Bezpłatna oferta edukacyjna

Transkrypt

1 INSTYTUT PAMIĘCI NARODOWEJ Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej w Gdańsku Bezpłatna oferta edukacyjna ZAPRASZAMY DO NASZEJ SALI KONFERENCYJNO-EDUKACYJNEJ, MIESZCZĄCEJ SIĘ W NOWEJ SIEDZIBIE GDAŃSKIEGO ODDZIAŁU IPN: na rok 2016 GDAŃSK, ALEJA GRUNWALDZKA 216 (na wysokości przystanku SKM Gdańsk-Zaspa)

2 Oddział IPN w Gdańsku BEZPŁATNA OFERTA EDUKACYJNA ODDZIAŁOWEGO BIURA EDUKACJI PUBLICZNEJ INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ W GDAŃSKU 2016 ODDZIAŁOWE BIURO EDUKACJI PUBLICZNEJ IPN W GDAŃSKU (z wyłączeniem Delegatury w Bydgoszczy) kieruje swoją ofertę edukacyjną do placówek oświatowych położonych na terenie województwa pomorskiego oraz zachodnich powiatów województwa warmińsko-mazurskiego (m. Elbląg, powiaty: elbląski, braniewski, iławski, ostródzki, nowomiejski, działdowski). ZAPRASZAMY DO WSPÓŁPRACY: przedszkola szkoły podstawowe gimnazja szkoły ponadgimnazjalne placówki opiekuńczo-wychowawcze świetlice środowiskowe Instytut Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Oddział w Gdańsku Al. Grunwaldzka 216, Gdańsk

3 Polecamy następujące tematy: OFERTA REGIONALNA ZA JĘCIA Z HISTORII NA JNOWSZEJ Propozycja skierowana do nauczycieli przedszkoli, szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Obejmuje 40 różnorodnych tematów lekcyjnych z najnowszej historii Polski ( ). Na zajęciach uczniowie, dzięki wykorzystaniu bogatego materiału źródłowego oraz zastosowaniu aktywizujących metod dydaktycznych, poznają wybrane zagadnienia odnoszące się do dziejów II Rzeczypospolitej, II wojny światowej, a także różne aspekty funkcjonowania PRL. Proponujemy również tematy przekrojowe. Zajęcia składają się z następujących części: wprowadzenia historycznego, najczęściej w formie prelekcji i z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej, części warsztatowej, polegającej na analizie wybranych źródeł historycznych i wykonaniu na ich podstawie zadań, przedstawienia oraz podsumowania wyników pracy. Uliczka obraz świata żydowskiego w okresie II Rzeczypospolitej Operacja polska NKWD A więc wojna polski wrzesień 1939 roku Polskie Państwo Podziemne Tajna Organizacja Wojskowa Gryf Pomorski Dywizjon 303 Zbrodnia w Piaśnicy Agnieszka Gumińska tel , , agnieszka.guminska@ipn.gov.pl Zbrodnia Katyńska dr Michał Sempołowicz tel , , michal.sempolowicz@ipn.gov.pl Zbrodnia Wołyńska Agnieszka Gumińska tel , , agnieszka.guminska@ipn.gov.pl Niemieckie nazistowskie obozy zagłady Zagłada Żydów polskich Polacy ratujący Żydów Obóz koncentracyjny Stutthof Obóz koncentracyjny i zagłady Auschwitz-Birkenau Jan Karski świadek Holokaustu dr Michał Sempołowicz tel , , michal.sempolowicz@ipn.gov.pl Niedźwiedź Wojtek i jego wojenne opowieści Z miast kresowych, wschodnich osad i wsi. Losy dzieci i młodzieży deportowanych na Sybir w latach Gdańsk w okresie II wojny światowej Leszek Molendowski tel , leszek.molendowski@ipn.gov.pl Gdynia w okresie II wojny światowej Leszek Molendowski tel , leszek.molendowski@ipn.gov.pl Martyrologia zakonników pomorskich w czasie II wojny światowej Leszek Molendowski tel , leszek.molendowski@ipn.gov.pl Historie żołnierzy z wyrokiem polskie podziemie niepodległościowe po 1945 roku Referendum 30 czerwca 1946 roku w Polsce (ze szczególnym uwzględnieniem woj. gdańskiego) Krzysztof Drażba tel , , krzysztof.drazba@ipn.gov.pl Propaganda komunistyczna w Polsce w okresie referendum 30 czerwca 1946 roku Krzysztof Drażba tel , , krzysztof.drazba@ipn.gov.pl Październik 1956 w województwie gdańskim Krzysztof Filip tel , krzysztof.filip@ipn.gov.pl Grudzień 1970 Piotr Brzeziński tel , piotr.brzezinski@ipn.gov.pl 02 03

