Regulamin konkursu "Mój organizm - wiem jak funkcjonuje i dbam o jego zdrowie."

Transkrypt

1 Zespół Szkół nr 1 ul. Wojska Polskiego Sępólno Krajeńskie Nauczyciele przyrody Regulamin konkursu "Mój organizm - wiem jak funkcjonuje i dbam o jego zdrowie." 1.Organizator konkursu: Zespół Szkół nr 1 w Sępólnie Krajeńskim. 2. Termin konkursu: 18 maja 2004 r. Godzina Uczestnicy konkursu: uczniowie szkoły podstawowej ( zespół 3-osobowy). 4. Cele konkursu: - poznanie budowy i funkcjonowanie organizmu człowieka; - promowanie zdrowego stylu Ŝycia; - wykorzystanie wiadomości i umiejętności w sytuacjach problemowych. 5. I etap ma formę testu pisemnego obejmującego 30 pytań zamkniętych. KaŜde pytanie punktowane jest w skali 0-1. Czas pisania testu - 30 minut. 6. II etap ma formę praktyczną. Obejmować będzie zagadnienia z zakresu zasad racjonalnego Ŝywienia, zapotrzebowania organizmu ma produkty Ŝywnościowe oraz zdrowego stylu Ŝycia. Czas pracy - 15 minut + 10 minut na prezentację. Forma prezentacji inwencja własna. 7. Literatura: podręczniki zatwierdzone przez MENiS. 8. Skład komisji: -przedstawiciele Zespołu Szkół nr 1 w Sępólnie Krajeńskim - organizatorzy i dyrekcja; -nauczyciele innych szkół podstawowych - goście, -zaproszony pracownik słuŝby zdrowia. 9. Zgłoszenia do udziału w konkursie prosimy przesyłać do 30 kwietnia 2004r. na w/w adres bądź telefonicznie lub faksem ( tel./fax ). 10. Wszelkie kwestie sporne rozstrzyga komisja. Organizatorzy: Joanna Dobber-Szczepańska - nauczyciel przyrody, Damian Nagel - nauczyciel biologii.

2 SZKOŁA: Czas przeznaczony na rozwiązanie testu wynosi 30 minut. W kaŝdym zadaniu prawidłowa jest tylko jedna odpowiedź. 1.Pokarmy pochodzenia roślinnego to: a) chleb i wędliny c) kasze i jogurty b) pieczywo i makarony d) masło i smalec. 2.Produkty zawierające cukry w duŝych ilościach to: a) ziemniaki i groch c) banany i woda mineralna b) mięso i fasola d) smalec i olej. 3. Do substancji organicznych naleŝą: a) białka i cukry c) białka, cukry, tłuszcze i witaminy b) białka, cukry i tłuszcze d) białka, cukry, tłuszcze, witaminy i sole mineralne. 4. Do nadwagi prowadzi nadmierne spoŝywanie: a) cukrów c) cukrów i tłuszczów b) tłuszczów d) białek, cukrów i tłuszczów. 5. JeŜeli masz ochotę na coś słodkiego i zdrowego, to zjesz: a) jabłko c) sałatkę warzywną b) kanapkę z sałatą i serem d) ulubione ciastka. 6. Podstawą Ŝycia na Ziemi są: a) białka c) tłuszcze b) cukry d) witaminy i sole mineralne. 7. Źródłem witamin dla naszego organizmu jest: a) woda mineralna b) poŝywienie c) on sam, poniewaŝ ma zdolność wytwarzania większości witamin d) wyłącznie pokarm pochodzenia roślinnego. 8. Przyczyną krzywicy, groźnej choroby, która wykrzywia kości u małych dzieci, jest niedobór witaminy: a) A c) C b) B d) D. 9. Aby warzywa i owoce zawierały cenne dla nas witaminy, naleŝy je zjadać: a) świeŝe oraz w ich naturalnej postaci b) świeŝe oraz odpowiednio długo gotowane c) świeŝe i umyte, obojętnie jak przygotowane i podane d) umyte, bez znaczenia jak świeŝe i jak przygotowane.

