POMOC DLA OSÓB BEZDOMNYCH

Transkrypt

1 POMOC DLA OSÓB BEZDOMNYCH Projekt finansowany ze środków Samorządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego Opracowanie: Regionalne Centrum Rozwoju Społecznego w Toruniu

2

3 Spis treści Statystyki w zakresie liczby osób bezdomnych... 6 Ustawodawstwo w systemie pomocy osobom bezdomnym... 9 Infrastruktura pomocy i wsparcia osób bezdomnych w województwie kujawsko-pomorskim Wymogi formalne/warunki skorzystania z pomocy placówek wsparcia dla osób bezdomnych Oferowana pomoc Zaplecze medyczne Zatrudniani specjaliści Streetworking Programy na rzecz aktywizacji osób bezdomnych Usamodzielnienie osób bezdomnych Potrzeby, braki, problemy dostrzegane przez pracowników placówek pomocowych, których zaspokojenie miałoby wpływ na skuteczniejszą pracę z osobami bezdomnymi Posiłek dla osób bezdomnych Dobre praktyki w obszarze wsparcia osób bezdomnych Wykaz schronisk/noclegowni/ogrzewalni w województwie kujawsko-pomorskim Wykaz jadłodajni w województwie kujawsko-pomorskim

4

5 Dom jest miejscem, w którym na piecu spokojnie gotuje się zupa, napełniając kuchnię wspaniałym zapachem... i napełniając twoje serce, a potem żołądek, radością. Keith Floyd Szanowni Państwo Jednym z podstawowych praw człowieka jest prawo do posiadania trwałego i pewnego miejsca egzystencji. Bezdomność oznacza zanegowanie tego prawa. Pozbawienie dachu nad głową skutkuje pozbawieniem człowieka bezpieczeństwa i możliwości zaspokojenia niezbędnych potrzeb. Pomoc osobom bezdomnym jest jednym z powodów przyznawania pomocy społecznej, zagwarantowanych zapisami ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Pomoc ta okazuje się szczególnie istotna w okresie zimowym, kiedy czynniki atmosferyczne stają się wyjątkowo niekorzystne. Corocznie przed okresem zimowym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej wystosowuje apel do pracowników jednostek pomocy społecznej o szczególne wyczulenie na potrzeby osób bezdomnych i podejmowanie działań, aby zapewnić im schronienie i niezbędne wsparcie. Regionalne Centrum Rozwoju Społecznego w Toruniu, wychodząc naprzeciw takim oczekiwaniom, włącza się w rozpowszechnianie informacji na temat infrastruktury pomocowej w województwie kujawsko-pomorskim, jak i świadczonych usług w obszarze wsparcia osób bezdomnych. W bieżącym roku w ramach projektu informacyjnego Akcja Zima 2015/2016 przygotowane zostały materiały informacyjne (plakaty, informatory i ulotki) na temat miejsc udzielania pomocy osobom bezdomnym w naszym regionie. Przedstawione informacje zebrano na podstawie badania przeprowadzonego przez RCRS w Toruniu wśród podmiotów prowadzących ośrodki wsparcia dla osób bezdomnych, tj. schroniska, noclegownie, ogrzewalnie, mieszkania wspomagane, jadłodajnie itp. W niniejszym opracowaniu zawarto informacje na temat struktury osób bezdomnych w naszym regionie, a także szczegółów funkcjonowania infrastruktury pomocowej w tym zakresie. Przedstawiono również dobre praktyki w obszarze wsparcia osób bezdomnych, które mogą być inspiracją do dalszych działań. 5

6 Statystyki w zakresie liczby osób bezdomnych Zgodnie z art. 6 pkt 8 ustawy o pomocy społecznej 1 osobę bezdomną określa się jako: osobę niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym, w rozumieniu przepisów o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy, i niezameldowaną na pobyt stały, w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności; osobę niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym i zameldowaną na pobyt stały w lokalu, w którym nie ma możliwości zamieszkania. Określenie liczby osób bezdomnych jest niezbędnym wstępem do wszelkich dalszych działań, mających na celu ograniczenie negatywnych skutków bezdomności. Informacja o liczbie osób bezdomnych przebywających na terenie danej gminy powinna być podstawą do podejmowania konkretnych działań w tym kierunku, np. w zakresie utworzenia schroniska, noclegowni, ogrzewalni, a także prowadzenia odpowiedniej polityki mieszkaniowej. Informacja na temat osób bezdomnych na terenie gminy może także posłużyć do uwzględnienia problemu bezdomności w gminnych strategiach rozwiązywania problemów społecznych. W celu zebrania liczby osób bezdomnych przebywających na terenie naszego kraju, a także ujednolicenia metodologii zbierania powyższych danych, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zwróciło się do Wojewodów z wszystkich województw z prośbą o koordynację badania liczby osób bezdomnych. Przeprowadzenie tego typu badania wymagało zaangażowania wszelkich dostępnych służb: pracowników policji, straży gminnej/miejskiej, centrów zarządzania kryzysowego, pracowników ośrodków pomocy społecznej, pracowników placówek noclegowych dla osób bezdomnych, pracowników organizacji pozarządowych zajmujących się pomocą dla osób bezdomnych, wolontariuszy i wielu innych chętnych do współpracy. Ogólnopolskie badanie liczby osób bezdomnych ma być przeprowadzane co 2 lata, w miesiącach zimowych, w porach nocnych. Pierwsze tego typu badanie odbyło się w lutym 2013 r., kolejne w styczniu 2015 r. 1 Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 163, 693, 1045, 1310). 6

7 Wyniki ostatniego badania pokazały, iż w styczniu 2015 r., na terenie 68 gmin naszego województwa przebywało osób bezdomnych, w tym 244 kobiety. Wśród nich największy odsetek prawie 63%, przebywało w miejscach pozainstytucjonalnych (pustostany, domki, altany działkowe, miejsca niemieszkalne i inne). Należy przy tym pamiętać, iż badanie było przeprowadzane w okresie zimy, czyli w czasie najtrudniejszych warunków atmosferycznych, a mimo to liczba osób bezdomnych, które przebywały wówczas w placówkach instytucjonalnych, była mniejsza niż osób pozostających poza nimi. Wykres 1 Odsetek osób bezdomnych przebywających w placówkach instytucjonalnych i poza nimi w województwie kujawsko-pomorskim, w ogólnej liczbie osób bezdomnych. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Bydgoszczy Analizując liczbę osób bezdomnych pod kątem rozmieszczenia terytorialnego dostrzegamy, iż jest to w głównej mierze problem dużych miast. Największa liczba osób bezdomnych skupia się w miastach grodzkich naszego województwa osób (Bydgoszcz 1 436, Toruń 1 008, Grudziądz 239, Włocławek 213 osób), co stanowi 74% ogółu. W powiatach ziemskich największą liczbę osób bezdomnych odnotowano w gminach: Solec Kujawski 201, Szubin 108 i w gminie miejskiej Chełmno 103 osoby. Na poniższej mapie przedstawiono występowanie osób bezdomnych na terenach poszczególnych powiatów województwa kujawsko-pomorskiego. 7

