołtysa w średniowieczu wyjaśnia znaczenie wymiany handlowej w średniowieczu wskazuje na mapie główne szlaki handlowe w średniowiecznej Europie dostrzega różnicę między handlem średniowiecznym a współ-czesnym wyjaśnia przyczyny częstych klęsk (epidemie)

12 OCENA DOPUSZCZAJĄCA uczeń rozumie, co oznacza rok, wiek, tysiąclecie, nasza era, przed naszą erą, prehistoria, epoka, chronologia, cywilizacja umie wskazać na mapie położenie cywilizacji starożytnych umie wyjaśnić istotę podziału na lata naszej ery i przed naszą erą zna nazwy głównych rzek cywilizacji rolniczych (Tygrys, Eufrat, Nil) zna rodzaje zajęć ludności miast starożytnych potrafi zaznaczyć na osi czasu wiek powstania cywilizacji starożytnych umie wskazać na mapie wielkie rzeki (Eufrat, Tygrys, Nil) zna imiona najważniejszych bogów i bóstw zna postaci: Mojżesz, Jezus, Konstantyn Wielki zaznacza na taśmie czasu narodziny Chrystusa zna datę 776 r. p.n.e. zna konkurencje, które wchodziły w skład pięcioboju rozumie pojęcia: demokracja, miasto-państwo, rzeczpospolita, tragedia-komedia, igrzyska, olimpiada, kodeks wskazuje na mapie obszar podzielonego cesarstwa oraz ich stolicę wskazuje pierwsze plemiona polskie zna daty: 622, 966, 1000, 1025, 1138, 1320, 1364, 1385, 1410, 1466 wskazuje na mapie Mekkę, Medynę, Gniezno, Kraków zna znacznie daty: 1364 r. rozumie pojęcia: budownictwo sakralne i świeckie, styl romański, gotycki, witraż, rozeta, kopuła, sklepienie, łuk, uniwersytet, rektor, żak, klasztor, teologia, wydział, filozofia, dziejopisarstwo (roczniki, kroniki, żywoty świętych), kultura łacińska, szlachta, herby, stany społeczne, dwór, zamek, turniej, pasowanie na rycerza, cech, eksponat, katedra, pergamin wymienia różne rodzaje rzemiosł w średniowieczu opowiada o sposobach uprawy w średniowieczu

13 KLASA VI OCENA CELUJĄCA porównuje poglądy humanistów i myślicieli średniowiecza przedstawia pozycję stanów w Polsce szlacheckiej pamięta datę: 1648 zna postaci: Stanisław Żółkiewski, Jan Karol Chodkiewicz, Bohdan Chmielnicki charakteryzuje wpływ sztuki baroku na ożywienie uczuć religijnych wskazuje zabytki barokowe w regionie wskazuje na mapie i omawia zmiany granic Polski w wyniku wojen w XVII w. potrafi opowiedzieć o walkach, w czasie powstania Chmielnickiego i potopu szwedzkiego, związanych z regionem potrafi sporządzić biogram Wyborg dowódcy polskiego z XVI XVII w. na podstawie różnych źródeł informacji uzupełnia wiedzę o wybitnych przedstawicielach epoki potrafi ocenić wpływ idei oświecenia na ustrój współczesnych państw umie uporządkować wydarzenia z dziejów regionu i połączyć je wydarzeniami z dziejów Polski i Europy wykonuje słownik wynalazków, które uczyniły życie ludzi wygodniejszym uzasadnia, dlaczego Kraków był centrum kultury polskiej w XIX w. łączy historię najbliższej okolicy z powstaniami narodowymi rozumie pojęcie: Generalna Gubernia wyjaśnia, na czym polegało przełomowe znaczenie wydarzeń z 1989 r. wykonuje mapkę miejsc pamięci narodowej związanych z walką i męczeństwem Polaków w II wojnie światowej sporządza kalendarium II wojny światowej z uwzględnieniem udziału Polaków w walkach na frontach II wojny światowej przedstawia wybrane przykłady z życia państw komunistycznych zna polskich sportowców (medalistów, olimpijczyków) umie wykonać wykres przedstawiający procentowy skład mniejszości narodowych

