DIN EN ISO 9001 ISO / TS DIN EN ISO PRZEK ADNIE PASOWE OGÓLNEGO PRZEZNACZENIA

Transkrypt

1 DIN EN ISO 9001 ISO / TS DIN EN ISO PRZEK ADNIE PASOWE OGÓLNEGO PRZEZNACZENIA Z PASAMI KLINOWYMI PRODUKCJI "STOMIL SANOK" S.A. STOSOWANE W BUDOWIE MASZYN I URZ DZEÑ

2

3 Sis treœci 1. Informacje ogólne Wstê Zalety rzek³adni z asami klinowymi Czynniki w³ywaj¹ce na trwa³oœæ asa Zasady rawid³owej eksloatacji rzek³adni z asami klinowymi Charakterystyczne uszkodzenia asów klinowych i ich rzyczyny Pasy klinowe ogólnego rzeznaczenia stosowane w naêdach asowych maszyn i urz¹dzeñ Pasy klinowe rodukcji "Stomil Sanok" SA Pasy klinowe w¹skorofilowe (w¹skie) rodukcji "Stomil Sanok" SA Pasy klinowe normalnorofilowe (klasyczne) rodukcji "Stomil Sanok" SA Pasy klinowe zesolone rodukcji "Stomil Sanok" SA Obliczenia rzek³adni z asami klinowymi rodukcji "Stomil Sanok" SA Iloœæ asów w rzek³adni Wytyczne dla wyboru rofilu asa klinowego Wsó³czynnik warunków racy k T 3.4. Wsó³czynnik k¹ta k f 3.5. Wsó³czynnik d³ugoœci k L 3.6. Moce znamionowe N rzenoszone rzez jeden as Wzory i oznaczenia Przyk³ad obliczenia rzek³adni asowej z dwoma ko³ami Ko³a rowkowe Ko³a rowkowe dla asów ojedynczych Ko³a rowkowe dla asów zesolonych Naci¹g asów Kontrola naci¹gu asa rzez omiar ugiêcia ciêgna asa Kontrola naci¹gu asa rzez omiar obrotów Kontrola naci¹gu asa rzez omiar statycznej si³y osiowej Okreœlenie obci¹ enia osiowego w stanie dynamicznym... 72

4

5 INFORMACJE OGÓLNE

6 NOTATKI

7 STOMIL SANOK S.A. 1. Informacje ogólne STOMIL SANOK S.A. 1. Informacje ogólne 1.1. Wstê Poradnik ten dotyczy, stosowanych w rzemyœle maszynowym, rzek³adni z asami klinowymi rodukcji "Stomil Sanok" SA. Zosta³ on oracowany w celu dostarczenia wskazówek dla rawid³owego doboru arametrów rzek³adni. Zawiera raktyczne orady rawid³owej obs³ugi i konserwacji rzek³adni, secyfikacjê asów klinowych w¹skorofilowych, normalnorofilowych i zesolonych rodukcji" Stomil Sanok" SA stosowanych do naêdu rzek³adni w rzemyœle maszynowym, oraz informacje otrzebne do orawnego okreœlenia: - wielkoœci i iloœci asów do rzenoszenia wymaganej mocy - wymiarów kó³ asowych - d³ugoœci asa oraz rozstawu osi - wymaganego naci¹gu - warunków racy i konserwacji - warunków magazynowania Pasy klinowe "Stomil Sanok" SA se³niaj¹ wymagania roducentów ojazdów samochodowych, górnictwa, rzemys³u maszynowego, kolejnictwa i wielu innych. Produkt ten wytwarzany jest od onad 30-tu lat, a roces rodukcji jest stale modernizowany. Stosowanie systemu sterowania jakoœci¹ (Certyfikat RW TÜV z Essen na zgodnoœæ systemu jakoœci Só³ki z norm¹ EN ISO 9001), zaewnia uzyskanie doskona³ego roduktu se³niaj¹cego bez zastrze eñ swoj¹ rolê. Pasy "Stomil Sanok" SA s¹ zarojektowane tak, aby se³nia³y oczekiwania najbardziej wymagaj¹cych u ytkowników. Program rodukcyjny zawiera wiele gru asów klinowych, znajduj¹cych zastosowanie w naêdach rzemys³owych, rolniczych, motoryzacyjnych i innych. W standardowej ofercie "Stomil Sanok" SA znajduj¹ siê asy : - w¹skorofilowe (w¹skie) - normalnorofilowe (klasyczne) - zesolone - szerokorofilowe - wariatorowe - dwustronnego dzia³ania - ³askie asy naêdowe - mikroasy Na yczenie klientów rodukujemy asy klinowe nietyowe o wymiarach i w³asnoœciach uzgadnianych indywidualnie. Aby nasz rodukt móg³ byæ szybko dostarczony do klienta, do dysozycji stoi sieæ wysecjalizowanych dystrybutorów osiadaj¹cych e³ny asortyment asów klinowych Zalety rzek³adni z asami klinowymi Przek³adnia asowa z asami klinowymi gwarantuje sokojn¹, cich¹ i ³ynn¹ racê. Zalet¹ jej jest zdolnoœæ do ³agodzenia gwa³townych zmian obci¹ enia i t³umienie drgañ. Prosta i tania konstrukcja (bez kad³uba i smarowania) nie wymaga secjalnej obs³ugi i konserwacji rzez co uzyskuje siê redukcjê kosztów eksloatacji. Zu yte asy klinowe mo na szybko i ³atwo wymieniæ bez rzed³u ania czasu ostoju maszyny. Przek³adnie asowe z asami klinowymi daj¹ mo liwoœæ rzenoszenia mocy na znaczn¹ odleg³oœæ oraz du ¹ swobodê w doborze rozstawu osi kó³. Prze³o enie mo e byæ z ³atwoœci¹ zmieniane rzez zastosowanie kó³ z wieloma rowkami o ró nych œrednicach i rzek³adanie asa z jednych rowków na drugie. Zalet¹ rzek³adni asowej jest nie rzenoszenie naêdu w czasie krótkotrwa³ych rzeci¹ eñ, PORADNIK KONSTRUKTORA 7 PORADNIK KONSTRUKTORA

8 STOMIL SANOK S.A. 1. Informacje ogólne STOMIL SANOK S.A. co zabeziecza inne mechanizmy naêdu rzed nadmiernymi rzeci¹ eniami a w efekcie ich uszkodzeniem. Przek³adnie asowe s¹ ma³o wra liwe na niedoskona³oœci wzajemnego ustawienia osi wa³ów. Naêdy asowe daj¹ mo liwoœæ rozdzia³u mocy, czyli rzenoszenia naêdu z jednego wa³u na inne. 1.3.Czynniki w³ywaj¹ce na trwa³oœæ asa a) Iloœæ asów w zesole. Przek³adnia asowa jest konstruowana dla otymalnej iloœci u ytych asów. Jeœli liczba asów w zesole maleje, ywotnoœæ ozosta³ych asów zmniejsza siê nieroorcjonalnie. Je eli dla rzyk³adu: wed³ug obliczeñ naêd wymaga u ycia 10-ciu asów, i jeœli jeden as usuniemy, ywotnoœæ ozosta³ych asów zmniejszy siê nie o 10%, ale o 30%. b) Naci¹g asów. Do doskona³ego rzenoszenia mocy i osi¹gniêcia wymaganej ywotnoœci asów wa nym czynnikiem jest rawid³owe naiêcie asów. Pasy owinny byæ tak narê one, aby ojawiaj¹cy siê oœlizg na kole nie rzekroczy³ 1%. Zbyt ma³y naci¹g owoduje nadmierny oœlizg asów na kole asowym, zbyt du y - zmniejszenie ywotnoœci asa oraz szybsze zu ycie ³o ysk w maszynie naêdowej lub naêdzanej. W czasie transortu i rzechowywania maszyn zaleca siê zmniejszenie naci¹gu asów. Aby naci¹g by³ orawny zlecamy obliczyæ go, wykonaæ i kontrolowaæ zgodnie z metodami oisanymi w rozdziale 5. c) Porawne dobranie ko³a asowego. Wa nym czynnikiem niezawodnoœci i równej racy asów klinowych jest dok³adne se³nienie warunków okreœlonych dla kó³ asowych: - asy owinny racowaæ na ko³ach rowkowych o wymiarach dostosowanych do rzekroju asa, tak aby as styka³ siê tylko bocznymi (roboczymi) owierzchniami ze œciankami rowków kó³ - rowki kó³ asowych owinny byæ g³adkie, bez okaleczeñ, wyszczerbieñ i zanieczyszczeñ, szczególnie smarów i olejów. Powierzchni zbie nych kó³ rowkowych nie nale y lakierowaæ - wszystkie krawêdzie rowków kó³ asowych owinny byæ zaokr¹glone romieniem r>1 mm - nale y rzestrzegaæ minimalnej zalecanej œrednicy ko³a dla danego rzekroju asa chyba, e za wszelk¹ cenê chce siê uzyskaæ zwartoœæ rzek³adni nawet kosztem obni enia srawnoœci i zmniejszenia ywotnoœci asa - wszystkie ko³a asowe owinny byæ wywa ane statycznie (stoieñ jakoœci Q wg VDI 2060), dodatkowo ko³a asowe których rêdkoœæ obwodowa rzekracza 30 m/s, lub jeœli stosunek œrednicy do szerokoœci wieñca ko³a asowego d /s < 4 rzy v > 20 m/s, owinny byæ wywa ane dynamicznie (stoieñ jakoœci Q 6.3) - ze wzglêdu na ywotnoœæ asa wskazane jest u ycie kó³ o du ej œrednicy, dla których rêdkoœæ asa bêdzie wynosi³a m/s - ko³a rowkowe nale y wykonywaæ zgodnie z zaleceniami zawartymi w rozdziale 4 d) ¹czenie asów w zeso³y asowe. W celu rzeniesienia mocy rzewy szaj¹cej moc rzenoszon¹ rzez jeden as stosuje siê naêdy asowe z³o one z kilku ojedynczych asów o tym samym rzekroju i tej samej d³ugoœci, skomletowane w jeden zesó³, lub stosuje siê asy zesolone. PORADNIK KONSTRUKTORA 8 PORADNIK KONSTRUKTORA

