ZBIÓR ABSTRAKTÓW FINAŁU SESJI KONKURSOWEJ

Transkrypt

1 ZBIÓR ABSTRAKTÓW FINAŁU SESJI KONKURSOWEJ III Ogólnopolska Konferencja Naukowa CHIRURGIA DZIECIĘCA SESJA KONKURSOWA Poznań, kwietnia 2013

2 ORGANIZATORZY SKN Chirurgii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu Katedra i Klinika Chirurgii, Traumatologii i Urologii Dziecięcej UMP PATRONAT HONOROWY Prof. dr hab. med. Jacek Wysocki JM Rektor Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu Prof. dr hab. med. Ryszard Marciniak Dziekan Wydziału Lekarskiego I UMP OPIEKUN NAUKOWY KONFERENCJI Dr hab. n. med. Michał Błaszczyński KOMITET ORGANIZACYJNY Jakub Noskiewicz (przewodniczący) Paulina Hołodyńska Katarzyna Kozłowska Agata Peikow Patrycja Sosnowska PARTNERZY Copyright by III Ogólnopolska Konferencja Naukowa CHIRURGIA DZIECIĘCA Wszystkie prawa autorskie zastrzeżone. Poznań

3 SPIS TREŚCI Informacje ogólne o konferencji... 2 Skład Jury Sesji Konkursowej... 3 Aspekty epidemiologiczne wrodzonych wad przedniej ściany jamy brzusznej u noworodków... 4 Czy schorzenia tarczycy u dzieci wymagające interwencji chirurga mają związek z występowaniem wad anatomicznych gruczołu?... 5 Enteroplastyka jako ważny element leczenia operacyjnego wad i schorzeń jelita cienkiego u dzieci... 6 Guzy złośliwe jajnika u dzieci problematyka diagnostyki i leczenia... 7 Krótkie wędzidełko języka - kiedy jest wskazaniem do frenektomii?... 8 Naczyniaki limfatyczne u dzieci... 9 Ocena predyspozycji studentów do wykonywania technik wideochirurgicznych Skręt jądra u chłopców - czynniki wpływające na wyniki leczenia Taki mały pryszcz! Epidemiologia zmian skórnych u dzieci. Czy każdy guzek musi zostać usunięty? Uchyłek Meckela i jego powikłania u dzieci Wyniki wczesnego wycięcia chirurgicznego naczyniaków u dzieci w ocenie ankietowej rodziców Zależność pomiędzy pozycją wyjściową jądra u chłopców z wnętrostwem a występowaniem jądra hypoplastycznego Zastosowanie torakoskopii w rozpoznawaniu chorób rozrostowych u dzieci SKŁAD JURY SESJI KONKURSOWEJ III OGÓLNOPOLSKIEJ KONFERENCJI NAUKOWEJ CHIRURGIA DZIECIĘCA Prof. dr hab. med. Andrzej Jankowski Dr hab. n. med. Przemysław Mańkowski Dr hab. n. med. Michał Błaszczyński Dr hab. n. med. Jerzy Harasymczuk -3-

4 ASPEKTY EPIDEMIOLOGICZNE WRODZONYCH WAD PRZEDNIEJ ŚCIANY JAMY BRZUSZNEJ U NOWORODKÓW autorzy pracy: Agata Pijanowska opiekun pracy: prof. dr hab. med. Maciej Bagłaj Wady przedniej ściany jamy brzusznej są jednymi z częstszych wrodzonych wad anatomicznych wymagających leczenia operacyjnego w pierwszych dniach życia. W ostatnich latach coraz częściej podejmowane są badania nad ustaleniem etiopatogenezy tych wad, nie pozwoliły one jednak na jednoznaczne ustalenia czynników odpowiedzialnych za ich powstanie. Określenie aspektów epidemiologicznych oraz pozagenetycznych czynników ryzyka występowania wad wrodzonych powłok brzusznych u noworodków. Szczegółowa analiza dokumentacji medycznej noworodków operowanych z powodu wady przedniej ściany jamy brzusznej w Klinice Chirurgii Dziecięcej i Urologicznej we Wrocławiu w latach Dodatkowo do rodziców dzieci wysłano ankietę obejmującą dane dotyczące narażenia na substancje chemiczne w tym: przyjmowanie leków, narkotyków, palenie tytoniu czy narażenie w pracy zawodowej oraz przebieg ciąży. Grupa badana objęła 92 dzieci w tym: 54 z wytrzewieniem wrodzonym, 24 z przepukliną pępowinową oraz 14 z przepukliną sznura pępowinowego. Średni wiek matki dla każdej z wad wynosił odpowiednio: 22,7 ; 28,43 oraz 27;21. Częstość poronień była zbliżona w trzech podgrupach. Nie stwierdzono istotnych różnic pomiędzy grupami analizowanych wad w odniesieniu do palenia tytoniu, zażywania leków czy alkoholu przez rodziców. Częstość wad towarzyszących innych układów i narządów była wyraźnie wyższa u dzieci z przepukliną pępowinową i przepukliną sznura pępowinowego. Występowanie zakażeń układu moczowego w trakcie ciąży stwierdzono odpowiednio u 9,83% ; 4%; 0% badanych matek. Blisko połowa dzieci (43,94%) z wytrzewieniem wrodzonym dzieci urodziła się w miesiącach luty-kwiecień. Precyzyjne określenie czynników etiologicznych wad wrodzonych przedniej ściany jamy brzusznej wymaga podjęcia wieloośrodkowych badań obejmujących znacznie liczniejsze grupy pacjentów. Wydaje się, że wytrzewienie wrodzone jest wadą, w której udział czynników środowiskowych jest dominujący. Rola zakażenia układu moczowego we wczesnym okresie ciąży jako potencjalnego czynnika etiologicznego wady jest warta podjęcia dalszych prospektywnych badań. -4-