14 potrafi, na podstawie zebranego materiału, scharakteryzować przemiany w życiu codziennym dotyczące omawianego okresu potraf sporządzić biogram wybranej postaci omawianego okresu odszukuje i wskazuje ślady Polski Ludowej w lokalnym środowisku rozumie istotę zmian w gospodarce polskiej po 1989 r. OCENA BARDZO DOBRA omawia wpływ przywilejów na umocnienie szlachty w państwie umie przedstawić przebieg najważniejszych wypraw odkrywczych wskazuje skutki reformacji i próby przywrócenia jedności chrześcijan dostrzega rolę wybitnych twórców nie tylko w oście kultury polskiej, ale także europejskie rozumie pojęcia: empiryzm, racjonalizm, pospolite ruszenie, sarmatyzm, żupan, kontusz omawia wpływ wojen na sytuację polityczno gospodarczą Polski w XVII w. wyjaśnia wpływ odkryć i wynalazków na poszerzenie wiedzy człowieka o świecie analizuje źródła ikonograficzne i omawia cechy architektury i sztuki barokowej porównuje i wskazuje różnice w budowlach renesansowych i barokowych potrafi opisać strój szlachecki zna postaci: Kazimierz Pułaski, Beniamin Franklin wyjaśnia, na czym polegał trójpodział władzy Monteskiusza omawia przyczyny i skutki rewolucji francuskiej omawia przyczyny i skutki wojen o niepodległość kolonii angielskich omawia rolę króla w rozwoju oświaty i kultury w XVIII w. w Polsce potrafi opowiedzieć o obiadach czwartkowych, analizując tekst źródłowy potrafi dostrzec znaczenie konstytucji majowej dla państwa polskiego potrafi wskazać wkład Polaków w walce o niepodległość Stanów Zjednoczonych pamięta datę: 1846 rozumie pojęcie: praca organiczna wie, jakich praw i dlaczego domagało się społeczeństwo XIX w. omawia wpływ osiągnięć naukowo-technicznych na warunki życia ludzi

15 wie, z czego wynikały różnice w rozwoju gospodarczym poszczególnych zaborów rozumie znaczenie hasła za naszą i waszą wolność opowiada, jak warunki życia ludzi zmieniają się w wyniku rozwoju cywilizacji porównuje warunki życia w poszczególnych zaborach analizuj przyczyny klęsk powstań narodowych ocenia zasługi twórców kultury w umacnianiu polskości pamięta daty: 1949, 1955 rozumie pojęcia: swastyka, zimna wojna omawia, na jakich zasadach opierał się ustrój wprowadzony w Rosji w 1917 r. omawia różnice między państwem demokratycznym o totalitarnym omawia niebezpieczeństwa wynikające z poglądów skrajnie nacjonalistycznych wyjaśnia przyczyny wybuchu powstania warszawskiego wskazuje zagrożenia wynikające wyścigu zbrojeń wyjaśnia, dlaczego w Polsce wielokrotnie dochodziło do wystąpień przeciwko władzy podaje przykłady wrogości między ZSSR a USA wskazuje na mapie państwa, w których obalono komunizm i państwa powstałe po upadku komunizmu pamięta datę: 1969 zna przedstawicieli okresu międzywojennego, okresu wojny i okupacji, okresu powojennego rozumie, dlaczego organizacje i wybitne jednostki działają w obronie praw człowieka potrafi określić korzyści wynikające z przystąpienia Polski do NATO i Unii Europejskiej OCENA DOBRA pamięta daty:1525, 1572 zna postaci: Jan Zamoyski, Bernardo Morando, Henryk Walezy, Stefan Batory wymienia przyczyny i skutki odkryć geograficznych omawia wkład Jagiellonów w rozwój kultury umieszcza postaci i wydarzenia na osi czasu wyjaśnia twierdzenie Polska państwem bez stosów