9 STOMIL SANOK S.A. 1. Informacje ogólne STOMIL SANOK S.A. Przy ustalaniu liczby asów w rzek³adni nale y mieæ na uwadze, e w najkorzystniejszych warunkach racuje as ojedynczy. W rzek³adni wieloasowej wszelkie ró nice wymiarowe oszczególnych asów i rowków na ko³ach wywo³uj¹ aso ytnicz¹ moc kr¹ ¹c¹ i zwiêkszone oœlizgi asów, co odbija siê niekorzystnie zarówno na srawnoœæ rzek³adni jak i na ywotnoœæ asów. W orównaniu z zeso³ami asowymi lesze warunki rzenoszenia mocy osiada as zesolony. W naêdach wieloasowych nale y stosowaæ wy³¹cznie asy komletowane wed³ug wymaganej tolerancji d³ugoœci. Tolerancja d³ugoœci asów w zesole jest znacznie mniejsza w stosunku do tolerancji asów nie racuj¹cych w zesole. Stomil Sanok SA rodukuje równie asy o ma³ej tolerancji d³ugoœci (z nadrukiem L=L), które nie wymagaj¹ komletowania w zeso³y asowe. W rzyadku uszkodzenia jednego z asów nale y wymieniæ ca³y zesó³ asów. Nie nale y ³¹czyæ asów ró nych roducentów w zesó³ asów. Nie wolno, na ko³a dla zeso³ów asowych, stosowaæ asów zesolonych. e) U ycie rolek nainaj¹cych. W rzek³adni gdzie nie jest mo liwe naci¹gniêcie asa rzez zmianê odleg³oœci miêdzy maszyn¹ naêdzaj¹c¹ a maszyn¹ naêdzan¹ mo na u yæ do nainania asa, rolki nainaj¹cej. Innym zjawiskiem, które wymaga u ycia rolki nainaj¹cej as s¹ drgania d³ugiego ciêgna asa o ma³ym naiêciu lub krótkiego ciêgna rzy gwa³townych zmianach obci¹ enia. Ka de u ycie rolek zwiêksza czêstotliwoœæ rzegiêæ asa oraz wrowadza dodatkowe narê enia zginaj¹ce, co skraca jego ywotnoœæ. Rolki nainaj¹ce mog¹ byæ umieszczone wewn¹trz jak i na zewn¹trz asa. Rolki nainaj¹ce umieszczone o zewnêtrznej stronie asa owoduj¹ ugiêcie asa w rzeciwn¹ stronê ni rzy normalnej racy, co owa nie zmniejsza ywotnoœæ asa. Zaleca siê wiêc stosowanie rolek wewn¹trz asa. Rolki wewnêtrzne owinny osiadaæ rowki o wymiarach jak dla kó³ roboczych. Dla asów normalnorofilowych i zesolonych douszcza siê ³askie rolki wewnêtrzne. Œrednica rolki wewnêtrznej owinna byæ wiêksza lub równa minimalnej œrednicy zalecanej dla danego rzekroju asa. Rolka wewnêtrzna zmniejsza k¹t oasania, dlatego nale y umieœciæ j¹ jak najbli ej du ego ko³a. Rolki zewnêtrzne musz¹ byæ ³askie i o œrednicy wiêkszej lub równej 1,5 œrednicy minimalnej, zalecanej dla danego rzekroju asa. Zewnêtrzna rolka zwiêksza k¹t oasania, dlatego nale y umieszczaæ j¹ jak najbli ej ma³ego ko³a. Wewnêtrzne jak i zewnêtrzne rolki nainaj¹ce owinny byæ umieszczane od strony ciêgna biernego (luÿnego), wyklucza to zmianê kierunku obrotów rzek³adni f) Czystoœæ. Przek³adnia asowa jest wra liwa na chemiczne oddzia³ywanie otoczenia, jego temeraturê i wilgotnoœæ, oraz na smary i zanieczyszczenia. W rzyadku gdy racuje ona w œrodowisku o zwiêkszonym zanieczyszczeniu nale y chroniæ j¹ os³onami. Szczególnej ochrony rzed zanieczyszczeniami wymagaj¹ asy zesolone. Oleje i smary owoduj¹ zmniejszenie srzê enia asa z ko³em oraz chemicznie oddzia³ywaj¹ na as owoduj¹c szybkie jego zniszczenie. Drobne zanieczyszczenia tyu roch i iasek owoduj¹ szybsze siê œcieranie owierzchni bocznych asa i ko³a. Du e zanieczyszczenia tyu drobne kamienie mog¹ sowodowaæ uszkodzenie (wyszczerbienie) ko³a asowego lub zerwanie asa. g) Magazynowanie asów. Prawid³owo rzechowywane asy klinowe nie trac¹ na w³asnoœciach rzez wiele lat. Produkty gumowe rzechowywane w niekorzystnych warunkach i rzy nierawid³owym PORADNIK KONSTRUKTORA 9 PORADNIK KONSTRUKTORA

