STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA na lata

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA na lata 2014-2020"

Transkrypt

1 Załącznik do uchwały nr 650/13 Rady Miasta Torunia z dnia 21 listopada 2013r. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA na lata AKTUALIZACJA STRATEGII NA LATA Toruń 2013

2 Spis treści: 1.Wprowadzenie Ramy prawne i zgodność z innymi dokumentami strategicznymi Diagnoza sytuacji społecznej i prognoza zmian w perspektywie do 2020 roku Źródła analizy Sytuacja demograficzna Starzenie się ludności, konsekwencje i wyzwania Niepełnosprawność Rodzina i sytuacja dziecka Ubóstwo i bezdomność Bezrobocie Uzależnienia Kapitał społeczny Analiza SWOT Misja i cele strategiczne z kierunkami działań Misja Ramowy kształt misji, obszarów strategicznych i operacyjnych Szczegółowa siatka celów strategicznych i celów operacyjnych Cel strategiczny nr 1: Zintegrowany system wsparcia rodziny i opieki nad dzieckiem Cel strategiczny nr 2: Aktywizacja i integracja grup zagrożonych wykluczeniem społecznym Cel strategiczny nr 3: Zintegrowany system wsparcia i aktywizacji osób starszych i niepełnosprawnych Cel strategiczny nr 4: Partnerstwo na rzecz aktywizacji podmiotów lokalnych i budowy kapitału społecznego STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA AKTUALIZACJA NA LATA strona 2

3 6. Monitoring i ewaluacja Wskaźniki Sposób realizacji strategii i jej ramy finansowe Zakończenie Wykaz skrótów użytych w strategii Aneks: Zgodność strategii z innymi dokumentami strategicznymi Unijne dokumenty strategiczne Europa 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu Komunikat Komisji Europejskiej Inicjatywa na rzecz przedsiębiorczości społecznej Komunikat Komisji Europejskiej w sprawie polityki UE i wolontariatu: Uznanie i propagowanie wolontariatu transgranicznego w UE Krajowe dokumenty strategiczne Raport Polska Polska Trzecia fala nowoczesności. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego Narodowa Strategia Integracji Społecznej Samorządowe dokumenty strategiczne - Strategia Rozwoju Miasta Torunia STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA AKTUALIZACJA NA LATA strona 3

4 1. Wprowadzenie Samorządy lokalne działające w warunkach gospodarki rynkowej, cechującej się dużą dynamiką zmian i niepewnością, co do ich kierunków, muszą posiadać zdolność do wczesnego rozpoznawania zagrożeń, jak i dostrzegania pojawiających się szans. W takich warunkach istotnego znaczenia nabiera zarządzanie strategiczne, które oparte na opracowywaniu, wdrażaniu i kontroli realizacji planów strategicznych, umożliwia dostosowanie funkcjonowania jednostek terytorialnych do zmian zachodzących w otoczeniu. Na poziomie zarządzania lokalnego, w zakresie polityki społecznej, podstawową rolę wśród tego typu planów pełni strategia rozwiązywania problemów społecznych. Celem niniejszego opracowania jest racjonalizacja lokalnej polityki społecznej uwzględniająca potrzeby poszczególnych grup społecznych. Dokument stanowi podstawę do realizacji stosunkowo trwałych wzorów interwencji społecznych, które mają przyczynić się do poprawy warunków życia mieszkańców, w szczególności tych, którzy są zagrożeni marginalizacją i wykluczeniem społecznym, aby w konsekwencji doprowadzić do integracji społecznej. Strategia powstająca, jako opracowanie planistyczne, którego opracowanie jest warunkowane ustawą o pomocy społecznej w wieloletniej perspektywie czasowej ma przyczynić się do minimalizowania rozmiarów problemów społecznych rozumianych jako bariery, które musi przezwyciężyć lokalna społeczność by rozwijać się w sposób spójny i zrównoważony. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata rozwijając myśl planistyczną zawartą w Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata jest w znacznej mierze zbliżona układem do dokumentu poprzedniego, choć oczywiście pojawiają się zmiany np. w zakresie prognozy i sposobu jej wdrażania. Dokument zwiera diagnozę sytuacji społecznej i prognozę zmian problemów społecznych w perspektywie do 2020 roku. Diagnoza jest skonstruowana z określenia stanu aktualnych problemów społecznych i ich prognozy (ostatni akapit) na najbliższe lata. Identyfikacja najważniejszych kwestii społecznych została skonstruowana na podstawie przedłożonych materiałów statystycznych i urzędowych a także w oparciu o narzędzie analizy strategicznej, do których należy zaliczyć identyfikację mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń lokalnego systemu polityki społecznej (SWOT). Identyfikacja ta składa się ze wskazanych - podczas roboczego spotkania - stwierdzeń określających cechy lokalnej polityki społecznej i jej oddziaływania na środowisko lokalne. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA AKTUALIZACJA NA LATA strona 4

5 Z diagnozy wynikają obszary problemowe, nad którymi winna skupić się miejska polityka społeczna. Ujęte w formę misji, celów strategicznych, operacyjnych i kierunków działań, w sposób praktyczny wyznaczają działania poszczególnych aktorów życia publicznego Torunia. Część programowa została ujęta w formie tabelarycznej, zawierającej cele, kierunki oraz realizatorów poszczególnych działań, czas ich realizacji oraz wskaźniki ich wykonania. Takie ujęcie programu powinno ułatwić korzystanie z dokumentu oraz poprawić przejrzystość kompetencji poszczególnych podmiotów w zakresie rozwiązywania problemów społecznych. Mając na względzie perspektywę czasową realizacji strategii oceniono, że większość programowanych działań będzie realizowana w trybie bieżącym. W kolejnych rozdziałach zaprezentowano sposób monitoringu realizacji zapisów strategii oraz sposób jej realizacji uwzględniając źródła jej finansowania. Dokument strategiczny zakończono aneksem, w którym dokonano charakterystyki najważniejszych dokumentów strategicznych: unijnych i krajowych mających wpływ na lokalną politykę społeczną, z którymi dokumentami niniejsza strategia winna być spójna. Strategia jest dokumentem uspołecznionym. W pracach nad nim uczestniczyli przedstawiciele samorządu lokalnego, środowisk pomocy społecznej, rynku pracy, oświaty, ochrony zdrowia, policji, przedstawiciele organizacji pozarządowych, mieszkańcy miasta oraz eksperci. Decydujący głos w kształtowaniu zawartości dokumentu miał Zespół ds. opracowania Strategii rozwiązywania problemów społecznych dla miasta Torunia na lata , który Zarządzeniem nr 34 z dnia 13 lutego 2013 roku powołał Prezydent Miasta Torunia. W skład zespołu weszli: Ludwik Szuba- zastępca Prezydenta Miasta Torunia - przewodniczący Zespołu; Izabela Miłoszewska - Wydział Zdrowia i Polityki Społecznej UMT; Lidia Chamarczuk-Mazurek- doradca PMT ds. edukacji i spraw społecznych; Katarzyna Nowicka-Skuza - Wydział Edukacji UMT; Agnieszka Jurkowska -Wydział Rozwoju i Programowania Europejskiego UMT; Małgorzata Toruńska -Wydział Zdrowia i Polityki Społecznej UMT; Olga Okrucińska- Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Toruniu; Mariusz Zielaskowski- Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Toruniu; Bożenna Pszczółkowska-Rudnicka - Powiatowy Urząd Pracy dla Miasta Torunia ; Marek Fuerst - przedstawiciel organizacji pozarządowej; Jan M. Grabowski - przedstawiciel organizacji pozarządowej; STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA AKTUALIZACJA NA LATA strona 5

6 W procedurze konstruowania strategii, w której przyjęto podejście partnersko-eksperckie przestrzegano trzech podstawowych zasad postępowania: konsensusu społeczności lokalnej, co do przyjętych celów i zadań strategicznych; czytelnego zdefiniowania problemu społecznego wraz z określeniem warunków do jego rozwiązania; uczestnictwa w procesie planowania strategicznego wsparcia eksperckiego z zewnątrz. Pierwsza z wymienionych zasad wymagała włączenia do prac nad strategią przedstawicieli społeczności lokalnej, zwanych liderami lokalnymi, reprezentujących różne terytoria, środowiska i grupy interesów. Było to konieczne, ponieważ prawidłowo skonstruowana strategia musi określać formy i środki współpracy licznych podmiotów i środowisk na rzecz rozwiązywania problemów społecznych jak również zapewnić spójność pomiędzy poszczególnymi organizacjami odpowiedzialnymi za rozwiązywanie kwestii społecznych. Dążąc do urzeczywistnienia omawianej zasady planowania strategicznego zastosowano wielokrotnie sprawdzoną w Polsce i krajach zachodnioeuropejskich metodę postępowania, zwaną w literaturze metodą collaborative planning. Jest to procedura grupowego planowania i podejmowania decyzji przez reprezentantów wszystkich zainteresowanych stron - w toku konsultacji realizowanych na dwóch poziomach: pierwszym w trakcie wypracowywania dokumentu i drugim podczas jego upublicznienia w drodze konsultacji społecznych przed przyjęciem tego dokumentu przez Radę Miasta. Dzięki wdrożonemu procesowi, w drodze dyskusji i argumentacji, osiągnięto rozwiązania wypełniające i dostosowujące, ramy kompetencyjne poszczególnych organizacji (zarówno instytucji samorządowych jak i pozarządowych), co umożliwi w przyszłości skuteczniejsze rozwiązywanie problemów społecznych. Problemy społeczne doczekały się na łamach literatury socjologicznej i politologicznej licznych definicji i wyjaśnień. Część socjologów definiuje problem społeczny, jako rozbieżność między tym jak sprawy zachodzą, a tym jak zachodzić powinny. W innym ujęciu problem społeczny to odstępstwo od standardów społecznych lub ich zupełne złamanie, których w przeświadczeniu grup społecznych należy przestrzegać, jeśli życie ludzkie oraz porządek działań i zdarzeń utrwalających - określających to życie mają być zachowane. Na potrzeby niejszego dokumentu problemy społeczne będziemy traktować jako występujące obecnie lub mogące się pojawić w niedalekiej przyszłości zjawiska niepożądane, które dotykają znacznej części lokalnej społeczności przyczyniając się do jej wykluczenia a nawet marginalizacji społecznej. Analizując możliwości rozwiązywania problemów społecznych STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA AKTUALIZACJA NA LATA strona 6

7 przez samorząd lokalny należy wziąć pod uwagę po pierwsze możliwości kompetencyjne poszczególnych podmiotów lokalnej polityki społecznej, które są określone w aktach prawnych oraz możliwości finansowe samorządu lokalnego. Dopiero zestawiając te podstawowe elementy tj.: zidentyfikowany w trakcie prac diagnostycznych katalog problemów społecznych, zakresy kompetencyjne i możliwości finansowe, można dokonać planowania strategicznego. Zespół przygotowujący dokument pracował podczas posiedzeń roboczych, analizując dostępne dokumenty źródłowe, dokonał analizy SWOT oraz rekomendował prezentowany kształt niniejszego dokumentu. Ekspertem zewnętrznym, który wspomagał Zespół był Ryszard Majer, były wiceprzewodniczący Rady Pomocy Społecznej przy Ministrze Pracy i Polityki Społecznej, doradca samorządów w zakresie planowania strategicznego w obszarze polityki społecznej w ramach POKL. 2. Ramy prawne i zgodność z innymi dokumentami strategicznymi Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata , podobnie jak inne dokumenty strategiczne przygotowywane na różnych szczeblach administracji publicznej, jest dokumentem uwarunkowanym prawnie. Obowiązek jej opracowania wynika wprost z art. 17 ust. 1 pkt 1 i art. 19 pkt 1, w powiązaniu z art. 16 b. ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, które w ramach zadań własnych gminy przewidują opracowanie i realizację gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka. Na treść i realizację Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych mają również wpływ inne akty prawne. Należą do nich: ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tj. Dz. U r. Nr 142, poz ze zmianami), ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tj. Dz. U r. Nr 142 poz ze zmianami), ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tj. Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473 ze zmianami), STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA AKTUALIZACJA NA LATA strona 7