16 pamięta datę: 1605 zna postaci: Kartezjusz, przeor Augustyn Kordecki rozumie pojęcia: piechota wybraniecka, odsiecz wskazuje kontrasty życia codziennego do baroku wskazuje na mapie miejsca bitew potrafi umieścić na osi czasu daty najważniejszych bitew w XVII w. pamięta daty: 4 lipca 1776, 14 lipca 1789 zna postaci: Wolter, Mozart, Beethoven, Waszyngton, Jan Kiliński, Bartosz Głowacki rozumie pojęcia: oświecenie, rewolucja, płodozmian omawia wpływ odkryć i wynalazków na poszerzenie wiedzy człowieka o świecie dostrzega istotę reform proponowanych przez twórców Konstytucji 3 maja dostrzega przyczyny wybuchu powstania kościuszkowskiego dostrzega przyczyny upadku Rzeczpospolitej potrafi umieścić na osi czasu najważniejsze wydarzenia XVIII w. pamięta daty: 1807, 1809, 1848 zna postaci: Pasteur, Bell, Edison, Roentgen, Wat, Józef Bem, Drzymała rozumie pojęcia: burżuazja, proletariat, urbanizacja, Wiosna Ludów, autonomia, rugi pruskie omawia główne przyczyny wybuchu rewolucji przemysłowej i jej skutki omawia główne przyczyny Wiosny Ludów wie, jakie konsekwencje ze strony zaborców ponosili Polacy w wyniku powstań wskazuje na mapie państwa biorące udział w Wiośnie Ludów na osi czasu umieszcza wyżej wymienione wydarzenia przedstawia zmiany, jakie nastąpiły na wsi polskiej po przejściu z trójpolówki na płodozmian opowiada o zmianach w wyglądzie miast w XIX w. w wyniku rozwoju przemysłu pamięta daty: 1922, 1933, 6 września 1945, 1956, 1968, 1980 zna postaci: Benito Mussolini, Tadeusz Mazowiecki Michaił Gorbaczow rozumie pojęcia: plebiscyt, bolszewicy, nazizm, stalinizm, żelazna kurtyna wymienia przyczyny wybuchu I wojny światowej i jej skutki wyjaśnia znaczenie działalności i walk Polaków dla odzyskania niepodległości wyjaśnia zagrożenie dla Polski wynikające z polityki ZSRR i Niemiec

17 wyjaśnia, dlaczego doszło do podziału Europy po II wojnie światowej wskazuje na mapie państwa biorące udział w I i II wojnie światowej omawia formy terroru stosowane przez okupantów na ziemiach polskich wskazuje na mapie państwa demokracji ludowej pamięta daty: , 20 lecie międzywojenne zna postaci: polskich noblistów prezydentów Polski rozumie pojęcia: COP, Liga Narodów, penicylina omawia wpływ powszechnego nauczania na zmniejszenie analfabetyzmu omawia wkład Polaków w odbudowę zniszczonego kraju rozumie pojęcia: euro, ONZ rozumie główne cele i zadania Unii Europejskiej umie, na podstawie tekstu konstytucji, opowiedzieć o prawach i obowiązkach obywatela potrafi wskazać na mapie państwa kandydujące do Unii Europejskiej OCENA DOSTATECZNA pamięta daty: , 1517, 1569 zna postaci: Vasco da Gama, Michał Anioł Buonarroti, Rafael Santi, Jan Kalwin, Henryk VIII rozumie pojęcia: kompas, busola, karawela, kolonia, humanizm, renesans, reformacja, tolerancja szlachta rozumie pojęcia: Nowy i Stary Świat, protestantyzm arras, heretyk, przywilej, magnateria, stan rozumie pojęcia: ekumenizm, mecenas, sejm walny, demokracja szlachecka, indeks ksiąg zakazanych, Rzeczpospolita Obojga Narodów wyjaśnia, dlaczego Marcin Luter wystąpił przeciwko Kościołowi katolickiemu określa, na czym poległy zmiany życiu ludzi w epoce renesansu opowiada o roli Rzeczpospolitej w wymienionym okresie korzysta z różnych źródeł historycznych pamięta daty: 1596, , 1683 zna postaci: Galileusz, Newton, Jan Sebastian Bach, Stefan Batory