4 Solidarność dr Michał Sempołowicz tel , , Grudniowy wstał świt, nie wiedział nikt nic stan wojenny w Polsce Władza ludowa a Kościół w PRL Opium ludu? Laicyzacja w PRL Płk Ryszard Kukliński bohater czy zdrajca? W samo południe wybory 4 czerwca 1989 roku Polak mały polskie symbole narodowe Z flagą narodową przez najnowszą historię Polski PRL państwo totalitarne? Dzieje pewnego eksperymentu gospodarka PRL Prześladowani i aparat terroru w latach Sztuka w służbie propagandy Stosunki polsko-żydowskie na przestrzeni dziejów dr Michał Sempołowicz tel , , michal.sempolowicz@ipn.gov.pl Stosunki polsko-rosyjskie na przestrzeni dziejów dr Michał Sempołowicz tel , , michal.sempolowicz@ipn.gov.pl Stosunki polsko-niemieckie w XX wieku dr Michał Sempołowicz tel , , michal.sempolowicz@ipn.gov.pl GRY MIEJSKIE Gry miejskie to propozycja interaktywnych zajęć plenerowych z wykorzystaniem przestrzeni miejskiej, w której rozgrywały się ważne, często przełomowe wydarzenia z historii najnowszej. Każdą grę poprzedza wprowadzenie historyczne. Następnie podzieleni na grupy uczniowie otrzymują karty zadań oraz mapy. Na ich podstawie próbują dotrzeć do wskazanych punktów i odpowiadają na pytania związane z ich historią. Dowiadują się, jakie tajemnice przeszłości skrywają te dotychczas nieznane i często mijane obojętnie obiekty. Możliwość zwiedzenia miejsc, w których rozgrywały się ważne wydarzenia historyczne, ma istotny walor edukacyjny podkreśla wymowę narracji historycznej i uwypukla dramaturgię omawianych wydarzeń. W naszej ofercie znajdują się następujące gry miejskie: Gdańsk 1939 Gdynia 1939 Gdańsk 1970 Gdynia 1970 Gdańsk Śladami Solidarności dr Michał Sempołowicz tel , , michal.sempolowicz@ipn.gov.pl Śladami ofiar Piaśnicy w Wejherowie (możliwość połączenia gry z wizytą w Piaśnicy) Agnieszka Gumińska tel , , agnieszka.guminska@ipn.gov.pl Uwaga! Gra Gdańsk Śladami Solidarności może odbyć się również w jęz. angielskim i rosyjskim: Barbara Męczykowska tel , , barbara.meczykowska@ipn.gov.pl (jęz. angielski) dr Michał Sempołowicz tel , , michal.sempolowicz@ipn.gov.pl (jęz. rosyjski) 04 05

5 HISTORYCZNY KLUB FILMOWY Zapraszamy na pokazy filmów (fabularnych, fabularyzowanych, dokumentalnych), których tematyka koncentruje się wokół wybranych zagadnień z najnowszej historii Polski ( ). Każdy pokaz poprzedzony jest krótkim komentarzem historycznym, a po projekcji przewidziana jest dyskusja na temat filmu i wydarzeń historycznych w nim poruszanych. Zapraszamy grupy szkolne z gimnazjów i szkół średnich do sali edukacyjnej w siedzibie Gdańskiego Oddziału IPN. Uwaga! Oferta ważna od marca 2016 r. POMORSKI HISTORYCZNY KLUB TURYSTYCZNY SZLAKAMI PAMIĘCI Kontakt z Klubem Propozycja spacerów historycznych z wykorzystaniem autentycznej przestrzeni miast, w których rozgrywały się przełomowe wydarzenia z dziejów PRL, a także krajoznawczych rajdów pieszych, rowerowych i kajakowych. Myślą przewodnią Klubu jest wędrówka do miejsc i obiektów na mapie Pomorza, które odegrały w XX-wiecznej historii tego regionu ważną rolę. Chcemy docierać na tereny związane z życiem osób szczególnie zasłużonych dla Pomorza, odnajdywać miejsca naznaczone męczeństwem Polaków, przemierzać leśne dukty partyzantów Gryfa Pomorskiego. Przecierając pomorski szlak bojowy 5. Wileńskiej Brygady AK lub idąc ostatnią drogą ofiar do miejsc straceń w Piaśnicy czy Lesie Szpęgawskim, młodzież będzie miała okazję współuczestniczyć w wymiarze symbolicznym w konkretnym wydarzeniu historycznym. Zapraszamy zorganizowane grupy młodzieży gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej. spacery historyczne Oferta stała: spacery historyczne Śladami Gdańskiego Grudnia 70 Gdynia 70 śladami Janka Wiśniewskiego Uwaga! Oferta ważna od marca 2016 r. Śladami Gdańskiego Grudnia 70 Gdynia 70 śladami Janka Wiśniewskiego wycieczki do miejsc martyrologii Pomorski Katyń (Wejherowo Piaśnica) Akcja T4 (Kocborowo Las Szpęgawski) Marsz śmierci (Stutthof Mikoszewo) Kontakt z Klubem 06 07

6 ZA JĘCIA Z GRAMI EDUKACYJNYMI Zajęcia z planszowymi grami edukacyjnymi pozwalają młodzieży przyswajać przy okazji zabawy wiedzę z zakresu najnowszej historii Polski. Każdą rozgrywkę poprzedza wprowadzenie historyczne oraz omówienie zasad. Proponujemy zajęcia z następującymi grami edukacyjnymi: 7. W obronie Lwowa 111. Alarm dla Warszawy (dostępna również w wersji wielkoformatowej) 303. Bitwa o Wielką Brytanię (dostępna również w wersji wielkoformatowej) Kolejka (dostępna również w wersji angielskiej) Reglamentacja. Gra na kartki Awans. Zostań marszałkiem Polski Pamięć 39 ZnajZnak ZnajZnak Pamięć ZnajZnak Monte Cassino ZnajZnak Sport Polak mały Mali powstańcy: Warszawa 1944 Więcej informacji na temat gier edukacyjnych IPN: Zgłoszenia przyjmuje SEMINARIA DLA NAUCZYCIELI Cykl comiesięcznych szkoleń dla nauczycieli z zakresu najnowszych dziejów Polski. Mają one na celu przedstawienie aktualnego stanu badań dotyczącego wybranych aspektów historii Polski lat oraz przygotowanie do prowadzenia zajęć z wykorzystaniem materiałów dydaktycznych oferowanych przez IPN. Program seminariów obejmuje: wystąpienia badaczy, będących uznanymi specjalistami w określonej dziedzinie; prezentację materiałów edukacyjnych IPN odnoszących się do wybranego zagadnienia; część warsztatową, prowadzoną przez doświadczonych nauczycieli, z wykorzystaniem materiałów edukacyjnych IPN i z zastosowaniem różnorodnych metod dydaktycznych. Wszyscy uczestnicy seminarium otrzymują bezpłatne materiały edukacyjne poświęcone określonemu zagadnieniu oraz zaświadczenia o uczestnictwie w szkoleniu. W pierwszym półroczu 2016 r. proponujemy następujące tematy: Polacy ratujący Żydów w czasie II wojny światowej I 2016 Polskie podziemie niepodległościowe II 2016 Z Solidarnością do wolności III 2016 Zbrodnia Katyńska IV 2016 Koordynator seminariów 08 09

