Marketing usług medycznych a dostarczanie niezamówionej informacji handlowej za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej (zagadnienia wybrane)

Transkrypt

1 92 Probl Hig Epidemiol 2009, 90(1): Marketing usług medycznych a dostarczanie niezamówionej informacji handlowej za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej (zagadnienia wybrane) The marketing of medical services and supplying unrequested commercial information via electronic communication channels (chosen issues) Lubomira Wengler 1/, Piotr Popowski 2/ 1/ Zakład Prawa Medycznego, Akademia Medyczna w Gdańsku 2/ Zakład Zdrowia Publicznego i Medycyny Społecznej, Akademia Medyczna w Gdańsku Świadczenia zdrowotne są traktowane w Polsce coraz częściej jako usługi, których lokowanie na rynku wymaga dobrej znajomości metod marketingu. Rozwój środków telekomunikacyjnych pozwala na prowadzenie skoordynowanych działań marketingowych między innymi przy pomocy poczty elektronicznej. Powyższe uwarunkowania skłaniają do zaprezentowania prawnych ograniczeń związanych ze stosowaniem marketingu usług, w tym zdrowotnych, przy użyciu poczty elektronicznej. Prawo europejskie oraz jego polskie implementacje stawiają podmiotom zainteresowanym stosowaniem marketingu bezpośredniego, w tym e mailingu szereg wymagań zasygnalizowanych w artykule. Słowa kluczowe: usługa medyczna, komunikacja elektroniczna, marketing, informacja handlowa, spam Health services in Poland are treated increasingly often as services which should be located on the market with the use of good marketing knowledge. The development of the telecommunication methods enables the management of the coordinated marketing activities by electronic mail, among other methods. These conditions inspired us to present the legal limitations connected with the offer of marketing services, including health services, by electronic mail. The European law and its Polish implementations impose a series of requirements mentioned in this article on the subjects interested in the implementation of direct marketing. Key words: medical service, commercial communication, marketing, commercial information, spam Probl Hig Epidemiol 2009, 90(1): Nadesłano: Zakwalifikowano do druku: Adres do korespondencji / Address for correspondence Dr n. prawnych Lubomira Wengler Zakład Prawa Medycznego Akademii Medycznej w Gdańsku ul Marii Skłodowskiej-Curie 3a, Gdańsk tel , faks , e- mail: lubomira@wp.pl Użyte skróty: Dz.U.UE.L., Dz. Urz. WE L Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej Dz.U. Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Usude Ustawa z dn. 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną Wybrane aksjologiczne i prawne problemy marketingu usług medycznych Komunikacja elektroniczna, zwłaszcza zaś poczta elektroniczna, stanowi z punktu widzenia celów marketingowych coraz atrakcyjniejszy w społeczeństwach informacyjnych sposób nawiązywania kontaktów, a w rezultacie kreowania klienteli i jej zasobów [1]. W tym kontekście warto postawić pytanie o prawne możliwości, a więc także ograniczenia, w zakresie prowadzenia marketingu usług medycznych, w szczególności zaś usług polegających na realizowaniu świadczeń zdrowotnych, za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej. Na pierwszy plan wysuwa się przy tym kwestia uwarunkowanych głównie aksjologicznie, ograniczeń procesu marketingu, w odniesieniu do tej kategorii usług, opartych czy to na normach prawnych, zakazujących określonych zachowań w tej sferze, czy to na normach deontologicznych, zawartych w różnego typu kodeksach etyki zawodowej. W szczególności można wskazać tutaj art. 18b Ustawy z dn. 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej [2], w świetle którego zakład opieki zdrowotnej (zarówno publiczny, jak i niepubliczny) ma prawo podawać do wiadomości publicznej informacje o zakresie i rodzajach udzielanych świadczeń zdrowotnych, z tym że treść i forma tych informacji nie mogą mieć cech reklamy. Nie wchodząc w analizę ww. postanowienia, można już prima facie zauważyć, że:

2 Wengler L i wsp. Marketing usług medycznych a dostarczanie niezamówionej informacji handlowej powyższy zakaz odnosi się do reklamy podanej do wiadomości publicznej (reklamy publicznej) [3]; a contrario zatem nie obejmuje on reklamy niepublicznej, z którą to formułą należy łączyć pojęcie marketingu bezpośredniego [4], skierowanego do zindywidualizowanych adresatów [5], powyższy zakaz nie obejmuje reklamowania, także publicznie, działalności z zakresu promocji zdrowia [3], powyższy zakaz nie eliminuje innych aniżeli reklama publiczna form marketingu usług medycznych. Analogiczne rozwiązanie zawarte jest w art. 56 ust. 1 Ustawy z dn. 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty [6]. Lekarz wykonujący indywidualną praktykę lekarską lub indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską oraz grupowa praktyka lekarska mogą podawać do publicznej wiadomości informacje o udzielanych świadczeniach zdrowotnych, o których mowa w art. 2 tej ustawy, z tym że treść i forma tych informacji nie mogą mieć cech reklamy. A contrario zatem reklama niepubliczna zdaje się stanowić formułę prawnie dopuszczalną. Z kolei ani Ustawa z dn. 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej [7] ani Kodeks etyki zawodowej pielęgniarki i położnej Rzeczypospolitej Polskiej [8], nie zawierają zakazu prowadzenia reklamy publicznej usług realizowanych w ramach indywidualnej praktyki pielęgniarek, położnych, indywidualnej specjalistycznej praktyki pielęgniarek, położnych czy grupowej praktyki pielęgniarek, położnych. Zgodnie jednak z art. 147a 2 Ustawy z dn. 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń [9]: kto podaje do wiadomości publicznej informacje o zakresie i rodzajach udzielanych świadczeń zdrowotnych mające formę i treść reklamy podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. Tak więc i w odniesieniu do tej grupy zawodowej zakaz reklamy publicznej w zakresie wyżej podanym obowiązuje. Już zatem dokonany pobieżnie przegląd regulacji prawnych dowodzi, że zagadnienie marketingu usług medycznych za pomocą środków komunikacji elektronicznej nie jest bezprzedmiotowe. Opracowanie niniejsze odnosi się jednak tylko do wybranych aspektów wpisujących się w zakres ww. zagadnienia, a to kwestii uzyskiwania zgody na przesyłanie informacji handlowej za pomocą wyżej podanych środków. Prawne uwarunkowania ingu Łatwy i tani dostęp do klienta (lub potencjalnego odbiorcy usług) za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w tym przesyłanie pocztą elektroniczną różnego typu informacji dotyczących towarów i usług, może pociągać za sobą częstokroć niepożądane wobec konsumentów i innych podmiotów świadczących usługi społeczeństwa informacyjnego skutki, a także zakłócić funkcjonowanie sieci interaktywnych. Przede wszystkim groźne i drogie staje się zjawisko tzw. spamu [1,10], a więc przesyłania niepożądanej, niezamawianej informacji z reguły o charakterze komercyjnym. W odpowiedzi na te zagrożenia, ściśle związane z transformacją społeczeństw w społeczeństwa informacyjne, zostaje przyjęta przez Parlament Europejski i Radę dyrektywa 2000/31/WE z dn. 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego [11] (dyrektywa o handlu elektronicznym) [12,13], a następnie dyrektywa 2002/58/WE z dn. 12 lipca 2002 r. dotycząca przetwarzania danych osobowych i ochrony prywatności w sektorze łączności elektronicznej (dyrektywa o prywatności i łączności elektronicznej) [14]. W ramach procesu dostosowawczego prawa polskiego do prawodawstwa Unii Europejskiej zostaje uchwalona Ustawa z dn. 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną [15], implementująca dyrektywę o handlu elektronicznym [5]. Usude wprowadza mechanizm ograniczający rozpowszechnianie określonego typu przekazów środkami komunikacji elektronicznej. Przede wszystkim definiuje ona pojęcie informacji handlowej. Stosownie do art. 2 pkt 2 Usude pod pojęciem tym rozumie się każdą informację przeznaczoną bezpośrednio lub pośrednio do promowania towarów, usług lub wizerunku przedsiębiorcy lub osoby wykonującej zawód, której prawo do wykonywania zawodu jest uzależnione od spełnienia wymagań określonych w odrębnych ustawach, z wyłączeniem informacji umożliwiającej porozumiewanie się za pomocą środków komunikacji elektronicznej z określoną osobą oraz informacji o towarach i usługach niesłużącej osiągnięciu efektu handlowego pożądanego przez podmiot, który zleca jej rozpowszechnianie, w szczególności bez wynagrodzenia lub innych korzyści od producentów, sprzedawców i świadczących usługi. Usude nie ma jednak zastosowania do używania poczty elektronicznej lub innego równorzędnego środka komunikacji elektronicznej między osobami fizycznymi, w celach osobistych niezwiązanych z prowadzoną przez te osoby, chociażby ubocznie, działalnością zarobkową lub wykonywanym przez nie zawodem. W piśmiennictwie zwraca się uwagę, że przetłumaczenie zawartego w dyrektywie o handlu elektronicznym pojęcia commercial communication jako informacja handlowa stanowi zabieg niefortunny, a to choćby z tego względu, iż nauka prawa reklamy odróżnia pojęcie reklamy i informacji handlowej [5,16]. To zaś prowadzi do konieczności ustalenia wzajemnego znaczenia obu terminów. Z kolei P. Litwiński proponuje, by w miejsce tego pojęcia wprowadzić termin komunikat handlowy (komercyjny) [17].

