AUTOREFERAT. opis dorobku i osiągnięć naukowych

Transkrypt

1 dr inż. Gabriela Siawrys Katedra Fizjologii Zwierząt Wydział Biologii i Biotechnologii Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie ul. Oczapowskiego 1A Olsztyn tel. (089) gabri@uwm.edu.pl AUTOREFERAT opis dorobku i osiągnięć naukowych Olsztyn 2014

2 1. IMIĘ I NAZWISKO GABRIELA BEATA SIAWRYS 2. POSIADANE DYPLOMY, STOPNIE NAUKOWE/ARTYSTYCZNE Z PODANIEM NAZWY, MIEJSCA I ROKU ICH UZYSKANIA ORAZ TYTUŁU ROZPRAWY DOKTORSKIEJ 1987 dyplom magister inżynier zootechnik, Wydział Zootechniczny, Akademia Rolniczo-Techniczna w Olsztynie; tytuł pracy magisterskiej: Ocena pokroju i wydajności pierza młodych gęsi biłgorajskich, wykonana w Katedrze Drobiarstwa, dyplom ukończony z wyróżnieniem; 1987 Międzywydziałowe Studium Pedagogiczne, Akademia Rolniczo-Technicznej w Olsztynie; 1999 stopień doktora nauk biologicznych w zakresie fizjologii zwierząt, nadany uchwałą Rady Wydziału Biologii, Uniwersytetu Warmińsko-Mazurski w Olsztynie; na podstawie przedłożonej rozprawy doktorskiej pt. Wpływ GnRH oraz stymulatorów i blokerów układu adrenergicznego na wydzielanie hormonu luteinizującego (LH), prolaktyny (PRL) i -endorfiny przez komórki przysadki loszek ; Promotor Prof. dr hab. Jadwiga Przała; Recenzenci: prof. dr hab. Kazimierz Kochman, prof. dr hab. Ewa Gregoraszczuk; praca doktorska wyróżniona przez Radę Wydziału Biologii, UWM w Olsztynie. 3. INFORMACJE O DOTYCHCZASOWYM ZATRUDNIENIU W JEDNOSTKACH NAUKOWYCH/ARTYSTYCZNYCH 11/ /1999 Asystent, Katedra Fizjologii Zwierząt, Wydział Zootechniczny, Akademia Rolniczo-Techniczna w Olsztynie, Polska 12/1999-obecnie Adiunkt, Katedra Fizjologii Zwierząt, Wydział Biologii i Biotechnologii, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Polska 4. WSKAZANIE OSIĄGNIĘCIA NAUKOWEGO wynikającego z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. nr 65, poz. 595 ze zm.) Moim osiągnięciem będącym podstawą ubiegania się o stopień naukowy doktora habilitowanego są wyniki badań opisane w pięciu oryginalnych pracach naukowych z lat ujętych pod wspólnym tytułem: - 2 -

3 a) tytuł osiągnięcia naukowego/artystycznego Leptyna i jej receptor OB-Rb w osi podwzgórze-przysadka-gonady u świni (Sus scrofa domestica) b) autor/autorzy, tytuł/tytuły publikacji, rok wydania, nazwa wydawnictwa (IF w roku opublikowania; pkt MNiSW w grudniu 2013) I. Siawrys G., Przala J., Kaminski T., Smolinska N., Gajewska A., Kochman K., Skowronski M., Staszkiewicz J. Long form of leptin receptor mrna expression in the hypothalamus and pituitary during early pregnancy in the pig Neuroendocrinology Letters; 26 (4): (IF=1,005; 15 pkt MNiSW; liczba cytowani = 14) Mój wkład w powstanie tej pracy polegał na: 1/ wiodący udział w planowaniu doświadczeń, 2/ udział w przeprowadzeniu eksperymentów, 3/ wiodąca rola w analizie i interpretacji wyników, 4/ przygotowanie pracy do druku oraz 5/ pełnienie funkcji autora korespondencyjnego. Mój udział procentowy szacuję na 60%. II. Siawrys G., Kaminski T., Smolinska N., Przala J. Expression of leptin and long form of leptin receptor genes and proteins in pituitary of cyclic and pregnant pigs Journal of Physiology and Pharmacology; 58 (4): (IF=4,466; 20 pkt MNiSW; liczba cytowani = 7) Mój wkład w powstanie tej pracy polegał na: 1/ wiodący udział w planowaniu doświadczeń, 2/ udział w przeprowadzeniu eksperymentów, 3/ wiodąca rola w analizie i interpretacji wyników, 4/ przygotowanie pracy do druku oraz 5/ pełnienie funkcji autora korespondencyjnego. Mój udział procentowy szacuję na 60%. III. Siawrys G., Kaminski T., Smolinska N., Przala J. Expression of leptin and long-form leptin-receptor proteins in porcine hypothalamus during oestrous cycle and pregnancy Reproduction in Domestic Animals; 44 (6): (IF=1,606; 30 pkt MNiSW; liczba cytowani = 4) Mój wkład w powstanie tej pracy polegał na: 1/ wiodący udział w planowaniu doświadczeń, 2/ udział w przeprowadzeniu eksperymentów 3/ wiodąca rola w - 3 -

4 analizie i interpretacji wyników, 4/ przygotowanie pracy do druku oraz 5/ pełnienie funkcji autora korespondencyjnego. Mój udział procentowy szacuję na 60%. IV. Siawrys G., Smolinska N. Direct in vitro effect of LH and steroids on leptin gene expression and leptin secretion by porcine luteal cells during the mid-luteal phase of the estrous cycle Reproductive Biology; 12 (3): (IF=1,921; 15 pkt MNiSW; liczba cytowani = 2). Mój wkład w powstanie tej pracy polegał na: 1/ sformułowanie problemu badawczego, 2/ opracowanie metodyki badań, 3/ wiodący udział w przeprowadzeniu eksperymentów, 4/ samodzielna analiza i interpretacja wyników, 5/ przygotowanie pracy do druku oraz 6/ pełnienie funkcji autora korespondencyjnego. Mój udział procentowy szacuję na 75%. V. Siawrys G., Smolinska N. In vitro effects of luteinizing hormone, progesterone and oestradiol-17β on leptin gene expression and leptin secretion by porcine luteal cells obtained in early pregnancy Journal of Physiology and Pharmacology; 64 (4): (IF=2.476; 20 pkt MNiSW; liczba cytowani = 1) Mój wkład w powstanie tej pracy polegał na: 1/ sformułowanie problemu badawczego, 2/ opracowanie metodyki badań, 3/ wiodący udział w przeprowadzeniu eksperymentów, 4/ samodzielna analiza i interpretacja wyników, 5/ przygotowanie pracy do druku oraz 6/ pełnienie funkcji autora korespondencyjnego. Mój udział procentowy szacuję na 75%. Wskaźniki bibliometryczne prac wchodzących w skład osiągnięcia naukowegoj: IF=11,474 Punkty MNiSW 100 Liczba cytowań wg bazy Web of Science 28 Oświadczenia współautorów publikacji oraz określenie indywidualnego wkładu pracy każdego z nich znajdują się w załączniku

