Protokół IPv4 UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO. Laboratorium Sieci Komputerowych. ćwiczenie: 7

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Protokół IPv4 UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO. Laboratorium Sieci Komputerowych. ćwiczenie: 7"

Transkrypt

1 UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO Wydział Matematyki Fizyki i Techniki Zakład Teleinformatyki 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie z klasowym oraz bezklasowym adresowaniem protokołu IPv4, budową nagłówka pakietu oraz protokołem ARP. 2. Podstawy teoretyczny 2.1. Cel stosowania warstwy sieciowej W latach siedemdziesiątych sieci komputerowe często były rozwiązaniami firmowymi o zamkniętych standardach. Ujednolicenie usług nie było możliwe w prosty sposób z powodu niezgodności: sprzętowych, schematów adresowania oraz formatów ramek stosowanych w różnych technologiach sieci LAN/WAN. Rozwiązaniem okazała się koncepcja intersieci (później Internetu) umożliwiająca ujednolicenie usług na obszarze połączonych sieci. Podstawowym urządzeniem do łączenia heterogenicznych sieci jest ruter (R i ). Prócz połączenia infrastruktury konieczny był także wspólny protokół sieciowy przenoszony przez połączone sieci warstwy łącza danych Internet Protocol. Protokół IP ukrywa przed użytkownikami intersieci budowę sieci składowych, ich topologie, mechanizmy korekcji i protokoły w zamian daje spójną platformę komunikacji pakietowej. Laboratorium Sieci Komputerowych Sieć 2 R6 Sieć 3 R7 Sieć 1 R4 R2 R5 Sieć 4 R3 ćwiczenie: 7 Protokół IPv4 R1 Sieć 5 Rys. 1 Koncepcja intersieci Bydgoszcz 2010r. prowadzący: mgr inż. Piotr Żmudziński zmudzinski@ukw.edu.pl Protokół IP jest protokołem: bezpołączeniowym, tzn. nie ustanawia w żaden sposób połączenia i nie sprawdza gotowości odległego komputera do odebrania przesyłanych danych, niepewnym, nie sprawdza, czy zdalny użytkownik istniej, nie zapewnia korekcji i wykrywania błędów transmisji. Obie niedogodności z powodzeniem kompensuje protokół TCP, będący nieodłącznym dopełnieniem IP we wszystkich implementacjach systemów operacyjnych P.Żmudziński, r., ver 3.0 1

2 Filozofia IP pozwoliła łączyć coraz więcej sieci tworząc przestrzeń nie tylko techniczną Internet Warstwowy model TCP/IP Model sieciowy TCP/IP definiuje zestaw standardów i protokołów sieciowych (lub się do niego odwołuje) używanych przy budowie większości współczesnych sieci. Model TCP/IP został opracowywany w latach siedemdziesiątych jako cześć projektu Departamentu Obrony Stanów Zjednoczonych, do chwili obecnej struktura modelu pozostaje niezmieniona. Porównując model TCP/IP z modelem OSI, można stwierdzić, że model TCP/IP jest kolejnym, mającym duże znaczenie, otwartym modelem sieciowym, przy czym jest tym, który został powszechnie zaakceptowany. długość nagłówka (IHL - Internet Header Length) [4b] mierzona w blokach po 32 bity. Minimalna wartość pola to 5. Pole wprowadzone ze względu na możliwość wprowadzania dodatkowych pól opcjonalnych, typ obsługi (TOS - Type of Service) [8b] określa jakość wymaganej usługi. Znaczenie kolejnych pól zdefiniowano w RFC 1349, bity oznaczają kolejno: 0-2: pierwszeństwo / priorytet w przesyłaniu, 3: czy dopuszczane jest opóźnienie, 4: wydajność, 5: niezawodność, 6-7: zarezerwowane do użycia w przyszłości. W nowoczesnych sieciach DiffServ QoS znaczenie pól TOS zostało zmienione zgodnie z RFC2474 i 2475 na DSCP, wersja dł. nagł. typ obsługi długość całkowita identyfikator flagi przesunięcie fragmentu czas życia protokół suma kontrolna nagłówka adres IP nadawcy adres IP odbiorcy opcje (nieobowiązkowe) uzupełnienie N A G Ł Ó W E K DANE PRZENOSZONE Rys.3 Budowa pakietu IPv4 Rys.2 Porównanie modelu sieci W literaturze można spotkać też modyfikację, gdzie modelu TCP/IP złożony z 5 warstw, gdzie w zamiast jednej warstwy dostępowej występują dwie warstwy: łącza danych oraz fizyczna Budowa pakietu IPv4 Wszystkie przenoszone przez intersieć informacje umieszczane są przez nadawcę w strukturze o ustalonej budowie zwanej pakietem lub rzadziej datagramem IP. Budowa pakietu IPv4 zestandaryzowana została w dokumencie RFC791. Poniżej scharakteryzowane zostaną krótko poszczególne pola nagłówka: wersja [4b] zawiera wersję protokołu IP. Obecnie stosowaną wersją jest v4, wersja v6 jest w fazie testów, Długość całkowita [16b] oznacza całkowitą długość pakietu złożonego z pola danych i nagłówka, wartość podana jest w bajtach, Identyfikator [16b] zawiera wartość identyfikacyjną przypisaną nadawanemu pakietowi przed fragmentacją, jeżeli miała ona miejsce. W przypadku fragmentacji na jego podstawie można określić położenie bieżącego fragmentu w pierwotnej strukturze. Identyfikator określa przynależność fragmentu do pakietu, Flagi [3b] informuje ruter, czy pakiet można poddać fragmentacji umieszczając jego części w ramkach technologii warstwy 2, Przesunięcie fragmentu [13b] informuje od którego bajta pierwotnego pakietu rozpoczyna się dany fragment, mierzone w jednostkach 64bit, Czas życia (TTL - Time-to-Live) [8b] oznacza czas w sekundach przesyłania pakietu w sieci. Jeżeli przejście przez ruter zajmie mniej niż sekundę, wartość pola TTL dekrementowana jest o jeden. Gdy wartość pola TTL osiągnie zero, pakiet zostaje usunięty, a do nadawcy zostaje wysłany komunikat o błędzie za pomocą protokołu ICMP, Protokół [8b] wskazuje numer protokołu warstwy transportowej, do którego zostanie zawartość pola dane bieżącego pakietu, Suma kontrolna nagłówka [16b] jest obliczana i sprawdzana za każdym razem, gdy dany nagłówek jest przetwarzany czyli przy każdym przejściu przez ruter, gdy zmieniana jest TTL wartość, Adres odbiorcy [32b] / Adres nadawcy [32b] oznaczają logiczne adresy (IP) komunikujących się stron, P.Żmudziński, r., ver 3.0 2