7 I POMORSKI TURNIEJ DEBAT OKSFORDZKICH W lutym i marcu 2016 r. na terenie gdańskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej odbędzie się I Pomorski Turniej Debat Oksfordzkich dla młodzieży ze szkół ponadgimnazjalnych. Tematyka debat będzie dotyczyła zagadnień z najnowszej historii Polski, ze szczególnym uwzględnieniem XX-wiecznych dziejów Pomorza. Instytut Pamięci Narodowej zapewnia uczestnikom turnieju możliwość udziału w specjalnych warsztatach, poświęconych regułom debaty oksfordzkiej, sztuce wystąpień publicznych oraz tematom, jakie pojawią się w kolejnych częściach turnieju. Projekt składa się z dwóch faz: grupowej oraz finałowej. Zwycięska szkoła pojedzie do Warszawy, gdzie weźmie udział w ogólnopolskim Turnieju Debat Oksfordzkich o Puchar Prezesa IPN. Do Pomorskiego Turnieju zgłosiło się łącznie dziewięć szkół: z Gdańska, Gdyni, Sopotu, Redy i Gniewa. W fazie grupowej zespoły zostaną podzielone na dwie grupy, by rywalizować w systemie każdy z każdym. Do fazy finałowej awansują dwa najlepsze zespoły z każdej grupy. Nad przebiegiem debaty będą czuwać Marszałek Debaty, Sekretarz, Ekspert, a także trzyosobowa komisja sędziowska, oceniająca debatę według odpowiedniego formularza punktowego. Uczestnictwo w turnieju jest bezpłatne. Wszystkie drużyny otrzymają nagrody, a także zaświadczenia o udziale w projekcie. Harmonogram warsztaty I połowa stycznia 2016 r. faza grupowa I połowa lutego 2016 r. warsztaty I połowa marca 2016 r. faza pucharowa II połowa marca 2016 r. ODDZIAŁOWY KONKURS HISTORYCZNY Z MIAST KRESOWYCH, WSCHODNICH OSAD I WSI LOSY DZIECI I MŁODZIEŻY DEPORTOWANYCH NA SYBIR W LATACH W 2016 roku mija 76. rocznica pierwszej masowej deportacji Polaków na Syberię. Wśród deportowanych znalazły się także dzieci i młodzież i to właśnie ich losami, często bardzo tragicznymi, będą zajmować się uczestnicy konkursu. Konkurs skierowany jest do uczniów szkół gimnazjalnych (I i II klasa) oraz szkół ponadgimnazjalnych (I i II klasa). Swoim zasięgiem obejmuje teren gdańskiego oddziału IPN (łącznie z delegaturą w Bydgoszczy). Zadaniem uczestników jest przygotowanie panelu wystawy (format minimum A3) poświęconego wybranym przez siebie świadkom, którzy jako dzieci zostali zesłani na Sybir. Mogą być to losy żyjących lub tych, którzy już odeszli, członków rodzin i osób wcześniej nie znanych. Uczniowie muszą samodzielnie zebrać interesujące materiały (wspomnienia, zdjęcia, rysunki, świadectwa itp.) i umiejętnie je wykorzystać, tworząc koncepcję panelu. Nagrodą dla zwycięzców i ich opiekunów będzie wyjazd edukacyjny do Londynu. Harmonogram zgłaszanie uczestników do 18 grudnia 2015 r. nadsyłanie prac do 15 kwietnia 2016 r. ogłoszenie wyników 20 maja 2016 r. Koordynator projektu Zgłoszenia przyjmuje 10 11

8 WYSTAWY IPN Wystawy dają uczniom możliwość zapoznania się z bogatą, często unikalną dokumentacją fotograficzną i materiałami archiwalnymi. Panele wystawowe są łatwe do przewiezienia i ustawienia, dzięki czemu można je pokazać w szkołach, bibliotekach, domach kultury. Części ekspozycji towarzyszą warsztaty prowadzone przez pracowników IPN Gdańsk. Placówki z terenu gdańskiego oddziału IPN (woj. pomorskie, Elbląg oraz powiaty: elbląski, braniewski, ostródzki, iławski, nowomiejski i działdowski) nie ponoszą kosztów transportu oraz montażu wystaw. Tematy oraz wersje cyfrowe kilkudziesięciu wystaw przygotowanych przez gdański oddział IPN znajdują się na stronie internetowej: Istnieje również możliwość sprowadzenia wystaw przygotowanych przez inne oddziały IPN. Najbardziej popularne wystawy w roku 2015: Pierwsza odsłona. Okupacja niemiecka na Kaszubach i Kociewiu w 1939 r. (warsztaty z ulotkami/uzupełniankami) Tajna Organizacja Wojskowa Gryf Pomorski (warsztaty z ulotkami/uzupełniankami) Nie jesteśmy żadną bandą. My jesteśmy z miast i wiosek polskich. 5. Wileńska Brygada Armii Krajowej na Pomorzu (warsztaty z ulotkami/uzupełniankami) Urna to jest taki pniak. Wrzucisz»nie«, wychodzi»tak«. Referendum 30 czerwca 1946 r. w województwie gdańskim (warsztaty z ulotkami/uzupełniankami) Anna Walentynowicz. Legenda Solidarności (również w jęz. ang. i ros.) 586 dni stanu wojennego Zgłoszenia przyjmuje Krzysztof Drażba tel , , krzysztof.drazba@ipn.gov.pl PODZIEMNA DRUKARNIA Propozycja interaktywnych zajęć na temat sposobu wydawania podziemnych pism, prezentująca jednocześnie metodę ich powielania sitodruk. Uczniowie zdobywają wiedzę teoretyczną i w praktyce poznają techniki pracy działaczy podziemnej Solidarności z lat osiemdziesiątych XX w. Zgłoszenia przyjmuje Krzysztof Drażba tel , , krzysztof.drazba@ipn.gov.pl NOTACJE I WARSZTATY Z KAMERĄ Jednym z działań pionu edukacyjnego gdańskiego IPN jest nagrywanie, a następnie merytoryczne opracowanie relacji świadków historii (notacji). Dotychczas udało się utrwalić ok. 250 wspomnień. Na ich podstawie powstały multimedialne materiały edukacyjne, bezpłatnie przekazywane nauczycielom i placówkom oświatowym: Świadkowie historii Pomorze Gdańskie Świadkowie historii Pomorze Gdańskie Trzecia płyta z tego zestawu, dokumentująca wydarzenia z lat , ukaże się na początku 2016 r. Oferujemy warsztaty przygotowujące uczniów od strony technicznej i merytorycznej do samodzielnego tworzenia notacji ze świadkami historii. Zgłoszenia przyjmuje Agnieszka Gumińska tel , , agnieszka.guminska@ipn.gov.pl 12 13