8 ustawa z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tj. Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 ze zmianami), ustawa z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (tj. Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7 ze zmianami), ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz ze zmianami), ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz ze zmianami), ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tj. Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 ze zmianami), ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. Nr 122, poz ze zmianami), ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 214, poz ze zmianami), ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. Nr 71, poz. 734 ze zmianami), ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tj. Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz ze zmianami). Podczas realizacji strategii zajdzie również potrzeba odwołania się do innych aktów prawnych, m.in. z zakresu edukacji, kultury, ochrony zdrowia i budownictwa socjalnego. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych jest dokumentem zgodnym z dokumentami strategicznymi i programowymi, które funkcjonują na poziomie europejskim, ogólnopolskim, wojewódzkim i gminnym. Dokumenty te tworzą warunki do podejmowania działań opartych na zasadzie pomocniczości państwa przy wykorzystaniu zasobów tkwiących w środowiskach lokalnych i aktywności środowisk zagrożonych marginalizacją i wykluczeniem społecznym. Charakterystykę dokumentów, z którymi zgodny jest niniejszy dokument strategiczny zawarto w Aneksie. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA AKTUALIZACJA NA LATA strona 8

9 3. Diagnoza sytuacji społecznej i prognoza zmian w perspektywie do 2020 roku 3.1. Źródła analizy Zespół dokonujący analizy istniejących problemów społecznych Torunia korzystał z bazy danych, którymi dysponują: Wojewódzki Urząd Statystyczny, Urząd Miasta Torunia, Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie, Policja, Straż Miejska, Powiatowy Urząd Pracy dla Miasta Torunia, organizacje pozarządowe oraz inne instytucje uczestniczące w rozwiązywaniu tych problemów. W celu dopełnienia wiedzy w tym zakresie uściślono wątpliwe kwestie z lokalnymi ekspertami oraz przeprowadzono analizę SWOT. Analiza realizowana na potrzeby niniejszego dokumentu wykazała, że w Toruniu występują problemy specyficzne dla obszarów metropolitalnych, w których obserwujemy skumulowanie różnorodnych kwestii społecznych na stosunkowo ograniczonym obszarze przestrzennym. Sytuacja ta powinna skłaniać planistów polityki społecznej do poszukiwań takich rozwiązań, by społeczność rozwijała się w sposób zrównoważony. Wymaga to znacznych nakładów finansowych na inwestowanie w kapitał społeczny. Szczegółowe diagnozy poszczególnych problemów społecznych zawarto w miejskich programach (jednorocznych lub wieloletnich) obejmujących odpowiednio kwestie niepełnosprawności, rodziny i opieki nad dzieckiem, bezdomności, profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień, ochrony zdrowia psychicznego. W materialne niniejszym skoncentrowano się na najistotniejszych przesłankach poszczególnych kwestii społecznych, których rozpoznanie umożliwiło konstrukcję części programowej dokumentu. Należy zauważyć, że wszelkie działania w zakresie polityki i pomocy społecznej mają ograniczony zasięg, a część mieszkańców nie podda się proponowanym działaniom lub nie przyjmie pomocy. Biorąc pod uwagę powyższe oraz wyniki diagnozy i zakres możliwości kompetencyjnych samorządu lokalnego, wynikający z regulacji prawnych, wskazano najważniejsze obszary problemowe Sytuacja demograficzna Sytuacja demograficzna charakteryzująca się spadkiem urodzeń oraz wydłużaniem przeciętnego okresu życia będzie w istotny sposób wpływała na sytuację społecznoekonomiczną mieszkańców Torunia. Według stanu na 31 grudnia 2011 roku Toruń liczył mieszkańców ( kobiet i mężczyzn). STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA AKTUALIZACJA NA LATA strona 9

10 Tabela nr 1 Liczba mieszkańców Torunia. Lata Ogółem Kobiety Mężczyźni Źródło: Główny Urząd Statystyczny W stosunku do roku 2010 liczba mieszkańców spadła o 391 osób (tj. o 0,19 proc.). W ogólnej liczbie mieszkańców miasta kobiety stanowią 53,5proc. Oznacza to, że na każdych 100 mężczyzn przypada 115 kobiet. Wysoki współczynnik feminizacji utrzymuje się na stałym poziomie i przewyższa współczynnik krajowy dla miast, który wynosi 111 kobiet na 100 mężczyzn. Analizując strukturę wiekową ludności miasta należy zwrócić uwagę na najwyższy udział osób w wieku lat (9,2 proc.) i (8,67proc.). Najmniej liczną grupą wiekową są osoby w wieku ( 2,93 proc.) W stosunku do 1995 roku największy spadek liczebności odnotowano wśród dzieci letnich o osób (tj. o 51,8 proc.) oraz w grupie latków o dzieci (tj. 43,54 proc.). Największe przyrosty wystąpiły zaś wśród latków o osób (tj. o 74,65 proc.) oraz w grupie latków o osób (tj. o 75,61 proc.). Na podstawie danych można zaobserwować, iż w grupie wiekowej następuje stały wzrost liczby ludności. W Toruniu obserwuje się stały spadek ludności w wieku przedprodukcyjnym, który od 1990 roku wyniósł osób (tj. 43,2 proc.). Obserwuje się natomiast tendencję wzrostową liczby osób, które przekroczyły potencjalny wiek zdolności do pracy. Liczba osób w wieku poprodukcyjnym od 1990 roku wzrosła o osoby. Potencjalne zasoby pracy wykazywały tendencję wzrostową do roku 2005, ale od tego czasu spadają. Liczba ludności w wieku produkcyjnym wzrosła od 1990 roku o osób (tj. o 10,9 proc.). STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA AKTUALIZACJA NA LATA strona 10

11 Zmieniająca się sytuacja demograficzna oznacza - w perspektywie do 2020 roku - ubytek dzieci i młodzieży, co oznacza zmniejszone zapotrzebowanie na infrastrukturę oświatową i umożliwi bardziej indywidualne podejście do potrzeb tej grupy wiekowej. Należy także spodziewać się wzrostu liczby osób w wieku senioralnym i konieczność modernizacji infrastruktury już istniejącej oraz budowę obiektów nowych - szczególnie z obszaru opieki okresowej i długoterminowej - adresowanych do tej grupy wiekowej Starzenie się ludności, konsekwencje i wyzwania Konsekwencją zmian struktury wieku ludności jest kształtowanie się wskaźnika obciążenia demograficznego ludności w wieku produkcyjnym ludnością w wieku nieprodukcyjnym (przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym). Wskaźnik obciążenia demograficznego na koniec 2011 wyniósł 52,45 proc. i wzrósł w porównaniu z analogicznym okresem z poprzedniego roku z poziomu 50,6 proc. Tabela nr 2 Struktura wiekowa ludności wg grup wieku Grupy wieku (lata) i więcej Grupy wieku (lata) STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA AKTUALIZACJA NA LATA strona 11

12 80 lat i więcej OGÓŁEM Źródło: Główny Urząd Statystyczny Mimo wskazanych zmian, struktura wieku mieszkańców Torunia jest nadal korzystna na tle innych powiatów województwa ze względu na utrzymujący się wysoki udział ludności w wieku produkcyjnym i niski w wieku poprodukcyjnym. Należy jednak zauważyć, że odsetek ludności w wieku 65 lat i więcej systematycznie rośnie (od 9,4 proc. w roku 1990 do 13,8 proc. w 2011 roku), co świadczy o postępującym procesie starzenia się ludności miasta, który jest spowodowany szeregiem czynników m.in.: stale wydłuża się przeciętne trwanie życia mężczyzn (o ponad 10 lat z 60,01 lat w 1980 r. do 70,81 w 2005 r.) i kobiet (w tych samych latach o ponad 5 lat z 73,33 do 78,9 lat). Z założeń prognozy GUS wynika, że przeciętne dalsze trwanie życia z obecnych 74,5 lat wzrośnie do 77,8 w 2015 r. (74,6 mężczyźni i 81,2 kobiety) oraz 80 lat w 2030 r. mężczyźni i 83,3 lat kobiety; następuje wzrost udziału w strukturze ludności osób w wieku sędziwym (powyżej 80 r. życia), a w związku z tym wzrasta udział osób starych niezdolnych do samodzielnej egzystencji; następuje proces syngularyzacji starości wynikający ze znacznego zróżnicowania przeciętnego czasu życia kobiet i mężczyzn. Tabela nr 3 Ludność w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym w wieku Lata Ogółem przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym w wieku Lata Ogółem przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA AKTUALIZACJA NA LATA strona 12

13 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Liczba mieszkańców miasta osiągających wiek emerytalny systematycznie rośnie: w 2010 stanowiła osób (17, 15 proc. ogółu mieszkańców), rok później (17,95 proc. ogółu mieszkańców), natomiast w 2012 osiągnęła (18,26 proc. ogółu mieszkańców). Wraz ze wzrostem liczby osób w wieku emerytalnym rośnie zapotrzebowanie na usługi społeczne, m.in. opiekuńcze: Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Toruniu wspierał usługami w 2010 roku 407 osób, rok później 439, w 2012 już 482. Szacuje się, że liczba osób wymagających usług będzie systematycznie rosła i już w 2015 roku może osiągnąć wartość ponad 600 osób a w roku 2020 zbliży się do tysiąca. Kwota przeznaczona na realizację świadczeń opiekuńczych w 2010 roku sięgnęła zł., a w 2012 już zł. Z usług Dziennego Domu Pomocy Społecznej korzysta niemal stu uczestników a usługa ta jest świadczona w dwóch jednostkach przy ul. Gagarina 152 oraz Rydygiera 30/32. Na chwilę obecną baza lokalowa zaspokaja najpilniejsze potrzeby. Siedziby DDPS posiadają optymalną lokalizację z uwagi na potrzeby mieszkańców prawobrzeżnej części Torunia. Jednak należy zauważyć, że placówki nie są dostępne dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich. Likwidacja barier architektonicznych wpłynęłaby na podniesienie jakości usług świadczonych przez DDPS oraz na zwiększenie dostępności do tego typu usług dla szerszego kręgu osób. Analizując potrzeby w zakresie działań na rzecz osób starszych należy zauważyć niedostateczną liczbę miejsc, które mogą być miejscami integracji seniorów np. osiedle Rudak oraz ograniczoną liczbę wolontariuszy mogących wspierać osoby starsze. Wskazuje się także na niedostateczną wiedzę w zakresie diagnozy potrzeb mieszkańców takich osiedli jak Podgórz, Stawki, Rudak, Glinki. Seniorzy, którzy nie są w stanie samodzielnie funkcjonować w środowisku winni znaleźć opiekę w całodobowych placówkach pomocy społecznej. Wśród problemów, które dotykają tę grupę społeczną i ich rodziny należy wskazać: długi okres oczekiwania na miejsce w domach pomocy społecznej i zakładach opieki długoterminowej, STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA AKTUALIZACJA NA LATA strona 13

