Ocena gęstości mikrounaczynienia (MVD) w raku płaskonabłonkowym krtani
|
|
- Eugeniusz Dziedzic
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PRACE ORYGINALNE Magdalena BODNAR 1 Łukasz SZYLBERG 1 Wojciech KAŹMIERCZAK 2 Andrzej MARSZAŁEK 1,3 Ocena gęstości mikrounaczynienia (MVD) w raku płaskonabłonkowym krtani Evaluation of microvessel density (MVD) in laryngeal squamous cell carcinoma 1 Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum w Bydgoszczy, Katedra i Zakład Patomorfologii Klinicznej Dr hab. Andrzej Marszałek prof. UMK 2 Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum w Bydgoszczy, Katedra i Klinika Otolaryngologii Prof. dr hab. Henryk Kaźmierczak 3 Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, Katedra i Zakład Patomorfologii Klinicznej Prof. dr hab. Przemysław Majewski Dodatkowe słowa kluczowe: rak płaskonabłonkowy krtani neoangiogeneza CD105 gęstość mikrounaczynienia (MVD) Additional key words: laryngeal squamous cell carcinoma neoangiogenesis CD105 microvessel density (MVD) Adres do korespondencji: Dr hab. Andrzej Marszałek, prof. UMK Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy Katedra i Zakład Patomorfologii Klinicznej ul. M. Skłodowskiej-Curie Bydgoszcz Tel.: Fax.: amars@cm.umk.pl Nasilenie procesu neoangiogenezy uzależnione jest od wzajemnych stosunków i równowagi pomiędzy czynnikami stymulującymi oraz hamującymi ten proces. Bezpośrednim wykładnikiem intensywności procesu neoangiogenezy jest ocena gęstości mikrounaczynienia (MVD - microvessel density). Najnowsze doniesienia podkreślają rolę glikoproteiny CD105 (endogliny) w procesie neoangiogenezy. CD105 jest transbłonową glikoproteiną, będącą receptorem dla transformującego czynnika wzrostu. CD105 ulega nadekspresji w śródbłonku naczyń krwionośnych tkanek, w szczególności w powstających de novo naczyniach krwionośnych w obrębie nowotworów. Celem niniejszej pracy była ocena średniej gęstości mikrounaczynienia poprzez ocenę zmian poziomów ekspresji białka CD105 w utkaniu raka płaskonabłonkowego krtani (SCC) w powiązaniu z obecnością przerzutów do węzłów chłonnych. Ocenę poziomu ekspresji CD105 w nowo powstałych naczyniach na podstawie reakcji immunohistochemicznej przeprowadzono za pomocą zautomatyzowanych metod morfometrycznych. Ocenę gęstości nowych naczyń, poprzez poziom ekspresji CD105, wykonano z wykorzystaniem autorskiego makra opartego na funkcji color deconvolation i manual treshold w programie ImageJ. Analiza średniej gęstości mikrounaczynienia została przeprowadzona w 3 miejscach, tzw. hot spots i obejmowała iloczyn odsetka obszaru zajmowanego przez dodatnio wyznakowane komórki śródbłonka (0 100) oraz poziomu ekspresji CD105 (0-255) i przedstawiona w postaci parametru MVD/CD105. CD105 wykazała wyższe wartości MVD/CD105 w obszarze guza w porównaniu z obszarem prawidłowej błony śluzowej 115,44 vs. 55,83. Wykazano wyższe wartości MVD/ CD105 w grupie N(+) 144,72 (SD = 104,15)w porównaniu z grupą N(0) MVD/CD105 80,44 (SD = 68,57). Analiza korelacji poziomów ekspresji CD105 a stopniem zajęcia węzłów chłonnych, Intensity of neoangiogenesis depends on relationship between factors that are responsible for stimulation and inhibition of this process. The intensity of neoangiogenesis could be assessed by the microvasculature density (MVD). Recent reports highlight the role of glycoprotein CD105(endoglin) in the neoangiogenesis. CD105 is a transmembrane glycoprotein, which is a receptor for transforming growth factor. CD105 is overexpressed in the endothelium of blood vessels of tissues, particularly in de novo formed blood vessels within tumor. The aim of this study was to evaluate the microvesseldensity by changes in CD105 expression in laryngeal squamous cell carcinoma (SCC). Expression of CD105 protein was performed using automated morphometric methods. New blood vessels density was demonstrated by CD105 expression as (MDV/CD105), and performed using the authors macro function based on color deconvolation and manual threshold in the ImageJ program. Analysis of average microvessel density was performed in three hot spots, and includes the area of positively stained endothelial cells (0-100), level of CD105 expression (0-255). We have correlated the staining patterns with clinicopathological data. Analysis of CD105 expression revealed higher values MVD/CD105 in squamous cell carcinoma than in normal mucosa vs Moreover, microvessel density was higher in N(+) group MVD/CD105 = (SD = )than in the N(0) group MVD/ CD (SD = 68.57). Analysis of correlation of CD105 expression in N(0) vs. N(+) demonstrated a statistically significant difference (p = ). MVD/CD105 may be important prognostic factor in laryngeal squamous cell carcinoma. 726 Przegląd Lekarski 2012 / 69 / 10 M. Bodnar i wsp.
2 wykazała różnicę istotną statystycznie (p = 0,000007) pomiędzy analizowanymi grupami. Ocena poziomów ekspresji CD105 może stanowić ważny element prognostyczny w SCC. Wstęp Celem licznych badań naukowych jest dążenie do zmniejszenia zachorowalności oraz umieralności na nowotwory złośliwe. Dlatego też ustalenie optymalnych programów terapii przeciwnowotworowych dla nowotworów obszaru głowy i szyi wciąż stanowi jeden z kluczowych kierunków badań. Próba zdefiniowania czynników biologiczno-molekularnych uczestniczących w poszczególnych etapach progresji nowotworowej, ocena poziomów ich ekspresji oraz odniesienie do danych klinicznych, pozwolą na lepsze zrozumienie procesu tworzenia przerzutów oraz doboru najbardziej optymalnych warunków leczenia. Raki płaskonabłonkowe obszaru głowy i szyi wciąż pozostają istotnym problemem terapeutycznym. Najczęściej występującym nowotworem tego obszaru jest rak krtani. Charakteryzuje się znaczną progresją, agresywnym fenotypem, a przede wszystkim zdolnością do tworzenia odległych od ogniska pierwotnego przerzutów. Ponadto nowotwory te charakteryzują się znaczną opornością na chemioterapię oraz radioterapię [1,18,28]. Kluczowym etapem w procesie transformacji nowotworowej jest proces przebudowy istniejących oraz tworzenia nowych naczyń krwionośnych, w konsekwencji prowadząc do wzrostu guza.neoangiogeneza jest wieloetapowym, wielostopniowym procesem, który obejmuje m.in. degradację składników macierzy zewnątrzkomórkowej tworzących błonę podstawną naczyń, a także aktywację, migrację oraz proliferację komórek śródbłonka. Etap neoangiogenezy stanowi krytyczny moment zarówno podczas wzrostu guza pierwotnego jak i podczas tworzenia przerzutów, początkowo w węzłach chłonnych, a następnie w miejscach odległych od ogniska pierwotnego [10]. Nasilenie procesu neoangiogenezy uzależnione jest od wzajemnych stosunków i równowagi pomiędzy czynnikami stymulującymi oraz hamującymi ten proces. Wśród czynników najsilniej stymulujących ten proces wyróżnia się m.in. naczyniowośródbłonkowy czynnik wzrostu (VEGF). Bezpośrednim wykładnikiem intensywności procesu neoangiogenezy jest ocena gęstości mikrounaczynienia (MVD - microvesseldensity). Do najważniejszych markerów będących wykładnikami gęstości mikrounaczynienia guza należą antygeny śródbłonka naczyniowego m.in. CD31, CD34, czynnik VIII. Natomiast najnowsze doniesienia wskazują na rolę w procesie neoangiogenezy także glikoproteiny CD105[13,19,30]. Endoglina (CD105), glikoproteina błonowa odpowiedzialna za modulację śródbłonka naczyń krwionośnych, stanowi receptor dla transformującego czynnika wzrostu (TGFβ1 i TGFβ3). Jest swoistym koreceptorem dla TGF-βRII, kinazy ALK1 oraz ALK5. Badania wyszczególniły dwa izotypy endogliny: L-Endoglinę oraz S-Endoglinę. Pierwsza o masie 68,051 Da jest homodimeryczną transbłonową glikoproteiną. Natomiast S- Endoglina to dimeryczne białko masie 70 kda, które m.in. poprzez aktywację enos prowadzi do