Nagroda Imienia Św. Kamila Światowy Dzień Chorego 2008

Transkrypt

1 Nagroda Imienia Św. Kamila Światowy Dzień Chorego 2008 Zakon Posługujących Chorym

2 Warszawa, 10 lutego 2008 r. Zakon Posługujących Chorym Nagroda Imienia Św. Kamila Światowy Dzień Chorego 2008 Komunikat prasowy Nagroda Imienia Św. Kamila, patrona chorych i pracowników służby zdrowia, została ustanowiona w 2007 roku z inicjatywy Zakonu Posługujących Chorym Ojcowie Kamilianie i Instytu tu Praw Pa cjen ta i Edu ka cji Zdro wot nej. Na gro da przy zna wa na jest z oka zji Świa to we go Dnia Cho re go co ro ku w in nej dzie dzi nie me dy cy ny. Głów ną ideą wy róż nie nia jest pro mo wa nie osób oraz in sty tu cji, któ re w spo sób szcze gól ny przy - czy ni ły się do bu do wa nia kul tu ry mi ło sier dzia, ak cep ta cji i so li dar no ści z oso ba mi cier - pią cy mi i ich ro dzi na mi, by ły gło sem wo ła ją cym o po moc dla tych, któ rzy sa mi nie są w sta nie do ma gać się prze strze ga nia ich pod sta wo wych praw. Na gra dza my tych, któ rych za an ga żo wa nie na rzecz cier pią cych wpi su je się w po sta wę re pre zen to wa ną przez Św. Ka mi la, wy ja śnia ks. Ar ka diusz No wak, pro win cjał Za ko nu Oj ców Ka mi lia nów, pre zes In sty tu tu Praw Pa cjen ta i Edu ka cji Zdro wot nej. Po dob nego zda nia jest abp Wła dy sław Zió łek, me tro po li ta ar chi die ce zji łódz kiej, czło nek Pa pie skiej Ra dy ds. Pra cow ni ków Służ by Zdro wia, któ ry do da je, że na gro da jest sym bo lem po - mo cy nie sio nej każ de mu cho re mu, bez wzglę du na je go świa to po gląd, wy zna wa ną wia - rę czy ro dzaj cho ro by. O po trze bie ta kiej for my wy róż nie nia prze ko na ny jest prof. dr hab. n. med. Ma rek Ja - re ma, kra jo wy kon sul tant w dzie dzi nie psy chia trii, czło nek Ka pi tu ły Na gro dy Imienia Św. Ka mi la nie sie nie po mo cy po trze bu ją cym jest obo wiąz kiem nas wszyst kich, ale nie któ rzy wy peł nia ją ten obo wią zek przede wszyst kim z głę bo kiej po trze by ser ca. Ja - dwi ga Ka miń ska pre zes Dzien ni kar skie go Klu bu Pro mo cji Zdro wia do da je, że war - tość na gro dy po le ga na tym, że do strze ga my oso by i in sty tu cje, któ re ze szcze gól nym za an ga żo wa niem trosz czą się o cho rych, po zo sta ją cych czę sto w po czu ciu od rzu ce nia i w sa mot no ści. W 2008 ro ku Na gro da Imie nia Św. Ka mi la zo sta ła przy zna na w dzie dzi nie opie ki pa - lia tyw nej. Opie ka pa lia tyw na jest spra wo wa na w ho spi cjach do mo wych i sta cjo nar nych; ist - nie ją też sta cjo nar ne od dzia ły ho spi cyj ne, któ re są czę ścią szpi ta li, po rad nie dla cho rych i osie ro co nych ro dzin oraz ośrod ki opie ki dzien nej i po rad nie le cze nia obrzę ku lim fa tycz ne - go. Głów nym ce lem opie ki pa lia tyw nej jest uczy nie nie ostat nie go okre su ży cia pa -

3 cjen ta jak naj bar dziej war to ścio wym i god nym. Le ka rze, pie lę gniar ki, wo lon ta riu sze i księ ża sta ra ją się ulżyć pa cjen to wi w do le gli wo ściach fi zycz nych, ale rów nież wspie ra ją go emo cjo nal nie i du cho wo oraz świad czą po moc so cjal ną. 10 lu te go 2008 ro ku, w Mu zeum Ko lek cji im. Ja na Paw ła II Fun da cji Ja ni ny i Zbi - gnie wa Por czyń skich w War sza wie, w cza sie uro czy stej Ga li wrę czo no na gro dy i wy - róż nie nia imie nia Św. Ka mi la. Ka te go ria: na gro dy ho no ro we: ks. dr Piotr Kra ko wiak dy rek tor gdań skie go Ho spi cjum Pal lot ti num, za ło ży ciel Fun - da cji Ho spi cyj nej, Kra jo wy Dusz pa sterz Ho spi cjów; za peł ną od da nia służ bę dusz pa - ster ską, so li dar ność z cho ry mi oraz in te gra cję ru chu ho spi cyj ne go w Pol sce. prof. dr hab. n. med. Ja cek Łu czak kie row nik Ka te dry i Kli ni ki Me dy cy ny Pa lia tyw - nej Aka de mii Me dycz nej im. K. Mar cin kow skie go w Po zna niu; za utwo rze nie i roz po - wszech nia nie ru chu ho spi cyj ne go w Pol sce, wal kę ze ste reo ty pa mi oraz bez gra nicz ne od da nie dla cho rych i ży cio wy do ro bek na uko wy. prof. dr hab. n. med. Kry sty na de Wal den -Ga łusz ko kon sul tant kra jo wy w dzie - dzi nie me dy cy ny pa lia tyw nej; za mi łość do cho rych, god ną na śla do wa nia po sta wę le - ka rza oraz ca ło kształt do rob ku na uko we go w dzie dzi nie psy cho on ko lo gii. Ka te go ria: le ka rze i in ni pra cow ni cy służ by zdro wia z pa sją re ali zu ją cy swo ją mi sję dla do bra cho rych i cier pią cych: na gro da: dr Jo lan ta Grabowska-Mar kow ska dy rek tor Spo łecz ne go To wa rzy stwa Ho spi cjum Cor dis w My sło wi cach; za co dzien ny trud i po świę ce nie dla cho rych, ofiar - ną służ bę i god ną na śla do wa nia, szla chet ną po sta wę wo bec cier pią cych. wy róż nie nie: dr n. med. Do mi nik Krzy ża now ski pie lę gniarz Ho spi cjum Bo ni fra - trów Św. Ja na Bo że go we Wro cła wiu; za oso bi ste za an ga żo wa nie, ofiar ną służ bę i god ną na śla do wa nia, szla chet ną po sta wę wo bec cho rych i cier pią cych. wy róż nie nie: mgr Mo ni ka Ser dak psy cho log i wo lon ta riusz ka w Ośrod ku Me dy cy - ny Pa lia tyw nej i Ho spi cyj nej w Będ ko wie; za oso bi ste za an ga żo wa nie, em pa tię i god - ną na śla do wa nia po sta wę psy cho lo ga i wo lon ta riu sza. Ka te go ria: in sty tu cje, sto wa rzy sze nia i or ga ni za cje bę dą ce wzor cem opie ki nad cho ry - mi i ich ro dzi na mi: na gro da: Ho spi cjum im. Św. Ka mi la w Biel sku Bia łej; za mi łość do bliź nie go, ofiar ną służ bę i god ną na śla do wa nia, szla chet ną po sta wę osób pra cu ją cych w ho spi - cjum. wy róż nie nie: Ho spi cjum Św. Ła za rza w Kra ko wie; za mi łość do bliź nie go, ofiar ną służ bę i god ną na śla do wa nia, szla chet ną po sta wę osób pra cu ją cych w ho spi cjum. wy róż nie nie: Fun da cja Ho spi cjum On ko lo gicz ne w War sza wie; za mi łość do bliź - nie go, ofiar ną służ bę i god ną na śla do wa nia, szla chet ną po sta wę osób pra cu ją cych w ho spi cjum.