14 niedostateczne zaangażowanie członków rodziny w opiekę i pomoc osobom starszym, pojawiający się zanik lub całkowity brak więzi rodzinnych, brak grup wsparcia dla rodzin sprawujących opiekę nad osobami starszymi, niedostateczna liczba miejsc mieszkalnych dla osób przewlekle somatycznie chorych i osób w podeszłym wieku w funkcjonującym w Toruniu Domu Pomocy Społecznej (obecnie 120 miejsc). Wzrastające potrzeby i wielkość tej grupy społecznej w przyszłości powoduje, że należy rozważyć zarówno modernizację budynku oraz jego rozbudowę lub budowę domu pomocy społecznej dla osób w podeszłym wieku o ile baza miejsc nie zostanie uzupełniona przez rodzinne formy pomocy całodobowej. W zakresie integracji ze środowiskiem nieocenioną rolę pełni Uniwersytet Trzeciego Wieku, który przyjmuje rocznie około 220 nowych słuchaczy. Toruński Uniwersytet Trzeciego Wieku w zakresie naukowym i organizacyjnym współpracuje z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika na mocy zawartego w 1989 roku porozumienia. W związku ze wzrastającą liczebnością grupy seniorów należy rozważyć poszerzenie obecnej oferty kształcenia poprzez powołanie UTW także przy innych uczelniach wyższych, lub innych instytucjach publicznych. W perspektywie 2020 roku liczba osób w wieku senioralnym będzie systematycznie wzrastała. Należy podejmować działania zarówno w obszarze opieki jak i aktywizacji osób w wieku senioralnym. W zakresie opieki decydujące o możliwości jak najdłuższego przebywania w dotychczasowym środowisku są rozwinięte usługi opiekuńcze, sieć ośrodków wsparcia dziennego oraz dostosowana do potrzeb mieszkańców infrastruktura ochrony zdrowia (poradnie geriatryczne, rehabilitacyjne, oddziały szpitalne geriatryczne, psychiatryczne, internistyczne). Osoba, która z powodu stanu zdrowia, nie może przebywać w miejscu zamieszkania winna trafić do placówki całodobowej dostosowanej do jej indywidualnych potrzeb. Mając na uwadze wzrost liczby osób starszych w najbliższych latach należy zadbać o rozwój liczby miejsc całodobowego pobytu w tym sieć placówek rodzinnych, stwarzających osobom starszym najdogodniejsze warunki do pobytu. W obszarze aktywizacji należy zadbać o wyrównanie dostępu do usług społecznych, np. klubów, placówek edukacyjnych, kulturalnych i rekreacyjno sportowych. Uwaga lokalnych polityków społecznych winna koncentrować się nie tylko na pomocy dla samych seniorów, ale także ich rodzin. Rozwijające się wraz w wydłużającym się życiem choroby otępienne np. choroba Alzheimera, będą skutecznie ograniczały wydolność opiekuńczą rodzin. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA AKTUALIZACJA NA LATA strona 14

15 3.4. Niepełnosprawność Według danych Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2002 wśród ogólnej liczby mieszkańców Torunia 13,1 proc., to osoby niepełnosprawne, w sumie osób. Obecnie trudno jest określić dokładnie liczbę osób niepełnosprawnych w Toruniu, gdyż nie ma jeszcze szczegółowych opracowań Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2011r. Można przyjąć, odpowiednio do danych krajowych, że wśród ogólnej liczby mieszkańców Torunia osób (dane z 30 czerwca 2013 r.) 12 proc. to osoby niepełnosprawne, w sumie to około 23 tys. osób. Według wyników kwartalnego reprezentacyjnego Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) liczba osób niepełnosprawnych prawnie w wieku 16 lat i więcej w 2011 r. wynosiła ogółem około 3,4 mln osób (3.384 tys.), co stanowi 10,6 proc. ludności w wieku 16 lat i więcej. Można przyjąć, że w Toruniu liczba osób niepełnosprawnych kształtuje się na porównywalnym poziomie tj. około 22 tys. osób. Z danych Miejskiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Toruniu wynika, że największą grupę niepełnosprawnych stanowią osoby w przedziale wiekowym lat (2012 r. 48 proc., 2011 r. 52,2 proc., i ,6 proc.). W tej grupie wiekowej następowało w ostatnich 3 latach największe obniżenie zarówno liczby wydawanych orzeczeń jak i udział osób w tym wieku w ogólnej liczbie osób, które uzyskały orzeczenie o niepełnosprawności. Wśród osób niepełnosprawnych w wieku 16 lat i więcej w 2012 roku 23 proc. osób uzyskało orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, 36 proc. uzyskało orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, 41 proc. - orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności. W ciągu ostatnich lat nastąpiło zmniejszenie udziału osób z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jak też znacznym oraz zmniejszył się istotnie udział osób z orzeczonym lekkim stopniem niepełnosprawności, tj. udział osób z lekkim stopniem niepełnosprawności, który w 2010 roku wynosił 43,5 proc. obniżył się w 2012 roku do 41 proc. Zmiany te wynikały m.in. z wprowadzonych zmian w trybie orzecznictwa. Dominującym powodem uzyskania orzeczenia są choroby narządów ruchu, choroby układu oddechowego i krążenia, co ma bezpośredni związek ze stylem i warunkami życia mieszkańców. Dla systemu zabezpieczenia społecznego istotny jest obserwowany wzrost liczby osób orzeczonych z powodu chorób psychicznych i neurologicznych. Z danych Miejskiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności wynika, że wśród osób które w latach uzyskały orzeczenie o stopniu niepełnosprawności STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA AKTUALIZACJA NA LATA strona 15

16 aktywnych zawodowo było odpowiednio ,15 proc., ,88 proc., i ,61 proc. Wśród osób, które uzyskały orzeczenie o stopniu niepełnosprawności w ciągu ostatnich lat następował stopniowy wzrost udziału osób niepełnosprawnych w wieku 16 lat i więcej z wykształceniem wyższym - do 10,5 proc. w 2012 r. (z 9,3 proc. w 2010 roku i 9,7 proc. w 2011 roku). Udział osób niepełnosprawnych w wieku 16 lat i więcej posiadających wykształcenie na poziomie średniego - ponad 32,9 proc. w 2012 roku (34,4 proc. w 2010 roku i 31,6 proc. w 2011 roku). Osoby niepełnosprawne są bardzo zróżnicowaną grupą, konieczna jest zatem polityka, która będzie respektować tę różnorodność. Szczególnej uwagi wymagają osoby o złożonych, wielorakich potrzebach uzależniających je od pomocy innych oraz ich rodziny. Niepełnosprawni są często gorzej wykształceni, co zdecydowanie utrudnia ich funkcjonowanie na rynku pracy. Rodziny posiadające niepełnosprawne dzieci wymagają szczególnej uwagi jeżeli chodzi o ich edukację i aktywny udział w społeczeństwie. Sporych wysiłków wymaga rehabilitacja społeczna i zawodowa osób chorych psychicznie, których systematycznie przybywa, oraz budowa dla tej grupy osób systemu wsparcia. Przy wielości podmiotów oferujących osobom niepełnosprawnym rehabilitację społeczną, zdrowotną i zawodową zachodzi potrzeba zwiększenia koordynacji działań zarówno instytucji samorządowych jak i pozarządowych. Przy zakładanej do 2020 roku wzrastającej liczbie osób niepełnosprawnych należy zadbać o indywidualizację rozwoju dla osób pozostających w wieku aktywności zawodowej i zindywidualizowaną rehabilitację i opiekę dla niepełnosprawnych w wieku poprodukcyjnym. Wzrastająca systematycznie liczba osób niepełnosprawnych wymaga dostosowania miasta do potrzeb tej grupy społecznej. Oznacza to konieczność systematycznego diagnozowania potrzeb tej grupy oraz inwentaryzację istniejących barier nie tylko architektonicznych ale także mentalnych Rodzina i sytuacja dziecka Istniejące obecnie trudności bytowe, sytuacja na rynku pracy i problemy finansowe znacznie utrudniają funkcjonowanie wielu toruńskich rodzin. Tymczasem dzięki trwałości więzów rodzina stanowi jedno z najskuteczniejszych ogniw sieci bezpieczeństwa socjalnego. Dzięki oparciu w rodzinie realne jest funkcjonowanie w pewnym systemie wartości i zachowanie godności. Na podstawie obiektywnych danych można wnioskować o sytuacji STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA AKTUALIZACJA NA LATA strona 16

17 współczesnych rodzin i o skutkach doświadczanych przez nie trudności. Wśród tendencji negatywnych dotykających rodziny należy przede wszystkim wymienić: brak bezpieczeństwa ekonomicznego (trudna sytuacja na rynku pracy, niski poziom zarobków, niemożność nabycia i utrzymania mieszkania, wysokie koszty edukacji dzieci), trudna sytuacja bytowa części rodzin, mająca wpływ na wychowanie dzieci i młodzieży (szczególną uwagę należy zwrócić na sytuację rodziców samotnie wychowujących dzieci, którzy częściej narażeni są na biedę i niedostatek); bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych (obszarem wymagającym szczególnych działań ze strony MOPR są takie rejony, jak: Podgórz, Rudak, Dębowa Góra, Starówka); wzrost demoralizacji młodzieży; wzrost liczby dzieci pozostających na utrzymaniu rodziców (w sposób oczywisty zmniejsza to zasoby finansowe przypadające na członka rodziny, a każde kolejne dziecko może znacznie wpłynąć na obniżenie standardu życia rodziny; niemniej jednak tylko większa rodzina może w efekcie zapewnić zastępowalność pokoleń i skutecznie przeciwdziałać procesowi starzenia się populacji oraz zmniejszania się liczby mieszkańców miasta). Należy zauważyć, że wsparcie integralności rodziny i właściwa opieka nad dzieckiem zarówno tym pozostającym w rodzinie jak jej pozbawionym, będą w najbliższych latach jednym z najważniejszych zadań instytucji samorządu terytorialnego, w szczególności Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Toruniu, współdziałającego w tym zakresie z organizacjami pozarządowymi. Rozmiar problemów rodziny będzie wprost proporcjonalny do sytuacji ekonomicznej mieszkańców zarówno miasta jak i kraju. Nasilające się kwestie społeczne dotykające rodzinę można łagodzić poprzez szerokie instrumentarium polityki i pomocy społecznej, od wsparcia materialnego m.in. świadczeń rodzinnych poprzez pracę socjalną, poradnictwo i asystenturę rodziny oraz pomoc w zdobywaniu pracy. Szczególną uwagę należy zwrócić na kwestię przemocy, która jest niejednokrotnie przyczyną dysfunkcji rodziny, traumatycznych przeżyć jej członków i często jej rozpadu. Skala zjawiska w latach najbliższych będzie uzależniona zarówno od aktualnej sytuacji społeczno - gospodarczej jak i rozwoju działań profilaktycznych i osłonowych realizowanych w mieście. Analizując sytuację rodzinną i środowiskową młodych mieszkańców Torunia, należy zwrócić uwagę w szczególności na sytuację dzieci pochodzących z rodzin ubogich, STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA AKTUALIZACJA NA LATA strona 17