zaburzenia szlaku sygnalizacyjnego TGF-β [27]. Glikoproteina CD105 uczestniczy w procesie neoangiogenezy, dojrzewaniu naczyń, a także jest odpowiedzialna za utrzymanie homeostazy. Wykazano, że CD105 ulega nadekspresji w śródbłonku naczyń krwionośnych tkanek, w których dochodzi do waskularyzacji, a w szczególności w powstających de novo naczyniach krwionośnych nowotworów.ekspresję tego białka wykazano także w mniejszym stopniu na powierzchni makrofagów, fibroblastów, komórek podścieliska, syncytiotrofoblastu, cytotrofoblastu i komórek progenitorowych układu krwiotwórczego [7,11-13]. Liczne badania wykazały, iż endoglina CD105 może stanowić niezależny czynnik prognostyczny u osób chorych na nowotwory złośliwe [11]. Cel Celem niniejszej pracy była ocena średniej gęstości mikrounaczynienia w utkaniu raka płaskonabłonkowego krtani (SCC) poprzez ocenę zmian poziomów ekspresji białka CD105 oraz powiązanie ich z obecnością przerzutów do węzłów chłonnych. Na przeprowadzenie badań otrzymano zgody Komisji Bioetycznej Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu o numerach: KB 497/2009, KB 417/2010. Materiał i metody Badania zostały przeprowadzone w grupie 37 pacjentów (31 mężczyzn i 7 kobiet), którym wykonano laryngektomię w Katedrze i Klinice Otolaryngologii i Onkologii Laryngologicznej Collegium Medicum w Bydgoszczy. Badania histopatologiczne przeprowadzono w Katedrze i Zakładzie Patomorfologii Klinicznej CM UMK wg rutynowych procedur diagnostycznych. W zgromadzonym materiale rozpoznano raka płaskonabłonkowego krtani (SCC), co zostało zweryfikowane poprzez dwukrotną ocenę materiału tkankowego przez dwóch niezależnych lekarzy patologów. Ustalono ostateczny stopnień złośliwości histologicznej oraz na podstawie danych klinicznych dokonano oceny klinicznego stopnia zaawansowania procesu nowotworowego zgodnie z klasyfikacją TNM. Pacjentów z SCC podzielono na dwie grupy, tj. bez przerzutów do węzłów chłonnych N(0) oraz z przerzutami N(+). Ostatecznie materiał badany stanowiło 78 archiwalnych bloczków parafinowych (60 bloczków z SCC oraz 18 bloczków prawidłowej błony śluzowej) zgromadzonych w Katedrze i Zakładzie Patomorfologii Klinicznej Collegium Medicum w Bydgoszczy, Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. Ze względu na powiązanie raka płaskonabłonkowego krtani z paleniem tytoniu i nadużywaniem wysokoprocentowych alkoholi, podczas analizy danych epidemiologicznych zwrócono uwagę na te czynniki. Stwierdzono, że wszyscy pacjenci z grupy badanej palili papierosy. Dwudziestu ośmiu paliło do 20 papierosów dziennie, dziewięciu ponad 20 papierosów dziennie. Badanie immunohistochemiczne Odczyny immunohistochemiczne przeprowadzono na skrawkach parafinowych o grubości 4 µm postępując wg rutynowej procedury diagnostycznej opisanej we wcześniejszych publikacjach [3]. Do badań immunohistochemicznych identyfikujących glikoproteinę CD105 wykorzystano pierwszorzędowe mysie monoklonalne przeciwciało anty-cd105, klon [SN6h], rozcieńczenie 1:500 (ABCAM, UK).Inkubację z pierwszorzędowym przeciwciałem prowadzono przez 16 godz. w temperaturze 4 C. Do identyfikacji powstałego kompleksu antygen-swoiste przeciwciało wykorzystano zestawenvisionanti-mouse HRP (DAKO). Lokalizacja powstałych kompleksów została uwidoczniona 3-3 diaminobenzydyną (DAB), jako substratem dla peroksydazy chrzanowej. Ocena poziomu ekspresji CD105 (MVD/CD105) Ocenę poziomu ekspresji CD105 w nowo powstałych naczyniach na podstawie reakcji immunohistochemicznej w obszarze guza oraz w obszarze prawidłowej błony śluzowej przeprowadzono za pomocą zautomatyzowanych metod morfometrycznych. Poziom ekspresji CD105 zobrazowano poprzez gęstość nowych naczyń. Analizę wykonano z wykorzystaniem autorskiego makro opartego na funkcji colordeconvolation i manualtreshold w programie ImageJ. Analiza średniej gęstości mikrounaczynienia została przeprowadzona w 3 miejscach, tzw. hot spots, o największej gęstości naczyniowej. Analiza opierała się na iloczynie odsetka obszaru zajmowanego przez dodatnio wyznakowane komórki śródbłonka (0 100) oraz poziomie ekspresji CD105 (0-255), z wykorzystaniem skali szarości i została przedstawiona w postaci parametru MVD/CD105. Metody statystyczne Przeprowadzono analizy statystyczne z zastosowaniem programu STATISTICA 10.Zgodność poszczególnych zmiennych z rozkładem normalnym zbadano wykorzystując test Kołmogorowa-Smirnowaz poprawką istotnościlillieforsaoraz testemshapiro-wilka. Jednorodność wariancji oceniono za pomocą testulevene a. Analizę statystyczną przeprowadzono za pomocą testów nieparametrycznych, ponieważ rozkład uzyskanych wyników odbiegał od rozkładu normalnego. Do oceny różnic istotnych statystycznie, wykorzystano testy nieparametryczneu Manna-Whitneya, Kruskala-Wallisa. Za różnicę istotną statystycznie przyjęto wartości p < 0,05. Wyniki Wykorzystując badania immunohistochemiczne wykazano ekspresję endogliny CD105 we wszystkich badanych próbach (Rycina 1). CD105 wykazała wyższe wartości MVD/ CD105 w obszarze guza w porównaniu z obszarem prawidłowej błony śluzowej (MVD/CD105 = 115,44 vs. MVD/CD105 = 55,83). Ponadto analiza gęstości mikrounaczynienia w odniesieniu do danych kliniczno-patologicznych (obecność vs. brak przerzutów do węzłów chłonnych) wykazała wyższe wartości MVD/CD105.W grupie N(+)MVD/ CD105 wynosiła 144,72 (SD = 104,15). W grupie pacjentów N(0) stwierdzono MVD/ CD105 na poziomie 80,44 (SD = 68,57). Ponadto, analizą korelacji poziomów ekspresji CD105 a stopniem zajęcia węzłów chłonnych N(0) vs. N(+) wykazano różnicę istotną statystycznie pomiędzy analizowanymi grupami badanymi (p = 0,000007) (Ryc. 2). Ponadto dokonano analizy średniej gęstości mikrounaczynienia w grupach pa- Przegląd Lekarski 2012 / 69 /
3 Rycina 2 Średnie poziomy ekspresji CD105 w grupie pacjentów bez i z przerzutami do węzłów chłonnych. Expressionof CD105 (median) in patients without and with lymph node metastases. Rycina 1 Reprezentatywne odczyny immunohistochemiczne CD105. A: Ekspresja CD105 w obszarze raka płaskonabłonkowego krtani; B: Ekspresja CD105 w obszarze prawidłowej błony śluzowej. Pierwotne powiększenie obiektywu 10X. Representative immunohistochemical staining of CD105. A: CD105 expression in laryngeal squamous cell carcinoma; B: CD105 expression in normal mucosa. Primary objective magnification 10X. Rycina 3 Średnie poziomy ekspresji CD105 w zależności od stopnia zajęcia węzłów chłonnych. Expression of CD105 (median)according to lymph node involvement. cjentów z różnym stopniem zaawansowania cechy N. Wykazano, najwyższe wartości mikrounaczynienia w grupie pacjentów N(1), MVD/CD105 wynosiła 153,05 (SD = 109,90) oraz N(2) MVD/CD105 była równa 140,88 (SD = 79,05). Natomiast w grupie pacjentów N(3) MVD/CD105 wynosiła 88,69 (SD = 70,17). Ponadto analiza statystyczna wykazała różnicę istotną statystycznie w poziomach ekspresji CD105 pomiędzy N(0) vs. N(1) (p = 0,000081) oraz N(0) vs. N(2) (p = 0,013521) (Ryc.3). Ze względu na powiązanie raka płaskonabłonkowego krtani z paleniem tytoniu, dokonano analizy gęstości mikrounaczynienia w dwóch grupach pacjentów: pierwszą z nich stanowiły osoby palące do 20 papierosów dziennie, drugą osoby palące powyżej 20 papierosów dziennie. Stwierdzono wyższe wartości MVD/CD105 w grupie pacjentów palących powyżej 20 papierosów dziennie MVD/CD105wynosiła 143,99, natomiast w grupie osób palących do 20 papierosów dziennie MVD/CD105 wynosiła 89,81, ponadto wykazano różnicę istotną statystycznie pomiędzy tymi grupami badanymi (p = 0,001566) (Ryc. 4). Rycina 4 Średnie wartości ekspresji CD105 w grupie pacjentów z uwzględnieniem liczy wypalanych papierosów. CD105 expression (median) in patients according to smoked cigarettes. 728 Przegląd Lekarski 2012 / 69 / 10 M. Bodnar i wsp.