3 Opcje [zmienna długość], jeżeli jest konieczność przenoszenia dodatkowych informacji w nagłówku, Pole uzupełnienia [zmienna długość], jeśli w pakiecie występują opcje, pole służy jako dopełnienie pola Opcje do wielokrotności 32 bity Kierowanie pakietów między podsieciami Aby dobrze zrozumieć zagadnienie komunikacji komputerów przy pomocy protokołu IP, należy zwrócić uwagę na kluczowe założenie. Komputery należące do tej samej podsieci mogą się komunikować bezpośrednio w ujęciu warstwy sieciowej. Jeżeli hosty znajdują się w tej samej sieci LAN, to do przesłania pakietu należy używać technologii warstwy 2 czyli najczęściej Ethernetu. Wystarczy zatem aby nadawca ustalił fizyczny adres interfejsu sieciowego host odbiorczego (komputera lub innego urządzenia zdolnego komunikować się zgodnie z zasadami protokołu IP) a następnie wysyła poprawną ramkę do sieci lokalnej. Ramka ta dociera do wszystkich odbiorców w klasycznym Ethernecie lub precyzyjnie do odbiorcy w Ethernecie przełączany. Jeśli odbiorca znajduje się w innej podsieci IP, host nie musi znać lokalizacji odbiorcy ponieważ wysyła pakiet na adres logiczny bramy domyślnej czyli rutera łączącego podsieć z innymi podsieciami. Za dostarczenie pakietu do celu odpowiada ruter który ustala czy zna numer podsieci do którego należy odbiorca. Ruter sprawdza w tablicy rutingu czy sieć do której należy odbiorca jest bezpośrednio przyłączona do rutera. Jeśli tak, pakiet trafia przez odpowiednie interfejs do podsieci z odbiorcą w ramce obowiązującej w podsieci technologii łącza danych. Jeśli sieć docelowa nie jest bezpośrednio przyłączona, ruter na podstawie wpisu do tablicy rutingu kieruje pakiet do sąsiedniego rutera w kierunku podsieci docelowej. Kolejny obsługuję pakiet podobnie aż pakiet dotrze do rutera połączonego bezpośrednio z podsiecią w której rezyduje odbiorca. Ostatni w łańcuchu ruter buduje ramkę warstwy 2, umieszcza w niej pakiet i przesyła bezpośrednio do interfejsu sieciowego odbiorcy. Aby sprawnie realizować pozornie prosty proces kierowania pakietów przez intersieć należy przestrzegać następujących zasad: 1) każdy host musi mieć unikatowy i niepowtarzalny adres IP, 2) musi istnieć prosty i szybki mechanizm sprawdzania, czy nadawca i odbiorca należą do tej samej podsieci, 3) rutery pośredniczące muszą posiadać możliwie aktualną wiedzę o lokalizacji podsieć albo informację dokąd kierować pakiety do nieznanych podsieci. Rozwiązaniem problemu 1) jest międzynarodowa organizacja IANA, która przydziela wzajemnie rozłączne adresy sieci dla poszczególnych odbiorców, zwykle firm telekomunikacyjnych. P.Żmudziński, r., ver Rozwiązaniem problemu 2) jest mechanizm adresacji sieci dla rutingu klasowego albo operacja iloczynu binarnego wraz z maską podsieci dla rutingu bezklasowego. Trzecie zagadnienie wymiany informacji o drogach do podsieci wspierane jest prze protokoły rutingu dynamicznego takie jak: BGP, EIGRP, OSPF czy RIP. Jeśli nie dostarczają one wystarczającej wiedzy, można skonfigurować drogę ostatniej szansy do sieci hierarchicznie nadrzędnej Adresowanie klasowe IPv4 Koncepcja adresowania klasowego wywodzi się z czasów gdy sieć Internet była siecią przeznaczoną dla agencji wojskowych oraz uniwersytetów natomiast hosty oraz rutery pośredniczące miały nieporównywalnie mniejszą moc obliczeniową od współczesnych komputerów PC. Mając na uwadze nagłówek IPv4 można zauważyć, że liczba różnych adresów możliwych do zapisania wynosi 2^32, ponieważ tak długie jest pole adres IP. Aby możliwy było wyodrębnienie sieci do których należą hosty, zaproponowano prosty podział na tzw. klasy sieci. Na Rys.4 przedstawiono poglądowo jak dokonano podziału na kasy adresów IP. W pierwszej kolejności należy przedstawić adres w postaci binarnej, czyli w postaci 32 znaków 0 lub Klasa A 0 Prefiks Sufiks Klasa B 1 0 Prefiks Sufiks Klasa C Prefiks Sufiks Rys. 4 Klasy adresów IPv4 Umownie podzielono cały ciąg 32 bitów na dwie części, prefiks i sufiks lub na część numerującą sieć i część numerującą hosta. Jeśli podział następuje po 8 bicie, można utworzyć 2^7 różnych sieci każda zawierająca do 2^24 hostów. Dla odróżnienia tej klasy, zwanej klasą A, pierwszy bit jest zawsze 0. Jeśli na numerację sieci zamiast 8 bitów, przeznaczonych będzie 16 bitów, otrzymane zostanie 2^16 sieci o liczności 2^16 hostów. Klasa ta nazywana jest klasą B i pierwsze dwa bity adresu tej klasy mają zawsze wartość 10. Jeśli natomiast 32 bity adresu podzielone zostaną tak, aby uzyskać 2^24 sieci i 2^8 hostów, będzie to klasa adresów typu C po początkowych bitach 110. Adresy dla wygody zapisywane są w notacji kropkowo- dziesiętnej czyli kolejne wartości oznaczają dziesiętną wartość ośmiu kolejnych bitów. Skrajne wartości adresów możliwych matematycznie do zapisania to: = (nie używany!) = (nie używany!)

4 Na postawie Tab.1 można w prosty sposób ocenić do której klasy adresowej należy dowolny adres. Wystarczy porównać dziesiętną wartość pierwszego (N) oktetu adresu z poniższymi przedziałami. Tab. 1 Klasy adresów IPv4 Klasa N przeznaczenie sieci max max stacji sieci A <127 bardzo duże organizacje B 128<=N<=191 duże i średnie organizacje C 192<=N<=223 małe sieci D 224<=N<=239 sieci multicast E pozostałe zarezerwowane dla InterNIC Szybko okazało się, że adresy w poszczególnych klasach wyczerpują się, natomiast przyznane dotychczas adresy sieci A nie są w pełni wykorzystywane. Dla rozwiązania problemu wprowadzono nowy system adresowania VLSM (Variable Length Subnet Mask) polegający na wprowadzeniu możliwości podziału sieci klasowych na podsieci, co sprzyja racjonalnej gospodarce pulą adresów IP. Konieczne stało się wprowadzenie dodatkowego wyróżnika pozwalającego oddzielić bity podsieci od bitów hosta. Funkcję tą spełnia maska podsieci. Dla sieci klasowych nie miała ona sensu ponieważ informacja, gdzie przebiega podał sieć-host znajdowała się w pierwszym oktecie adresu. W adresowaniu bezklasowym adresowanie hosta polega na przypisaniu hosta oraz maski podsieci, wspólnej dla całej podsieci. Rozwiązanie VLSM pozwala podzielić sieć na rozłączne podsieci co znacznie ułatwia adresowanie. Maska podsieci wskazuje miejsce w adresie IP od którego rozpoczyna się adres hosta. Maskę podsieci można podawać w notacji kropko-dziesięknej np lub w notacji prefiksowej /19. Należy zauważyć że /19 oznacza 19 kolejnych 1 w binarnej masce podsieci licząc od lewej strony. Szereg ten jest ciągły, zatem maska zawierająca oktet lub niej niepoprawna. Dzięki masce podsieci, hosty mogą wyznaczyć numer sieci do której należy. Wykonując operację AND lokalny host określa czy host docelowy rezyduje w sieci nadawcy. Jeśli nie, pakiet należy wysłać na adres bramy domyślnej w odpowiedniej ramce warstwy 2. Wraz z wprowadzeniem VLSM konieczne było także zmodyfikowanie mechanizmów i protokołów rutingu CIDR (Classless Inter-Domain Routing), aby przenosiły adres podsieci oraz maskę podsieci zamiast adresu klasowego. Obecnie tylko RI- Pv1 oraz IGRP nie obsługują VLSM. W każdej z klas adresowych wyznaczony został przedział adresów, tzw. adresów prywatnych. Można je wykorzystywać w sieciach lokalnych, jednak pakiety z adresami źródłowym należącymi do klasy prywatnej nie są kierowane do intersieci. Adresy te często wykorzystuje się wewnątrz organizacji jeśli firma nie otrzymała wystarczającej liczy adresów publicznych. Na styku sieci prywatnej i publicznej dokonywane jest maskowanie adresów prywatnych przez mechanizm NAT/PAT, co pozwala pracownikom firmy korzystać z Internetu, nawet jeśli firma posiada tylko jedno zewnętrzne IP, przydzielone zwykle przez dostawcę łącza (ISP). Tab. 2 Adresy sieci prywatnych Klasa zakres maska A B C Protokół DHCP W celu poprawnego funkcjonowania hosta w sieci IP konieczna jest poprawna konfiguracja protokołów TCP/IP. Istotne jest, aby host posiadał własny, niepowtarzalny adres IP, maskę podsieci oraz bramkę, czyli domyślną drogę kierowania w przypadku lokalizacji hosta docelowego w odległej podsieci. Dla usprawnienia procesu przyznawania adresów oraz zwiększenia elastyczności sieci zaproponowane zostały dwa protokoły BOOTP (Bootstrap Protocol) oraz następca, zgodny wstecz, DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol). Wymienione protokoły są protokołami klient-serwer, zapewniają automatyczną konfigurację podsystemu sieciowego, przez dostarczenie hostowi: adresu, maski podsieci, bramki itp. Protokół DHCP nie wymaga wcześniejszego zdefiniowania uprawnionych do obsługi adresów MAC, jednak jest możliwość wymuszenia tej funkcjonalności np. w celach bezpieczeństwa. Serwer DHCP umożliwia stosowanie trzech mechanizmów przydziału adresów IP: automatycznie stacja otrzymuje IP, zwykle pierwsze wolne ze zdefiniowanej wcześniej puli, dynamicznie stacja otrzymuje od serwera adres na określony czas, ręcznie- stacja otrzymuje od serwera (na podstawie własnego MAC) określonego wcześniej adresu IP, co jest użyteczne w przypadku stosowania serwerów wirtualnych. Protokoły BOOTP / DHCP wykorzystują w warstwie transportowej UDP ARP (Address Resolution Protocol) RFC826 Protokół ARP umożliwia powiązanie adresów protokołu sieciowego np. IP z adresami sprzętowymi kart zainstalowanych w komputerach. Tab. 3 Uproszczony format zapytania ARP Nagłówek Ethernet Adres źródła A-A7-EF Adres celu FF-FF-FF-FF-FF-FF Adres źródła Nagłówek ARP Adres celu Jaki jest Twój MAC adres? Wskazany w zapytaniu ARP host generuje odpowiedź w ramce zwrotnej do hosta pytającego. Host A aktualizuje dynamicznie tablicę ARP, aby w przyszłości wysy- P.Żmudziński, r., ver 3.0 4

