Św. Brunon Bonifacy w Kwerfurtu w literaturze pięknej (zestawienie bibliograficzne prac drukowanych w wyborze) 1

Transkrypt

1 Św. Brunon Bonifacy w Kwerfurtu w literaturze pięknej (zestawienie bibliograficzne prac drukowanych w wyborze) 1 Fragment polichromii ze św. Brunonem (wykonanej w 1976 roku przez artystę Józefa Łotowskiego) z kościoła pw. M B Szkaplerznej w Orzyszu Św. Brunon urodził się na zamku w Kwerfurcie w rodzinie niemieckich grafów Brunona i Idy ok. 978 roku, zaś męczeńską śmierć poniósł 14 lutego lub 9 marca (te dwie różne daty podają Kronika Thietmara oraz roczniki kwedlinburskie i magdeburskie) 1009 roku podczas ostatniej swojej wyprawy misyjnej do Prus. Nie wiadomo, gdzie dokładnie poniósł śmierć, ani gdzie został pochowany. Przyjmuje się, że gdzieś na pograniczu Rusi, Litwy i Prus. Imię Bonifacy jest jego imieniem zakonnym. Przed wstąpieniem do zakonu był kanonikiem katedry magdeburskiej i członkiem kapeli, czyli kancelarii cesarza Ottona III. W 1004 roku został konsekrowany na biskupa. W swoim trzydziestokilkuletnim życiu uczestniczył wielokrotnie w misjach, m.in. na Węgry, na Ruś i do Pieczyngów. Kierował też akcją misyjną do Szwecji. Pozostawił po sobie następujące teksty: Świętego Wojciecha żywot drugi, Żywot Pięciu Braci Męczenników, tzw. krótszą redakcję żywota Wojciecha oraz List do króla Henryka II. Dwukrotnie przebywał w Polsce. Był orędownikiem jej spraw, o czym świadczy List do króla Henryka II, potępiający politykę króla względem Polski. Jego imieniem nazywane są kościoły i kaplice, ale także szkoły, ulice i apteki, jest patronem diecezji łomżyńskiej, drugorzędnym patronem archidiecezji warmińskiej i diecezji ełckiej. 2 1 Bożena Diemjaniuk, Józefa Drozdowska i ks. dr Jerzy Sikora, przygotowali wspólnie do druku antologię (czeka na wydanie) zawierającą różnojęzyczne teksty literackie i okolicznościowe poświęcone św. Brunonowi z Kwerfurtu. W zamierzeniu autorów jest również wydanie płyty z utworami muzycznymi powstałymi z inspiracji postacią świętego. 2 Czytelników zainteresowanych pogłębieniem wiedzy o św. Brunonie z Kwerfurtu odsyłam m.in. do następujących książek i czasopism, z których korzystałam przy pisaniu bibliografii: Bożena Diemjaniuk: Terra 1

2 Krzyże św. Brunona z Giżycka, Starej Łomży, Tamy i Sejn I. Teksty św. Brunona z Kwerfurtu: 1. Bujak Adam: Legenda białych braci. Fot. Adam Bujak; kompozycja wydaw. wybór i graf. Leszek Sosnowski; teksty Brunon z Kwerfurtu, Henryk Samsonowicz. Kraków Brunon z Kwerfurtu: List do króla Henryka II. Przetł. Kazimierz Abgarowicz, [w:] Piśmiennictwo czasów Bolesława Chrobrego. Warszawa 1966, s Brunon z Kwerfurtu: Świętego Wojciecha żywot drugi. Przetł. Kazimierz Abgarowicz, [w:] Piśmiennictwo czasów Bolesława Chrobrego. Warszawa 1966, s Brunon z Kwerfurtu: Żywot Pięciu Braci Męczenników. Przetł. Kazimierz Abgarowicz, [w:] Piśmiennictwo czasów Bolesława Chrobrego. Warszawa 1966, s Brunon z Kwerfurtu: Żywot Pięciu Braci Męczenników. Tł. Ewa Szwarcenberg-Czerny; wstęp Jan Spież, Rafał Witkowski. Kraków W kręgu żywotów świętego Wojciecha. Red. Jan Andrzej Spież; autor. przekł. Brygida Kürbis. Kraków 1997 II. Książki: 1. Bożena Diemjaniuk: TERRA BENEDICTA. Szczecin Ks. Skorupski Jan: Opowieść oślepionego mnicha: o św. Brunonie. Warszawa Ks. Skorupski Jan: Synowie drzew: opowieść o Jaćwingach z zapisków rycerza krzyżackiego. Kraków Legenda o św. Brunonie i dziewięcioraczkach. Oprac. ks. Zenon Mazur; rys. uczniowie Szkoły Podstawowej nr 6 w Giżycku. Giżycko Lisowska-Niepokólczycka Anna: Jest tu chłopiec. Warszawa 1987 Benedicta. Szczecin 2007, Bożena Diemjaniuk: Patron tych, którym ciasno we własnym domu. Kraków 2011, ks. Wojciech Guzewicz: Śladami św. Brunona z Kwerfurtu. Ełk 2008, ks. Wojciech Guzewicz: Święty Brunon Bonifacy z Kwerfurtu patron diecezji ełckiej. Ełk 2009, Martyria 2009 nr 6 (217) i Miejsca Święte 2009 nr 3(147). 2

