HUTNICTWO I ODLEWNICTWO

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "HUTNICTWO I ODLEWNICTWO"

Transkrypt

1 Technologie wytwarzania blach cienkich ze stali wielofazowych AHSS dla motoryzacji DR HAB. INŻ. Adam Grajcar, PROF. POL. ŚL., INSTYTUT MATERIAŁÓW INŻYNIERSKICH I BIOMEDYCZNYCH WYDZIAŁU MECHANICZNEGO TECHNOLOGICZNEGO POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ Wytwarzanie blach stalowych o pożądanej strukturze wielofazowej przeznaczonych na nadwozia nowoczesnych samochodów wymaga precyzyjnego doboru składu chemicznego stali, a także dotrzymania wąskich reżimów technologicznych podczas całego cyklu produkcyjnego. W zależności od przeznaczenia elementu produkowane są blachy walcowane na gorąco i na zimno o szerokim zakresie własności mechanicznych i technologicznych, które mogą być cynkowane lub są niepokrywane. W przypadku stali wielofazowych szczególnie istotne jest właściwe sterowanie temperaturą obrabianej cieplnie taśmy stalowej w celu kontroli postępu poszczególnych przemian fazowych. Rys. 1. Wpływ pierwiastków stopowych na krzywe CTP stali zaprojektowanych do wytworzenia mikrostruktury typu DP oraz TRIP [7] Koncepcja wysokowytrzymałych blach stalowych I i III generacji o strukturze wielofazowej przeznaczonych dla przemysłu motoryzacyjnego zakłada wytworzenie pożądanej mikrostruktury w relatywnie tanich stalach niskostopowych [1-5]. Minimalizacja kosztów materiałowych wymaga zapewnienia wysokiej wytrzymałości i plastyczności poprzez obróbkę cieplną stosowaną dla blach walcowanych na zimno [6-9] lub obróbkę cieplno-plastyczną w przypadku blach walcowanych na gorąco [4, 10, 11]. Do przeprowadzenia tego procesu niezbędne są niekonwencjonalne zabiegi technologiczne możliwe do realizacji w nowoczesnych, zintegrowanych liniach przemysłowych. W artykule przeanalizowano zasady doboru stali AHSS (Advanced High Strength Steel), a także rodzaju blachy na wybrane elementy nadwozia i podwozia samochodu. Szczególną uwagę poświęcono wpływowi pierwiastków na krzywe CTP (czas temperatura przemiana) austenitu przechłodzonego oraz doborowi ścieżki chłodzenia umożliwiającej uzyskanie pożądanej struktury wielofazowej. Wskazano różnice i podobieństwa podczas wytwarzania taśm na gorąco i na zimno oraz występujące pomiędzy poszczególnymi grupami stali. Rodzaje produkowanych taśm stalowych Wybór stali zdeterminowany jest głównie rodzajem rozpatrywanego elementu, jego umiejscowieniem w strukturze samochodu (nadwozie/podwozie, konstrukcja nośna/poszycie, strefa przednia/tylna /boczna), a tym samym wymaganiami odnośnie do własności mechanicznych, technologicznych i eksploatacyjnych. Zadaniem przedniej strefy konstrukcji nośnej samochodu jest absorpcja energii w przypadku kolizji drogowej. Z tego względu w tej strefie mają zastosowanie elementy kształtowane z blach stalowych typu DP, TRIP i FB [2], charakteryzujące się korzystnym połączeniem wysokiej wytrzymałości i plastyczności. Z tych stali wytwarza się także liczne elementy nośne w strefie tylnej samochodu oraz wzmacniające dach i podłogę. Strefa boczna powinna chronić kierowcę i pasażerów przed nadmierną intruzją elementów w głąb kabiny. Z tego względu musi cechować się znacznie większą sztywnością i wytrzymałością, przy mniejszej odkształcalności. W tej strefie znajdują zastosowanie elementy kształtowane z blach stalowych o mikrostrukturze wielofazowej typu CP, MART, HF, BA i QP [2, 3]. Technologies for the production of AHSS multiphase steel sheets for automotive industry Słowa kluczowe: stal wysokowytrzymała, blachy dla motoryzacji, stal wielofazowa, walcowanie na zimno, walcowanie na gorąco, obróbka cieplna Keywords: high-strength steel, automotive sheets, multiphase steel, cold rolling, hot rolling, heat treatment The production of steel sheets with a desired multiphase structure for the bodies of modern cars requires a precise selection of a chemical composition of steel and keeping narrow technological windows during the whole production cycle. Zinc-coated or uncoated hot-rolled sheets and cold-rolled sheets of a wide range of mechanical and technological properties are produced depending on the application of an element being manufactured. The precise control of the temperature of a steel strip being produced in order to monitor the progress of specific phase transformations is especially important for multiphase steels. M A J- C Z E R W I E C

2 Na nadwozia samochodów zastosowanie mają elementy kształtowane z taśm stalowych walcowanych na zimno, ze względu na ich dużą dokładność wymiarową i wykończenia powierzchni. W większości przypadków stosuje się blachy cynkowane, chociaż wykorzystywane są także taśmy niepokrywane. Blachy ze stali wielofazowych stosuje się na odpowiedzialne elementy nadwozia: słupki boczne, wzmocnienia belki dachowej, podłużnice przednie, poprzeczne belki usztywniające dach i podłogę, progi zewnętrzne i wewnętrzne oraz elementy siedzeń i paneli podłogowych o skomplikowanym kształcie. Oprócz redukcji masy i przekroju elementów nadwozia istnieją także znaczne możliwości zmniejszenia masy pojazdów przez optymalizację przekrojów elementów podwozia. Elementy te, ze względu na wymaganą niezawodność, odporność zmęczeniową, żywotność itp., wykonywane są zazwyczaj z blach walcowanych na gorąco. Biorąc pod uwagę własności mechaniczne stali wielofazowych, a jednocześnie możliwość uzyskania skomplikowanych kształtów elementów, istnieją duże możliwości zastosowania stali wielofazowych na różne elementy podwozia, a w szczególności na wahacze, obręcze kół itp. Możliwość uzyskania taśm walcowanych na gorąco o grubości do około 1,4 mm w nowoczesnych liniach technologicznych rozszerza zakres zastosowania tej grupy blach także do elementów nadwozia, od których nie wymaga się szczególnej jakości powierzchni. Potencjalne zastosowania obejmują belki w strefach kontrolowanego pochłaniania energii, belki do mocowania siedzeń, wzmocnienia drzwi, wewnętrzne wzmocnienia progów itp. Rys. 2. Przebieg chłodzenia taśm stalowych po zakończeniu walcowania na gorąco dla różnych typów stali wielofazowych Wpływ składu chemicznego na krzywe CTP Niezbędnym warunkiem uzyskania struktury wielofazowej o odpowiednim udziale i morfologii składników strukturalnych jest dostosowanie warunków chłodzenia blach do wynikających z wykresów przemian austenitu przechłodzonego (CTP). Wpływ pierwiastków stosowanych w stalach wielofazowych na kształt krzywych CTP stali przewidzianych do wytworzenia mikrostruktury DP i TRIP przedstawia rys. 1. Duże możliwości kształtowania struktury wielofazowej występują w przypadku przesuniętych w lewo przemian oraz bainit, przy jednoczesnym opóźnieniu początku przemiany perlitycznej. Przesunięcie przemiany ferrytycznej w lewo następuje wraz ze zwiększoną zawartością Si, Al i P, a w odwrotnym kierunku oddziałują C, Mn, Cr, Mo i mikrododatek B [1, 6-10]. Krzem i aluminium dodawane są w celu opóźnienia wydzielania cementytu w zakresie przemiany bainitycznej. Jako pierwiastki ferrytotwórcze podwyższają one temperaturę A c3 stali i stwarzają duże możliwości sterowania udziałem ferrytu podczas chłodzenia stali z temperatury końca walcowania lub wyżarzania międzykrytycznego pomiędzy temperaturami A c1 i A c3. Cr, Mn i Si dodawane są w celu zwiększenia hartowności stali typu DP (Dual Phase) i CP (Complex Phase), natomiast Al i Mo sprzyjają tworzeniu mikrostruktury bainitycznej [1]. Niekorzystną cechą Al jest podwyższenie temperatury początku przemiany martenzytycznej M s, której ciągłe obniżanie w kolejnych stadiach obróbki cieplnej jest konieczne dla stabilizacji austenitu szczątkowego w stalach TRIP. Szczególnie niepożądanym składnikiem strukturalnym zmniejszającym ciągliwość stali jest perlit. W stalach TRIP konsumuje on węgiel, co uniemożliwia wystarczające wzbogacenie austenitu w ten pierwiastek, a w konsekwencji prowadzi do przemiany części fazy w martenzyt podczas chłodzenia stali. Korzystne przesunięcie przemiany perlitycznej w prawo jest wynikiem oddziaływania 98 M A J- C Z E R W I E C 2014