3 94 Probl Hig Epidemiol 2009, 90(1): Informacja może mieć charakter informacji handlowej niezależnie od tego, czy jej odbiorcą jest osoba fizyczna czy jednostka organizacyjna, np. osoba prawna. W szczególności wysłanie zatem przekazu odpowiadającego cechom informacji handlowej zarówno na osobisty adres poczty elektronicznej (personal ), jak i na adres poczty elektronicznej jednostki organizacyjnej (corporate ) podlegać będzie w świetle prawa polskiego reżimowi prawnemu Usude [10]. Informacja handlowa w świetle Usude winna spełniać pewne wymogi (art. 9 ust.1-2 Usude). I tak należy ją wyraźnie wyodrębnić i oznaczyć w sposób niebudzący wątpliwości, z jakim typem informacji odbiorca ma do czynienia. Informacja taka ma nadto zawierać: oznaczenie podmiotu, na którego zlecenie jest ona rozpowszechniana, oraz jego adresy elektroniczne, wyraźny opis form działalności promocyjnej, w szczególności obniżek cen, nieodpłatnych świadczeń pieniężnych lub rzeczowych i innych korzyści związanych z promowanym towarem, usługą lub wizerunkiem, a także jednoznaczne określenie warunków niezbędnych do skorzystania z tych korzyści, o ile są one składnikiem oferty, wszelkie informacje, które mogą mieć wpływ na określenie zakresu odpowiedzialności stron, w szczególności ostrzeżenia i zastrzeżenia. W art. 10 ust. 1 Usude Ustawodawca wprowadza expressis verbis zakaz przesyłania niezamówionej informacji handlowej, skierowanej do oznaczonego odbiorcy za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w szczególności poczty elektronicznej (tzw. zakaz spammingu). Informacja nie będzie miała takiego charakteru (a zatem będzie traktowana jak informacja handlowa zamówiona), jeżeli odbiorca wyraził zgodę na jej otrzymywanie, w szczególności udostępnił w tym celu identyfikujący go adres elektroniczny (opcja optin). Zgoda nie może przy tym zostać wyrażona przez czynności konkludente. W świetle bowiem art. 4 ust. 1 pkt 1 Usude nie może być ona ani domniemana ani dorozumiana z oświadczenia woli o innej treści. Co więcej zgoda jest odwoływalna w każdym czasie. Ustawodawca nie wymaga, by była ona wyrażona w jakiejś zastrzeżonej formie, np. pisemnej. Należy pamiętać jednak o tym, że to usługodawcę obciąża obowiązek wykazania dla celów dowodowych, że zgoda taka została udzielona. Siłą rzeczy zatem usługodawca winien dążyć do stworzenia materialnego dowodu, że tak rzeczywiście było. Przesyłanie niezamówionej informacji handlowej jest bowiem z jednej strony wykroczeniem w świetle art. 24 Usude, podlegającym karze grzywny, ściganym na wniosek pokrzywdzonego, z drugiej - stanowi czyn nieuczciwej konkurencji [18] w rozumieniu Ustawy z dn. 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji [19]. W piśmiennictwie podkreśla się przy tym, że Ustawodawca, dokonując implementacji dyrektywy o handlu elektronicznym do prawa polskiego, pominął właściwie jej art. 8, nakładający na Państwa Członkowskie obowiązek zapewnienia, żeby używanie informacji handlowych, które są częścią lub stanowią usługę społeczeństwa informacyjnego świadczoną przez przedstawiciela zawodu regulowanego (wolny zawód), było dozwolone pod warunkiem zgodności z zasadami wykonywania zawodu, dotyczącymi w szczególności niezależności, godności i prestiżu zawodu, tajemnicy zawodowej i rzetelności wobec klientów i innych przedstawicieli zawodu [5]. Podobnie rzecz się przedstawia w odniesieniu do przesyłania informacji handlowej przez usługodawcę do swoich klientów. Usude nie wyróżnia w ogóle kontaktów już istniejących, poddając je ogólnemu reżimowi prawnemu. Tymczasem w świetle art. 13 ust.2 dyrektywy o prywatności, w przypadku gdy osoba fizyczna lub prawna otrzymuje od swoich klientów szczegółowe elektroniczne