4 Ka te go ria: środ ki pu blicz ne go prze ka zu pro mu ją ce edu ka cję zdro wot ną i spo łecz ną: Te le wi zja na gro da: Iwo na Schy mal la pre zen ter ka TVP, dzien ni kar ka i pu bli cyst ka; za oso - bi ste i twór cze za an ga żo wa nie w bu do wa nie po zy tyw ne go wi ze run ku ru chu ho spi cyj - ne go w Pol sce oraz pro fe sjo na lizm i dzien ni kar ską rze tel ność w upo wszech nia niu wie dzy o ho spi cjach i opie ce pa lia tyw nej. Pra sa na gro da: Ga ze ta Wy bor cza; za do tych cza so wą życz li wość i spo łecz ne upo wszech - nia nie wie dzy o ho spi cjach i opie ce pa lia tyw nej w Pol sce. wy róż nie nie: Gru pa Wy daw ni cza Pol ska pres se; za uka zy wa nie rze czy wi ste go ob - ra zu ho spi cjów i ru chu ho spi cyj ne go w Pol sce oraz upo wszech nia nie w spo łe czeń - stwie szla chet nej idei wo lon ta ria tu. Ra dio na gro da: Pro gram III Pol skie go Ra dia; za pro fe sjo na lizm warsz ta tu dzien ni kar skie - go oraz za an ga żo wa nie w uka za niu spo łe czeń stwu pol skie mu ro li ho spi cjów i war to - ści ru chu ho spi cyj ne go. Ka pi tu ła Na gro dy Imie nia Św. Ka mi la 2008: Je go Emi nen cja ks. abp Wła dy sław Zió łek me tro po li ta ar chi die ce zji łódz kiej, czło nek Pa pie skiej Ra dy ds. Pra cow ni ków Służ by Zdro wia ks. Ar ka diusz No wak Pro win cjał Za ko nu Po słu gu ją cych Cho rym Oj co wie Ka mi lia nie Mag da le na Bo jar ska In sty tut Praw Pa cjen ta i Edu ka cji Zdro wot nej. Ja dwi ga Ka miń ska pre zes Dzien ni kar skie go Klu bu Pro mo cji Zdro wia Elż bie ta Ra dzi szew ska le karz me dy cy ny, po seł na sejm RP Ele ni Tzo ka ar tyst ka, przed sta wi ciel ka świa ta kul tu ry prof. dr hab. n. med. Ma rek Ja re ma kra jo wy kon sul tant w dzie dzi nie psy chia trii ks. prof. Mi ro sław Ka li now ski pro rek tor ds. na uki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Tomasz Królak - wiceprezes Katolickiej Agencji Informacyjnej. Patron mediowy: Więcej informacji: D&D Communication e -mail: e.sowa@ddc.com.pl tel. 0(22) ; Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej ul. Nowogrodzka 62A, lok Warszawa tel. 0 (22)