5 CZY SCHORZENIA TARCZYCY U DZIECI WYMAGAJĄCE INTERWENCJI CHIRURGA MAJĄ ZWIĄZEK Z WYSTĘPOWANIEM WAD ANATOMICZNYCH GRUCZOŁU? autorzy pracy: Paweł Jaremków opiekun pracy: prof. dr hab. med. Maciej Bagłaj Złożony rozwój tarczycy z dwóch endodermalnych zawiązków we wczesnym etapie rozwoju zarodkowego powoduje występowanie wad anatomicznych tarczycy, które rzadko dają objawy kliniczne i są rozpoznawane przypadkowo. Piśmiennictwo dotyczące tego zagadnienia jest bardzo ubogie, a wyniki prezentowane przez różnych autorów są często bardzo zróżnicowane. Analiza częstości występowania i typu morfologicznego wad rozwojowych tarczycy oraz ich korelacji z rozpoznaniami histologiczno-patologicznymi u dzieci operowanych z powodu schorzeń tarczycy. Przeprowadzono retrospektywną analizę dokumentacji medycznej, ze szczególnym uwzględnieniem wyników badań obrazowych i opisów zabiegów operacyjnych u 165 pacjentów w wieku 7-18 lat, operowanych w latach , w Klinice i Katedrze Chirurgii i Urologii Dziecięcej we Wrocławiu. U 52 dzieci (31,5%) stwierdzono śródoperacyjnie anatomiczną wadę rozwojową. Płat piramidalny stwierdzono w 27 przypadkach (16,4%). Wysokie położenie gruczołu tarczowego rozpoznano u 20 dzieci (12,1%), natomiast brak lub skąpe wykształcenie cieśni u 15 dzieci (9,1%). U 1 dziewczynki operowanej z powodu guza płata lewego rozpoznano szczątkowy płat prawy. U 13 pacjentów występowały dwie wady jednocześnie. W całej badanej grupie dzieci najczęstszym rozpoznaniem histologicznym było wole guzkowe (92 przypadków 55,8%) oraz gruczolak pęcherzykowy (46 przypadków 27,9%). W grupie dzieci z wadami odsetek pacjentów z gruczolakiem był wyższy i wynosił 36.5%. Najwyraźniejszą różnicę zaobserwowano w przypadku braku cieśnitu gruczolak stanowił 60,0% przypadków. Wady rozwojowe tarczycy są częste wśród dzieci ze schorzeniami gruczołu tarczowego. Taka zależność może wskazywać na udział wspólnych czynników genetycznych w ich patogenezie. Uzyskane wyniki uzasadniają podjęcie wieloośrodkowych badań prospektywnych nad występowaniem wad wrodzonych tarczycy i ich znaczeniem w patogenezie chorób gruczołu tarczowego. -5-