5 łać pakiet IP do odbiorcy w ramce na znany już adres. Tablica ta jest periodycznie przeglądana przez system i usuwane są najstarsze wpisy. Poniżej podana jest przykładowa tablica ARP z systemu Win2k. Interfejs: on Interface 0x Adres internetowy Adres Fizyczny Typ c e1-fc dynamiczne d4-b8-e6 dynamiczne a-cd d dynamiczne 2.8. Budowa WAP-4035pro Bezprzewodowy ruter WAP-4035APpro posiada odseparowane logiczne interfejsy sieciowe, oznaczone przez producenta jako: LAN1-4, WAN, WLAN i WDS. Z interfejsem LAN1 został zintegrowany czteroportowy przełącznik niezarządzalny, mostujący fizyczne porty rutera oznaczone na obudowie cyframi 2-5. Logicznie jednak porty 2-5 reprezentowane są jako jeden interfejs sieciowy LAN1-4. Tab. 4 Mapowanie portów fizycznych rutera AP4035 typ port interfejs logiczny RJ45 (eth) 1 WAN RJ45 (eth) 2 LAN1-4 RJ45 (eth) 3 LAN1-4 RJ45 (eth) 4 LAN1-4 RJ45 (eth) 5 LAN1-4 RP-SMA - WLAN (antena) most (Bridged) Aby poprawnie skonfigurować funkcje sieciowe urządzenia, należy zwrócić uwagę, które fizyczne porty łączone są z innymi urządzeniami lub komputerami!!! 3. Zagadnienia do przestudiowania 1. Do czego służy adres pętli zwrotnej? 2. Co oznacza adres ? 3. Mechanizm działania polecenia tracert 4. Bibliografia [1] K. Krysiak, Sieci komputerowe Kompendium, wyd. II, Helion, Gliwice 2006 [2] Vademecum teleinformatyka I / II / III, Warszawa, IDG [3] M. Hassan, R.Jain: Wysoko wydajne sieci TCP/IP, Gliwice, Helion 2004 [4] T. Slattery, Zaawansowane trasowanie IP w sieciach Cisco, PLJ, Warszawa 2000 P.Żmudziński, r., ver 3.0 5

6 10. Po 20 sekundach zaprzestać rejestracji ramek. 5. Przebieg ćwiczenia 11. Sprawdzić, czy na komputerach PC2/3 pojawiały się ramki rozgłoszeniowe Do realizacji ćwiczenia wykorzystywane będą komputery PC1/2/3 oraz ruter bezprzewodowy Planet z oprogramowaniem APPro Podział domeny rozgłoszeniowej Połączyć sieć zgodnie z Rys.5. Rys. 5 Łączenie dwóch sieci za pomocą rutera wysłane przez PC1 w trakcie uzyskiwania adresów od serwera DHCP ( )? Komputery, które otrzymały ramkę rozgłoszeniową należą do tej samej domeny rozgłoszeniowej. 12. Przywrócić poprzedni adres statyczny dla PC Protokół ARP 1. Skonfigurować adresy IP komputerów zgodnie z opisem na Rys.5. PC1/2 zlokalizowane są w sieci /24, natomiast PC3 zlokalizowany jest w sieci /24 6. Sprawozdanie 2. Zresetować ruter AP3 przez przyciśnięcie mikroprzełącznika RESET przez kilka sekund. Urządzenie uruchomi się ponownie z domyślną konfiguracją. Gotowość do pracy sygnalizowana jest zieloną diodą PWR. 3. Zalogować się przez przeglądarkę PC3 do interfejsu zarządzania, na adres domyślny urządzenia: , użytkownik: admin, hasło: admin. 4. W zakładce TCP/IP > Basic Settings wybrać tryb pracy urządzenia: Router (WLAN, LAN1-4 Bridged) 5. W zakładce TCP/IP > Basic Settings skonfigurować dresy IP dla interfejsów WAN i LAN Sprawdzić osiągalność między komputerami PC1/2/3 ( ). 7. Zanotować MAC adresy kart sieciowych PC1/2/3 oraz ruterów ( ). W tym celu skorzystać z polecenia ipconfig /all na PC1/2/3. Adresy MAC punktów dostępu można sprawdzić przez interfejs www, zakładka AP Status. 8. Na komputerach PC2/3 rozpocząć przechwytywanie pakietów za pomocą programu Wireshark. 9 Na PC1 w zakładce konfiguracji protokołu IP wybrać opcję Uzyskaj adres IP automatycznie. P.Żmudziński, r., ver Na komputerach PC1/2/3 wyczyścić zawartość tablicy ARP, przy pomocy polecenia arp d 2. Na PC1 wyświetlić zawartość tablic ARP, polecenie arp a 3. Rozpocząć przechwytywanie pakietów na PC2 4. Sprawdzić osiągalność między hostami PC1 ->PC2, polecenie ping 5. Wyświetlić zawartość tablicy ARP PC1, polecenie arp a ( ) 6. Zanotować wartości komunikatów ARP przechwyconych przez PC2 ( ) 7. Dopisać do tablic ARP PC1 rekord statyczny zawierający adres MAC interfejsu WAN AP3 oraz IP adres , polecenie arp s adr_ip adr_mac 5.3. Budowa Pakietu IP 1. Zanotować wartości pól nagłówka dowolnego pakietu IP ( ) 5.4. Komunikacja między hostami z różnych sieci 1. Uruchomić Wiresharka na PC3 i PC2 2. Skasować tablicę ARP na PC3 3. Sprawdzić osiągalność PC3 > PC1 4. Zakończyć przechwytywanie pakietów i przeanalizować kolejność protokołów. 5. Zanotować spostrzeżenia

7 UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO, WMFiT, ZT Laboratorium Sieci Komputerowych Sprawozdanie z wykonania ćwiczenia 6.2. Protokół ARP Tablica ARP dla komputera PC1 Adres internetowy Adres fizyczny Typ nr ćwiczenia: 7 Protokół IPv4 grupa : zespół: data: Imię i Nazwisko członków zespołu (drukowanymi literami) Podział domeny rozgłoszeniowej Osiągalność między komputerami (zaznaczyć jeśli jest) PC1 PC2 PC3 PC1 - PC2 - PC3 - nazwa interfaceu PC1 PC2 PC3 AP3 LAN1-4 AP3 -WAN MAC adres Czy możliwa jest łączność z PC1 do PC3 przez ruter? TAK / NIE Które komputery otrzymały ramkę rozgłoszeniową od PC1? Jaka jest liczba domen rozgłoszeniowych? Budowa struktury komunikatu ARP request Protokół Nazwa pola Wartość nagłówek Ethernet nagłówek ARP Adres źródłowy Adres docelowy Pole Typ Adres sprzętowy Typ protokołu w. sieci Długość adresu sprzętowego Długość adresu sieciowego Kod operacji Adres fizyczny nadawcy Adres logiczny nadawcy Adres fizyczny docelowy Adres logiczny docelowy Budowa struktury komunikatu ARP reply Protokół Nazwa pola Wartość nagłówek Ethernet nagłówek ARP Adres źródłowy Adres docelowy Pole Typ Adres sprzętowy Typ protokołu w. sieci Długość adresu sprzętowego Długość adresu sieciowego Kod operacji Adres fizyczny nadawcy Adres logiczny nadawcy Adres fizyczny docelowy Adres logiczny docelowy Sprawozdanie z ćwiczenia: 7 1

8 6.3. Budowa Pakietu IP Nazwa pola Wersja Długość Typ obsługi Długość całkowita Identyfikator Flagi Przesunięcie fragmentu TTL Protokół Suma kontrolna Adres IP nadawcy Adres IP odbiorcy Wartość pola w zarejestrowanym pakiecie 6.4. Komunikacja między hostami z różnych sieci Tabela adresów w komunikacji PC3 w kierunku PC1 LAN1-4 MAC nad. IP nad. MAC odb. IP odb. Tabela adresów w komunikacji PC1 w kierunku PC3 WAN MAC nad. IP nad. MAC odb. IP odb. WAN LAN1-4 Czy pola nagłówka ramki ethernetowej zostały zmienione po przejściu żądania echa przez ruter? TAK / NIE Czy pola nagłówka pakietu IP zostały zmienione po przejściu żądania echa przez ruter? TAK / NIE Jak zmienia się pole TTL po przejściu przez ruter? Sprawozdanie z ćwiczenia: 7 2

Podstawy Transmisji Danych. Wykład IV. Protokół IPV4. Sieci WAN to połączenia pomiędzy sieciami LAN

Podstawy Transmisji Danych. Wykład IV. Protokół IPV4. Sieci WAN to połączenia pomiędzy sieciami LAN Podstawy Transmisji Danych Wykład IV Protokół IPV4 Sieci WAN to połączenia pomiędzy sieciami LAN 1 IPv4/IPv6 TCP (Transmission Control Protocol) IP (Internet Protocol) ICMP (Internet Control Message Protocol)

Bardziej szczegółowo

Systemy operacyjne i sieci komputerowe Szymon Wilk Adresowanie w sieciach Klasy adresów IP a) klasa A

Systemy operacyjne i sieci komputerowe Szymon Wilk Adresowanie w sieciach Klasy adresów IP a) klasa A i sieci komputerowe Szymon Wilk Adresowanie w sieciach 1 1. Klasy adresów IP a) klasa A sieć host 0 mało sieci (1 oktet), dużo hostów (3 oktety) pierwszy bit równy 0 zakres adresów dla komputerów 1.0.0.0-127.255.255.255

Bardziej szczegółowo

DR INŻ. ROBERT WÓJCIK DR INŻ. JERZY DOMŻAŁ ADRESACJA W SIECIACH IP. WSTĘP DO SIECI INTERNET Kraków, dn. 24 października 2016r.