5 Co to jest opie ka pa lia tyw na? Umie ra nie pa cjen ta nie jest ła twe, jest czę sto sa mot ne i ano ni mo we, do ko nu je się za za - mknię ty mi drzwia mi szpi tal nej sa li. W szcze gól ny spo sób zro zu miał to Da wid Ta śma, pol ski lot nik, umie ra ją cy w 1947 ro ku w lon dyń skim szpi ta lu. Prze ka zał on opie ku ją cej się nim pie lę gniar ce wszyst kie swo je oszczęd no ści na stwo rze nie ho spi cjum, miej sca, wktó rym umie ra nie od zy ska ło by swo ją god ność i zna cze nie. Tą pie lę gniar ką by ła Ce - ci ly Saun ders, za ło ży ciel ka Ho spi cjum św. Krzysz to fa w Lon dy nie w 1967 ro ku, obec - nie świa to we go cen trum opie ki ho spi cyj nej. Opie ka pa lia tyw na jest ca ło ścio wą, wszech stron ną opie ką nad pa cjen tem cho ru ją cym na nie ule czal ne, po stę pu ją ce cho ro by w koń co wym okre sie ży cia. W opie ce pa lia tyw - nej głów nym ce lem pra cy ze spo łu ho spi cyj ne go jest uczy nie nie ostat nie go okre su ży cia pa cjen ta jak naj bar dziej war to ścio wym i god nym. Ho spi cjum po ma ga nie tyl ko umie ra ją ce mu pa cjen to wi, ale tak że je go ro dzi nie, za - rów no pod czas cho ro by, jak i w okre sie ża ło by. Po mo cy udzie la ją ze spo ły wie lo dy scy - pli nar ne, do któ rych na le żą le ka rze, pie lę gniar ki, psy cho lo dzy, du chow ni i lu dzie róż nych in nych za wo dów. Więk szość z nich pra cu je w ho spi cjach ja ko wo lon ta riu sze. Opie ka pa lia tyw na jest spra wo wa na w ho spi cjach do mo wych (wo lon ta riu sze jeż dżą do do mu cho re go) i ho spi cjach sta cjo nar nych; ist nie ją też sta cjo nar ne od dzia ły ho spi - cyj ne, któ re są czę ścią szpi ta li. Po wsta ją tak że po rad nie dla cho rych i osie ro co nych ro - dzin, ośrod ki opie ki dzien nej i po rad nie le cze nia obrzę ku lim fa tycz ne go. W opie ce pa lia tyw nej uży wa ne jest po ję cie bó lu wszech ogar nia ją ce go, któ re ozna - cza, że ob ja wy cho ro by za le żą nie tyl ko od do le gli wo ści fi zycz nych, ale tak że od czyn ni ków emo cjo nal nych, so cjal nych i du cho wych. Cho ry cier pi nie tyl ko fi - zycz nie, lecz tak że psy chicz nie i du cho wo. Cier pie nie fi zycz ne, szcze gól nie u cho rych umie ra ją cych z po wo du cho ro by no wo two - ro wej, ko ja rzy się z bó lem. W wal ce z nim ko rzy sta się z za sad le cze nia bó lu no wo two - ro we go za le ca nych przez Świa to wą Or ga ni za cję Zdro wia. Anal ge ty ki sto su je się wre gu lar nych od stę pach cza su, moż li wie jak naj dłu żej do ust nie i zgod nie z za sa da mi trzy stop nio wej dra bi ny anal ge tycz nej. Le cze nie we dług za sad dra bi ny anal ge tycz nej po - zwa la uśmie rzyć ból u pra wie wszyst kich pa cjen tów z za awan so wa ną cho ro bą no wo two ro wą, je śli jest sto so wa ne w in dy wi du al nie do bra nych daw kach i re gu lar nych od stę pach cza su. U cho rych sto su je się też pa lia tyw ną ra dio te ra pię, che mio te ra pię i za - bie gi ope ra cyj ne, któ re nie pro wa dzą do wy le cze nia, ale po zwa la ją na zła go dze nie ob - ja wów cho ro by.

6 Wal czy się z in ny mi do le gli wo ścia mi, na przy kład z dusz no ścią, wy mio ta mi i ka chek sją, czy li wy nisz cze niem no wo two ro wym. Bar dzo waż na jest od po wied nia pie lę gna cja cho - re go, za po bie ga nie od le ży nom i le cze nie obrzę ku lim fa tycz ne go. Nie ule czal na cho ro ba jest źró dłem ogrom ne go cier pie nia psy chicz ne go; okre sem prze war to ścio wa nia swo je go sto sun ku do sie bie, oto cze nia i Bo ga. Wia do mość o cho - ro bie wy wo łu je łań cuch re ak cji: od rzu ce nie tej wia do mo ści, za prze cze nie praw dy, bunt i złość. Cho rzy prze cho dzą przez okre sy tar go wa nia się z ludź mi i Bo giem, przy gnę bie - nia, smut ku i roz pa czy. Te okre sy przy sto so wy wa nia się do cho ro by pro wa dzą w koń cu do ak cep ta cji sta nu swo je go zdro wia i po go dze nia się z rze czy wi sto ścią. Wo lon ta riu sze sta ją wo bec cier pie nia psy chicz ne go uzbro je ni je dy nie w go to wość do słu cha nia. Spę dza ją czę sto wie le go dzin przy łóż ku cho re go, słu cha jąc je go zwie - rzeń i za spo ka ja jąc po trze bę bli sko ści przy ja znej oso by. Cier pie nie nie za wsze moż na wy ra zić sło wa mi, więc cza sem roz mo wy z cho ry mi ogra - ni cza ją się tyl ko do po wierz chow nej sfe ry prze żyć. Szcze gól ną po moc w wy ra że niu bó - lu sta no wi sztu ka: mu zy ka, ma lar stwo i po ezja. W ho spi cjach po wsta ją ob ra zy, wier sze i pa mięt ni ki, któ re dla wo lon ta riu szy sta ją się nie zwy kły mi pod ręcz ni ka mi opie - ki pa lia tyw nej. Pa cjen ci mo gą wy ko ny wać pra cę ja ko dar dla przy ja ciół i ro dzi ny, prze - ka zu jąc w ten spo sób swo im naj bliż szym cząst kę sa me go sie bie. Sztu ka po ma ga nie tyl ko w in dy wi du al nej eks pre sji, jest nie zwy kłą for mą zwal cza nia sa mot no ści. Ośrod ki Opie ki Dzien nej sta ją się miej scem wspól nej pra cy cho rych nad róż ny mi pro jek ta mi. Wspól nie ma lu jąc i rzeź biąc, pa cjen ci od naj du ją dro gę do kon - tak tu z dru gim czło wie kiem. Umie ra niu zwy kle to wa rzy szą ogrom ne cier pie nia du cho we, roz ter ki mo ral ne, po czu cie wi ny i lęk przed śmier cią. Tu taj cho rym mo gą po móc roz mo wy z du chow ny mi czy psy - cho lo ga mi. Wo lon ta riu sze nio są tak że po moc ro dzi nie, dla któ rej cho ro ba bli skiej oso by jest szcze gól nie cięż kim okre sem. Pie lę gna cja cho re go w do mu (we dług fi lo zo fii me dy cy - ny pa lia tyw nej wła śnie dom jest naj lep szym miej scem spra wo wa nia opie ki nad umie ra - ją cym) czę sto prze kra cza si ły fi zycz ne i psy chicz ne ro dzi ny. Bli scy umie ra ją ce go pa cjen ta tak że po trze bu ją wspar cia psy chicz ne go, a nie rzad ko i fi nan so we go. Pra cow - ni cy so cjal ni sta ra ją się za pew nić po moc ma te rial ną od po wied nich in sty tu cji i or ga ni za - cji.