4 Omówienie Strategie dotyczące zahamowania ekspansji nowotworowej, zahamowanie tworzenia przerzutów lub ich dokładnej charakterystyki, z uwagi na alternatywne mechanizmy zachodzące podczas procesu transformacji i progresji nowotworów, wciąż stanowią istotny problem diagnostyczny. Wykazano, że czynniki stymulujące proliferację komórek śródbłonka wydzielane są zarówno przez komórki nowotworu jak i podścieliska guza, natomiast wykorzystywane są przez nowotwór. Dlatego też strategie terapeutyczne powinny uwzględniać stadium rozwoju guza, rodzaj komórek wchodzących w jego skład, zarówno komórek nowotworowych jak i komórek podścieliska, a także mechanizmy związane z procesem progresji, w szczególności neoangiogenezy. Poznanie tych wszystkich elementów w znacznym stopniu może przyczynić się do opracowania skuteczniejszych i efektywniejszych terapii przeciwnowotworowych [18,28]. Z procesem angiogenezy związane są m.in. takie czynniki jak: naczyniowo-śródbłonkowy czynnik wzrostu (VEGF), CD31, CD34, czynnik VIII i CD105. Jednakże najnowsze doniesienia wskazują iż najbardziej użytecznym parametrem charakteryzującym proces neoangiogenezy jest transbłonowa glikoproteina CD105. Ze względu na swoją homologię z TGF-βRIII, stanowi ona ko receptor dla transformującego czynnika wzrostu, poprzez zdolność do wiązania z TGF-beta 1 i 3 [2]. Ponadto wykazuje zdolność do modulowania szlaków przekazywania sygnału za pośrednictwem TGF-β. Wykazano, że CD105 ulega nadekspresji w śródbłonku naczyń krwionośnych tkanek, w których dochodzi do waskularyzacji w szczególności w powstających de novo naczyniach krwionośnych nowotworów. Jednakże udział glikoproteiny CD105 w procesie angiogenezy nie jest do końca poznany. Liczne badania wykazały, iż poprzez zdolność do aktywacji szlaku sygnalizacyjnego TGF-β, wpływa na fosforylację białek SMAD, co w konsekwencji powadzi do aktywacji proliferacjikomórek śródbłonka [14]. Liczne badania wskazują, iż wzrost liczby naczyń w guzie związany jest z szybką ekspansją nowotworu oraz gorszym rokowaniem [4,20]. Pomimo iż początkowy rozwój guza odbywa się bez udziału naczyń krwionośnych, do dalszej ekspansji guza wymagana jest neowaskularyzacja. Ponadto wykazano, że we wtórnych ogniskach guza komórki śródbłonka dzielą się w mniejszym stopniu niż w ogniskach pierwotnych [21]. Bezpośrednim wykładnikiem neoangiogenezy jest gęstość mikrounaczynienia. W niniejszej pracy średnia gęstość mikrounaczynienia została oceniona na podstawie poziomu ekspresji glikoproteiny CD105, jako markera nowo powstałych naczyń krwionośnych. Jednakże występują znaczne rozbieżności w wynikach badań dotyczących oceny MVD. Jest to uwarunkowane głównie zróżnicowaniem metodologicznym w wykonywaniu oznaczeń MVD. Dlatego też w celu ujednolicenia oceny ekspresji wprowadzono oznaczenie MVD w miejscach tzw. hot spots. Liczne badania wykazały korelację pomiędzy intensywnością neoangiogenezy wyrażoną w postaci gęstości mikrounaczynienia a występowaniem przerzutów do węzłów chłonnych,w różnych typach nowotworów złośliwych w tym także raków płaskonabłonkowych obszaru głowy i szyi [4-6,8]. Badania Chien i wsp. przeprowadzone w grupie 176 pacjentów, u których zdiagnozowano raka płaskonabłonkowego jamy ustnej, wykazały istotną korelację pomiędzy wysokim poziomem ekspresji CD105 a obecnością przerzutów do węzłów chłonnych (p<0,001). Ponadto w ocenie MVD autorzy przeprowadzili badania immunohistochemiczne wykorzystując także VEGF. Rezultaty przeprowadzonych badań jednoznacznie wykazały, iż oznaczenia immunohistochemiczne CD105 charakteryzowały się wyższą specyficznością, jako czynniki predykcyjne w przypadku możliwości tworzenia przerzutów. Autorzy wykazali także, iż obniżenie poziomów ekspresji CD105 znacząco korelowało z dłuższym czasem przeżycia pacjentów (p<0,001) [4]. Również Pazouki i wsp. prowadząc badania dotyczące intensywności angiogenezy w odniesieniu do progresji nowotworowej w obszarze jamy ustnej wykazał wzrost unaczynienia wraz z nasileniem stopnia dysplazji, podkreślając, że najwyższy poziom unaczynienia stwierdzono w materiale raka inwazyjnego [20]. Dodatkowo badania Schimming i wsp. przeprowadzone na materiale tkankowym pacjentów z rakiem płaskonabłonkowym jamy ustnej wykazały istotnie wysoki poziom ekspresji endogliny w obszarze guza w porównaniu prawidłową błoną śluzową (p< 0,001). Zależność ta została również potwierdzona w niniejszym projekcie badawczym. CD105 wykazała wyższe wartości MVD/ CD105 w obszarze guza w porównaniu z obszarem prawidłowej błony śluzowej.ponadto Schimming i wsp. wykazali związek pomiędzy gęstością mikrounaczynienia a zaawansowaniem cechy T, jednakże nie wykazali korelacji pomiędzy poziomem ekspresji CD105 a wiekiem, płcią i lokalizacją guza pierwotnego [24]. Kolejne badania Chien i wsp. dotyczące oceny gęstości naczyń za pomocą VEGF i CD105 przeprowadzone w grupie 73 pacjentów z rakiem płaskonabłonkowym gardła wykazały, iż ocena poziomów ekspresji endogliny CD105 może być wykorzystywana jako istotny parametr prognostyczny w tej grupie nowotworów złośliwych. Autorzy wykazali, iż wysokie wartości ekspresji CD105 były skorelowane z obecnością przerzutów do węzłów chłonnych (p<0,001). Ponadto autorzy wykazali, iż poziom ekspresji CD105 stanowi istotny czynnik rokowniczy całkowitych przeżyć pacjentów. 5-letni czas przeżycia był gorszy u pacjentów, u których wykazano wysokie wartości ekspresji CD105 (p<0,001). Ponadto ekspresja endogliny korelowała z zaawansowaniemklinicznym nowotworu TNM (p <0,01), zaawansowaniem miejscowym guza (p <0,01) oraz obecnością przerzutów do węzłów chłonnych (p <0,001) [5]. Badania gęstości mikrounaczynienia na podstawie oceny poziomu ekspresji antygenu CD105 w raku płaskonabłonkowym krtani przeprowadził także Zvrko i wsp. Badania obejmowały 80 pacjentów z rakiem płaskonabłonkowym krtani. Zvrko i wsp. stwierdzili, iżocena gęstości mikrounaczynienia guza przedstawiona w postaci poziomu ekspresji CD105, może stanowić obiecujący czynnik prognostycznydla pacjentów z rakiem płaskonabłonkowym krtani. Ponadto stwierdzili, że MVD/CD105 jest istotnym wyznacznikiem złośliwości guza i może stanowić użyteczny parametr rokowniczy. Zvrkoi wsp. wykazali istotną różnicę pomiędzy wysoką ekspresją endogliny CD105 a zaawansowaniem miejscowym guza T (p =0,008), stopniem zaawansowania klinicznego TNM (p= 0,001), nawrotem choroby (p =0,001), a także wiekiem pacjentów (> lub = 65 lat) (p =0,026) [30]. W niniejszej pracy potwierdzono tę zależność. Wykazano różnicę istotną statystycznie pomiędzy poziomem ekspresji CD105 a obecnością przerzutów do węzłów chłonnych (p = 0,000007). Marioni i wsp. analizowali wskaźniki angiogenezy (CD105, angiogeninę, EGFR) w grupie chorych na zaawansowanego raka płaskonabłonkowego krtani po radioterapii. Autorzy wykazali zależność pomiędzy gęstością mikrounaczynienia MVD/CD105 a czasem reemisji oraz 5-letnim przeżyciem pacjentów. Natomiast nie potwierdzili takich zależności w przypadku angiogeniny i EGFR [19]. Z kolei badania Dunphy i wsp. dotyczące wartości prognostycznej średniej gęstości mikrounaczynienia u pacjentów z rakiem płaskonabłonkowym obszaru głowy i szyi leczonych chemioterapią, nie wykazały zależności pomiędzy MVD przed leczeniem, a czasem reemisji choroby [8]. Dotychczasowe badania potwierdziły także znaczenie CD105, jako czynnika prognostycznego w innych typach nowotworów złośliwych. Badania licznych autorów wykazały znaczenie procesu neoangiogenezy jako jednego z mechanizmów