3 10. Trawienie pokarmu umoŝliwiają substancje chemiczne wytwarzane w róŝnych odcinkach przewodu pokarmowego, które nazywamy: a) substancjami trawiącymi c) enzymami trawiennymi b) enzymami trawiącymi d) substancjami trawiennymi. 11. Po zakończeniu trawienia z poŝywienia powstają małe cząstki, które opuszczają przewód pokarmowy i dostają się do krwi. Odbywa się to w: a) przełyku c) jelicie cienkim b) Ŝołądku d) jelicie grubym. 12. Nasze jelita prawidłowo pracują, jeśli: a) jemy owoce c) nie prowadzimy siedzącego trybu Ŝycia b) wypijamy odpowiednie ilości płynów d) wszystkie odpowiedzi są poprawne. 13. Niestrawność, objawiająca się bólem brzucha, powstaje kiedy: a) jemy powoli i długo gryziemy pokarm c) jemy zbyt często b) jemy szybko i niedokładnie gryziemy pokarm d) wszystkie odpowiedzi są poprawne. 14. Fast food, czyli szybki posiłek, jest: a) praktyczny, poniewaŝ zawiera podstawowe składniki odŝywcze, a jego przygotowanie nie wymaga wiele czasu b) niezdrowy, poniewaŝ przygotowany jest najczęściej z nieświeŝych produktów c) niezdrowy, poniewaŝ zawiera duŝo szkodliwych tłuszczów d) zdrowy, poniewaŝ jest łatwo trawiony przez organizm. 15. Aby dbać o swój organizm musisz dostarczać mu: a) wyłącznie naturalne składniki b) produkty zawierające substancje oznaczone E-441 oraz E-330, poniewaŝ wspomagają one układ odpornościowy c) produkty zawierające sztuczne barwniki i konserwanty, poniewaŝ są dłuŝej przydatne do spoŝycia d) róŝnorodne produkty, bez względu na substancje, które się w nich znajdują. 16. Aby uwolnić energię ze spoŝywanych produktów, naleŝy dostarczyć organizmowi: a) wody c) dwutlenku węgla b) tlenu d) witamin. 17. Niektóre organy wymagają dostarczenia duŝych ilości energii, poniewaŝ pracują bez przerwy przez całe nasze Ŝycie. Najwięcej energii zuŝywają: a) serce i mózg c) narządy róŝnych zmysłów np. oko czy ucho b) mięśnie d) narządy układu rozrodczego.

4 18. Człowiek moŝe Ŝyć bez powietrza: a) godzinę c) kilka minut b) pół godziny d) minutę. 19. Mięśnie szkieletowe pracują zawsze w parach. Kiedy jeden się kurczy, to drugi się rozciąga. Pracę wykonuje ten, który się: a) kurczy b) rozciąga. 20. Praca mięśni jest kontrolowana przez układ: a) kostny c) nerwowy b) krwionośny d) oddechowy. 21. Składniki krwi produkowane są wewnątrz niektórych: a) mięśni szkieletowych c) organów układu oddechowego b) organów układu pokarmowego d) kości. 22. Do narządów rozrodczych męskich zaliczamy: a) 2 jajniki, 2 nasieniowody, pochwę b) 2 jajniki, 2 nasieniowody, przewód moczowo-płciowy c) 2 jądra, 2 nasieniowody, pochwę d) 2 jądra, 2 nasieniowody, przewód moczowo-płciowy. 23. Charakterystyczna cecha budowy ciała kobiety to: a) wąskie ramiona c) wąskie biodra b) szerokie ramiona d) silnie rozwinięte mięśnie. 24. Wiemy, Ŝe zapłodnienie jest to połączenie się komórki jajowej z plemnikiem. Odbywa się ono jedynie w: a) jajniku c) macicy b) jajowodzie d) pochwie. 25. Choroby zakaźne wywoływane są najczęściej przez bakterie lub wirusy. Warunki sprzyjające rozwojowi tych drobnoustrojów to: a) mała wilgotność powietrza zimą c) niskie temperatury powietrza zimą b) obecność światła słonecznego d) gwałtowne zmiany temperatury powietrza. 26. Organizm, który Ŝyje kosztem drugiego organizmu, przynosząc mu szkodę to: a) drapieŝnik c) drobnoustrój b) pasoŝyt d) Ŝadna odpowiedź nie jest prawidłowa. 27. Odporność organizmu moŝemy zwiększyć przez: a) higieniczny tryb Ŝycia c) unikanie nałogów b) częsty kontakt z przyrodą d) wszystkie odpowiedzi są prawidłowe. 28. Szczepienia ochronne polegają na wstrzyknięciu do organizmu drobnoustrojów chorobotwórczych, które mają pobudzić go do wytwarzania przeciwciał odpornościowych. Podawane drobnoustroje są: a) osłabione, aby nie wywołały choroby

5 b) wzmocnione, aby pobudziły układ odpornościowy do szybkiej reakcji c) osłabione, aby uśpiły układ odpornościowy organizmu d) neutralne dla organizmu, czyli nie wywołują Ŝadnej reakcji. 29. W okresie dojrzewania, często zdarzają się omdlenia. Jak powinieneś postąpić, kiedy będziesz świadkiem takiego zdarzenia? a) postawisz zemdlonego na nogi lub posadzisz na krześle b) podasz mu do ust coś do picia c) połoŝysz zemdlonego w taki sposób, aby miał uniesione nogi d) nie ruszysz takiej osoby, aby jej nie zaszkodzić. 30. Antybiotyki to substancje produkowane przez niektóre grzyby. Człowiek wykorzystuje je do zwalczania: a) bakterii c) bakterii i wirusów b) wirusów d) Ŝadna odpowiedź nie jest prawidłowa. Karta odpowiedzi: 1. B 27. D 2. A 28. A 3. C 29. C 4. C 30. A 5. A 6. A 7. B 8. D 9. A 10. C 11. C 12. D 13. B 14. C 15. A 16. B 17. A 18. C 19. A 20. C 21. D 22. D 23. A 24. B 25. D 26. B