9 KLUB HISTORYCZNY IM. GEN. STEFANA ROWECKIEGO GROTA Propozycja skierowana do młodzieży gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej, a także studentów, nauczycieli i pozostałych osób dorosłych. Zadaniem Klubu Grota jest prezentowanie, w oparciu o rzetelne podstawy naukowe, wiedzy historycznej o losach państwa i społeczeństwa polskiego w latach Spotkania najczęściej mają formę wykładów, podczas których uznani specjaliści przedstawiają aktualny stan wiedzy na temat omawianego zagadnienia. Po części merytorycznej słuchacze mają okazję zadawać pytania oraz uczestniczyć w dyskusji z zaproszonym prelegentem. Inną formą popularyzacji najnowszej historii Polski w ramach spotkań Klubu Grota są pokazy filmów, koncerty, prezentacje wybranych wydawnictw, a także spotkania ze świadkami historii. Zapowiedzi kolejnych spotkań proszę również szukać na stronach: Kontakt z Klubem INNE DZIAŁANIA EDUKACYJNE Gdański oddział IPN włącza się w szereg wydarzeń kulturalnych i uroczystości związanych z historią Polski i naszego regionu. Pamiętamy o ważnych wydarzeniach rocznicowych, organizujemy m.in. obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych, inicjujemy nocne czuwania w trójmiejskich szkołach z okazji kolejnych rocznic Grudnia '70. Kultywujemy również pamięć o partyzantach Gryfa Pomorskiego, ofiarach nazizmu i komunizmu z Pomorza, internowanych członkach Solidarności. Do czynnego uczestnictwa w akcjach promujących historię zachęcamy młodzież i nauczycieli. Bieżące informacje o akcjach i wydarzeniach związanych z najnowszą historią naszego regionu, a także relacje z przedsięwzięć edukacyjnych organizowanych przez OBEP IPN Gdańsk znajdują się na naszych stronach: Kontakt ws. wsparcia przez IPN obchodów rocznic na terenie oddziału gdańskiego (woj. pomorskie + m. Elbląg, powiaty: elbląski, braniewski, iławski, nowomiejski, ostródzki, działdowski) Krzysztof Drażba tel , , krzysztof.drazba@ipn.gov.pl 14 15

10 FERIE/WAKACJE Z IPN Jak co roku zapraszamy uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych do skorzystania z naszej oferty w okresie ferii zimowych i wakacji letnich. Zorganizowanym grupom młodzieży proponujemy zajęcia z grami edukacyjnymi (m.in. w ramach akcji IPN na plaży ), gry miejskie, spacery historyczne oraz projekcje filmów. Zgłoszenia przyjmuje Krzysztof Drażba tel , , krzysztof.drazba@ipn.gov.pl EDUKACJA IPN W INTERNECIE pełna oferta edukacyjna gdańskiego oddziału IPN znajduje się na stronie: bieżące informacje o naszych akcjach i wydarzeniach związanych z najnowszą historią naszego regionu, a także relacje z przedsięwzięć edukacyjnych organizowanych przez OBEP IPN Gdańsk znajdą Państwo na stronie: zapraszamy również na nasz profil na Facebooku, gdzie można spróbować swoich sił w krótkich quizach historycznych i zdobyć wiele atrakcyjnych nagród: koszulek, gier, książek oraz materiałów edukacyjnych: OFERTA OGÓLNOPOLSKA PROJEKTY OPOWIEM CI O WOLNEJ POLSCE SPOTKANIA MŁODZIEŻY ZE ŚWIADKAMI HISTORII Celem projektu jest zainteresowanie młodzieży najnowszą historią Polski. Dzięki opowieściom świadków pamiętających czasy okupacji niemieckiej lub sowieckiej czy zmagających się z codziennością życia w PRL uczniowie poznają historię Polski lat z perspektywy losów jednostki. Przeżycia będące udziałem świadków pozwalają lepiej poczuć klimat przeszłości i są pomocne w rekonstruowaniu biegu wydarzeń. Zadaniem uczniów jest przeprowadzenie wywiadów z osobami, które na różne sposoby przeciwstawiały się nazizmowi i komunizmowi, oraz nagranie ich w formie wideo, a następnie zaprezentowanie poznanej historii w społeczności lokalnej. Do chwili obecnej najciekawsze relacje zostały opublikowane w wydawnictwie albumowym Migawki z przeszłości. Opowieści świadków historii. Projekt realizowany jest od 2007 r. we współpracy z Centrum Edukacji Obywatelskiej i Muzeum Powstania Warszawskiego. Więcej informacji o projekcie znajduje się na stronie Zgłoszenia opowiem_ci.edu@ipn.gov.pl Ogólnopolscy koordynatorzy projektu Anna Brojer tel , anna.brojer@ipn.gov.pl Olga Tumińska tel , olga.tuminska@ipn.gov.pl Regionalny koordynator projektu Agnieszka Gumińska tel , , agnieszka.guminska@ipn.gov.pl 16 17