DR INŻ. ROBERT WÓJCIK DR INŻ. JERZY DOMŻAŁ ADRESACJA W SIECIACH IP. WSTĘP DO SIECI INTERNET Kraków, dn. 24 października 2016r. DR INŻ. ROBERT WÓJCIK DR INŻ. JERZY DOMŻAŁ ADRESACJA W SIECIACH IP WSTĘP DO SIECI INTERNET Kraków, dn. 24 października 2016r. PLAN Reprezentacja liczb w systemach cyfrowych Protokół IPv4 Adresacja w sieciach

Bardziej szczegółowo

Adresy w sieciach komputerowych

Adresy w sieciach komputerowych Adresy w sieciach komputerowych 1. Siedmio warstwowy model ISO-OSI (ang. Open System Interconnection Reference Model) 7. Warstwa aplikacji 6. Warstwa prezentacji 5. Warstwa sesji 4. Warstwa transportowa

Bardziej szczegółowo

Plan wykładu. Wyznaczanie tras. Podsieci liczba urządzeń w klasie C. Funkcje warstwy sieciowej

Plan wykładu. Wyznaczanie tras. Podsieci liczba urządzeń w klasie C. Funkcje warstwy sieciowej Wyznaczanie tras (routing) 1 Wyznaczanie tras (routing) 2 Wyznaczanie tras VLSM Algorytmy rutingu Tablica rutingu CIDR Ruting statyczny Plan wykładu Wyznaczanie tras (routing) 3 Funkcje warstwy sieciowej

Bardziej szczegółowo

Komunikacja w sieciach komputerowych

Komunikacja w sieciach komputerowych Komunikacja w sieciach komputerowych Dariusz CHAŁADYNIAK 2 Plan prezentacji Wstęp do adresowania IP Adresowanie klasowe Adresowanie bezklasowe - maski podsieci Podział na podsieci Translacja NAT i PAT

Bardziej szczegółowo

Warstwa sieciowa. Model OSI Model TCP/IP. Aplikacji. Aplikacji. Prezentacji. Sesji. Transportowa. Transportowa

Warstwa sieciowa. Model OSI Model TCP/IP. Aplikacji. Aplikacji. Prezentacji. Sesji. Transportowa. Transportowa Warstwa sieciowa Model OSI Model TCP/IP Aplikacji Prezentacji Aplikacji podjęcie decyzji o trasowaniu (rutingu) na podstawie znanej, lokalnej topologii sieci ; - podział danych na pakiety Sesji Transportowa

Bardziej szczegółowo

ARP Address Resolution Protocol (RFC 826)

ARP Address Resolution Protocol (RFC 826) 1 ARP Address Resolution Protocol (RFC 826) aby wysyłać dane tak po sieci lokalnej, jak i pomiędzy różnymi sieciami lokalnymi konieczny jest komplet czterech adresów: adres IP nadawcy i odbiorcy oraz adres

Bardziej szczegółowo

Sieć komputerowa Adresy sprzętowe Adresy logiczne System adresacji IP (wersja IPv4)

Sieć komputerowa Adresy sprzętowe Adresy logiczne System adresacji IP (wersja IPv4) Sieć komputerowa Siecią komputerową nazywamy system (tele)informatyczny łączący dwa lub więcej komputerów w celu wymiany danych między nimi. Sieć może być zbudowana z wykorzystaniem urządzeń takich jak

Bardziej szczegółowo

Sieci komputerowe - Wstęp do intersieci, protokół IPv4

Sieci komputerowe - Wstęp do intersieci, protokół IPv4 Piotr Kowalski KAiTI Internet a internet - Wstęp do intersieci, protokół IPv Plan wykładu Informacje ogólne 1. Ogólne informacje na temat sieci Internet i protokołu IP (ang. Internet Protocol) w wersji.

Bardziej szczegółowo

Sieci komputerowe. Wykład 3: Protokół IP. Marcin Bieńkowski. Instytut Informatyki Uniwersytet Wrocławski. Sieci komputerowe (II UWr) Wykład 3 1 / 25

Sieci komputerowe. Wykład 3: Protokół IP. Marcin Bieńkowski. Instytut Informatyki Uniwersytet Wrocławski. Sieci komputerowe (II UWr) Wykład 3 1 / 25 Sieci komputerowe Wykład 3: Protokół IP Marcin Bieńkowski Instytut Informatyki Uniwersytet Wrocławski Sieci komputerowe (II UWr) Wykład 3 1 / 25 W poprzednim odcinku Podstawy warstwy pierwszej (fizycznej)

Bardziej szczegółowo

Przesyłania danych przez protokół TCP/IP

Przesyłania danych przez protokół TCP/IP Przesyłania danych przez protokół TCP/IP PAKIETY Protokół TCP/IP transmituje dane przez sieć, dzieląc je na mniejsze porcje, zwane pakietami. Pakiety są często określane różnymi terminami, w zależności

Bardziej szczegółowo

Stos TCP/IP Warstwa Internetu. Sieci komputerowe Wykład 4

Stos TCP/IP Warstwa Internetu. Sieci komputerowe Wykład 4 Stos TCP/IP Warstwa Internetu Sieci komputerowe Wykład 4 Historia Internetu (1 etap) Wojsko USA zleca firmie Rand Corp. wyk. projektu sieci odpornej na atak nuklearny. Uruchomienie sieci ARPANet (1 IX

Bardziej szczegółowo

MODEL WARSTWOWY PROTOKOŁY TCP/IP

MODEL WARSTWOWY PROTOKOŁY TCP/IP MODEL WARSTWOWY PROTOKOŁY TCP/IP TCP/IP (ang. Transmission Control Protocol/Internet Protocol) protokół kontroli transmisji. Pakiet najbardziej rozpowszechnionych protokołów komunikacyjnych współczesnych

Bardziej szczegółowo

Plan wykładu. Warstwa sieci. Po co adresacja w warstwie sieci? Warstwa sieci

Plan wykładu. Warstwa sieci. Po co adresacja w warstwie sieci? Warstwa sieci Sieci komputerowe 1 Sieci komputerowe 2 Plan wykładu Warstwa sieci Miejsce w modelu OSI/ISO unkcje warstwy sieciowej Adresacja w warstwie sieciowej Protokół IP Protokół ARP Protokoły RARP, BOOTP, DHCP

Bardziej szczegółowo

Sieci komputerowe - adresacja internetowa

Sieci komputerowe - adresacja internetowa Sieci komputerowe - adresacja internetowa mgr inż. Rafał Watza Katedra Telekomunikacji AGH 1 Wprowadzenie Co to jest adresacja? Przedmioty adresacji Sposoby adresacji Układ domenowy, a układ numeryczny

Bardziej szczegółowo

Sieci komputerowe - administracja

Sieci komputerowe - administracja Sieci komputerowe - administracja warstwa sieciowa Andrzej Stroiński andrzej.stroinski@cs.put.edu.pl http://www.cs.put.poznan.pl/astroinski/ warstwa sieciowa 2 zapewnia adresowanie w sieci ustala trasę

Bardziej szczegółowo

Wykład 2: Budowanie sieci lokalnych. A. Kisiel, Budowanie sieci lokalnych

Wykład 2: Budowanie sieci lokalnych. A. Kisiel, Budowanie sieci lokalnych Wykład 2: Budowanie sieci lokalnych 1 Budowanie sieci lokalnych Technologie istotne z punktu widzenia konfiguracji i testowania poprawnego działania sieci lokalnej: Protokół ICMP i narzędzia go wykorzystujące

Bardziej szczegółowo

Funkcje warstwy sieciowej. Podstawy wyznaczania tras. Dostarczenie pakietu od nadawcy od odbiorcy (RIP, IGRP, OSPF, EGP, BGP)

Funkcje warstwy sieciowej. Podstawy wyznaczania tras. Dostarczenie pakietu od nadawcy od odbiorcy (RIP, IGRP, OSPF, EGP, BGP) Wyznaczanie tras (routing) 1 Wyznaczanie tras (routing) 17 Funkcje warstwy sieciowej Podstawy wyznaczania tras Routing statyczny Wprowadzenie jednolitej adresacji niezaleŝnej od niŝszych warstw (IP) Współpraca

Bardziej szczegółowo

Aby lepiej zrozumieć działanie adresów przedstawmy uproszczony schemat pakietów IP podróżujących w sieci.