6 ENTEROPLASTYKA JAKO WAŻNY ELEMENT LECZENIA OPERACYJNEGO WAD I SCHORZEŃ JELITA CIENKIEGO U DZIECI autorzy pracy: Paweł Jaremków, Ewa Wałek opiekun pracy: prof. dr hab. med. Maciej Bagłaj Zespolenie jelitowe jest częstym sposobem postępowania operacyjnego u dzieci z wadami i schorzeniami nabytymi przewodu pokarmowego. Zespalane końce muszą mieć zbliżoną średnicę, by przywrócić skuteczną funkcję motoryczną jelita. Ważnym elementem u wielu dzieci pozostaje plastyka zwężająca znacznie poszerzony odcinek jelita bliższego. Analiza częstości i wskazań do wykonania eneroplastyki oraz wyników leczenia u dzieci operowanych z powodu wad i nabytych schorzeń przewodu pokarmowego Przeprowadzono retrospektywną analizę dokumentacji medycznej wszystkich dzieci operowanych w latach w Klinice Chirurgii i Urologii Dziecięcej we Wrocławiu, poddanych leczeniu operacyjnemu, którego zasadniczym elementem było zespolenie jelitowe. Analizowano wskazania do leczenia operacyjnego, technikę operacyjną, sposób enteroplastyki oraz wyniki z uwzględnieniem wczesnych powikłań. W analizowanym materiale wykonano 128 zespoleń u 104 dzieci, w tym u 11 dzieci więcej niż jedno. Wskazaniami do zabiegów były najczęściej zarośnięcie jelita (25,8%), zmiany niedokrwienno-martwicze (19,2%) oraz niedrożność mechaniczna (16,3%). U 51 dzieci wykazano dysproporcję końców zespalanych jelit, z czego u 22 z nich konieczne było wykonanie enteroplastyki odcinka bliższego. W pozostałych 29 przypadkach różnica była nieznaczna, zmniejszono ją przez skośne ścięcie odcinka dalszego, w 16 przypadkach dodatkowo rozcinając brzeg przeciwkrezkowy. Enteroplastyka wykonana przez klinowe wycięcie fragmentu jelita poszerzonego odcinka jelita była przeprowadzona u 21 dzieci. U 1 dziecka wykonano sfałdowanie odcinka bliższego. Enteroplastykę wykonywano w 15 przypadkach (68,2%) u noworodków. U 2 dzieci konieczne była relaparotomia z powodu zwężenia zespolenia. W żadnym przypadku nie odnotowano powikłania związanego z plastyką jelita. U wszystkich dzieci odnotowano szybki powrót skutecznej funkcji perystaltycznej jelita. Pełne karmienie enteralne wdrożono między 4 a 7 dobą po zabiegu. Enteroplastyka znacznie poszerzonego odcinka bliższego jelita powinna być uwzględniona już w trakcie pierwszego zabiegu naprawczego wady jelita cienkiego. Leczenie operacyjne z uwzględnieniem enteroplastyki pozwala na uniknięcie potencjalnie groźnych powikłań wady jelita i umożliwia wczesne wdrożenie karmienia enteralnego. -6-

7 GUZY ZŁOŚLIWE JAJNIKA U DZIECI PROBLEMATYKA DIAGNOSTYKI I LECZENIA autorzy pracy: Justyna Sitnik opiekun pracy: prof. dr hab. med. Maciej Bagłaj Guz złośliwy jajnika u dziecka to rzadko występujące, ale niebezpieczne schorzenie, którego charakter stwarza istotne trudności diagnostyczne oraz terapeutyczne. Celem pracy jest analiza aspektów klinicznych, metod diagnostycznych oraz wyników leczenia nowotworów złośliwych jajnika u dzieci. Analizie retrospektywnej poddano dane dotyczące prezentacji klinicznej, wyników badań dodatkowych, sposobu postępowania chirurgicznego, ostatecznego rozpoznania histologicznego oraz wyników leczenia nowotworów złośliwych jajnika u 18 pacjentek w wieku od 4 do 17 lat, w Klinice Chirurgii i Urologii Dziecięcej w latach Średni wiek pacjentek wynosił 10,6 lat. Najliczniejszą grupę stanowiły pacjentki ze zmianą z grupy złośliwych guzów germinalnych, rozpoznano je u 10 pacjentek (średnia wieku 11,8 lat). Histopatologicznie stwierdzono 4 przypadki dysgerminoma, 4 teratoma inmaturum, 3 tumor granulocellularis typus juvenilis, 2 carcinoma embryonale, 2 lymphoma Burkitt, 1 carcinoma papillare serosum, 1 androblastoma, 1 przypadek mesenchymoma malignum oraz 1 przypadek gonadoblastoma w drugim jajniku u dziewczynki z dysgerminoma. Do najczęściej prezentowanych objawów należał macalny guz, wzrost obwodu brzucha, ból brzucha oraz objawy przedwczesnego dojrzewania płciowego. W 6 przypadkach przyczyną pierwszego kontaktu z lekarzem nie były objawy należące do najczęściej prezentowanych i wykrytych w trakcie badania przedmiotowego i podmiotowego. W badaniu ultrasonograficznym wykazano obecność zmiany litej u 8 pacjentek, torbielowato-litej u 6 i torbielowatej u 1. W 2 przypadkach wykonano wyłącznie badanie tomograficzne, w którym stwierdzono zmianę litą oraz zmianę torbielowato-litą. W badaniach markerów nowotworowych w 13 przypadkach wykazano wartości podwyższone. U wszystkich pacjentek zastosowano klasyczną technikę operacyjną, w tym u 16 z nich zabieg wykonano w trybie planowym. Wszystkie dziewczęta zostały skierowane do Kliniki Hematologii i Onkologii Dziecięcej w celu dalszego leczenia, w ramach którego u 17 zastosowano chemioterapię. 8 z nich wymagało ponownej interwencji chirurgicznej. Zmarła 1 pacjentka. W 15 przypadkach przeprowadzono leczenie oszczędzające drugą gonadę. U każdej dziewczynki prezentującej objawy w postaci wzrostu obwodu brzucha oraz, u których w badaniu fizykalnym wykryto macalny guz, należy podejrzewać nowotwór złośliwy jajnika. Wykrycie zmiany litej lub torbielowato-litej w badaniu ultrasonograficznym nakazuje postępowanie jak w przypadku guza złośliwego i związane z tym rozszerzenie diagnostyki. Rokowanie co do przeżycia jest zwykle dobre, nawet w przypadkach zaawansowanych zmian nowotworowych. Rozpowszechnienie wiedzy na temat guzów złośliwych jajnika u dzieci wśród rodziców i lekarzy może zwiększyć wczesną wykrywalność tej choroby i zapobiec jej negatywnym skutkom. -7-