11 KAMIENIE PAMIĘCI ZA TO, ŻE BYLI POLAKAMI Celem projektu jest zachęcenie młodzieży do odszukania, udokumentowania i upamiętnienia w środowisku lokalnym zapomnianych bohaterów. Tegoroczna edycja projektu będzie poświęcona tym wszystkim, którzy zostali zamordowani w majestacie stalinowskiego prawa. Zostali oni pogrzebani w nieoznaczonych miejscach na terenie całego kraju. Miejsca ich spoczynku są odkrywane w ramach naukowego projektu IPN Poszukiwania nieznanych miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego Zadaniem uczestników będzie upamiętnienie tych osób poprzez zgromadzenie pozostałych po nich wszelkich śladów pamięci, ukazanie ich działalności i postaw oraz walki o wartości, których wyznawanie przypłacili życiem. Istotnym elementem projektu jest jak najatrakcyjniejsze przygotowanie prezentacji na temat wybranej postaci oraz upowszechnienie wiedzy o niej w społeczności lokalnej. W projekcie mogą brać udział uczniowie wszystkich poziomów szkół. Podobnie jak w poprzednich edycjach, każdy bohater zostanie upamiętniony wirtualnym kamieniem na mapie pamięci na stronie Na stronie projektu można odnaleźć bohaterów upamiętnionych w ramach dotychczasowych edycji projektu. Były one poświęcone: uczestnikom wojny obronnej 1939 r., strajków sierpniowych 1980 r., Żołnierzom Wyklętym, nauczycielom historii prawdziwej, żołnierzom akcji Burza oraz kapłanom. Ogólnopolscy koordynatorzy projektu Wojciech Trębacz tel , wojciech.trebacz@ipn.gov.pl Sylwia Krzyżanowska tel , sylwia.krzyzanowska@ipn.gov.pl O TYM NIE MOŻNA ZAPOMNIEĆ SPOTKANIA Z KOBIETAMI, KTÓRE PRZESZŁY PIEKŁO OBOZÓW I ŁAGRÓW Do udziału w projekcie zapraszamy nauczycieli i uczniów klas II gimnazjum oraz I i II szkół ponadgimnazjalnych. Uczniowie zdobywają wiedzę na temat II wojny światowej, odwiedzają miejsca pamięci, biorą udział w seminariach z udziałem historyków, reżyserów filmów dokumentalnych, psychologów oraz byłych więźniarek niemieckich obozów koncentracyjnych i sowieckich łagrów. Zanim nakręcą dokument relację świadka historii uczestniczą w warsztatach przygotowujących do rozmów z nim i zaznajamiających z filmowymi technikami dokumentowania. Finałem projektu jest publiczna prezentacja najciekawszych fragmentów nagranych wywiadów. Więcej informacji o projekcie znajdą Państwo na stronie: Ogólnopolski koordynator projektu Anna Klimowicz tel , anna.klimowicz@ipn.gov.pl Regionalny koordynator projektu Agnieszka Gumińska tel , , agnieszka.guminska@ipn.gov.pl 18 19

12 UTRACONE DZIEDZICTWO LOSY ZIEMIAN W XX WIEKU Ponadregionalny projekt edukacyjny, którego tematem są dzieje ziemiaństwa polskiego do zakończenia II wojny światowej. Celem projektu jest nie tylko poznanie losów polskiej elity społecznej, ale przede wszystkim zainteresowanie uczniów najnowszą historią Polski, a w szczególności jej lokalnym wymiarem. Wyjątkowo cenne mogą okazać się nie tylko spotkania ze świadkami historii, ale także odkrywanie miejsc związanych z dziejami polskiego ziemiaństwa. Jednym z elementów projektu jest konkurs adresowany do młodzieży gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej. Uczestnicy konkursu mają za zadanie wykonać pracę w jednej z trzech form pisemnej, fotograficznej lub multimedialnej. Ocenie podlegać będzie kreatywność, zgodność faktów historycznych oraz samodzielna praca z materiałami historycznymi (źródła pisane, fotografie i relacje świadków). Zwycięzcy konkursu pojadą do Krakowa na trzydniową sesję naukowo-edukacyjną, połączoną z ogólnopolskim finałem konkursu. Projekt współorganizują: Polskie Towarzystwo Ziemiańskie, Małopolskie Kuratorium Oświatowe w Krakowie, a także oddziałowe biura edukacji publicznej IPN w Krakowie, Poznaniu, Białymstoku, Lublinie, Rzeszowie i Gdańsku. LEKCJE ARCHIWALNE CO KRYJĄ ARCHIWA IPN? Projekt edukacyjny Co kryją archiwa IPN? powstał z myślą o szkołach ponadgimnazjalnych. Uczniowie poznają zasady działania archiwum, korzystania ze zgromadzonych w nim dokumentów oraz różne rodzaje materiału źródłowego. Analizują także przykładowe dokumenty, dzięki czemu mogą poznać mechanizmy i metody działania aparatu bezpieczeństwa wobec działaczy opozycji politycznej w PRL. Ogólnopolski koordynator projektu dr Marcin Chorązki tel , marcin.chorazki@ipn.gov.pl Regionalny koordynator projektu dr Michał Sempołowicz tel , , michal.sempolowicz@ipn.gov.pl Oferujemy również warsztaty dostosowane do potrzeb uczniów niedowidzących i niewidomych. Dotyczą one zagadnień związanych z rozpracowywaniem Solidarności Walczącej przez SB. Indywidualna praca uczniów nad źródłem historycznym wytworzonym przez aparat bezpieczeństwa jest możliwa dzięki zastosowaniu w tekstach powiększonej czcionki oraz alfabetu Braille'a. Ogólnopolscy koordynatorzy projektu: dr Kornelia Banaś tel , kornelia.banas@ipn.gov.pl Grzegorz Trzyna tel , grzegorz.trzyna@ipn.gov.pl Regionalny koordynator projektu Krzysztof Drażba tel , , krzysztof.drazba@ipn.gov.pl 20 21