18 dotkniętych problemem bezrobocia i uzależnień. To w nich najczęściej dochodzi do marginalizowania potrzeb dziecka, zaniedbań wychowawczych i przemocy. Pedagodzy szkolni w odniesieniu do sytuacji dzieci i rodzin, które wspierają wskazują na: potrzebę intensyfikacji pracy z rodzinami dotkniętymi dziedzicznym bezrobociem (oraz chronicznie uchylającymi się od zatrudnienia), przemocą i alkoholizmem; potrzebę zwiększenia środków na pedagogizację i psychoedukację rodziców; konieczność poszerzenia oferty zajęć pozalekcyjnych, jako zdrowej formy spędzania czasu wolnego, a także dofinansowanie wycieczek szkolnych, wypoczynku letniego i zimowego oraz szerszej oferty dożywiania; ograniczoną dostępność różnorodnych form kształcenia dla dzieci z deficytami. System opieki nad dzieckiem pozbawionym właściwej opieki rodziców winien dalej rozwijać się zgodnie z potrzebami społecznymi, czyli m.in. proponować działania profilaktyczne i osłonowe dla rodzin niewydolnych wychowawczo, tak by jak najdłużej utrzymać dziecko w środowisku rodzinnym. W sytuacji, w której dziecko musi opuścić dom rodzinny, winno mu się zapewnić rodzinną opiekę zastępczą i nadal pracować z rodziną, by umożliwić dziecku do niej powrót. Mając na uwadze aktualne tendencje społeczne należy założyć, że do 2020 roku nadal problemem społecznym będzie rozpad rodzin i opieka na dzieckiem pozbawionym opieki. Kryzys rodziny przekładający się na upośledzenie jej funkcji wychowawczych winien zaktywizować system pomocy społecznej do aktywności szczególnie w rozwoju pracy socjalnej oraz asystentury rodzin. Wzmacnianie rodziny, wraz z rozwojem atrakcyjnych form spędzania czasu wolnego adresowanych do dzieci i młodzieży, winno przełożyć się na ograniczenie rozwoju zachowań patologicznych jak np. rozbojów czy prostytucji wśród młodzieży. Choć kwestia powyższa nie jest jeszcze dostatecznie zdiagnozowana w przypadku Torunia, to badania realizowane w innych miastach, pozwalają na założenie, że kwestia ta w najbliższych latach może także tutaj dynamicznie się rozwijać. Analizując kwestię przemocy w rodzinie wydaje się, że o ile jej poziom nie będzie w najbliższych latach wzrastał, to wraz ze wzrostem świadomości społecznej, coraz więcej przypadków przemocy będzie ulegało ujawnieniu. W związku z powyższym instytucje samorządu lokalnego musza wykazać aktywność w przychodzeniu z pomocą zarówno ofiarom przemocy jak i poprzez stosowne programy psychologiczne jej sprawcom. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA AKTUALIZACJA NA LATA strona 18

19 3.6. Ubóstwo i bezdomność Dane wskazują, że mimo ogólnego wzrostu poziomu dochodów i wydatków, corocznie coraz większy odsetek ludności znajduje się poniżej granic ubóstwa zarówno opartych na miarach absolutnych, jak również relatywnych. Oznacza to, że zwiększa się stopień zróżnicowania dochodowego w społeczeństwie oraz że coraz więcej rodzin nie jest w stanie zaspokoić swoich potrzeb. Brak możliwości zaspokojenia kolejnych potrzeb powoduje drastyczny spadek poziomu życia rodziny i może powodować powstawanie innych niekorzystnych zjawisk: osłabienia więzi rodzinnych, alkoholizmu, przemocy w rodzinie, a nawet przestępczości. Warto zauważyć, że ponad połowa klientów pomocy społecznej to osoby długotrwale korzystające z pomocy Ośrodka. W 2012 roku było to środowisk. Ubóstwo, niezaradność życiową i co za tym idzie niewydolność wychowawczo-opiekuńczą osoby wychowujące się w takich środowiskach dziedziczą pokoleniowo. Praca socjalna w środowisku, które długotrwale korzysta z pomocy społecznej jest bardzo trudna i wymaga często weryfikacji oddziaływań na wszystkich płaszczyznach dotyczących życia osobistego, rodzinnego, społecznego, zawodowego itp. W 2012 roku 871 rodzin po raz pierwszy skorzystało z pomocy społecznej świadczonej przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie a 285 rodzin opuściło krąg pomocy. Bezdomność jest najdotkliwszą formą wykluczenia społecznego. Tylko w 2012 roku liczba osób bezdomnych znajdujących się pod opieką Gminy Miasta Toruń wyniosła 450 osób (dodatkowo około 30 osób bezdomnych nie korzysta z pomocy instytucjonalnej). Liczba osób bezdomnych, usamodzielnionych w 2012 roku, w Miejskim Schronisku dla Bezdomnych Mężczyzn wyniosła 36 osób. Zważywszy na sytuację społeczno gospodarczą należy zauważyć, że skala ubóstwa i bezdomności w perspektywie do 2020 roku może wzrastać, stąd konieczne są działania uprzedzające tę sytuację - oczywiście w tych przypadkach, w których jest to możliwe - m.in. poprzez projekty oddłużeniowe i naukę gospodarowania zasobami finansowymi. W najbliższych latach należy upowszechniać aktywne formy pomocy społecznej m.in. poprzez rozwój kontraktów socjalnych, jako instrumentów zmuszających klientów do nieustannego poszukiwania wyjścia z trudnej sytuacji życiowej. W sytuacjach, w których osoby już znajdują się w stanie bezdomności należy poprzez właściwie skonstruowane zaplecze infrastrukturalne minimalizować skutki tej sytuacji i poprzez właściwie realizowaną pracę socjalną i poradnictwo doprowadzić do usamodzielnienia, czyli wyjścia ze stanu bezdomności. Wydaje się, że w ciągu najbliższych lat uwaga lokalnych polityków STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA AKTUALIZACJA NA LATA strona 19

20 społecznych winna skupiać się na dekoncentrowaniu większych obiektów adresowanych dla bezdomnych i zamianie na mniejsze formy pomocy: m.in. mieszkania chronione i ośrodki wsparcia. Zmieniający się wymiar ubóstwa i bezdomności winien skutkować także rozwojem pracy socjalnej realizowanej bezpośrednio na ulicy, w środowisku, w którym może przybywać - w najbliższych latach- ubogich i bezdomnych Bezrobocie Toruń pod względem zmiennej charakteryzującej wskaźnik bezrobocia plasuje się w drugiej połowie wśród wszystkich powiatów województwa kujawsko-pomorskiego. Na przestrzeni 1 roku (grudzień grudzień 2012) stopa bezrobocia zwiększyła się o 1,4 punkt procentowy, z 8,1% do 9,5%, podobnie jak we Włocławku Ziemskim, Golubiu- Dobrzyniu czy Inowrocławiu. W porównaniu do Torunia Ziemskiego wskaźnik ten był niższy o 0,7 punktu procentowego, z kolei od lidera (powiat Sępólno Krajeńskie) wyższy o 1,8 punkt procentowy. Ogółem na 23 powiaty województwa - w 1 zanotowano spadek stopy bezrobocia o 0,4 punktu procentowego, 1 powiat nie zanotował zmian, w pozostałych 21 wzrost nastąpił w przedziale od 0,2 do 2,1 punktu procentowego. W końcu grudnia 2012 roku liczba osób zarejestrowanych w PUP kształtowała się na poziomie osób bezrobotnych i była wyższa od analogicznego okresu 2010 roku o blisko osób. Struktura wykształcenia bezrobotnych na przestrzeni ostatnich lat nie uległa zasadniczym zmianom. Na koniec 2010 roku najmniej osób znalazło się w grupie osób z wykształceniem średnim ogólnokształcącym 748 osób. W kolejnych latach odpowiednio 704 i 833. Najwięcej zaś w grupie osób najsłabiej wykształconych z wykształceniem gimnazjalnym i poniżej 2144 osoby na koniec 2010 roku (2011 rok 2086, 2012 rok 2524 rok). Ponad połowa bezrobotnych zarejestrowanych w PUP legitymowała się wykształceniem nie przekraczającym zasadniczego zawodowego. O ile w 2010 roku wskaźnik ten wyniósł 51,7%, o tyle już na koniec 2012 roku uległ zwiększeniu do poziomu 53,8 proc. W grupie osób poszukujących pracy najwięcej było osób z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym. Najwięcej zarejestrowanych osób bezrobotnych na koniec 2010 roku pozostawało bez pracy w okresie od 1-3 miesięcy (2163). W roku 2011 w pierwszych 3 grupach, tj. w przedziale od 0 do 6 miesięcy pozostawania bez pracy nastąpił spadek liczby bezrobotnych, w pozostałych grupach (od 6 miesięcy i więcej) uległ zwiększeniu. Rok 2012 był rokiem STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA AKTUALIZACJA NA LATA strona 20

21 zwyżek tym razem we wszystkich przedziałach. Najgorsza sytuacja miała miejsce w przedziale pozostawania bez pracy pomiędzy 6 a 12 miesięcy gdzie przybyło blisko 600 osób (do 2028 ogółu) wg stanu na koniec grudnia 2012 roku. Analogiczna sytuacja wzrostowa miała miejsce w przypadku kobiet, gdzie przyrost wyniósł 226 osób. Pozycja członków rodziny na rynku pracy silnie wpływa na sytuację finansową gospodarstw domowych. W grupie osób, które nie pracowały, można było zidentyfikować największy odsetek doświadczających biedy. Sytuacja danej osoby na rynku pracy jest uzależniona od poziomu wykształcenia, płci i wieku. Bardzo wyraźnie widać, że wraz ze wzrostem poziomu wykształcenia maleje zagrożenie ubóstwem. Na brak pracy w Toruniu narażone są przede wszystkim: osoby o niższym poziomie wykształcenia; kobiety, szczególnie te dłużej pozostające bez pracy; młodzież wkraczająca na rynek pracy bez lub ze skromnym doświadczeniem zawodowym; osoby, które przekroczyły rok życia. W perspektywie do 2020 roku poziom zatrudnienia i stopa bezrobocia będą zależne od kondycji gospodarki krajowej i europejskiej. Zakłada się, że po okresie obecnej recesji nastąpi poprawa sytuacji ekonomicznej w najbliższych latach, a co za tym idzie zmniejszeniu ulegnie poziom bezrobocia. Tym niemniej szereg osób pozostających obecnie bez pracy będzie miało utrudniony powrót do pełnej aktywności zawodowej (długotrwale bezrobotni, osoby uzależnione, osoby opuszczające zakłady karne). Wysiłki polityków społecznych winny skoncentrować się w tym okresie na rozwoju form zatrudnienia jakie stwarza ekonomia społeczna - spółdzielczości socjalnej, klubów i centrów integracji społecznej. Rozbudowa tego typu infrastruktury winna przynieść ograniczenie skutków bezrobocia w grupach szczególnie narażonych na wykluczenie społeczne. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA AKTUALIZACJA NA LATA strona 21