3 Rys. 3. Przebieg obróbki cieplnej po walcowaniu na zimno taśm stalowych typu DP i TRIP Mn, Al, Cr, Mo, Ni, Nb i B. W przypadku blach walcowanych na gorąco szczególne znaczenie dla wyboru określonego przebiegu chłodzenia mają wykresy przemian austenitu przechłodzonego odkształconego, uwzględniające wpływ odkształcenia plastycznego zadanego podczas walcowania [10]. Blachy ze stali wielofazowych wytwarza się jako gorącowalcowane lub zimnowalcowane. W zależności od rodzaju taśmy, koncepcja doboru składu chemicznego stali jest nieco inna. W przypadku blach zimnowalcowanych po walcowaniu stosuje się wyżarzanie międzykrytyczne z następnym chłodzeniem ciągłym lub przerywanym, a dla blach walcowanych na gorąco stosuje się obróbkę cieplno-plastyczną, w której krytycznym elementem procesu jest precyzyjne sterowanie szybkością chłodzenia taśmy stalowej na chłodni. Dobór składu chemicznego stali zależy także od preferowanej powierzchni taśmy stalowej: niepokrywana, cynkowana ogniowo, cynkowana z warstwą stopową Zn-Fe, cynkowana elektrolitycznie [1, 2, 12]. Taśmy stalowe walcowane na gorąco Ze względu na zróżnicowaną strukturę wyjściową blach walcowanych na zimno oraz na gorąco procesy strukturalne zachodzące w początkowej fazie obróbki cieplnej lub cieplno-plastycznej mają odmienny charakter. W przypadku taśm walcowanych na zimno, austenityzowanych następnie pomiędzy A c1 a A c3, jest to struktura zrekrystalizowanego ferrytu i austenitu tworzącego się z perlitu/bainitu, a w przypadku blach walcowanych na gorąco struktura austenitu o różnym stopniu zdefektowania, zależnym od warunków odkształcenia plastycznego na gorąco. Odmienny stan strukturalny determinuje cechy morfologiczne składników strukturalnych, co może mieć wpływ na własności mechaniczne i technologiczne blach. Schematy przebiegu chłodzenia taśm dla różnych gatunków stali AHSS po zakończeniu walcowania na gorąco przedstawia rys. 2. Oprócz odmiennego przebiegu chłodzenia i rozwoju mikrostruktury należy zwrócić uwagę na nieco odmienny kształt krzywych CTP, zależny od składu chemicznego stali [2, 3], a także na zmianę temperatury austenitu wraz z zaawansowaniem chłodzenia. Blachy stalowe typu DP Po zakończeniu walcowania na gorąco taśma stalowa jest szybko chłodzona laminarnie do zakresu temperaturowego przemiany austenitu w ferryt (około C), a następnie przez kilka sekund (3-8 s) jest chłodzona na powietrzu. W tym czasie następuje przemiana austenitu w ferryt o udziale objętościowym od 70 do 85%, a jednocześnie austenit jest wzbogacany w węgiel do stężenia około 0,5-0,6%. Relatywnie wysoka temperatura M s stali ulega więc obniżeniu wraz ze wzrostem stężenia C w austenicie. Niska zawartość węgla w stalach DP (około 0,1%) oraz dodatki Si i Al, przesuwające zatokę ferrytyczną w lewo, stwarzają duże możliwości sterowania temperaturą taśmy w zakresie przemiany. W kolejnym etapie w celu uniknięcia przemiany perlitycznej i bainitycznej taśmy chłodzone są szybko w sposób laminarny w celu przemiany austenitu wzbogaconego w węgiel w martenzyt. Ze względu na wzbogacenie austenitu w węgiel jego hartowność rośnie, a uzyskany udział martenzytu jest zbliżony do udziału fazy przed rozpoczęciem szybkiego chłodzenia. Temperatura zwijania taśm w kręgi jest niższa od 300 C [4]. W przypadku krótkiego samotoku lub bardziej ekonomicznych składów chemicznych stali (mniejsze stężenie Mn, Cr, Si, Mo) można zastosować nowoczesne rozwiązania technologiczne oferujące przyspieszone szybkości chłodzenia taśm [4]. Blachy stalowe typu FB Blachy walcowane na gorąco o strukturze ferrytyczno-bainitycznej mają dużą odporność na pękanie podczas kształtowania technologicznego na zimno, a w szczególności podczas wywijania kołnierzy wokół otworów, co przysparza większych trudności w stalach DP i TRIP. Dodatkowo często stosowane są one na elementy podwozia ze względu na ich bardzo dobrą wytrzymałość zmęczeniową. Przebieg chłodzenia po zakończeniu walcowania na gorąco jest bardzo podobny do stosowanego w stalach DP. Po wytworzeniu pożądanego udziału ferrytu taśma stalowa jest chłodzona laminarnie do zakresu przemiany bainitycznej, w której następuje zwijanie taśm w kręgi. Ma to miejsce zazwyczaj poniżej temperatury 500 C i trwa do momentu całkowitej przemiany austenitu wzbogaconego w węgiel w bainit. Blachy stalowe typu TRIP Po wyjściu z ostatniej klatki wykończającej taśma stalowa jest chłodzo- 100 M A J- C Z E R W I E C 2014

4 Rys. 4. Schemat przedstawiający zmianę udziału objętościowego składników strukturalnych stali TRIP wraz ze zmianą stężenia węgla na laminarnie z szybkością około 100 C/s do temperatury około 700 C. Początkowy przebieg chłodzenia taśm jest podobny jak w przypadku stali DP i FB. Większe stężenie węgla w stali skutkuje jednak przesunięciem zatoki ferrytycznej w prawo. Czas na realizację przemiany wynosi około 5 s. Jest on nieco krótszy w porównaniu ze stalą DP, a wytworzona frakcja fazy jest mniejsza i wynosi od 50% do 60%. Wzbogacenie austenitu w węgiel na tym etapie obróbki wynosi około 0,4% i nie gwarantuje obniżenia temperatury poniżej 20 C. Następnie w celu uniknięcia przemiany perlitycznej blachy chłodzone są laminarnie do zakresu przemiany bainitycznej poniżej 500 C. W tej temperaturze następuje zwijanie taśm w kręgi i dalsze wzbogacenie austenitu w węgiel do stężenia od 1 do 1,4%. Prowadzi to do obniżenia temperatury fazy poniżej temperatury pokojowej. Czas wytrzymania nie może być zbyt krótki, gdyż niedostateczne wzbogacenie austenitu w węgiel powoduje przemianę części fazy w martenzyt podczas końcowego chłodzenia blach. Czas ten nie może także być zbyt długi, gdyż powoduje to destabilizację austenitu związaną z wydzielaniem węglików, a następnie z tworzeniem się martenzytu podczas chłodzenia taśm. Właściwy dobór temperatury i czasu wytrzymania izotermicznego gwarantuje zachowanie w strukturze około 15% austenitu szczątkowego, ulokowanego pomiędzy ziarnami ferrytu oraz wchodzącego w skład wysp bainitycznych. Blachy stalowe typu CP Sterowanie temperaturą taśmy po zakończeniu walcowania na gorąco jest podobne do stosowanego w przypadku stali TRIP. Czas wolnego chłodzenia w zakresie przemiany austenitu w ferryt jest krótszy, gdyż udział fazy nie przekracza zazwyczaj 45%. Także czas wytrzymania izotermicznego w zakresie przemiany bainitycznej w której M A J- C Z E R W I E C