7 Opie ka nad ro dzi ną nie koń czy się z mo men tem śmier ci pa cjen ta. Gru py wspar cia po wsta ją ce przy ho spi cjach po ma ga ją ro dzi nie przejść przez okres opusz cze nia i osie - ro ce nia. Po okre sie ża ło by nie któ rzy człon ko wie ro dzin wra ca ją do ho spi cjum już ja ko wo lon ta riu sze, któ rzy pra gną prze ka zy wać swo je do świad cze nie in nym cho rym.

8 Daj Boże, abym mógł umierać z rę ka mi znisz czo ny mi przez mi ło sier dzie /św. Kamil de Lellis/ Św. Ka mil de Lel lis Św. Ka mil de Lel lis uro dził się 25 ma ja 1550 ro ku w Buc chia ni co nie wiel kim mia stecz - ku pro win cji Chie ti, na jed nym ze wzgórz Abru zji. Oj ciec, Gio van ni de Lel li, był ofi ce rem wojsk za cięż nych Ka ro la V. Mat ka Ka mi la, z ro du Com pel lis, na ro dzi ny sy na przy ję ła zra do ścią, ale jed no cze śnie z ogrom nym nie po ko jem. We śnie zo ba czy ła chłop ca sto - ją ce go na cze le gru py ró wie śni ków, z któ rych każ dy no sił na pier si czer wo ny krzyż. To zgub ny znak po my śla ła mat ka. Ta kim krzy żem zna czo no prze stęp ców ska za nych na ka rę śmier ci. Ko bie ta by ła prze ko na na, że jej syn wy ro śnie na przy wód cę gru py zło - czyń ców. Nie zdą ży ła po znać praw dzi wych za sług sy na; zmar ła, kie dy Ka mil skoń czył trzy na ście lat. Sie dem na sto let ni Ka mil wraz z oj cem wziął udział w woj nie z Tur ka mi. Na dro dze ka rie ry woj sko wej sta nę ła cho ro ba ojca. Gio van ni umarł, po zo sta wia jąc sy - na. Jesz cze kil ka krot nie Ka mil wstę po wał w szere gi woj ska, jed nak wszyst kie za ra bia - ne na woj nie pie nią dze tra cił upra wia jąc ha zard. W kar ty prze grał swo je szla chec two, ma ją tek, broń, a na wet rze czy oso bi ste. Ta ki styl ży cia do pro wa dził Ka mi la do skraj ne - go ubó stwa. Prze ło mo wym dniem w je go ży ciu oka zał się 30 li sto pa da 1574 ro ku. Kie - dy przed ko ścio łem ka pu cy nów w Man fre do nii pro sił o jał muż nę, An to nio di Ni ca stro, pro ku ra tor klasz to ru, za pro po no wał mu pra cę przy bu do wie klasz to ru ka pu cy nów. Ka - mil przy jął pro po zy cję ja ko szan sę na ze rwa nie z do tych cza so wym ży ciem. Wpa trzo ny w po sta wę za kon ni ków, peł ną ra do ści i po świę ce nia w służ bie Bo gu, otwo rzył się na dzia ła nie ła ski. 2 lu te go 1575 ro ku w dro dze z kon wen tu San Gio van ni Ro ton do od - da lo ne go od Man fre do nii oko ło 20 ki lo me trów cu dow nie na wra ca się. Ra dy kal nie zry - wa z do tych cza so wym ży ciem. Wstę pu je do za ko nu, by móc cał ko wi cie od dać się Bo gu. Otrzy mu je upra gnio ny ha bit fran cisz kań ski. Za nie dba na wcze śniej ra na na no dze (po jed nej z bi tew) pod wpły wem szorst kie go za kon ne go suk na otwie ra się na no wo i za kon ne ślu by Ka mi la mu szą zo stać odło żo ne w cza sie. W szpi ta lu św. Ja ku ba w Rzy mie, gdzie był le czo ny, ob ser wo wał ludz ką nie moc w cier - pie niu. Od te go cza su szpi tal stał się dla nie go do mem, a le cze ni w nim cho rzy ro dzi - ną. Od da jąc się bezgra nicz nie opie ce nad cier pią cymi, w ich twa rzach prze peł nio nych bó lem od naj du je ob li cze sa me go Chry stu sa. De cy du je się słu żyć cho rym i cier pia cym i tyl ko dla nich żyć. Kie dy Ka mil zo sta je eko - no mem szpi ta la, prze ko nu je się, jak wie le moż na uczy nić dla cho rych. Po trze ba tam rąk do pra cy, mi ło ści i współ czu cia. Tak ro dzi się idea po wo ła nia do ży cia we wspól no - cie lu dzi go to wych w imię mi ło ści Bo ga nieść po moc cier pią cym i ko na ją cym. Po czątki nie by ły ła twe. Bli ski za ła ma nia po zde rze niu z nie chę cią i nie zro zu mie niem oto cze nia,

9 usły szał Je zu sa, któ ry prze mó wił do nie go z krzy ża: Dla cze go mar twisz się czło wie ku ma łej wia ry? Idź na przód! Ja bę dę z to bą. To prze cież mo je dzie ło, nie two je! Od tam - te go mo men tu nic nie by ło w sta nie przeszko dzić mu w re ali za cji za mie rzo nych ce lów. W 1584 ro ku Ka mil przyj mu je świę ce nia ka płań skie. 18 mar ca 1586 ro ku pa pież Syk - stus V za twier dza wspól no tę za ło żo ną przez Ka mi la ja ko Sto wa rzy sze nie Sług Cho rych i da je To wa rzy stwu przy wi lej no sze nia na za kon nym ha bi cie czer wo ne go krzy ża. Tak wy peł nił się pro ro czy sen matki. 21 wrze śnia 1591 ro ku pa pież Grze gorz XIV pod - niósł To wa rzy stwo do ran gi Za ko nu i na zwał Za ko nem Kle ry ków Re gu lar nych Po słu gu - ją cych Cho rym. Ka mil był wszę dzie tam, gdzie lu dzie cier pie li i umie ra li. Wy cień czo ny pra cą i róż ny mi cho ro ba mi umarł 14 lip ca 1614 ro ku w do mu ma cie rzy stym w Rzy mie, gdzie do dziś są prze cho wy wa ne je go szczątki. Ko ściół ka to lic ki w peł ni uznał he ro izm chrze ści jań skich cnót Ka mi la, po sta wił za wzór mi ło ści i mi ło sier dzia. 8 kwiet nia 1742 ro ku pa pież Be ne dykt XIV do ko nu je be aty fi ka cji Ka mi la, a 19 czerw ca 1746 ro ku je go ka no ni za cji. 22 czerw ca 1886 ro ku pa pież Le on XIII ogła sza św. Ka mi la pa tro nem wszyst kich cho rych i szpi ta li na świe cie, a 28 sierp nia 1930 ro ku pa pież Pius XI pa tro nem i opie ku nem per so ne lu me dycz ne go.