22 3.8. Uzależnienia Nadużywanie środków psychoaktywnych i uzależnienie od nich nadal stanowią dotkliwy problem dla wielu rodzin w Toruniu. Władze miasta przy nieocenionym wsparciu instytucji różnego szczebla oraz licznych organizacji pozarządowych - dokładają starań, aby tego rodzaju problemy mieszkańców mogły być rozwiązywane w sposób kompleksowy. Rozmiary zjawiska uzależnień odnotowane w oficjalnych statystykach Torunia z całą pewnością różnią się od faktycznego stanu (tylko część mieszkańców mających problem z nadużywaniem środków psychoaktywnych sięga po profesjonalną pomoc). Najlepiej widać to w sferze odczuć torunian, którzy bardzo często wskazują na alkoholizm czy narkomanię jako poważny problem społeczny. Uzależnieniom towarzyszy często ubóstwo i bezrobocie. Mając na uwadze znaczenie jakie dla ograniczania negatywnych skutków używania środków psychoaktywnych mają działania profilaktyczne, władze miasta wspierają finansowo m.in. takie działania jak: realizacja programów profilaktycznych w szkołach, monitoring placówek oświatowo-wychowawczych, kształcenie młodzieżowych liderów promocji zdrowia i wspieranie edukacji rówieśniczej, funkcjonowanie 14 świetlic środowiskowych i socjoterapeutycznych, wzmacnianie kompetencji wychowawczych osób zaangażowanych w proces wychowawczy młodego pokolenia, zabezpieczanie kompleksowej pomocy specjalistycznej oraz możliwości uczestnictwa w grupach wsparcia dla osób uzależnionych oraz współuzależnionych, organizacja lokalnych kampanii profilaktycznych (edukacyjno-informacyjnych) skierowanych do całej społeczności lokalnej. Szeroka współpraca instytucji samorządowych i pozarządowych podnosi skuteczność funkcjonowania systemu działającego na rzecz rozwiązywania kwestii uzależnień. Obecność profilaktyki w szkołach, dobrze funkcjonującego lecznictwa odwykowego oraz wielu wyspecjalizowanych organizacji pozarządowych i kościelnych stwarzają szansę na sukcesywne ograniczanie rozmiarów i dotkliwości problemów związanych z uzależnieniami. W perspektywie 2020 roku, o ile sama skala uzależnień może nie ulegać specjalnym zmianom, o tyle dzięki działalności informacyjnej i promocyjnej realizowanej przez samorząd lokalny i projekty ogólnokrajowe, należy założyć wzrost świadomości mieszkańców miasta w zakresie uzależnień. Obniżający się natomiast wiek inicjacji alkoholowej wśród dzieci i młodzieży sprawia, że grupa ta winna być objęta szczególnym oddziaływaniem STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA AKTUALIZACJA NA LATA strona 22

23 profilaktycznym i leczniczym. Sytuacja ta może skutkować zwiększonym zapotrzebowaniem na infrastrukturę leczniczą i odwykową. W kontekście ww. działań ważne na najbliższe lata są nie tylko programy profilaktyczne związane z przeciwdziałaniem zażywaniu alkoholu, ale także narkotyków a w sytuacji obniżenia wieku inicjacji seksualnej także profilaktyka HIV/AIDS Kapitał społeczny Potencjał społeczny środowiska miejskiego jest jednym z najważniejszych elementów kształtujących przestrzeń polityki społecznej. Aktywność obywateli koncentrująca się m.in. w działaniach organizacji pozarządowych należy wspierać poprzez rozmaite instrumenty, które będą miały wpływ na rozwój osobowy organizacji i szersze ich włączenie w nurt życia publicznego. Zmienia się także relacja administracji publicznej do obywatela. Administracja - kierując się regulacjami prawnymi i dostarczając specyficzny rodzaj usług do klienta, który nie jest przypadkowy - przechodzi od odpowiedzialności podmiotowej do przedmiotowej, odchodzi od linearności w kierunku sieciowości, ale także powinna stopniowo odchodzić od biurokratycznej koordynacji w stronę partnerstwa i przywództwa. Innymi elementami charakteryzującymi zmianę w systemie jest zastąpienie statycznej sytuacji dynamizmem i elastycznością oraz adaptacją do nowych warunków. W tym procesie także relacja z organizacjami pozarządowymi winna ulegać zmianie. Nie wystarczy już sam proces przekazywania zadań, oczekuje się od organizacji współzarządzania obszarem tj. ograniczeniem roli samych decydentów samorządowych na rzecz przedstawicielstw społecznych tak, aby od koordynacji poprzez kooperację przejść do współpracy oznaczającej współrządzenie. W perspektywie 2020 roku konieczne są zmiany polegające na odejściu od działań opiekuńczych i ratownictwa społecznego, które poprzez rozbudowany system osłonowy bardziej utrwalał zjawisko bezradności społecznej niż aktywizował do działania. Zmiana oznacza także stopniowe zwiększenie znaczenia samego procesu zarządzania polityką społeczną wobec dotychczasowego nacisku kładzionego na proces jej bezpośredniego wykonawstwa. W procesie tym bardzo ważne jest nowe określenie roli organizacji pozarządowych w ciągu najbliższych lat oraz systematyczna inwestycja w budowę kapitału społecznego w szczególności poprzez edukację osób dorosłych. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA AKTUALIZACJA NA LATA strona 23

Priorytet 3: Promocja zatrudnienia, w tym przeciwdziałanie bezrobociu, łagodzenie skutków bezrobocia i aktywizacja zawodowa bezrobotnych

Priorytet 3: Promocja zatrudnienia, w tym przeciwdziałanie bezrobociu, łagodzenie skutków bezrobocia i aktywizacja zawodowa bezrobotnych Priorytet 3: Promocja zatrudnienia, w tym przeciwdziałanie bezrobociu, łagodzenie skutków bezrobocia i aktywizacja zawodowa bezrobotnych Analiza SWOT 56 MOCNE STRONY 1. Wzrost środków na aktywne formy

Bardziej szczegółowo

Priorytet 3: Promocja zatrudnienia, w tym przeciwdziałanie bezrobociu, łagodzenie skutków bezrobocia i aktywizacja zawodowa bezrobotnych

Priorytet 3: Promocja zatrudnienia, w tym przeciwdziałanie bezrobociu, łagodzenie skutków bezrobocia i aktywizacja zawodowa bezrobotnych Priorytet 3: Promocja zatrudnienia, w tym przeciwdziałanie bezrobociu, łagodzenie skutków bezrobocia i aktywizacja zawodowa bezrobotnych Analiza SWOT 62 MOCNE STRONY 1. Wzrost środków na aktywne formy

Bardziej szczegółowo

wspieranie potencjału ludzkiego, kreowanie równych szans rozwoju i sku teczne wspomaganie jednostki i grup w realizacji ich celów życiowych.

wspieranie potencjału ludzkiego, kreowanie równych szans rozwoju i sku teczne wspomaganie jednostki i grup w realizacji ich celów życiowych. V. Cele strategii 5.1. Misją Misja Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Puławy jest Misją Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Puławy jest wspieranie potencjału ludzkiego,

Bardziej szczegółowo

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Dobra na lata 2016-2022. Cele strategiczne i operacyjne - wersja do konsultacji społecznych

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Dobra na lata 2016-2022. Cele strategiczne i operacyjne - wersja do konsultacji społecznych Dobra, 28 maja 2015 r. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Dobra na lata 2016-2022. Cele strategiczne i operacyjne - wersja do konsultacji społecznych Strategia Rozwiązywania Problemów

Bardziej szczegółowo

1/ PROFILAKTYKA I ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH

1/ PROFILAKTYKA I ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH Zał. Nr.1 do Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii na 2015 r. HARMONOGRAM REALIZACJI ZADAŃ GMINNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW

Bardziej szczegółowo

Program osłonowy na rzecz osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością na terenie miasta Częstochowy w latach 2014-2020

Program osłonowy na rzecz osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością na terenie miasta Częstochowy w latach 2014-2020 Program osłonowy na rzecz osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością na terenie miasta Częstochowy w latach 2014-2020 Joanna Zielińska Koordynator Zespołu Pomocy Osobom Bezdomnym i Grupom Wybranym Miejski

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA BOCHNIA

STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA BOCHNIA STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA BOCHNIA DIAGNOZA Dane GUS Dane instytucji Dane ankietowe Dane i obserwacje MOPS DEMOGRAFIA - spadek dzietności - wzrost liczby osób starszych -

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA na lata 2014-2020

STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA na lata 2014-2020 Załącznik do uchwały Rady Miasta Torunia z dnia.. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA na lata 2014-2020 AKTUALIZACJA STRATEGII NA LATA 2007-2013 Wrzesień 2013 Spis treści:

Bardziej szczegółowo

Cel strategiczny nr 1: Wzmacnianie instytucji rodziny. Cel operacyjny: Poprawa kompetencji i umiejętności wychowawczych rodziców

Cel strategiczny nr 1: Wzmacnianie instytucji rodziny. Cel operacyjny: Poprawa kompetencji i umiejętności wychowawczych rodziców Wydział / jednostka organizacyjna (pełna nazwa, adres) Cel strategiczny nr 1: Wzmacnianie instytucji rodziny Cel operacyjny: Poprawa kompetencji i umiejętności wychowawczych rodziców Działanie Podnoszenie

Bardziej szczegółowo

PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ DLA POWIATU BRODNICKIEGO NA LATA

PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ DLA POWIATU BRODNICKIEGO NA LATA Załącznik do Uchwały Nr XXXVII/181/2009 Rady Powiatu w Brodnicy Z dnia 02 grudnia 2009 r. PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ DLA POWIATU BRODNICKIEGO NA LATA 2010-2015 Brodnica, 2009 r. Rozdział 1 Wstęp 1 Przyczyną

Bardziej szczegółowo

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Częstochowy na lata 2014-2020 RYSZARD MAJER

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Częstochowy na lata 2014-2020 RYSZARD MAJER Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Częstochowy na lata 2014-2020 RYSZARD MAJER Prace nad dokumentem Prace nad dokumentem strategicznym były prowadzane na podstawie Zarządzenia Prezydenta Miasta

Bardziej szczegółowo

2006-2013. Strategia rozwiązywania problemów społecznych w gminie Więcbork

2006-2013. Strategia rozwiązywania problemów społecznych w gminie Więcbork 2006-2013 Strategia rozwiązywania problemów społecznych w gminie Więcbork Co to jest strategia...? Mówiąc o strategii rozwiązywania problemów społecznych należy mieć na myśli w szczególności działania

Bardziej szczegółowo

projekt POWIATOWA STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH NA LATA

projekt POWIATOWA STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH NA LATA projekt POWIATOWA STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH NA LATA 2014-2020 1 SPIS TREŚCI I. Wstęp.... 3 II. Ramy prawne i zgodność Strategii z innymi dokumentami... 5 III. Charakterystyka powiatu

Bardziej szczegółowo

Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Pszczyna na lata

Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Pszczyna na lata Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Pszczyna na lata 2016-2018 Wprowadzenie Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Pszczyna na lata 2016-2018 został opracowany w oparciu o ustawę o wspieraniu

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XXXV/301/2017 RADY MIASTA I GMINY BIAŁOBRZEGI z dnia 28 listopada 2017 r.

