SaferWheels: Europejskie badanie wypadków z udziałem kierujących jednośladami

Transkrypt

1 VII Śląskie Forum Drogowe Katowice dn r. SaferWheels: Europejskie badanie wypadków z udziałem kierujących jednośladami Ilona Buttler Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego

2 Program SAFERWHEELS Study on accident causation for traffic accidents involving powered two-wheelers and bicycles in the European Union Realizacja ; Kraje: Wielka Brytania (koordynator), Francja, Grecja, Holandia, Polska, Włochy; Metoda badania: Bardzo szczegółowe badania wypadków drogowych (badania na miejscu wypadku i badania retrospektywne); Łącznie: 500 wypadków drogowych (394 z udziałem motocyklistów i 132 rowerzystów).

3 Europa: Austria, Belgia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Niemcy, Polska, Portugalia, Serbia, Słowenia, Szwajcaria, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy; Ameryka: Kanada, Stany Zjednoczone Azja i Oceania: Australia, Indie, Izrael, Japonia, Południowa Korea Internetowe badania opinii społecznych: r., 32 kraje, n = ~35 tys. osób Afryka Egipt, Kenia, Maroko, Nigeria, Południowa Afryka

4 PROGRAM Motocykle i motorowery w ruchu drogowym; Wypadki drogowe z udziałem motocyklistów i motorowerzystów; Profil motocyklisty uczestniczącego w wypadku; Typowe scenariusze wypadków udziałem motocyklistów; Obrażenia motocyklistów; Wstępne wnioski.

5 Liczba samochodów Liczba motocykli i motorowerów SAMOCHODY OSOBOWE, MOTOCYKLE I MOTOROWERY W LATACH Liczba zarejestrowanych pojazdów W 2017 roku w Polsce zarejestrowanych było: samochodów osobowych motocykli motorowerów Źródło: GUS (Transport) Według Polskiego Związku Przemysłu Motoryzacyjnego: Samochody osobowe Motorower Motocykle 38% mniej motocykli 21% mniej motorowerów niż w statystykach GUS.

6 PARK ZAREJESTROWANYCH MOTOCYKLI WEDŁUG POJEMNOŚCI SILNIKA I WIEKU W 2017 ROKU Wiek < 125 cm < 250 cm 3 Pojemność silnika - % ogółu 250 < 500 cm < 750 cm < 1000 cm cm 3 Udział w rynku 25,8 11,6 10,1 29,5 10,0 12,9 0,1 Do 4 lat 59,8 3,2 5,6 9,3 8,4 13,6 0,1 Od 5 do 10 lat 30,5 9,5 5,1 24,8 11,5 18,4 0,1 Od 11 do 20 lat 21,5 5,4 7,1 36,2 13,7 16,1 0,0 Brak danych W 2017 roku średni wiek: samochodu osobowego wynosił 13,8 lat motocykla - 18,2 lat motoroweru 12,6 lat Powyżej 20 lat 16,8 22,8 17,8 30,9 5,5 5,9 0,3 Źródło: PZPM; 2018

7 UDZIAŁ MOTOCYKLISTÓW i MOTOROWERZYSTÓW W RUCHU DROGOWYM PZPM szacuje, że udział motocykli w ogólnej liczbie zarejestrowanych pojazdów w Polsce wynosi 3,8 %, a motorowerów 5,2%; W Generalnym Pomiarze Ruchu (2015) udział motocykli w ruchu na zamiejskich drogach krajowych i drogach wojewódzkich wyniósł odpowiednio 0,4% i 1,2%; W badaniach CBOS (2017) wykazano, że motocyklami lub skuterami podróżuje ok. 10% osób i że jest to najmniej popularny środek transportu w Polsce. ALE!!!! W 2018 roku na polskich drogach zginęło 238 motocyklistów (8% ogółu ofiar śmiertelnych) i 75 motorowerzystów (3%). W 2017 roku na 1000 mieszkańców: 586 samochodów osobowych 37 motocykli 35 motorowerów

8 Finlandia Rumunia Szwecja Holandia Wielka Brytania Irlandia Luksemburg Dania Czechy Węgry Niemcy Szwajcaria Polska Hiszpania Łotwa Portugalia Belgia Austria Francja Chorwacja Słowenia Słowenia Włochy Cypr Malta Grecja Liczba ofiar śmiertelnych / 1 mln mieszkańców ZAGROŻENIE MOTOCYKLISTÓW W RUCHU DROGOWYM W EUROPIE (Wskaźnik: Liczba ofiar śmiertelnych / 1 mln mieszkańców) Zmiany w liczbie ofiar śmiertelnych w latach w procentach: UE: - 37,9 % PL : + 13,5 % UE 2007 UE ,9 8,2 Zmiany we wskaźniku zagrożenia (liczba zabitych / 1 mln mieszkańców) w latach : 0 UE: 14,9 (2007) 8,2 (2016) PL: 7,2 (2007), 8,5 (2016) Źródło: ERSO (2018): Traffic Safety Basic Facts. Motorcycles and mopeds.