5 taśmy są zwijane w kręgi jest krótszy. Prowadzi to do wytworzenia około 40-procentowego udziału bainitu, a pozostały austenit jest wzbogacony w węgiel do zawartości od około 0,7 do 1%. Prowadzi to do celowego wytworzenia kilkunastoprocentowego udziału martenzytu podczas końcowego chłodzenia blach do temperatury pokojowej. Zazwyczaj kilka procent austenitu zachowuje stabilność do temperatury pokojowej, stanowiąc austenit szczątkowy. Blachy stalowe typu BA Przebieg chłodzenia blach stalowych o strukturze bainitycznej jest zbliżony do warunków stosowanych dla stali TRIP, za wyjątkiem początkowego etapu chłodzenia. Dodatkowo przy tym samym sposobie obróbki cieplno-plastycznej docelową mikrostrukturę może stanowić struktura bainityczna z austenitem szczątkowym (BA) lub struktura w pełni bainityczna. Zależy to od zastosowanej koncepcji składu chemicznego [2, 3]. Po zakończeniu walcowania taśmy chłodzone są laminarnie, bezpośrednio z zakresu stabilności austenitu. W zakresie temperatury od 400 do 500 C taśmy są zwijane w kręgi, przy czym wyższe temperatury stosowane są dla stali zawierających Mo [1]. Po wzbogaceniu austenitu w węgiel do zawartości około 1,2% blachy są chłodzone, uzyskując mikrostrukturę bainityczną z kilkunastoprocentowym udziałem austenitu szczątkowego. W przypadku stali w pełni bainitycznych stosuje się mniejsze stężenie Si i Al, a wprowadza się Mo i mikrododatek B. Pierwiastki te odsuwają w prawo zatokę ferrytyczną oraz perlityczną i sprzyjają formowaniu się bainitu. Wytrzymanie izotermiczne należy zakończyć po całkowitej przemianie austenitu w bainit. Blachy stalowe typu QP Po zakończeniu walcowania na gorąco blachy stalowe należy chłodzić laminarnie z dużą szybkością do temperatury nieco poniżej M s w celu niepełnego zahartowania stali (Quenching). Następnie blachy nagrzewa się do temperatury bliskiej M s stali i zwija się je w kręgi. W tej temperaturze następuje dyfuzyjne wzbogacenie pozostałej frakcji austenitu w węgiel i odpowiadające temu obniżenie temperatury (Partitioning). W trakcie końcowego chłodzenia taśm do temperatury pokojowej mniej stabilna frakcja fazy ulega przemianie martenzytycznej, a końcowa mikrostruktura zawiera martenzyt i kilkunastoprocentowy udział austenitu szczątkowego o zawartości C od 1,2 do 1,4% [12]. Taśmy stalowe walcowane na zimno Szczegółowy przebieg obróbki cieplnej dla taśm odwalcowanych na zimno może się różnić w danej grupie stali w zależności od tego, czy blachy będą cynkowane, czy będą stosowane jako niepokrywane. Dodatkowo profil temperaturowy obróbki cieplnej zależy od tego, czy wyżarzanie rekrystalizujące po walcowaniu prowadzi się w piecach kołpakowych, czy w nowoczesnych rozwiązaniach zintegrowanych linii ciągłych. Generalnie wyżarzanie w piecach kołpakowych jest znacznie dłuższe i bardziej energochłonne. Dodatkowo ze względu na ograniczoną szybkość chłodzenia taśm wytworzenie pożądanej struktury wymaga stosowania większej zawartości Cr, Mn i Mo. Do głównych zalet wyżarzania ciągłego należą: mniejsze stężenie dodatków stopowych, skrócenie czasu wyżarzania z dnia do kilku minut, duża wydajność oraz polepszenie jednorodności struktury i własności mechanicznych [6, 12]. Taśmy stalowe typu DP Po zakończeniu walcowania na zimno taśmy stalowe o strukturze ferrytyczno-perlitycznej nagrzewa się nieco powyżej A c1 stali. W tym zakresie temperatury tworzy się mikrostruktura ferrytyczno-austenityczna (rys. 3). Wzbogacenie austenitu w C skutkuje przesunięciem w prawo zatoki ferrytycznej. Blachy niepokrywane należy chłodzić szybko w celu przemiany austenitu w martenzyt, który następnie można odpuszczać w linii stosowanej do przestarzenia [6, 12]. Taśmy cynkowane ogniowo chłodzi się z szybkością około 15 C/s do temperatury około 450 C, w której są zanurzane w kąpieli metalowej. Temperatura austenitu jest zazwyczaj niższa od temperatury cynkowania, dlatego przemiana martenzytyczna ma miejsce podczas końcowego chłodzenia taśm do temperatury pokojowej. Taśmy stalowe typu TRIP Po zakończeniu walcowania na zimno taśmy stalowe o strukturze ferrytycznoperlityczno-bainitycznej nagrzewa się powyżej A c1, wygrzewa w tej temperaturze i chłodzi do zakresu przemiany bainitycznej (rys. 3). Zmianę udziału objętościowego poszczególnych składników strukturalnych wraz ze zmianą w nich stężenia C przedstawia rys. 4. Ze względu na krótki czas wytrzymania w kąpieli cynkowej w taśmach pokrywanych ogniowo preferuje się dodatek Al zamiast Si, co przyspiesza postęp przemiany bainitycznej oraz zapewnia dobrą zwilżalność powierzchni taśmy przez ciekły cynk [1, 7, 9]. Piśmiennictwo 1. De Cooman B.C.: Structure-properties relationship in TRIP steels containing carbide-free bainite. Current Opinion in Solid State & Materials Science, nr 8/2004, s Grajcar A.: Nowoczesne stale wysokowytrzymałe dla motoryzacji I generacji. STAL Metale & Nowe Technologie, nr 5-6/2013, s Grajcar A.: Nowoczesne stale wysokowytrzymałe dla motoryzacji III generacji. STAL Metale & Nowe Technologie, nr 3-4/2014, s Sprock A., Peretic M.J., Speer J.G.: Compact cooling as an alternative to alloying for production of DP/TRIP steel grades. Iron & Steel Technology, vol. 7/2010, s Advanced High Strength Steel (AHSS) Application Guidelines. International Iron & Steel Institute 2009; 6. Molenda R., Kuziak R.: Metaloznawcze podstawy kształtowania struktury i właściwości blach ze stali DP w procesie ciągłego wyżarzania. Prace IMŻ, nr 2/2011, s Ehrhardt B., Gerber T., Hofmann H., Schumann T.W.: Property related design of advanced cold rolled steels with induced plasticity. Steel Grips, vol. 2/2004, s Lis A.K.: Stale o strukturze wielofazowej. Częstochowa Bleck W., Phiu-On K.: Microalloying of coldformable multi phase steel grades. Materials Science Forum, vol /2005, s Grajcar A.: Struktura stali C-Mn-Si-Al kształtowana z udziałem przemiany martenzytycznej indukowanej odkształceniem plastycznym. Gliwice Kuziak R.: Modelowanie zmian struktury i przemian fazowych zachodzących w procesach obróbki cieplno-plastycznej stali. Instytut Metalurgii Żelaza, Gliwice De Cooman B.C., Speer J.G.: Fundamentals of steel product physical metallurgy. Association for Iron and Steel, Pittsburgh M A J- C Z E R W I E C 2014

Nowoczesne stale bainityczne

Nowoczesne stale bainityczne Nowoczesne stale bainityczne Klasyfikacja, projektowanie, mikrostruktura, właściwości oraz przykłady zastosowania Wykład opracował: dr hab. inż. Zdzisław Ławrynowicz, prof. nadzw. UTP Zakład Inżynierii

Bardziej szczegółowo

Do niedawna głównym wyzwaniem

Do niedawna głównym wyzwaniem Obróbka cieplna wysokowytrzymałych stali wielofazowych DR HAB. INŻ. Adam Grajcar, PROF. POL. ŚL. (ADAM.GRAJCAR@POLSL.PL), INSTYTUT MATERIAŁÓW INŻYNIERSKICH I BIOMEDYCZNYCH, WYDZIAŁ MECHANICZNY TECHNOLOGICZNY,

Bardziej szczegółowo

Obróbka cieplna stali

Obróbka cieplna stali Obróbka cieplna stali Obróbka cieplna stopów: zabiegi cieplne, które mają na celu nadanie im pożądanych cech mechanicznych, fizycznych lub chemicznych przez zmianę struktury stopu. Podstawowe etapy obróbki

Bardziej szczegółowo

Akademia Morska w Szczecinie Instytut InŜynierii Transportu Zakład Techniki Transportu. Materiałoznawstwo i Nauka o materiałach

Akademia Morska w Szczecinie Instytut InŜynierii Transportu Zakład Techniki Transportu. Materiałoznawstwo i Nauka o materiałach Akademia Morska w Szczecinie Instytut InŜynierii Transportu Zakład Techniki Transportu Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotów Materiałoznawstwo i Nauka o materiałach Wpływ róŝnych rodzajów

Bardziej szczegółowo

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 185228

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 185228 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 185228 (21) Numer zgłoszenia: 331212 ( 13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 04.07.1997 (86) Data i numer zgłoszenia

Bardziej szczegółowo

Zaawansowane stale wysokowytrzymałe dla przemysłu motoryzacyjnego - geneza, cykl wytwarzania, właściwości mechaniczne i użytkowe. R.

Zaawansowane stale wysokowytrzymałe dla przemysłu motoryzacyjnego - geneza, cykl wytwarzania, właściwości mechaniczne i użytkowe. R. Zaawansowane stale wysokowytrzymałe dla przemysłu motoryzacyjnego - geneza, cykl wytwarzania, właściwości mechaniczne i użytkowe R.Kuziak W prezentacji wykorzystano materiały: 1. Politechnika Śląska dr

Bardziej szczegółowo

STABILNOŚĆ STRUKTURALNA STALI P92 W KSZTAŁTOWANYCH PLASTYCZNIE ELEMENTACH RUROCIĄGÓW KOTŁÓW ENERGETYCZNYCH ANDRZEJ TOKARZ, WŁADYSŁAW ZALECKI

STABILNOŚĆ STRUKTURALNA STALI P92 W KSZTAŁTOWANYCH PLASTYCZNIE ELEMENTACH RUROCIĄGÓW KOTŁÓW ENERGETYCZNYCH ANDRZEJ TOKARZ, WŁADYSŁAW ZALECKI PL0400058 STABILNOŚĆ STRUKTURALNA STALI P92 W KSZTAŁTOWANYCH PLASTYCZNIE ELEMENTACH RUROCIĄGÓW KOTŁÓW ENERGETYCZNYCH ANDRZEJ TOKARZ, WŁADYSŁAW ZALECKI Instytut Metalurgii Żelaza im. S. Staszica, Gliwice