10 Za rys hi sto rii Za ko nu Oj ców Ka mi lia nów w Pol sce Idea św. Ka mi la, któ ra po le ga na słu że niu wszystkim chorym szcze gól nie tym od rzu - co nym przez spo łe czeń stwo bez wzglę du na ich świa to po gląd, wy zna wa ną wia rę, ro - dzaj cho ro by, prze nik nę ła do Pol ski za po śred nic twem nie miec kich za kon ników Po słu gu ją cych Cho rym Ka mi lia nów. Już w 1905 ro ku w Mie cho wi cach ko ło By to mia trzej Ka mi lia nie otwo rzy li dom za kon ny. Szu ka li do god ne go miej sca na otwar cie du żej pla ców ki służ by zdro wia. I tak w 1907 ro - ku za koń czo no w Tar now skich Gó rach bu do wę Lecz ni cy św. Ja na Chrzci cie la. Le czo - no tam al ko ho li ków, przez pe wien czas tak że umy sło wo cho rych. W Za brzu w 1928 ro ku wy bu do wa no du ży kom pleks lecz niczy, gdzie opie ko wa no się szcze gól nie star szy mi oso ba mi. Rów no cze śnie do Zako nu przyj mo wa no kan dy da tów z ca łej Pol ski. Po woj nie w 1946 ro ku zo sta je utwo rzo na Pol ska Pro win cja Za ko nu Ka mi lia nów. Nie ste - ty w 1950 ro ku szpi ta le zo sta ją im ode bra ne i upań stwo wio ne. Od te go mo men tu pra - ca dusz pa ster ska jest moż li wa tyl ko w czte rech pa ra fiach pro wa dzo nych przez Za kon: w Tar now skich Gó rach, Za brzu, Bia łej Prud nic kiej i Ta ci szo wie. W ob rę bie tych pla có - wek pro wa dzi się tak że po słu gę cho rym w do mach pry wat nych i szpi ta lach, przy czym w Pol sce Lu do wej pra ca ka pe la nów szpi tal nych by ła bar dzo utrud nio na. Ka mi lia nie pod ję li się dziś no wych za dań: pro wa dze nia Do mów Po mo cy Spo łecz nej w Zbro sła wi cach (dla męż czyzn upo śle dzo nych umy sło wo), w Pil cho wi cach (dla dzie ci spe cjal nej tro ski) i w Za brzu (dla nie ule czal nie cho rych), Za kła dów Opie kuń czo-lecz ni - czych w Hut kach ko ło Ol ku sza i w Za brzu oraz Ośrodków Re adap ta cyj nych dla nar ko - ma nów, no si cie li wi ru sa HIV i cho rych na AIDS w Kon stan ci nie oraz w Pia sto wie ko ło War sza wy. Za kon ni cy z czer wo nym krzy żem na pier si pra cu ją rów nież ja ko ka pe la ni w szpi ta lach, opie ku ją się bez dom ny mi na Dwor cu Cen tral nym w War sza wie oraz cho ry mi, szcze gól - nie umie ra ją cy mi, w do mach pry wat nych. Pol scy Ka mi lia nie pra cu ją tak że po za gra ni ca mi kra ju: w Ber li nie, Au strii, na Wę grzech, Sło wa cji i Ma da ga ska rze.

11 NA GRO DY HO NO RO WE Na gro da ho no ro wa dla ks. Pio tra Kra ko wia ka Ks. Piotr Kra ko wiak (ur. 12 wrze śnia 1965 w Ko sza li nie) ksiądz pal lo tyn, teo log i psy - cho log; dy rek tor gdań skie go Ho spi cjum Pal lot ti num, za ło ży ciel Fun da cji Ho spi cyj nej, Kra jo wy Dusz pa sterz Ho spi cjów. Ks. Piotr Kra ko wiak świę ce nia ka płań skie przy jął 8 ma ja 1993 w Oł ta rze wie z rąk bp. Aloj ze go Or szu li ka. W 1993 zo stał ka pe la nem ho spi cjum ks. Eu ge niu sza Dut kie wi cza w Gdań sku. W la tach prze by wał na stu diach we Wło szech i w USA. Je go ba - da nia na uko we i prak ty ki w Po li kli ni ce Ge mel li w Rzy mie, w ho spi cjach i szpi ta lach w USA do ty czy ły psy cho lo gicz nych i du cho wych aspek tów opie ki pa lia tyw nej. W 2001 ks. Kra ko wiak za koń czył stu dia in ter dy scy pli nar nym dok to ra tem z teo lo gii i psy - cho lo gii pa sto ral nej. Po wró cił do Gdań ska w 2000 ja ko ho spi cyj ny ka pe lan i psy cho log. Pra co wał tak że ja ko psy cho log w gdań skiej Kli ni ce On ko lo gii i Ra dio te ra pii Aka de mii Me dycz nej. Od 2001 ks. Kra ko wiak jest wy kła dow cą psy cho lo gii pa sto ral nej i me dy cy - ny pa sto ral nej w pal lo tyń skim Wyż szym Se mi na rium Du chow nym w Oł ta rze wie. Po śmier ci ks. Dut kie wi cza w 2002 ks. Piotr Kra ko wiak zo stał dy rek to rem Ho spi cjum Pal lot ti num. W 2002 ro ku zo stał po wo ła ny na Kra jo we go Dusz pa ste rza Ho spi cjów przy Kon fe ren - cji Epi sko pa tu Pol ski. W 2004 ks. Kra ko wiak utwo rzył Fun da cję Ho spi cyj ną, któ rej ce - lem jest wspie ra nie ho spi cjów w ca łej Pol sce. Był też ini cja to rem por ta lu Ho spi cja. pl oraz ogól no pol skich kam pa nii spo łecz no -edu ka cyj nych Ho spi cjum to też Ży cie. Wczerw cu 2007 ks. Piotr Kra ko wiak zo stał przez Dzien nik Bał tyc ki ogło szo ny Czło- wie kiem Ro ku 2006.