8 KRÓTKIE WĘDZIDEŁKO JĘZYKA - KIEDY JEST WSKAZANIEM DO FRENEKTOMII? autorzy pracy: Konrad Pieszko, Marta Pysz opiekun pracy: prof. dr hab. Maciej Bagłaj Krótkie wędzidełko języka to wada wrodzona, która mimo swojej pozornej prostoty jest źródłem kontrowersji. Trudno ocenić konieczność wykonania zabiegu podcięcia wędzidełka, ponieważ prawdopodobnie wiele pozornie krótkich wędzidełek daje się wyleczyć dzięki ćwiczeniom logopedycznym. Celem pracy była ocena wskazań do frenektomii, powikłań tego zabiegu oraz jego skuteczności w leczeniu lub profilaktyce problemów z karmieniem oraz wad wymowy u dzieci. Badaniem objęto 30 pacjentów poddanych frenektomii w latach w Klinice Chirurgii i Urologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Przeprowadzono ankietę telefoniczną z rodzicami dzieci, w której ujęto pytania dotyczące przebiegu ciąży i wczesnego rozwoju dziecka, karmienia piersią, rozwoju mowy, występowania skróconego wędzidełka u krewnych oraz stosowanych ćwiczeń logopedycznych. Po wnikliwej analizie pacjentów podzielono na 3 grupy. Do pierwszej grupy zakwalifikowano 5 dzieci, u których wskazania do zabiegu były związane z problemami z karmieniem lub miały charakter ortodontyczny. W drugiej grupie znalazło się 10 pacjentów, u których wystąpiły problemy z rozwojem mowy i byli wcześniej konsultowani logopedycznie oraz wykonywali ćwiczenia logopedyczne przed i po zabiegu. Do trzeciej grupy zaliczono 15 pacjentów, u których wskazaniem do podcięcia wędzidełka było jedynie widoczne skrócenie wędzidełka. W 8 przypadkach wystąpiły powikłania w postaci bólu, zrostów, utrudnionego ząbkowania i ponownego skrócenia, a u 7 z tych pacjentów potrzebna była reoperacja. W grupie operowanej ze wskazań logopedycznych rodzice częściej wyrażali pozytywną opinię o wpływie zabiegu na funkcjonowanie dziecka niż w grupie operowanej tylko ze względu na widoczne skrócenie. Rozpoznanie krótkiego wędzidełka podjęzykowego często stawiane jest empirycznie, a frenektomia wykonywana przed pojawieniem się wskazań logopedycznych. Zabieg, choć opatrzony niewielkim ryzykiem powikłań, zawsze stanowi obciążenie dla dziecka i jego rodziny. W przypadku, gdy diagnoza skróconego wędzidełka podjęzykowego nastąpiła po zakończeniu karmienia piersią, należy jego podcięcie skonsultować z logopedą i wykonać je tylko, jeżeli rozwój mowy jest zaburzony mimo wykonywania ćwiczeń. -8-

9 NACZYNIAKI LIMFATYCZNE U DZIECI autorzy pracy: Ewa Wałek, Katarzyna Podleśny opiekun pracy: prof. dr hab. med. Maciej Bagłaj Naczyniaki limfatyczne są rzadkimi zaburzeniami rozwojowymi układu chłonnego, lecz odznaczają się bardzo szerokim spektrum klinicznym. Mogą zajmować różne obszary i okolice anatomiczne oraz prezentować bardzo zróżnicowane objawy kliniczne. Choć są zmianami o łagodnym charakterze histologicznym, klinicznie mogą prowadzić do nawrotów i różnorodnych powikłań po zastosowanym leczeniu. Podjęcie analizy aspektów klinicznych naczyniaków limfatycznych u dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem przebiegu i wyników leczenia. Poddano retrospektywnej ocenie dokumentację medyczną dzieci leczonych z powodu naczyniaka limfatycznego w Klinice Chirurgii i Urologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu w latach Wynik badania histologicznego przyjęto za rozstrzygający w ustaleniu rozpoznania. Szczegółowej analizie poddano wiek dzieci w chwili rozpoznania zmiany i leczenia chirurgicznego, jej lokalizację, wyniki badań obrazowych oraz sposoby postępowania terapeutycznego, a także wyniki leczenia we wczesnym i odległym okresie po operacji chirurgicznej. Zasadniczą grupę badawczą stanowiło 47 dzieci. Najczęstszą lokalizacją naczyniaka była głowa i szyja, gdzie został on stwierdzony u 19 pacjentów. Klatka piersiowa były zajęta u 10 dzieci. W 4 przypadkach naczyniak wykazywał lokalizację wewnątrzbrzuszną, powodując dolegliwości żołądkowo-jelitowe. U pozostałych 43 dzieci dominującym objawem był twór guzowaty zajętego obszaru anatomicznego. U 10 z nich obserwowano zmiany zapalne powłok skórnych. U 2 dzieci z olbrzymimi naczyniakami szyi i twarzy wystąpiły objawy zaburzenia drożności dróg oddechowych. W 8 przypadkach guz wykazywał cechy postępującego wzrostu w okresie poprzedzającym hospitalizacje. U 37 dzieci naczyniak wykazywał średnicę co najmniej 4 cm, a u prawie 40% z nich stwierdzono rozległe guzy o średnicy co najmniej 8 cm. 46 dzieci było poddanych leczeniu chirurgicznemu. Zabieg opisano jako doszczętny u 40 dzieci. Najczęstszym powikłaniem we wczesnym okresie pooperacyjnym był chłonkotok z rany operacyjnej. W 4 przypadkach wystąpiła wznowa guza, która wymagała dodatkowego zabiegu operacyjnego. Doszczętne wycięcie chirurgiczne naczyniaka pozostaje optymalnym sposobem postępowania terapeutycznego zapewniającym trwałe wyleczenie. Zmiany wielotorbielowate, zwłaszcza o rozległych wymiarach, stanowią wyzwanie terapeutyczne i obarczone są wysokim odsetkiem powikłań pooperacyjnych. Leczenie naczyniaków limfatycznych powinno odbywać się wyłącznie w referencyjnych ośrodkach chirurgii dziecięcej. -9-