9 Liczba zabitych / 100 wypadków LICZBA OFIAR ŚMIERTELNYCH NA 100 WYPADKÓW DROGOWYCH W 2006, 2010, 2014 i 2018 ROKU w POLSCE Samochód osobowy Piesi Motocykliści Motorowerzyści Rowerzyści

10 Procent zmian (2006r. = 100%) ZMIANY W WYPADKACH DROGOWYCH Z UDZIAŁEM MOTOCYKLISTÓW I MOTOROWERZYSTÓW (2006r. = 100%) w POLSCE r. = 100% Samochód osobowy Piesi Motocykliści Motorowerzyści Rowerzyści

11 Procent ogółu motocyklistów WIEK MOTOCYKLISTÓW UWIKŁANYCH W WYPADEK DROGOWY W 2006, 2010 i 2018 ROKU Brak danych <18 lat lata lata lata lata lata 65 i więcej lat

12 Procent ogółu motorowerzystów WIEK MOTOROWERZYSTÓW UWIKŁANYCH W WYPADEK DROGOWY W 2006, 2010 i 2018 ROKU Brak danych <18 lat lata lata lata lata lata 65 i więcej lat

13 BADANIA SAFERWHEELS Zróżnicowany świat motocyklistów i motocykli Standardowy Cruiser Chopper Sportowe Turystyczne Kategoria praw jazdy: AM motorowery, czterokołowce lekkie (14 lat) A1 - motocykl < 125 cm 3 (16 lat) Sportowoturystyczny Motorower Skuter Cross. Enduro (off-road) A2 - motocyklem o mocy nieprzekraczającej 35 kw i stosunku mocy do masy własnej nieprzekraczającym 0,2 kw/kg, (18 lat) A motocykle bez ograniczeń (24 lata; 20 lat, gdy A2) B (od 2014 r.) trzy lata (21 lat) może prowadzić motocykle kat. A1

14 BADANIA SAFERWHEELS Motocykle uczestniczące w wypadkach drogowych Skutery / motorowery Motocykle sportowe Motocykle standardowe 36 % Do 125 cm 3 23 % 87% - pojemność silnika > 500 cm 3 15 % 85% - pojemność silnika > 500 cm 3

15 BADANIA SAFERWHEELS Motocykliści i motorowerzyści uczestniczący w wypadkach drogowych Mężczyzna (85%), kobiety (15%); 30% 25% 28% 22% 22% 24% 20% 18% 19% 15% 14% 14% 10% 5% 7% 6% 10% 10% 6% 2% 0% <18 lat lata lata lata lata lata >65 lat Mężczyźni Kobiety Brak doświadczenia w prowadzeniu pojazdu (13%); Niewielki procent motocyklistów po spożyciu alkoholu (4 %) lub/i nielegalnych substancji psychoaktywnych (3%).

16 BADANIA SAFERWHEELS Stosowanie kasków motocyklowych 81% Stosowało kask 13% Kask spadł z głowy Integralny Brak danych? Integralny z podnoszoną szybą Otwarty Nie dotyczy? (NL) 42% 20% 13% 13% 12% Kask redukuje prawdopodobieństwo: zgonu motocyklisty o 37 % i poważnych obrażeń o 8% zgonu pasażera motocykla o 41 % i poważnych obrażeń 13%. Źródło: NHTSA; 2018

17 BADANIA ESRA 2015 Jazda motocyklem i motorowerem bez kasku w ciągu ostatnich 30 dni Jazda motocyklem bez kasku Irlandia 55,6% Grecja 53% Polska W ciągu ostatniego miesiąca, co najmniej raz prowadziło motocykl lub motorower bez kasku: 41% Szwecja 39% W. Brytania 36% Słowenia 35% Norwegia 33% Dania 33% Czechy w 2015 roku - 41 % badanych kierujących, W 2018 roku - 38 %. 29% ESRA 20 29% Hiszpania 27% Francja 26% Finlandia 26% Holandia 23% 70% Węgry 23% 60% Portugalia 62% 22% Szwajcaria 21% Niemcy 21% Włochy 50% 40% 40% 30% 30% 18% Austria 10% 11% 0% 10% 18% 20% 13% Belgia 26% 21% 20% 30% 40% Procent odpowiedzi "Co najmniej raz" 50% 60% 0% Źródło: ESRA 1 (2015) i ESRA 2 (2018)

18 BADANIA SAFERWHEELS Stosowanie odzieży ochronnej Cel: ochrona motocyklisty przed obrażeniami i przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. Uzupełniono o elementy kolorystyczne i odblaskowe zwiększenia widoczność motocyklisty. Kurtka motocyklisty 23 % w tym: z pancerzem 11 % Rękawice motocyklisty 23 % w tym: z ochroną kostek 10% Buty motocyklowe 15 % Ubranie z elementami odblaskowymi 13 %

19 BADANIA SAFERWHEELS Konsekwencje wypadków drogowych dla motocyklistów Łącznie w 217 wypadkach zarejestrowano 1132 obrażenia. Kończyny dolne - 27 % Kończyny górne - 21 % Tułów - 15 % Głowa - 10 % Jama brzuszna - 8 % Kręgosłup - 7 % Twarz - 7 % Szyja - 1 %