Bardziej szczegółowo

OBRÓBKA CIEPLNA STOPÓW ŻELAZA. Cz. II. Przemiany austenitu przechłodzonego

OBRÓBKA CIEPLNA STOPÓW ŻELAZA. Cz. II. Przemiany austenitu przechłodzonego OBRÓBKA CIEPLNA STOPÓW ŻELAZA Cz. II. Przemiany austenitu przechłodzonego WPŁYW CHŁODZENIA NA PRZEMIANY AUSTENITU Ar 3, Ar cm, Ar 1 temperatury przy chłodzeniu, niższe od równowagowych A 3, A cm, A 1 A

Bardziej szczegółowo

Wykład 8. Przemiany zachodzące w stopach żelaza z węglem. Przemiany zachodzące podczas nagrzewania

Wykład 8. Przemiany zachodzące w stopach żelaza z węglem. Przemiany zachodzące podczas nagrzewania Wykład 8 Przemiany zachodzące w stopach żelaza z węglem Przemiany zachodzące podczas nagrzewania Nagrzewanie stopów żelaza powyżej temperatury 723 O C powoduje rozpoczęcie przemiany perlitu w austenit

Bardziej szczegółowo

Własności technologiczne stali wielofazowych dla motoryzacji. wysokowytrzymałych blach OBRÓBKA

Własności technologiczne stali wielofazowych dla motoryzacji. wysokowytrzymałych blach OBRÓBKA Własności technologiczne wysokowytrzymałych stali wielofazowych dla motoryzacji DR HAB. INŻ. Adam Grajcar, PROF. POL. ŚL., INSTYTUT MATERIAŁÓW INŻYNIERSKICH I BIOMEDYCZNYCH, POLITECHNIKA ŚLĄSKA, CZŁONEK

Bardziej szczegółowo

BADANIE WPŁYWU PARAMETRÓW PROFILU TEMPERATUROWEGO DLA PROCESU WYŻARZANIA CIĄGŁEGO NA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE BLACH CIENKICH ZE STALI DP

BADANIE WPŁYWU PARAMETRÓW PROFILU TEMPERATUROWEGO DLA PROCESU WYŻARZANIA CIĄGŁEGO NA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE BLACH CIENKICH ZE STALI DP 42 Prace IMŻ 2 (2011) Ryszard MOLENDA, Roman KUZIAK Instytut Metalurgii Żelaza BADANIE WPŁYWU PARAMETRÓW PROFILU TEMPERATUROWEGO DLA PROCESU WYŻARZANIA CIĄGŁEGO NA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE BLACH CIENKICH

Bardziej szczegółowo

Inżynieria materiałowa : stal / Marek Blicharski. wyd. 2 zm. i rozsz. - 1 dodr. (PWN). Warszawa, Spis treści. Wstęp 11

Inżynieria materiałowa : stal / Marek Blicharski. wyd. 2 zm. i rozsz. - 1 dodr. (PWN). Warszawa, Spis treści. Wstęp 11 Inżynieria materiałowa : stal / Marek Blicharski. wyd. 2 zm. i rozsz. - 1 dodr. (PWN). Warszawa, 2017 Spis treści Wstęp 11 1. Wytwarzanie stali 13 1.1. Wstęp 13 1.2. Wsad do wielkiego pieca 15 1.3. Wytwarzanie

Bardziej szczegółowo

Technologia obróbki cieplnej. Grzanie i ośrodki grzejne

Technologia obróbki cieplnej. Grzanie i ośrodki grzejne Technologia obróbki cieplnej Grzanie i ośrodki grzejne Grzanie: nagrzewanie i wygrzewanie Dobór czasu grzania Rodzaje ośrodków grzejnych Powietrze Ośrodki gazowe Złoża fluidalne Kąpiele solne: sole chlorkowe

Bardziej szczegółowo

Obróbka cieplna stali

Obróbka cieplna stali OBRÓBKA CIEPLNA Obróbka cieplna stali Powstawanie austenitu podczas nagrzewania Ujednorodnianie austenitu Zmiany wielkości ziarna Przemiany w stali podczas chłodzenia Martenzytyczna Bainityczna Perlityczna

Bardziej szczegółowo

6. OBRÓBKA CIEPLNO - PLASTYCZNA

6. OBRÓBKA CIEPLNO - PLASTYCZNA 6. OBRÓBKA CIEPLNO - PLASTYCZNA 6.1. Cel ćwiczenia Zapoznanie się z rodzajami obróbki cieplno plastycznej i ich wpływem na własności metali. 6.2. Wprowadzenie Obróbką cieplno-plastyczną, zwaną potocznie

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY OBRÓBKI CIEPLNEJ

PODSTAWY OBRÓBKI CIEPLNEJ PODSTAWY OBRÓBKI CIEPLNEJ STOPÓW ŻELAZA HARTOWANIE I ODPUSZCZANIE Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1. WPŁYW CHŁODZENIA NA PRZEMIANY AUSTENITU

Bardziej szczegółowo

Mikrostruktura i właściwości stali o wysokiej wytrzymałości AHSS

Mikrostruktura i właściwości stali o wysokiej wytrzymałości AHSS Sławomir krajewski Jerzy Nowacki Mikrostruktura i właściwości stali o wysokiej wytrzymałości AHSS Microstructure and mechanical properties of advanced High strength steels (ahss) Streszczenie Przedstawiono

Bardziej szczegółowo

Stal - definicja Stal

Stal - definicja Stal \ Stal - definicja Stal stop żelaza z węglem,plastycznie obrobiony i obrabialny cieplnie o zawartości węgla nieprzekraczającej 2,11% co odpowiada granicznej rozpuszczalności węgla w żelazie (dla stali

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH

LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH Politechnika Łódzka Wydział Mechaniczny Instytut Inżynierii Materiałowej LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH Ćwiczenie nr 6 Temat: Stale w stanie ulepszonym cieplnie Łódź 2010 Cel ćwiczenia Zapoznanie się

Bardziej szczegółowo

PIERWIASTKI STOPOWE W STALACH. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

PIERWIASTKI STOPOWE W STALACH. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego PIERWIASTKI STOPOWE W STALACH Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Stal stopowa stop żelaza z węglem, zawierający do ok. 2% węgla i pierwiastki

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY OBRÓBKI CIEPLNEJ

PODSTAWY OBRÓBKI CIEPLNEJ PODSTAWY OBRÓBKI CIEPLNEJ STOPÓW ŻELAZA WYŻARZANIE Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1. POJĘCIA PODSTAWOWE 2. PRZEMIANY PRZY NAGRZEWANIU

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE Nr 7. Laboratorium Inżynierii Materiałowej. Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. B. Surowska. Opracował: dr inż.

ĆWICZENIE Nr 7. Laboratorium Inżynierii Materiałowej. Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. B. Surowska. Opracował: dr inż. POLITECHNIKA LUBELSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY KATEDRA INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. B. Surowska Laboratorium Inżynierii Materiałowej ĆWICZENIE Nr 7 Opracował: dr inż.

Bardziej szczegółowo

TERMITOWA SPAWALNOŚĆ BAINITYCZNYCH STALI SZYNOWYCH (NA PRZYKŁADZIE CRB1400, PROFIL 60E1/2)

TERMITOWA SPAWALNOŚĆ BAINITYCZNYCH STALI SZYNOWYCH (NA PRZYKŁADZIE CRB1400, PROFIL 60E1/2) TERMITOWA SPAWALNOŚĆ BAINITYCZNYCH STALI SZYNOWYCH (NA PRZYKŁADZIE CRB1400, PROFIL 60E1/2) Robert Plötz 2016 Czym właściwie jest bainit? Struktura bainitu składa się podobnie jak perlit z ferrytu oraz

Bardziej szczegółowo

TECHNOLOGIA CIĄGŁEGO WYŻARZANIA BLACH CIENKICH

TECHNOLOGIA CIĄGŁEGO WYŻARZANIA BLACH CIENKICH Prace IMŻ 3 (2011) 1 Roman KUZIAK Instytut Metalurgii Żelaza TECHNOLOGIA CIĄGŁEGO WYŻARZANIA BLACH CIENKICH W artykule przedstawiono podstawowe informacje dotyczące technologicznych podstaw procesu ciągłego

Bardziej szczegółowo

STAL NARZĘDZIOWA DO PRACY NA GORĄCO

STAL NARZĘDZIOWA DO PRACY NA GORĄCO STAL NARZĘDZIOWA DO PRACY NA GORĄCO Stal BÖHLER W360 ISOBLOC jest stalą narzędziową na matryce i stemple do kucia na zimno i na gorąco. Stal ta może mieć szerokie zastosowanie, gdzie wymagane są wysoka

Bardziej szczegółowo

PIERWIASTKI STOPOWE W STALACH

PIERWIASTKI STOPOWE W STALACH PIERWIASTKI STOPOWE W STALACH Stal stopowa - stop żelaza z węglem, zawierający do ok. 2 % węgla i pierwiastki (dodatki stopowe) wprowadzone celowo dla nadania stali wymaganych właściwości, otrzymany w

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY OBRÓBKI CIEPLNEJ STOPÓW ŻELAZA WYŻARZANIE 1. POJĘCIA PODSTAWOWE 2. PRZEMIANY PRZY NAGRZEWANIU I POWOLNYM CHŁODZENIU STALI 3.