13 PATRONI NASZYCH ULIC Wielu ulicom i placom, przy których mieszkamy i pracujemy, patronują postaci historyczne, wśród nich takie, które na trwałe zapisały się w najnowszych dziejach Polski. Wybór patronów przestrzeni, w której żyjemy, świadczy nie tylko o naszej wrażliwości historycznej, lecz także wskazuje na wartości, do których chcemy się odwoływać. Warto znać patrona swojej ulicy, wiedzieć, czyje nazwisko wymieniamy, podając przy różnych okazjach własny adres. W ramach ogólnopolskiej akcji edukacyjnej IPN wydajemy krótkie opracowania prezentujące sylwetki niektórych z nich. Naszym celem jest dostarczenie tych publikacji do każdego gospodarstwa domowego, każdego zakładu pracy, które znajdują się przy ulicy noszącej imię danego patrona. Zapraszamy uczniów i harcerzy do współpracy przy roznoszeniu książeczek. To doskonała okazja, aby poznać postaci historyczne, jednocześnie przekazując tę wiedzę innym mieszkańcom swojego miasta. Na stronie internetowej projektu można sprawdzić, jakie książeczki zostały wydane i do których miast już dotarły. Ogólnopolski koordynator projektu Karolina Kolbuszewska tel , karolina.kolbuszewska@ipn.gov.pl HISTORIA W KOLORACH Propozycja edukacyjna IPN skierowana do przedszkolaków i najmłodszych uczniów szkół podstawowych. Jej głównym celem jest zainteresowanie dzieci dziejami Polski i Polaków oraz przybliżenie w atrakcyjnej i przystępnej formie polskich symboli narodowych godła, flagi i hymnu. W ramach programu powstał m.in. krótki film animowany Polskie symbole narodowe, z którego dzieci dowiedzą się, jak wygląda godło Polski, co symbolizują biel i czerwień oraz dlaczego Mazurek Dąbrowskiego to pieśń wyjątkowa. Częścią tego projektu są również wydane przez IPN materiały edukacyjne: trójwymiarowa książeczka, kolorowanki oraz gra Polak mały, które można wykorzystać na zajęciach. Jako materiały uzupełniające proponujemy gry internetowe nawiązujące do postaci i obrazów pojawiających się w filmie oraz puzzle. Wszystkie pomoce edukacyjne znajdą Państwo na nowym portalu edukacyjnym Historia w kolorach : Proponowane materiały można bezpłatnie wykorzystywać podczas samodzielnych zajęć z dziećmi. Istnieje również możliwość przeprowadzenia takich zajęć przez pracowników IPN. Ogólnopolski koordynator projektu dr Maciej Zakrzewski tel , maciej.zakrzewski@ipn.gov.pl Regionalny koordynator projektu 22 23

14 TURNIEJ DEBAT OKSFORDZKICH O PUCHAR PREZESA IPN Zapraszamy uczniów szkół ponadgimnazjalnych do udziału w Turnieju Debat Oksfordzkich o Puchar Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej. Debaty oksfordzkie są formą poszerzenia i pogłębienia wiedzy, jak również zainteresowania młodzieży historią Polski XX w. Tezy debat dotyczą problemów, które mogą wzbudzać wiele emocji, są żywo komentowane i niejednokrotnie kontrowersyjne. Równorzędnym celem jest przygotowanie młodzieży do aktywnego udziału w życiu publicznym, a także przekonanie jej, że logika argumentacji w debacie może być wyrafinowaną rozrywką intelektualną. Dzięki metodzie debaty uczestnicy mają możliwość nauczyć się patrzeć na zagadnienia z wielu stron, samodzielnie myśleć, budować spójną i logiczną argumentację, występować publicznie, słuchać innych, brać odpowiedzialność za swoje słowa oraz szanować swoich rozmówców. W Turnieju Debat Oksfordzkich o Puchar Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej zmierzą się zwycięzcy turniejów regionalnych. Więcej informacji o projekcie oraz pełna lista turniejów regionalnych wraz z danymi kontaktowymi znajduje się na stronie Ogólnopolski koordynator projektu Anna Skiendziel tel , anna.skiendziel@ipn.gov.pl Regionalny koordynator projektu UCZNIOWIE OBCHODZĄ WAŻNE ROCZNICE HISTORYCZNE Uczniowie gimnazjów oraz szkół ponadgimnazjalnych przygotowują pod kierunkiem nauczyciela i przy wsparciu pracowników Centrum Edukacyjnego IPN Przystanek Historia w Warszawie atrakcyjny, oryginalny projekt upamiętniający ważną rocznicę historyczną. Może to być film dokumentalny, publikacja, happening, spektakl teatralny czy wystawa. Najciekawsze formy zostaną zaprezentowane w Centrum Edukacyjnym IPN Przystanek Historia w Warszawie. Ogólnopolski koordynator projektu Joanna Śmieszek-Raducha tel , joanna.smieszek@ipn.gov.pl 24 25