8 Mapa 1 Liczba osób bezdomnych w gminach województwa kujawsko-pomorskiego w ujęciu powiatowym. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Bydgoszczy 8

9 Ustawodawstwo w systemie pomocy osobom bezdomnym Bezdomność jest jednym z powodów udzielania pomocy społecznej. W świetle obowiązujących przepisów 2 do udzielenia pomocy osobie bezdomnej zobowiązana zostaje gmina ostatniego miejsca zameldowania tej osoby na pobyt stały. W Dzienniku Ustaw z dnia 4 września 2015 r. opublikowano zmiany ustawy o pomocy społecznej dotyczące działalności placówek pomagających osobom bezdomnym. Wspomniane zmiany, są odpowiedzią na uwagi zgłaszane parlamentarzystom przez Ogólnopolską Federację na rzecz Rozwiązywania Problemu Bezdomności. Nowelizacja dotyczy m.in. artykułu 48a 3 ustawy o pomocy społecznej, którego nowe brzmienie wymienia trzy rodzaje placówek udzielających schronienia osobom bezdomnym. Należą do nich: schroniska, noclegownie, ogrzewalnie. Nie są to nowe rodzaje podmiotów noclegownie i schroniska funkcjonują od dawna. Ustawa dookreśla natomiast wymagania, jakie stawia się tym placówkom, a także ich podopiecznym. Nowe przepisy definiują miejsca pomocy osobom bezdomnym w następujący sposób: Schronisko dla osób bezdomnych zapewnia osobom bezdomnym, które podpisały kontrakt socjalny, całodobowe, tymczasowe schronienie oraz usługi ukierunkowane na wzmacnianie aktywności społecznej, wyjście z bezdomności i uzyskanie samodzielności życiowej. Noclegownia zapewnia schronienie osobom bezdomnym, świadcząc tymczasową pomoc w postaci miejsca noclegowego, w ramach której umożliwia spędzenie nocy w warunkach gwarantujących ochronę życia i zdrowia. 2 Art. 101 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 163, 693, 1045, 1310). 3 Zapisy dotyczące art. 48a ustawy o pomocy społecznej wchodzą w życie po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia. 9

10 Ogrzewalnia zapewnia tymczasowe schronienie, umożliwia interwencyjny, bezpieczny pobyt w ogrzewanych pomieszczeniach, wyposażonych co najmniej w miejsca siedzące. Kierując się potrzebą zapewnienia osobom bezdomnym przebywającym w schroniskach, noclegowniach i ogrzewalniach właściwego wsparcia, w ustawie zawarto informacje o określeniu: standardów świadczonych podstawowych usług w tych placówkach, kwalifikacji osób świadczących w nich usługi, standardów obiektów, w których się one mieszczą. Wytyczne te zostaną określone przez Ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego w drodze rozporządzenia. Infrastruktura pomocy i wsparcia osób bezdomnych w województwie kujawsko-pomorskim Na terenie 14 powiatów województwa kujawsko-pomorskiego funkcjonuje 40 miejsc udzielania schronienia osobom bezdomnym. Wśród nich można wymienić: 16 schronisk, 8 noclegowni, 4 ogrzewalnie, 4 mieszkania chronione (w Grudziądzu, Brodnicy 4, Nowem i Chełmży), 3 mieszkania treningowe (w Inowrocławiu), 2 mieszkania wspierane (we Włocławku i w Nowem), 3 inne (kontener mieszkalny, hostel, mieszkanie komunalne). W stosunku do roku poprzedniego liczba ośrodków wsparcia wzrosła o 7. 4 W ramach projektu Szansa na lepsze jutro m.in. osoby wychodzące z bezdomności mogą skorzystać z mieszkania chronionego w kompleksie 16 mieszkań chronionych. 10

11 Spośród w/w placówek 35 działa całorocznie, a 5 jedynie w okresie zimowym od listopada do końca marca lub końca kwietnia. Całodobowy charakter mają 32 placówki, nocny 7 (w tym 4 ogrzewalnie i 3 noclegownie), 1 noclegownia funkcjonuje całodobowo w okresie zimowym, w pozostałym czasie przybiera charakter nocny. Łącznie schroniska, noclegownie i ogrzewalnie dysponują miejscami, w razie potrzeby istnieje możliwość zwiększenia liczby miejsc o 155. Dodatkowo w 1 z mieszkań chronionych jest możliwość zwiększenia liczby miejsc o 4. Schroniska dysponują miejscami, z których 646 przeznaczonych jest dla mężczyzn, 185 dla kobiet (w tym w przypadku 35 miejsc istnieje możliwość przyjęcia matek z dziećmi/rodzin), 58 dla matek z dziećmi oraz 140 dla kobiet i mężczyzn. W razie potrzeby możliwe jest zwiększenie liczby miejsc w 7 schroniskach łącznie o dodatkowe 82 miejsca. Noclegownie oferują 168 miejsc, z czego 118 przeznaczonych jest dla mężczyzn, 30 dla kobiet i mężczyzn oraz 20 dla kobiet. Dodatkowo w 4 noclegowniach jest możliwość zwiększenia liczby miejsc łącznie o 60. Ogrzewalnie mają do dyspozycji 66 miejsc przeznaczonych dla mężczyzn. W razie potrzeby w 2 ogrzewalniach jest możliwość czasowego zwiększenia liczby miejsc łącznie o 13. Mieszkania chronione dysponują 48 miejscami, w tym 32 dostępne są według potrzeb, 8 przeznaczonych jest dla mężczyzn. W razie nagłej potrzeby w 1 z mieszkań istnieje możliwość zwiększenia liczby miejsc o 4. Mieszkania treningowe przygotowane zostały dla 12 osób, z czego 8 dla matek z dziećmi, pozostałe 4 dla mężczyzn. W żadnym nie ma możliwości zwiększenia liczby miejsc. Mieszkania wspierane skierowane są dla 14 osób, w tym dla 10 mężczyzn i 4 kobiet. Tu również jak w przypadku mieszkań treningowych nie ma możliwości zwiększenia liczby miejsc. W ramach innych form udzielania schronienia osobom bezdomnym dostępne są 42 miejsca (w tym hostel z 32 miejscami, mieszkanie komunalne z 8 miejscami oraz kontener mieszkalny z 2 miejscami). Miejsca hostelowe przeznaczone są dla kobiet i matek z dziećmi, miejsca w kontenerze mieszkalnym dla mężczyzn, w mieszkaniu komunalnym przebywają osoby według potrzeb. W żadnym z tych lokali nie ma możliwości zwiększenia liczby miejsc. 11

12 Mapa 2 Liczba placówek służących schronieniem osobom bezdomnym w województwie kujawsko-pomorskim w ujęciu powiatowym. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Bydgoszczy oraz danych RCRS w Toruniu 12