12 Na gro da ho no ro wa dla prof. dr. hab. n. med. Ja cka Łu cza ka Prof. dr hab. n. med. Ja cek Łu czak (ur. 30 grud nia 1934 w Po zna niu) pro fe sor na - uk me dycz nych, spe cja li sta z za kre su cho rób we wnętrz nych, ane ste zjo lo gii i in ten syw - nej te ra pii, kar dio lo gii oraz me dy cy ny pa lia tyw nej. Na uczy ciel aka de mic ki. Wro ku 1953 ukoń czył Li ceum im. Ka ro la Mar cin kow skie go w Po zna niu, w la tach stu dio wał na Wy dzia le Le kar skim po znań skiej Aka de mii Me dycz nej. W kwiet niu br. z ini cja ty wy EAPC Eu ro pej skie go To wa rzy stwa Opie ki Pa lia tyw nej prof Car la Jo ha na Fürsta i Syl wii Sau ter (Sztok holm), do ko na no imien ne go wy bo ru osób w kra jach eu ro pej skich i za pro jek to wa no prze pro wa dze nie wspól nej ak cji pro pa - gu ją cej ten waż ny do ku ment. W Pol sce ro lę ko or dy na to ra dzia łań po wie rzo no pro fe so - ro wi zw. dr hab. n. med. Jac ko wi Łu cza ko wi prze wod ni czą ce mu Sto wa rzy sze nia Roz wi ja nia Opie ki Pa lia tyw nej w Kra jach Eu ro py Środ ko wo -Wschod niej (ECEPT), kie - row ni ko wi Ka te dry i Kli ni ki Aka de mii Me dycz nej im Ka ro la Mar cin kow skie go w Po zna - niu. Pierw szym waż nym eta pem udzia łu w tej mię dzy na ro do wej ak cji so li dar no ści w roz - wi ja niu opie ki pa lia tyw nej -ho spi cyj nej by ło prze tłu ma cze nie do ku men tu na ję zyk pol ski, co zo sta ło wy ko na ne bez in te re sow nie przez na stę pu ją ce oso by w: dr n. med. Woj ciech Lep pert Ka te dra i Kli ni ka Me dy cy ny Pa lia tyw nej w Po zna niu, dr n. med. An na Oroń - ska oraz dr n. med. Sła wo mir Woź niak Dol no ślą ski Ze spół Opie ki Pa lia tyw nej we Wro - cła wiu i mgr An na Szczer bak kie row nik Ośrod ka Edu ka cji i Roz wi ja nia Opie ki Pa lia tyw nej w kra jach Eu ro py środ ko wo -wschod niej przy Ho spi cjum Pa lium w Po zna niu. Osta tecz nej re dak cji tek stu wraz z przy pi sa mi do ko nał prof. dr hab. n. med. Ja cek Łu czak. Za ło ży ciel i dłu go let ni pre zes Pol skie go To wa rzy stwa Opie ki Pa lia tyw nej, prze wod - ni czą cy Kra jo wej Ra dy Opie ki Pa lia tyw nej i Ho spi cyj nej przy Mi ni ster stwie Zdro wia. Kie - row nik Kli ni ki Opie ki Pa lia tyw nej Ka te dry On ko lo gii Uni wer sy te tu Me dycz ne go im. Ka ro la Mar cin kow skie go w Po zna niu. Au tor po nad 400 prac na uko wych, w la tach spe cja li sta i kon sul tant kra jo wy w dzie dzi nie me dy cy ny pa lia tyw nej. Lau re at kon - kur su Li de rzy me dy cy ny wka te go rii Oso bo wość Ro ku 2003 w Ochro nie Zdro wia zdro wie pu blicz ne.

13 Na gro da ho no ro wa dla prof. dr hab. n. med. Kry sty ny de Wal den-ga łusz ko Prof. dr hab. n. med. Kry sty na de Wal den-ga łusz ko la tach Kie row nik Za kła du me dy cy ny Pa lia tyw nej Aka de mii Me dycz nej w Gdań sku. W la tach Kon sul tant Kra jo wy w dzie dzi nie me dy cy ny pa lia tyw nej. Od 20 lat za an ga żo wa na w ruch ho spi cyj ny w Pol sce. Współ two rzy ła dzia łal ność psy - cho on ko lo gicz ną na te re nie kra ju. Od cza su po wsta nia Pol skie go To wa rzy stwa Psy cho - on ko lo gicz ne go w 1993 r. jest je go pre ze sem i dzia ła bar dzo ak tyw nie na tym po lu, pro wa dząc licz ne szko le nia i warsz ta ty a tak że udzie la jąc kon sul ta cji psy cho on ko lo gicz - nych pa cjen tom w róż nych fa zach cho ro by no wo two ro wej. Jest au tor ką licz nych prac na uko wo -ba daw czych i mo no gra fii do ty czą cych pro ble ma ty - ki ja ko ści ży cia i ja ko ści opie ki pa lia tyw nej oraz pro ble mów psy cho on ko lo gicz nych cho - rych i ich ro dzin oraz pra cow ni ków me dycz nych za an ga żo wa nych w opie kę pa lia tyw ną.