przyczyniającego się do wzrostu i powstawania przerzutów m.in. w przebiegu raka prostaty, sutka, rakach żołądka, jelit, jajnika a także krtani i czerniaku [4,9,11,15,22,26]. Liczne badania sugerują, iż ocena gęstości mikrounaczynienia wyrażona poprzez ekspresję endogliny CD105 stanowi istotny czynnik prognostyczny wieku nowotworów złośliwych. Wykazano, że wysoki poziom ekspresji białka CD105 stanowił niekorzystny czynnik rokowniczy odzwierciedlający całkowity czas przeżycia pacjentów, czas przeżyciawolnego od choroby, a przede wszystkim obecność przerzutów do węzłów chłonnych i przerzutów odległych [2,23,25]. Przeprowadzone na materiale tkankowym badania immunohistochemiczne wykazały, że endoglina CD105 może stanowić niezależny czynnik prognostyczny u pacjentów z rakiem piersi. Stwierdzono, że jest to marker, który umożliwia identyfikację nowo powstałych naczyń krwionośnych w odróżnieniu od np. CD31 lub CD34 [15,17]. Ponadto w raku piersi wysokie wartości MVD/CD105 istotnie korelowały (p = 0,001) z krótkim całkowitym czasem przeżycia pacjentów [6]. W raku jelita grubego wartościmvd/cd105 powyżej mediany były cechą charakterystyczną pacjentów z gorszym rokowaniem [16]. Tanaka i wsp. oceniając gęstość mikrounaczynienia raka Przegląd Lekarski 2012 / 69 /
5 niedrobnokomórkowego płuca wykazali, że czas 5-letniego przeżycia chorych z niższą wartością MVD/CD105 był wyższy w porównaniu do pacjentów z wyższymi wartościamimvd/cd105 [26]. W badaniach dotyczących neoangiogenezy w raku prostaty wykazano, że gęstość mikrounaczynienia wyrażona poprzez poziom ekspresji CD105 była skorelowana ze skalą Gleason a [29]. Wyniki dotychczasowych badań wskazują także, że to właśnie badania immunohistochemiczne glikoproteiny CD105 stanowią istotny marker prognostyczny w porównaniu ze znakowaniem pozostałych parametrów znakujących komórki śródbłonka (m.in. CD34 czy VEGF) [13]. Badania nad endogliną CD105 wykazały, iż białko to stanowi jeden z parametrów inwazyjności raka jelita grubego. Saad i wsp. stwierdzili, iż poziom ekspresji CD105 jest znacznie czulszym i specyficznym parametrem charakteryzującym nowe naczynia krwionośne w obrębie nowotworu w porównaniu z CD31 i VEGF. Wykazano korelację pomiędzy poziomem ekspresji CD105 naczyń kapilarnych guza a obecnością przerzutów do węzłów chłonnych oraz wątroby [23]. Wnioski Glikoproteina CD105 jest istotnym parametrem będącym wykładnikiem nowo powstałych naczyń w SCC. Ocena poziomów ekspresji CD105 może stanowić ważny element prognostyczny w SCC. Piśmiennictwo 1. Argiris A., Karamouzis M.V., Raben D. et al.: Head and Neck Cancer. Lancet 2008, 371, Bernabeu C., Lopez-Novoa J.M., Quintanilla M.:The emerging role of TGF-beta superfamily coreceptors in cancer. Biochim. Biophys. Acta 2009, PubMed PMID: Bodnar M., Szylberg Ł., Kaźmierczak W., Marszałek A.: Ocena ekspresji tkankowych inhibitorów metaloproteinaz (TIMP-1, TIMP-2, TIMP-3) jako czynników prognostycznych w raku płaskonabłonkowym krtani. Przegl. Lek. 2011, 68, Chien C.Y., Su C.Y., Hwang C.F. et al.: High expressions of CD105 and VEGF in early oral cancer predict potential cervical metastasis. J. Surg. Oncol. 2006, 1, Chien C.Y., Su C.Y., Hwang C.F. et al.: Clinicopathologicsignificance of CD105expression in squamous cell carcinoma of the hypopharynx. Head Neck 2006, 28, Dales J.P., Garcia S., Carpentier S., et al.: Prediction of metastasis risk [11 year follow-up] using VEGF-R1, VEGF-R2, Tie-2/Tek and CD105 expression in breast cancer [n = 905]. Br. J. Cancer 2004, 90, Dallas N.A., Samuel S., Xia L. et al.: Endoglin (CD105): a marker of tumor vasculature and potential target for therapy. Clin. Cancer Res. 2008, 14, Dunphy F., Stack B.C., Boyd J.H. et al.: Microvessel density in advanced head and neck squamous cell carcinoma before and after chemotherapy. Anticancer Res. 2002, 22, Ellis L.M., Fidler I.J., Angiogenesis and metastasis. Eur. J. Cancer 1996, 32A, Folkman J.: What is the evidence that tumors are angiogenesis dependent? J. Natl. Cancer Inst. 1990, 82, Fonsatti E., Sigalotti L., Arslan P. et al.: Emerging role of endoglin (cd105) as a marker of angiogenesis with clinical potential in human malignancies. Curr. Cancer Res. 1999, 5, Fonsatti E., Altomonte M., Nicotra M.R. et al.: Endoglin (CD105): a powerful therapeutic target on tumor-associated angiogenetic blood vessels. Oncogene 2003, 22, Fonsatti E., Nicolay H.J., Altomonte M. et al.: Targeting cancer vasculature via endoglin/cd105: a novel antibody-based diagnostic and therapeutic strategy in solid tumours. Cardiovasc. Res. 2010, 86, Goumans M.J., Liu Z., ten Dijke P.:TGF-beta signaling in vascular biology and dysfunction. Cell. Res. 2009, 19, Kumar S., GhellalA., LiC. et al.: Breast carcinoma: vascular density determined using CD105 antibody correlates with tumor prognosis. Cancer Res. 1999, 59, Li C., Gardy R., Seon B.K. et al.: Both high intratumoralmicrovessel density determined using CD105 antibody and elevated plasma levels of CD105 in colorectal cancer patients correlate with poor prognosis. Br. J. Cancer 2003, 88, Li C., GuoB., Wilson P.B.,et al.: Plasma levels of soluble CD105 correlate with metastasis in patients with breast cancer. Int. J. Cancer 2000, 89, Małecki K., Gliński B., Mucha-Małecka A. et al.: Prognostic and predictive significance of p53, EGFr, Ki-67 in larynx preservation treatment. Reports of Practical Oncology and Radiotherapy 2010, 15, Marioni G., Blandamura S., Loreggian L. et al.: Laryngealcarcinomaprognosisafterpostoperativeradiotherapy correlates with CD105 expression, but not with angiogenin or EGFR expression Eur. Arch. Otorhinolaryngol. 2011, 268, Pazouki S., Chisholm D.M., Adi M.M., et al.: The association between tumor progression and vascularity in the oral mucosa. J. Pathol. 1997, 183, RibattiD., Vacca A., Dammacco F.: New nonangiogenesis dependent pathways for tumor growth. Eur. J. Cancer 2003, 39, Saad R.S., Jasnosz K.M., Tung M.Y. et al.: Endoglin (CD105) expression in endometrial carcinoma. Int. J. Gynecol. Pathol. 2003, 22, Saad R.S., Liu Y.L., Nathan G. et al.: Endoglin (CD105) and vascular endothelial growth factor as prognostic markers in colorectal cancer. Mod. Pathol 2004, 17, Schimming R., Marmé D.: Endoglin (CD105) expression in squamous cell carcinoma of the oral cavity. Head Neck 2002, 24, Shariat S.F., Karam J.A., Walz J. et al.:improved prediction of disease relapse after radical prostatectomy through a panel of preoperative blood-based biomarkers. Clin. Cancer Res. 2008, 14, Tanaka F., Otake Y., Yanagihara K. et al.: Evaluation of angiogenesis in non-small cell lung cancer: comparison between anti-cd34 antibody and anti-cd105 antibody. Clin. Cancer Res. 2001, 7, Venkatesha S., Toporsian M., Lam et al.: Soluble endoglin contributes to the pathogenesis of preeclampsia. Nat. Med. 2006, 12, Wierzbicka M., Popko M., Szyfter W. et al.: Comparison of positron emission tomography/computed tomography imaging and ultrasound in surveillance of head and neck cancer The 3-year of ENT Department in Poznan. Reports of Practical Oncology and Radiotherapy 2011, 16, Wikstrom P., Lissbrant I.F., Stattin P. et al.: Endoglin (CD105) is expressed on immature blood vessels and is a marker for survival in prostate cancer. Prostate 2002, 51, Zvrko E., Mikic A., Vuckovic L. et al.: Prognostic relevance of CD105-assessed microvessel density in laryngeal carcinoma. Otolaryngol. Head Neck Surg. 2009, 141, Przegląd Lekarski 2012 / 69 / 10 M. Bodnar i wsp.