13 Nadal w 9 powiatach naszego województwa występują białe plamy w postaci braku placówek udzielających schronienia osobom bezdomnym. Tego typu pomoc nie jest udzielana na terenach powiatów o bardzo niskiej liczbie osób bezdomnych (od 2 do 6 osób), ale również w powiatach, w których liczba osób bezdomnych jest stosunkowo wysoka, np.: powiat chełmiński 109 osób bezdomnych, powiat lipnowski 38 osób bezdomnych, powiat wąbrzeski 29 osób bezdomnych. Analizując odsetek liczby miejsc pomocowych skierowanych do osób bezdomnych w stosunku do liczby osób bezdomnych występujących na danym terenie możemy zauważyć, iż w 2 miastach na prawach powiatu Toruniu i Bydgoszczy odsetek ten jest dość niski. Toruń oferuje zabezpieczenie miejsc schronienia dla zaledwie 20% osób bezdomnych ze swojego obszaru, Bydgoszcz dla 23%. W roku 2014 ze wsparcia 37 5 placówek udzielających schronienia osobom bezdomnym skorzystało łącznie osób, w tym 344 kobiety (informacji na temat liczby kobiet udzieliło 25 placówek). Wśród nich: przebywało w schroniskach, 532 w noclegowniach, 149 w ogrzewalniach, 63 w mieszkaniach chronionych, 5 w mieszkaniach treningowych, 14 w mieszkaniach wspieranych, 98 w hostelu, 2 w kontenerze mieszkalnym, 6 w mieszkaniu komunalnym. Poniższy wykres prezentuje najczęstsze powody, które kryją się za zjawiskiem bezdomności wśród osób korzystających z placówek wsparcia. 5 Trzy placówki nie podały tego typu danych. 13

14 Wykres 2 Powody bezdomności osób korzystających z placówek wskazane przez placówki pomocowe dla osób bezdomnych. Źródło: RCRS w Toruniu 14

15 Wymogi formalne/warunki skorzystania z pomocy placówek wsparcia dla osób bezdomnych Większość placówek określiło wymogi formalne, które osoba bezdomna musi spełnić, by została przyjęta. W 26 placówkach do przyjęcia wymagane jest skierowanie z ośrodka pomocy społecznej, 24 żądają okazania dokumentu tożsamości, w 11 wymagane jest również zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia. W jednym z ośrodków potrzebne jest zaświadczenie o rejestracji w PUP, w innym ubezpieczenie zdrowotne, w kolejnym posiadanie dochodu. Mimo iż ogrzewalnie zapewniają tymczasowe, interwencyjne schronienie, które umożliwia pobyt w ogrzanych pomieszczeniach wyposażonych w miejsca siedzące, i tu zaledwie 1 z 4 placówek nie określa żadnych wymagań co do formalności jest to ogrzewalnia w Grudziądzu (pozostałe zastrzegają konieczność okazania dowodu tożsamości). 16 placówek zastrzega sobie pierwszeństwo przyjęcia osób bezdomnych z terenu własnej gminy, w drugiej kolejności przyjmowane są osoby spoza gminy. W 14 przyjmuje się jedynie osoby bezdomne z terenu własnej gminy, w 7 placówkach nie określono wymogów w tym zakresie. Mimo że zapisy ustawy o pomocy społecznej określają, iż w noclegowni i schronisku nie mogą przebywać osoby będące pod wpływem alkoholu lub pod wpływem substancji psychoaktywnych, to jednak w szczególnie uzasadnionych sytuacjach dopuszcza się przebywanie tego typu osób w placówkach. Większość ogrzewalni 3 spośród 4 (z wyjątkiem ogrzewalni w Grudziądzu) przyjmuje osoby będące pod wpływem alkoholu lub innych środków odurzających. 22 placówki nie przyjmują osób będących pod wpływem, w 16 natomiast jest to uzasadnione w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia tych osób czy też w sytuacji dużych mrozów. W 37 ośrodkach przyjmowane są osoby niepełnosprawne, z czego w 34 placówkach określono wymogi odnośnie ich samodzielności w poruszaniu się i zdolności do samoobsługi. W 2 placówkach istnieje wymóg braku chorób zakaźnych. W 16 placówkach nie ma obowiązku ponoszenia kosztów pobytu przez osoby bezdomne, w pozostałych 24 jednostkach bezdomni partycypują w kosztach. Wysokość kosztów za pobyt jest zróżnicowana w zależności od placówki. W niektórych określona jest procentowo względem dochodu osoby bezdomnej (od 30% do 70% dochodu), w innych jest to stała kwota (np zł za dobę). W przypadku mieszkalnictwa wspomaganego osoby bezdomne uczestniczą w kosztach czynszu i opłat eksploatacyjnych. 15

16 Oferowana pomoc Oferta placówek dla osób bezdomnych służy niesieniu podstawowej pomocy, takiej jak schronienie, łaźnia, miejsce do przygotowania posiłku, miejsce do prania ubrań i wiele innych. Poniższy wykres obrazuje zakres świadczonej pomocy dla osób bezdomnych oferowanej w placówkach. Wykres 3 Zakres świadczonej pomocy świadczonej w placówkach pomocowych dla osób bezdomnych. Źródło: RCRS w Toruniu Z ankiet przeprowadzonych przez RCRS w Toruniu wynika, iż w większości placówek (21) z oferty pomocowej mogą korzystać jedynie osoby tam przebywające. W 16 z pomocy, takiej jak np. odzież, kąpiel, praca socjalna itp., mogą skorzystać również osoby bezdomne, które na co dzień nie przebywają w placówce. 16

17 Centrum Pomocy dla Bezdomnych Kobiet i Matek z Dziećmi ul. Polanka 9, Bydgoszcz Centrum Pomocy dla Bezdomnych Mężczyzn ul. Fordońska 422, Bydgoszcz Ogrzewalnia ul. Parkowa 22/24, Grudziądz Miejskie Schronisko dla Bezdomnych Mężczyzn ul. Skłodowskiej-Curie 82-84, Toruń Noclegownia przy Miejskim Schronisku dla Bezdomnych Mężczyzn ul. Skłodowskiej-Curie 82-84, Toruń Schronisko dla Bezdomnych ul. Płocka 2, Włocławek Ośrodek Wsparcia dla Osób Bezdomnych i Zagrożonych Bezdomnością przy Brodnickim Centrum Caritas ul. Gajdy 3, Brodnica Punkt Noclegowy ul. Brodnicka 1, Kowalewo Pomorskie Schronisko dla Bezdomnych Kobiet ul. Toruńska 26, Inowrocław Schronisko dla Bezdomnych Mężczyzn ul. Jacewska 118, Inowrocław Toruński Dom dla Osób Bezdomnych i Najuboższych MONAR-MARKOT ul. Dybowska 1, Toruń Noclegownia dla Bezdomnych Kobiet ul. Szosa Bydgoska 1A, Toruń Schronisko dla Bezdomnych w Świeciu ul. Ogrodowa 9b, Świecie Ośrodek Wsparcia Caritas Schronisko dla Bezdomnych Mężczyzn ul. Polna 20, Chełmża Schronisko dla Bezdomnych ul. Karnkowskiego 7, Włocławek Ośrodek Wsparcia Caritas Noclegownia dla Bezdomnych Mężczyzn ul. Polna 20, Chełmża 17