10 STOMIL SANOK S.A. 1. Informacje ogólne STOMIL SANOK S.A. obchodzeniu siê, zmieniaj¹ swoje w³asnoœci fizyczne. Zmiany te wywo³ane s¹ n. rzez dzia³anie tlenu, ozonu, skrajnie niekorzystnych temeratur, œwiat³a, wilgoci lub rozuszczalników. Magazyn owinien byæ suchy i wolny od kurzu. Pasów nie wolno rzechowywaæ wsólnie z takimi materia³ami jak: rozuszczalniki, aliwo, smary, kwasy i inne chemikalia Niskie temeratury sk³adowania nie s¹ na ogó³ szkodliwe dla asów klinowych, oniewa o jednak nabieraj¹ one sztywnoœci, rzed monta em nale y je ogrzaæ do temeratury +20 C. Pasy nale y chroniæ rzed bezoœrednim dzia³aniem Ÿród³a cie³a. Pasy klinowe nale y chroniæ rzed œwiat³em, w szczególnoœci rzed bezoœrednim naromieniowaniem s³onecznym i silnym œwiat³em sztucznym z du ym udzia³em romieni ultrafioletowych jak n. nie os³oniête œwietlówki (tworzy siê ozon). Aby rzeciwdzia³aæ szkodliwym w³ywom ozonu, omieszczenia magazynowe nie mog¹ osiadaæ urz¹dzeñ wytwarzaj¹cych ozon jak n. fluoroscencyjne Ÿród³a œwiat³a, lamy rtêciowe, elektryczne urz¹dzenia wysokiego naiêcia it. Do magazynowania asów klinowych nie nadaj¹ siê omieszczenia o du ej wilgotnoœci. Wzglêdna wilgotnoœæ owietrza jest najkorzystniejsza gdy jest oni ej 65%. Nale y zwróciæ uwagê, aby asy by³y rzechowywane nienarê one i nie zniekszta³cone. Je eli rzechowywane s¹ wisz¹co, to trzieñ na którym asy wisz¹ owinien mieæ œrednicê conajmniej 10-krotnej gruboœci asa Zasady rawid³owej eksloatacji rzek³adni z asami klinowym Po zamontowaniu rzek³adni i wyregulowaniu narê enia asa rzek³adnia asowa raktycznie nie wymaga konserwacji. Aby zaewniæ zadawalaj¹c¹ i bezawaryjn¹ racê rzek³adni oraz d³ugi czas ywotnoœci asa nale y ostêowaæ wed³ug wskazówek: - rzy rojektowaniu rzek³adni nale y uwzglêdniæ mo liwoœæ zmiany odleg³oœci omiêdzy ko³ami asowymi w celu ³atwego za³o enia asa a nastênie naci¹gniêcia go dla uzyskania wymaganego oœlizgu (uwzglêdniaj¹c 1,5 %-ow¹ mo liwoœæ ca³kowitego douszczalnego wyd³u enia asa odczas racy, oraz 1%-ow¹ tolerancjê d³ugoœci asa) - ko³a asowe owinny byæ wykonane zgodnie z wymiarami i zaleceniami zawartymi w niniejszym oradniku w unkcie 1.3.c). - rowki kó³ asowych owinny byæ czyste, bez uszkodzeñ i substancji zabezieczaj¹cych rzed korozj¹. Pas owinien byæ dok³adnie ustawiony w rowkach tak aby ca³¹ owierzchni¹ boczn¹ styka³ siê ze œciankami rowka; niedouszczalne jest aby as styka³ siê z ko³em owierzchni¹ doln¹ (wyj¹tek: naêdy secjalne jak naêdy ³asko-klinowe) - wczeœniejsza wymiana uszkodzonych (zu ytych) kó³ asowych zaobiega niesodziewanym awariom asa i rzek³adni - nigdy nie nale y u ywaæ adnych substancji zwiêkszaj¹cych rzyczenoœæ asa do ko³a; jest to zbyteczne i co wiêcej szkodliwe - asy nale y zak³adaæ rêcznie i rzy najmniejszym rozstawie kó³ rowkowych; niedouszczalne jest u ywanie jakichkolwiek narzêdzi omocniczych. - o dok³adnym ustawieniu asów w rowkach nale y wyregulowaæ wstênie naci¹g; nastênie uruchomiæ rzek³adniê bez obci¹ enia na krótki okres czasu i onownie skorygowaæ naci¹g - douszczalna nierównoleg³oœæ osi kó³ rzek³adni nie owinna byæ wiêksza ni 1 mm na 100 mm d³ugoœci osi, a tolerancja wzajemnego rzesuniêcia rowków kó³ nie owinna rzekraczaæ 0,25% odleg³oœci omiêdzy osiami - odczas ierwszych godzin racy as bêdzie siê rozci¹ga³ i w tym czasie wymagana jest korekta jego naci¹gu. Jak wynika z doœwiadczenia, o ierwszej godzinie racy od e³nym obci¹ eniem, as wyd³u a siê ok. 70% wartoœci ca³kowitego douszczalnego wyd³u enia, które wynosi 1,5% d³ugoœci asa PORADNIK KONSTRUKTORA 10 PORADNIK KONSTRUKTORA

11 STOMIL SANOK S.A. 1. Informacje ogólne STOMIL SANOK S.A. - nale y zabezieczyæ rzek³adniê os³on¹ ochraniaj¹c¹ - naci¹g asów w warunkach normalnej racy nale y okresowo srawdzaæ i regulowaæ - w rzek³adniach wieloasowych nale y stosowaæ wy³¹cznie zeso³y asowe z³o one z asów secjalnie komletowanych wg wymaganej tolerancji d³ugoœci - rzy uszkodzeniu jednego z asów w zesole asowym nale y wymieniæ ca³y zesó³ asów - w rzyadku zabrudzenia asów klinowych nale y je czyœciæ mieszank¹ glicerynowosirytusow¹ w stosunku 1:10, nie owinno siê u ywaæ innych œrodków chemicznych. Do czyszczenia asów nie wolno stosowaæ ostrych rzedmiotów, jak szczotki druciane, aier œcierny it. oniewa zachodz¹ mechaniczne uszkodzenia owierzchni asa. 1.5.Charakterystyczne uszkodzenia rzek³adni z asami klinowymi i ich rzyczyny Rodzaj uszkodzenia 1) Zerwanie asa o krótkim okresie racy 2) Jednostronne zu ycie asa na owierzchni bocznej 3) Wczeœniejsze zu ycie owierzchni bocznych na ca³ej d³ugoœci asa 4) Miejscowe starcie owierzchni bocznych. 5) Wy ³obienia owierzchni bocznej na ca³ej d³ugoœci asa. Prawdoodobne rzyczyny - naderwanie asa rzy nak³adaniu go na ko³o asowe - zablokowanie naêdu wskutek awarii maszyny naêdzanej, lub dostanie siê do naêdu obcych cia³ - Ÿle obliczony naêd ze zbyt ma³¹ iloœci¹ asów (Ÿle dobrany wsó³czynnik warunków racy k ) T - zbyt du a nierównoleg³oœæ osi kó³ asowych - za du y moment rozruchowy (zw³aszcza rzy naêdach z du ym momentem rozruchowym maszyny naêdzaj¹cej i du ym momentem ooru w czasie rozruchu maszyny naêdzanej nale y stosowaæ urz¹dzenia umo liwiaj¹ce ³agodny rozruch) - nierawid³owy k¹t lub nadmierne zu ycie rowka ko³a asowego - zbyt ma³e narê enie asa - zbyt czêste wystêowanie krótkotrwa³ych rzeci¹ eñ rzek³adni n. wskutek awarii maszyny naêdzanej, - zbyt ma³a iloœæ asów - brak rostoliniowoœci w ustawieniu kó³ asowych - rzekroczona minimalna œrednica ko³a - owierzchnia rowków o zbyt du ej chroowatoœci - za ma³e narê enie asa - blokowanie ko³a maszyny naêdzanej n: wskutek uszkodzenia ³o ysk - tarcie asa o wystê maszyny - raca asa w schodkowo zu ytym rowku ko³a asowego - wadliwy rofil rowka PORADNIK KONSTRUKTORA 11 PORADNIK KONSTRUKTORA

12 STOMIL SANOK S.A. 1. Informacje ogólne STOMIL SANOK S.A. 6) Porzeczne êkniêcie asa na sodniej stronie 7) Stwardnienia i êkniêcia owijki. 8) Odklejanie siê tkaniny owijkowej i objawy sêczenia gumy. 9) Silne drgania. 10) Skrêcanie siê asów. 11) Sadanie asów z kó³ o krótkim okresie racy 12) Zbyt g³oœna raca rzek³adni. 13) Nierównomierne naci¹ganie siê asów. 14) Nadmierne grzanie siê ³o ysk. 15) Zmniejszenie siê rêdkoœci ko³a naêdzanego. - zastosowanie zewnêtrznej rolki nainaj¹cej zamiast wewnêtrznej - zbyt ma³a œrednica rolki nainaj¹cej - nadmierna lub zbyt niska temeratura racy - zbyt du y oœlizg - w³ywy chemiczne - nadmierne narê enie asa - silne oddzia³ywanie kurzu - zbyt du a temeratura otoczenia - oddzia³ywanie chemikalii - skutek oddzia³ywania na as oleju, smaru lub innych chemikalii - rozstaw osi znacznie wiêkszy ni zalecano - du e obci¹ enie uderzeniowe - zbyt ma³e narê enie asa - niewywa one ko³a rowkowe - rzeci¹ ony naêd - nierawid³owy k¹t rowka - brak rostoliniowoœci w ustawieniu kó³ - niew³aœciwy rofil asa lub rowka - nadmierne drgania - zbyt ma³e narê enie asa - rzedostanie siê obcych cia³ do rowków - rzeci¹ ony naêd - zbyt ma³e narê enie asa - za ma³a czêstotliwoœæ kontroli i regulacji narê enia asa - ko³a asowe nie s¹ rostoliniowo osadzone - zbyt ma³e narê enie asa - naêd rzeci¹ ony - niewywa one ko³a rowkowe - wadliwe rowki kó³ - u ycie asów nie komletowanych w zesó³ asów - uzue³nienie w zestawie czêœci asów zu ytych asami nowymi - z³o enie zestawu z asów ró nych roducentów - ³o yska nie s¹ nasmarowane - zbyt du y naci¹g - niewywa one ko³a rowkowe - srawdÿ wzajemn¹ relacjê œrednic kó³ i rêdkoœci - za ma³y naci¹g PORADNIK KONSTRUKTORA 12 PORADNIK KONSTRUKTORA