dane kontaktowe dla potrzeb poczty elektronicznej, w kontekście sprzedaży produktu lub usługi, zgodnie z dyrektywą 95/46/WE, ta sama osoba fizyczna lub prawna może używać tych szczegółowych elektronicznych danych kontaktowych na potrzeby wprowadzania na rynek swoich własnych produktów podobnych lub usług, pod warunkiem że klienci zostali jasno i wyraźnie poinformowani o możliwości sprzeciwienia się, w sposób wolny od opłat i prosty, takiemu wykorzystywaniu elektronicznych danych kontaktowych w chwili ich zbierania oraz przy każdej okazji otrzymywania wiadomości, w przypadku klientów, którzy początkowo nie sprzeciwili się takiemu wykorzystywaniu (opcja opt-out) [5]. Rozważania dotyczące regulacji w zakresie ochrony prawnej przed niezamówioną informacją handlową Obowiązująca regulacja prawna odnosząca się do ochrony przed niezamówioną informacją handlową od dłuższego czasu stanowi przedmiot krytyki [20]. Sformułowany przez Ustawodawcę zakaz przesyłania tego typu informacji nie jest bowiem przestrzegany przez tę, oportunistyczną część społeczeństwa informacyjnego, która ważąc korzyści związane z jego naruszeniem oraz ewentualne dość iluzoryczne jednak sankcje z tego tytułu, godzi się na nieprzestrzeganie prawa gwoli osiągnięcia efektu marketingowego. Nie ulega wątpliwości, że zadośćuczynienia oraz odszkodowania zasądzone przez sądy polskie w porównaniu do żmudnej drogi procesowej, którą musi przejść osoba, której prawa zostały naruszone poprzez przesłanie niezamówionej informacji handlowej [10, 21-23] jak i traktowanie tego typu zachowania w kategoriach niewinnego wykroczenia, nie służy kształtowaniu postawy legalistycznej [24]. Z danych statystycznych

4 Wengler L i wsp. Marketing usług medycznych a dostarczanie niezamówionej informacji handlowej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji wynika, że ilość wszczętych postępowań w sprawach o wykroczenia polegające na przesyłaniu niezamówionej informacji handlowej (w latach Policja wszczęła 72 postępowania w sprawach o ukaranie na podstawie art. 24 Usude, przy czym tylko w 53 przypadkach złożono do sądów grodzkich wnioski o ukaranie sprawcy) [20] w stosunku do dostrzegalnego nawet przez laika - masowego zalewu spamem, ma wymiar wręcz marginalny, co z kolei dowodzi, pośrednio, nieadekwatności istniejących instrumentów prawnych do siły samego zjawiska [20]. Mając powyższe na uwadze Rada Ministrów przyjęła 3 lipca 2007 r projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez ministra transportu, zwany dalej Projektem [25].W ramach proponowanych w nim zmian w zakresie regulacji antyspamowych, można wyróżnić następujące, zagadnienia: przypisanie ogółu kompetencji dot. zwalczania zjawiska spamu Prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej, zwanemu dalej Prezesem UKE, wprowadzenie pojęcia informacji niezamówionej, obejmującego również informację handlową w rozumieniu Usude [26], jak i określenie wymogów, jakim winna ona odpowiadać, określenie zakazu przesyłania informacji niezamówionej bez uzyskania uprzedniej zgody (opcja opt-in), utworzenie przez Prezesie UKE ogólnopolskiego punktu przyjmowania zgłoszeń o przesyłaniu informacji niezamówionych, nałożenie na dostawców usług telekomunikacyjnych i operatorów obowiązku udzielania w wyznaczonym terminie informacji umożliwiających Prezesowi UKE wypełnianie zadań, pod rygorem kar pieniężnych ustalanych przez Prezesa UKE, zobowiązanie dostawców usług telekomunikacyjnych do utworzenia punktów przyjmowania skarg dotyczących naruszenia bezpieczeństwa telekomunikacyjnego, w tym incydentów przesyłania bądź otrzymywania informacji niezamówionej, w ramach oferowanych przez nich usług, pod rygorem kar pieniężnych nakładanych