18 Zaplecze medyczne Spośród 40 placówek udzielających schronienia osobom bezdomnym 9 dysponuje zapleczem medycznym. Najczęściej jest to pokój/punkt podstawowej opieki medycznej (8 wskazań), zdarza się również, że placówki korzystają z usług pielęgniarki (5 wskazań) czy lekarza (1 wskazanie). Należą do nich: Schronisko dla Bezdomnych Mężczyzn ul. Parkowa 22/24, Grudziądz (pielęgniarka, lekarz) Miejskie Schronisko dla Bezdomnych Mężczyzn ul. Skłodowskiej-Curie 82-84, Toruń (pielęgniarka) Noclegownia ul. Skłodowskiej-Curie 82-84, Toruń Noclegownia dla Bezdomnych Kobiet ul. Szosa Bydgoska 1A, Toruń Dom dla Bezdomnych Karnkowskiego 7, Włocławek Warto wspomnieć, iż w obecnych czasach, kiedy obserwuje się postępujące starzenie się społeczeństwa, problem ten zaczyna dotykać również osoby bezdomne. Standardowe wsparcie oferowane przez schroniska i noclegownie w naszym regionie może okazać się niewystarczające w perspektywie napływu starszych, niepełnosprawnych osób bezdomnych. Dostrzegając te potrzeby Caritas Diecezji Włocławskiej prowadzi schronisko specjalistyczne Dom dla Bezdomnych, w którym służy pomocą osobom bezdomnym chorym, starszym, niesamodzielnym. Caritas zatrudnia pielęgniarkę, która przebywa w schronisku według potrzeb, wydaje leki, udziela pomocy osobom bezdomnym. W razie potrzeby do schroniska przychodzi również lekarz, a także, jeśli bezdomni korzystają z usług opiekuńczych, opiekunka środowiskowa. Wśród placówek dysponujących zapleczem medycznym jedynie w Noclegowni dla Bezdomnych Kobiet przy Toruńskim Centrum Caritas również osoby bezdomne nieprzebywające w placówce mogą skorzystać z pomocy pielęgniarki ( do piątku przez 2 godz. dziennie). 18

19 Zaledwie 3 z 40 placówek oferujących pomoc osobom bezdomnym poddają swoich podopiecznych badaniom lekarskim. Są to: Schronisko dla Bezdomnych Mężczyzn w Inowrocławiu 2 razy w miesiącu wizyta lekarza rodzinnego; Schronisko dla Bezdomnych Kobiet i Mężczyzn w Mogilnie kontrolne badania ogólne co 6 miesięcy, a także badania dermatologiczne; Ośrodek Wsparcia dla Osób Bezdomnych w Mroczy podstawowe badania przez lekarza rodzinnego. Należy jednak pamiętać, iż ośrodek pomocy społecznej może osobie bezdomnej opłacać składkę na ubezpieczenie zdrowotne na zasadach określonych w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w związku z powyższym w razie potrzeby bezdomni mają możliwość skorzystania z pomocy lekarskiej. Zatrudniani specjaliści Bezdomność to problem bardzo złożony. Wyjście osób bezdomnych z kręgu bezdomności jest procesem trudnym, żmudnym, wymagającym odpowiedniej diagnozy i wsparcia ze strony wielu specjalistów. Wśród placówek udzielających schronienia osobom bezdomnym w 15 zatrudniani są specjaliści z zakresu pracy socjalnej, terapii uzależnień, psychologii, psychiatrii itp. Wykres 4 Specjaliści zatrudniani w placówkach służących schronieniem osobom bezdomnym. Źródło: RCRS w Toruniu 19

20 Wśród najczęściej zatrudnianych specjalistów pracujących z osobami bezdomnymi znajdują się osoby służące pracą socjalną. Ich wsparcie polega m.in. na udzielaniu informacji o warunkach i możliwościach korzystania z różnych form pomocy, motywowaniu do podjęcia i kontynuacji leczenia, kompletowaniu dokumentacji lekarskiej dla potrzeb Zespołów ds. Orzekania o Niepełnosprawności i komisji lekarskiej ZUS, motywowaniu do podjęcia terapii uzależnień i utrzymania abstynencji. W związku z faktem, iż osoby bezdomne to bardzo często osoby uzależnione, wśród najczęściej wymienianych specjalistów znaleźli się również terapeuta ds. uzależnień oraz psycholog. Streetworking Kolejnym elementem w wachlarzu usług pomocowych może być streetworking. Metoda ta jest innowacyjna, ponieważ w porównaniu z innymi charakteryzuje się ideą bezpośredniego docierania do grup docelowych, streetworkerzy nawiązują kontakt z podopiecznymi w ich własnym środowisku. Pracują zatem często na ulicach, dworcach kolejowych, w parkach, na terenach ogródków działkowych, wszędzie tam, gdzie mogą przebywać osoby potrzebujące pomocy. Często bywa tak, że ludzie nie chcą bądź nie umieją korzystać z pomocy instytucjonalnej 6. W naszym województwie wśród placówek udzielających schronienia osobom bezdomnym jedynie 3 ośrodki korzystają z tej formy wsparcia. Koło Grudziądzkie Towarzystwa Pomocy im. Św. Brata Alberta w Grudziądzu zatrudnia 2 streetworkerów, którzy służą wsparciem w Schronisku dla Bezdomnych Mężczyzn w Grudziądzu, natomiast Miejskie Schronisko dla Bezdomnych Mężczyzn w Toruniu oraz Noclegownia przy wspomnianym schronisku korzystają z tej formy wsparcia organizowanej przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Toruniu

21 Programy na rzecz aktywizacji osób bezdomnych Zgodnie z zapisami ustawy osoba bezdomna może zostać objęta indywidualnym programem wychodzenia z bezdomności, polegającym na wspieraniu osoby bezdomnej w rozwiązywaniu jej problemów życiowych, w szczególności rodzinnych i mieszkaniowych, oraz pomocy w uzyskaniu zatrudnienia 7. Jeżeli osoba bezdomna przebywa w schronisku, indywidualny program wychodzenia z bezdomności może być opracowany przez pracownika socjalnego zatrudnionego w tej placówce. W 11 placówkach służących schronieniem osobom bezdomnym prowadzi się programy na rzecz aktywizacji osób bezdomnych. Najczęściej są to programy finansowane przez Urząd Gminy czy Urząd Miasta, w 2 przypadkach są to programy współfinansowane ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz środki własne, w kolejnych 2 inicjatywach finansowanie pochodzi ze strony Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego i Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego. Osoby pracujące z bezdomnymi dostrzegają wiele pozytywnych efektów tych programów. Wśród nich wymienić można: poprawę higieny osobistej, zdobycie kwalifikacji zawodowych, zdobycie umiejętności społecznych, zachowanie abstynencji, aktywne poszukiwanie pracy, zdobycie pracy, usamodzielnienie. Usamodzielnienie osób bezdomnych Wśród placówek służących schronieniem osobom bezdomnym w naszym regionie 22 jednostki posiadają wiedzę na temat osób bezdomnych korzystających z ich usług, które wyszły z kręgu bezdomności (w okresie od stycznia do grudnia 2014 roku). Z informacji przesłanych przez wspomniane placówki wynika, iż w 2014 roku usamodzielniły się 184 osoby. Najczęstszymi powodami wyjścia z bezdomności były m.in.: 7 art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 163, 693, 1045, 1310) 21