UCHWAŁA NR XXXV/301/2017 RADY MIASTA I GMINY BIAŁOBRZEGI z dnia 28 listopada 2017 r. UCHWAŁA NR XXXV/301/2017 RADY MIASTA I GMINY BIAŁOBRZEGI z dnia 28 listopada 2017 r. w sprawie przyjęcia Miejsko - Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie

Bardziej szczegółowo

Osoby powyżej 50 roku życia na rynku pracy Sytuacja w województwie zachodniopomorskim. Zachodniopomorskie Regionalne Obserwatorium Terytorialne

Osoby powyżej 50 roku życia na rynku pracy Sytuacja w województwie zachodniopomorskim. Zachodniopomorskie Regionalne Obserwatorium Terytorialne Zachodniopomorskie Regionalne Obserwatorium Terytorialne Analizy i informacje Osoby powyżej 50 roku życia na rynku pracy Sytuacja w województwie zachodniopomorskim Biuro Programowania Rozwoju Wydział Zarządzania

Bardziej szczegółowo

Role Domów Pomocy Społecznej w starzejącym się społeczeństwie. Grzegorz Grygiel

Role Domów Pomocy Społecznej w starzejącym się społeczeństwie. Grzegorz Grygiel Role Domów Pomocy Społecznej w starzejącym się społeczeństwie Grzegorz Grygiel Starzenie się populacji, wyrażające się wzrostem odsetka ludzi starych w całej populacji, jest jednym z najważniejszych procesów

Bardziej szczegółowo

Wnioski z analizy sytuacji społeczno-ekonomicznej województwa pomorskiego w obszarach oddziaływania EFS ( )

Wnioski z analizy sytuacji społeczno-ekonomicznej województwa pomorskiego w obszarach oddziaływania EFS ( ) Wnioski z analizy sytuacji społeczno-ekonomicznej województwa pomorskiego w obszarach oddziaływania EFS (2015-2017) Patrycja Szczygieł Departament Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego XIV posiedzenie

Bardziej szczegółowo

Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2014

Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2014 Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2014 Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych zakłada realizację przedsięwzięć z zakresu profilaktyki

Bardziej szczegółowo

Posiedzenie Komisji Oświaty, Kultury i Sportu, Zdrowia i Opieki Społecznej

Posiedzenie Komisji Oświaty, Kultury i Sportu, Zdrowia i Opieki Społecznej Posiedzenie Komisji Oświaty, Kultury i Sportu, Zdrowia i Opieki Społecznej Konsultacje Zespołu Problemowego Identyfikacji głównych obszarów problemowych w sferze pomocy społecznej w gminie Więcbork dokonano

Bardziej szczegółowo

Załącznik do uchwały Nr Rady Miasta Krakowa z dnia

Załącznik do uchwały Nr Rady Miasta Krakowa z dnia Załącznik do uchwały Nr Rady Miasta Krakowa z dnia Program wsparcia działań na rzecz integracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych realizowanych na terenie Gminy Miejskiej Kraków w latach 2014-2015

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XIV/ 143 /12 RADY GMINY W OZORKOWIE. z dnia 29 lutego 2012 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata

UCHWAŁA NR XIV/ 143 /12 RADY GMINY W OZORKOWIE. z dnia 29 lutego 2012 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata UCHWAŁA NR XIV/ 143 /12 RADY GMINY W OZORKOWIE z dnia 29 lutego 2012 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata 2012-2014 Na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990

Bardziej szczegółowo

ANALIZA Strategii Rozwiazywania Problemów Społecznych w Gminie Zbąszynek na lata 2008-2013

ANALIZA Strategii Rozwiazywania Problemów Społecznych w Gminie Zbąszynek na lata 2008-2013 Problem 1: Problemy Kierunki działania Sposób realizacji Właściwa ocena możliwości lokalnego systemu pomocy społecznej i jego rozwój zgodnie ze zmieniającymi się potrzebami społecznymi. ANALIZA Strategii

Bardziej szczegółowo

GUS OZPS. Liczba osób w rodzinach, OZPS którym przyznano świadczenie

GUS OZPS. Liczba osób w rodzinach, OZPS którym przyznano świadczenie Załącznik Nr 2 Monitoring Strategii Polityki Społecznej Województwa Podlaskiego do roku 2020 Obszar strategiczny Wskaźnik Miara Źródło Zaspokajanie potrzeb rodzin w województwie podlaskim 1. Dane o sytuacji

Bardziej szczegółowo

Tytuł zrealizowanego projektu / programu:. Całkowity koszt realizacji projektu: zł. Źródła finansowania:

Tytuł zrealizowanego projektu / programu:. Całkowity koszt realizacji projektu: zł. Źródła finansowania: STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA NA LATA 2014-2020 SPRAWOZDANIE ZA ROK 2015 CEL STRATEGICZNY NR 1: Zintegrowany system wsparcia rodziny i opieki nad dzieckiem Realizator

Bardziej szczegółowo

Dorota Wróblewska Dyrektor Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Toruniu

Dorota Wróblewska Dyrektor Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Toruniu Dorota Wróblewska Dyrektor Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Toruniu Plan działania ania na lata 2007-2008 2008 Program Operacyjny Kapitał Ludzki Numer Priorytetu: VII Nazwa Priorytetu: Promocja

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR... RADY GMINY KOŁBASKOWO. z dnia 30 grudnia 2011 r.

UCHWAŁA NR... RADY GMINY KOŁBASKOWO. z dnia 30 grudnia 2011 r. UCHWAŁA NR... RADY GMINY KOŁBASKOWO PROJEKT z dnia 30 grudnia 2011 r. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Przeciwdziałania Narkomanii, Przeciwdziałania

Bardziej szczegółowo

Kolonowskie na lata 2013 2015

Kolonowskie na lata 2013 2015 UCHWAŁA NR XXX/248/13 RADY MIEJSKIEJ W KOLONOWSKIEM z dnia 24 czerwca 2013roku w sprawie uchwalenia 3-letniego Gminnego Program Wspierania Rodziny dla Gminy Kolonowskie na lata 2013 2015 Na podstawie art.

Bardziej szczegółowo

STRATEGIĄ ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH KRAKOWA

STRATEGIĄ ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH KRAKOWA SPOTKANIE INAUGURUJĄCE ROZPOCZĘCIE PRAC NAD STRATEGIĄ ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH KRAKOWA NA LATA 2014-2020 Kraków 2014 1 AGENDA SPOTKANIA Wprowadzenie Pani Anna Okońska-Walkowicz, Pełnomocnik

Bardziej szczegółowo

Analiza sytuacji osób niesamodzielnych w woj. świętokrzyskim

Analiza sytuacji osób niesamodzielnych w woj. świętokrzyskim Analiza sytuacji osób niesamodzielnych w woj. świętokrzyskim 21.05.2018r. Kielce Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego SYTUACJA DEMOGRAFICZNA WOJEWÓDZTWA

Bardziej szczegółowo

Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 roku prawo zamówień publicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2010r., Nr 113 poz.759 z późn. zm.);

Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 roku prawo zamówień publicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2010r., Nr 113 poz.759 z późn. zm.); Załącznik do uchwały Nr XII/56/2011 Rady Gminy Bojszowy z dnia 28.11.2011r. GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH NA 2012 ROK Podstawę prawną opracowania programu stanowi:

Bardziej szczegółowo

MIEJSKI PROGRAM NA RZECZ WSPIERANIA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

MIEJSKI PROGRAM NA RZECZ WSPIERANIA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Załącznik do Uchwały Nr Rady Miejskiej Leszna z dnia MIEJSKI PROGRAM NA RZECZ WSPIERANIA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH na lata 2014-2016 1 OPIS PROBLEMU Niepełnosprawność, zgodnie z treścią ustawy o rehabilitacji

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR /2008 RADY MIEJSKIEJ W ŚRODZIE WIELKOPOLSKIEJ. z dnia..2008 roku

UCHWAŁA NR /2008 RADY MIEJSKIEJ W ŚRODZIE WIELKOPOLSKIEJ. z dnia..2008 roku UCHWAŁA NR /2008 RADY MIEJSKIEJ W ŚRODZIE WIELKOPOLSKIEJ z dnia..2008 roku w sprawie uchwalenia programu pod nazwą "Program rozwiązywania problemów bezdomności Gminy Środa Wielkopolska na lata 2009-2020"

Bardziej szczegółowo

Zakres działania: Główne cele pomocy społecznej:

Zakres działania: Główne cele pomocy społecznej: Zakres działania: Pomoc społeczna umożliwia przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych tym, którzy nie są w stanie sami ich pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Wspiera ich

Bardziej szczegółowo

ANKIETA METRYCZKA. Czy jest Pani/Pan mieszkańcem Gminy Miękinia. tak, od kiedy... nie. Wiek: 18-30 31-40 41-50 51- i więcej

ANKIETA METRYCZKA. Czy jest Pani/Pan mieszkańcem Gminy Miękinia. tak, od kiedy... nie. Wiek: 18-30 31-40 41-50 51- i więcej ANKIETA W związku z rozpoczęciem prac nad projektem Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Gminy Miękinia uprzejmie prosimy o udzielenie odpowiedzi na poniższe pytania, które będą bardzo pomocne

Bardziej szczegółowo

GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY. na terenie miasta Legionowo na lata

GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY. na terenie miasta Legionowo na lata GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY na terenie miasta Legionowo na lata 2014-2016 I. Wstęp Gmina Legionowo od kilku lat realizuje zadania wynikające z działań systemu profilaktyki i opieki nad dzieckiem

Bardziej szczegółowo

GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH NA ROK 2009

GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH NA ROK 2009 Załącznik do Uchwały Nr 172 Rady Miejskiej w Tuszynie z dnia 17 marca 2009r. I. Wstęp. GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH NA ROK 2009 Gminny program profilaktyki i rozwiązywania

Bardziej szczegółowo

Samorządowa Polityka Społeczna

Samorządowa Polityka Społeczna Samorządowa Polityka Społeczna Wykład Dr Piotr Maleszyk, WE UMCS w Lublinie Zakres SPS (materiały) o Pomoc społeczna o Działania na rzecz rodzin o Działania na rzecz osób niepełnosprawnych o Działania

Bardziej szczegółowo

Założenia do Stalowowolskiego Programu Wspierania Seniorów na lata Stalowa Wola, dn. 28 wrzesień 2016r.

Założenia do Stalowowolskiego Programu Wspierania Seniorów na lata Stalowa Wola, dn. 28 wrzesień 2016r. Założenia do Stalowowolskiego Programu Wspierania Seniorów na lata 2017-2019 Stalowa Wola, dn. 28 wrzesień 2016r. Prognoza ludności na lata 2014-2050 1. Znaczne zmniejszenie liczby dzieci i osób dorosłych,

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR... RADY GMINY PIĄTNICA. z dnia r.

UCHWAŁA NR... RADY GMINY PIĄTNICA. z dnia r. Projekt z dnia 8 grudnia 2016 r. Zatwierdzony przez... UCHWAŁA NR... RADY GMINY PIĄTNICA z dnia... 2016 r. w sprawie Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania

Bardziej szczegółowo

Analiza SWOT. Obszar BEZROBOCIE I UBÓSTWO Lp. Mocne i słabe strony Tak Nie

Analiza SWOT. Obszar BEZROBOCIE I UBÓSTWO Lp. Mocne i słabe strony Tak Nie ANALIZA SWOT Kwestionariusz Analiza SWOT zawiera zestaw pytań, które obejmują następujące obszary: bezrobocie i ubóstwo, rodzina, dziecko i młodzież, uzależnienia i przemoc w rodzinie, bezdomność, starość,

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR... RADY GMINY SZTABIN. z dnia r.

UCHWAŁA NR... RADY GMINY SZTABIN. z dnia r. Projekt z dnia 26 listopada 2013 r. Zatwierdzony przez... UCHWAŁA NR... RADY GMINY SZTABIN z dnia... 2013 r. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na

Bardziej szczegółowo

PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ DLA GMINY POLANICA ZDRÓJ NA LATA 2010-2013

PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ DLA GMINY POLANICA ZDRÓJ NA LATA 2010-2013 Załącznik do Uchwały Nr XL/222 /2010 Rady Miejskiej w Polanicy Zdroju z dnia 28 stycznia 2010 r. PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ DLA GMINY POLANICA ZDRÓJ NA LATA 2010-2013 1.Wstęp Program Aktywności Lokalnej

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XI/277/2015 RADY MIASTA GLIWICE. z dnia 19 listopada 2015 r.

UCHWAŁA NR XI/277/2015 RADY MIASTA GLIWICE. z dnia 19 listopada 2015 r. UCHWAŁA NR XI/277/2015 RADY MIASTA GLIWICE z dnia 19 listopada 2015 r. w sprawie uchwalenia Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla miasta Gliwice na rok 2016 Na podstawie

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr XLIV/396/06 Rady Miasta Puławy z dnia 23 marca 2006r.