10 OCENA PREDYSPOZYCJI STUDENTÓW DO WYKONYWANIA TECHNIK WIDEOCHIRURGICZNYCH autorzy pracy: Maria Marciniak, Adam Białas, Joanna Jeruzal, Magdalena Wawrzyk, Katarzyna Frydrych opiekun pracy: dr n. med. J. Jabłoński Decyzja dotycząca świadomego wyboru specjalizacji medycznej powinna być związana z oceną własnych predyspozycji. W chirurgii dziecięcej umiejętność wykonywania zabiegów wideochirurgicznych staje się powoli obowiązkiem. Zdolności manualne są jedną z najbardziej pożądanych cech w specjalnościach zabiegowych. Od czasu wprowadzenia zabiegów wideochirurgicznych dyskutuje się o przydatności innych atrybutów, np. widzenia stereoskopowego. Celem badania było określenie występowania predyspozycji do wykonywania technik wideochirurgicznych u studentów kierunków lekarskich. Przebadano grupę 80 studentów wydziału lekarskiego i wojskowo lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. W badanej grupie zebrano wywiad dotyczący wad wzroku i wcześniejszych doświadczeń wideochirurgicznych. Chirurgiczne testy sprawnościowe polegały na wykonywaniu zadań na trenażerach wideochirurgicznych, np. przekładanie zapałek, układanie gąbek, rozciąganie gumek. Zadania oceniano dwukrotnie. Mierzono liczbę udanych prób w jednostce czasu. Przerwę między testami studenci poświęcili na intensywny trening. Dokonano ewaluacji wyników. Każdego studenta przebadano stosując ogólnodostępne techniki oceny predyspozycji zawodowych (stereometr, test muchy i inne). Dane poddano analizie statystycznej. WYNIKI I Uzyskano istotne statystycznie zależności między badanymi wynikami. Sugerują one możliwość oceny predyspozycji studentów do wykonywania technik wideochirurgicznych. Mogą być punktem wyjścia do dalszych badań nad opracowaniem testów predyspozycyjnych. Wyniki badań zostaną przedstawione na Konferencji. -10-

11 SKRĘT JĄDRA U CHŁOPCÓW - CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA WYNIKI LECZENIA autorzy pracy: Małgorzata Panek opiekun pracy: dr n. med. Teresa Dudek-Warchoł Skręt jądra zalicza się do stanów nagłych w pediatrii. Jest jedną z przyczyn zespołu objawów, określanego jako ostra moszna. W związku z ryzykiem utraty gonady, konieczna jest jak najszybsza diagnostyka i interwencja chirurgiczna. Celem pracy była próba określenia czynników wpływających na możliwość zachowania skręconego jądra oraz na jego funkcjonowanie w przyszłości. Badanie retrospektywne przeprowadzono w grupie 47 chłopców ze skrętem jądra, operowanych w latach w Klinice Chirurgii Dziecięcej WUM. Z badania wykluczono 9 chłopców z okołourodzeniowym skrętem jądra. Podczas analizy wzięto pod uwagę następujące dane: wiek, czas od pojawienia się objawów do zabiegu, objawy, opisy przeprowadzonych interwencji oraz wyniki badań ultrasonograficznych. Spośród 38 pacjentów ze skrętem jądra u 10-ciu usunięto skręconą, zmienioną martwiczo gonadę, a w 28 przypadkach jądro zostało odkręcone. Nieco częściej (55,3%) występował skręt lewostronny, z przeżywalnością gonady po odkręceniu na poziomie 66,7% (prawostronny 82,4%). Analiza danych wykazała związek powodzenia interwencji chirurgicznej z czasem, jaki minął od pojawienia się objawów do operacji. Wraz z wydłużeniem tego okresu przeżywalność obniżyła się z 100% w okresie poniżej 4godzin do 33,3% powyżej 24godzin. Badanie dowiodło, że ważną zmienną determinująca powodzenie zabiegu jest stopień skrętu powrózka nasiennego. Przy skręcie równym 360 stopni lub większym, szanse na zachowanie gonady są mniejsze i zmniejszają się w sposób znaczący, wraz z opóźnieniem interwencji chirurgicznej. W 2 przypadkach udanego odkręcenia jądra, mimo długiego okresu trwania objawów i wysokiego stopnia skrętu, wykazano w badaniach kontrolnych zanik uratowanej gonady. Szansa na uratowanie gonady jest zależna od czasu trwania objawów oraz od stopnia skrętu jądra. U wszystkich chłopców operowanych do 12godzin od pojawienia się objawów ostrej moszny uzyskano dobry wynik po odkręceniu jądra, natomiast po upływie 12 godzin mimo interwencji chirurgicznej nie udało się uratować 10 gonad. Stopień skrętu usuniętych jąder wynosił 360stopni lub więcej. Ponieważ jedyną metodą, pozwalającą określić zarówno stopień skrętu jak i żywotność gonady, jest ocena śródoperacyjna, należy w przypadku podejrzenia skrętu jądra jak najszybciej wykonać niezbędną diagnostykę i przeprowadzić rewizję operacyjną. -11-