PODSTAWY OBRÓBKI CIEPLNEJ STOPÓW ŻELAZA WYŻARZANIE 1. POJĘCIA PODSTAWOWE 2. PRZEMIANY PRZY NAGRZEWANIU I POWOLNYM CHŁODZENIU STALI 3. PODSTAWY OBRÓBKI CIEPLNEJ STOPÓW ŻELAZA WYŻARZANIE 1. POJĘCIA PODSTAWOWE 2. PRZEMIANY PRZY NAGRZEWANIU I POWOLNYM CHŁODZENIU STALI 3. WYŻARZANIE 1. POJĘCIA PODSTAWOWE Definicja obróbki cieplnej Dziedzina

Bardziej szczegółowo

Wykresy CTPi ułamek Na podstawie krzywych kinetycznych tworzy się wykresy CTP

Wykresy CTPi ułamek Na podstawie krzywych kinetycznych tworzy się wykresy CTP Wykresy CTPi Kinetyka przemian fazowych - krzywe przedstawiające ułamek objętości tworzącej się fazy lub faz (struktur) w funkcji czasu. Na podstawie krzywych kinetycznych tworzy się wykresy CTP we współrzędnych:

Bardziej szczegółowo

OBRÓBKA CIEPLNA STOPÓW ŻELAZA. Cz. I. Wyżarzanie

OBRÓBKA CIEPLNA STOPÓW ŻELAZA. Cz. I. Wyżarzanie OBRÓBKA CIEPLNA STOPÓW ŻELAZA Cz. I. Wyżarzanie Przemiany przy nagrzewaniu i powolnym chłodzeniu stali A 3 A cm A 1 Przykład nagrzewania stali eutektoidalnej (~0,8 % C) Po przekroczeniu temperatury A 1

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 2171112 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 09.07.2008 08830766.5

Bardziej szczegółowo

Technologie Materiałowe II Wykład 3 Technologia hartowania stali

Technologie Materiałowe II Wykład 3 Technologia hartowania stali KATEDRA INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ I SPAJANIA ZAKŁAD INŻYNIERII SPAJANIA Technologie Materiałowe II Wykład 3 Technologia hartowania stali dr hab. inż. Jerzy Łabanowski, prof.nadzw. PG Kierunek studiów: Inżynieria

Bardziej szczegółowo

Technologie Materiałowe II Wykład 2 Technologia wyżarzania stali

Technologie Materiałowe II Wykład 2 Technologia wyżarzania stali KATEDRA INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ I SPAJANIA ZAKŁAD INŻYNIERII SPAJANIA Technologie Materiałowe II Wykład 2 Technologia wyżarzania stali dr hab. inż. Jerzy Łabanowski, prof.nadzw. PG Kierunek studiów: Inżynieria

Bardziej szczegółowo

METALURGICZNE, TECHNOLOGICZNE I FUNKCJONALNE PODSTAWY ZAAWANSOWANYCH WYSOKOWYTRZYMAŁYCH STALI DLA PRZEMYSŁU MOTORYZACYJNEGO

METALURGICZNE, TECHNOLOGICZNE I FUNKCJONALNE PODSTAWY ZAAWANSOWANYCH WYSOKOWYTRZYMAŁYCH STALI DLA PRZEMYSŁU MOTORYZACYJNEGO 22 Prace IMŻ 1 (2010) Zbigniew GRONOSTAJSKI Politechnika Wrocławska Roman KUZIAK Instytut Metalurgii Żelaza im. St. Staszica METALURGICZNE, TECHNOLOGICZNE I FUNKCJONALNE PODSTAWY ZAAWANSOWANYCH WYSOKOWYTRZYMAŁYCH

Bardziej szczegółowo

Co to jest stal nierdzewna? Fe Cr > 10,5% C < 1,2%

Co to jest stal nierdzewna? Fe Cr > 10,5% C < 1,2% Cr > 10,5% C < 1,2% Co to jest stal nierdzewna? Stop żelaza zawierający 10,5% chromu i 1,2% węgla - pierwiastki, przyczyniające się do powstania warstwy wierzchniej (pasywnej) o skłonności do samoczynnego

Bardziej szczegółowo

OPRACOWANIE PODSTAW PRZEMYSŁOWEJ TECHNOLOGII WYTWARZANIA BLACH ZE STALI KONSTRUKCYJNEJ WIELOFAZOWEJ Z ZASTOSOWANIEM METODY PÓŁPRZEMYSŁOWEJ SYMULACJI

OPRACOWANIE PODSTAW PRZEMYSŁOWEJ TECHNOLOGII WYTWARZANIA BLACH ZE STALI KONSTRUKCYJNEJ WIELOFAZOWEJ Z ZASTOSOWANIEM METODY PÓŁPRZEMYSŁOWEJ SYMULACJI 146 Prace IMŻ 1 (2012) Artur ŻAK, Valeriy PIDVYSOTS KYY, Dariusz WOŹNIAK, Rafał PALUS Instytut Metalurgii Żelaza im. St. Staszica OPRACOWANIE PODSTAW PRZEMYSŁOWEJ TECHNOLOGII WYTWARZANIA BLACH ZE STALI

Bardziej szczegółowo

KONSTRUKCJE METALOWE - LABORATORIUM. Produkcja i budowa stali

KONSTRUKCJE METALOWE - LABORATORIUM. Produkcja i budowa stali KONSTRUKCJE METALOWE - LABORATORIUM Produkcja i budowa stali Produkcja stali ŻELAZO (Fe) - pierwiastek chemiczny, w stanie czystym miękki i plastyczny metal o niezbyt dużej wytrzymałości STAL - stop żelaza

Bardziej szczegółowo

STAL NARZĘDZIOWA DO PRACY NA ZIMNO

STAL NARZĘDZIOWA DO PRACY NA ZIMNO STAL NARZĘDZIOWA DO PRACY NA ZIMNO Jakościowe porównanie głównych własności stali Tabela daje jedynie wskazówki, by ułatwić dobór stali. Nie uwzględniono tu charakteru obciążenia narzędzia wynikającego

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH

LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH Politechnika Łódzka Wydział Mechaniczny Instytut Inżynierii Materiałowej LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH Ćwiczenie nr 5 Temat: Stale stopowe, konstrukcyjne, narzędziowe i specjalne. Łódź 2010 1 S t r

Bardziej szczegółowo

LAF-Polska Bielawa 58-260, ul. Wolności 117 NIP: 882-152-92-20 REGON: 890704507 http://www.laf-polska.pl

LAF-Polska Bielawa 58-260, ul. Wolności 117 NIP: 882-152-92-20 REGON: 890704507 http://www.laf-polska.pl Podstawowe informacje o stali Stal jest stopem żelaza, węgla i innych pierwiastków stopowych o zawartości do 2,14 % węgla. W praktyce, jako stale oznacza się stopy, które najczęściej zawierają żelazo,

Bardziej szczegółowo

WPŁYW SZYBKOŚCI STYGNIĘCIA NA WŁASNOŚCI TERMOFIZYCZNE STALIWA W STANIE STAŁYM

WPŁYW SZYBKOŚCI STYGNIĘCIA NA WŁASNOŚCI TERMOFIZYCZNE STALIWA W STANIE STAŁYM 2/1 Archives of Foundry, Year 200, Volume, 1 Archiwum Odlewnictwa, Rok 200, Rocznik, Nr 1 PAN Katowice PL ISSN 1642-308 WPŁYW SZYBKOŚCI STYGNIĘCIA NA WŁASNOŚCI TERMOFIZYCZNE STALIWA W STANIE STAŁYM D.

Bardziej szczegółowo

SSAB Boron STWORZONE DLA CIEBIE I DO HARTOWANIA

SSAB Boron STWORZONE DLA CIEBIE I DO HARTOWANIA SSAB Boron STWORZONE DLA CIEBIE I DO HARTOWANIA Jeśli doświadczyłeś zakłóceń w produkcji ze względu na zmienne własności stali, zalecamy stosowanie stali borowych SSAB. SSAB BORON GWARANCJA ŁATWIEJSZEJ

Bardziej szczegółowo

PL 178509 B1 (13) B1. (51) IntCl6: C23C 8/26. (54) Sposób obróbki cieplno-chemicznej części ze stali nierdzewnej

PL 178509 B1 (13) B1. (51) IntCl6: C23C 8/26. (54) Sposób obróbki cieplno-chemicznej części ze stali nierdzewnej RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 178509 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 305287 (22) Data zgłoszenia: 03.10.1994 (51) IntCl6: C23C 8/26 (54)

Bardziej szczegółowo

Metaloznawstwo II Metal Science II

Metaloznawstwo II Metal Science II Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2013/2014

Bardziej szczegółowo

WPŁYW PARAMETRÓW OBRÓBKI CIEPLNEJ TAŚM ZE STALI X6CR17 NA ICH WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE I STRUKTURĘ