Uchwała Nr XLIV/396/06 Rady Miasta Puławy z dnia 23 marca 2006r. Uchwała Nr XLIV/396/06 Rady Miasta Puławy z dnia 23 marca 2006r. w sprawie zmiany Uchwały Nr XXXVII/331/05 Rady Miasta Puławy z dnia 29 września 2005 roku w sprawie uchwalenia Strategii Rozwiązywania Problemów

Bardziej szczegółowo

Opracowania własne. Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Toruniu

Opracowania własne. Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Toruniu Opracowania własne Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Toruniu Materiał prezentujący: grupy świadczeniobiorców, rodziny korzystające z pomocy społecznej, Opracowanie: Dział Analiz i Programowania

Bardziej szczegółowo

Kształtowanie poczucia bezpieczeństwa lokalnego

Kształtowanie poczucia bezpieczeństwa lokalnego Andrzej Karasiński Zastępca Prezydenta Gliwic Kształtowanie poczucia bezpieczeństwa lokalnego Gliwice, 5 6 października 2006 Oczekiwania mieszkańców wobec władz Gliwic 2006 100% 80% 80,10% 77,40% 60% 47,10%

Bardziej szczegółowo

HARMONOGRAM REALIZACJI GMINNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH NA ROK 2007

HARMONOGRAM REALIZACJI GMINNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH NA ROK 2007 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr V/21/2007 Rady Miejskiej w Swarzędzu z dnia 14 lutego 2007 w sprawie: przyjęcia do Gminnego Programu Profilaktyki i Alkoholowych HARMONOGRAM REALIZACJI GMINNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI

Bardziej szczegółowo

CEL STRATEGICZNY 1. Podwyższenie poczucia bezpieczeństwa mieszkańcom gminy

CEL STRATEGICZNY 1. Podwyższenie poczucia bezpieczeństwa mieszkańcom gminy CEL STRATEGICZNY 1 Podwyższenie poczucia bezpieczeństwa mieszkańcom gminy 1. Wzrost bezpieczeństwa publicznego. 2. Wdrażanie sprawnego systemu informacji w sytuacjach kryzysowych. 3. Edukacja mieszkańców

Bardziej szczegółowo

Ankieta dotycząca Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na terenie Gminy Urzędów

Ankieta dotycząca Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na terenie Gminy Urzędów Ankieta dotycząca Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na terenie Gminy Urzędów ANKIETA Prosimy o wypełnienie poniższej ankiety. Jest ona skierowana do mieszkańców Gminy Urzędów i ma na celu właściwe

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XLI/911/2018 RADY MIASTA GLIWICE. z dnia 8 listopada 2018 r.

UCHWAŁA NR XLI/911/2018 RADY MIASTA GLIWICE. z dnia 8 listopada 2018 r. UCHWAŁA NR XLI/911/2018 RADY MIASTA GLIWICE z dnia 8 listopada 2018 r. w sprawie przyjęcia Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Miasta Gliwice na rok 2019 Na podstawie

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr VI Rady Gminy Stare Kurowo z dnia 19 maja 2015 roku. w sprawie: uchwalenia Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata

Uchwała Nr VI Rady Gminy Stare Kurowo z dnia 19 maja 2015 roku. w sprawie: uchwalenia Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata Uchwała Nr VI.42.2015 Rady Gminy Stare Kurowo z dnia 19 maja 2015 roku w sprawie: uchwalenia Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata 2015 2017. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca

Bardziej szczegółowo

Spotkanie z przedstawicielami organizacji pozarządowych działających na rzecz osób starszych na terenie województwa mazowieckiego

Spotkanie z przedstawicielami organizacji pozarządowych działających na rzecz osób starszych na terenie województwa mazowieckiego Spotkanie z przedstawicielami organizacji pozarządowych działających na rzecz osób starszych na terenie województwa mazowieckiego DOKUMENTY STRATEGICZNE I WYKONAWCZE DO OPRACOWANIA STRATEGII POLITYKI SPOŁECZNEJ

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XXXVI RADY GMINY IZBICKO z dnia 27 listopada 2017 r.

UCHWAŁA NR XXXVI RADY GMINY IZBICKO z dnia 27 listopada 2017 r. UCHWAŁA NR XXXVI.207.2017 RADY GMINY IZBICKO z dnia 27 listopada 2017 r. w sprawie zmiany uchwały nr XV.92.2016 Rady Gminy Izbicko z dnia 25 stycznia 2016 r. w sprawie gminnej strategii rozwiązywania problemów

Bardziej szczegółowo

Załącznik do Uchwały NR XXXIII/307/17 Rady Miejskiej w Gryfinie z dnia 23 lutego 2017 r. GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA LATA

Załącznik do Uchwały NR XXXIII/307/17 Rady Miejskiej w Gryfinie z dnia 23 lutego 2017 r. GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA LATA Załącznik do Uchwały NR XXXIII/307/17 Rady Miejskiej w Gryfinie z dnia 23 lutego 2017 r. GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA LATA 2017 2019 Gryfino 2017 Wprowadzenie Obowiązek opracowania i realizacji

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1. Postanowienia ogólne

Rozdział 1. Postanowienia ogólne ZAŁĄCZNIK do Uchwały Nr VII/43/2015 Rady Miejskiej w Łochowie z dnia 25.03.2015 w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Profilaktyki i RozwiązywaniaProblemów Alkoholowych na rok 2015." Gminny Program Profilaktyki

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR... RADY GMINY SZTABIN. z dnia... 2015 r.

UCHWAŁA NR... RADY GMINY SZTABIN. z dnia... 2015 r. Projekt z dnia 2 grudnia 2015 r. Zatwierdzony przez... UCHWAŁA NR... RADY GMINY SZTABIN z dnia... 2015 r. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2016

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR. RADY MIEJSKIEJ W ZAWIDOWIE. z dnia. w sprawie: Programu Wspierania Rodziny Gminy Miejskiej Zawidów na lata 2012 2014

UCHWAŁA NR. RADY MIEJSKIEJ W ZAWIDOWIE. z dnia. w sprawie: Programu Wspierania Rodziny Gminy Miejskiej Zawidów na lata 2012 2014 PROJEKT UCHWAŁA NR. RADY MIEJSKIEJ W ZAWIDOWIE z dnia. w sprawie: Programu Wspierania Rodziny Gminy Miejskiej Zawidów na lata 2012 2014 Na podstawie art. 176 pkt 1, 179 ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011

Bardziej szczegółowo

Tabela nr 9 Wskaźniki monitoringu celów operacyjnych

Tabela nr 9 Wskaźniki monitoringu celów operacyjnych Tabela nr 9 Wskaźniki monitoringu celów operacyjnych CEL OPERACYJNY WSKAŹNIK PRODUKTU WSKAŹNIK REZULTATU WSKAŹNIK DYNAMIKI 1.1.Aktywizacja społeczna i zawodowa osób i grup zagrożonych wykluczeniem społecznym

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr... Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 27 grudnia 2013 roku

Uchwała Nr... Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 27 grudnia 2013 roku Uchwała Nr... Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 27 grudnia 2013 roku w sprawie: uchwalenia Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na 2014

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XI/95/2011 RADY MIEJSKIEJ W CZCHOWIE. z dnia 7 grudnia 2011 r.

UCHWAŁA NR XI/95/2011 RADY MIEJSKIEJ W CZCHOWIE. z dnia 7 grudnia 2011 r. UCHWAŁA NR XI/95/2011 RADY MIEJSKIEJ W CZCHOWIE z dnia 7 grudnia 2011 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na 2012

Bardziej szczegółowo

Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Gminy Bestwina na 2009r.

Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Gminy Bestwina na 2009r. Załącznik Nr 1 do Uchwały Rady Gminy nr XXIII/199/ 2008 z dnia 11 grudnia 2008r Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Gminy Bestwina na 2009r. ROZDZIAŁ I Postanowienia

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR X/6/16 RADY GMINY ZBÓJNA. z dnia 31 marca 2016 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata

UCHWAŁA NR X/6/16 RADY GMINY ZBÓJNA. z dnia 31 marca 2016 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata UCHWAŁA NR X/6/16 RADY GMINY ZBÓJNA z dnia 31 marca 2016 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata 2016 2018 Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR 67/XVIII/2015 RADY GMINY OPATÓW. z dnia 30 grudnia 2015 r. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na 2016 rok

UCHWAŁA NR 67/XVIII/2015 RADY GMINY OPATÓW. z dnia 30 grudnia 2015 r. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na 2016 rok UCHWAŁA NR 67/XVIII/2015 RADY GMINY OPATÓW z dnia 30 grudnia 2015 r. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na 2016 rok Na podstawie art. 18, ust.2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca

Bardziej szczegółowo

Warsztat strategiczny 1

Warsztat strategiczny 1 Strategia Rozwoju Miasta Nowy Targ na lata 2018-2023 z perspektywą do 2030 roku Warsztat strategiczny 1 Artur Kubica, Bartosz Tyrna Nowy Targ, 12/04/2018 Plan warsztatu Rola strategii rozwoju i jej kształt

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XXXI/709/2017 RADY MIEJSKIEJ W GLIWICACH. z dnia 19 października 2017 r.

UCHWAŁA NR XXXI/709/2017 RADY MIEJSKIEJ W GLIWICACH. z dnia 19 października 2017 r. UCHWAŁA NR XXXI/709/2017 RADY MIEJSKIEJ W GLIWICACH z dnia 19 października 2017 r. w sprawie uchwalenia Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla miasta Gliwice na rok

Bardziej szczegółowo

Kielce, dnia 14 lutego 2013 r. Poz. 899 UCHWAŁA NR XXIV/268/2012 RADY MIASTA SANDOMIERZA. z dnia 19 grudnia 2012 r.

Kielce, dnia 14 lutego 2013 r. Poz. 899 UCHWAŁA NR XXIV/268/2012 RADY MIASTA SANDOMIERZA. z dnia 19 grudnia 2012 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO Kielce, dnia 14 lutego 2013 r. Poz. 899 UCHWAŁA NR XXIV/268/2012 RADY MIASTA SANDOMIERZA z dnia 19 grudnia 2012 r. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XXXII/303/17 RADY MIASTA BIŁGORAJ. z dnia 25 października 2017 r.

UCHWAŁA NR XXXII/303/17 RADY MIASTA BIŁGORAJ. z dnia 25 października 2017 r. UCHWAŁA NR XXXII/303/17 RADY MIASTA BIŁGORAJ z dnia 25 października 2017 r. w sprawie uchwalenia Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR VII/37/11 RADY GMINY DŁUTÓW z dnia 29 czerwca 2011 r.

UCHWAŁA NR VII/37/11 RADY GMINY DŁUTÓW z dnia 29 czerwca 2011 r. UCHWAŁA NR VII/37/11 RADY GMINY DŁUTÓW z dnia 29 czerwca 2011 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Systemu Profilaktyki i Opieki nad Dzieckiem i Rodziną na lata 2011-2017 Na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr 425/XLVII/2005. Rady Miejskiej w Ostrołęce. w sprawie uchwalenia Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2006 rok.

Uchwała Nr 425/XLVII/2005. Rady Miejskiej w Ostrołęce. w sprawie uchwalenia Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2006 rok. Uchwała Nr 425/XLVII/2005 Rady Miejskiej w Ostrołęce z dnia 8 grudnia 2005 roku w sprawie uchwalenia Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2006 rok. Na podstawie art.4¹ ust. 2

Bardziej szczegółowo

PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ POWIATU ŻARSKIEGO NA LATA

PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ POWIATU ŻARSKIEGO NA LATA Załącznik do Uchwały Nr... Rady Powiatu Żarskiego z dnia..2016 r. PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ POWIATU ŻARSKIEGO NA LATA 2016-2021 Żary, 2016 r. 1 SPIS TREŚCI: I. WPROWADZENIE.3 II. DIAGNOZA..4 III. CEL

Bardziej szczegółowo

PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ DLA MIASTA PŁOCKA NA LATA 2008-2013

PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ DLA MIASTA PŁOCKA NA LATA 2008-2013 Załącznik do Uchwały nr 345/XXIV/08 Rady Miasta Płocka z dnia 27 maja 2008 roku PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ DLA MIASTA PŁOCKA NA LATA 2008-2013 P Ł O C K 1 PŁOCK, maj 2008 SPIS TREŚCI: I. WPROWADZENIE...3

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Nr XII/67/2015 RADY MIEJSKIEJ W RAKONIEWICACH. z dnia 19 listopada 2015 r.