12 TAKI MAŁY PRYSZCZ! EPIDEMIOLOGIA ZMIAN SKÓRNYCH U DZIECI. CZY KAŻDY GUZEK MUSI ZOSTAĆ USUNIĘTY? autorzy pracy: Elżbieta Leśniewska opiekun pracy: Prof. dr hab. med. Maciej Bagłaj Diagnostyka różnicowa zmian skórnych u dzieci to istotny problem praktyki lekarskiej. Guzy skóry stanowią dużą grupę heterogennych zmian o odmiennej etiologii i budowie mikroskopowej. Obraz kliniczny zmian skórnych u dzieci może nie budzić niepokoju, jednak często są traktowane jako potencjalne źródło karcynogenezy. W literaturze specjalistycznej brak jednoznacznych algorytmów postępowania, mogących wskazać właściwy tor diagnostyczny oraz odpowiednie postępowanie terapeutyczne. Analiza epidemiologiczna zmian skórnych u dzieci, zakwalifikowanych do wycięcia chirurgicznego. Podjęcie dyskusji o zasadności leczenia chirurgicznego zmian skórnych pacjentów w wieku pediatrycznym. Retrospektywna analiza bazy danych Kliniki Chirurgii Dziecięcej we Wrocławiu obejmująca okres od września 2001 do czerwca 2012 roku z łączną liczbą 2690 rozpoznań histopatologicznych. Do czynników wziętych pod uwagę należały: wiek, płeć, obraz kliniczny zmiany, jej lokalizacja oraz margines wycięcia. Analizą objęto 1988 pacjentów (1021 dziewczynek, 967 chłopców). Średni wiek pacjenta wyniósł 10 lat. Najliczniejszą grupą były nastolatki (14-18 lat). Najczęściej zmiany zlokalizowane były na głowie (24%) oraz grzbiecie (23%). Wszystkie usunięte zmiany okazały się łagodnymi (100%). Zmiany melanocytarne dominowały (58%). W 5% przypadków brakowało definitywnej diagnozy histopatologicznej. Istnieje szerokie spektrum histopatologiczne i kliniczne zmian skórnych. Pomimo rzadkości występowania złośliwych nowotworów skóry u dzieci niezbędne jest zachowanie czułości onkologicznej. Każda interwencja chirurgiczna dotycząca zmian skórnych powinna być poprzedzona specjalistycznym badaniem przeprowadzonym przez doświadczonego lekarza dermatologa. -12-