15 KONKURSY SPRZĄCZKI I GUZIKI Z ORZEŁKIEM ZE RDZY Siódma edycja konkursu zostanie ogłoszona wiosną 2016 r. Konkurs skierowany jest do uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych. Jego główny cel stanowi pielęgnowanie pamięci o ofiarach zbrodni katyńskiej. Zadanie konkursowe polega na stworzeniu strony z albumu poświęconej wybranej ofierze Zbrodni Katyńskiej. Uczniowie muszą opracować koncepcję plastyczną pracy, ale również wykazać duże zaangażowanie w poszukiwaniu informacji o wybranym przez siebie bohaterze. Udział w konkursie pozwala poznać sylwetki zamordowanych, ich życie prywatne, dokonania i rolę, jaką odgrywali w życiu publicznym II RP. Nagrodą dla zwycięzców i ich opiekunów w pierwszych czterech edycjach konkursu były wyjazdy edukacyjne do miejsc związanych ze Zbrodnią Katyńską oraz martyrologią Polaków na Kresach. Laureaci odwiedzili m.in. Katyń, Charków, Miednoje i Bykownię. Nagrodą w piątej edycji konkursu był wyjazd do Monte Cassino i innych miejsc związanych z walkami II Korpusu Polskiego, w którym służyli żołnierze ocaleni z obozów i łagrów w ZSRR. W kolejnym roku laureaci odwiedzili miejsca związane ze szlakiem bojowym gen. Stanisława Maczka. Szczegółowe informacje o konkursie znajdą Państwo na stronach: (zakładka Konkurs Sprzączki... ). POLSKA. WĘGRY W związku z przypadającymi w 2016 r. rocznicami związanymi z wydarzeniami Poznańskiego Czerwca oraz powstaniem węgierskim zapraszamy nauczycieli i studentów do udziału w konkursie Polska. Węgry Zadaniem uczestników konkursu jest przygotowanie scenariusza zajęć szkolnych lub akademickich na temat obu tych zrywów społecznych. Nagrodę w konkursie stanowi wyjazd edukacyjny. Szczegółowe informacje znajdą Państwo na stronie Ogólnopolski koordynator konkursu Katarzyna Cegieła tel , katarzyna.cegiela@ipn.gov.pl EPIZODY Z HISTORII NA JNOWSZEJ POLSKI W KOMIKSIE Ogólnopolski konkurs, który polega na wykonaniu komiksu przedstawiającego epizod rozgrywający się na tle ważnych wydarzeń dla dziejów Polski z udziałem realnego lub fikcyjnego bohatera. Zakres tematyczny pracy powinien zmieścić się w przedziale lat W związku z rocznicą 1956 r. tegoroczna edycja odbędzie się we współpracy z węgierskim Komitetem Pamięci Narodowej równolegle na Węgrzech. Laureaci będą mieli szansę wziąć udział we wspólnych polsko-węgierskich warsztatach historyczno-plastycznych. Praca konkursowa stanowić ma zamkniętą całość o objętości 8 10 pionowych plansz (stron podzielonych na dowolne kadry) formatu A4. Prace oceniane będą w trzech grupach wiekowych: uczniowie szkół podstawowych (klasy IV VI) uczniowie gimnazjów uczniowie szkół ponadgimnazjalnych Uroczyste ogłoszenie wyników i rozdanie nagród odbędzie się podczas VI Festiwalu Komiksów Historycznych. Ogólnopolski koordynator konkursu Karol Wisłocki tel , karol.wislocki@ipn.gov.pl Ogólnopolski koordynator konkursu Anna Klimowicz tel , anna.klimowicz@ipn.gov.pl 26 27

16 GRY EDUKACYJNE Edukacyjne gry planszowe pozwalają przyswajać wiedzę historyczną przy okazji dobrej zabawy. Taka forma intelektualnej rozrywki została doceniona zarówno przez dzieci, jak i dorosłych. W każdym pudełku znajduje się ilustrowane opracowanie historyczne w ciekawy sposób omawiające temat poruszany w grze. Dla najmłodszych: GRY PAMIĘCIOWE Polak Mały za pomocą gry memory połączonej z puzzlami zapoznaje z polskimi symbolami narodowymi: flagą, herbem i słowami hymnu. Grę polecamy nauczycielom nauczania zintegrowanego. Pamięć 39 wśród zakrytych kart należy znaleźć parę takich samych zdjęć związanych z wojną obronną 1939 r. Zagraj on-line na Dla każdego: GRY NA SPOSTRZEGAWCZOŚĆ Gry edukacyjne z serii ZnajZnak zapewniają emocjonującą zabawę, do której potrzebny jest tylko refleks, a wiedza przychodzi sama w trakcie rozgrywki. Na każdej karcie znajduje się 12 spośród 132 symboli omawiających dany temat. Dowolne dwie karty zawsze mają jeden i tylko jeden wspólny znak, który należy jak najszybciej znaleźć i nazwać. POZOSTAŁE PRZEDSIĘWZIĘCIA EDUKACYJNE PRZEGLĄD FILMOWY ECHA KATYNIA W ramach przeglądu filmowego Echa Katynia prezentowane są filmy zarówno polskich, jak i zagranicznych autorów dotyczące Zbrodni Katyńskiej oraz innych wydarzeń powiązanych z nią kontekstem historycznym, kulturowym, politycznym czy socjologicznym. Projekcjom filmów towarzyszą dyskusje panelowe z udziałem reżyserów, historyków, dziennikarzy, socjologów, dyplomatów, świadków ekshumacji, a także członków rodzin zamordowanych. Od 2013 r. pokazy filmowe odbywają się w kilkunastu miastach Polski. Siódma edycja przeglądu filmowego Echa Katynia odbędzie się w kwietniu 2016 r. Więcej informacji na: Kontakt Karol Wisłocki tel , karol.wislocki@ipn.gov.pl ZnajZnak opowiada historię Polski od 1918 do 1989 r. Przy użyciu jednego kompletu 132 kart może grać jednocześnie cała klasa. Pudełko zawiera także zestaw dużych kart z opisami symboli. Na stronie internetowej dostępny jest m.in. zbiór scenariuszy zajęć opartych na grze. ZnajZnak Monte Cassino przybliża jedną z decydujących bitew II wojny światowej. W trakcie rozgrywki gracze uczą się rozpoznawać bohaterów, odznaki jednostek biorących udział w bitwie, uzbrojenie oraz podstawowe daty. Pudełko zawiera 10 kart dla dwóch graczy. Na stronie internetowej dostępny jest wykład na temat bitwy o Monte Cassino ilustrowany symbolami z gry. ZnajZnak Sport pokazuje historię polskiego sportu w latach Podczas rozgrywki można poznać m.in. znaki klubów sportowych oraz sylwetki najlepszych polskich sportowców, z których wielu zginęło podczas II wojny światowej. Pudełko zawiera 56 kart dla kilku graczy. Na stronie internetowej dostępny będzie artykuł na temat sportu w II RP ilustrowany symbolami z gry