UCHWAŁA Nr XII/67/2015 RADY MIEJSKIEJ W RAKONIEWICACH. z dnia 19 listopada 2015 r. UCHWAŁA Nr XII/67/2015 RADY MIEJSKIEJ W RAKONIEWICACH z dnia 19 listopada 2015 r. w sprawie: gminnego programu przeciwdziałania narkomanii na 2016 rok Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8

Bardziej szczegółowo

ANKIETA do badań społecznych

ANKIETA do badań społecznych ANKIETA do badań społecznych 1. Jakie problemy społeczne uważa Pan/Pani za najważniejsze na terenie Państwa gminy? (prosimy zaznaczyć maksymalnie 3 odpowiedzi) Ubóstwo, niewydolność materialna rodziny

Bardziej szczegółowo

Tytuł zrealizowanego projektu / programu:. Całkowity koszt realizacji projektu: zł. Źródła finansowania:

Tytuł zrealizowanego projektu / programu:. Całkowity koszt realizacji projektu: zł. Źródła finansowania: STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA TORUNIA NA LATA 2014-2020 SPRAWOZDANIE ZA ROK 2014 CEL STRATEGICZNY NR 1: Zintegrowany system wsparcia rodziny i opieki nad dzieckiem Realizator

Bardziej szczegółowo

KONTRAKT SOCJALNY narzędziem w realizacji projektów systemowych

KONTRAKT SOCJALNY narzędziem w realizacji projektów systemowych KONTRAKT SOCJALNY narzędziem w realizacji projektów systemowych Podstawa prawna Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004r. (Dz. U. Nr 64, poz. 593, z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Polityki

Bardziej szczegółowo

GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH NA ROK 2013

GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH NA ROK 2013 Załącznik do Uchwały Nr XXXII/218/2013 Rady Gminy Lipno z dnia 18 lutego 2013 r. GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH NA ROK 2013 Styczeń 2013 r. I. WSTĘP. Rada Gminy Lipno

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR VI/22/2015 RADY GMINY RZĄŚNIA. z dnia 27 marca 2015 r.

UCHWAŁA NR VI/22/2015 RADY GMINY RZĄŚNIA. z dnia 27 marca 2015 r. UCHWAŁA NR VI/22/2015 RADY GMINY RZĄŚNIA z dnia 27 marca 2015 r. w sprawie uchwalenia na rok 2015 Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt.

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XLI/952/13 RADY MIASTA KATOWICE. z dnia 30 października 2013 r.

UCHWAŁA NR XLI/952/13 RADY MIASTA KATOWICE. z dnia 30 października 2013 r. UCHWAŁA NR XLI/952/13 RADY MIASTA KATOWICE z dnia 30 października 2013 r. w sprawie przyjęcia Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2014r. Na podstawie art. 18 ust.

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH MIASTA MIELCA NA LATA 2014-2021

STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH MIASTA MIELCA NA LATA 2014-2021 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH MIASTA MIELCA NA LATA 2014-2021 CZĘŚĆ I - podstawy prawne opracowania strategii, dokumenty prawne i programowe Rady Europy i Unii Europejskiej, krajowe dokumenty

Bardziej szczegółowo

Wstęp. Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu.

Wstęp. Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu. Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Miasta Cieszyna na rok 2008 stanowiący część strategii rozwiązywania problemów społecznych 1 Wstęp. 1. Celem strategicznym Programu jest

Bardziej szczegółowo

GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII NA ROK 2017

GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII NA ROK 2017 Załącznik do Uchwały Nr. Rady Gminy Zabrodzie z dnia..2016 r. GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII NA ROK 2017 I. WSTĘP Narkomania jest jednym z najpoważniejszych problemów społecznych ostatnich

Bardziej szczegółowo

Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii. cele Programu oraz sposoby ich realizacji

Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii. cele Programu oraz sposoby ich realizacji Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii cele Programu oraz sposoby ich realizacji Art. 4 1 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu

Bardziej szczegółowo

Załącznik do uchwały Nr XXII/137/2013 Rady Gminy Żyrzyn z dnia 21 sierpnia 2013r. GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY W GMINIE ŻYRZYN NA LATA 2013 2015

Załącznik do uchwały Nr XXII/137/2013 Rady Gminy Żyrzyn z dnia 21 sierpnia 2013r. GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY W GMINIE ŻYRZYN NA LATA 2013 2015 Załącznik do uchwały Nr XXII/137/2013 Rady Gminy Żyrzyn z dnia 21 sierpnia 2013r. GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY W GMINIE ŻYRZYN NA LATA 2013 2015 1 I. WPROWADZENIE Rodzina stanowi dla dziecka najlepsze

Bardziej szczegółowo

Sytuacja demograficzna kobiet

Sytuacja demograficzna kobiet dane za rok 2017 Sytuacja demograficzna kobiet Województwo pomorskie ma 2 324,3 tys. mieszkańców, z czego 51,3% stanowią (1 192, 3 tys.), z medianą 1 wieku 40,7 lat ( 38,0 lat). Rodzi się mniej dziewczynek

Bardziej szczegółowo

GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA LATA 2013-2015

GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA LATA 2013-2015 Załącznik do uchwały Nr XXVII/204/2013 Rady Gminy Kołczygłowy z dnia 11 marca 2013 r. GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA LATA 2013-2015 Gmina Kołczygłowy I. Wprowadzenie Rodzina to podstawowa komórka

Bardziej szczegółowo

Lp. CEL/DZIAŁANIE TERMIN JEDNOSTKI ODPOWIEDZIALNE ZA REALIZACJĘ I. WSPIERANIE OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH, CHORYCH, STARSZYCH I ICH RODZIN

Lp. CEL/DZIAŁANIE TERMIN JEDNOSTKI ODPOWIEDZIALNE ZA REALIZACJĘ I. WSPIERANIE OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH, CHORYCH, STARSZYCH I ICH RODZIN Lp. CEL/DZIAŁANIE TERMIN JEDNOSTKI ODPOWIEDZIALNE ZA REALIZACJĘ I. WSPIERANIE OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH, CHORYCH, STARSZYCH I ICH RODZIN 2009-2013 Starostwo Powiatowe, Urzędy Miejskie w Bochni i Nowym Wiśniczu,

Bardziej szczegółowo

MIEJSKI PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH MIEJSKI PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII. na 2014 rok

MIEJSKI PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH MIEJSKI PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII. na 2014 rok Załącznik do Zarządzenia Nr 56/ON/2013 Burmistrza Miasta Rejowiec Fabryczny z dnia 5 listopada 2013 r. Projekt MIEJSKI PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH i MIEJSKI PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XXVIII/231/17 RADY GMINY SUWAŁKI. z dnia 28 lutego 2017 r.

UCHWAŁA NR XXVIII/231/17 RADY GMINY SUWAŁKI. z dnia 28 lutego 2017 r. UCHWAŁA NR XXVIII/231/17 RADY GMINY SUWAŁKI z dnia 28 lutego 2017 r. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Wspierania Rodziny w Gminie Suwałki na lata 2017-2019. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy

Bardziej szczegółowo

MATRYCA LOGICZNA AKTUALIZACJI STRATEGII ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW POMOCY SPOŁECZNEJ W POWIECIE ŻARSKIM

MATRYCA LOGICZNA AKTUALIZACJI STRATEGII ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW POMOCY SPOŁECZNEJ W POWIECIE ŻARSKIM MATRYCA LOGICZNA AKTUALIZACJI STRATEGII ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW POMOCY W POWIECIE ŻARSKIM CEL WSKAŹNIK OSIĄGNIĘCIA CELU TERMIN ODPOWIEDZIALNY ZAŁOŻENIA CEL NADRZĘDNY: wszyscy potrzebujący mieszkańcy powiatu

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XII/302/2015 RADY MIASTA GLIWICE. z dnia 17 grudnia 2015 r.

UCHWAŁA NR XII/302/2015 RADY MIASTA GLIWICE. z dnia 17 grudnia 2015 r. UCHWAŁA NR XII/302/2015 RADY MIASTA GLIWICE z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie uchwalenia Miejskiego Programu Wspierania Rodziny dla miasta Gliwice na lata 2016 2018 Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XXIV/268/2012 RADY MIASTA SANDOMIERZA. z dnia 19 grudnia 2012 r.

UCHWAŁA NR XXIV/268/2012 RADY MIASTA SANDOMIERZA. z dnia 19 grudnia 2012 r. UCHWAŁA NR XXIV/268/2012 RADY MIASTA SANDOMIERZA z dnia 19 grudnia 2012 r. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata 2013-2015 w Gminie Sandomierz Na podstawie art. 18 ust.2 pkt.15

Bardziej szczegółowo

Ocena zasobów pomocy społecznej i potrzeb Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Sopocie

Ocena zasobów pomocy społecznej i potrzeb Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Sopocie Ocena zasobów pomocy społecznej i potrzeb Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Sopocie Sopot, 18 czerwca 2014 Populacja Powiat m.sopot ZA: NARODOWE SPISY POWSZECHNE 2002, 2011 wartość liczba mieszkańców

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W BUSKU-ZDROJU. z dnia 29 grudnia 2015 r.

UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W BUSKU-ZDROJU. z dnia 29 grudnia 2015 r. Projekt z dnia 18 listopada 2015 r. Zatwierdzony przez... UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W BUSKU-ZDROJU z dnia 29 grudnia 2015 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów

Bardziej szczegółowo

Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii na 2014 rok

Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii na 2014 rok Załącznik do uchwały RG Nr.. dnia Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii na 2014 rok WSTĘP Narkomania jest zjawiskiem ogólnoświatowym. Powstaje na podłożu przeobrażeń zachodzących we współczesnym cywilizowanym

Bardziej szczegółowo

Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Katowicach na 2015 rok PROJEKT

Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Katowicach na 2015 rok PROJEKT Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Katowicach na 2015 rok PROJEKT S P I S T R E Ś C I Wstęp Rozdział I Działania Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

Bardziej szczegółowo

Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii w Ornontowicach na rok 2015

Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii w Ornontowicach na rok 2015 Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii w Ornontowicach na rok 2015 I. Wprowadzenie Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych

Bardziej szczegółowo

Polityka publiczna na rzecz dzieci i młodzieży w Polsce

Polityka publiczna na rzecz dzieci i młodzieży w Polsce Polityka publiczna na rzecz dzieci i młodzieży w Polsce Struktura organizacyjna Administracja rządowa Podejmuje działania o charakterze programowym, regulacyjnym, finansowym Administracja samorządowa Podejmuje

Bardziej szczegółowo

Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Krzykosy na lata

Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Krzykosy na lata Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Krzykosy na lata 2016-2018 Krzykosy, 2015 I. WSTĘP Rodzina jako podstawowa komórka społeczna spełnia istotne funkcje zaspokajające potrzeby społeczne, psychiczne

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XII/78/2008. RADY GMINY CZERNIKOWO z dnia 03 marca 2008 roku

UCHWAŁA NR XII/78/2008. RADY GMINY CZERNIKOWO z dnia 03 marca 2008 roku UCHWAŁA NR XII/78/2008 RADY GMINY CZERNIKOWO z dnia 03 marca 2008 roku w sprawie gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w gminie Czernikowo Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt

Bardziej szczegółowo