13 UCHYŁEK MECKELA I JEGO POWIKŁANIA U DZIECI autorzy pracy: Marta Pysz, Konrad Pieszko opiekun pracy: prof. dr hab. med. Maciej Bagłaj Uchyłek Meckela to najczęściej występująca wrodzona wada przewodu pokarmowego. Zazwyczaj bywa bezobjawowa, jednak może potencjalnie prowadzić do poważnych schorzeń wymagających leczenia chirurgicznego. Celem pracy była ocena aspektów klinicznych i wyników leczenia dzieci, u których stwierdzono obecność uchyłka Meckela. Przeanalizowano retrospektywnie dokumentację kliniczną dzieci leczonych w latach w Klinice Chirurgii i Urologii Dziecięcej, u których śródoperacyjnie stwierdzono obecność uchyłka Meckela. Szczególną uwagę zwrócono na manifestację kliniczną, wyniki badań diagnostycznych, współistnienie zapalenia wyrostka robaczkowego lub innych wad wrodzonych, sposób postępowania operacyjnego oraz przebieg pooperacyjny. Uchyłek Meckela stwierdzono u 142 operowanych dzieci. U 55 z nich wskazaniem do leczenia chirurgicznego były powikłania bezpośrednio związane z uchyłkiem. Tylko u 2 dzieci rozpoznanie przedoperacyjne uchyłka Meckela było ustalone na podstawie obrazowych badań diagnostycznych (scyntygrafia). W grupie, w której powikłania uchyłka stanowiły chorobę podstawową (n=55), obserwowano objawy takie jak: niedrożność jelita, krwawienie do przewodu pokarmowego, wgłobienie jelita, przetoka pępkowo-jelitowa i inne. 5 dzieci z tej grupy było poddane wcześniej zabiegowi appendektomii, podczas której nie resekowano uchyłka. W grupie dzieci, u których wskazaniem do zabiegu było podejrzenie zapalenia wyrostka robaczkowego (n=39), był on zawsze poddawany resekcji. W grupie pacjentów, u których uchyłek znaleziono przypadkowo podczas operacji innej wady wrodzonej (n=48), 65% stanowiły noworodki. U 38 z nich dokonano resekcji uchyłka, z czego w 19 wycinkach znaleziono naciek zapalny. W tej grupie najczęściej znajdowano niepowikłany uchyłek. Powikłania pooperacyjne (infekcja rany, krwawienie, zrosty) stwierdzono w 18 przypadkach (13%). Obecność uchyłka Meckela obarczona jest wysokim ryzykiem potencjalnie groźnych powikłań wymagających leczenia chirurgicznego w trybie ostro dyżurowym. Wydaje sie, że rutynowe usunięcie uchyłka Meckela u dziecka operowanego z innych przyczyn jest w pełni uzasadnione. -13-

14 WYNIKI WCZESNEGO WYCIĘCIA CHIRURGICZNEGO NACZYNIAKÓW U DZIECI W OCENIE ANKIETOWEJ RODZICÓW autorzy pracy: Marcin Janiszewski opiekun pracy: : dr hab. n. med. Przemysław Przewratil Naczyniaki wczesnodziecięce stanowią najczęściej występującą (5-10%) u dzieci grupę łagodnych guzów o unikalnym przebiegu klinicznym. Większość naczyniaków nie wymaga leczenia, a jedynie obserwacji ze względu na samoistną inwolucję. U niektórych pacjentów konieczna jest jednak terapia; farmakologiczna, laserowa lub chirurgiczne wycięcie naczyniaka. Dotyczy ona najczęściej okresu niemowlęcego, kiedy naczyniak proliferuje i może dawać powikłania. Jakkolwiek postępowanie jest indywidualne w każdym przypadku. Wczesnej operacji poddaje się tych pacjentów, u których istnieje duże prawdopodobieństwo, iż naczyniak pozostawi bliznę po okresie regresji, dając trwały defekt kosmetyczny. Pozostałe wskazania obejmują naczyniaki narażone na urazy, krwawiące i owrzodziałe. Istotnym elementem oceny i kwalifikacji do zabiegu jest również fakt późniejszej stygmatyzacji społecznej dziecka w grupie rówieśniczej. Celem pracy jest ocena odległych wyników leczenia chirurgicznego naczyniaków u dzieci operowanych głównie w okresie niemowlęcym. MATERIAŁ METODY: Badanie oparto o wyniki ankiety telefonicznej przeprowadzonej wśród rodziców dzieci leczonych w Klinice Chirurgii i Onkologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi w latach Ankieta zawierała 8 pytań dotyczących przebiegu oraz wyników operacji. W okresie badanym operowano 67 dzieci z naczyniakami. Odpowiedzi uzyskano finalnie od 40 osób spośród 67 leczonych. 100% rodziców poddałoby dziecko ponownie wczesnemu zabiegowi operacyjnemu. U 22.5% (9) podjęto próbę leczenia farmakologicznego; średni pobyt w szpitalu trwał 4 dni, a 10% rodziców zgłosiło zastrzeżenia dotyczące warunków lokalowych pobytu w szpitalu. Wynik kosmetyczny oceniano w skali 0-5 punktów (5-idealny, 0- nie do przyjęcia): 75% rodziców oceniło go między 4-5 punktów. Powikłania wczesne (rozejście się pojedynczych szwów wg rodziców) zgłosiło 15% (6) pytanych. Powikłania późne (blizna zanikowa, wznowa punktowa naczyniaka) zauważyło 10% (4) badanych. Czas obserwacji wahał się od 7 miesięcy (5%- 2 pacjentów) do 40 miesięcy (7.5% - 3 pacjentów). Średni czas jaki upłynął od zabiegu to 17 miesięcy. 1. Na podstawie przeprowadzonej ankiety można stwierdzić, że zabieg operacyjny polegający na wczesnym usunięciu naczyniaka jest w wybranych przypadkach postępowaniem z wyboru. 2. Uzyskane wyniki kosmetyczne są zadowalające, a powikłania wczesne i późne relatywnie nieliczne. 3. Próby leczenia zachowawczego nie podejmowano, ze względu na późne zgłoszenie się rodziców z dzieckiem do specjalisty, lub ich niechęć do przewlekłego stosowania leku u małego dziecka. -14-