5 c) OMÓWIENIE CELU NAUKOWEGO ww. PRAC I OSIĄGNIĘTYCH WYNIKÓW WRAZ Z OMÓWIENIEM ICH EWENTUALNEGO WYKORZYSTANIA Wybrane prace stanowią cykl publikacji dotyczących lokalizacji oraz roli leptyny i jej receptora OB-Rb w osi rozrodczej podwzgórze-przysadka-gonady (HPG) u świni podczas fazy lutealnej cyklu rujowego i wczesnej ciąży. Jest w nich rozpatrywany również udział hormonów steroidowych (estradiolu i progesteronu) i hormonu luteinizującego (LH) w regulacji ekspresji genu leptyny w komórkach lutealnych świni oraz sekrecji leptyny przez te komórki podczas cyklu rujowego i wczesnej ciąży. Istniejący stan wiedzy w zakresie tematu badań i uzyskane wyniki Leptyna (zwana OB proteiną) o masie cząsteczkowej 16 kda jest produktem genu ob, zawierającym 147 reszt aminokwasowych. Prekursorowa forma leptyny zawiera 167 reszt aminokwasowych i jest aktywowana przez odłączenie 21-aminokwasowego peptydu sygnalnego. Leptyna produkowana jest głównie w adipocytach białej tkanki tłuszczowej, jakkolwiek wykazano obecność mrna/białka leptyny w wielu innych tkankach, w tym w podwzgórzu, przysadce, jajniku, macicy, łożysku, gruczole mlekowym, żołądku i tkance mięśniowej. Hormon ten działa na komórki docelowe poprzez specyficzny receptor leptyny (OB-R), który jest zaliczany do rodziny receptorów cytokin (klasa 1). Receptor ten został sklonowany u myszy w 1995 r. przez zespół Tartaglia. W wyniku alternatywnego splicingu pojedynczego transkryptu genu db uzyskano 6 izoform receptora leptyny. Jedną z nich jest izoforma długa OB-Rb), która jest zdolna do przekazania sygnału do wnętrza komórki. Leptyna po związaniu się z izoformą długą receptora leptyny uruchamia głównie dwa szlaki sygnałowe: JAK-STAT i MAPK. Ekspresję genu receptora leptyny stwierdzono w wielu strukturach, takich jak: podwzgórze, przysadka, jajnik, macica, łożysko, gruczoł mlekowy, jądra, żołądek, wątroba, płuca, nerki i tkanka mięśniowa. Nadrzędną rolą leptyny jest jej udział w regulacji homeostazy energetycznej organizmu. Syntetyzowana i uwalniana przez adipocyty białej tkanki tłuszczowej pośredniczy w przekazywaniu informacji o zasobie rezerw energetycznych do neuronów podwzgórza kontrolujących pobieranie pokarmu. Wykazano także jej istotny udział w kontroli funkcji neuroendokrynnych. Szereg badań przeprowadzonych u gryzoni i ludzi wskazuje, że hormon ten również uczestniczy w regulacji procesów rozrodczych. Stwierdzono, że leptyna inicjuje dojrzewanie płciowe, przywraca zdolności reprodukcyjne - 5 -

6 u zwierząt z genetyczną otyłością ob/ob (są niezdolne do syntezy leptyny, charakteryzują się niepłodnością i hypogonadyzmem) oraz jest niezbędna do utrzymania funkcji reprodukcyjnych zwierząt dojrzałych płciowo. Jej oddziaływanie na funkcje rozrodcze zachodzi poprzez oś podwzgórze-przysadka-gonady (HPG). Działanie leptyny może mieć miejsce na wszystkich poziomach tej osi. Celem podjętych badań przeprowadzonych na modelu doświadczalnym świni podczas cyklu rujowego i wczesnej ciąży było: 1) zbadanie możliwości syntezy leptyny na trzech poziomach osi HPG, 2) zlokalizowanie funkcjonalnych receptorów leptyny (izoformy długiej OB-Rb) na różnych poziomach osi HPG, 3) określenie zmian poziomów białka leptyny i jej receptora (OB-Rb) w podwzgórzu i przysadce, 4) zbadanie wpływu wybranych czynników (LH, estradiolu i progesteronu) na ekspresję genu leptyny w komórkach lutealnych (z dnia cyklu rujowego i dnia ciąży) i jej sekrecję w warunkach in vitro. Jako czynniki doświadczalne do eksperymentów in vitro [cel 4] wybrano hormony steroidowe (17 estradiol E 2 i progesteron P 4 ) i LH ze względu na fakt, że regulują one funkcje ciałka żółtego (CL). Hormon luteinizujący, produkowany przez przedni płat przysadki jest nadrzędnym luteotropowym sygnałem u ssaków (świń, krów i owiec) i jego pulsacyjne uwalnianie jest konieczne do normalnego rozwoju ciałka żółtego i utrzymania jego funkcji. U świń do czynników luteotropowych są zaliczane również estrogeny. W badaniach innych autorów wykazano, że implantacja kapsułek estradiolu bezpośrednio do ciałka żółtego powodowała jego wzrost i zwiększoną sekrecję P 4. Estradiol powodował również zmniejszenie sekrecji PGF 2 przez macicę, zapobiegając luteolizie CL. Stwierdzono, że sam progesteron także uczestniczy w kontroli funkcji ciałka żółtego i stymuluje własną sekrecję. Jako model zwierzęcy wybrano do badań świnie będące w: 1) cyklu rujowym: w fazie środkowolutealnej (10-12 dzień) kiedy CL jest w pełni funkcjonalne, co w przybliżeniu odpowiada aktywności ciałka żółtego w okresie ciąży oraz w fazie późnolutealnej (14-16 dzień) kiedy u zwierząt w cyklu CL podlega luteolizie, a w analogicznym okresie u zwierząt ciężarnych ma miejsce przygotowanie do implantacji, 2) w dniu ciąży, czyli w okresie rozpoczęcia implantacji oraz w dniu ciąży okres poimplantacyjny