3 III. 6. Święci nie przemijają: czytanki majowe o św. Brunonie z Kwerfurtu. Zespół red. ks. Wojciech Turowski przewodn. ks. Jan Krupa, ks. Jerzy Niestępski, ks. Jan Pieńkosz, ks. Kazimierz Wołpiuk. Łomża 2009 Poezja: 1. Birgelis Sigitas: inc. Kailas, zemien jotvings! Wiersz w języku Jaćwingów, [w:] Visadan esma. Puńsk Birgelis Sigitas: inc. Sveika, jotvių žeme! Przekład na litewski autor, [w:] Visadan esma, Puńsk Darski Wojciech Marek: Krzyż św. Brunona, Krajobrazy 1989 nr 5, s Darski Wojciech Marek: Krzyż św. Brunona, De Lirnik 1990 nr 4, s Darski Wojciech Marek: Krzyż św. Brunona, Borussia 1992 nr 3 / 4, s Darski Wojciech Marek: Krzyż św. Brunona, [w:] Nowe odkrycia geograficzne i inne wiersze: Giżycko 1993, s Darski Wojciech Marek: Krzyż św. Brunona, [w:] W. Kuczkowski: Szlaki wielkich Jezior Mazurskich: przewodnik dla żeglarzy. Warszawa-Giżycko 1993, s Darski Wojciech Marek: Krzyż św. Brunona, Krajobrazy 1994 nr 23, dod. Kultura, s. II 9. Darski Wojciech Marek: Krzyż św. Brunona, Borussia 1995 nr 11, s Darski Wojciech Marek: Krzyż św. Brunona, Martyria 2009 nr 6, s Darski Wojciech Marek: Krzyż św. Brunona, [w:] Pocztówki z Mazur: z pocztówkami z kolekcji Kasi i Janusza Pileckich. Giżycko-Warszawa Diemjaniuk Bożena: Kwiat szkarłatny zakwitł, Przegląd Augustowski 2009 nr 3, s Diemjaniuk Bożena: Kwiat szkarłatny zakwitł, Moje Bartoszyce 2009 nr 8 s Diemjaniuk Bożena: W skryptorium świętego Brunona, [w:] Wybór wierszy XVI Konkursu Poezji Religijnej im. ks. prof. Józefa Tischnera, Ludźmierz 2008, s Diemjaniuk Bożena: W skryptorium świętego Brunona, Martyria 2008 nr 10, s Diemjaniuk Bożena: W skryptorium św. Brunona, Martyria 2009 nr 6, s Drozdowska Józefa: Kontemplując winorośl z Krzyża św. Brunona z Kwerfurtu, Martyria 2009 nr 6, s Drozdowska Józefa: Kontemplując winorośl z Krzyża św. Brunona z Kwerfurtu, [w:] Wyjaśniając siebie [wiersze współwydane z Eugeniuszem Szulborskim i Reginą Świtoń]. Białystok 2010, s Osewski Lucjan: Św. Brunon Bonifacy, Przesłanie. Biuletyn Informacyjny Parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Suwałkach 2009 nr 152, s. [3] 20. Pieńkowska Małgorzata: inc. Bracie o dźwięcznym imieniu, Martyria 2009 nr 10, s. 18 3