15 ZALEŻNOŚĆ POMIĘDZY POZYCJĄ WYJŚCIOWĄ JĄDRA U CHŁOPCÓW Z WNĘTROSTWEM A WYSTĘPOWANIEM JĄDRA HYPOPLASTYCZNEGO autorzy pracy: Marek Roszkiewicz, Anna Mincberg, Agata Dąbkowska opiekun pracy: dr n. med. Stanisław Warchoł Leczenie operacyjne jest jedyną skuteczną metodą leczenia wnętrostwa. Niezstąpione jądra, a zwłaszcza jądra brzuszne ulegają nieodwracalnym zmianom: stopniowemu zwyrodnieniu i zanikowi. Ocena zależności występowania jąder hypoplastycznych od pozycji wyjściowej jądra u chłopców z wnętrostwem. Analiza retrospektywna danych pacjentów. W latach na Oddziale Klinicznym Chirurgii i Urologii Dziecięcej i Pediatrii z powodu wnętrostwa operowanych było 135 chłopców w wieku od 6 miesiąca życia do 15 roku życia w tym 8 chłopców było operowanych z powodu jądra brzusznego. 106 chłopców miało wykonaną orchidopeksję (w tym 77 jednostronną a 29 obustronną), a 28 chłopców miało wykonaną fiksację jądra wędrującego (w tym 17 jednostronną a 11 obustronną). 13 chłopców miało jednoczasowo orchidopeksję jednego jądra i fiksację drugiego jądra. Wyłączono pacjentów operowanych metodą Fowlera-Stevensa (6 pacjentów). Spośród chłopców, którzy mieli rozpoznane jądra wędrujące u żadnego nie stwierdzono jądra hypoplastycznego. U chłopców, u których jądro początkowo było w kanale pachwinowym stwierdzono 42 jądra hypoplastyczne (39,6%) i jednego nie znaleziono. U pacjentów ze stwierdzonym jądrem brzusznym 2 z 8 (25%) jąder były hypoplastyczne i 4 nie znaleziono (50%). Wyniki sugerują, że pozycja wyjściowa jądra ma wpływ na występowanie jądra hypoplastycznego. Jądra wędrujące są rzadziej hypoplastyczne aniżeli jądra wyjściowo położone w kanale i jądra brzuszne. -15-

16 ZASTOSOWANIE TORAKOSKOPII W ROZPOZNAWANIU CHORÓB ROZROSTOWYCH U DZIECI autorzy pracy: Malwina Korba opiekun pracy: dr n. med. Stanisław Warchoł Dynamiczny rozwój chirurgii małoinwazyjnej u dzieci w ostatnich latach spowodował, iż torakoskopia znajduje coraz szersze zastosowanie w diagnostyce i leczeniu wielu chorób narządów klatki piersiowej. Metoda ta jest obecnie wykorzystywana m.in. w diagnostyce i leczeniu odmy samoistnej, guzów śródpiersia, torbieli płuc, ropniaków opłucnej. Coraz szersze zastosowanie torakoskopii u dzieci wiąże się zarówno z udoskonaleniem i minimalizacją sprzętu laparoskopowego, jak i powszechnie znanymi zaletami zabiegów małoinwazyjnych, takich jak mniejszy uraz operacyjny, mniejszy ból pooperacyjny, skrócenie czasu hospitalizacji i rekonwalescencji, mniejsza liczba powikłań pooperacyjnych. Celem tej pracy jest retrospektywna analiza zastosowania torakoskopii w rozpoznawaniu i leczeniu chorób klatki piersiowej, a w szczególności w diagnostyce chorób rozrostowych u dzieci. Do badania retrospektywnego włączono 30 pacjentów (18 dziewczynek i 12 chłopców) hospitalizowanych w Klinice Chirurgii Dziecięcej WUM w latach , w celu wykonania torakoskopii diagnostycznej bądź leczniczej. Wiek chorych zawierał się w przedziale od 11 dni życia do 17 roku życia. Najczęstszym wskazaniem do wykonania torakoskopii u pacjentów hospitalizowanych w Klinice było podejrzenie guza śródpiersia (14 pacjentów), drugim co do częstości wskazaniem było podejrzenie choroby śródmiąższowej płuc (7 pacjentów). Pozostałe rzadsze wskazania to według częstości: płyn w jamie opłucnej, samoistna odma opłucnowa, sarkoidoza, ropniak opłucnej, samoistna odma opłucnowa. Weryfikacja histopatologiczna zmian pobranych w trakcie diagnostycznej torakoskopii pozwoliła na rozpoznanie choroby nowotworowej u 11 pacjentów. Najczęściej rozpoznawaną jednostką chorobową był chłoniak Hodgkina, następnie neuroblastoma, ostra białaczka limfoblastyczna, chłoniak nieziarniczy z kom. B, chłoniak nieziarniczy z kom. T. Zastosowanie torakoskopowej biopsji węzłów chłonnych lub zamiany guzowatej pozwala na weryfikację i postawienie ostatecznego rozpoznania choroby rozrostowej układu chłonnego, a także wielu innych chorób hematologicznych i chorób płuc. Ponadto pozwala różnicować między zmianą łagodną i złośliwą, a także precyzyjnie określić stopień zaawansowania choroby nowotworowej. -16-