7 W badaniach zastosowano następujące metody badawcze: RT-PCR, hybrydyzację in situ oraz Real-time PCR do określenia ekspresji genów leptyny/ob-rb, Western blot i /lub fluorescencyjną immunocytochemię do wykrycia białek leptyny/ob-rb, metodę radioimmunologiczną (RIA) do określenia poziomu leptyny w mediach hodowlanych. W przeprowadzonych badaniach wykryto transkrypt i/lub białko leptyny na wszystkich trzech poziomach osi HPG u świni podczas cyklu rujowego i wczesnej ciąży (Siawrys i wsp. publikacje I-V). W podwzgórzu leptynę zlokalizowano w strukturach związanych z syntezą GnRH w obszarze podstawno-przyśrodkowym (MBH) i w obszarze przedwzrokowym (POA) oraz w rejonie odpowiedzialnym za uwalnianie gonadoliberyny w kompleksie szypuła-wyniosłość pośrodkowa (SME) (Siawrys i wsp. 2009; publikacja III; Kaminski i wsp. 2006). W przysadce wykazano obecność transkryptu i białka leptyny w przednim (AP) i tylnym (NP) płacie (Siawrys i wsp. 2007; publikacja II). Wykrycie białka leptyny w tych strukturach sugeruje, że są one miejscem syntezy leptyny [cel 1]. Przemawia za tym zróżnicowany poziom białka leptyny w podwzgórzu i przysadce świni podczas cyklu rujowego i wczesnej ciąży [cel 3]. W podwzgórzu świni wykazano: a) podczas cyklu rujowego poziom białka leptyny w MBH istotnie wyższy w dniu w porównaniu z dniem (nie stwierdzono istotnych różnic w poziomie białka leptyny w POA i SME pomiędzy tymi okresami), poziom białka leptyny w dniu istotnie wyższy w MBH niż w POA lub SME (nie zaobserwowano istotnych różnic w poziomie białka leptyny pomiędzy POA i SME), poziom białka leptyny w dniu istotnie wyższy w MBH niż w POA lub SME oraz istotnie niższy w POA niż w SME, b) podczas ciąży poziom białka leptyny w MBH i POA istotnie wyższy w dniu w porównaniu z dniem 30-32, w SME zaobserwowano odwrotną zależność, poziom białka leptyny w dniu istotnie wyższy w POA niż w MBH lub SME (nie zaobserwowano istotnych różnic w poziomie białka leptyny pomiędzy MBH i SME), - 7 -

8 poziom białka leptyny w dniu istotnie wyższy w SME niż w MBH lub POA (nie zaobserwowano istotnych różnic w poziomie białka leptyny pomiędzy MBH i POA), c) porównanie pomiędzy cyklem a ciążą poziom białka leptyny w MBH istotnie wyższy w dniu cyklu rujowego w porównaniu z dniem lub ciąży, poziom białka leptyny w POA istotnie wyższy w dniu ciąży w porównaniu z dniem cyklu rujowego, poziom białka leptyny w SME istotnie wyższy w dniu ciąży w porównaniu z dniem cyklu rujowego. (Siawrys i wsp. 2009; publikacja III) W przysadce wykazano: a) podczas cyklu rujowego poziom białka leptyny w AP istotnie wyższy w dniu w porównaniu z dniem (nie stwierdzono istotnych różnic w poziomie białka leptyny w NP pomiędzy tymi okresami), b) podczas ciąży poziom białka leptyny w AP istotnie wyższy w dniu w porównaniu z dniem (nie stwierdzono istotnych różnic w poziomie białka leptyny w NP pomiędzy tymi okresami), c) porównanie pomiędzy cyklem a ciążą poziom białka leptyny w AP w dniu ciąży istotnie wyższy w porównaniu z dniem i cyklu rujowego, poziom białka leptyny w AP w dniu ciąży istotnie wyższy w porównaniu z dniem cyklu rujowego, ale istotnie niższy niż w dniu cyklu, poziom białka leptyny w NP w i dniu ciąży istotnie niższy w porównaniu z dniem cyklu rujowego (nie stwierdzono istotnych różnic w poziomie tego białka pomiędzy tymi okresami ciąży a dniem cyklu). (Siawrys i wsp. 2007; publikacja II) Na podstawie przeprowadzonych badań u świń cyklicznych i we wczesnej ciąży wykazano obecność biologicznie aktywnego receptora leptyny (OB-Rb) zarówno w podwzgórzu (MBH, POA, SME) (Siawrys i wsp. 2009; publikacja III), przysadce (AP i - 8 -

9 NP) (Siawrys i wsp. 2007; publikacja II), jak i w komórkach lutealnych CL (Siawrys i Smolinska 2012, 2013; publikacja IV, V) [cel 2] oraz stwierdzono, że poziom białka tego receptora ulega zmianom podczas cyklu i ciąży [cel 3]. W podwzgórzu wykazano: a) podczas cyklu rujowego poziom białka OB-Rb w MBH istotnie wyższy w dniu w porównaniu z dniem 10-12, poziom białka OB-Rb w POA i SME istotnie wyższy w dniu w porównaniu z dniem 14-16, poziom białka OB-Rb w dniu istotnie wyższy w MBH niż w POA lub SME oraz podobny w POA i SME (w dniu cyklu nie zaobserwowano istotnych różnic w poziomie białka OB-Rb pomiędzy MBH, POA i SME), b) podczas ciąży poziom białka OB-Rb w MBH i SME istotnie wyższy w dniu w porównaniu z dniem 14-16, w POA zaobserwowano odwrotną zależność, poziom białka OB-Rb w dniu istotnie wyższy w POA niż w MBH lub SME (nie zaobserwowano istotnych różnic w poziomie białka OB-Rb pomiędzy MBH i SME), poziom białka OB-Rb w dniu istotnie wyższy w MBH lub SME niż w POA (nie zaobserwowano istotnych różnic w poziomie białka OB-Rb pomiędzy MBH i SME), c) porównanie pomiędzy cyklem a ciążą poziom białka OB-Rb w MBH lub SME istotnie wyższy w ciąży w porównaniu z dniem cyklu rujowego, poziom białka OB-Rb w POA istotnie wyższy w dniu ciąży w porównaniu z dniem cyklu rujowego, odwrotną zależność stwierdzono pomiędzy dniem ciąży a dniem cyklu rujowego. (Siawrys i wsp. 2009; publikacja III) W przysadce wykazano: a) podczas cyklu rujowego poziom białka OB-Rb w AP istotnie wyższy w dniu w porównaniu z dniem 14-16, - 9 -