przez Prezesa UKE, przyznanie Prezesowi UKE kompetencji do nakładania kar pieniężnych na każdego, kto przesyła, zleca przesyłanie lub odnosi korzyści z przesłania w drodze decyzji administracyjnej. Przechodząc do sprawozdania wybranych, podstawowych kierunków zmian w zakresie regulacji antyspamowej, objętych Projektem, należy przede wszystkich zauważyć, że zawiera on postanowienia odnoszące się do zmiany Usude. I tak Projekt przewiduje: uchylenie przepisów art. art. 10, 24 i 25 Usude, co w kontekście proponowanych w nim zmian Ustawy Prawo telekomunikacyjne, o czym dalej, jest jak najbardziej uzasadnione, nakładanie w drodze decyzji administracyjnej kar administracyjnych z tytułu naruszenia obowiązków określonych w art. 9 Usude w wysokości od 100 do 5000 PLN. Konieczne jest podkreślenie, że Projekt zakłada wprowadzenie do Ustawy Prawo telekomunikacyjne nowej kategorii informacji, a mianowicie, informacji niezamówionej. Informacja taka jest definiowana tamże jako informacja mająca w szczególności charakter ideologiczny, polityczny, rozrywkowy, charytatywny lub informacja handlowa w rozumieniu Usude, przesłana do oznaczonego odbiorcy lub grupy odbiorców za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub z wykorzystaniem automatycznych systemów wywołujących, wizjofonu, telefaksu, telefonu lub podobnego środka bezpośredniego porozumiewania się na odległość, na otrzymanie której odbiorca uprzednio nie wyraził zgody, w szczególności poprzez udostępnienie w tym celu identyfikującego go adresu elektronicznego lub innych danych umożliwiających porozumiewanie się na odległość. W świetle tak sformułowanej definicji każda informacja, co do której nie wyrażono uprzednio zgody (opcja opt-in) na jej przesłanie w sposób wyżej podany, stanowi niezamówioną informację, a informacja handlowa jest tylko szczególnym typem takiej informacji, poddanym również reżimowi Usude (w projekcie zawarta jest reguła interpretacyjna, że Ustawa Prawo telekomunikacyjne nie narusza Usude). Proponowane rozwiązanie wykracza zatem wyraźnie poza wymogi implementacji dyrektywy o handlu elektronicznym, posługującej się pojęciem commercial communication. Wprawdzie w Projekcie wymienia się tylko niektóre typy informacji niezamówionej, a to m.in. o charakterze ideologicznym, rozrywkowym czy charytatywnym, zabieg ten jednak ma wyłącznie wymiar egzemplifikacyjny i trudno powiedzieć właściwie, czemu ma służyć. Rozszerzenie zakazu na każdy typ informacji wydaje się co najmniej niewłaściwe, utrudniając ponad miarę i potrzeby ochrony kontakt z potencjalnym jej odbiorcą. Wobec bowiem pojemnego zakresu terminu informacja nawet dotychczas tolerowane - odpowiednio sformułowane pytanie, o to, czy adresat zgadza się na otrzymywanie drogą elektroniczną informacji handlowej, zawierające zwykle krótki opis podmiotu, który o nią ubiega się, a także wyjaśnienie (również skondensowane), czego ewentualnie miałaby ona dotyczyć [27], nie będzie mogło zostać zadane przy użyciu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Wydawać by się mogło przy tym prima facie że Projekt liberalizuje nieco wymogi dotyczące pozyska-

5 96 Probl Hig Epidemiol 2009, 90(1): nia takiej zgody. Mowa jest w nim bowiem o wyrażeniu zgody w szczególności poprzez udostępnienie adresu elektronicznego, to zaś sugerowałoby, dopuszczalność wyrażenia jej także przez czynności konkludente. Taka interpretacja jest jednak niedopuszczalna. Stosownie bowiem do obowiązującego art. 174 Ustawy z dn. 