13 PASY KLINOWE OGÓLNEGO PRZEZNACZENIA

14 NOTATKI

15 STOMIL SANOK S.A. 2. Pasy klinowe ogólnego rzeznaczenia STOMIL SANOK S.A. 2. Pasy klinowe ogólnego rzeznaczenia stosowane w naêdach asowych maszyn i urz¹dzeñ 2.1. Pasy klinowe rodukcji "Stomil Sanok" SA Pasy klinowe owijane Pojedyncze Zesolone W¹skorofilowe (w¹skie) Normalnorofilowe (klasyczne) Zesolone w¹skorofilowe Zesolone normalnorofilowe Pasy wzmocnione [SPZ, SPA, SPB, SPC] Pasy wzmocnione [Z, A, B, 20, C, 25, D, E] Pasy wzmocnione [15J] Pasy wzmocnione [A BP, B BP, C BP] Pasy standard [SPZ Standard, SPA Standard, SPB Standard, SPC Standard.] Pasy standard Z Standard, A Standard, B Standard, 20 Standard, C Standard, 25 Standard, D Standard, E Standard.] Pasy standard [A BP Standard, B BP Standard,] Pasy wzmocnione o d³ugoœci owy ej mm [C, 25, D, E] rys Rodzaje asów klinowych, rodukcji "Stomil Sanok" SA, stosowanych w rzemyœle maszynowym. PORADNIK KONSTRUKTORA 15 PORADNIK KONSTRUKTORA

16 STOMIL SANOK S.A. 2. Pasy klinowe ogólnego rzeznaczenia STOMIL SANOK S.A. 2.2.Pasy klinowe w¹skorofilowe (w¹skie) rodukcji "Stomil Sanok" SA Budowa i zalety. W¹skorofilowe asy klinowe rodukcji "Stomil Sanok" SA dziêki srawdzonej technologii, secjalnie oracowanej konstrukcji (rys. 2.2.) i zestawieniu odowiednio dobranych surowców stanowi¹ niezawodny element naêdów zarówno rzemys³owych jak i samochodowych. Nak³adka gumowa Ciêgno z kordu linkowego Rdzeñ gumowy Owijka Rys Budowa asa w¹skorofilowego (w¹skiego) Stosowane do rodukcji tych asów wysokiej jakoœci kauczuki chlororenowe, kordy oliestrowe i tkaniny bawe³niane, zaewniaj¹ asom odornoœæ na temeraturê i oleje. Na yczenie odbiorców zaewnia siê wykonanie asów w wersji antyelektrostatycznej. Kord jest imregnowany i owlekany secjaln¹ mieszank¹ gumow¹ dziêki czemu osi¹gniêto homogeniczne o³¹czenie kordu z rdzeniem i nak³adk¹ gumow¹. Pogumowana owijka z tkaniny krzy owej nadaje asu odornoœæ na œcieranie, du ¹ elastycznoœæ i wytrzyma³oœæ zmêczeniow¹. Pasy klinowe s¹ stale badane rzez statyczne i dynamiczne urz¹dzenia kontrolne. Funkcjonowanie i sta³e doskonalenie systemu jakoœci w naszym zak³adzie zaewnia rodukt o e³nej identyfikalnoœci i owtarzalnoœci. W³asnoœci asów klinowych w¹skorofilowych: - rzenoszone moce s¹ znacznie wiêksze od mocy rzenoszonych rzez asy klinowe klasyczne o tej samej szerokoœci odzia³owej. Dziêki tak zaoszczêdzonej rzestrzeni instalacyjnej koszty komletnego naêdu s¹ o ok. 30% ni sze w stosunku do naêdu z asami klasycznymi - stosunek wysokoœci do szerokoœci asa wynosi ok. 1:1,2 - mniejsza masa asa (w stosunku do asów klasycznych) zmniejsza si³ê odœrodkow¹, co ozwala na zwiêkszenie rêdkoœci asa do 40 m/s - du a owierzchnia zewnêtrzna asa w stosunku do ola rzekroju olesza odrowadzenie cie³a o - mog¹ racowaæ w temeraturze od -35 do +100 C - minimalne œrednice kó³ asowych (dla w³aœciwej racy rzek³adni) s¹ wiêksze ni dla asów klasycznych Odmiany konstrukcyjne i ich oznaczenie. W¹skorofilowe asy klinowe rodukcji "Stomil Sanok" SA zosta³y secjalnie skonstruowane z rzeznaczeniem dla rzemys³u maszynowego. Dziedziny zastosowania rozci¹gaj¹ siê od lekkoobci¹ onych naêdów, jak n. omy rotacyjne, a do wysokoobci¹ onych mechanizmów miel¹cych i kruszarek kamieni. S¹ one rodukowane wg normy PN - ISO PORADNIK KONSTRUKTORA 16 PORADNIK KONSTRUKTORA

17 STOMIL SANOK S.A. 2. Pasy klinowe ogólnego rzeznaczenia STOMIL SANOK S.A. Zgodnie z decyzjami komitetu ISO TC41, rofil w¹ski otrzyma³ oznaczenie kodowe SPZ, SPA, SPB, SPC (SP - oznaczenie rofilu w¹skiego, Z; A; B; C; - oznaczenie wielkoœci rzekroju asa). W "Stomil Sanok" SA rodukowane s¹ dwie odmiany konstrukcyjne asów w¹skorofilowych: - odstawow¹ wersj¹ asów tego rofilu s¹ asy wzmocnione oznaczone symbolami: SPZ, SPA, SPB, SPC, (nadruk na asie w kolorze ó³tym) - drug¹ wersj¹ asów w¹skich, s¹ asy tyu standard. Jest to wersja, której asy maj¹ o ok. 25% mniejsz¹ ywotnoœæ w stosunku do asów w wersji wzmocnionej. Pasy te oznacza siê symbolami: SPZ Standard, SPA Standard, SPB Standard, SPC Standard (nadruk na asie w kolorze zielonym). Tabela 2.1. Wymiary asów w¹skorofilowych wymiary w milimetrach l l 0 b 0 h d Pas w¹ski oznaczenie ISO, DIN orientacyjna szer. górna l 0 szerokoœæ odzia³owa l wysokoœæ asa h 0 wys. nad lini¹ odzia³ow¹ b min.œr. odzia³owa ko³a d min. Masa 1 mb asa [kg]» douszczalna rêd. asa [m/s] SPZ SPA SPB SPC 9,7 12,7 16,3 22 8, ,8 3,5 4, ,08 0,14 0,22 0,42 40 Okreœlenie d³ugoœci. Normy ISO oraz DIN rzyjmuj¹ szerokoœæ odzia³ow¹ l (skuteczn¹) jako odstawow¹ dla normowania asów klinowych i rowków. Jest to szerokoœæ asa klinowego, która zostaje o niezmieniona gdy as zostaje zgiêty od k¹tem 90. D³ugoœæ odzia³owa L jest wiêc d³ugoœci¹ asa klinowego mierzon¹ na wysokoœci swej szerokoœci odzia³owej. W zwi¹zku z tym ten wymiar nale y uwa aæ za miarodajny w celu okreœlenia d³ugoœci asa. St¹d te, rzy okreœleniu d³ugoœci asa nale y zwróciæ uwagê na rodzaj d³ugoœci omiarowej i ewentualnie rzeliczyæ j¹, stosuj¹c do naszych asów wartoœci rzeliczeniowe z tabeli 2.2. Wed³ug norm stoniowanie d³ugoœci asa (d³ugoœci odzia³owej) odbywa siê wed³ug szeregu liczb normalnych R40. Rzeczywisty rogram rodukcyjny "Stomil Sanok" SA obejmuje wiele d³ugoœci z oza tego szeregu. Dok³adne informacje mo na znaleÿæ w katalogach asów klinowych wydawanych rzez "Stomil Sanok" SA. PORADNIK KONSTRUKTORA 17 PORADNIK KONSTRUKTORA