10 poziom białka OB-Rb w NP istotnie wyższy w dniu w porównaniu z dniem 14-16, b) podczas ciąży nie stwierdzono istotnych różnic w poziomie białka OB-Rb w AP pomiędzy a dniem, poziom białka OB-Rb w NP istotnie wyższy w dniu w porównaniu z dniem 30-32, c) porównanie pomiędzy cyklem a ciążą poziom białka OB-Rb w AP w dniu ciąży istotnie niższy w porównaniu z dniem cyklu rujowego, poziom białka OB-Rb w AP w dniu ciąży był istotnie niższy w porównaniu z dniem lub cyklu rujowego, poziom białka OB-Rb w NP w i dniu ciąży istotnie wyższy w porównaniu z dniem cyklu rujowego. (Siawrys i wsp. 2007; publikacja II) Obecność funkcjonalnego receptora leptyny OB-Rb w podwzgórzu (MBH, POA, SME) i przysadce (AP i NP) świni oraz zmiany jego poziomów w tych strukturach w cyklu i ciąży wskazują na udział leptyny w regulacji funkcjonowania systemu podwzgórzowoprzysadkowego u tego gatunku (Siawrys i wsp. 2005, Kamiński i wsp. 2006; Siawrys i wsp. 2007). Z przeglądu piśmiennictwa wynika, że leptyna poprzez swój receptor może kontrolować sekrecję hormonów związanych z reprodukcją. Receptor leptyny wykryto na neuronach GnRH linii komórkowej GT 1-7 i sądzi się, że neurony te mogą być miejscem bezpośredniego działania leptyny na uwalnianie GnRH. Przeważa jednak pogląd, że czynnikami pośredniczącymi w działaniu tego hormonu na neurony GnRH-ergicze są m.in. NPY, POMC, a-msh, CRH, oreksyna, NO. W przednim płacie przysadki ekspresję genu receptora leptyny zlokalizowano m.in. w komórkach gonadotropowych produkujących hormon luteinizujący (po stymulacji tych komórek przez GnRH). Potwierdzeniem powyższej sugestii dotyczącej udziału białka OB w regulacji procesów rozrodczych są rezultaty badań in vitro, które wykazały wzrost uwalniania GnRH z fragmentów POA oraz LH z komórek przysadki u świni pod wpływem leptyny. Postuluje się, że leptyna poza jej oddziaływaniem na podwzgórze i przysadkę uczestniczy także bezpośrednio w regulacji funkcji jajnika. U świni stwierdzono obecność

11 leptyny w płynie pęcherzykowym, komórkach pęcherzyka jajnikowego oraz ekspresję mrna leptyny w ciałku żółtym. W badaniach naszego zespołu zlokalizowano białko leptyny w ciałku żółtym świń podczas cyklu rujowego i wczesnej ciąży, co sugeruje, że gruczoł ten jest miejscem syntezy leptyny (Smolinska i wsp. 2010). Ponadto, w jajniku świni (CL, zrębie jajnika) wykryliśmy funkcjonalne receptory leptyny, przez które hormon ten może oddziaływać na funkcję tej tkanki na drodze para- i autokrynnej (leptyna produkowana lokalnie w jajniku) oraz endokrynnej (leptyna pochodząca z adipocytów białej tkanki tłuszczowej) (Smolińska i wsp. 2007). U świni wykazano, że poziom ekspresji mrna OB-Rb wzrasta w rosnących pęcherzykach jajnikowych; jest wyższy w nowo powstałym CL i obniżony w czasie regresji CL. Powyższe wyniki sugerują, że poziom ekspresji receptora leptyny zależy od fazy cyklu rujowego i może być skutkiem zmian w poziomie hormonów steroidowych w osoczu. Zaobserwowano, że najwyższa ekspresja genu receptora leptyny zbiega się maksymalną produkcją progesteronu. Ponadto, w jajniku świni (CL i zrębie) wykryliśmy występowanie krótkiej izoformy receptora leptyny (OB- Rs), który także może pośredniczyć w oddziaływaniu leptyny na funkcje tego gruczołu (Bogacka i wsp. 2006). Badania innych autorów sugerują, że w jajniku leptyna może uczestniczyć także w procesie dojrzewania pęcherzyka jajnikowego i owulacji. Wskazują na udział leptyny w rozwoju ciałka żółtego poprzez wpływ na proces angiogenezy i apoptozy oraz w podtrzymywaniu jego funkcji. Ponadto, sugerują one, że leptyna może brać także udział w regulacji jajnikowej steroidogenezy. Przykładowo u świni stwierdzono, że hormon ten hamuje sekrecję estradiolu stymulowaną przez GH lub IGF-1 w dużych pęcherzykach jajnikowych. Z innych badań wynika, że leptyna może także stymulować lub nie mieć wpływu na sekrecję steroidów w jajniku świni. Stymulujące działanie leptyny na podstawową i stymulowaną przez LH sekrecję P 4 obserwowano w dużych przedowulacyjnych pęcherzykach. Z kolei, hormon ten nie miał wpływu na podstawową i stymulowaną przez GH sekrecję P 4 przez komórki rozwijającego się i dojrzałego ciałka żółtego. Stwierdzono ponadto, że efekt leptyny może zależeć od stosowanej dawki. W dużych dawkach leptyna hamowała, natomiast w niskich stymulowała sekrecję P 4 przez komórki ziarniste. [dodatkowe informacje nt. roli leptyny w strukturach osi HPG prezentowane są w pracach, których jestem współautorem: np. Bogacka i wsp (Publikacje wg Autoreferatu: ), Kaminski i wsp (Publikacje wg Autoreferatu: ); Siawrys i wsp. 2005, 2007, 2009 (Publikacje wg Autoreferatu: 4.b.I-III.); Smolinska i wsp. 2007, 2010 (Publikacje wg Autoreferatu: , ); Siawrys i Smolinska 2012, 2013 (Publikacje wg Autoreferatu: 4.b.IV-V.)]