4 21. Rakszewicz-Chyczyńska Genowefa: Legenda o św. Brunonie, Martyria 2009 nr 9, s Stefanowski Erazm: Jaćwieskie memento, [w:] Zaprawione mirrą. Białystok 2006, s Suchocki Józef: Przy grobie św. Brunona, Epea 2010 t. 9, s Suchocki Józef: Wzgórze św. Brunona, Martyria 2009 nr 5, s Suchocki Józef: Wzgórze św. Brunona, Epea 2010 t. 9, s Turowska Sabina: Modlitwa do św. Brunona, [w:] Czas trwania [wiersze współwydane z ks. Wojciechem Guzewiczem]. Ełk-Rygol 2009, s Turowska Sabina: O świętym Brunonie, [w:] Czas trwania [wiersze współwydane z ks. Wojciechem Guzewiczem]. Ełk-Rygol 2009, s Turowska Sabina: Święci Patronowie, [w:] Czas trwania [wiersze współwydane z ks. Wojciechem Guzewiczem]. Ełk-Rygol 2009, s Wiersz dołączony do Pasji świętego Brunona. Passio s. Brunonis Episcopi et Martyris Querfordensis. MGH, SS, 30, 2, s IV. Proza: 1. Behrend Paul: Bruno von Querfurt, [w:] Westpreuβischer Sagenschatz. Danzig Wyd. 2. T Darski Wojciech Marek: Wzgórze świętego Brunona, [w:] My Krzyżaki!: (opowieści mazurskie). Giżycko 2001, s Diemjaniuk Bożena: Audiencja, [w:] Wy jesteście świadkami tego : antologia / pod red. J. Leończuka. Białystok 2010, s Diemjaniuk Bożena: Terra Benedicta, Martyria 2006, nr 9, s Diemjaniuk Bożena: Terra Benedicta: (2), Martyria 2006, nr 10, s Diemjaniuk Bożena: Terra Benedicta: (3), Martyria 2006, nr 11, s Diemjaniuk Bożena: Terra Benedicta: (4), Martyria 2006, nr 12, s Diemjaniuk Bożena: Terra Benedicta: (5), Martyria 2007, nr 1, s Kruk Erwin: Krzyż Brunona z Kwerfurtu nad mazurskim jeziorem, Zarys. Magazyn kulturalny 2007 nr Legenda o św. Brunonie i upartym ośle / oprac. kl. Michał Jasiński, Martyria 2009 nr 3, s Legenda o św. Brunonie i upartym ośle / oprac. kl. Michał Jasiński, Martyria 2009 nr 6, s 40 [wersja skrócona] 12. Šv. Brunonas legendose. Przekład z niemieckiego na litewski Pranas Sovulis. Suvalkietis 2009 nr 2, s Święty Brunon z Kwerfurtu / oprac. i przekł. Roman Apolinary Regliński, [w:] W kręgu legend krzyżackich. Wyd. 2 Gdynia 2008, s V. Utwory sceniczne: 1. Byrska Irena: Żywot i męka Pięciu Braci męczenników pierwszej diecezji polskiej w Poznaniu, Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce 1969 t. 30, s VI. Modlitwy i inne utwory okolicznościowe: 1. Kard. Glemp Józef: Śpiewajcie Panu pieśń nową: homilia legata papieskiego kard. Józefa Glempa, Prymasa Polski, Martyria 2009, nr 7-8, s

5 2. Litania do świętego Brunona, Martyria 2009 nr 6, s Ks. bp Mazur Jerzy: Czas św. Brunona: List pasterski Biskupa Ełckiego z okazji 1000-lecia śmierci św. Brunona z Kwerfurtu, Martyria 2009 nr 6, s Modlitwa dołączona do Pasji św. Brunona. Passio s. Brunonis Episcopi et Martyris Querfordensis, MGH, SS, 30, 2, s Modlitwa na millennium męczeńskiej śmierci św. Brunona współpatrona diecezji ełckiej, Miejsca Święte 2009 nr 3 s Modlitwa z kamienia na Śmierciowej Górze, [w:] Marek Połomski: Śmierciowa Góra, Miejsca Święte 2009 nr 3 s [Ks. bp Samsel Edward Eugeniusz]: Modlitwa przed millennium męczeńskiej śmierci św. Brunona, Martyria 2009 nr 3, s [Ks. bp Samsel Edward Eugeniusz]: Modlitwa przed milenium męczeńskiej śmierci św. Brunona, Martyria 2009 nr 6, s. 8 Tondo z wyobrażeniem św. Brunona ze szczytu prawego bocznego portalu augustowskiej bazyliki pw. NSJ Opracowanie i fotografie Józefa Drozdowska Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach, Filia w Augustowie 5