Prowadzenie badań naukowych jako podstawa żądania udzielenia informacji publicznej

Transkrypt

1 Konferencja: Aktualne problemy dostępu do informacji publicznej, Warszawa, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego,11 stycznia 2012 r. Prowadzenie badań naukowych jako podstawa żądania udzielenia informacji publicznej Aleksander Jakubowski (WPiA, Uniwersytet Warszawski)

2 Doktryna Praca naukowa ma cel prywatny: M. Jaśkowska, Dostęp do informacji publicznych w świetle orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, Toruń 2002, s ; J. Drachal, Prawo do informacji publicznej w świetle wykładni funkcjonalnej, (w:) Sądownictwo administracyjne gwarantem wolności i praw obywatelskich , pod red. J. Góral, R. Hauser, J. Trzciński, Warszawa 2005, s. 147, 154; T.R. Aleksandrowicz, Komentarz do ustawy o dostępie do informacji publicznej, wyd. 3, Warszawa 2006, s. 126; M. Zaremba, Prawo dostępu do informacji publicznej. Zagadnienia praktyczne., Warszawa 2009, s. 81; M. Chmaj (w:) M. Bidziński, M. Chmaj, P. Szustakiewicz, Ustawa o dostępie do informacji publicznej. Komentarz., Warszawa 2010 r., s. 45; D. Fleszer, Zasady dostępu do informacji publicznej przetworzonej, Samorząd Terytorialny 2011, nr 1-2, s. 99;

3 Orzecznictwo: II SA/Ka 2633/03 Wyrok WSA w Gliwicach z 22 stycznia 2004 r., sygn. II SA/Ka 2633/03 Wniosek o informację publiczną (zestawienie danych dotyczących egzekucji administracyjnej w 100 wariantach) związany ze zbieraniem materiałów do pracy doktorskiej Rozstrzygnięcie WSA: Praca naukowa jest powszechnie uznawana za należącą do zakresu interesu prywatnego, który jest przeciwstawiany interesowi publicznemu (Tomasz R. Aleksandrowicz w Komentarzu do ustawy o dostępie do informacji publicznej, Warszawa 2002 r., str ). Nawet gdyby oceniać ją w aspekcie szerszym trudno jest znaleźć bezpośredni związek pomiędzy pracą dotyczącą egzekucji [administracyjnej - AJ] a jej wykorzystaniem w praktyce tworzenia prawa czy wymuszania jego skuteczności. Nie istnieje bowiem pewność ani nawet prawdopodobieństwo użycia jej przez właściwe organy w tym celu. Zatem nawet gdyby oceniać ją jako tworzoną w interesie publicznym, niepodobna rozciągnąć go na szczególnie istotny interes.

4 Orzecznictwo: II SA/Ol 980/10 Wyrok WSA w Olsztynie z 16 grudnia 2010 r., sygn. II SA/Ol 980/10 Wniosek o informację publiczną dotyczącą postępowań administracyjnych zakończonych ugodą administracyjną w latach , odrębnie dla każdego roku, zgodnie z kryteriami wskazanymi w tabeli, stanowiącej załącznik do przedmiotowego wniosku na potrzeby pracy doktorskiej. Rozstrzygnięcie WSA: Skoro zaś żądana informacja ma charakter przetworzony, to wymaga wykazania, iż jej udzielenie jest szczególnie istotne dla interesu publicznego. Za taki nie można zaś uznać faktu przygotowywania rozprawy doktorskiej.