12 Ostatnie badania przeprowadzone przez innych autorów na szczurach i ludziach wskazują na znaczącą rolę leptyny w okresie ciąży. U szczurzyc i kobiet stwierdzono wzrost koncentracji leptyny w surowicy krwi podczas ciąży oraz obniżenie jej po porodzie w momencie zapoczątkowania laktacji. Badania przeprowadzone na myszach ob/ob wskazują, że leptyna jest niezbędnym czynnikiem warunkującym proces implantacji zarodka i prawidłowy przebieg ciąży. Wykazano, że do utrzymania ciąży u tych myszy niezbędne jest podawanie egzogennej leptyny przynajmniej do 6,5 dnia po zapłodnieniu. Pomimo zaawansowanych badań dotyczących rozrodu świń, wciąż występuje wysoka śmiertelność zarodków u tego gatunku w okresie implantacji. Uważa się, że 30-40% embrionów u świń jest tracona pomiędzy dniem ciąży. Okres ten jest to krytyczny dla zarodków i nie został jeszcze dokładnie poznany. W tym czasie w różnych strukturach ma miejsce okresowa ekspresja lub wyciszenie wielu genów w zależności od ich znaczenia dla przeżycia zarodków. Sądzi się, że prawidłowo zsynchronizowana ekspresja różnych genów jest bardzo ważnym czynnikiem rozwoju zarodka. Dlatego też poznanie regulacji ekspresji genu leptyny i jej sekrecji m. in. w ciałkach żółtych [cel 4] w tym krytycznym okresie ma duże znaczenie. U świni ciałka żółte (produkujące P 4 ) są niezbędne do utrzymania ciąży, a usunięcie ich powoduje przerwanie ciąży. Z tego powodu, w kolejnych eksperymentach zbadano oddziaływanie hormonów steroidowych (E 2, P 4 ) oraz LH na ekspresję genu leptyny w komórkach lutealnych świni i jej sekrecję przez te komórki w okresie wczesnej ciąży w porównaniu z fazą środkowolutealną cyklu rujowego [cel 4]. Na podstawie przeprowadzonych badań, poza wykryciem białka leptyny i jej receptora OB-Rb w komórkach lutealnych świni, określono poziom leptyny w mediach zebranych po hodowli komórek lutealnych wyizolowanych z ciałek żółtych pobranych od loszek będących w środkowolutealnej fazie cyklu rujowego i w dniu ciąży (Siawrys i Smolinska 2012, 2013; publikacja IV, V). Uzyskane wyniki potwierdzają, że komórki lutealne są miejscem syntezy i sekrecji leptyny oraz wskazują czynniki, które potencjalnie mogą uczestniczyć w regulacji tych procesów. W serii doświadczeń dotyczących wpływu hormonów steroidowych (E 2, P 4 ) i LH na poziom transkryptu leptyny w komórkach lutealnych świni [realizacja celu 4] wykazano że: a) podczas fazy środkowolutealnej cyklu rujowego: E 2 (w dawce 0,02 ng/ml) stymuluje ekspresję genu leptyny,

13 P 4 (w dawce 200 ng/ml) zwiększa ekspresję mrna leptyny, nie stwierdzono działania LH (1, 10, 100 ng/ml) na poziom ekspresji genu leptyny, (Siawrys i Smolinska 2012, publikacja IV) b) podczas dnia ciąży: E 2 (w dawce 0,02 ng/ml) zwiększa ekspresję genu leptyny, P 4 (w dawce 200 ng/ml) stymuluje ekspresję mrna leptyny, LH (w dawce 10 ng/ml) zwiększa ekspresję mrna leptyny. (Siawrys i Smolinska 2013; publikacja V) Na podstawie przeprowadzonych badań in vitro stwierdzono następujący wpływ steroidów i LH na sekrecję leptyny przez komórki lutealne świni [cel 4]: a) podczas fazy środkowolutealnej cyklu rujowego: E 2 (w dawce 0,2 ng/ml) stymuluje sekrecję leptyny, P 4 (w dawce 200 ng/ml) zwiększa wydzielanie leptyny, nie wykazano wpływu LH (1, 10, 100 ng/ml) na sekrecję leptyny. (Siawrys i Smolinska. 2012, publikacja IV) b) podczas dnia ciąży: E 2 (w dawce 20 ng/ml) zwiększa sekrecję leptyny, P 4 (w dawce 200 ng/ml) stymuluje wydzielanie leptyny, nie wykazano działania LH (1, 10, 100 ng/ml) na sekrecję leptyny. (Siawrys i Smolinska. 2013; publikacja V) PODSUMOWANIE Wyniki przeprowadzonych badań potwierdziły występowanie transkryptu leptyny i jej funkcjonalnego receptora OB-Rb w strukturach osi HPG u świni. Stwierdzono, że na wszystkich jej poziomach (podwzgórze, przysadka, ciałko żółte) ma miejsce synteza de novo białka leptyny. W podwzgórzu, białko leptyny i jej receptora wykryto w obszarach związanych z syntezą i uwalnianiem GnRH, tj. MBH, POA i SME. W przysadce, wymienione białka zlokalizowano w płacie przednim, w którym produkowane są hormony gonadotropowe (LH i FSH) oraz płacie tylnym. Białko leptyny i OB-Rb stwierdzono także w komórkach lutealnych jajnika. Ze względu na fakt, że na wszystkich poziomach osi HPG wykryto funkcjonalny receptor leptyny OB-Rb wnioskuje się, że leptyna może

14 uczestniczyć w sposób endokrynny oraz para- i/lub autokrynny w kontroli funkcji podwzgórza, przysadki i ciałka żółtego. Wykazano, że wzorzec ekspresji genu i/lub białka leptyny oraz OB-Rb w podwzgórzu, przysadce i CL jest zależny od stanu fizjologicznego loszek, od których pobierano tkanki do badań (cykl rujowy/ciąża). Sugeruje to, że ekspresja genu i poziom białka leptyny/ob-rb na trzech poziomach osi HPG podlega regulacji. Do dalszych eksperymentów wybrano zatem jajnik świni i zbadano wpływ hormonów steroidowych (E 2, P 4 ) oraz LH na poziom transkryptu leptyny w komórkach lutealnych świni i jej sekrecję przez te komórki w cyklu rujowym i wczesnej ciąży. Wykazano, że E 2 i P 4 mogą stymulować ekspresję genu leptyny i jej sekrecję przez komórki lutealne świni podczas fazy środkowolutealnej (10-12 dzień) i wczesnej ciąży (14-16 dzień). W odniesieniu do hormonu luteinizującego, wykazano stymulujący wpływ na ekspresję mrna leptyny w komórkach lutealnych tylko w okresie wczesnej ciąży. Nie stwierdzono jednakże w obecności LH zmian w wydzielaniu leptyny przez komórki lutealne świni podczas cyklu i ciąży. Wskazane jest prowadzenie dalszych, bardziej szczegółowych badań dotyczących regulacji ekspresji genów/białek leptyny i jej receptora w innych strukturach osi HPG, takich jak: podwzgórze, przysadka oraz pęcherzyk jajnikowy. 5. OMÓWIENIE POZOSTAŁYCH OSIĄGNIĘĆ NAUKOWO-BADAWCZYCH Oprócz 5 publikacji składających się na osiągnięcie naukowe opisane w punkcie 4 Autoreferatu jestem współautorem dodatkowych 29 oryginalnych publikacji znajdujących się w czasopismach w bazie Journal Citation Reports (JCR), 1 publikacji naukowej znajdującej się w czasopismach innych niż w bazie JCR oraz współautorem rozdziału książki naukowej Publikacje naukowe w czasopismach znajdujących się w bazie Journal Citation Reports (JCR) (pod każdym artykułem są podane IF w roku publikacji i liczba punktów MNiSW zgodnie z Komunikatem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie wykazu czasopism naukowych z dnia 17 grudnia 2013) 1. Przała J., Kamiński T., Bogacka I., Siawrys G The role of opioids in porcine corpus luteum. Journal of Physiology and Pharmacology, 47 (2): Suplement 1,