17 Nie tylko dla chłopców: GRY STRATEGICZNE Trylogia Gwiaździstej Eskadry to seria szybkich gier strategicznych dla pary graczy; opowiadają one historię eskadr myśliwskich używających godła słynnego Dywizjonu W obronie Lwowa rozgrywa się podczas wojny polsko- -bolszewickiej 1920 r. Zadaniem 7. Eskadry Myśliwskiej jest powstrzymanie 1. Armii Konnej, która galopuje w kierunku Lwowa. Polscy i amerykańscy lotnicy starają się zatrzymać natarcie bolszewików. Po raz pierwszy w historii samoloty walczą z uzbrojoną w karabiny kawalerią Alarm dla Warszawy odtwarza powietrzną obronę Warszawy we wrześniu 1939 r. Zadaniem polskich pilotów jest zestrzelenie niemieckich bombowców, zanim dotrą nad Warszawę. Na ich korzyść działają chmury, artyleria przeciwlotnicza i obsługa ukrytych przed Niemcami lotnisk polowych Bitwa o Wielką Brytanię poświęcona bitwie o Anglię. Jeden z graczy dowodzi RAF broniącym Wielkiej Brytanii, a drugi atakuje niemieckim Luftwaffe. Podniebne pojedynki rozgrywa się za pomocą specjalnych kości. Zagraj on-line na Łączą pokolenia: GRY TOWARZYSKIE Gry opowiadające o bolączkach życia codziennego w latach schyłkowego PRL przeznaczone dla 3 5 graczy. PORTALE EDUKACYJNE Nauczycieli i uczniów zachęcamy do korzystania z 27 tematycznych portali, stanowiących kompendium wiedzy z zakresu najnowszej historii Polski. Strony, wzbogacone o zdjęcia, filmy, mapy, dokumenty, teksty piosenek, kalendaria, słowniki oraz bibliografie, przybliżają przełomowe wydarzenia i ważne postacie polskiej historii lat Więcej informacji na temat portali IPN: Portale edukacyjne IPN Kolejka gracze muszą zrobić zakupy zgodnie z listą sprawunków. Przed pustymi sklepami ustawiają się długie kolejki, a zwycięzcą zostanie ten, kto wywalczy sobie najlepsze miejsce w ogonku. Reglamentacja. Gra na kartki zimą 1983 r. gracze walczą o dodatkowe kartki na mięso, cukier i inne artykuły. W tej grze sukces zależy od sprawnych negocjacji i wymiany z graczami stojącymi w kolejce. Trzeba się jednak spieszyć, gdyż handel kartkami odbywa się jedynie przez minutę. Gry można zakupić w księgarni gdańskiego oddziału IPN: Al. Grunwaldzka 216, Gdańsk Kontakt Marcin Węgliński tel , , marcin.weglinski@ipn.gov.pl 30 31

18 PROPOZYCJE DLA UCZNIÓW ZE SPECYFICZNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI Od lat Biuro Edukacji Publicznej IPN stara się dostosowywać część materiałów edukacyjnych do potrzeb osób niedowidzących i niedosłyszących. Do tej pory zostały opracowane i udostępnione: Płyta Historia w filmie jest przystosowana do pracy z uczniami niewidzącymi i niesłyszącymi. Umieszczone na niej fragmenty filmów są zaopatrzone w audiodeskrypcję jako dodatkową ścieżkę dźwiękową i napisy. Płyta zawiera także propozycje ćwiczeń i zadań, przystosowane do potrzeb uczniów niesłyszących i niewidzących. Materiał edukacyjny Solidarność narodziny legendy zawiera scenariusz o powstaniu NSZZ Solidarność oraz bogaty materiał źródłowy, na który składają się fragmenty dokumentów Biura Politycznego KC PZPR, wspomnienia i relacje, artykuły z tzw. drugiego obiegu. Druk powiększoną czcionką i alfabetem Braille'a umożliwia wykorzystanie materiału na zajęciach z uczniami niewidzącymi i słabowidzącymi. Warsztaty historyczne Ośmiornica, czyli Solidarność Walcząca na celowniku bezpieki są w pełni dostosowane do uczniów słabowidzących i niewidomych. Dotyczą rozpracowania Solidarności Walczącej przez Służbę Bezpieczeństwa PRL. W ich skład wchodzi scenariusz zajęć, miniwykład, teksty źródłowe, prezentacja multimedialna oraz grafika wypukła. W warsztatach przewidziano m.in. indywidualną pracę uczniów ze źródłem historycznym wytworzonym przez aparat bezpieczeństwa, co umożliwia zastosowanie w tekstach powiększonej czcionki oraz alfabetu Braille'a. Warsztaty są realizowane w ramach ogólnopolskiego projektu edukacyjnego Co kryją archiwa IPN?. INSTYTUT PAMIĘCI NARODOWEJ KOMISJA ŚCIGANIA ZBRODNI PRZECIWKO NARODOWI POLSKIEMU Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej w Gdańsku Referat Edukacji Historycznej adres: Al. Grunwaldzka 216, Gdańsk tel.: (sekretariat), fax: NACZELNIK ODDZIAŁOWEGO BIURA EDUKACJI PUBLICZNEJ W GDAŃSKU dr Karol Nawrocki tel , , karol.nawrocki@ipn.gov.pl P.O. KIEROWNIK REFERATU EDUKACJI HISTORYCZNEJ Krzysztof Drażba tel , , krzysztof.drazba@ipn.gov.pl PRACOWNICY REFERATU Agnieszka Gumińska tel , , agnieszka.guminska@ipn.gov.pl dr Michał Sempołowicz tel , , michal.sempolowicz@ipn.gov.pl Piotr Szubarczyk tel , piotr.szubarczyk@ipn.gov.pl Kontakt Iwona Demczyszak tel , iwona.demczyszak@ipn.gov.pl Lokalizacja siedziby Oddziału IPN w Gdańsku autorzy OpenStreetMap 32