5 Orzecznictwo: I OSK 279/11 Wyrok NSA z 2 czerwca 2011 r., sygn. I OSK 279/11 Skarżący argumentował w skardze kasacyjnej, że praca naukowa jest istotna dla interesu publicznego w stopniu szczególnym. Odmowa jego zdaniem stanowi naruszenie art. 73 i 31 Konstytucji RP, który wskazuje na wolność badań naukowych, jako jedno z praw gwarantowanych. Rozstrzygnięcie NSA: Praca naukowa leży w sferze interesu prywatnego, gdyż ewentualne jej sfinalizowanie w postaci pracy doktorskiej nie oznacza, że praca ta zostanie szerzej opublikowana i co więcej wykorzystana przez właściwe organy. Zob. też. wyrok WSA w Bydgoszczy z 3 listopada 2010 r., II SA/Bd 798/10 (podtrzymany wyrokiem NSA z 8 czerwca 2011 r., I OSK 426/11)

6 Interes publiczny Interes publiczny odnosi się do spraw związanych z funkcjonowaniem państwa oraz innych ciał publicznych jako pewnej całości, szczególnie z funkcjonowaniem jej podstawowej struktury. Interes publiczny musi być oceniany przez pryzmat konkretnej sprawy. Przy jego ustalanie każdorazowo należy brać pod uwagę cel i charakter żądania oraz to czy dotyczy on informacji o sprawie istotnej dla dobra ogółu (społeczności, wspólnoty, itd.). Interes publiczny występuje wówczas, gdy uzyskanie określonych informacji mogłoby mieć znaczenie z punktu widzenia funkcjonowania państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. JEDNAKŻE: Trudno zakładać, że zawsze wnioskodawcy będzie chodzić o usprawnienie organów. ( ) Zawężenie rozumienia szczególnego interesu tylko do punktu widzenia (funkcjonowania) zobowiązanego jest zbyt wąski tak M. Jabłoński, Udostępnianie informacji publicznej w trybie wnioskowym, Wrocław 2009, s Szczególny niezwykły, wyjątkowy.

7 Prowadzenie badań naukowych jako szczególnie istotny interes publiczny Nauka z istoty ma charakter publiczny Budowa społeczeństwa opartego na wiedzy i rozwój innowacji art. 9a ust.1 Dyskurs publiczny i efektywne zarządzanie (administrowanie) sferą publiczną Gospodarka oparta na wiedzy Rozwój nauki jako szczególny interes publiczny sam w sobie Badania naukowe w świetle Konstytucji Etapowy rozwój nauki Interes prywatny nie wyklucza publicznego Aspekt funkcjonalny Wykładnia systemowa pakiet ustaw z 2010 r. Budujemy na wiedzy Szczególny jest zwłaszcza, gdy przeprowadzane są badania zorganizowane planowo, związane z przyznanym grantem (dotacją), finansowane ze środków publicznych, przez publiczną placówkę (jej pracowników), w zakresie problemów wskazanych przez same władze (organy) publiczne itd.

8 Przeciwdziałanie nadużyciu prawa Zindywidualizowanie oceny i szeroka sfera dyskrecjonalności organu zobowiązanego; Stosowanie przy ocenie interesu udzielenia żądanej informacji zasady proporcjonalności do ważenia ciężaru udzielenia przetworzonej informacji publicznej i potencjalnego znaczenia badań dla interesu publicznego art. 23f ust. 2 u.d.i.p.; Brać pod uwagę należy nie tylko przedmiot informacji, ale i osobę wnioskodawcy. Musi istnieć związek funkcjonalny pozwalający danemu wnioskodawcy na realne wykorzystanie udzielonej informacji (tak M. Jaśkowska, Dostęp do informacji przetworzonej, (w:)sądownictwo administracyjne gwarantem wolności i praw obywatelskich , pod red. J. Góral, R. Hauser, J. Trzciński, Warszawa 2005, s. 237); Ocena interesu publicznego w świetle wykładni funkcjonalnej; Opłaty za udzielaną informację.

9 Zamiast zakończenia. Przyjęcie niepublicznego (prywatnego) charakteru badań naukowych, prac naukowych itd. musi pośrednio prowadzić do niemożliwej do zaakceptowania - tezy o nieistotności nauki z punktu widzenia publicznego, społecznego, państwowego. Dziękuję serdecznie za uwagę!