15 (IF= 0; 20 pkt MNiSW) 2. Kamiński T., Siawrys G., Okrasa S., Przała J Action of the opioid agonist FK on porcine small and large luteal cells from the mid-luteal phase: effect on progesterone, camp, cgmp and inositol phosphate release. Animal Reproduction Science, 56 (3-4): (IF= 0,813; 30 pkt MNiSW) 3. Przała J., Kamiński T., Okrasa S., Siawrys G., Bogacka I Udział opiodów w lokalnej regulacji funkcji jajnika. Postępy Biologii Komórki, 26, Suplement 12, (IF= 0; 15 pkt MNiSW) 4. Kaminski T., Siawrys G., Bogacka I., Przala J The physiological role of betaendorphin in porcine ovarian follicles. Reproduction Nutrition Development, 40 (1): (obecnie Animal) (IF= 1,351; 35 pkt MNiSW) 5. Przala J., Kaminski T., Okrasa S., Siawrys G., Bogacka I The content of betaendorphin-like immunoreactivity in porcine corpus luteum and the potential roles of progesterone, oxytocin and prolactin in the regulation of beta-endorphin release from luteal cells in vitro. Reproduction in Domestic Animals, 36 (2): (IF= 0,324; 30 pkt MNiSW) 6. Kaminski T., Okrasa S., Bogacka I., Siawrys G., Przala J Porcine theca cells produce immunoreactive beta-endorphin and change steroidogenesis in response to opioid agonist. Acta Veterinaria Hungarica, 49 (3): (IF= 0,420; 25 pkt MNiSW) 7. Okrasa S., Kamiński T., Przała J., Bogacka I., Siawrys G Rola opioidów w lokalnej regulacji funkcji sekrecyjnych przysadki i jajnika u świń. Postępy Biologii Komórki, 28 (suplement 18): (IF= 0; 15 pkt MNiSW) 8. Bogacka I., Siawrys G., Okrasa S., Kaminski T., Przala J The influence of GnRH, oxytocin and vasoactive intestinal peptide on the secretion of beta-endorphin and production of camp and cgmp by porcine pituitary cells in vitro. Animal Reproduction Science, 69 (1-2): (IF= 1,681; 30 pkt MNiSW) 9. Siawrys G., Bogacka I., Okrasa S., Kaminski T., Przala J The effect of stimulators and blockers of adrenergic receptors on LH secretion and cyclic nucleotide

16 (camp and cgmp) production by porcine pituitary cells in vitro. Animal Reproduction Science, 69 (1-2): (IF= 1,681; 30 pkt MNiSW) 10. Bogacka I., Siawrys G., Okrasa S., Kaminski T., Przala J The influences of GnRH, oxytocin and vasoactive intestinal peptide on LH and PRL secretion by porcine pituitary cells in vitro. Journal of Physiology and Pharmacology, 53 (3): (IF=1,406; 20 pkt MNiSW) 11. Gajewska A., Siawrys G., Bogacka I., Przala J., Lerrant Y., Counis R., Kochman K In vivo modulation of follicle-stimulating hormone release and beta subunit gene expression by activin A and the GnRH agonist buserelin in female rats. Brain Research Bulletin, 58 (5): (IF= 2,283; 20 pkt MNiSW) 12. Siawrys G., Bogacka I., Okrasa S., Kaminski T., Przala J The effects of GnRH and adrenergic agents on PRL and beta-endorphin secretion by porcine pituitary cells in vitro. Acta Veterinaria Hungarica, 51 (3): (IF= 0,535; 25 pkt MNiSW) 13. Kaminski T., Siawrys G., Bogacka I., Okrasa S., Przala J The regulation of steroidogenesis by opioid peptides in porcine theca cells. Animal Reproduction Science, 78 (1-2): (IF= 1,286; 30 pkt MNiSW) 14. Kaminski T., Siawrys G., Bogacka I., Okrasa S., Przala J The influence of opioid peptides on steroidogenesis in porcine granulosa cells. Reproduction In Domestic Animal, 39 (1): (IF= 1,377; 30 pkt MNiSW) 15. Smolinska N., Przala J., Kaminski T., Siawrys G., Gajewska A., Kochman K., Okrasa S Leptin gene expression in the hypothalamus and pituitary of pregnant pigs. Neuroendocrinology Letters, 25 (3): (IF= 1,048; 15 pkt MNiSW) 16. Kochman K., Blitek A., Kaczmarek M., Gajewska A., Siawrys G., Counis R., Ziecik A.J Different signaling in pig anterior pituitary cells by GnRH and its complexes with copper and nickel. Neuroendocrinology Letters, 26 (4): (IF= 1,005; 15 pkt MNiSW)

17 17. Kaminski T., Smolinska N., Gajewska A., Siawrys G., Okrasa S., Kochman K., Przala J Leptin and long form of leptin receptor genes expresssion in the hypothalamus and pituitary during the luteal phase and early pregnancy in pigs. Journal of Physiology and Pharmacology, 57 (1): (IF= 2,974; 20 pkt MNiSW) 18. Bogacka I., Przała J., Siawrys G., Kaminski T., Smolinska N The expression of short form of leptin receptor gene during early pregnancy in the pig examined by quantitative real time RT-PCR. Journal of Physiology and Pharmacology, 57 (3): (IF= 2,974; 20 pkt MNiSW) 19. Przała J., Gregoraszczuk EL., Kotwica G., Stefańczyk-Krzymowska S., Zięcik AJ., Blitek A., Ptak A., Rak A., Wójtowicz A., Kamiński T., Siawrys G., Smolińska N., Franczak A., Kurowicka B., Oponowicz A., Wąsowska B., Chłopek J., Kowalczyk AE., Kaczmarek MM., Wacławik A Mechanisms ensuring optimal conditions of implantation and embryo development in the pig. Reproductive Biology, 6 (1): (IF= 0; 15 pkt MNiSW) 20. Kotwica G., Staszkiewicz J., Skowronski MT., Siawrys G., Bogacka I., Franczak A., Kurowicka B., Krazinski B., Okrasa S Effects of oxytocin alone and in combination with selected hypothalamic hormones on ACTH, beta-endorphin, LH and PRL secretion by anterior pituitary cells of cyclic pigs. Reproductive Biology, 6 (2): (IF= 0; 15 pkt MNiSW) 21. Smolinska N., Kaminski T., Siawrys G., Przala J Long form of leptin receptor gene and protein expression in the porcine ovary during the estrous cycle and early pregnancy. Reproductive Biology, 7 (1): (IF= 0; 15 pkt MNiSW) 22. Staszkiewicz J., Skowronski M.T., Kaminski T., Siawrys G., Krazinski BE., Kusmider M., Przala J., Okrasa S Expression of proopiomelanocortin, proenkephalin and prodynorphin genes in porcine theca and granulosa cells. Animal Reproduction Science, 101 (1-2): (IF= 1,739; 30 pkt MNiSW)