WPŁYW PARAMETRÓW OBRÓBKI CIEPLNEJ TAŚM ZE STALI X6CR17 NA ICH WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE I STRUKTURĘ 2 Prace IMŻ 2 (2012) Krzysztof RADWAŃSKI, Jerzy WIEDERMANN Instytut Metalurgii Żelaza Andrzej ADAMIEC Przeróbka Plastyczna na Zimno Baildon Sp. z o.o. Jarosław GAZDOWICZ Instytut Metalurgii Żelaza WPŁYW

Bardziej szczegółowo

STAL DO PRZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUCZNYCH

STAL DO PRZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUCZNYCH STAL DO PRZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUCZNYCH STAL DO PRZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUCZNYCH BÖHLER M268 BÖHLER M268 VMR jest ulepszoną cieplnie stalą do przetwórstwa tworzyw sztucznych. Stal M268 VMR posiada doskonałą

Bardziej szczegółowo

STAL NARZĘDZIOWA DO PRACY NA ZIMNO

STAL NARZĘDZIOWA DO PRACY NA ZIMNO STAL NARZĘDZIOWA DO PRACY NA ZIMNO Jakościowe porównanie głównych własności stali Tabela daje jedynie wskazówki, by ułatwić dobór stali. Nie uwzględniono tu charakteru obciążenia narzędzia wynikającego

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 6 HARTOWNOŚĆ STALI. 1. Cel ćwiczenia. 2. Wprowadzenie

Ćwiczenie 6 HARTOWNOŚĆ STALI. 1. Cel ćwiczenia. 2. Wprowadzenie Ćwiczenie 6 HARTOWNOŚĆ STALI 1. Cel ćwiczenia Ćwiczenie ma na celu zaznajomienie studentów ze metodami wyznaczania hartowności stali, a w szczególności z metodą obliczeniową. W ramach ćwiczenia studenci

Bardziej szczegółowo

OPRACOWANIE ZALECEŃ TECHNOLOGICZNYCH DO WALCOWANIA BLACH W LPS NA PODSTAWIE WYNIKÓW Z SYMULACJI NUMERYCZNYCH I FIZYCZNYCH

OPRACOWANIE ZALECEŃ TECHNOLOGICZNYCH DO WALCOWANIA BLACH W LPS NA PODSTAWIE WYNIKÓW Z SYMULACJI NUMERYCZNYCH I FIZYCZNYCH 95 Marek HETMAŃCZYK, Grzegorz NIEWIELSKI, Dariusz KUC, Eugeniusz HADASIK Politechnika Śląska, Wydział Inżynierii Materiałowej i Metalurgii OPRACOWANIE ZALECEŃ TECHNOLOGICZNYCH DO WALCOWANIA BLACH W LPS

Bardziej szczegółowo

STALE NARZĘDZIOWE DO PRACY NA GORĄCO

STALE NARZĘDZIOWE DO PRACY NA GORĄCO Ćwiczenie 9 Stale narzędziowe STALE NARZĘDZIOWE DO PRACY NA ZIMNO DO PRACY NA GORĄCO SZYBKOTNĄCE NIESTOPOWE STOPOWE Rysunek 1. Klasyfikacja stali narzędziowej. Ze stali narzędziowej wykonuje się narzędzia

Bardziej szczegółowo

WPŁYW OBRÓBKI CIEPLNEJ NA WYBRANE WŁASNOŚCI STALIWA CHROMOWEGO ODPORNEGO NA ŚCIERANIE

WPŁYW OBRÓBKI CIEPLNEJ NA WYBRANE WŁASNOŚCI STALIWA CHROMOWEGO ODPORNEGO NA ŚCIERANIE 59/22 Archives of Foundry, Year 2006, Volume 6, 22 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2006, Rocznik 6, Nr 22 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 WPŁYW OBRÓBKI CIEPLNEJ NA WYBRANE WŁASNOŚCI STALIWA CHROMOWEGO ODPORNEGO

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA SZCZECIŃSKA INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ ZAKŁAD METALOZNAWSTWA I ODLEWNICTWA

POLITECHNIKA SZCZECIŃSKA INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ ZAKŁAD METALOZNAWSTWA I ODLEWNICTWA POLITECHNIKA SZCZECIŃSKA INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ ZAKŁAD METALOZNAWSTWA I ODLEWNICTWA PRZEDMIOT: PODSTAWY NAUKI O MATERIAŁACH II (Tworzywa Metaliczne) Temat ćwiczenia: STRUKTURY STALI OBROBIONYCH

Bardziej szczegółowo

WPŁYW TEMPERATURY HARTOWANIA NA MIKROSTRUKTURĘ I WŁASNOŚCI MECHANICZNE STALI DP

WPŁYW TEMPERATURY HARTOWANIA NA MIKROSTRUKTURĘ I WŁASNOŚCI MECHANICZNE STALI DP KRZYSZTOF MIERNIK, RAFAŁ BOGUCKI, STANISŁAW PYTEL WPŁYW TEMPERATURY HARTOWANIA NA MIKROSTRUKTURĘ I WŁASNOŚCI MECHANICZNE STALI DP EFFECT OF HARDENING TEMPERATURE ON MICROSTRUCTURE AND MECHANICAL PROPERTIES

Bardziej szczegółowo

WPŁYW MIKROSTRUKTURY NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI NOWOCZESNYCH STALI KONSTRUKCYJNYCH AHSS

WPŁYW MIKROSTRUKTURY NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI NOWOCZESNYCH STALI KONSTRUKCYJNYCH AHSS 19 Władysław ZALECKI, Andrzej WROŻYNA, Zdzisław ŁAPCZYŃSKI, Ryszard MOLENDA WPŁYW MIKROSTRUKTURY NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI NOWOCZESNYCH STALI KONSTRUKCYJNYCH AHSS Głównym celem pracy było zbadanie wpływu

Bardziej szczegółowo

MIKROSKOPIA METALOGRAFICZNA

MIKROSKOPIA METALOGRAFICZNA MIKROSKOPIA METALOGRAFICZNA WYKŁAD 3 Stopy żelazo - węgiel dr inż. Michał Szociński Spis zagadnień Ogólna charakterystyka żelaza Alotropowe odmiany żelaza Układ równowagi fazowej Fe Fe 3 C Przemiany podczas

Bardziej szczegółowo

Badanie wytwarzania korpusów granatów kumulacyjno-odłamkowych metodą wyciskania na gorąco

Badanie wytwarzania korpusów granatów kumulacyjno-odłamkowych metodą wyciskania na gorąco BIULETYN WAT VOL. LVII, NR 3, 2008 Badanie wytwarzania korpusów granatów kumulacyjno-odłamkowych metodą wyciskania na gorąco JERZY STĘPIEŃ, JAN MATERNIAK*, ZDZISŁAW KACZMAREK**, DARIUSZ SZAŁATA** Instytut

Bardziej szczegółowo

WPŁYW ODKSZTAŁCENIA NA ZIMNO I OBRÓBKI CIEPLNEJ NA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE I STRUKTURĘ TAŚM PRZEZNACZONYCH NA PIŁY TAŚMOWE

WPŁYW ODKSZTAŁCENIA NA ZIMNO I OBRÓBKI CIEPLNEJ NA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE I STRUKTURĘ TAŚM PRZEZNACZONYCH NA PIŁY TAŚMOWE 22 Prace IMŻ 1 (2013) Jerzy WIEDERMANN, Krzysztof RADWAŃSKI Instytut Metalurgii Żelaza Andrzej ADAMIEC Przeróbka Plastyczna na Zimno Baildon Sp. z o.o. Jarosław GAZDOWICZ Instytut Metalurgii Żelaza WPŁYW

Bardziej szczegółowo

Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć

Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Nazwa modułu: Podstawy obróbki cieplnej Rok akademicki: 2013/2014 Kod: MIM-1-505-s Punkty ECTS: 4 Wydział: Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej Kierunek: Inżynieria Materiałowa Specjalność: Poziom

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 2137327 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 03.03.2008 08775621.9

Bardziej szczegółowo

Stale niestopowe jakościowe Stale niestopowe specjalne

Stale niestopowe jakościowe Stale niestopowe specjalne Ćwiczenie 5 1. Wstęp. Do stali specjalnych zaliczane są m.in. stale o szczególnych własnościach fizycznych i chemicznych. Są to stale odporne na różne typy korozji: chemiczną, elektrochemiczną, gazową

Bardziej szczegółowo

Józef GAWOR, Dariusz WOŹNIAK, Władysław ZALECKI. Instytut Metalurgii Żelaza im. St. Staszica

Józef GAWOR, Dariusz WOŹNIAK, Władysław ZALECKI. Instytut Metalurgii Żelaza im. St. Staszica 168 Prace IMŻ 1 (2010) ózef GAWOR, Dariusz WOŹNIAK, Władysław ZALECKI Instytut Metalurgii Żelaza im. St. Staszica KSZTAŁTOWANIE MIKROSTRUKTURY I WŁAŚCIWOŚCI BLACH GRUBYCH ZE STALI KONSTRUKCYNE Z ZASTOSOWANIEM

Bardziej szczegółowo

STALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

STALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego STALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego STALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE Ważniejsze grupy stali: stale spawalne o podwyższonej

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE Z MATERIAŁOZNAWSTWA - LABORATORIUM OBRÓBKA CIEPLNA STALI

SPRAWOZDANIE Z MATERIAŁOZNAWSTWA - LABORATORIUM OBRÓBKA CIEPLNA STALI SPRAWOZDANIE Z MATERIAŁOZNAWSTWA - LABORATORIUM OBRÓBKA CIEPLNA STALI Obróbką cieplną nazywa sie zabiegi technologiczne umożliwiające dzięki grzaniu i chłodzeniu zmianę mikrostruktury, a przez to własności

Bardziej szczegółowo

STAL NARZĘDZIOWA DO PRACY NA GORĄCO

STAL NARZĘDZIOWA DO PRACY NA GORĄCO STAL NARZĘDZIOWA DO PRACY NA GORĄCO Jakościowe porównanie najważniejszych własności stali 1) Stal Maraging (temperatura maraging ok. 480 C); w tym stanie nie porównywalna ze stalami do ulepszania cieplnego.