Wydłużenie życia chorych z rakiem płuca - nowe możliwości
Wydłużenie życia chorych z rakiem płuca - nowe możliwości Pulmonologia 2015, PAP, Warszawa, 26 maja 2015 1 Epidemiologia raka płuca w Polsce Pierwszy nowotwór w Polsce pod względem umieralności. Tendencja
Bardziej szczegółowoIngrid Wenzel. Rozprawa doktorska. Promotor: dr hab. med. Dorota Dworakowska
Ingrid Wenzel KLINICZNE ZNACZENIE EKSPRESJI RECEPTORA ESTROGENOWEGO, PROGESTERONOWEGO I ANDROGENOWEGO U CHORYCH PODDANYCH LECZNICZEMU ZABIEGOWI OPERACYJNEMU Z POWODU NIEDROBNOKOMÓRKOWEGO RAKA PŁUC (NDKRP)
Bardziej szczegółowoS T R E S Z C Z E N I E
STRESZCZENIE Cel pracy: Celem pracy jest ocena wyników leczenia napromienianiem chorych z rozpoznaniem raka szyjki macicy w Świętokrzyskim Centrum Onkologii, porównanie wyników leczenia chorych napromienianych
Bardziej szczegółowoRAK PŁUCA A CHOROBY WSPÓŁISTNIEJĄCE
Beata Brajer-Luftmann Katedra i Klinika Pulmonologii, Alergologii i Onkologii Pulmonologicznej UM w Poznaniu TPT 30.11.2013r. Najczęstszy nowotwór na świecie (ok. 1,2 mln zachorowań i ok. 1,1ml zgonów)
Bardziej szczegółowoOcena czynników rokowniczych w raku płaskonabłonkowym przełyku w materiale Kliniki Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku doniesienie wstępne
Ocena czynników rokowniczych w raku płaskonabłonkowym przełyku w materiale Kliniki Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku doniesienie wstępne Świerblewski M. 1, Kopacz A. 1, Jastrzębski T. 1 1 Katedra i
Bardziej szczegółowoLek.Marta Wojciechowska-Zdrojowy Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu
Lek.Marta Wojciechowska-Zdrojowy Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu Ekspresja podoplaniny w rakach skóry oraz w rogowaceniu słonecznym Rozprawa
Bardziej szczegółowoOcena ekspresji genu ABCG2 i białka oporności raka piersi (BCRP) jako potencjalnych czynników prognostycznych w raku jelita grubego
Aleksandra Sałagacka Ocena ekspresji genu ABCG2 i białka oporności raka piersi (BCRP) jako potencjalnych czynników prognostycznych w raku jelita grubego Pracownia Biologii Molekularnej i Farmakogenomiki
Bardziej szczegółowoOdmienności podejścia terapeutycznego w rzadszych podtypach raka jajnika
Odmienności podejścia terapeutycznego w rzadszych podtypach raka jajnika Rak jajnika: nowe wyzwania diagnostyczno - terapeutyczne Warszawa, 15-16.05.2015 Dagmara Klasa-Mazurkiewicz Gdański Uniwersytet
Bardziej szczegółowoWstęp Cele pracy Materiał i metody
Wstęp. Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV, human papillomavirus) ma istotny udział w etiopatogenezie raka płaskonabłonkowego ustnej części gardła. Obecnie częstość występowania raka HPV-zależnego w krajach
Bardziej szczegółowoHOT TOPICS 2014. W GINEKOLOGII ONKOLOGICZNEJ WARSZAWA, 01 marzec 2014 r.
HOT TOPICS 2014 W GINEKOLOGII ONKOLOGICZNEJ WARSZAWA, 01 marzec 2014 r. NOWOTWORY TRZONU MACICY Przegląd publikacji w International Journal of Gynecological Cancer w 2013 roku Paweł Knapp Klinika Ginekologii
Bardziej szczegółowoGuzy zarodkowe jąder czego możemy dowiedzieć się od patologa?
Guzy zarodkowe jąder czego możemy dowiedzieć się od patologa? Marcin Ligaj Zakład Patologii Centrum Onkologii w Warszawie Diagnostyka patomorfologiczna 1. Ocena wycinków z biopsji chirurgicznej jądra pacjenci
Bardziej szczegółowoOdrębności diagnostyki i leczenia raka piersi u młodych kobiet
Odrębności diagnostyki i leczenia raka piersi u młodych kobiet Barbara Radecka Opolskie Centrum Onkologii Amadeo Modigliani (1884-1920) 1 Młode chore Kto to taki??? Daniel Gerhartz (1965-) 2 3 Grupy wiekowe
Bardziej szczegółowoLECZENIE KOBIET Z ROZSIANYM, HORMONOZALEŻNYM, HER2 UJEMNYM RAKIEM PIERSI. Maria Litwiniuk Warszawa 28 maja 2019
LECZENIE KOBIET Z ROZSIANYM, HORMONOZALEŻNYM, HER2 UJEMNYM RAKIEM PIERSI Maria Litwiniuk Warszawa 28 maja 2019 Konflikt interesów Wykłady sponsorowane dla firm: Teva, AstraZeneca, Pfizer, Roche Sponorowanie
Bardziej szczegółowoWskaźniki włóknienia nerek
Wskaźniki włóknienia nerek u dzieci z przewlekłą chorobą nerek leczonych zachowawczo Kinga Musiał, Danuta Zwolińska Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich
Bardziej szczegółowoTyp histopatologiczny
Typ histopatologiczny Wiek Stopieo zróżnicowania nowotworu Typ I (hormonozależny) Adenocarcinoma Adenoacanthoma Naciekanie przestrzeni naczyniowych Wielkośd guza Typ II (hormononiezależny) Serous papillary
Bardziej szczegółowoNOWOTWORY TRZUSTKI KLUCZOWE DANE, EPIDEMIOLOGIA. Dr n. med. Janusz Meder Prezes Polskiej Unii Onkologii 4 listopada 2014 r.
NOWOTWORY TRZUSTKI KLUCZOWE DANE, EPIDEMIOLOGIA Dr n. med. Janusz Meder Prezes Polskiej Unii Onkologii 4 listopada 2014 r. Najczęstsza postać raka trzustki Gruczolakorak przewodowy trzustki to najczęstsza
Bardziej szczegółowoDr hab. med. Mirosław Dziuk, prof. nadzw. Kierownik Zakładu Medycyny Nuklearnej WIM Warszawa
Dr hab. med. Mirosław Dziuk, prof. nadzw. Kierownik Zakładu Medycyny Nuklearnej WIM Warszawa ROZPOZNAWANIE: PET - CT W ONKOLOGII poszukiwanie ognisk choroby - wczesne wykrywanie różnicowanie zmian łagodnych
Bardziej szczegółowoOcena immunologiczna i genetyczna białaczkowych komórek macierzystych
Karolina Klara Radomska Ocena immunologiczna i genetyczna białaczkowych komórek macierzystych Streszczenie Wstęp Ostre białaczki szpikowe (Acute Myeloid Leukemia, AML) to grupa nowotworów mieloidalnych,
Bardziej szczegółowoIMMUNOHISTOCHEMICZNA OCENA MERKERÓW PROLIFERACJI KOMÓRKOWEJ W RAKU JELITA GRUBEGO
IMMUNOHISTOCHEMICZNA OCENA MERKERÓW PROLIFERACJI KOMÓRKOWEJ W RAKU JELITA GRUBEGO EWA STĘPIEŃ ZAKŁAD PATOMORFOLOGII OGÓLNEJ AKADEMII MEDYCZNEJ W BIAŁYMSTOKU KIEROWNIK I OPIEKUN PRACY: Dr KATARZYNA GUZIŃSKA-USTYMOWICZ
Bardziej szczegółowoUSG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.
STRESZCZENIE Serologiczne markery angiogenezy u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów - korelacja z obrazem klinicznym i ultrasonograficznym MIZS to najczęstsza przewlekła artropatia
Bardziej szczegółowoLeczenie i przeżycia 5-letnie dolnośląskich kobiet chorych na nowotwory złośliwe piersi z lat 2004-2008
Leczenie i przeżycia 5-letnie dolnośląskich kobiet chorych na nowotwory złośliwe piersi z lat 2004-2008 W latach 2004-2008 w Dolnośląskim Rejestrze Nowotworów zarejestrowaliśmy 6.125 zachorowań na inwazyjne
Bardziej szczegółowoWybór najistotniejszych publikacji z roku 2013 Lancet (IF-39)/Lancet Oncology (IF-25)/ Oncologist
Wybór najistotniejszych publikacji z roku 2013 Lancet (IF-39)/Lancet Oncology (IF-25)/ Oncologist (IF-4) Dr n. med. Lubomir Bodnar Klinika Onkologii, Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie Warszawa
Bardziej szczegółowoOnkogeneza i zjawisko przejścia nabłonkowomezenchymalnego. Gabriel Wcisło Klinika Onkologii Wojskowego Instytutu Medycznego, CSK MON, Warszawa
Onkogeneza i zjawisko przejścia nabłonkowomezenchymalnego raka jajnika Gabriel Wcisło Klinika Onkologii Wojskowego Instytutu Medycznego, CSK MON, Warszawa Sześć diabelskich mocy a komórka rakowa (Gibbs
Bardziej szczegółowoCzy wiemy jak u chorych na raka gruczołu krokowego optymalnie stosować leczenie systemowe w skojarzeniu z leczeniem miejscowym?