18 STOMIL SANOK S.A. 2. Pasy klinowe ogólnego rzeznaczenia STOMIL SANOK S.A. Tabela 2.2 Podstawowe d³ugoœci asów w¹skorofilowych ,7 wymiary w milimetrach SPZ SPA SPB SPC L L L L Odchy³ki d³ugoœci odzia³owej L - wed³ug tabeli 2.3 Douszczalna ró nica d³ugoœci L asów racuj¹cych w zesole asowym - wed³ug tabeli 2.3 Dok³adne informacje o aktualnie rodukowanych d³ugoœciach asów mo na uzyskaæ z katalogów asów klinowych wydawanych rzez "Stomil Sanok" SA D³ugoœci oznaczone t³ustym drukiem s¹ z szeregu liczb normalnych R40 i zalecane s¹ rzez "Stomil Sanok" SA L z» L + 13 mm L w» L - 30 mm L z» L + 18 mm L w» L - 39 mm L z» L + 22 mm L w» L - 60 mm L z» L + 30 mm L w» L - 73 mm L z - d³ugoœæ zewnêtrzna asa L - d³ugoœæ odzia³owa asa L w - d³ugoœæ wewnêtrzna asa L z - d³ugoœæ zewnêtrzna asa L - d³ugoœæ odzia³owa asa L w - d³ugoœæ wewnêtrzna asa L z - d³ugoœæ zewnêtrzna asa L z - d³ugoœæ zewnêtrzna asa L - d³ugoœæ odzia³owa asa L - d³ugoœæ odzia³owa asa L w - d³ugoœæ wewnêtrzna asa L w -d³ugoœæ wewnêtrzna asa Masa 1 mb: ~ 0.08 kg Masa 1 mb: ~ 0.14 kg W zakresie: Masa 1 mb: ~ 0.22 kg Masa 1 mb: ~ 0.42 kg mm mm mm mm mo liwe jest wykonanie ka dej d³ugoœci asa na yczenie odbiorcy o wczeœniejszym uzgodnieniu ze "Stomil Sanok" SA PORADNIK KONSTRUKTORA 18 PORADNIK KONSTRUKTORA

19 STOMIL SANOK S.A. 2. Pasy klinowe ogólnego rzeznaczenia STOMIL SANOK S.A. Tabela 2.3. Odchy³ki d³ugoœci odzia³owej L asów w¹skorofilowych wymiary w milimetrach Przekrój asa Tolerancja Pasy o rofilu w¹skim zgodne z ISO i DIN W¹skorofilowe asy klinowe rodukcji "Stomil Sanok" SA odowiadaj¹ normie ISO 4184 z któr¹ zgodna jest norma DIN 7753 czêœæ 1. Pasy te odowiadaj¹ w swej budowie i w³asnoœciach w¹skorofilowym asom klinowym wed³ug normy USA RMA/MPTA. W USA znormalizowane s¹ trzy rzekroje w¹skich asów klinowych, s¹ to asy: 3V/9N, 5V/15N, 8V/25N. Pas 3V/9N odowiada w rzybli eniu asu SPZ, as 5V/15N - asu SPB. Dla 8V/25N nie ma orównywalnego w¹skiego asa klinowego wg ISO. Pas 3V/9N i 5V/15N mo e bez roblemu racowaæ w ko³ach asowych odowiednio asów SPZ - Z/10 i SPB - B/17 (rys 4.1, f ). Nie zaleca siê jednak odwrotnego stosowania bez korekty rofilu rowka (rys. 4.1, g ; h). Przyk³ad oznaczenia asa wg RMA/MPTA: as 3V 800 as 9N /8 cala wynosi górna szerokoœæ asa, 9 - górna szerokoœæ asa w mm V - oznaczenie asa - as w¹skorofilowy ojedynczy N - oznaczenie asa w¹skorofilowego d³ugoœæ zewnêtrzna asa w calach ojedynczego (w rzyadku asa odzielona rzez 10 (1 cal = 25.4 mm) zesolonego zamiast N d³ugoœæ zewnêtrzna asa w mm: bêdzie litera J) L zew= (800 x 25,4 mm)/10 = 2032 mm d³ugoœæ zewnêtrzna w mm Przyk³ady zamawiania: SPZ, SPZ Standard SPA, SPA Standard Zakres d³ugoœci SPB, SPB Standard SPC, SPC Standard Douszczalne ró nice d³ugoœci L miêdzy asami racuj¹cymi w zesole L=L Tolerancje d³ugoœci asów w wersji L=L a) asy klinowe ojedyncze n. as o rzekroju SPZ i d³ugoœci odzia³owej L = 950 mm: as klinowy SPZ iloœæ sztuk b) asy klinowe do racy w zesole n. zesó³ 3-ch asów o rzekroju SPZ i d³ugoœci odzia³owej L = 950 mm: as klinowy 3 SPZ iloœæ sztuk zeso³ów. PORADNIK KONSTRUKTORA 19 PORADNIK KONSTRUKTORA

20 STOMIL SANOK S.A. 2. Pasy klinowe ogólnego rzeznaczenia STOMIL SANOK S.A. 2.3.Pasy klinowe normalnorofilowe (klasyczne) rodukcji "Stomil Sanok" SA Budowa i zalety. Pasy klinowe klasyczne wykonywane s¹ t¹ sam¹ metod¹ co asy klinowe w¹skie. Dziêki zastosowaniu srawdzonej technologii wytwarzania, najleszych surowców, secjalnej konstrukcji, dajemy u ytkownikowi doskona³y as klinowy zdolny rzenieœæ du e moce rzy otymalnej ywotnoœci i zaewnieniu bezieczeñstwa. Nak³adka gumowa Ciêgno z kordu linkowego Rdzeñ gumowy Owijka Rys Budowa asa normalnorofilowego (klasycznego) W³asnoœci asów klinowych normalnorofilowych: - stosunek wysokoœci do szerokoœci asa wynosi ok. 1 : 1,6 - maksymalna rêdkoœæ asa nie owinna rzekraczaæ 30 m/s - minimalna, zalecana œrednica ko³a asowego jest mniejsza ni dla asów o rofilu w¹skim - temeratura racy zale y od rodzaju konstrukcji asa Klasyczne asy klinowe rodukuje siê dla rzemys³u rzede wszystkim jako czêœci zamienne. Dla nowych naêdów zaleca siê stosowanie - z rzyczyn kosztów i wielkoœci rzek³adni - rawie zawsze uk³ad naêdowy z w¹skimi asami klinowymi. Jedynie rzy naêdach secjalnych, jak n. naêdy ³asko-klinowe, naêdy z maksymalnie ma³ymi œrednicami kó³ asowych, stosuje siê asy klasyczne. Odmiany konstrukcyjne i ich oznaczenie. Pasy klinowe klasyczne rodukcji "Stomil Sanok" SA s¹ rodukowane wg wymagañ normy PN - ISO 4184 (z wyj¹tkiem rofili 20 i 25, które rodukowane s¹ wed³ug Stomil Sanok ZN - 71). W "Stomil Sanok" SA rodukowane s¹ trzy odmiany konstrukcyjne asów normalnorofilowych, o rzekroju Z, A, B, 20, C, 25, D, E. Podstawow¹ wersj¹ s¹ asy oznaczone symbolami Z, A, B, 20, C, 25, D, E ( nadruk na asie w kolorze ó³tym). Jest to wersja wzmocniona, rodukowana w zakresie d³ugoœci o mm, która mo e racowaæ w temeraturze od -35 do +100 C. Drug¹ wersj¹ s¹ asy tyu standard; asy te maj¹ o ok. 25% mniejsz¹ ywotnoœæ w stosunku do asów w wersji wzmocnionej. Oznaczane s¹ one symbolami: Z Standard, A Standard, B Standard, 20 Standard, C Standard, 25 Standard, D Standard, E Standard (zielony nadruk na asie). Trzeci¹ wersj¹ s¹ asy wzmocnione oznaczone symbolami: C, D, E ( ó³ty nadruk na asie). Produkowane s¹ one wy³¹cznie w zakresie d³ugoœci mm. Ciêgno w tych asach stanowi tkanina kordowa wiskozowa. Mog¹ one racowaæ w temeraturze od -30 do o +60 C Zgodnie z ISO d³ugoœæ asów w¹skich i klasycznych rodukcji "Stomil Sanok" SA jest okreœlona za omoc¹ d³ugoœci odzia³owej. PORADNIK KONSTRUKTORA 20 PORADNIK KONSTRUKTORA