22 zdobycie zatrudnienia, zamieszkanie w mieszkaniu socjalnym/chronionym/treningowym itp., powrót do rodziny, wynajęcie mieszkania/pokoju, zamieszkanie z partnerem. Potrzeby, braki, problemy dostrzegane przez pracowników placówek pomocowych, których zaspokojenie miałoby wpływ na skuteczniejszą pracę z osobami bezdomnymi Zasoby kadrowe By skutecznie pracować z osobami bezdomnymi, 17 ośrodków wskazuje na potrzebę zatrudnienia specjalistów. Wśród nich wymienić należy: psychologów, psychiatrów, prawników, terapeutów uzależnień, a także asystenta osoby bezdomnej. Dostrzegane są również braki kadrowe w zakresie opieki pielęgniarskiej, jak również dodatkowego pracownika nocnego. Oprócz zatrudniania nowych osób dostrzegana jest także potrzeba podnoszenia kwalifikacji przez stałych pracowników z zakresu bezdomności, uzależnień, środków psychoaktywnych, przemocy, pracy z osobami młodymi i innych. Współpraca z innymi instytucjami i podmiotami Pracownicy placówek zwracają uwagę, iż w celu sprawnej pracy z osobami bezdomnymi potrzebna jest ścisła współpraca z różnego rodzaju instytucjami, np. z ośrodkami pomocy społecznej, powiatowymi centrami pomocy rodzinie, policją, strażą miejską, sądami, zakładami opiekuńczo-leczniczymi itp. 22

23 Środki finansowe Zdaniem 14 ośrodków istnieje potrzeba zwiększenia nakładów finansowych na funkcjonowanie placówki. W większości środki te zaspokoiłyby potrzeby związane z zatrudnianiem specjalistów, ale również poszłyby na poszerzenie zakresu oferowanej pomocy czy bieżące naprawy i remonty, a także dostosowanie infrastruktury do potrzeb osób bezdomnych. Infrastruktura W 11 placówkach wskazano na potrzeby dotyczące infrastruktury. Z jednej strony są one związane z dostosowaniem budynku i pomieszczeń do potrzeb osób niepełnosprawnych. Z drugiej strony pracownicy zwracają uwagę na zbyt duże obciążenie liczbą osób korzystających, w związku z tym istnieje potrzeba powiększenia placówek o dodatkowe sale, ale również doposażenia ich, co z pewnością wpłynęłoby na ich bardziej pozytywny wizerunek. Postawa osób bezdomnych Dużym problemem w pracy z osobami bezdomnymi jest sama postawa tych osób, która często jest typowo roszczeniowa. Osoby bezdomne nie wykazują zainteresowania poprawą swojej sytuacji życiowej, przejawiają niską motywację do zmian, nie mają poczucia obowiązku, łatwo rezygnują z wyznaczonych celów. Należy wziąć też pod uwagę, iż najczęściej są to osoby o niskich kwalifikacjach, bez doświadczenia zawodowego i bez umiejętności poruszania się na rynku pracy. Patrząc na powyższe nie dziwi fakt, iż praca z osobami bezdomnymi w kierunku usamodzielnienia jest tak trudna i żmudna, nierzadko naznaczona porażkami w tym obszarze. 23

24 Posiłek dla osób bezdomnych Na mocy art. 48b ust. 2 ustawy o pomocy społecznej pomoc doraźna albo okresowa w postaci jednego gorącego posiłku dziennie przysługuje osobie, która własnym staraniem nie może go sobie zapewnić 8. W województwie kujawsko-pomorskim w 4 powiatach (grudziądzki, rypiński, sępoleński i włocławski) nie ma zorganizowanych posiłków dla osób bezdomnych. W pozostałych powiatach działa łącznie 36 miejsc wydawania gorących posiłków dla potrzebujących. W większości jadłodajni, by skorzystać z posiłku, potrzebna jest decyzja/skierowanie z ośrodka pomocy społecznej. W 7 jadłodajniach nie jest to konieczne. Należą do nich: Stołówka PCK ul. Floriana 18, Bydgoszcz Jadłodajnia Bydgoskiego Stowarzyszenie Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo Al. Ossolińskich 2, Bydgoszcz Kuchnia dla Ubogich im. św. Brata Alberta ul. Koronowska 14, Bydgoszcz Jadłodajnia Betlejem ul. Drukarska 6, Bydgoszcz Jadłodajnia ul. Szosa Bydgoska 1a, Toruń Jadłodajnia dla Ubogich ul. Poznańska 49, Toruń 8 art. 48 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 163, 693, 1045, 1310) 24

25 Kuchnia Caritas Diecezji Włocławskiej ul. Gdańska 10, Włocławek W 27 miejscach z posiłków można korzystać całorocznie, 5 z nich działa z przerwą wakacyjną (Jadłodajnia Bydgoskiego Stowarzyszenie Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo, Jadłodajnia dla Ubogich w Toruniu, punkt wydawania posiłków w Białych Błotach, Jadłodajnia im. bł. Rafała Chylińskiego przy Klasztorze oo. Franciszkanów w Radziejowie, punkt wydawania posiłków przy MGOPS w Janowcu Wielkopolskim), 4 wydają posiłki jedynie w okresie zimowym (Stołówka PCK w Bydgoszczy, Jadłodajnia Betlejem w Bydgoszczy, Jadłodajnia ul. Wyszyńskiego 7/9 w Toruniu, Stołówka MOPS w Ciechocinku). W zdecydowanej większości miejsc (29 jadłodajni) wydawany jest przez 5 6 dni w tygodniu 9, w 8 placówkach 10 posiłki wydawane są przez cały tydzień. W punkcie wydawania posiłków w Białych Błotach na weekend osoby potrzebujące otrzymują gotowe posiłki hermetycznie zapakowane. W Jadłodajni Bydgoskiego Stowarzyszenia Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo w Bydgoszczy w soboty wydawane są kanapki, natomiast w Jadłodajni przy MGOPS w Mogilnie oraz Jadłodajni św. Faustyny w Szubinie w piątki osoby bezdomne otrzymują suchy prowiant na weekend. 9 W Golubiu-Dobrzyniu w punkcie wydawania posiłków w okresie zimowym zwiększa się częstotliwość wydawania obiadów z 6 dni w tygodniu do pełnego tygodnia. 10 Kuchnia Caritas Diecezji Włocławskiej wydaje posiłki 7 dni w tygodniu dla osób posiadających decyzję z OPS, 5 dni w tygodniu dla wszystkich potrzebujących. 25