Aby lepiej zrozumieć działanie adresów przedstawmy uproszczony schemat pakietów IP podróżujących w sieci. Struktura komunikatów sieciowych Każdy pakiet posiada nagłówki kolejnych protokołów oraz dane w których mogą być zagnieżdżone nagłówki oraz dane protokołów wyższego poziomu. Każdy protokół ma inne zadanie

Bardziej szczegółowo

Struktura adresu IP v4

Struktura adresu IP v4 Adresacja IP v4 E13 Struktura adresu IP v4 Adres 32 bitowy Notacja dziesiętna - każdy bajt (oktet) z osobna zostaje przekształcony do postaci dziesiętnej, liczby dziesiętne oddzielone są kropką. Zakres

Bardziej szczegółowo

Sprawozdanie z zajęć laboratoryjnych: Technologie sieciowe 1

Sprawozdanie z zajęć laboratoryjnych: Technologie sieciowe 1 Łukasz Przywarty 171018 Data utworzenia: 10.04.2010r. Prowadzący: dr inż. Marcin Markowski Sprawozdanie z zajęć laboratoryjnych: Technologie sieciowe 1 Temat: Zadanie domowe, rozdział 6 - Adresowanie sieci

Bardziej szczegółowo

Sieci komputerowe. Wykład 3: Protokół IP. Marcin Bieńkowski. Instytut Informatyki Uniwersytet Wrocławski. Sieci komputerowe (II UWr) Wykład 3 1 / 24

Sieci komputerowe. Wykład 3: Protokół IP. Marcin Bieńkowski. Instytut Informatyki Uniwersytet Wrocławski. Sieci komputerowe (II UWr) Wykład 3 1 / 24 Sieci komputerowe Wykład 3: Protokół IP Marcin Bieńkowski Instytut Informatyki Uniwersytet Wrocławski Sieci komputerowe (II UWr) Wykład 3 1 / 24 Przypomnienie W poprzednim odcinku Podstawy warstwy pierwszej

Bardziej szczegółowo

Protokoły sieciowe - TCP/IP

Protokoły sieciowe - TCP/IP Protokoły sieciowe Protokoły sieciowe - TCP/IP TCP/IP TCP/IP (Transmission Control Protocol / Internet Protocol) działa na sprzęcie rożnych producentów może współpracować z rożnymi protokołami warstwy

Bardziej szczegółowo

Skąd dostać adres? Metody uzyskiwania adresów IP. Statycznie RARP. Część sieciowa. Część hosta

Skąd dostać adres? Metody uzyskiwania adresów IP. Statycznie RARP. Część sieciowa. Część hosta Sieci komputerowe 1 Sieci komputerowe 2 Skąd dostać adres? Metody uzyskiwania adresów IP Część sieciowa Jeśli nie jesteśmy dołączeni do Internetu wyssany z palca. W przeciwnym przypadku numer sieci dostajemy

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Sieci Komputerowych

Laboratorium Sieci Komputerowych Politechnika Krakowska Katedra Automatyki i Technik Informacyjnych Laboratorium Sieci Komputerowych 2012/2013 IP 1. Wprowadzenie 1.1. Protokół internetowy Protokół internetowy (ang. Internet Protocul,

Bardziej szczegółowo

Uproszczony opis obsługi ruchu w węźle IP. Trasa routingu. Warunek:

Uproszczony opis obsługi ruchu w węźle IP. Trasa routingu. Warunek: Uproszczony opis obsługi ruchu w węźle IP Poniższa procedura jest dokonywana dla każdego pakietu IP pojawiającego się w węźle z osobna. W routingu IP nie wyróżniamy połączeń. Te pojawiają się warstwę wyżej

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM SIECI KOMPUTEROWYCH (compnet.et.put.poznan.pl)

LABORATORIUM SIECI KOMPUTEROWYCH (compnet.et.put.poznan.pl) Wydział Elektroniki i Telekomunikacji POLITECHNIKA POZNAŃSKA fax: (+48 61) 665 25 72 ul. Piotrowo 3a, 60-965 Poznań tel: (+48 61) 665 22 93 LABORATORIUM SIECI KOMPUTEROWYCH (compnet.et.put.poznan.pl) Planowanie

Bardziej szczegółowo

SIECI KOMPUTEROWE ADRESACJA, MEDIA I URZĄDZENIA SIECIOWE

SIECI KOMPUTEROWE ADRESACJA, MEDIA I URZĄDZENIA SIECIOWE SIECI KOMPUTEROWE ADRESACJA, MEDIA I URZĄDZENIA SIECIOWE 1. Przeliczanie systemów liczbowych a) Dokonać konwersji liczb binarnych na szesnastkowe: 11100011100 2... 16 11111000 2... 16 1010101010 2... 16

Bardziej szczegółowo

Warstwa sieciowa rutowanie

Warstwa sieciowa rutowanie Warstwa sieciowa rutowanie Protokół IP - Internet Protocol Protokoły rutowane (routed) a rutowania (routing) Rutowanie statyczne i dynamiczne (trasowanie) Statyczne administrator programuje trasy Dynamiczne

Bardziej szczegółowo

MODEL OSI A INTERNET

MODEL OSI A INTERNET MODEL OSI A INTERNET W Internecie przyjęto bardziej uproszczony model sieci. W modelu tym nacisk kładzie się na warstwy sieciową i transportową. Pozostałe warstwy łączone są w dwie warstwy - warstwę dostępu

Bardziej szczegółowo

Pytanie 1 Z jakich protokołów korzysta usługa WWW? (Wybierz prawidłowe odpowiedzi)

Pytanie 1 Z jakich protokołów korzysta usługa WWW? (Wybierz prawidłowe odpowiedzi) Pytanie 1 Z jakich protokołów korzysta usługa WWW? (Wybierz prawidłowe odpowiedzi) Pytanie 2 a) HTTPs, b) HTTP, c) POP3, d) SMTP. Co oznacza skrót WWW? a) Wielka Wyszukiwarka Wiadomości, b) WAN Word Works,

Bardziej szczegółowo

Spis treúci. Księgarnia PWN: Wayne Lewis - Akademia sieci Cisco. CCNA semestr 3

Spis treúci. Księgarnia PWN: Wayne Lewis - Akademia sieci Cisco. CCNA semestr 3 Księgarnia PWN: Wayne Lewis - Akademia sieci Cisco. CCNA semestr 3 Spis treúci Informacje o autorze...9 Informacje o redaktorach technicznych wydania oryginalnego...9 Podziękowania...10 Dedykacja...11

Bardziej szczegółowo

SIECI KOMPUTEROWE Adresowanie IP

SIECI KOMPUTEROWE  Adresowanie IP Adresowanie IP Podstawowa funkcja protokołu IP (Internet Protocol) polega na dodawaniu informacji o adresie do pakietu danych i przesyłaniu ich poprzez sieć do właściwych miejsc docelowych. Aby umożliwić

Bardziej szczegółowo

Zespół Szkół Technicznych w Suwałkach. Pracownia Systemów Komputerowych. Ćwiczenie Nr 18. ZASADY ADRESOWANIA IP cz. I. Opracował Sławomir Zieliński

Zespół Szkół Technicznych w Suwałkach. Pracownia Systemów Komputerowych. Ćwiczenie Nr 18. ZASADY ADRESOWANIA IP cz. I. Opracował Sławomir Zieliński Zespół Szkół Technicznych w Suwałkach Pracownia Systemów Komputerowych Ćwiczenie Nr 18 ZASADY ADRESOWANIA IP cz. I Opracował Sławomir Zieliński Suwałki 2012 Cel ćwiczenia Zapoznanie z teoretycznymi zasadami

Bardziej szczegółowo

Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej

Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej Wydział Budowy Maszyn i Informatyki Laboratorium z sieci komputerowych Ćwiczenie numer: 5 Temat ćwiczenia: Badanie protokołów rodziny TCP/IP 1. Wstęp

Bardziej szczegółowo

Enkapsulacja RARP DANE TYP PREAMBUŁA SFD ADRES DOCELOWY ADRES ŹRÓDŁOWY TYP SUMA KONTROLNA 2 B 2 B 1 B 1 B 2 B N B N B N B N B Typ: 0x0835 Ramka RARP T

Enkapsulacja RARP DANE TYP PREAMBUŁA SFD ADRES DOCELOWY ADRES ŹRÓDŁOWY TYP SUMA KONTROLNA 2 B 2 B 1 B 1 B 2 B N B N B N B N B Typ: 0x0835 Ramka RARP T Skąd dostać adres? Metody uzyskiwania adresów IP Część sieciowa Jeśli nie jesteśmy dołączeni do Internetu wyssany z palca. W przeciwnym przypadku numer sieci dostajemy od NIC organizacji międzynarodowej

Bardziej szczegółowo

Plan wykładu. Warstwa sieci. Po co adresacja w warstwie sieci? Warstwa sieci

Plan wykładu. Warstwa sieci. Po co adresacja w warstwie sieci? Warstwa sieci Sieci komputerowe 1 Sieci komputerowe 2 Plan wykładu Warstwa sieci Miejsce w modelu OSI/ISO Funkcje warstwy sieciowej Adresacja w warstwie sieciowej Protokół IP Protokół ARP Protokoły RARP, BOOTP, DHCP

Bardziej szczegółowo

Laboratorium 6.7.2: Śledzenie pakietów ICMP

Laboratorium 6.7.2: Śledzenie pakietów ICMP Topologia sieci Tabela adresacji Urządzenie Interfejs Adres IP Maska podsieci Domyślna brama R1-ISP R2-Central Serwer Eagle S0/0/0 10.10.10.6 255.255.255.252 Nie dotyczy Fa0/0 192.168.254.253 255.255.255.0

Bardziej szczegółowo

Połączenie sieci w intersieci ( internet ) Intersieci oparte o IP Internet

Połączenie sieci w intersieci ( internet ) Intersieci oparte o IP Internet Warstwa sieciowa Usługi dla warstwy transportowej Niezależne od sieci podkładowych Oddzielenie warstwy transportu od parametrów sieci (numeracja,topologia, etc.) Adresy sieciowe dostępne dla warstwy transportowej

Bardziej szczegółowo

DR INŻ. ROBERT WÓJCIK DR INŻ. JERZY DOMŻAŁ

DR INŻ. ROBERT WÓJCIK DR INŻ. JERZY DOMŻAŁ DR INŻ. ROBERT WÓJCIK DR INŻ. JERZY DOMŻAŁ INTERNET PROTOCOL (IP) INTERNET CONTROL MESSAGE PROTOCOL (ICMP) WSTĘP DO SIECI INTERNET Kraków, dn. 7 listopada 2016 r. PLAN IPv4: schemat nagłówka ICMP: informacje

Bardziej szczegółowo

Adresacja IPv4 (Internet Protocol wersja 4)

Adresacja IPv4 (Internet Protocol wersja 4) Adresacja IPv4 (Internet Protocol wersja 4) Komputer, który chce wysłać pewne dane do innego komputera poprzez sieć, musi skonstruować odpowiednią ramkę (ramki). W nagłówku ramki musi znaleźć się tzw.