18 23. Smolinska N., Siawrys G., Kaminski T., Przala J Leptin gene and protein expression in the trophoblast and uterine tissues during early pregnancy and the estrous cycle of pigs. Journal of Physiology and Pharmacology, 58 (3): (IF= 4,466; 20 pkt MNiSW) 24. Staszkiewicz J., Skowronski M.T., Siawrys G., Kaminski T., Krazinski B.E., Plonka K.J., Wylot B., Przala J., Okrasa S Expression of proopiomelanocortin, proenkephalin and prodynorphin genes in porcine luteal cells. Acta Veterinaria Hungarica, 55 (4): (IF= 0,474; 25 pkt MNiSW) 25. Smolinska N., Kaminski T., Siawrys G., and Przala J Long form of leptin receptor gene and protein expression in the porcine trophoblast and uterine tissues during early pregnancy and the oestrous cycle. Animal Reproduction Science, 113 (1-4): (IF= 1,563; 30 pkt MNiSW) 26. Smolinska N., Kaminski T., Siawrys G., Przala J Leptin gene and protein expression in the ovary during the oestrous cycle and early pregnancy in pigs. Reproduction in Domestic Animals, 45 (5): (IF= 1,606; 30 pkt MNiSW) 27. Jablonska O., Piasecka J., Petroff B.K., Nynca A., Siawrys G., Wąsowska B., Zmijewska A., Lewczuk B., Ciereszko R.E In vitro effects of 2,3,7,8- tetrachlorodibenzo-p-dioxin (TCDD) on ovarian, pituitary, and pineal function in pigs. Theriogenology, 76 (5): (IF= 1,963; 35 pkt MNiSW) 28. Smolinska N., Kaminski T., Siawrys G., Przala J Expression of leptin and its receptor genes in the ovarian follicles of cycling and early pregnant pigs. Animal; 7 (1): (IF= 1,648; 35 pkt MNiSW) 29. Smolinska N., Kaminski T., Siawrys G., Przala J Ontogeny of the long form of leptin receptor gene expression in the porcine ovarian follicles. Polish Journal of Veterinary Sciences, 16 (1): (IF= 0,565; 20 pkt MNiSW)

19 5.2. Monografie, publikacje naukowe w czasopismach międzynarodowych lub krajowych innych niż znajdujące się w bazie JCR (IF/pkt MNiSW) 1. Przała J., Kamiński T., Siawrys G., Okrasa. S.; Large luteal cells are the source of immunoreactive -endorphin in the pig effect of hcg and TNF on its secretion by luteal cells in vitro. Endocrine Regulations, 33 (3): (IF= 0; 0 pkt MNiSW) 5.3. Opracowania zbiorowe, katalogi zbiorów, dokumentacja prac badawczych, ekspertyz, utworów i dzieł artystycznych 1. Hodowla komórek i tkanek pod redakcją Stanisławy Stokłosowej. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa 2004, Chapter 22: Przała J., Siawrys G., Skowroński M. Hodowla tkanek w badaniu czynności przysadki Główne kierunki badań Problematykę naukową opublikowanych przeze mnie i współpracowników prac badawczych, które nie są podstawą wniosku o wszczęcie postępowania habilitacyjnego można podzielić na 3 główne kierunki: I. Regulacja sekrecji hormonów (LH, FSH, PRL, ACTH i -endorfiny) oraz syntezy cyklicznych nukleotydów (camp i cgmp) przez izolowane komórki przysadki świni w zależności od statusu hormonalnego zwierząt, II. Określenie roli opioidów w lokalnej kontroli funkcji jajnika świni [hormonalna regulacja wydzielania -endorfiny przez komórki pęcherzyka jajnikowego i komórki lutealne, udział opioidów w procesie steroidogenezy jajnikowej, lokalizacja ekspresji genów prekursorów opioidów: proopiomelanokortyny (POMC), proenkefaliny (PENK) i prodynorfiny (PDYN) podczas cyklu rujowego], III. Lokalizacja leptyny i jej receptorów w tkankach związanych z rozrodem u świni podczas cyklu rujowego i wczesnej ciąży Ważniejsze osiągnięcia w zakresie prowadzonych kierunków badań Kierunek I Wykazano modulujący wpływ GnRH, czynników adrenergicznych, oksytocyny, VIP na sekrecję hormonów LH, PRL, ACTH i -endorfiny oraz CRH na

20 wydzielanie ACTH i -endorfiny przez hodowane in vitro komórki gruczołowej części przysadki świń. Stwierdzono, że działanie w/w czynników zależne jest od stanu fizjologicznego zwierząt, a reaktywność komórek przysadkowych jest uzależniona od steroidów jajnikowych, tj. od fazy cyklu rujowego. Wykazano udział cyklazy adenylanowej i guanylanowej w transdukcji sygnału indukowanego przez GnRH, czynniki adrenergiczne, oksytocynę oraz VIP w izolowanych komórkach przysadek świni, zróżnicowany zależnie od ich statusu hormonalnego. (Publikacje wg Autoreferatu pkt Publikacje naukowe nie będące podstawą wniosku o wszczęcie postepowania habilitacyjnego: ; ; ). Stwierdzono, że buserelina (agonista GnRH) i aktywina stymulują sekrecję FSH przez hodowane in vitro komórki przysadki pochodzące od owariektomizowanych (OVX) szczurów otrzymujących 17 -estradiol. Obserwowano, że oba badane czynniki zwiększają również poziom FSH w surowicy oraz ekspresję genu dla podjednostki FSH w przysadce. (Publikacje wg Autoreferatu: ) Wykazano, że kompleksy Cu oraz Ni z GnRH stymulują wydzielanie LH z komórek przysadki świni uruchamiając wewnątrzkomórkowe szlaki transdukcji sygnałów, różniące się od szlaków indukowanych przez samą gonadoliberynę. (Publikacje wg Autoreferatu: ) Kierunek II Określono poziom -endorfiny w płynie pęcherzykowym oraz ciałku żółtym świni w różnych okresach cyklu rujowego. Wykazano, że najwyższa koncentracja badanego opioidu występuje w płynie pęcherzykowym z małych pęcherzyków jajnikowych w pierwszych dniach cyklu rujowego (1-5 dzień). Stwierdzono wzrost zawartości -endorfiny w ciałkach żółtych świni podczas ich rozwoju i najwyższy jej poziom w fazie późnolutealnej. Zaobserwowano, że duże komórki lutealne są głównym miejscem syntezy opioidu w ciałku żółtym. Produkowały one 15x więcej wymienionego peptydu podczas 12-godzinnej inkubacji niż komórki lutealne małe. Wykazano, że do czynników regulujących wydzielanie -endorfiny przez inkubowane komórki lutealne świni należą: HCG, oksytocyna, prolaktyna, progesteron oraz TNF. Ustalono, że komórki ziarniste i osłonki wewnętrznej pęcherzyka jajnikowego świni również są zdolne do produkcji -endorfiny. Ponadto, stwierdzono stymulujący wpływ FSH na wydzielanie tego opioidu przez