Bardziej szczegółowo

Materiały metalowe. Wpływ składu chemicznego na struktur i własnoci stali. Wpływ składu chemicznego na struktur stali niestopowych i niskostopowych

Materiały metalowe. Wpływ składu chemicznego na struktur i własnoci stali. Wpływ składu chemicznego na struktur stali niestopowych i niskostopowych i własnoci stali Prezentacja ta ma na celu zaprezentowanie oraz przyblienie wiadomoci o wpływie pierwiastków stopowych na struktur stali, przygotowaniu zgładów metalograficznych oraz obserwacji struktur

Bardziej szczegółowo

Numeryczna symulacja testu zderzeniowego z uwzględnieniem umocnienia odkształceniowego w procesie wytwarzania energochłonnego elementu samochodu

Numeryczna symulacja testu zderzeniowego z uwzględnieniem umocnienia odkształceniowego w procesie wytwarzania energochłonnego elementu samochodu 92 MECHANIK NR 2/2015 Numeryczna symulacja testu zderzeniowego z uwzględnieniem umocnienia odkształceniowego w procesie wytwarzania energochłonnego elementu samochodu Numerical simulation of crash test

Bardziej szczegółowo

Porównanie własności mechanicznych i trwałości zmęczeniowej drutów z niskowęglowej stali TRIP z drutami ze stali D45

Porównanie własności mechanicznych i trwałości zmęczeniowej drutów z niskowęglowej stali TRIP z drutami ze stali D45 S. 6 Hutnik Wiadomości hutnicze Nr 1 Dr inż. MACIEJ SULIGA UKD 669.111:669.112.539.431.621.778.1:669.14:669-426 Dr hab. inż. ZBIGNIEW MUSKALSKI prof. P.Cz. Politechnika Częstochowska, Instytut Modelowania

Bardziej szczegółowo

Zakres tematyczny. Podział stali specjalnych, ze względu na warunki pracy:

Zakres tematyczny. Podział stali specjalnych, ze względu na warunki pracy: STAL O SPECJALNYCH WŁAŚCIWOŚCIACH FIZYCZNYCH I CHEMICZNYCH Zakres tematyczny 1 Podział stali specjalnych, ze względu na warunki pracy: - odporne na korozję, - do pracy w obniżonej temperaturze, - do pracy

Bardziej szczegółowo

Rury stalowe. Rury precyzyjne Form 220 i 370

Rury stalowe. Rury precyzyjne Form 220 i 370 Rury stalowe Rury precyzyjne Form 220 i 370 Produkowane przez Ruukki precyzyjne rury typu Form są przeznaczone do zastosowań, w których wymagana jest doskonała formowalność, spawalność, wytrzymałość, dokładność

Bardziej szczegółowo

Obróbka cieplna stali

Obróbka cieplna stali OBRÓBKA CIEPLNA Obróbka cieplna stali Powstawanie austenitu podczas nagrzewania Ujednorodnianie austenitu Zmiany wielkości ziarna Przemiany w stali podczas chłodzenia Martenzytyczna Bainityczna Perlityczna

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 2291547 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 15.05.2009 09761870.6

Bardziej szczegółowo

Definicja OC

Definicja OC OBRÓBKA CIEPLNA Podstawy teoretyczne Zakres tematyczny 1 Definicja OC Obróbka cieplna jest to zespół zabiegów wywołujących polepszenie właściwości mechanicznych oraz fizyko-chemicznych metali i stopów,

Bardziej szczegółowo

PYTANIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY MAGISTERSKI

PYTANIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY MAGISTERSKI PYTANIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY MAGISTERSKI KIERUNEK STUDIÓW: INŻYNIERIA MATERIAŁOWA Inżynieria Materiałowa: SPECJALNOŚĆ: INŻYNIERIA SPAJANIA 1. Klasyfikacja, podział i charakterystyka materiałów konstrukcyjnych.

Bardziej szczegółowo

Technologie Materiałowe II

Technologie Materiałowe II KATEDRA INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ I SPAJANIA ZAKŁAD INŻYNIERII SPAJANIA Technologie Materiałowe II dr inż. Dariusz Fydrych, dr hab. inż. Jerzy Łabanowski, prof.nadzw. PG Kierunek studiów: Inżynieria Materiałowa

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH

LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH Politechnika Łódzka Wydział Mechaniczny Instytut Inżynierii Materiałowej LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH Ćwiczenie nr 6 Temat: Hartowność. Próba Jominy`ego Łódź 2010 WSTĘP TEORETYCZNY Pojęcie hartowności

Bardziej szczegółowo

Wykład 9 Obróbka cieplna zwykła

Wykład 9 Obróbka cieplna zwykła Wykład 9 Obróbka cieplna zwykła Rozróżniamy 3 rodzaje obróbki cieplnej: Obróbka cieplna zwykła, którą realizujemy stosując 2 parametry: t, τ Obróbka cieplno-chemiczna, którą realizujemy stosując parametry:

Bardziej szczegółowo

Wpływ odkształcenia plastycznego na postać krzywych CTPc nowo opracowanej stali mikrostopowej

Wpływ odkształcenia plastycznego na postać krzywych CTPc nowo opracowanej stali mikrostopowej Marek Opiela Wpływ odkształcenia plastycznego na postać krzywych CTPc nowo opracowanej stali mikrostopowej Wprowadzenie Dr inż. Marek Opiela (marek.opiela@polsl.pl) Instytut Materiałów Inżynierskich i

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH

LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH Politechnika Łódzka Wydział Mechaniczny Instytut Inżynierii Materiałowej LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH Ćwiczenie nr 5 Temat: Stale niestopowe, stopowe, konstrukcyjne, narzędziowe, specjalne. Łódź 2010

Bardziej szczegółowo

PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 08/13

PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 08/13 PL 223497 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 223497 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 399322 (51) Int.Cl. B23P 17/00 (2006.01) C21D 8/12 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej

Bardziej szczegółowo

OBRÓBKA CIEPLNA. opracował dr inż. Stanisław Rymkiewicz

OBRÓBKA CIEPLNA. opracował dr inż. Stanisław Rymkiewicz OBRÓBKA CIEPLNA opracował dr inż. Stanisław Rymkiewicz Schemat wykresu układu równowagi fazowej żelazo-węgiel i żelazo-cementyt t, ºC Fe 6,67 Fe 3 C stężenie masowe, C [%] C żelazo cementyt (Fe - Fe 3

Bardziej szczegółowo

Krzepnięcie Metali i Stopów, Nr 26, 1996 P Ai'l - Oddział Katowice PL ISSN POCICA-FILIPOWICZ Anna, NOWAK Andrzej

Krzepnięcie Metali i Stopów, Nr 26, 1996 P Ai'l - Oddział Katowice PL ISSN POCICA-FILIPOWICZ Anna, NOWAK Andrzej 26/39 Soliditikation of Metais and Alloys, No 26, 1996 Krzepnięcie Metali i Stopów, Nr 26, 1996 P Ai'l - Oddział Katowice PL ISSN 02011-9386 WYKRESY CTPc ŻELIW A SZAREGO POCICA-FILIPOWICZ Anna, NOWAK Andrzej

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY OBRÓBKI CIEPLNEJ STOPÓW ŻELAZA HARTOWANIE I ODPUSZCZANIE

PODSTAWY OBRÓBKI CIEPLNEJ STOPÓW ŻELAZA HARTOWANIE I ODPUSZCZANIE PODSTAWY OBRÓBKI CIEPLNEJ STOPÓW ŻELAZA HARTOWANIE I ODPUSZCZANIE 1. WPŁYW CHŁODZENIA NA PRZEMIANY AUSTENITU 2. MARTENZYT 3. BAINIT 4. WYKRESY CTP 5. HARTOWANIE 6. HARTOWNOŚĆ 7. ODPUSZCZANIE Przesunięcie

Bardziej szczegółowo

Spawalność wysokowytrzymałych stali wielofazowych AHSS

Spawalność wysokowytrzymałych stali wielofazowych AHSS Adam Grajcar Maciej Różański Spawalność wysokowytrzymałych stali wielofazowych AHSS weldability of high-strength multiphase ahss steels Stre zczenie W artykule dokonano przeglądu wysokowytrzymałych stali