Bardziej szczegółowo

Warstwa sieciowa. Adresowanie IP. Zadania. Warstwa sieciowa ćwiczenie 5

Warstwa sieciowa. Adresowanie IP. Zadania. Warstwa sieciowa ćwiczenie 5 Warstwa sieciowa Zadania 1. Co to jest i do czego służy maska podsieci? 2. Jakie wyróżniamy klasy adresów IP? Jakie konsekwencje ma wprowadzenie podziału klasowego adresów IP? Jaka jest struktura adresów

Bardziej szczegółowo

Laboratorium - Przeglądanie tablic routingu hosta

Laboratorium - Przeglądanie tablic routingu hosta Topologia Cele Część 1: Dostęp do tablicy routingu hosta Część 2: Badanie wpisów tablicy routingu IPv4 hosta Część 3: Badanie wpisów tablicy routingu IPv6 hosta Scenariusz Aby uzyskać dostęp do zasobów

Bardziej szczegółowo

Zadania z sieci Rozwiązanie

Zadania z sieci Rozwiązanie Zadania z sieci Rozwiązanie Zadanie 1. Komputery połączone są w sieci, z wykorzystaniem routera zgodnie ze schematem przedstawionym poniżej a) Jak się nazywa ten typ połączenia komputerów? (topologia sieciowa)

Bardziej szczegółowo

Kierunek: technik informatyk 312[01] Semestr: II Przedmiot: Urządzenia techniki komputerowej Nauczyciel: Mirosław Ruciński

Kierunek: technik informatyk 312[01] Semestr: II Przedmiot: Urządzenia techniki komputerowej Nauczyciel: Mirosław Ruciński Kierunek: technik informatyk 312[01] Semestr: II Przedmiot: Urządzenia techniki komputerowej Nauczyciel: Mirosław Ruciński Temat 8.9. Wykrywanie i usuwanie awarii w sieciach komputerowych. 1. Narzędzia

Bardziej szczegółowo

Sieci Komputerowe. Zadania warstwy sieciowej. Adres IP. Przydzielanie adresów IP. Adresacja logiczna Trasowanie (ang. routing)

Sieci Komputerowe. Zadania warstwy sieciowej. Adres IP. Przydzielanie adresów IP. Adresacja logiczna Trasowanie (ang. routing) Sieci Komputerowe Zadania warstwy sieciowej Wykład 4. Warstwa sieciowa. Adresacja IP. Adresacja logiczna Trasowanie (ang. routing) Urządzenia pracujące w warstwie trzeciej nazywają się ruterami. Fragmentacja

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 5b Sieć komputerowa z wykorzystaniem rutera.

Ćwiczenie 5b Sieć komputerowa z wykorzystaniem rutera. . Cel ćwiczenia: - Krótka charakterystyka rutera. - Połączenie rutera z komputerem w celu jego konfiguracji. - Szybka konfiguracja rutera do pracy w przewodowej sieci LAN. - Zmiana adresu rutera. - Konfiguracja

Bardziej szczegółowo

Routing i protokoły routingu

Routing i protokoły routingu Routing i protokoły routingu Po co jest routing Proces przesyłania informacji z sieci źródłowej do docelowej poprzez urządzenie posiadające co najmniej dwa interfejsy sieciowe i stos IP. Routing przykład

Bardziej szczegółowo

OBSŁUGA I KONFIGURACJA SIECI W WINDOWS

OBSŁUGA I KONFIGURACJA SIECI W WINDOWS OBSŁUGA I KONFIGURACJA SIECI W WINDOWS Jak skonfigurować komputer pracujący pod kontrolą systemu operacyjnego Windows 7, tak aby uzyskać dostęp do internetu? Zakładamy, że komputer pracuje w małej domowej

Bardziej szczegółowo

Laboratorium - Przechwytywanie i badanie datagramów DNS w programie Wireshark

Laboratorium - Przechwytywanie i badanie datagramów DNS w programie Wireshark Laboratorium - Przechwytywanie i badanie datagramów DNS w programie Wireshark Topologia Cele Część 1: Zapisanie informacji dotyczących konfiguracji IP komputerów Część 2: Użycie programu Wireshark do przechwycenia

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Sieci Komputerowych - 2

Laboratorium Sieci Komputerowych - 2 Laboratorium Sieci Komputerowych - 2 Analiza prostych protokołów sieciowych Górniak Jakub Kosiński Maciej 4 maja 2010 1 Wstęp Zadanie polegało na przechwyceniu i analizie komunikacji zachodzącej przy użyciu

Bardziej szczegółowo

Laboratorium 6.7.1: Ping i Traceroute

Laboratorium 6.7.1: Ping i Traceroute Laboratorium 6.7.1: Ping i Traceroute Topologia sieci Tabela adresacji Urządzenie Interfejs Adres IP Maska podsieci Domyślna brama R1-ISP R2-Central Serwer Eagle S0/0/0 10.10.10.6 255.255.255.252 Nie dotyczy

Bardziej szczegółowo

Sieci komputerowe W4. Warstwa sieciowa Modelu OSI

Sieci komputerowe W4. Warstwa sieciowa Modelu OSI Sieci komputerowe W4 Warstwa sieciowa Modelu OSI 1 Warstwa sieciowa Odpowiada za transmisję bloków informacji poprzez sieć. Podstawową jednostką informacji w warstwie sieci jest pakiet. Określa, jaką drogą

Bardziej szczegółowo

Sieci lokalne Adresowanie IP Usługi sieciowe. Sieci. Jacek Izdebski. ektanet.pl. 27 stycznia 2011

Sieci lokalne Adresowanie IP Usługi sieciowe. Sieci. Jacek Izdebski. ektanet.pl. 27 stycznia 2011 lokalne ektanet.pl 27 stycznia 2011 lokalne Sieć domowa Udostępnianie łącza internetowego Wprowadzenie pojęcia sieci lokalnej (LAN) LAN Local Area Network czyli sieć lokalna, tak określa się sieci zlokalizowane

Bardziej szczegółowo

Plan realizacji kursu

Plan realizacji kursu Ramowy plan kursu Plan realizacji kursu Lp. Tematy zajęć Liczba godzin 1 Wprowadzenie do sieci komputerowych Historia sieci komputerowych Korzyści wynikające z pracy w sieci Role komputerów w sieci Typy

Bardziej szczegółowo

Zestaw ten opiera się na pakietach co oznacza, że dane podczas wysyłania są dzielone na niewielkie porcje. Wojciech Śleziak

Zestaw ten opiera się na pakietach co oznacza, że dane podczas wysyłania są dzielone na niewielkie porcje. Wojciech Śleziak Protokół TCP/IP Protokół TCP/IP (Transmission Control Protokol/Internet Protokol) to zestaw trzech protokołów: IP (Internet Protokol), TCP (Transmission Control Protokol), UDP (Universal Datagram Protokol).

Bardziej szczegółowo

Routing dynamiczny... 2 Czym jest metryka i odległość administracyjna?... 3 RIPv1... 4 RIPv2... 4 Interfejs pasywny... 5 Podzielony horyzont...

Routing dynamiczny... 2 Czym jest metryka i odległość administracyjna?... 3 RIPv1... 4 RIPv2... 4 Interfejs pasywny... 5 Podzielony horyzont... Routing dynamiczny... 2 Czym jest metryka i odległość administracyjna?... 3 RIPv1... 4 RIPv2... 4 Interfejs pasywny... 5 Podzielony horyzont... 5 Podzielony horyzont z zatruciem wstecz... 5 Vyatta i RIP...

Bardziej szczegółowo

Adresacja IPv4 - podstawy

Adresacja IPv4 - podstawy Adresacja IPv4 - podstawy LAN LAN... MAN... LAN Internet Internet = sieć sieci Problem jak adresować urządzenia w takiej sieci? 1 Budowa adresu IP rozmiar adresu IP: 4 bajty (32 bity) Adres IP jest hierarchiczny

Bardziej szczegółowo

Laboratorium 2.8.2: Zaawansowana konfiguracja tras statycznych

Laboratorium 2.8.2: Zaawansowana konfiguracja tras statycznych Diagram topologii Tabela adresacji Urządzenie Interfejs Adres IP Maska podsieci Brama domyślna BRANCH HQ ISP PC1 PC2 Web Server Fa0/0 Nie dotyczy S0/0/0 Nie dotyczy Fa0/0 Nie dotyczy S0/0/0 Nie dotyczy

Bardziej szczegółowo

Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej

Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej Wydział Budowy Maszyn i Informatyki Laboratorium z sieci komputerowych Ćwiczenie numer: 2 Temat ćwiczenia: Maska sieci, podział sieci na podsieci. 1.