26 Dobre praktyki w obszarze wsparcia osób bezdomnych Zakład fryzjerski dla bezdomnych Prekursorem usług fryzjerskich dla osób bezdomnych jest papież Franciszek, który podczas pierwszego po wyborze na głowę Stolicy Apostolskiej spotkania z dziennikarzami powiedział: Chciałbym Kościoła ubogiego dla ubogich. Zgodnie z tą ideą kilka miesięcy temu powstał w Watykanie salon fryzjerski, w którym bezpłatnie mogą się ostrzyc osoby ubogie i bezdomne. Tego typu salon powstał również w siedzibie Caritas Archidiecezji Gdańskiej w Sopocie w kwietniu 2015 r. Aktualnie funkcjonuje on w godzinach otwarcia łaźni (3 razy w tygodniu od 8.00 do 11.00), w poniedziałki z oferty mogą korzystać kobiety, natomiast we wtorki i piątki mężczyźni. Osoby chcące skorzystać z usług fryzjerskich muszą zgłosić się wcześniej do kierowniczki stołówki dla ubogich, która ustala konkretny dzień i godzinę wizyty. Warunkiem skorzystania z usług fryzjerskich jest wcześniejsza kąpiel w łaźni. Wszystkie usługi są bezpłatne. Oferta cieszy się dużym zainteresowaniem ze strony bezdomnych, którzy mają nadzieję na poprawę swojego wizerunku. Zainteresowanie bezdomnych niestety nie idzie w parze z zainteresowaniem ze strony fryzjerów. Aktualnie w zakładzie jako wolontariuszki udzielają się 2 fryzjerki. Odzew, by służyć pomocą w tym zakresie, nie jest duży i niestety nieadekwatny do potrzeb. 11 DOMNI BEZDOMNI To projekt artystyczny będący częścią pracy dyplomowej studentki Wydziału Sztuki Mediów warszawskiej ASP, mający na celu pomoc osobom bezdomnym. W praktyce pomoc ta odbywa się poprzez umieszczenie w centrum miasta instalacji składającej się z 12 seg- 11 Celem opisu dobrej praktyki skorzystano w dniu r. ze stron internetowych: html#tri; 26

27 mentów szuflad zamykanych na klucz. Każdy z nich oddany został do użytku osobie potrzebującej. Autorka do swojego projektu zaprosiła osoby bezdomne, które nie są uzależnione od alkoholu i wiedzą, jakiego rodzaju pomoc jest im potrzebna. Poznała ich historie, dostrzegła, że każdego dnia zmagają się z wieloma trudnościami i brakami, których nie doświadczają osoby domne. Uczestnicy odręcznie piszą na drzwiach kilka słów o sobie, opisują najważniejsze potrzeby, często też to, co sami mogą od siebie dać (niektórzy chętnie pomogą w pracach ogrodowych, inni remontowych). Natomiast przechodnie po przeczytaniu tych próśb, w miarę możliwości, mogą je spełniać. Dzięki temu tworzy się więź, gdyż darczyńcy nie pomagają komuś anonimowemu, lecz konkretnej osobie. W ten sposób można aktywizować dwie strony Domnych i Bezdomnych. Tych drugich namawiać do aktywności, tych pierwszych do traktowania bezdomnych jak zwykłych ludzi, którym gorzej się w życiu powiodło. 12 Osoby bezdomne proszą najczęściej o rzeczy codziennego użytku, takie jak: konkretną odzież, obuwie w określonym rozmiarze, bieliznę, artykuły higieniczne, materiały opatrunkowe, leki, plecaki, śpiwory, a także słodycze czy kawę. Pierwsza tego typu skrzynka stanęła w lipcu 2014 roku w Warszawie, druga rok później w Łodzi (jako projekt realizowany przez Łódzkie Partnerstwo Pomocy Bezdomnym i Wykluczonym). W planach jest również stworzenie takich skrzynek we Wrocławiu i Poznaniu r. 13 Celem opisu dobrej praktyki skorzystano w dniu r. ze stron internetowych: //lodz.wyborcza.pl/lodz/1,35153, ,skrzynka-dla-bezdomnych-kazdy-lodzianin-bedzie-mogl-pomoc.htmlhttps:// skrzynki-z-listami-od-bezdomnych-stana-we-wroclawiu-domni, ,art,t,id,tm.html 27

28 WYKAZ SCHRONISK/NOCLEGOWNI/OGRZEWALNI W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM L.p. Nazwa i adres Numer telefonu Jednostka prowadząca placówkę BYDGOSZCZ Liczba miejsc w placówce Jakie formalności Ogółem dla kogo musi spełnić osoba bezdomna? 1. Centrum Pomocy dla Bezdomnych Kobiet i Matek z Dziećmi ul. Polanka Bydgoszcz Kujawsko-Pomorski Zarząd Wojewódzki Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej 168 dla kobiet i matek z dziećmi dokument tożsamości, skierowanie z OPS, zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia 2. Centrum Pomocy dla Bezdomnych Mężczyzn ul. Fordońska Bydgoszcz Kujawsko-Pomorski Zarząd Wojewódzki Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej 165 dla mężczyzn skierowanie z OPS, zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia Schronisko dla Bezdomnych Mężczyzn ul. Parkowa 22/ Grudziądz Centrum Pomocy Bezdomnym Kobietom i Osobom w Stanie Kryzysu ul. Waryńskiego Grudziądz GRUDZIĄDZ Koło Grudziądzkie Towarzystwa Pomocy im. św. Brata Alberta Polski Komitet Pomocy Społecznej Zarząd Miejsko-Gminny 120 dla mężczyzn 35 dla kobiet, matek z dziećmi i rodzin dokument tożsamości, skierowanie z OPS, zaświadczenie o rejestracji z PUP skierowanie z OPS 5. Noclegownia dla Bezdomnych Mężczyzn ul. Parkowa 22/ Grudziądz Koło Grudziądzkie Towarzystwa Pomocy im. św. Brata Alberta 20 dla mężczyzn dokument tożsamości, skierowanie z OPS 6. Ogrzewalnia ul. Parkowa 22/ Grudziądz Koło Grudziądzkie Towarzystwa Pomocy im. św. Brata Alberta 30 dla mężczyzn 28

29 L.p. Nazwa i adres Miejskie Schronisko dla Bezdomnych Mężczyzn ul. Skłodowskiej-Curie Toruń Noclegownia przy Miejskim Schronisku dla Bezdomnych Mężczyzn ul. Skłodowskiej-Curie Toruń Hostel przy Dziale Interwencji Kryzysowej i Poradnictwa Specjalistycznego MOPR w Toruniu ul. Skłodowskiej-Curie Toruń Toruński Dom dla Osób Bezdomnych i Najuboższych MONAR-MARKOT ul. Dybowska Toruń 11. Noclegownia dla Bezdomnych Kobiet ul. Szosa Bydgoska 1A Toruń 12. Schronisko dla Bezdomnych ul. Karnkowskiego Włocławek Numer telefonu Jednostka prowadząca placówkę TORUŃ Liczba miejsc w placówce Jakie formalności Ogółem dla kogo musi spełnić osoba bezdomna? Gmina Miasta Toruń 66 dla mężczyzn dokument tożsamości Gmina Miasta Toruń 50 dla mężczyzn dokument tożsamości Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Toruniu 32 dla kobiet i matek z dziećmi dokument tożsamości Stowarzyszenie MONAR 45 dla kobiet i mężczyzn dokument tożsamości, skierowanie z OPS Toruńskie Centrum Caritas 12 dla kobiet WŁOCŁAWEK dokument tożsamości, skierowanie z OPS, dla osób spoza Torunia zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia Caritas Diecezji Włocławskiej 125 dla kobiet i mężczyzn skierowanie z OPS 29