Czy wiemy jak u chorych na raka gruczołu krokowego optymalnie stosować leczenie systemowe w skojarzeniu z leczeniem miejscowym? Piotr Potemski Klinika Chemioterapii Nowotworów Katedry Onkologii Uniwersytet
Bardziej szczegółowoDr hab. n. med. Paweł Blecharz
BRCA1 zależny rak piersi i jajnika odmienności diagnostyczne i kliniczne (BRCA1 dependent breast and ovarian cancer clinical and diagnostic diversities) Paweł Blecharz Dr hab. n. med. Paweł Blecharz Dr
Bardziej szczegółowoRak piersi. Doniesienia roku Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie
Rak piersi Doniesienia roku 2014 Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie Miejscowe leczenie Skrócone napromienianie części piersi (accelerated partial breast irradiation;
Bardziej szczegółowoRozprawa doktorska OCENA WYSTĘPOWANIA BIAŁKA CAŁKOWITEGO P53 I JEGO. Promotor: prof. dr hab. n. med. Tomasz Kręcick
AUTOR: Marek Łuciuk TYTUŁ: OCENA WYSTĘPOWANIA BIAŁKA CAŁKOWITEGO P53 I JEGO UFOSFORYLOWANYCH FORM W POZYCJI SERYNA 15 I SERYNA 20 W NOWOTWORACH JAMY USTNEJ: KORELACJA Z WYBRANYMI PARAMETRAMI KLINICZNO-PATOLOGICZNYMI
Bardziej szczegółowoVII. ŚWIADCZENIA MEDYCYNY NUKLEARNEJ. LP. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji świadczeń
VII. ŚWIADCZENIA MEDYCYNY NUKLEARNEJ LP. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji świadczeń 1. Scyntygrafia i radioizotopowe badanie czynnościowe tarczycy 1) gamma kamera planarna lub scyntygraf;
Bardziej szczegółowoWarto wiedzieć więcej o swojej chorobie, aby z nią walczyć
Warto wiedzieć więcej o swojej chorobie, aby z nią walczyć Kilka ważnych porad dla kobiet chorych na raka piersi Konsultacja merytoryczna: dr hab. n. med. Lubomir Bodnar Warto wiedzieć więcej o swojej
Bardziej szczegółowodiagnostyka różnicowa złośliwych i niezłośliwych zmian w jajnikach nie tylko CA 125 i HE4, ale również wybrane wykładniki gospodarki lipidowej
diagnostyka różnicowa złośliwych i niezłośliwych zmian w jajnikach nie tylko CA 125 i HE4, ale również wybrane wykładniki gospodarki lipidowej Pracownia Markerów Nowotworowych Zakładu Patologii i Diagnostyki
Bardziej szczegółowoEkspresja czynnika transkrypcyjnego SOX18 w gruczolakoraku jelita grubego
Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu PRACA DOKTORSKA Krzysztof Rogala Ekspresja czynnika transkrypcyjnego SOX18 w gruczolakoraku jelita grubego Promotor pracy: prof. dr hab. Piotr Dzięgiel
Bardziej szczegółowoCzy chore na raka piersi z mutacją BRCA powinny otrzymywać wstępną. Klinika Onkologii i Radioterapii
Czy chore na raka piersi z mutacją BRCA powinny otrzymywać wstępną chemioterapię z udziałem cisplatyny? Jacek Jassem Klinika Onkologii i Radioterapii Gdańskiego ń Uniwersytetu t Medycznego Jaka jest siła
Bardziej szczegółowoZałącznik do OPZ nr 8
Załącznik do OPZ nr 8 Lista raportów predefiniowanych Lp. Tytuł raportu Potencjalny użytkownik raportu 1. Lista chorych na raka stercza w zależności od poziomu antygenu PSA (w momencie stwierdzenia choroby)
Bardziej szczegółowoROZPRAWA DOKTORSKA STRESZCZENIE
Uniwersytet Medyczny w Lublinie Katedra i Zakład Patomorfologii Klinicznej ROZPRAWA DOKTORSKA STRESZCZENIE Lek. Joanna Irla-Miduch WERYFIKACJA HISTOPATOLOGICZNA I OCENA EKSPRESJI BIAŁKA p16 INK4A ORAZ
Bardziej szczegółowoPłynna biopsja Liquid biopsy. Rafał Dziadziuszko Klinika Onkologii i Radioterapii Gdański Uniwersytet Medyczny
Płynna biopsja Liquid biopsy Rafał Dziadziuszko Klinika Onkologii i Radioterapii Gdański Uniwersytet Medyczny Podstawowe pojęcia Biopsja uzyskanie materiału tkankowego lub komórkowego z guza celem ustalenia
Bardziej szczegółowoOcena ekspresji genów proangiogennych w komórkach nowotworowych OVP-10 oraz transfektantach OVP-10/SHH i OVP-10/VEGF
Agnieszka Gładysz Ocena ekspresji genów proangiogennych w komórkach nowotworowych OVP-10 oraz transfektantach OVP-10/SHH i OVP-10/VEGF Katedra i Zakład Biochemii i Chemii Klinicznej Akademia Medyczna Prof.
Bardziej szczegółowoprof. Joanna Chorostowska-Wynimko Zakład Genetyki i Immunologii Klinicznej Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie
prof. Joanna Chorostowska-Wynimko Zakład Genetyki i Immunologii Klinicznej Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie Sekwencyjność występowania zaburzeń molekularnych w niedrobnokomórkowym raku płuca
Bardziej szczegółowoRak płuca postępy 2014
Rak płuca postępy 2014 Dr n. med. Adam Płużański Klinika Nowotworów Płuca i Klatki Piersiowej Centrum Onkologii-Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie w Warszawie Onkologia 2014. Warszawa, 21/10/2014 r. Epidemiologia
Bardziej szczegółowoCzy immunoterapia nowotworów ma racjonalne podłoże? Maciej Siedlar
Czy immunoterapia nowotworów ma racjonalne podłoże? Maciej Siedlar Zakład Immunologii Klinicznej Katedra Immunologii Klinicznej i Transplantologii Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, oraz Uniwersytecki
Bardziej szczegółowoOcena stężenia rozpuszczalnego receptora dla naczyniowo-śródbłonkowego czynnika wzrostu (svegfr-2) u kobiet chorych na raka piersi
diagnostyka laboratoryjna Journal of Laboratory Diagnostics 2009 Volume 45 Number 4 293-300 Praca oryginalna Original Article Ocena stężenia rozpuszczalnego receptora dla naczyniowo-śródbłonkowego czynnika
Bardziej szczegółowoRAK JAMY USTNEJ, WARG I JĘZYKA (Carcinomas of the Lip and Oral Cavity) Józef Kobos
RAK JAMY USTNEJ, WARG I JĘZYKA (Carcinomas of the Lip and Oral Cavity) Józef Kobos 1. Opis umiejscowienia materiału (wycinka) Otrzymano Materiał świeŝy (nieutrwalony) Materiał utrwalony w formalinie Nieokreślono
Bardziej szczegółowoTerapie dla kobiet z zaawansowanym rakiem piersi w Polsce
Warszawa, 27.01.2016 Seminarium naukowe: Terapie przełomowe w onkologii i hematoonkologii a dostępność do leczenia w Polsce na tle Europy Terapie dla kobiet z zaawansowanym rakiem piersi w Polsce Dr n.
Bardziej szczegółowoEuropejski Tydzień Walki z Rakiem
1 Europejski Tydzień Walki z Rakiem 25-31 maj 2014 (http://www.kodekswalkizrakiem.pl/kodeks/) Od 25 do 31 maja obchodzimy Europejski Tydzień Walki z Rakiem. Jego celem jest edukacja społeczeństwa w zakresie
Bardziej szczegółowoRak płuca wyzwania. Witold Zatoński Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie
Rak płuca wyzwania Witold Zatoński Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie Innowacje w leczeniu RAKA PŁUC ocena dostępności w Polsce Warszawa, 1 marca 14 Nowotwory główna przyczyna
Bardziej szczegółowoSkale i wskaźniki jakości leczenia w OIT
Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość
Bardziej szczegółowoCharakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Bardziej szczegółowoMateriał i metody. Wyniki
Abstract in Polish Wprowadzenie Selen jest pierwiastkiem śladowym niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Selen jest wbudowywany do białek w postaci selenocysteiny tworząc selenobiałka (selenoproteiny).
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa Barbara Czerska... 11 Autorzy... 17 Wykaz skrótów... 19
Przedmowa Barbara Czerska.................................. 11 Autorzy.................................................... 17 Wykaz skrótów.............................................. 19 Rozdział I.
Bardziej szczegółowoEPIDEMIOLOGIA. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne
EPIDEMIOLOGIA NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH EPIDEMIOLOGIA prof. dr hab. med. Jan Kornafel Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Ginekologicznej AM we Wrocławiu Mierniki epidemiologiczne Mierniki epidemiologiczne
Bardziej szczegółowoPostępy w Gastroenterologii. Poznań 2013. Janusz Milewski, Klinika Gastroenterologii CSK MSW.