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 5a Sieć komputerowa z wykorzystaniem rutera.

Ćwiczenie 5a Sieć komputerowa z wykorzystaniem rutera. . Cel ćwiczenia: - Krótka charakterystyka rutera. - Połączenie rutera z komputerem w celu jego konfiguracji. - Szybka konfiguracja rutera do pracy w przewodowej sieci LAN. - Zmiana adresu rutera. - Konfiguracja

Bardziej szczegółowo

SIECI KOMPUTEROWE. Wstęp do przedmiotu. Piotr Żmudziński Zakład Teleinformatyki, UKW

SIECI KOMPUTEROWE. Wstęp do przedmiotu. Piotr Żmudziński Zakład Teleinformatyki, UKW SIECI KOMPUTEROWE Wstęp do przedmiotu Piotr Żmudziński Zakład Teleinformatyki, UKW Prowadzący mgr inż. Piotr Żmudziński mail: zmudzinski@ukw.edu.pl www.zmudzinski.ukw.edu.pl Zakład Teleinformatyki, UKW

Bardziej szczegółowo

ZiMSK dr inż. Łukasz Sturgulewski, luk@kis.p.lodz.pl, http://luk.kis.p.lodz.pl/ DHCP

ZiMSK dr inż. Łukasz Sturgulewski, luk@kis.p.lodz.pl, http://luk.kis.p.lodz.pl/ DHCP ZiMSK dr inż. Łukasz Sturgulewski, luk@kis.p.lodz.pl, http://luk.kis.p.lodz.pl/ dr inż. Artur Sierszeń, asiersz@kis.p.lodz.pl dr inż. Andrzej Frączyk, a.fraczyk@kis.p.lodz.pl DHCP 1 Wykład Dynamiczna konfiguracja

Bardziej szczegółowo

Konfiguracja połączenia G.SHDSL punkt-punkt w trybie routing w oparciu o routery P-791R.

Konfiguracja połączenia G.SHDSL punkt-punkt w trybie routing w oparciu o routery P-791R. Konfiguracja połączenia G.SHDSL punkt-punkt w trybie routing w oparciu o routery P-791R. Topologia sieci: Lokalizacja B Lokalizacja A Niniejsza instrukcja nie obejmuje konfiguracji routera dostępowego

Bardziej szczegółowo

MODUŁ: SIECI KOMPUTEROWE. Dariusz CHAŁADYNIAK Józef WACNIK

MODUŁ: SIECI KOMPUTEROWE. Dariusz CHAŁADYNIAK Józef WACNIK MODUŁ: SIECI KOMPUTEROWE Dariusz CHAŁADYNIAK Józef WACNIK WSZECHNICA PORANNA Wykład 1. Podstawy budowy i działania sieci komputerowych Korzyści wynikające z pracy w sieci. Role komputerów w sieci. Typy

Bardziej szczegółowo

Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej

Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej Wydział Budowy Maszyn i Informatyki Laboratorium z sieci komputerowych Ćwiczenie numer: 3 Temat ćwiczenia: Narzędzia sieciowe w systemie Windows 1. Wstęp

Bardziej szczegółowo

Internet Control Messaging Protocol

Internet Control Messaging Protocol Protokoły sieciowe ICMP Internet Control Messaging Protocol Protokół komunikacyjny sterowania siecią Internet. Działa na warstwie IP (bezpośrednio zaimplementowany w IP) Zastosowanie: Diagnozowanie problemów

Bardziej szczegółowo

1 2004 BRINET Sp. z o. o.

1 2004 BRINET Sp. z o. o. W niektórych routerach Vigor (np. serie 2900/2900V) interfejs WAN występuje w postaci portu Ethernet ze standardowym gniazdem RJ-45. Router 2900 potrafi obsługiwać ruch o natężeniu kilkudziesięciu Mbit/s,

Bardziej szczegółowo

pasja-informatyki.pl

pasja-informatyki.pl Protokół DHCP 2017 pasja-informatyki.pl Sieci komputerowe Windows Server #4 DHCP & Routing (NAT) Damian Stelmach Protokół DHCP 2018 Spis treści Protokół DHCP... 3 Polecenia konsoli Windows do wyświetlania

Bardziej szczegółowo

PORADNIKI. Routery i Sieci

PORADNIKI. Routery i Sieci PORADNIKI Routery i Sieci Projektowanie routera Sieci IP są sieciami z komutacją pakietów, co oznacza,że pakiety mogą wybierać różne trasy między hostem źródłowym a hostem przeznaczenia. Funkcje routingu

Bardziej szczegółowo

Moduł Ethernetowy. instrukcja obsługi. Spis treści

Moduł Ethernetowy. instrukcja obsługi. Spis treści Moduł Ethernetowy instrukcja obsługi Spis treści 1. Podstawowe informacje...2 2. Konfiguracja modułu...4 3. Podłączenie do sieci RS-485 i LAN/WAN...9 4. Przywracanie ustawień fabrycznych...11 www.el-piast.com

Bardziej szczegółowo

KARTA PRZEDMIOTU. Forma prowadzenia zajęć

KARTA PRZEDMIOTU. Forma prowadzenia zajęć (pieczęć wydziału) KARTA PRZEDMIOTU Z1-PU7 WYDANIE N1 Strona 1 z 5 1. Nazwa przedmiotu: Sieci komputerowe i Internet 2. Kod przedmiotu: SKiI 3. Karta przedmiotu ważna od roku akademickiego: 2015/16 4.

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM SIECI KOMPUTEROWYCH (compnet.et.put.poznan.pl)

LABORATORIUM SIECI KOMPUTEROWYCH (compnet.et.put.poznan.pl) Wydział Elektroniki i Telekomunikacji POLITECHNIKA POZNAŃSKA fax: (+48 61) 665 25 72 ul. Piotrowo 3a, 60-965 Poznań tel: (+48 61) 665 22 93 LABORATORIUM SIECI KOMPUTEROWYCH (compnet.et.put.poznan.pl) Sieci

Bardziej szczegółowo

Kierowanie pakietów w sieci IP

Kierowanie pakietów w sieci IP UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO Wydział Matematyki Fizyki i Techniki Zakład Teleinformatyki 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie z klasowym i bezklasowym adresowaniem w sieci IP. Podczas wykonywania

Bardziej szczegółowo

Akademickie Centrum Informatyki PS. Wydział Informatyki PS

Akademickie Centrum Informatyki PS. Wydział Informatyki PS Akademickie Centrum Informatyki PS Wydział Informatyki PS Wydział Informatyki Sieci komputerowe i Telekomunikacyjne ADRESOWANIE IP WERSJA 4 Wyczerpanie adresów IP CIDR, NAT Krzysztof Bogusławski tel. 449

Bardziej szczegółowo

Laboratorium - Używanie programu Wireshark do obserwacji mechanizmu uzgodnienia trójetapowego TCP

Laboratorium - Używanie programu Wireshark do obserwacji mechanizmu uzgodnienia trójetapowego TCP Laboratorium - Używanie programu Wireshark do obserwacji mechanizmu uzgodnienia trójetapowego Topologia Cele Część 1: Przygotowanie Wireshark do przechwytywania pakietów Wybór odpowiedniego interfejsu

Bardziej szczegółowo

Routing - wstęp... 2 Routing statyczny... 3 Konfiguracja routingu statycznego IPv Konfiguracja routingu statycznego IPv6...

Routing - wstęp... 2 Routing statyczny... 3 Konfiguracja routingu statycznego IPv Konfiguracja routingu statycznego IPv6... Routing - wstęp... 2 Routing statyczny... 3 Konfiguracja routingu statycznego IPv4... 3 Konfiguracja routingu statycznego IPv6... 3 Sprawdzenie połączenia... 4 Zadania... 4 Routing - wstęp O routowaniu

Bardziej szczegółowo

Rok szkolny 2014/15 Sylwester Gieszczyk. Wymagania edukacyjne w technikum. SIECI KOMPUTEROWE kl. 2c

Rok szkolny 2014/15 Sylwester Gieszczyk. Wymagania edukacyjne w technikum. SIECI KOMPUTEROWE kl. 2c Wymagania edukacyjne w technikum SIECI KOMPUTEROWE kl. 2c Wiadomości Umiejętności Lp. Temat konieczne podstawowe rozszerzające dopełniające Zapamiętanie Rozumienie W sytuacjach typowych W sytuacjach problemowych

Bardziej szczegółowo

Plan i problematyka wykładu. Sieci komputerowe IPv6. Rozwój sieci Internet. Dlaczego IPv6? Przykład zatykania dziur w funkcjonalności IPv4 - NAT

Plan i problematyka wykładu. Sieci komputerowe IPv6. Rozwój sieci Internet. Dlaczego IPv6? Przykład zatykania dziur w funkcjonalności IPv4 - NAT IPv6 dr inż. Piotr Kowalski Katedra Automatyki i Technik Informacyjnych Plan i problematyka wykładu 1. Uzasadnienie dla rozwoju protokołu IPv6 i próby ratowania idei IPv6 2. Główne aspekty funkcjonowania

Bardziej szczegółowo

DR INŻ. ROBERT WÓJCIK DR INŻ. JERZY DOMŻAŁ PODSTAWY RUTINGU IP. WSTĘP DO SIECI INTERNET Kraków, dn. 7 listopada 2016 r.