30 L.p. Nazwa i adres 13. Schronisko dla Bezdomnych ul. Płocka Włocławek 14. Dom dla Bezdomnych ul. Karnkowskiego Włocławek 15. Ogrzewalnia ul. Gdańska Włocławek Brak schronisk/noclegowni/ogrzewalni 16. Ośrodek Wsparcia dla Osób Bezdomnych i Zagrożonych Bezdomnością przy Brodnickim Centrum Caritas ul. Gajdy Brodnica Brak schronisk/noclegowni/ogrzewalni Brak schronisk/noclegowni/ogrzewalni Numer telefonu Jednostka prowadząca placówkę Liczba miejsc w placówce Jakie formalności Ogółem dla kogo musi spełnić osoba bezdomna? Caritas Diecezji Włocławskiej 50 dla mężczyzn skierowanie z OPS Caritas Diecezji Włocławskiej 25 dla kobiet i mężczyzn dokument tożsamości, skierowanie z OPS, zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia Caritas Diecezji Włocławskiej 15 dla mężczyzn dokument tożsamości POWIAT ALEKSANDROWSKI POWIAT BRODNICKI Brodnickie Centrum Caritas 24 dla kobiet i mężczyzn skierowanie z OPS POWIAT BYDGOSKI POWIAT CHEŁMIŃSKI 30

31 L.p. Nazwa i adres 17. Punkt Noclegowy ul. Brodnicka Kowalewo Pomorskie Brak schronisk/noclegowni/ogrzewalni 18. Schronisko dla Bezdomnych Kobiet ul. Toruńska Inowrocław 19. Schronisko dla Bezdomnych Mężczyzn ul. Jacewska Inowrocław 20. Ogrzewalnia przy Schronisku dla Bezdomnych Mężczyzn ul. Jacewska Inowrocław Brak schronisk/noclegowni/ogrzewalni 21. Schronisko dla Bezdomnych Kobiet i Mężczyzn ul. Łąkowa 1b Mogilno Numer telefonu Jednostka prowadząca placówkę POWIAT GOLUBSKO-DOBRZYŃSKI Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kowalewie Pomorskim POWIAT GRUDZIĄDZKI POWIAT INOWROCŁAWSKI Terenowy Komitet Ochrony Praw Dziecka Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta Koło Inowrocławskie Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta Koło Inowrocławskie POWIAT LIPNOWSKI POWIAT MOGILEŃSKI Miejsko Gminny Ośrodek Pomocy Społecznejw Mogilnie Liczba miejsc w placówce Jakie formalności Ogółem dla kogo musi spełnić osoba bezdomna? 8 dla kobiet i mężczyzn dokument tożsamości, skierowanie z OPS 20 dla kobiet i matek z dziećmi dokument tożsamości, skierowanie z OPS 45 dla mężczyzn skierowanie z OPS 15 dla mężczyzn dokument tożsamości 25 dla kobiet i mężczyzn skierowanie z OPS, zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia, ubezpieczenie zdrowotne 31

32 L.p. Nazwa i adres 22. Ośrodek Wsparcia dla Osób Bezdomnych ul. Łąkowa Mrocza 23. Schronisko ul. Powstańców Wlkp Szubin Kołaczkowo 24. Dom Rodzinny Nadzieja Ośrodek dla osób bezdomnych Oddział w Budzisławiu Bytoń 25. Noclegownia dla Bezdomnych ul. Ks. Antoniego Podlesia Rypin Brak schronisk/noclegowni/ogrzewalni 26. Schronisko dla Bezdomnych ul. Ogrodowa 9b Świecie Numer telefonu Jednostka prowadząca placówkę POWIAT NAKIELSKI Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Mroczy Kujawsko-Pomorskie Stowarzyszenie Pomocy Bliźniemu JUDYM POWIAT RADZIEJOWSKI Kujawsko-Pomorskie Stowarzyszenie Pomocy Bliźniemu JUDYM POWIAT RYPIŃSKI Parafia Św. Stanisława Kostki w Rypinie POWIAT SĘPOLEŃSKI POWIAT ŚWIECKI Ośrodek Pomocy Społecznej w Świeciu Liczba miejsc w placówce Jakie formalności Ogółem dla kogo musi spełnić osoba bezdomna? 10 dla mężczyzn dokument tożsamości, skierowanie z OPS, zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia 80 dla kobiet i mężczyzn skierowanie z OPS 40 dla kobiet i mężczyzn skierowanie z OPS 12 dla kobiet i mężczyzn dokument tożsamości, skierowanie z OPS, zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia 22 dla kobiet i mężczyzn dokument tożsamości, zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia 32

33 L.p. Nazwa i adres 27. Ogrzewalnia dla Osób Bezdomnych ul. Tylna Nowe 28 Ośrodek Wsparcia Caritas Schronisko dla Bezdomnych Mężczyzn ul. Polna Chełmża 29. Ośrodek Wsparcia Caritas Noclegownia dla Bezdomnych Mężczyzn ul. Polna Chełmża Brak schronisk/noclegowni/ogrzewalni Brak schronisk/noclegowni/ogrzewalni Brak schronisk/noclegowni/ogrzewalni Brak schronisk/noclegowni/ogrzewalni Numer telefonu Jednostka prowadząca placówkę Liczba miejsc w placówce Jakie formalności Ogółem dla kogo musi spełnić osoba bezdomna? Miejsko Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Nowem 6 dla mężczyzn dokument tożsamości POWIAT TORUŃSKI Toruńskie Centrum Caritas 10 dla mężczyzn dokument tożsamości, skierowanie z OPS, zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia Toruńskie Centrum Caritas 20 dla mężczyzn dokument tożsamości, skierowanie z OPS, zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia POWIAT TUCHOLSKI POWIAT WĄBRZESKI POWIAT WŁOCŁAWSKI POWIAT ŻNIŃSKI 33

34 WYKAZ JADŁODAJNI W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM L.p. Nazwa Adres Numer telefonu Czy jest czynna całorocznie? BYDGOSZCZ w jakich dniach? W jakich godzinach? Czy potrzebne jest skierowanie OPS? 1. Stołówka PCK Jadłodajnia Bydgoskie Stowarzyszenie Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo Kuchnia dla Ubogich im. św. Brata Alberta 4. Jadłodajnia Betlejem ul. Floriana Bydgoszcz Al. Ossolińskich Bydgoszcz ul. Koronowska Bydgoszcz ul. Drukarska Bydgoszcz od czerwca do grudnia od września do czerwca całorocznie od 2 listopada do 31 marca do piątku do piątku (w sobotę o wydawane są kanapki) do soboty do piątku nie nie nie nie 5. Stołówka przy Centrum Pomocy dla Bezdomnych Mężczyzn ul. Fordońska Bydgoszcz całorocznie do piątku tak 6. Jadłodajnia MOPS ul. Ogrodowa Bydgoszcz całorocznie do piątku tak 7. Jadłodajnia MOPS ul. Toruńska Bydgoszcz całorocznie do piątku tak Forma posiłku 34