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne, jeżeli przepisy Ustawy wymagają wyrażenia zgody przez abonenta lub użytkownika końcowego, zgoda ta: 1. nie może być domniemana lub dorozumiana z oświadczenia woli o innej treści; 2. może być wyrażona drogą elektroniczną, pod warunkiem jej utrwalenia i potwierdzenia przez użytkownika; 3. może być wycofana w każdym czasie, w sposób prosty i wolny od opłat. Projekt, tak jak i Usude, formułuje explicite zakaz przesyłania informacji niezamówionej, jak i przenosi na wysyłającego ciężar dowodu, że taka zgoda została udzielona. Zakaz nie obejmuje jednak w świetle jego postanowień używania poczty elektronicznej lub innego środka porozumiewania się na odległość przez osoby fizyczne w celach osobistych, niezwiązanych z prowadzoną przez te osoby, chociażby ubocznie, działalnością zarobkową, wykonywanym zawodem lub pełnioną funkcją. Szukając elementów kontynuacyjnych, zauważyć należy, że Projekt tak jak i obecnie Usude traktuje przesyłanie ww. informacji w kategoriach czynu nieuczciwej konkurencji. W świetle proponowanych zmian każda informacja, przesłana po uprzednim uzyskaniu zgody odbiorcy winna spełniać pewne wymogi, a to zawierać oznaczenie wysyłającego, jego adres korespondencyjny oraz swoistego rodzaju pouczenie o możliwości i sposobie odwołania zgody. Informacja handlowa winna nadto odpowiadać wymogom określonym w art. 9 Usude, pod rygorem sankcji w postaci nakładanych w formie decyzji administracyjnej kar administracyjnych [5]. Projekt przewiduje rozszerzenie kręgu podmiotów ponoszących odpowiedzialność prawną za niezamówioną informację. Zakłada on, że Prezes UKE będzie mógł w drodze decyzji administracyjnej ukarać karą pieniężną w wysokości od 100 do PLN nie tylko tego, kto przesyła taką informację, ale także tego, kto zleca takie działanie lub odnosi z tego tytułu korzyści. Skuteczność działań sankcjonujących zakaz przesyłania informacji niezamówionej ma być gwarantowana przez regulacje o utworzeniu ogólnopolskiego punktu przyjmowania zgłoszeń o przesyłaniu informacji niezamówionych, jak i nałożeniu pewnych obowiązków na dostawców usług telekomunikacyjnych. I tak Projekt zakłada utworzenie przy Prezesie UKE ww. punktu w szczególności w celu gromadzenia i przetwarzania informacji na potrzeby prowadzonych postępowań, ale także dla wykrywania i eliminowania przypadków masowego przesyłania informacji niezamówionych. To ostatnie rozwiązania współgra niewątpliwie z zawartym w Projekcie postanowieniu w świetle, którego Prezes UKE wszczyna z urzędu postępowanie w sprawach o nałożenie kary pieniężnej, które ze względu na liczbę (tu zatem pojawia się kwestia masowego przesyłania informacji) lub cel przesyłania informacji niezamówionych, stanowią zagrożenie dla świadczenia usług drogą elektroniczną lub usług telekomunikacyjnych. Powyższe rozwiązanie, aczkolwiek zrozumiałe w kontekście zwykle wymienianych zagrożeń związanych ze spamem [10], nie wydaje się jednak poprawne od strony techniki prawodawczej. Przesłanki uaktywnienia kompetencji orzeczniczej organu administracji publicznej są bowiem tutaj niedookreślone. Obowiązek utworzenia i prowadzenia punktów przyjmowania skarg dotyczących naruszenia bezpieczeństwa telekomunikacyjnego, w tym incydentów przesyłania bądź otrzymywania informacji niezamówionej, w ramach oferowanych usług zostaje nałożony w Projekcie na dostawców usług telekomunikacyjnych, przede wszystkim w celu umożliwienia abonentom zgłaszania przypadków naruszeń bezpieczeństwa telekomunikacyjnego. Nadto też dostawcy w przypadku ujawnienia masowego przesyłania informacji niezamówionej w ramach dostarczanych usług będą zobowiązani w świetle Projektu do ustalenia zakończenia sieci, z którego zostały takie informacje wysłane oraz metody ich przesyłania, a następnie poinformowania ogólnopolskiego punktu przyjmowania zgłoszeń przy Prezesie UKE o zlokalizowaniu zakończenia sieci oraz podjętych przez