21 inkubowane komórki ziarniste z dużych pęcherzyków, natomiast brak oddziaływania hormonów steroidowych i PRL. Nie zaobserwowano wpływu LH, PRL i steroidów na sekrecję -endorfiny przez inkubowane komórki osłonki. (Publikacje wg Autoreferatu : ; ) Zlokalizowano ekspresję genu dla proopiomelanokortyny, proenkefaliny i prodynorfiny w komórkach ziarnistych, osłonki wewnętrznej i lutealnych świni oraz wykazano, że poziom ekspresji mrna prekursorów opioidowych w komórkach jajnika w cyklu rujowym może być modulowany przez gonadotropiny. (Publikacje wg Autoreferatu : ; ) Stwierdzono, że u świni endogenne peptydy opioidowe są zaangażowane w proces jajnikowej steroidogenezy. W badaniach in vitro wykazano modulujący wpływ agonistów receptorów opioidowych (, i/lub ) na sekrecję: 1] androstendionu, testosteronu oraz estradiolu przez komórki ziarniste wyizolowane z dużych pęcherzyków jajnikowych; 2] androstendionu, testosteronu, estradiolu i progesteronu przez komórki osłonki wewnętrznej wyizolowane z dużych pęcherzyków jajnikowych oraz 3] progesteronu przez komórki lutealne. Zaobserwowano, że efekt oddziaływania opioidów na proces steroidogenezy (pobudzający lub hamujący) zależy od użytego modelu doświadczalnego (rodzaju komórek jajnikowych, czasu inkubacji) i obecności innych czynników regulujących ten proces (np. gonadotropiny, PRL). (Publikacje wg Autoreferatu : ; ; ; ; ) Wykazano, że w transdukcji sygnału przekazywanego przez agonistę receptorów opioidowych (FK ) w komórkach lutealnych (dużych i małych) świni biorą udział cykliczne nukleotydy (camp i cgmp) natomiast nie uczestniczy fosfolipaza C. (Publikacje wg Autoreferatu : ) Kierunek III Zlokalizowano ekspresję genu leptyny i długiej izoformy receptora leptyny (OB- Rb) w podwzgórzu i przysadce świni oraz wykryto zmiany poziomu ekspresji tych genów w badanych tkankach podczas fazy lutealnej cyklu rujowego i wczesnej ciąży. (Publikacje wg Autoreferatu: ; ; ) Zlokalizowano transkrypt leptyny i OB-Rb oraz białko leptyny i OB-Rb w jajniku (ciałku żółtym i stromie), macicy (endometrium i miometrium) i trofoblaście u

22 świni. Wykrycie białka leptyny w wymienionych tkankach rozrodczych wskazuje, że są one miejscem syntezy leptyny. Wykazano, że poziom mrna/białka leptyny oraz jej funkcjonalnego receptora zmienia się w wymienionych tkankach jajnika i macicy podczas fazy lutealnej cyklu rujowego i wczesnej ciąży. (Publikacje wg Autoreferatu: ; ; ; ; ) Zlokalizowano ekspresję genu leptyny i jej receptora (OB-Rb) w komórkach ziarnistych, osłonki wewnętrznej i osłonki zewnętrznej u świni podczas cyklu rujowego i wczesnej ciąży. Zarówno podczas cyklu jak i ciąży stwierdzono wyższy poziom ekspresji tych genów w komórkach ziarnistych w porównaniu do komórek osłonki wewnętrznej i zewnętrznej. Wykazano zmiany poziomu mrna leptyny w komórkach ziarnistych oraz poziomu mrna OB-Rb w komórkach ziarnistych i osłonki zewnętrznej pomiędzy badanymi okresami cyklu i ciąży. (Publikacje wg Autoreferatu: ) Wykryto transkrypt OB-Rb w pęcherzykach jajnikowych świni podczas ontogenezy. Ekspresję mrna OB-Rb zlokalizowano w oocytach, komórkach ziarnistych pierwotnych, pierwszorzędowych i drugorzędowych pęcherzyków oraz w komórkach osłonki pęcherzyków drugorzędowych. W pęcherzykach antralnych ekspresję genu tego receptora stwierdzono w oocytach, komórkach wzgórka, komórkach ziarnistych i osłonki. (Publikacje wg Autoreferatu: ) Poznano częściową sekwencję genu kodującego krótką izoformę receptora leptyny (OB-Rs) świni, korzystając ze starterów opracowanych na podstawie znanych sekwencji genu człowieka i gryzoni. Zlokalizowano ekspresję mrna OB-Rs w strukturach osi podwzgórze-przysadka-jajnik oraz macicy. Ustalono, że poziom transkryptu tego receptora u świni zmienia się w badanych strukturach zależnie od fazy cyklu i okresu ciąży. (Publikacje wg Autoreferatu: ) 5.6. Informacje bibliometryczne: Index Hirscha (wg bazy Web of Science): 11 Sumaryczny IF publikacji (wg JCR; zgodnie z rokiem wydania publikacji) Osiągnięcie naukowe: IF = 11,474 Pozostałe prace IF = 35,182 Razem: IF = 46,

23 Liczba pkt MNiSW (wg list czasopism punktowanych MNiSW z grudnia 2013 r.; wyłącznie czasopisma z listy bazy JCR) Osiągnięcie naukowe: Pozostałe prace Razem: 100 pkt 695 pkt 795 pkt Całkowita liczba cytowań indeks cytowań (wg bazy Web of Science, ) Osiągnięcie naukowe: Pozostałe prace Razem: 28 cyt. 275 cyt. 303 cyt Pozostałe osiągnięcia naukowe i dydaktyczne przedstawiono w Wykazie opublikowanych prac naukowych lub twórczych prac zawodowych oraz informacjach o osiągnięciach dydaktycznych, współpracy naukowej i popularyzacji nauki. Olsztyn, r. dr inż. Gabriela Siawrys