35 L.p. Nazwa Adres 8. Grudziądzkie Centrum Caritas im. Błogosławionej Juty ul. Klasztorna Grudziądz 9. Jadłodajnia Toruńskie Centrum Caritas ul. Szosa Bydgoska 1a Toruń 10. Jadłodajnia Centrum Pielęgnacji Caritas ul. Wyszyńskiego 7/ Toruń 11. Jadłodajnia dla Ubogich ul. Poznańska Toruń Klasztor Zakonu Braci Mniejszych Franciszkanów (Świetlica św. Franciszka) Numer telefonu Czy jest czynna całorocznie? GRUDZIĄDZ całorocznie TORUŃ całorocznie od 15 październik do 31 marca (z możliwością wydłużenia tego czasu, jeżeli aura pogodowa będzie niesprzyjająca) od września do czerwca w jakich dniach? do piątku do piątku do piątku do piątku W jakich godzinach? Czy potrzebne jest skierowanie OPS? tak nie tak nie Forma posiłku 35

36 L.p. Nazwa Adres 12. Miejska jadłodajnia U Św. Antoniego ul. Świętego Antoniego Włocławek 13. Kuchnia Caritas Diezecji Włocławskiej ul. Gdańska Włocławek 14. Jadłodajnia przy MOPS ul. Kopernika Ciechocinek 15. Jadłodajnia Centrum Ekonomii Społecznej Bonum ul. Gajdy Brodnica Numer telefonu Czy jest czynna całorocznie? WŁOCŁAWEK w jakich dniach? W jakich godzinach? Czy potrzebne jest skierowanie OPS? całorocznie 7 dni w tygodniu tak całorocznie 7 dni w tygodniu dla osób posiadających decyzję z ops do piątku dla wszystkich potrzebujących do nie POWIAT ALEKSANDROWSKI od 1 października do 31 marca do soboty tak POWIAT BRODNICKI całorocznie do soboty tak Forma posiłku dwudaniowy obiad dwudaniowy obiad 36

37 L.p. Nazwa Adres 16. Punkt wydawania posiłków Warsztat Terapii Zajęciowej Dąb przy GOPS ul. Szubińska 87 D Białe Błota 17. Stołówka przy Centrum Zapobiegania Wykluczeniu Społecznemu ul. Dominikańska Chełmno 18. Punkt Wydawania Posiłków przez Raffalko ul. Wodna Golub- -Dobrzyń Brak jadłodajni 19. Jadłodajnia przy Schronisku dla Bezdomnych Mężczyzn im. Św. Brata Alberta ul. Jacewska Inowrocław Numer telefonu Czy jest czynna całorocznie? w jakich dniach? POWIAT BYDGOSKI całorocznie (z wyjątkiem 2 tyg. przerwy w lipcu) POWIAT CHEŁMIŃSKI do piątku (na sobotę i niedzielę a także czas przerwy Punktu wydawane są posiłki hermetycznie pakowane) całorocznie do piątku POWIAT GOLUBSKO-DOBRZYŃSKI całorocznie POWIAT GRUDZIĄDZKI do soboty (w okresie letnim) 7 dni w tygodniu (w okresie zimowym) POWIAT INOWROCŁAWSKI całorocznie do soboty W jakich godzinach? Czy potrzebne jest skierowanie OPS? tak tak tak od 12ej tak Forma posiłku 37

38 L.p. Nazwa Adres 20. Stołówka przy MOPS ul. Włocławska 16a Lipno 21. Świetlica Wiejska ul. Targowa 1a Kikół 22. Jadłodajnia przy MGOPS ul. Rynek Mogilno 23. Punkt Wydawania Posiłków ul. Łąkowa Mrocza 24. Stołówka przy MGOPS ul. Ks. P. Skargi Nakło nad Notecią Numer telefonu Czy jest czynna całorocznie? w jakich dniach? POWIAT LIPNOWSKI całorocznie do piątku wew. 36 całorocznie do piątku POWIAT MOGILEŃSKI całorocznie POWIAT NAKIELSKI do piątku (w piątek wydawany jest suchy prowiant na weekend) całorocznie do piątku całorocznie do piątku W jakich godzinach? Czy potrzebne jest skierowanie OPS? tak tak tak tak tak Forma posiłku dwudaniowy obiad dwudaniowy obiad w piątek wydawany jest suchy prowiant na weekend 38

39 L.p. Nazwa Adres Numer telefonu Czy jest czynna całorocznie? w jakich dniach? W jakich godzinach? Czy potrzebne jest skierowanie OPS? 25. Jadłodajnia Św. Faustyny w Szubinie ul. Kcyńska Szubin całorocznie do piątku (w piątek wydawany jest suchy prowiant na weekend) tak POWIAT RADZIEJOWSKI 26. Jadłodajnia im. bł. Rafała Chylińskiego przy Klasztorze oo. Franciszkanów w Radziejowie ul. Franciszkańska Radziejów od września do czerwca od wtorku do niedzieli o tak Brak jadłodajni Brak jadłodajni 27. Jadłodajnia ul. Pod Murami 2a Nowe POWIAT RYPIŃSKI POWIAT SĘPOLEŃSKI POWIAT ŚWIECKI całorocznie 7 dni w tygodniu tak 28. Jadłodajnia Caritas ul. Ks. St. Krausego Świecie całorocznie 7 dni w tygodniu tak Forma posiłku w piątek wydawany jest suchy prowiant na weekend 39

40 L.p. Nazwa Adres 29. Bar Kajtek ul. Mały Rynek Świecie 30. Restauracja Mistral ul. Łazienna Chełmża 31. Jadłodajnia przy OPS ul. Świecka Tuchola 32. Jadłodajnia przy Ochronce im. Bojanowskiego ul. Wolności Wąbrzeźno Punkt Wydawania Posiłków Punkt Wydawania Posiłków Mgowo Płużnica Orłowo Płużnica Brak jadłodajni Numer telefonu Czy jest czynna całorocznie? w jakich dniach? W jakich godzinach? Czy potrzebne jest skierowanie OPS? całorocznie 7 dni w tygodniu tak POWIAT TORUŃSKI całorocznie 7 dni w tygodniu tak POWIAT TUCHOLSKI całorocznie 7 dni w tygodniu tak POWIAT WĄBRZESKI całorocznie do piątku tak całorocznie całorocznie POWIAT WŁOCŁAWSKI do piątku do piątku tak tak Forma posiłku dwudaniowy obiad (pierwsze lub drugie danie, rotacyjnie) 40

41 L.p. Nazwa Adres 35. Punkt wydawania posiłków przy MGOPS ul. Strzelecka Janowiec Wielkopolski 36. Jadłodajnia przy Oddziale Rejonowym PCK w Żninie ul. Aliantów Żnin Numer telefonu Czy jest czynna całorocznie? POWIAT ŻNIŃSKI w jakich dniach? W jakich godzinach? Czy potrzebne jest skierowanie OPS? całorocznie z wyjątkiem lipca do piątku tak całorocznie 7 dni w tygodniu tak Forma posiłku (zupa z wkładką) do piątku jeden gorący (zupa z wkładką) sobota, niedziela, święta suchy prowiant 41

42 Notatki

43

44 egzemplarz bezpłatny Projekt finansowany ze środków Samorządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego Opracowanie: Regionalne Centrum Rozwoju Społecznego w Toruniu