nich działaniach z tym związanych. Projekt przewiduje jeszcze inne obowiązki i rozwiązania, których wobec ograniczonego zakresu niniejszego opracowania nie sposób przedstawić. Wydaje się jednak, że szczególną ochronę obejmuje się w nim te sytuacje, w którym informacja niezamówiona ma wymiar masowy czy narusza bezpieczeństwo telekomunikacyjne w inny sposób. Podsumowanie Opracowanie niniejsze nie wyczerpuje problematyki przesyłania informacji niezamówionej. Jego celem jest wyłącznie sygnalizacja oraz krótka analiza tego zagadnienia w kontekście marketingu usług medycznych. Warto jednak zwrócić uwagę, że stosowanie metod marketingowych przez świadczeniodawców medycznych w opisanym wyżej zakresie wymaga znajomości skomplikowanych, pod względem terminologicznym, regulacji prawnych. Opracowanie niniejsze sporządzono w oparciu o egzegezę tekstów aktów normatywnych oraz przegląd wybranych stron www. Stan prawny na

6 Wengler L i wsp. Marketing usług medycznych a dostarczanie niezamówionej informacji handlowej Piśmiennictwo / References 1. Supernat J. Zarządzanie. Kolonia Ltd. Wrocław 2005: , ***Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej, Dz. U. z 2007, Nr 14, poz. 89 ze zm. (tekst jednolity). 3. Rek T [w:] Dercz M, Rek T. Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej. Komentarz, Lex Prestige, 2007; Kotler P. Marketing. Analiza, planowanie, wdrażanie i kontrola. Felberg.Warszawa 1999: Konarski X. Komentarz do ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Difin. Warszawa ***Ustawa z dn. 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, Dz. U. z 2005 r., Nr 226, poz ze zm. (tekst jednolity). 7. ***Ustawa z dn. 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej, Dz. U. z 2001, Nr 57, poz. 602 ze zm. (tekst jednolity). 8. ***Kodeks etyki zawodowej pielęgniarki i położnej Rzeczypospolitej Polskiej, 9. ***Ustawa z dn. 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń, Dz. U. Nr 12, poz. 114 ze zm. 10. Krochmal-Węgrzyn A. Spam-użycie poczty elektronicznej w celach komercyjnych. Przegląd Prawa Handlowego, 2005; ***Dyrektywa 2000/31/WE z dn. 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego, Dz.U.UE.L Dz.U.UE-sp Kot D. Dyrektywa Unii Europejskiej o handlu elektronicznym i jej implikacje. Kwartalnik Prawa Prywatnego 2001; Stosio A. Umowy zawierane przez Internet, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 2002: ***Dyrektywa 2002/58/WE z dn. 12 lipca 2002 r. dotycząca przetwarzania danych osobowych i ochrony prywatności w sektorze łączności elektronicznej, Dz.U.UE.L Dz.U.UE-sp ***Ustawa z dn. 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną, Dz.U ze zm. 16. Frań A. Komentarz do art. 2 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną, Dz.U , LEX/el stan prawny: , Lex Prestige 2007; Litwiński P. Prawo Internetu (red.) Podrecki P. Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis. Warszawa 2004: Nowińska E. Nieuczciwa reklama w Internecie problemy prawne, [w:] Skubisz R (red.). Internet problemy prawne. Polihymnia. Lublin ***Ustawy z dn. 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, Dz. U. z 2003, Nr 153, poz ze zm. 20. ***Propozycje zmian prawa, lacznosc/telekomunikacja/projekty/projekty_ustaw/. 21. Meller A. Pierwszy proces spamera w Polsce, internetstandard.pl/news/60863.html. 22. Meller A. Kolejne etapy krucjaty antyspamowej, www. networld.pl/news/news.asp Kucharski P., Społeczne i prawne aspekty spamu, pl/esej/. 24. Augustyniak Sz. Grupa ziejąca spam, news/68367.html. 25. ***Projekt zmian prawa, htm.; Rączka G. Informacja handlowa w prawie polskim, Radca Prawny 2006; 4: ***Ochrona konsumentów przed spamem, pl/pl/ochrona_konsumentow/konsument_w_sieci/spam.