14 OR GA NI ZA CJE NAJ BAR DZIEJ ZA SŁU ŻO NE W OPIE CE HO SPI CYJ NEJ Na gro da dla Ho spi cjum im. św. Ka mi la w Biel sku -Bia łej ( spi cjum. sds.pl) Ho spi cjum św. Ka mi la w Biel sku -Bia łej po wsta ło w 1992 ro ku i do chwi li obec nej dzia ła ja ko gru pa nie for mal na przy pa ra fii Kró lo wej Pol ski w Biel sku -Bia łej pod kie row nic twem lek. med. An ny Byr czek. Obej mu je do mo wą opie ką cho rych w ter mi nal nym okre sie cho - ro by no wo two ro wej z Biel ska -Bia łej i oko lic, przy cho dząc im z po mo cą me dycz ną, a tak - że wspie ra jąc ich psy chicz nie i du cho wo. Opie ka, ja ką ota cza ni są cho rzy jest bez płat na. Ho spi cjum dzia ła w ogrom nej czę ści na za sa dach wo lon ta ria tu. W ostat nim cza sie pod - ję to de cy zję o bu do wie Ho spi cjum sta cjo nar ne go, któ re po sze rzy jesz cze za kres opie - ki ho spi cyj nej w re gio nie. Nagroda dla Ho spi cjum wią że się z za an ga żo wa niem je go kie row nic twa i ze spo łu w róż - no rod ne dzia ła nia po dej mo wa ne wru chu ho spi cyj nym na po zio mie ogól no pol skim i re - gio nal nym. Kie row nik me dycz ny Ho spi cjum, ka pe lan, jak rów nież człon ko wie ze spo łu bar dzo ak tyw nie i twór czo uczest ni czą w szko le niach i pro jek tach ma ją cych na ce lu po - pra wę ja ko ści opie ki ho spi cyj nej. To Ho spi cjum jest wzo rem za an ga żo wa nia i suk ce su, któ ry jest moż li wy w mniej szym mie ście i przy ogra ni czo nych środ kach. Wy róż nie nie dla Ho spi cjum im. św. Ła za rza w Kra ko wie ( spi cjum.org) Naj star sze pol skie Ho spi cjum, na gra dza ne i wy róż nia ne wie lo krot nie w Kra ko wie, w Ma - ło pol sce oraz przy oka zji wie lu ogól no pol skich kon kur sów i wy da rzeń. Je go pra cow ni - cy są ak tyw ni w szko le niu wo lon ta riu szy ho spi cyj nych i for ma cji sta łej pra cow ni ków iwo lon ta riu szy ho spi cyj nych z ca łej Pol ski. Ho spi cjum w Kra ko wie ko or dy nu je ogól no - pol ską ak cją ro dem ze Szko cji: PO LA NA DZIEI wktó rej uczest ni czy kil ka na ście ho spi - cjów z ca łej Pol ski.

15 Wy róż nie nie dla Fun da cji Ho spi cjum On ko lo gicz ne go ( Fun da cja Ho spi cjum On ko lo gicz ne go po wsta ła w stycz niu 1990 ro ku. Ce lem Fun da cji Ho spi cjum on ko lo gicz ne go by ło stwo rze nie kom plek so wej opie ki nad pa cjen ta mi w ter - mi nal nej fa zie cho ro by no wo two ro wej. Od 1990 ro ku Fun da cja pro wa dzi opie kę do mo - wą: le ka rze, pie lę gniar ki i wo lon ta riu sze od wie dza ją pa cjen tów w do mach, za pew nia jąc im i ich ro dzi nom po moc me dycz no -opie kuń czą i psy cho lo gicz ną. Opie ką do mo wą Fun - da cji ob ję tych jest co ro ku 700 osób, miesz kań ców War sza wy. W la tach trwa - ła bu do wa ho spi cjum na Ur sy no wie. W sierp niu 1996 ho spi cjum sta cjo nar ne przy ję ło pierw szych pa cjen tów. W cią gu ro ku fa cho wą po moc me dycz ną i psy cho lo gicz ną oraz opie kę du cho wą znaj du je tu 350 miesz kań ców War sza wy i wo je wódz twa ma zo - wiec kie go.

16 NA GRO DA IN DY WI DU AL NA Na gro da dla dr n. med. Jo lan ty Gra bow skiej-mar kow skiej Dr n. med. Jo lan ta Gra bow ska -Mar kow ska (ur r.) le karz me dy cy ny, pe dia - tra, za ło ży ciel i pre zes Spo łecz ne go To wa rzy stwa Ho spi cjum Cor dis w My sło wi cach. Wro ku 1999 ukoń czy łaisto pień spe cja li za cji pe dia trii, w 2002 ro ku II sto pień spe cja li - za cji pe dia trii, w 2003 ro ku spe cja li za cję z za kre su me dy cy ny pa lia tyw nej. Te ra peu ta sys te mo wej te ra pii ro dzin Uczest nik kur su sys te mo wej te ra pii ro dzin Su- per wi zja pra cy te ra peu tycz nej z ro dzi na mi or ga ni zo wa nym przez Ośro dek Szko leń Sys - te mo wych w Kra ko wie, od mar ca 2007 r. uczest nik stu diów po dy plo mo wych Me dy cy na Bó lu w Me dycz nym Cen trum Kształ ce nia Po dy plo mo we go Uni wer sy te tu Ja giel loń skie go w Kra ko wie. Za ło ży ciel ka i dy rek tor ka pierw sze go na Ślą sku sta cjo nar ne go ho spi cjum dla do ro słych oraz pierw sze go w Pol sce sta cjo nar ne go ho spi cjum dla dzie ci, któ re go ce lem jest nie - sie nie po mo cy umie ra ją cym i przy go to wa nie ich do god nej śmier ci. W 1999 r. lau re at Żół te go żon ki la od zna cze nia Pol skie go Ko mi te tu Zwal cza nia Ra ka, w 2000 r. lau re at me da lu im. M. C. Skło dow skiej przy zna wa ne go przez Pol ski Ko mi tet Zwal cza nia Ra ka za szcze gól ne za słu gi w zwal cza niu cho rób no wo two ro wych. Au tor ka wie lu pu bli ka cji w Nie dzie li i Go ści nie w ser cu na te mat ma cie rzyń stwa, skryp tu Opie ka ho spi cyj na nad dziec kiem w sta nie ter mi nal nym oraz współ au tor ka książ ki Po móż mi! na te mat pra cy w ho spi cjum. Dr Jo lan ta Gra bow ska Mar kow ska mó wi o so bie Czy pła czę, gdy umie ra ją na si pa - cjen ci? Chy ba naj wię cej ze wszyst kich pła czę. Płacz oczysz cza, wy zwa la. Nie je ste śmy wsta nie wejść w świat umie ra nia do pó ki sa mi nie do świad czy my śmier ci bli skiej oso - by. Wy pła ku je my na sze emo cje. Dzień, w któ rym prze sta ła bym pła kać był by ostat nim dniem mo jej pra cy w ho spi cjum. Kil ka dni te mu by łam u rocz ne go chłop czy ka, któ ry po - wo li od cho dzi. Zdia gno zo wa no u nie go no wo twór mó zgu. Wal czy li śmy o nie go dłu go, bo nie mo gli śmy się po go dzić z osta tecz ną dia gno zą. W wy ni ku cho ro by dzie ciak stra cił wzrok. Mi łość swo ich ro dzi ców od bie ra po przez do tyk, przy tu la nie, po ca łun ki. Bar dzo go ko cha ją. Pro szę po wie dzieć, jak moż na wejść do ta kie go do mu na chwi lę? Dla te go mal ca, dla tych wspa nia łych, mło dych, a tak już do świad czo nych lu dzi war to je chać po no cy, przez za spy.. Ta kie spo tka nia przy wra ca ją wia rę w dru gie go czło wie ka. Po ka - zu ją też jak je ste śmy po trzeb ni. Wiem wte dy, że to co ro bi my ma sens. W każ dym z pię - ciu po koi ho spi cjum umar ło po kil ka set osób.* *red. Aga ta Pu stuł ka POL SKA Dzien nik Za chod ni