21 STOMIL SANOK S.A. 2. Pasy klinowe ogólnego rzeznaczenia STOMIL SANOK S.A. Tabela 2.4. Wymiary asów normalnorofilowych l l 0 wymiary w milimetrach b 0 d h Pas oznaczenie ISO Z A B - C - D E klasyczny oznaczenie DIN orientacyjna szerokoœæ górna l szerokoœæ odzia³owa l 8, wysokoœæ asa h , wys. asa nad lini¹ odzia³ow¹ b 2,5 3,3 4,2 4,8 5,7 6,3 8,1 9,6 min. œr. odzia³owa ko³a d min masa 1 mb asa [kg]» 0,07 0,12 0,20 0,27 0,37 0,44 0,69 1,03 douszczalna rêdkoœæ asa [m/s] 30 Oznaczenie asów wg ISO i DIN. Klasyczne asy klinowe rodukcji "Stomil Sanok" SA zgodne s¹ z norm¹ ISO Dodatkowo rodukowane s¹ rzekroje 20 i 25 zgodne z DIN 2215 a nie ujête w ISO, których z rzyczyn wymienialnoœci i racjonalizacji nale y unikaæ. Norma DIN za oznaczenie wielkoœci rzekroju asa rzyjmuje odanie górnej szerokoœci asa, miêdzynarodowo stosuje siê oznaczenie asa rzez literê, n. as 17 oznaczany jest liter¹ B. Norma ISO 4184 rzyjmuje dla omiaru d³ugoœci asów w¹skich i klasycznych d³ugoœæ odzia³ow¹ (skuteczn¹). Wed³ug DIN dla okreœlenia d³ugoœci asa obowi¹zuje jednak nadal d³ugoœæ wewnêtrzna. St¹d te, rzy okreœleniu d³ugoœci asa nale y zwróciæ uwagê na rodzaj d³ugoœci omiarowej i ewentualnie rzeliczyæ j¹ stosuj¹c do naszych asów wartoœci rzeliczeniowe z tabeli 2.5. Wed³ug norm stoniowanie d³ugoœci asa (d³ugoœci odzia³owej) odbywa siê wed³ug szeregu liczb normalnych R40. Rzeczywisty rogram rodukcyjny "Stomil Sanok" SA obejmuje wiele d³ugoœci z oza tego szeregu. Dok³adne informacje mo na znaleÿæ w katalogach asów klinowych wydawanych rzez "Stomil Sanok" SA. PORADNIK KONSTRUKTORA 21 PORADNIK KONSTRUKTORA

22 STOMIL SANOK S.A. 2. Pasy klinowe ogólnego rzeznaczenia STOMIL SANOK S.A. Tabela 2.5. Podstawowe d³ugoœci asów normalnorofilowych wymiary w milimetrach Z A B L L L Odchy³ki d³ugoœci odzia³owej L - wg tabeli 2.6 Douszczalna ró nica d³ugoœci L asów racuj¹cych w zesole asowym - wg tabeli 2.6 Dok³adne informacje o aktualnie rodukowanych d³ugoœciach asów mo na uzyskaæ z katalogów asów klinowych wydawanych rzez "Stomil Sanok" SA D³ugoœci oznaczone t³ustym drukiem s¹ z szeregu liczb normalnych R40 i zalecane s¹ rzez "Stomil Sanok" SA L z» L + 16 mm L w» L - 24 mm L z» L + 20 mm L w» L - 30 mm L z» L + 26 mm L w» L - 44 mm L z - d³ugoœæ zewnêtrzna asa L - d³ugoœæ odzia³owa asa L w - d³ugoœæ wewnêtrzna asa L z - d³ugoœæ zewnêtrzna asa L - d³ugoœæ odzia³owa asa L w - d³ugoœæ wewnêtrzna asa L z - d³ugoœæ zewnêtrzna asa L - d³ugoœæ odzia³owa asa L w - d³ugoœæ wewnêtrzna asa Masa 1 mb: ~ 0.07 kg Masa 1 mb: ~ 0.12 kg Masa 1 mb: ~ 0.20 kg W zakresie mm mo liwe jest wykonanie ka dej d³ugoœci asa na yczenie odbiorcy o wczeœniejszym uzgodnieniu ze "Stomil Sanok" SA W zakresie mm mo liwe jest wykonanie ka dej d³ugoœci asa na yczenie odbiorcy o wczeœniejszym uzgodnieniu ze "Stomil Sanok" SA W zakresie mm mo liwe jest wykonanie ka dej d³ugoœci asa na yczenie odbiorcy o wczeœniejszym uzgodnieniu ze "Stomil Sanok" SA PORADNIK KONSTRUKTORA 22 PORADNIK KONSTRUKTORA

23 STOMIL SANOK S.A. 2. Pasy klinowe ogólnego rzeznaczenia STOMIL SANOK S.A. Tabela 2.5. Podstawowe d³ugoœci asów normalnorofilowych - c.d. wymiary w milimetrach L L L Odchy³ki d³ugoœci odzia³owej L - wg tabeli 2.6 Douszczalna ró nica d³ugoœci L asów racuj¹cych w zesole asowym - wg tabeli 2.6 Dok³adne informacje o aktualnie rodukowanych d³ugoœciach asów mo na uzyskaæ z katalogów asów klinowych wydawanych rzez "Stomil Sanok" SA D³ugoœci oznaczone t³ustym drukiem s¹ z szeregu liczb normalnych R40 i zalecane s¹ rzez "Stomil Sanok" SA L z» L + 30 mm L w» L - 48 mm C L z» L + 36 mm L w» L - 54 mm 25 L z» L + 39 mm L w» L - 61mm L z - d³ugoœæ zewnêtrzna asa L - d³ugoœæ odzia³owa asa L w - d³ugoœæ wewnêtrzna asa L z - d³ugoœæ zewnêtrzna asa L - d³ugoœæ odzia³owa asa L w - d³ugoœæ wewnêtrzna asa L z - d³ugoœæ zewnêtrzna asa L - d³ugoœæ odzia³owa asa L w - d³ugoœæ wewnêtrzna asa Masa 1 mb: ~ 0.27 kg W zakresie mm mo liwe jest wykonanie ka dej d³ugoœci asa na yczenie odbiorcy o wczeœniejszym uzgodnieniu ze "Stomil Sanok" SA Masa 1 mb: ~ 0.37 kg W zakresie mm mo liwe jest wykonanie ka dej d³ugoœci asa na yczenie odbiorcy o wczeœniejszym uzgodnieniu ze "Stomil Sanok" SA Masa 1 mb: ~ 0.44 kg W zakresie mm mo liwe jest wykonanie ka dej d³ugoœci asa na yczenie odbiorcy o wczeœniejszym uzgodnieniu ze "Stomil Sanok" SA PORADNIK KONSTRUKTORA 23 PORADNIK KONSTRUKTORA

24 STOMIL SANOK S.A. 2. Pasy klinowe ogólnego rzeznaczenia STOMIL SANOK S.A. Tabela 2.5. Podstawowe d³ugoœci asów normalnorofilowych - c.d. wymiary w milimetrach D L E L Odchy³ki d³ugoœci odzia³owej L - wg tabeli 2.6 Douszczalna ró nica d³ugoœci L asów racuj¹cych w zesole asowym - wg tabeli 2.6 Dok³adne informacje o aktualnie rodukowanych d³ugoœciach asów mo na uzyskaæ z katalogów asów klinowych wydawanych rzez "Stomil Sanok" SA D³ugoœci oznaczone t³ustym drukiem s¹ z szeregu liczb normalnych R40 i zalecane s¹ rzez "Stomil Sanok" SA L z» L + 50 mm L w» L - 70 mm L z» L + 57 mm L w» L - 88 mm L z - d³ugoœæ zewnêtrzna asa L - d³ugoœæ odzia³owa asa L w - d³ugoœæ wewnêtrzna asa L z - d³ugoœæ zewnêtrzna asa L - d³ugoœæ odzia³owa asa L w - d³ugoœæ wewnêtrzna asa Masa 1 mb: ~ 0.69 kg W zakresie mm mo liwe jest wykonanie ka dej d³ugoœci asa na yczenie odbiorcy o wczeœniejszym uzgodnieniu ze "Stomil Sanok" SA Masa 1 mb: ~ 1.03 kg W zakresie mm mo liwe jest wykonanie ka dej d³ugoœci asa na yczenie odbiorcy o wczeœniejszym uzgodnieniu ze "Stomil Sanok" SA PORADNIK KONSTRUKTORA 24 PORADNIK KONSTRUKTORA