Postępy w Gastroenterologii. Poznań 2013. Janusz Milewski, Klinika Gastroenterologii CSK MSW. Rak trzustki na drugim miejscu pośród nowotworów w gastroenterologii. Na 9 miejscu pod względem lokalizacji
Bardziej szczegółowoRak piersi - zagrożenie cywilizacyjne
Rak piersi - zagrożenie cywilizacyjne dr n. med. Marcin Wiszniewski, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. M. Kopernika w Łodzi Regionalny Ośrodek Onkologiczny II Ogólnopolska Konferencja Medycyny Pracy
Bardziej szczegółowoZnaczenie PFS oraz OS w analizach klinicznych w onkologii
Znaczenie PFS oraz OS w analizach klinicznych w onkologii experience makes the difference Magdalena Władysiuk, lek. med., MBA Cel terapii w onkologii/hematologii Kontrola rozwoju choroby Kontrola objawów
Bardziej szczegółowoLimfadenektomia w leczeniu raka jajnika pro? czy KONTRA! Jan Kornafel
Limfadenektomia w leczeniu raka jajnika pro? czy KONTRA! Jan Kornafel PO CO?? PO CO?? Znaczenie diagnostyczne Cel terapeutyczny Wartość rokownicza Nieoperacyjne metody oceny węzłów chłonnych Ultrasonografia
Bardziej szczegółowoPrzegląd publikacji z roku 2013 Cancer New England Journal of Medicine Annals of Oncology
Przegląd publikacji z roku 2013 Cancer New England Journal of Medicine Annals of Oncology Renata Zaucha HOT TOPICS 2014 w Onkologii Ginekologicznej Warszawa Wybrane publikacje 1 Annals of Oncology 2013;
Bardziej szczegółowoOcena ekspresji i wartości prognostycznej metaloproteinaz macierzy pozakomórkowej 1, 2 i 9 w raku krtani
NOWOTWORY Journal of Oncology 010 volume 0 Number 1 8 3 Ocena ekspresji i wartości prognostycznej metaloproteinaz macierzy pozakomórkowej 1, i 9 w raku krtani Wioletta Pietruszewska¹, Józef Kobos, Tomasz
Bardziej szczegółowoPracownia Patologii Ogólnej i Neuropatologii, Katedra Pielęgniarstwa, Gdański Uniwersytet Medyczny
POZAGONADALNE I POZACZASZKOWE GUZY GERMINALNE (EXTRAGONADAL GERM CELL TUMOR) Ewa IŜycka-Świeszewska Pracownia Patologii Ogólnej i Neuropatologii, Katedra Pielęgniarstwa, Gdański Uniwersytet Medyczny 1.
Bardziej szczegółowoKatarzyna Durda STRESZCZENIE STĘŻENIE KWASU FOLIOWEGO ORAZ ZMIANY W OBRĘBIE GENÓW REGULUJĄCYCH JEGO METABOLIZM JAKO CZYNNIK RYZYKA RAKA W POLSCE
Pomorski Uniwersytet Medyczny Katarzyna Durda STRESZCZENIE STĘŻENIE KWASU FOLIOWEGO ORAZ ZMIANY W OBRĘBIE GENÓW REGULUJĄCYCH JEGO METABOLIZM JAKO CZYNNIK RYZYKA RAKA W POLSCE Promotor: dr hab. prof. nadzw.
Bardziej szczegółowoThis copy is for personal use only - distribution prohibited.
- - - - - Rola badań immunohistochemicznych (białka p53, cykliny D1) w prognozowaniu raka gruczołowato- -torbielowatego (carcinoma adenoides cysticum) ślinianek The role of immunohistochemical staining
Bardziej szczegółowow Katowicach RECENZJA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ Lek med. Sylwii Postuły pt.: "Obraz kliniczny, analiza wyników leczenia i czynników prognostycznych
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach Prof. dr hab. n. med. Jan Pilch Oddział Otolaryngologii Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. Andrzeja Mielęckiego Sląskiego Uniwersytetu Medycznego ul. Francuska
Bardziej szczegółowoRak Płuca Epidemiologia i Czynniki Ryzyka
Rak Płuca 2014 Epidemiologia i Czynniki Ryzyka Dariusz M. Kowalski Klinika Nowotworów Płuca i Klatki Piersiowej Centrum Onkologii Instytut w Warszawie Warszawa, 16. 09. 2014 EPIDEMIOLOGIA Epidemiologia
Bardziej szczegółowoJakie informacje są potrzebne przed podjęciem decyzji o strategii leczenia? Punkt widzenia patologa
Jakie informacje są potrzebne przed podjęciem decyzji o strategii leczenia? Punkt widzenia patologa Marcin Ligaj Zakład Patologii Centrum Onkologii w Warszawie Planowanie postępowania onkologicznego???
Bardziej szczegółowoWOJSKOWY INSTYTUT MEDYCZNY. Agnieszka WALCZYK
WOJSKOWY INSTYTUT MEDYCZNY Agnieszka WALCZYK Analiza porównawcza wpływu aktywującej mutacji p.v600e w genie BRAF na przebieg kliniczny raka brodawkowatego tarczycy o różnym stopniu zaawansowania choroby
Bardziej szczegółowow kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,
1. Streszczenie Wstęp: Od połowy XX-go wieku obserwuje się wzrost zachorowalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), w tym chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC), zarówno wśród dorosłych, jak i
Bardziej szczegółowoRecenzja rozprawy doktorskiej lekarza Pawła Gajdzisa
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach Katedra i Zakład Histologii i Embriologii w Zabrzu 41-808, Zabrze ul. H. Jordana 19 www.histologiazad.sum.edu.pl Prof. dr hab. n. med. Andrzej Gabriel Zabrze dnia
Bardziej szczegółowoAnaliza mutacji genów EGFR, PIKCA i PTEN w nerwiaku zarodkowym
Analiza mutacji genów EGFR, PIKCA i PTEN w nerwiaku zarodkowym mgr Magdalena Brzeskwiniewicz Promotor: Prof. dr hab. n. med. Janusz Limon Katedra i Zakład Biologii i Genetyki Gdański Uniwersytet Medyczny
Bardziej szczegółowoJarosław B. Ćwikła. Wydział Nauk Medycznych Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Nowe algorytmy oceny odpowiedzi na leczenie w badaniach strukturalnych, dużo dalej niż klasyczne kryteria RECIST Jarosław B. Ćwikła Wydział Nauk Medycznych Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Radiologiczna
Bardziej szczegółowoRola i zakres limfadenektomii w raku pęcherza moczowego
Tomasz Borkowski Department of Urology Medical University of Warsaw Rola i zakres limfadenektomii w raku pęcherza moczowego VII Pomorskie spotkanie Uroonkologiczne Rak pęcherza moczowego Henry Gray (1825
Bardziej szczegółowoRAK PŁUCA 2016 ROK. Maciej Krzakowski
RAK PŁUCA 2016 ROK Maciej Krzakowski MEDIANA CZASU PRZEŻYCIA CAŁKOWITEGO 12-24/ 12 2-4/ 12 Leczenie objawowe Chemioterapia 1-lekowa DDP Chemioterapia 2-lekowa DDP+VP16/VBL Chemioterapia 2-lekowa DDP+Leki
Bardziej szczegółowoDiagnostyka węzłów chłonnych (Lymph nodes assessment) Joanna Anioł
Diagnostyka węzłów chłonnych (Lymph nodes assessment) Joanna Anioł Joanna Anioł Wykształcenie: wyższe Studia na Wydziale Lekarskim Collegium Medium UJ w Krakowie 1989 1995 Kształcenie podyplomowe: Specjalizacja
Bardziej szczegółowoBiologiczne podstawy radioterapii Wykład 4 podstawy radioterapii
Biologiczne podstawy radioterapii Wykład 4 podstawy radioterapii czyli dlaczego komórki nowotworowe są bardziej wrażliwe na działanie promieniowania jonizującego od komórek prawidłowych? A tumor is a conglomerate
Bardziej szczegółowoPersonalizacja leczenia rozsianego raka nerki.
RAFAŁ STEC Personalizacja leczenia rozsianego raka nerki. Warszawa, 13 października 2018 roku Opis przypadku nr 1. Rozpoznanie Data rozpoznania: 07.11.2007 r. Pacjent: 65 lat, K Dane na temat guza: - Stopień
Bardziej szczegółowotyp 3, sporadyczny; Techniki Obrazowe
Guz neuroendokrynny żołądka typ 3, sporadyczny; Techniki Obrazowe Mariusz I.Furmanek CSK MSWiA i CMKP Warszawa Ocena wyjściowa, metody strukturalne WHO 2 (rak wysoko zróżnicowany); Endoskopia i/lub EUS;
Bardziej szczegółowoKomunikat prasowy. Dodatkowe informacje
Dane na temat czasu przeżycia całkowitego uzyskane w badaniu LUX-Lung 7 bezpośrednio porównującym leki afatynib i gefitynib, przedstawione na ESMO 2016 W badaniu LUX-Lung 7 zaobserwowano mniejsze ryzyko
Bardziej szczegółowoZałożenia i cele. Ogromny postęp, który dokonał się w dziedzinie chirurgii rekonstrukcyjnej w ostatnich dekadach, sprawił, że stało się możliwe
Założenia i cele. Ogromny postęp, który dokonał się w dziedzinie chirurgii rekonstrukcyjnej w ostatnich dekadach, sprawił, że stało się możliwe zaopatrywanie rozległych ubytków poresekcyjnych praktycznie
Bardziej szczegółowoPiotr Potemski. Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Szpital im. M. Kopernika w Łodzi
Piotr Potemski Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Szpital im. M. Kopernika w Łodzi VI Letnia Akademia Onkologiczna dla Dziennikarzy, Warszawa, 10-12.08.2016 1 Obserwowane są samoistne regresje zmian przerzutowych
Bardziej szczegółowoOcena ekspresji cykliny E w rozrostach i raku błony śluzowej trzonu macicy u kobiet po menopauzie
Ocena ekspresji cykliny E w rozrostach i raku błony śluzowej trzonu macicy u kobiet po menopauzie Evaluation of cyclin E expression in endometrial hyperplasia and cancer in postmenopausal women 1 Klinika
Bardziej szczegółowoPojedynczy guzek płuca
Pojedynczy guzek płuca Postępowanie z pojedynczymi guzkami płuca: punkt widzenia torakochirurga Operować, czy nie operować? 1. Jeśli nie operować, to co dalej? - w ogóle nie obserwować? - obserwować? (co
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoGuzy tylnej jamy czaszki w materiale Oddziału Neurochirurgii Dziecięcej w Poznaniu
Guzy tylnej jamy czaszki w materiale Oddziału Neurochirurgii Dziecięcej w Poznaniu Tumors of posterior fossa in material of Pediatric Neurologial Surgery in Poznań Krzysztof Jarmusz, Katarzyna Nowakowska,
Bardziej szczegółowoCzym jest medycyna personalizowana w kontekście wyzwań nowoczesnej onkologii?