Bardziej szczegółowo

OBRÓBKA CIEPLNA WYSOKOWYTRZYMAŁYCH STALI KONSTRUKCYJNYCH Z WYKORZYSTANIEM PRZEMIANY IZOTERMICZNEJ PONIŻEJ TEMPERATURY M S

OBRÓBKA CIEPLNA WYSOKOWYTRZYMAŁYCH STALI KONSTRUKCYJNYCH Z WYKORZYSTANIEM PRZEMIANY IZOTERMICZNEJ PONIŻEJ TEMPERATURY M S 2 Prace Instytutu Metalurgii Żelaza 69 (2) (2017) 2 10 Bogdan GARBARZ, Bartłomiej WALNIK, Władysław ZALECKI OBRÓBKA CIEPLNA WYSOKOWYTRZYMAŁYCH STALI KONSTRUKCYJNYCH Z WYKORZYSTANIEM PRZEMIANY IZOTERMICZNEJ

Bardziej szczegółowo

STRUKTURA STOPÓW UKŁADY RÓWNOWAGI FAZOWEJ. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

STRUKTURA STOPÓW UKŁADY RÓWNOWAGI FAZOWEJ. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego STRUKTURA STOPÓW UKŁADY RÓWNOWAGI FAZOWEJ Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Wykresy układów równowagi faz stopowych Ilustrują skład fazowy

Bardziej szczegółowo

43 edycja SIM Paulina Koszla

43 edycja SIM Paulina Koszla 43 edycja SIM 2015 Paulina Koszla Plan prezentacji O konferencji Zaprezentowane artykuły Inne artykuły Do udziału w konferencji zaprasza się młodych doktorów, asystentów i doktorantów z kierunków: Inżynieria

Bardziej szczegółowo

PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 08/13

PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 08/13 PL 223496 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 223496 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 399321 (51) Int.Cl. B23P 17/00 (2006.01) C21D 8/12 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej

Bardziej szczegółowo

Stale narzędziowe - stopy przeznaczone na narzędzia tj. przedmioty służące do rozdzielania i rozdrabniania materiałów bądź nadawania kształtu przez

Stale narzędziowe - stopy przeznaczone na narzędzia tj. przedmioty służące do rozdzielania i rozdrabniania materiałów bądź nadawania kształtu przez STALE NARZĘDZIOWE Stale narzędziowe - stopy przeznaczone na narzędzia tj. przedmioty służące do rozdzielania i rozdrabniania materiałów bądź nadawania kształtu przez obróbkę skrawaniem lub przez przeróbkę

Bardziej szczegółowo

MATERIAŁY SPIEKANE (SPIEKI)

MATERIAŁY SPIEKANE (SPIEKI) MATERIAŁY SPIEKANE (SPIEKI) Metalurgia proszków jest dziedziną techniki, obejmującą metody wytwarzania proszków metali lub ich mieszanin z proszkami niemetali oraz otrzymywania wyrobów z tych proszków

Bardziej szczegółowo

OBRÓBKA CIEPLNO-PLASTYCZNA ŻELIWA SFEROIDALNEGO

OBRÓBKA CIEPLNO-PLASTYCZNA ŻELIWA SFEROIDALNEGO 43/19 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2006, Rocznik 6, Nr 19 Archives of Foundry Year 2006, Volume 6, Book 19 PAN - Katowice PL ISSN 1642-5308 OBRÓBKA CIEPLNO-PLASTYCZNA ŻELIWA SFEROIDALNEGO T. SZYKOWNY 1, K.CIECHACKI

Bardziej szczegółowo

STAL NARZĘDZIOWA DO PRACY NA ZIMNO

STAL NARZĘDZIOWA DO PRACY NA ZIMNO STAL NARZĘDZIOWA DO PRACY NA ZIMNO BÖHLER K340 ISODUR jest uniwersalną stalą narzędziową do pracy na zimno, przy pomocy której zarobicie pieniądze i nie tylko podczas wycinania monet, lecz również podczas

Bardziej szczegółowo

Stale narzędziowe. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Stale narzędziowe. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Stale narzędziowe Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Stale narzędziowe stopy przeznaczone na narzędzia tj. przedmioty służące do rozdzielania

Bardziej szczegółowo

WPŁYW OBRÓBKI CIEPLNEJ NA STRUKTURĘ, WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE I ODPORNOŚĆ KOROZYJNĄ STALI MARTENZYTYCZNEJ X5CrNiCuNb16-4

WPŁYW OBRÓBKI CIEPLNEJ NA STRUKTURĘ, WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE I ODPORNOŚĆ KOROZYJNĄ STALI MARTENZYTYCZNEJ X5CrNiCuNb16-4 2-2010 PROBLEMY EKSPLOATACJI 93 Jerzy BIELANIK, Bogdan KOŁODZIEJ Politechnika Warszawska WBMiP w Płocku WPŁYW OBRÓBKI CIEPLNEJ NA STRUKTURĘ, WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE I ODPORNOŚĆ KOROZYJNĄ STALI MARTENZYTYCZNEJ

Bardziej szczegółowo

Adam PŁACHTA, Dariusz KUC, Grzegorz NIEWIELSKI. Politechnika Śląska, Wydział Inżynierii Materiałowej i Metalurgii, Katowice

Adam PŁACHTA, Dariusz KUC, Grzegorz NIEWIELSKI. Politechnika Śląska, Wydział Inżynierii Materiałowej i Metalurgii, Katowice 76 Prace IMŻ 1 (2012) Adam PŁACHTA, Dariusz KUC, Grzegorz NIEWIELSKI Politechnika Śląska, Wydział Inżynierii Materiałowej i Metalurgii, Katowice OPRACOWANIE CHARAKTERYSTYK TECHNOLOGICZNEJ PLASTYCZNOŚCI

Bardziej szczegółowo

Stale nierdzewne są scharakteryzowane

Stale nierdzewne są scharakteryzowane Nierdzewka w budownictwie i architekturze DR INŻ. Zbigniew Brytan, ADIUNKT W INSTYTUCIE MATERIAŁÓW INŻYNIERSKICH I BIOMEDYCZNYCH POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ Stal nierdzewna w zastosowaniach budowlanych i architektonicznych

Bardziej szczegółowo

Zespół Szkół Samochodowych

Zespół Szkół Samochodowych Zespół Szkół Samochodowych Podstawy Konstrukcji Maszyn Materiały Konstrukcyjne i Eksploatacyjne Temat: CHARAKTERYSTYKA I OZNACZENIE STALIW. 2016-01-24 1 1. Staliwo powtórzenie. 2. Właściwości staliw. 3.

Bardziej szczegółowo

ANALIZA WPŁYWU SZYBKOŚCI CHŁODZENIA NA STRUKTURĘ I WŁASNOŚCI STALIWA L21HMF PO REGENERUJĄCEJ OBRÓBCE CIEPLNEJ

ANALIZA WPŁYWU SZYBKOŚCI CHŁODZENIA NA STRUKTURĘ I WŁASNOŚCI STALIWA L21HMF PO REGENERUJĄCEJ OBRÓBCE CIEPLNEJ 73/21 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2006, Rocznik 6, Nr 21(2/2) ARCHIVES OF FOUNDARY Year 2006, Volume 6, Nº 21 (2/2) PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 ANALIZA WPŁYWU SZYBKOŚCI CHŁODZENIA NA STRUKTURĘ I WŁASNOŚCI

Bardziej szczegółowo

ODPORNOŚĆ STALIWA NA ZUŻYCIE EROZYJNE CZĘŚĆ II. ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ

ODPORNOŚĆ STALIWA NA ZUŻYCIE EROZYJNE CZĘŚĆ II. ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ Szybkobieżne Pojazdy Gąsienicowe (15) nr 1, 2002 Stanisław JURA Roman BOGUCKI ODPORNOŚĆ STALIWA NA ZUŻYCIE EROZYJNE CZĘŚĆ II. ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ Streszczenie: W części I w oparciu o teorię Bittera określono

Bardziej szczegółowo

Rysunek 6.1 Klasyfikacja obróbki cieplnej zwykłej.

Rysunek 6.1 Klasyfikacja obróbki cieplnej zwykłej. Obróbka cieplna stali Obróbka cieplna jest dziedziną technologii obejmującą zespół zabiegów wywołujących polepszenie własności mechanicznych i fizyczno-chemicznych metali i stopów, powodowane zmianami

Bardziej szczegółowo

STALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE

STALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE STALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE Podział stali stopowych ze względu na zastosowanie: stale konstrukcyjne stale narzędziowe stale o szczególnych właściwościach STALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE Ważniejsze grupy stali:

Bardziej szczegółowo

SSAB Boron STWORZONE DLA CIEBIE I HARTOWANIA

SSAB Boron STWORZONE DLA CIEBIE I HARTOWANIA SSAB Boron STWORZONE DLA CIEBIE I HARTOWANIA Jeśli doświadczyłeś zakłóceń w produkcji ze względu na zmienne własności stali, zalecamy stosowanie stali borowych SSAB. SSAB BORON GWARANCJA ŁATWIEJSZEJ I

Bardziej szczegółowo