25 STOMIL SANOK S.A. 2. Pasy klinowe ogólnego rzeznaczenia STOMIL SANOK S.A. Przekrój asa Tabela 2.6. Odchy³ki d³ugoœci odzia³owej L dla asów normalnorofilowych wymiary w milimetrach Z, Z Standard A, A Standard B, B Standard C, C Standard D, D Standard E, E Standard 20, 20 Standard Tolerancja Zakres d³ugoœci Tolerancja Zakres d³ugoœci 25, 25 Standard L = L Tolerancje d³ugoœci dla asów w wersji L=L Douszczalne ró nice d³ugoœci L miêdzy asami racuj¹cymi w jednym zesole do do Przyk³ady zamawiania. a) asy klinowe ojedyncze n. as o rofilu B i d³ugoœci odzia³owej L = 2360 mm: as klinowy B iloœæ sztuk b) asy klinowe do racy w zesole n. zesó³ 3-ch asów o rofilu B i d³ugoœci odzia³owej L = 2360 mm: as klinowy 3 B iloœæ sztuk zeso³ów PORADNIK KONSTRUKTORA 25 PORADNIK KONSTRUKTORA

26 STOMIL SANOK S.A. 2. Pasy klinowe ogólnego rzeznaczenia STOMIL SANOK S.A Pasy klinowe zesolone rodukcji "Stomil Sanok" SA Budowa i zalety. Pasy zesolone stanowi¹ trwa³e o³¹czenie, taœm¹ ³¹cz¹c¹, 2, 3, 4, lub 5-ciu asów ojedynczych o danym rzekroju, rys Mog¹ one byæ budowane z asów w¹skich lub klasycznych. W rzyadku koniecznoœci zastosowania wiêkszej iloœci eber ni 5 nale y stosowaæ zestawy asów zesolonych wg tabeli 4.6. taœma ³¹cz¹ca Rys Pas zesolony asy ojedyncze Pasy zesolone dziêki taœmie ³¹cz¹cej stanowi¹ trwa³y, elastyczny wzd³u nie, a sztywny orzecznie element naêdowy o charakterystyce jednoasowej. Niektóre sytuacje naêdowe nie daj¹ siê rozwi¹zaæ ojedynczo racuj¹cymi asami lub nawet zeso³em asów klinowych. Przy skrajnym obci¹ eniu uderzeniowym i/lub rzy racy ulsuj¹cej (n. srê arki, silniki salinowe itd) ojedyncze asy klinowe maj¹ sk³onnoœci do drgañ. To mo e dorowadziæ do skrêcania asa w rowku i zniszczenia go, lub do wyskoczenia asa z ko³a asowego. Takim awariom zaobiegaj¹ asy zesolone, oniewa ich taœma ³¹cz¹ca znacznie zwiêksza sztywnoœæ orzeczn¹ i tym samym zaobiega drganiom asa. Pasy zesolone s¹ rzede wszystkim stosowane do oleszenia warunków racy w naêdach rzy: - ulsuj¹cym biegu - skrajnym obci¹ eniu uderzeniowym - du ym rozstawie osi w o³¹czeniu z ma³ymi ko³ami asowymi - ionowych wa³ach - racy nawrotnej - naêdach ³asko-klinowych - naêdach srzêg³owych - technice transortowej Z owodzeniem s¹ stosowane w rzemyœle maszynowym n. rzy wibratorach, gatrach, kruszarkach, maszynach drogowych, komresorach, wentylatorach, tokarkach, szlifierkach i frezarkach. Pasy klinowe zesolone owinny racowaæ na ko³ach rowkowych wykonanych zgodnie ze wskazówkami zawartymi w rozdziale 4. Przy zastosowaniu asów zesolonych obowi¹zuje ogólna zasada, aby nie douszczaæ do bezoœredniego stykania siê asa z cia³ami obcymi jak kamienie, nagromadzony y³, trociny itd. W odobnych warunkach naêd musi byæ chroniony os³on¹. Oznaczenie asów. Komisja normalizacyjna ISO TC41/SC1 zastosowa³a dla asów zesolonych z asami w¹skimi jako bazê amerykañsk¹ normê RMA/MPTA. Przy czym dotychczasowe oznaczenie rofili 3V, 5V, 8V rzemianowano na 9J, 15J, 25J. W rzyadku asów zesolonych z rofilem klasycznym oznaczenie asów ojedynczych A, B, C, D, E, rzemianowano na: AJ, BJ, CJ, DJ, EJ. PORADNIK KONSTRUKTORA 26 PORADNIK KONSTRUKTORA

27 STOMIL SANOK S.A. 2. Pasy klinowe ogólnego rzeznaczenia STOMIL SANOK S.A. Odmiany konstrukcyjne i ich oznaczenie. Pasy zesolone "Stomil Sanok" SA rodukowane s¹ wg ZN-Stomil Sanok-65 i oznaczone s¹ one symbolami 15J; A BP; B BP; C BP które odowiadaj¹ asom zesolonym wg ISO o symbolach 15J; AJ; BJ; CJ. o Pasy te mog¹ racowaæ w temeraturze od -30 do +60 C rzy rêdkoœci asa nie rzekraczaj¹cej 30 m/s. Okreœlenie d³ugoœci. W miêdzynarodowej normie ISO 5290 ustalono efektywn¹ szerokoœæ nominaln¹ rowka ko³a asowego w jako wartoœæ bazow¹ dla normalizacji rowka ko³a asowego i rzynale nych im e asów klinowych zesolonych. Szerokoœæ efektywna rowka jest to najwiêksza szerokoœæ rowka mierzona na rostoliniowych œciankach rowka. Dla wszystkich kó³ omiarowych i rzewa nie dla kó³ roboczych rodukowanych seryjnie ojêcie to okrywa siê z rzeczywist¹ szerokoœci¹ górn¹ rowka. Po³o enie œrednicy odzia³owej d (skutecznej ) odane jest w zwi¹zku z tym, tylko jako wartoœæ rzybli ona. Dla obliczenia wymiarów i mocy rzek³adni stosuje siê wiêc œrednicê efektywn¹ ko³a. Minimalne obliczeniowe ró nice w rze³o eniu i czêstotliwoœci obrotowej nie maj¹ raktycznego w³ywu. D³ugoœæ efektywna L jest d³ugoœci¹ asa mierzon¹ na wysokoœci e swej szerokoœci efektywnej w e. W zwi¹zku z tym d³ugoœæ efektywn¹ L e nale y uwa aæ za miarodajn¹ dla okreœlenia d³ugoœci asa zesolonego. Ze wzglêdu na brak zgodnoœci co do d³ugoœci omiarowej okreœlaj¹cej d³ugoœæ asa zesolonego, nale y rzy okreœleniu d³ugoœci asa zesolonego zwróciæ uwagê na rodzaj d³ugoœci omiarowej i ewentualnie rzeliczyæ j¹, stosuj¹c do naszych asów wartoœci rzeliczeniowe z tabeli 2.7. Obliczeñ rzek³adni z asami zesolonymi nale y dokonaæ zgodnie z rzyk³adem odanym w unkcie 3.8. Wed³ug norm stoniowanie d³ugoœci asa zesolonego (d³ugoœci efektywnej) odbywa siê wed³ug szeregu liczb normalnych R40. Rzeczywisty rogram rodukcyjny "Stomil Sanok" SA obejmuje wiele d³ugoœci z oza tego szeregu. Dok³adne informacje mo na znaleÿæ w katalogach asów klinowych wydawanych rzez "Stomil Sanok" SA. PORADNIK KONSTRUKTORA 27 PORADNIK KONSTRUKTORA