20 BADANIA SAFERWHEELS Typowe scenariusze wypadków z udziałem motocyklistów Wypadki z udziałem samochodu osobowego 63,8%, wypadki pojedyncze 12%. Przeanalizowano 346 wypadków z udziałem motocyklistów - 91 różnych scenariuszy

21 BADANIA SAFERWHEELS Typowe scenariusze wypadków z udziałem motocyklistów A - 4 wypadki B - 18 wypadków A - 5 wypadków B - 14 wypadków A - 2 wypadki B - 4 wypadki A - 1 wypadek B - 4 wypadki A - 6 wypadków B - 29 wypadków = wypadki ciężkie 10 % A - 1 wypadek B - 4 wypadki A - 1 wypadek B - 6 wypadków A - 0 wypadków B - 5 wypadków 20 %

22 BADANIA SAFERWHEELS Typowe scenariusze wypadków z udziałem motocyklistów A 11 wypadków B - 7 wypadków A - 6 wypadków B - 8 wypadków 5 % 9 %

23 BADANIA SAFERWHEELS Wypadek z udziałem drugiego pojazdu Motocyklista: mężczyzna, 25 lat, kategoria prawa jazdy A, B, C, E (od 2015r.), zawodowy kierowca samochodów ciężarowych. Ubrany w skórzany strój motocyklowy i kask HJC. Motocykl: Yamaha YZF-R1 (sportowy z 2005 r.), czarna barwa, pojemność silnika: 998 ccm, moc silnika: 132 kw Prędkość motocykla (wg biegłego): nie mniejsza niż 146 km/h

24 BADANIA SAFERWHEELS Typowe scenariusze wypadków z udziałem motocyklistów A 18 wypadków A 13 wypadków A 8 wypadków A 5 wypadków 5 % 4 % 2 % 1 %

25 BADANIA SAFERWHEELS Wypadek pojedynczy Motocyklista: mężczyzna, wiek 18 lat, bez prawa jazdy Stan trzeźwości na podstawie badania krwi pobranej ze zwłok: 1,5, na podstawie badania moczu pobranego ze zwłok: 2,55. Obecność amfetaminy w moczu o stężeniu > 1000 ng/ml. Narkotyk pojawia się w moczu w 24 godziny po spożyciu i utrzymuje się na poziomie wykrywalności przez okres 6-24 godzin.

26 BADANIA SAFERWHEELS Przyczyny wypadków drogowych z udziałem motocyklistów 1. WYPADKI POJEDYNCZE - doświadczenie, umiejętności, prędkość, czasem alkohol i narkotyki 2. WYPADKI Z UDZIAŁEM DRUGIEGO POJAZDU - wypadki typu patrzył, ale nie widział (38% ogółu wypadków) Problem widoczności Niska ocena prawdopodobieństwa pojawienia się motocyklisty na drodze Brak wiedzy kierowców samochodów osobowych na temat prawidłowości zachowania się motocyklistów w ruchu drogowym i ich ograniczeń.

27 ESRA DEKLAROWANE BADANIA ZACHOWANIA ESRA 2018 Deklarowane zachowania w ciągu ostatnich 30 dni Przekraczał ograniczenie prędkości w obszarze zabudowanym 50 % Nie nosił kasku 39,6 % Sprawdzał lub wysyłał sms 29,2 % Prowadził po alkoholu 18,7 %

28 WSTĘPNE WNIOSKI 1. Kierujący motocyklami Wśród uczestników wypadków przeważają mężczyźni (90%) w wieku lat. 81% używało kasku, 13% - ubioru z elementami odblaskowymi, 72% - mało zapalone światła. Niski rozpowszechnienie alkoholu i narkotyków. W 22% wypadków występował czynnik nadmiernej prędkości (głownie w młodszych grupach), w 13% brak doświadczenia. Najczęstsza przyczyna wypadków - błędy w obserwacji sytuacji drogowej (38%) i ograniczenie widoczności (przeszkody zewnętrzne, pogoda) 18%. Stan techniczny 4%. Większość wypadków miała miejsce w obszarze zabudowanym. Do 82 wypadków (16% ogółu) doszło na drogach z barierami, ale tylko w 2% wypadków motocyklista uderzył w barierę. Wypadki te były ciężkie.

29 WSTĘPNE WNIOSKI 2. Instytucje zarządzające bezpieczeństwem ruchu drogowego jak najszybsze doprowadzenie do integracji źródeł danych o wypadkach drogowych (policja, służba zdrowia, wymiar sprawiedliwości), ale > problem RODO; stały monitoring wypadków z udziałem jednośladów (konieczność m.in. modyfikacji policyjnej Karty Zdarzenia Drogowego, być może także procedur zbierania danych na miejscu wypadku); wdrożenie do praktyki wybranych procedur Pogłębionych badań wypadków drogowych.

30 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ! Ilona Buttler Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego ul. Jagiellońska 80, Warszawa tel ;