DR INŻ. ROBERT WÓJCIK DR INŻ. JERZY DOMŻAŁ PODSTAWY RUTINGU IP. WSTĘP DO SIECI INTERNET Kraków, dn. 7 listopada 2016 r. DR INŻ. ROBERT WÓJCIK DR INŻ. JERZY DOMŻAŁ PODSTAWY RUTINGU IP WSTĘP DO SIECI INTERNET Kraków, dn. 7 listopada 2016 r. PLAN Ruting a przełączanie Klasyfikacja rutingu Ruting statyczny Ruting dynamiczny

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Sieci Komputerowe

Laboratorium Sieci Komputerowe Laboratorium Sieci Komputerowe Adresowanie IP Mirosław Juszczak 9 października 2014 Mirosław Juszczak 1 Sieci Komputerowe Na początek: 1. Jak powstaje standard? 2. Co to są dokumenty RFC...??? (czego np.

Bardziej szczegółowo

ZASADY PODZIAŁU SIECI NA PODSIECI, OBLICZANIA ADRESÓW PODSIECI, ADRESÓW HOSTÓW I ADRESU ROZGŁOSZENIOWEGO

ZASADY PODZIAŁU SIECI NA PODSIECI, OBLICZANIA ADRESÓW PODSIECI, ADRESÓW HOSTÓW I ADRESU ROZGŁOSZENIOWEGO ZASADY PODZIAŁU SIECI NA PODSIECI, OBLICZANIA ADRESÓW PODSIECI, ADRESÓW HOSTÓW I ADRESU ROZGŁOSZENIOWEGO Wybór schematu adresowania podsieci jest równoznaczny z wyborem podziału lokalnej części adresu

Bardziej szczegółowo

Scenariusz lekcji Opracowanie: mgr Bożena Marchlińska NKJO w Ciechanowie Czas trwania jednostki lekcyjnej: 90 min.

Scenariusz lekcji Opracowanie: mgr Bożena Marchlińska NKJO w Ciechanowie Czas trwania jednostki lekcyjnej: 90 min. Scenariusz lekcji Opracowanie: mgr Bożena Marchlińska NKJO w Ciechanowie Czas trwania jednostki lekcyjnej: 90 min. Temat lekcji: Adresy IP. Konfiguracja stacji roboczych. Część I. Cele lekcji: wyjaśnienie

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie Konfiguracja statycznych oraz domyślnych tras routingu IPv4

Ćwiczenie Konfiguracja statycznych oraz domyślnych tras routingu IPv4 Ćwiczenie Konfiguracja statycznych oraz domyślnych tras routingu IPv4 Topologia Tabela adresacji Urządzenie Interfejs Adres IP Maska podsieci Brama domyślna R1 G0/1 192.168.0.1 255.255.255.0 N/A S0/0/1

Bardziej szczegółowo

Wykład Nr 4. 1. Sieci bezprzewodowe 2. Monitorowanie sieci - polecenia

Wykład Nr 4. 1. Sieci bezprzewodowe 2. Monitorowanie sieci - polecenia Sieci komputerowe Wykład Nr 4 1. Sieci bezprzewodowe 2. Monitorowanie sieci - polecenia Sieci bezprzewodowe Sieci z bezprzewodowymi punktami dostępu bazują na falach radiowych. Punkt dostępu musi mieć

Bardziej szczegółowo

Laboratorium podstaw telekomunikacji

Laboratorium podstaw telekomunikacji Laboratorium podstaw telekomunikacji Temat: Pomiar przepustowości łączy w sieciach komputerowych i podstawowe narzędzia sieciowe. Cel: Celem ćwiczenia jest przybliżenie studentom prostej metody pomiaru

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia z arytmetyki komputera Budowa adresu IP

Ćwiczenia z arytmetyki komputera Budowa adresu IP Ćwiczenia z arytmetyki komputera Budowa adresu IP Rozmiar adresu IP: 4 bajty (32 bity) Adres IP jest hierarchiczny - pierwsza część określa numer sieci, a pozostałe bity - numer komputera wewnątrz tej

Bardziej szczegółowo

Laboratorium - Wykorzystanie programu Wireskark do badania ramek Ethernetowych

Laboratorium - Wykorzystanie programu Wireskark do badania ramek Ethernetowych Laboratorium - Wykorzystanie programu Wireskark do badania ramek Ethernetowych Topologia Cele Część 1: Badanie pól nagłówka w ramce Ethernet II. Cześć 2: Użycie programu Wireshark do przechwycenia i analizy

Bardziej szczegółowo

Sieci komputerowe. Tadeusz Kobus, Maciej Kokociński Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska

Sieci komputerowe. Tadeusz Kobus, Maciej Kokociński Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska Sieci komputerowe Tadeusz Kobus, Maciej Kokociński Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska Adresacja IPv4 Sieci Komputerowe, T. Kobus, M. Kokociński 2 Sieci Komputerowe, T. Kobus, M. Kokociński 3

Bardziej szczegółowo

PODSTAWOWA KONFIGURACJA LINKSYS WRT300N

PODSTAWOWA KONFIGURACJA LINKSYS WRT300N PODSTAWOWA KONFIGURACJA LINKSYS WRT300N 1. Topologia połączenia sieci WAN i LAN (jeśli poniższa ilustracja jest nieczytelna, to dokładny rysunek topologii znajdziesz w pliku network_konfigurowanie_linksys_wrt300n_cw.jpg)

Bardziej szczegółowo

Programowanie sieciowe

Programowanie sieciowe Programowanie sieciowe Wykład dla studentów Informatyki Stosowanej i Fizyki Komputerowej UJ 2014/2015 Michał Cieśla pok. D-2-47, email: michal.ciesla@uj.edu.pl konsultacje: środy 10-12 http://users.uj.edu.pl/~ciesla/

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie sieciami WAN

Zarządzanie sieciami WAN Zarządzanie sieciami WAN Dariusz CHAŁADYNIAK 1 Plan prezentacji Technologie w sieciach rozległych Technologia PSTN Technologia ISDN Technologia xdsl Technologia ATM Technologia Frame Relay Wybrane usługi

Bardziej szczegółowo

1. Sieć komputerowa - grupa komputerów lub innych urządzeń połączonych ze sobą w celu wymiany danych lub współdzielenia różnych zasobów.

1. Sieć komputerowa - grupa komputerów lub innych urządzeń połączonych ze sobą w celu wymiany danych lub współdzielenia różnych zasobów. Sieci komputerowe 1. Sieć komputerowa - grupa komputerów lub innych urządzeń połączonych ze sobą w celu wymiany danych lub współdzielenia różnych zasobów. 2. Podział sieci ze względu na rozległość: - sieć

Bardziej szczegółowo

Adresacja w sieci komputerowej

Adresacja w sieci komputerowej 1 Adresacja w sieci komputerowej Idea transferu danych pomiędzy dwoma punktami sieci: w czasie podróży przez sieć dane umieszczone są w pakietach IP każdy pakiet (jednostka warstwy 3 OSI sieciowej) posiada

Bardziej szczegółowo

Adresacja IP w sieciach komputerowych. Adresacja IP w sieciach komputerowych

Adresacja IP w sieciach komputerowych. Adresacja IP w sieciach komputerowych Adresacja IP w sieciach komputerowych 1. Model odniesienia OSI. Przyczyny powstania: - Gwałtowny rozwój i sieci komputerowych na początku lat 70. XX wieku, - Powstanie wielu niekompatybilnych ze sobą protokołów

Bardziej szczegółowo

Jedną z fundamentalnych cech IPv4 jest występowanie klucza bitowego w sposób jednoznaczny dzielącego adres na network-prefix oraz host-number.

Jedną z fundamentalnych cech IPv4 jest występowanie klucza bitowego w sposób jednoznaczny dzielącego adres na network-prefix oraz host-number. ADRESOWANIE KLASOWE IPv4 Wszystkie hosty w danej sieci posiadają ten sam network-prefix lecz muszą mieć przypisany unikatowy host-number. Analogicznie, dowolne dwa hosty w różnych sieciach muszą posiadać

Bardziej szczegółowo

Sieci komputerowe i bazy danych

Sieci komputerowe i bazy danych Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Sieci komputerowe i bazy danych Sprawozdanie 2 Badanie ustawień i parametrów sieci Szymon Dziewic Inżynieria Mechatroniczna Rok: III Grupa:

Bardziej szczegółowo

Model sieci OSI, protokoły sieciowe, adresy IP

Model sieci OSI, protokoły sieciowe, adresy IP Model sieci OSI, protokoły sieciowe, adresy IP Podstawę działania internetu stanowi zestaw protokołów komunikacyjnych TCP/IP. Wiele z używanych obecnie protokołów zostało opartych na czterowarstwowym modelu

Bardziej szczegółowo

Sieci Komputerowe. Wykład 1: TCP/IP i adresowanie w sieci Internet

Sieci Komputerowe. Wykład 1: TCP/IP i adresowanie w sieci Internet Sieci Komputerowe Wykład 1: TCP/IP i adresowanie w sieci Internet prof. nzw dr hab. inż. Adam Kisiel kisiel@if.pw.edu.pl Pokój 114 lub 117d 1 Kilka ważnych dat 1966: Projekt ARPANET finansowany przez DOD

Bardziej szczegółowo