Czym jest medycyna personalizowana w kontekście wyzwań nowoczesnej onkologii? Wykorzystanie nowych technik molekularnych w badaniach nad genetycznymi i epigenetycznymi mechanizmami transformacji nowotworowej
Bardziej szczegółowoAnaliza ekspresji TIMP-1, TIMP-2 i TIMP-3 jako czynnika prognostycznego przebiegu raka krtani*
W. Pietruszewska i inni PRACE ORYGINALNE Analiza ekspresji TIMP-1, TIMP-2 i TIMP-3 jako czynnika prognostycznego przebiegu raka krtani* Analysis of TIMP-1, TIMP-2 and TIMP-3 expression as a prognostic
Bardziej szczegółowoLublin, 26 maja, 2015 roku
Lublin, 26 maja, 2015 roku Recenzja pracy doktorskiej lek. Iwony Kubickiej- Mendak pt. Ocena przyczyn niepowodzenia leczenia i ryzyka późnych powikłań brachyterapii LDR i HDR chorych na raka szyjki macicy
Bardziej szczegółowoStężenie tkankowego aktywatora plazminogenu (t-pa) u chorych na raka gruczołu piersiowego
diagnostyka laboratoryjna Journal of Laboratory Diagnostics 2012 Volume 48 Number 2 173-179 Praca oryginalna Original Article Stężenie tkankowego aktywatora plazminogenu (t-pa) u chorych na raka gruczołu
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 5 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pielęgniarstwa Higher State Vocational School
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych www.aotm.gov.pl Rekomendacja nr 139/2014 z dnia 2 czerwca 2014 r. Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych w sprawie objęcia refundacją produktu leczniczego Giotrif,
Bardziej szczegółowoNowotwór złośliwy oskrzela i płuca
www.oncoindex.org SUBSTANCJE CZYNNE W LECZENIU: Nowotwór złośliwy oskrzela i płuca Bevacizumab Bewacyzumab w skojarzeniu z chemioterapią opartą na pochodnych platyny jest wskazany w leczeniu pierwszego
Bardziej szczegółowoCZYNNIK WZROSTU ŚRÓDBŁONKA NACZYŃ (VEGF) JAKO MARKER PROGRESJI CHOROBY NOWOWOTWOROWEJ PRZEGLĄD DONIESIEŃ
CZYNNIK WZROSTU ŚRÓDBŁONKA NACZYŃ (VEGF) JAKO MARKER PROGRESJI CHOROBY NOWOWOTWOROWEJ PRZEGLĄD DONIESIEŃ VASCULAR ENDOTHELIAL GROWTH FACTOR (VEGF) AS A MARKER FOR CANCER PROGRESSION A REVIEW Beata Flak
Bardziej szczegółowoPułapki z pozycji radioterapeuty GLEJAKI. dr n. med. Milena Szacht Centrum Radioterapii CSK MSWiA w Warszawie
Pułapki z pozycji radioterapeuty GLEJAKI dr n. med. Milena Szacht Centrum Radioterapii CSK MSWiA w Warszawie Pułapka 1 błędne przekonanie o dobrej skuteczności medycyny w leczeniu glejaków Jestem dobrym
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET PRZYRODNICZY WE WROCŁAWIU WYDZIAŁ MEDYCYNY WETERYNARYJNEJ
UNIWERSYTET PRZYRODNICZY WE WROCŁAWIU WYDZIAŁ MEDYCYNY WETERYNARYJNEJ KATEDRA PATOLOGII ZAKŁAD PATOMORFOLOGII I WETERYNARII SĄDOWEJ LEK. WET. MAŁGORZATA KANDEFER-GOLA EKSPRESJA WYBRANYCH MARKERÓW KOMÓRKOWYCH
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne Programy Zdrowotne 2012 Leczenie nowotworów podścieliska przewodu pokarmowego (GIST) Załącznik nr 8
Załącznik nr 8 Nazwa programu: do Zarządzenia 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku LECZENIE NOWOTWORÓW PODŚCIELISKA PRZEWODU POKARMOWEGO (GIST) ICD 10 grupa rozpoznań obejmująca nowotwory
Bardziej szczegółowoOcena Pracy Doktorskiej mgr Moniki Aleksandry Ziętarskiej
Prof. dr hab. n. med. Robert Słotwiński Warszawa 30.07.2018 Zakład Immunologii Biochemii i Żywienia Wydziału Nauki o Zdrowiu Warszawski Uniwersytet Medyczny Ocena Pracy Doktorskiej mgr Moniki Aleksandry
Bardziej szczegółowoSłużba Zdrowia nr 24-26 z 23 marca 2000. Znaczenie badań przesiewowych w zwalczaniu raka piersi. Zbigniew Wronkowski, Wiktor Chmielarczyk
Służba Zdrowia nr 24-26 z 23 marca 2000 Znaczenie badań przesiewowych w zwalczaniu raka piersi Zbigniew Wronkowski, Wiktor Chmielarczyk Korzystny wpływ skryningu na zmniejszenie umieralności z powodu raka
Bardziej szczegółowoStanowisko Rady Przejrzystości nr 262/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie oceny leku Perjeta (pertuzumab) we wskazaniu zaawansowanego raka piersi
Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Stanowisko Rady Przejrzystości nr 262/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie oceny leku Perjeta (pertuzumab) we wskazaniu zaawansowanego raka
Bardziej szczegółowo2. POSIADANE DYPLOMY, STOPNIE NAUKOWE Z PODANIEM NAZWY, MIEJSCA I ROKU ICH UZYSKANIA ORAZ TYTUŁU ROZPRAWY DOKTORSKIEJ
AUTOREFERAT 1. IMIĘ I NAZWISKO dr n. med. Joanna Niemiec ubiegająca się o nadanie stopnia doktora habilitowanego 2. POSIADANE DYPLOMY, STOPNIE NAUKOWE Z PODANIEM NAZWY, MIEJSCA I ROKU ICH UZYSKANIA ORAZ
Bardziej szczegółowoRak gruczołu krokowego - diagnostyka morfologiczna. Zrozumieć PSA
Rak gruczołu krokowego - diagnostyka morfologiczna. Zrozumieć PSA Krzysztof Bardadin Katedra i Zakład Patomorfologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego 2 lipiec 2015 Polacy nie gęsi i swój język mają.
Bardziej szczegółowoPolskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 4, s. 441-456
Polskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 4, s. 441-456 Anna Ratajska 1 2 1 1 Instytut Psychologii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego Institute of Psychology, Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz
Bardziej szczegółowostarszych na półkuli zachodniej. Typową cechą choroby jest heterogenny przebieg
STRESZCZENIE Przewlekła białaczka limfocytowa (PBL) jest najczęstszą białaczką ludzi starszych na półkuli zachodniej. Typową cechą choroby jest heterogenny przebieg kliniczny, zróżnicowane rokowanie. Etiologia
Bardziej szczegółowoOcena statusu HER2 w raku żołądka u pacjentów palących papierosy czy jest to możliwe?
PRACE ORYGINALNE Magdalena Bodnar 1 Marta Smolińska 1 Cezary Popławski 2 Ewa Wiśniewska 1 Andrzej Marszałek 1,3 Ocena statusu HER2 w raku żołądka u pacjentów palących papierosy czy jest to możliwe? Expression
Bardziej szczegółowoWTÓRNE OPERACJE CYTOREDUKCYJNE - ZASADY KWALIFIKACJI
WTÓRNE OPERACJE CYTOREDUKCYJNE - ZASADY KWALIFIKACJI Paweł Basta Klinika Ginekologii i Onkologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie Uniwersyteckie Centrum Leczenia Chorób Piersi I Katedra Chirurgii Ogólnej
Bardziej szczegółowoZalecenia dotyczące oceny czynnika predykcyjnego HER2 u chorych z rozpoznaniem inwazyjnego (naciekającego) raka piersi
STANOWISKO EKSPERTÓW Andrzej Marszałek 1, 2, Maciej Krzakowski 3 1 Katedra Patologii i Profilaktyki Nowotworów, Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu 2 Wielkopolskie Centrum Onkologii
Bardziej szczegółowo