28 STOMIL SANOK S.A. 2. Pasy klinowe ogólnego rzeznaczenia STOMIL SANOK S.A. Tabela 2.7 Podstawowe d³ugoœci asów zesolonych wymiary w milimetrach H H 1 40 o w e oznaczenie rzekroju asa 15J A BP B BP C BP e , wymiary orientacyjne w» H1» H» , , , J A BP B BP C BP L e L e L e L e Odchy³ki d³ugoœci efektywnej L e : % Douszczalna ró nica d³ugoœci efektywnej L e asów racuj¹cych w zesole asowym wg tabeli 2.8 Dok³adne informacje o aktualnie rodukowanych d³ugoœciach asów mo na uzyskaæ z katalogów asów klinowych wydawanych rzez "Stomil Sanok" SA D³ugoœci oznaczone t³ustym drukiem s¹ z szeregu liczb normalnych R40 i zalecane s¹ rzez"stomil Sanok" SA L w» L e - 71 mm L w - d³ugoœæ wewnêtrzna asa L e - d³ugoœæ efektywna asa Masa 1 mb jednego asa: ~ 0.28 kg L w» L e - 36 mm L w - d³ugoœæ wewnêtrzna asa L e - d³ugoœæ efektywna asa Masa 1 mb jednego asa: ~ 0.17 kg/m W zakresie: L w» L e - 52 mm L w - d³ugoœæ wewnêtrzna asa L e - d³ugoœæ efektywna asa Masa 1 mb jednego asa: ~ 0.27 kg/m L w» L e - 68 mm L w - d³ugoœæ wewnêtrzna asa L e - d³ugoœæ efektywna asa Masa 1 mb jednego asa: ~ 0.45 kg/m mm mm mm mm mo liwe jest wykonanie ka dej d³ugoœci asa na yczenie odbiorcy o wczeœniejszym uzgodnieniu ze "Stomil Sanok" SA PORADNIK KONSTRUKTORA 28 PORADNIK KONSTRUKTORA

29 STOMIL SANOK S.A. 2. Pasy klinowe ogólnego rzeznaczenia STOMIL SANOK S.A. Tabela 2.8 Odchy³ki d³ugoœci efektywnej asów zesolonych wymiary w milimetrach Przekrój asa Zakres d³ugoœci efektywnej L e Odchy³ki d³ugoœci efektywnej L e Douszczalne ró nice d³ugoœci efektywnej miêdzy asami racuj¹cymi w jednym zesole 15J, A BP, B BP, C BP, A BP Standard B BP Standard C BP Standard do % Przyk³ady zamawiania Poniewa miêdzynarodowo nie ma zgodnoœci co do okreœlenia d³ugoœci asa zesolonego, a asortyment zosta³ osi¹gniêty, asy zesolone rodukcji "Stomil Sanok" SA zamawiaæ nale y zgodnie z rzyk³adem. a) asy zesolone ojedyncze n. as zesolony sk³adaj¹cy siê z 3-ch ciêgien o rzekroju 15J i d³ugoœci efektywnej L = 3000 mm: e as klinowy 3-15J iloœæ sztuk b) asy zesolone racuj¹ce w zesole n. do naêdu wymagany jest as zesolony B BP o 18-stu ciêgnach i d³ugoœci efektywnej L e = 4250 mm. Ogólnie otrzeba 4 asy zesolone: 2 szt. z 4 ebrami i 2 szt. z 5 ebrami (atrz tabela 4.6) Zamówienie brzmi: 1 zestaw sk³adaj¹cy siê z: 2 sztuk asów zesolonych 4 B BP L e 2 sztuk asów zesolonych 5 B BP L e PORADNIK KONSTRUKTORA 29 PORADNIK KONSTRUKTORA

30

31 OBLICZENIA PRZEK ADNI Z PASAMI KLINOWYMI

32 NOTATKI

33 STOMIL SANOK S.A. 3. Obliczanie rzek³adni z asami klinowymi STOMIL SANOK S.A. 3.Obliczanie rzek³adni z asami klinowymi rodukcji "Stomil Sanok" SA 3.1.Iloœæ asów w rzek³adni Aby uzyskaæ otymalne warunki rzenoszenia mocy, du ¹ niezawodnoœæ rzek³adni oraz wymagan¹ ywotnoœæ asa niezbêdne jest konstruowanie rzek³adni na bazie obliczeñ, których celem jest dobranie otymalnego rzekroju i iloœci asów których nale y u yæ w rozatrywanej rzek³adni. Wymagan¹ iloœæ asów dla rzeniesienia okreœlonej mocy oblicza siê z zale noœci: z = N kt N k k 1 f L gdzie: z - iloœæ wymaganych asów w rzek³adni (wyliczon¹ wartoœæ zaokr¹glamy w górê do liczby ca³kowitej), N - moc rzenoszona rzez rzek³adnie, N - moc rzenoszona rzez jeden as, 1 k - wsó³czynnik k¹ta oasania, f k - wsó³czynnik warunków racy, T k - wsó³czynnik d³ugoœci asa. L Aby okreœliæ wartoœci wsó³czynników korekcji niezbêdna jest znajomoœæ odstawowych danych technicznych rzek³adni: - rodzaj maszyny naêdzanej i naêdzaj¹cej, - wymagana rzenoszona moc [KW], - rêdkoœæ maszyny naêdzaj¹cej [obr/min], - rêdkoœæ maszyny naêdzanej [obr/min], - warunki racy rzek³adni. Przy wartoœciach oœrednich, rzenoszonej mocy rzez jeden as oraz wsó³czynników, nale y obliczyæ je za omoc¹ interolacji liniowej. 3.2.Wytyczne dla wyboru rofilu asa klinowego Przy omocy oni szych wykresów istnieje mo liwoœæ dobrania odowiedniego rzekroju asa klinowego, uwzglêdniaj¹c rzy tym gosodarnoœæ i wielkoœæ konstrukcji. Dla nowych naêdów zaleca siê stosowanie - z rzyczyn kosztów i wielkoœci rzek³adni - rawie zawsze uk³ad naêdowy z asami w¹skorofilowymi (w¹skimi). Jedynie rzy naêdach secjalnych jak n. naêdy ³asko - klinowe, naêdy z maksymalnie ma³ymi œrednicami kó³ asowych, stosuje siê asy normalnorofilowe (klasyczne). Wielkoœæ zastosowanego rzekroju zale y od rêdkoœci obrotowej mniejszego ko³a. (n d[obr/min]) i mocy obliczeniowej (N o =N k T[kW]). Uwzglêdnienie otymalnych warunków rzenoszenia mocy oraz gosodarnoœci uzyskuje siê rzez stosowanie du ych kó³ asowych dla których rêdkoœæ asa mieœci siê w granicach m/s. Z doœwiadczenia wynika, e unikaæ nale y minimalnych œrednic kó³ asowych. Przy doborze œrednicy ma³ego ko³a (d ) nale y mieæ na uwadze, e zmniejszenie œrednicy, rzy ustalonych innych arametrach, owoduje wzrost si³y obwodowej, co zwiêksza obci¹ enie ³o ysk i wa³ów. Pasy w¹skorofilowe charakteryzuj¹ siê wiêksz¹ zdolnoœci¹ rzenoszenia mocy w stosunku do asów normalnorofilowych, wymagaj¹ one jednak wiêkszych minimalnych œrednic. Przestrzegaæ nale y granicznej wartoœci douszczalnej rêdkoœci asa, która wynosi dla rofili w¹skich 40 m/s, a dla klasycznych 30 m/s. PORADNIK KONSTRUKTORA 33 PORADNIK KONSTRUKTORA

34 STOMIL SANOK S.A. 3. Obliczanie rzek³adni z asami klinowymi STOMIL SANOK S.A. Je eli w zastosowanym wykresie doboru wielkoœci rzekroju asa unkt rzeciêcia znajduje siê w obli u linii rozgraniczaj¹cej dwa rzekroje, dobry naêd uzyskamy stosuj¹c oba rzekroje. Nale y obliczyæ rzek³adniê z u yciem obu rzekroi i wybraæ bardziej ekonomiczn¹, bardziej odowiedni¹ ze wzglêdu na inne Twoje wymagania. obroty mniejszego ko³a n d [obr/min] d= SPZ d= d= d= d= d= d= SPA d= d= moc obliczeniowa N. k T [kw] d= d= SPB d= d= Rys Wykres wstênego doboru wielkoœci rzekroju asa w¹skorofilowego SPC d= d= obroty mniejszego ko³a n d [obr/min] d = d = Z d = d = A d = d = B d = d = d = d = C 25 D d = E moc obliczeniowa N. k T [kw] Rys. 3.2 Wykres wstênego doboru wielkoœci rzekroju asa normalnorofilowego PORADNIK KONSTRUKTORA 34 PORADNIK KONSTRUKTORA