17 Wy róż nie nie dla dr. n. med. Do mi ni ka Krzy ża now skie go Dr n. med. Do mi nik Krzy ża now ski pie lę gniarz Ho spi cjum we Wro cła wiu. Pie lę - gniarz, od lat za an ga żo wa ny w opie kę ho spi cyj ną i jed no cze śnie kształ cą cy się w opie ce pa lia tyw nej. Dok tor na uk me dycz nych na wro cław skiej AM, czyn ny pra cow - nik Ho spi cjum, ak tyw ny w przy go to wy wa niu, szko le niu i ko or dy no wa niu prac wo lon ta - ria tu ho spi cyj ne go. Ak tyw ny w re gio nal nych i ogól no pol skich dzia ła niach ho spi cyj nych. Obec ny na szko le niach i chęt ny do współ pra cy w wy da rze niach me dial - nych i edu ka cyj nych, or ga ni zo wa nych przez ho spi cja. Przy kład wła ści wej ro li pie lę - gnia rza w opie ce pa lia tyw nej. Wy róż nie nie dla mgr Mo ni ki Ser dak Mgr Mo ni ka Ser dak Psy cho log i Wo lon ta riusz ka w Ho spi cjum w Będ ko wie/trzeb ni cy Psy cho log za trud nio na w Ho spi cjum, ale rów nież pra cu ją ca ja ko wo lon ta riusz i ko or - dy na tor wo lon ta ria tu ho spi cyj ne go. Oso ba an ga żu ją ca wie le swo je go cza su i twór czej ener gii w edu ka cję spo łecz ną i zro zu mie nie ro li Ho spi cjum w śro do wi sku lo kal nym ire gio nal nym. Ak tyw nawpra cach or ga ni za cyj nych na rzecz ho spi cjów, bar dzo za an - ga żo wa na w szko le nia i po pra wia nie swo ich umie jęt no ści. Do sko na ły przy kład po łą - cze nia kom pe ten cji psy cho lo ga nie zbęd ne go w pra cach ho spi cyj nych z en tu zja zmem i za an ga żo wa niem wo lon ta riu sza.

18 IN STY TUT PRAW PA CJEN TA I EDU KA CJI ZDRO WOT NEJ to po wsta ła w 2004 r. fun da cja, po wo ła na przez księ dza Ar ka diu sza No - wa ka dzia ła cza spo łecz ne go i obroń cę praw no si cie li wi ru sa HIV i cho - rych na AIDS. Głów ne ce le dzia łal no ści In sty tu tu to: upo wszech nia nie wśród spo łe czeń stwa praw pa cjen tów i wspie ra nie dzia łań ma ją cych na ce lu ich prze strze ga nie; po dej mo wa nie dzia łań pro wa dzą cych do te go, by pa cjent stał się pod mio tem sys te mu ochro ny zdro wia oraz part ne rem le ka rza w pro ce sie te ra pii; wspie ra nie i ak ty wi za cja śro do wisk dzia ła ją cych na rzecz praw pa cjen ta, w tym dzia ła - nia na rzecz in te gra cji róż nych grup i or ga ni za cji re pre zen tu ją cych pa cjen tów; wspie ra nie roz wią zań sys te mo wych ma ją cych na ce lu do bro pa cjen tów oraz pod no sze - nie świa do mo ści oby wa tel skiej w ob sza rze praw pa cjen ta i po li ty ki zdro wot nej pań stwa; roz wi ja nie współ pra cy mię dzy na ro do wej w ob sza rze praw pa cjen ta i edu ka cji zdro wot - nej; pro pa go wa nie dzia łań ma ją cych na ce lu po pra wę sta nu zdro wia spo łe czeń stwa i po staw pro zdro wot nych. In sty tut Praw Pa cjen ta i Edu ka cji Zdro wot nej współ pra cu je z or ga ni za cja mi zrze sza ją cy mi pa cjen tów oraz eks per ta mi w za kre sie opie ki zdro wot nej, tak w Pol sce jak i za gra ni cą. In sty tut Praw Pa cjen ta i Edu ka cji Zdro wot nej War sza wa, ul. No wo grodz ka 62A l. 315, tel.: (0 22) , faks: (0 22) e -ma il: kon takt@pra wa pa cjen ta.pl; wa pa cjenta.eu kon to: Bank PKO SA Ks. Arkadiusz Nowak Prowincjał Zakonu Ojców Kamilianów Prezes Instytutu Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej. Ukończył studia filozoficzno-teologiczne na Papieskim Wydziale Teologicznym w Warszawie oraz Wydział Socjologii Uniwersytetu Szczecińskiego. Od wielu lat zaangażowany w prace dla dobra zakażonych HIV i chorych na AIDS oraz promocję idei praw pacjenta. Bliska jest mu odpowiedzialnie rozumiana tolerancja, którą krzewi w swojej działalności publicznej. Przez wiele lat pełnił funkcje Pełnomocnika Ministra Zdrowia ds. AIDS i Narkomanii. Kieruje Ośrodkiem Readaptacyjnym Ministerstwa Zdrowia w Konstancinie. W roku 2004 założył Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej. Od maja 2007 pełni funkcję Prowincjała Zakonu Posługujących Chorym (Ojcowie Kamilianie). Laureat wielu nagród i wyróżnień, m.in. w roku 2000 nagrody Sekretarza Generalnego ONZ za walkę z nietolerancją i ksenofobią.

19 Projekt i wykonanie Agnieszka Leśniak Projekt i wykonanie Dorota Dziekiewicz-Pilich