18 rozumie pojęcia: opera husaria, potop szwedzki wymienia przyczyny wojen sąsiadami wskazuje na mapie państwa, z którymi prowadziliśmy wojny w XVII w. potrafi rozpoznać strój szlachecki pamięta daty: , 1794 zna postaci: Monteskiusz, Stanisław Staszic, Hugo Kołłątaj, Stanisław Konarski, Tadeusz Rejtan, Katarzyna II potrafi wskazać na mapie Stany Zjednoczone i Francję potrafi wskazać na mapie etapy rozbiorów Polski pamięta daty: 29 listopada 1830, , 1863 zna postaci: Maria Skłodowska Curie, Napoleon, książę Józef Poniatowski, polscy twórcy romantyzmu i okresu pozytywizmu rozumie pojęcia: rewolucja przemysłowa, uwłaszczenie, równouprawnienie, emigracja, zsyłka wie, dlaczego Polacy podejmowali walkę o wolność i zachowanie polskości w XIX w. wie, w jaki sposób zaborcy realizowali politykę wynaradawiania Polaków wskazuje na mapie granice Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego wskazuje na mapie obszary objęte polskimi powstaniami narodowymi wskazuje na mapie państwa, w których nastąpił rozwój przemysłu określa, pod jakim zaborem znajdowała się miejscowość, w której mieszka pamięta daty: 1917, , 1 sierpnia 1944, 1981, 1989 zna postaci: Lenin, Roman Dmowski, Ignacy Paderewski, Władysław Sikorski rozumie pojęcia: ententa, państwa centralne, komunizm, faszyzm, koalicja antyhitlerowska, bomba atomowa, NATO, Układ Warszawski wyjaśnia przyczyny II wojny światowej wyjaśnia skutki II wojny światowej potrafi zaznaczyć na osi czasu daty wyżej wymienionych wydarzeń wskazuje na mapie granice Polski po I i II wojnie światowej rozumie pojęcia: mniejszość narodowa, broń masowej zagłady, cenzura rozumie pojęcia: województwo, powiat, samorząd terytorialny, Unia Europejska rozumie, co to znaczy być członkiem lokalnej społeczności

19 określa swoje prawa i obowiązki OCENA DOPUSZCZAJĄCA pamięta datę:1492 r. zna postaci: Krzysztof Kolumb, Ferdynand Magellan, Amerigo Vespucci, Leonardo da Vinci, Marcin Luter, Bona, Zygmunt 1 Stary, Zygmunt II August, Jan Kochanowski, Mikołaj Rej, wskazuje granice Polski w XV I w. zna postaci: Stefan Czarniecki, Jan III Sobieski rozumie pojęcie: barok pamięta daty: 1772, 1793, 1795 zna postaci: Tadeusz Kościuszki, Stanisław August Poniatowski rozumie pojęcia: trójpodział władzy, konstytucja, liberum veto pamięta datę: 1797 zna postaci: Józef Wybicki, Jan Henryk Dąbrowski rozumie pojęcia: fabryka, germanizacja, rusyfikacja, powstanie, Legiony Polskie pamięta daty: 1914, 11 listopada 1918, 15 sierpnia 1920, 1 wrześnie 1939, 17 września 1939, 8 maja 1945 zna postaci: Józef Piłsudski, Hitler, Stalin, Lech Wałęsa, Jan Paweł II rozumie pojęcia: dyktatura, obóz koncentracyjny, okupant wyjaśnia, dlaczego 11 listopada i 15 sierpnia są obchodzone jako święta państwowe rozumie pojęcia: analfabetyzm, bezrobocie, PRL rozumie pojęcia: obywatel, gmina, wójt, burmistrz, prezydent, radny rozumie, dlaczego należy okazywać szacunek symbolom narodowym umie określić administracyjne położenie swojej miejscowości