6 śyj ZDROWO plakatu. Przedstaw plastycznie hasło: śyj zdrowo - stosując formę Zasady punktowania : I. Wartość merytoryczna plakatu : 1. Zasady dobrego odŝywiania się, np. : - prawidłowy dobór produktów Ŝywnościowych - spoŝywanie zdrowej i świeŝej Ŝywności - prawidłowe zaplanowanie kolejnych posiłków ( regularne spoŝywanie posiłków ) - higieniczne warunki przyrządzania i spoŝywania posiłków. 2. Zapewnienie organizmowi niezbędnej ilości snu ( co najmniej 7 godzin ). 3. Ruch fizyczny, najlepiej na świeŝym powietrzu. 4. Kontakt z przyrodą. 5. Unikanie nałogów, np. : - picia alkoholu - palenia papierosów - zaŝywania narkotyków - oglądania w nadmiarze telewizji - spędzania wolnego czasu wyłącznie przed komputerem. 6. Przestrzeganie zasad higieny osobistej. JeŜeli w plakacie ujęto : a) 1-2 wymienione wyŝej punkty przyznaje się 1p. b) 3-4 wymienione wyŝej punkty przyznaje się 2p. c) 5-6 wymienionych wyŝej punktów przyznaje się 3p. II. Estetyka plakatu. 1-2 p. III. Prezentacja plakatu. 1-2 p.

7 Suma punktów za część praktyczną konkursu wynosi : -- I. maksymalnie 3 p. II. maksymalnie 2 p. III. maksymalnie 2 p p. Zestaw pytań dodatkowych przygotowanych na wypadek dogrywki, spowodowanej uzyskaniem przez druŝyny tej samej ilości punktów, zdobytej łącznie w etapie pierwszym (rozwiązanie testu) oraz etapie drugim (przygotowanie i prezentacja plakatu). 1. Która czynność wymaga dostarczenia największej ilości tlenu? a) pływanie b) marsz c) czytanie d) spanie 2. Liczba oddechów człowieka zaleŝy od jego wieku i cięŝaru ciała. Ile razy na minutę oddycha w spoczynku osoba w twoim wieku? a) około 10. razy b) około 20. razy c) około 30. razy c) około 40. razy 3. Co dzieje się w płucach człowieka? a) z płuc do krwi przechodzi tlen b) z płuc do krwi przechodzi dwutlenek węgla c) z krwi do płuc przechodzi tlen d) wymiana gazowa odbywa się w dowolnym kierunku 4. Człowiek moŝe Ŝyć bez powietrza a) jedną godzinę b) pół godziny c) kilka minut d) jedną minutę. 5. Szkielet dorosłego człowieka zbudowany jest z a) około stu kości b) około dwustu kości c) około trzystu kości d) około czterystu kości. 6. Mięśnie pracujące zaleŝnie od naszej woli to a) mięśnie oddechowe b) mięśnie budujące serce

8 c) mięśnie układu pokarmowego d) mięśnie szkieletowe. 7. Aby nasze ciało mogło wykonać ruch, poszczególne jego układy muszą działać w odpowiedniej kolejności. Wybierz prawidłową kolejność. a) układ szkieletowy, mięśniowy, nerwowy b) układ mięśniowy, szkieletowy, nerwowy c) układ nerwowy, szkieletowy, mięśniowy d) układ nerwowy, mięśniowy, szkieletowy 8. Zapłodnienie zazwyczaj polega na połączeniu się a) jednej komórki jajowej z jednym plemnikiem b) jednej komórki jajowej z większą ilością plemników c) większej ilości komórek jajowych z jednym plemnikiem d) większej ilości komórek jajowych z większą ilością plemników. 9. Jeśli w tym samym czasie zostają zapłodnione dwie komórki jajowe, to powstaje ciąŝa bliźniacza, a bliźnięta a) nie róŝnią się od siebie wyglądem zewnętrznym b) róŝnią się od siebie wyglądem zewnętrznym. 10. Organizm nabywa nowych cech, które w przyszłości umoŝliwiają człowiekowi spełnienie roli rodzica w okresie a) zarodkowym b) płodowym c) niemowlęcym d) dojrzewania. 11. Zmiany fizyczne zachodzące u dorastających dziewcząt i chłopców są wywoływane przez substancje chemiczne nazywane a) enzymami b) hormonami c) przeciwciałami d) utleniaczami. 12. Takie czynniki, jak alkohol, dym tytoniowy, stres lub złe odŝywianie się, prowadzą do a) chorób nowotworowych b) chorób zakaźnych c) chorób pasoŝytniczych d) chorób brudnych rąk. 13. Opuchnięcie twarzy, zwłaszcza w okolicach uszu, wysoka temperatura ciała oraz złe samopoczucie, to objawy a) anginy b) róŝyczki c) świnki d) ospy wietrznej.

9 14. Organizm, który Ŝyje kosztem drugiego organizmu przynosząc mu szkodę, to a) konkurent b) drapieŝnik c) pasoŝyt d) drobnoustrój. 15. Szczepienia ochronne mają za zadanie zmobilizować organizm do wytwarzania a) przeciwciał odpornościowych b) osłabionych szczepów bakteryjnych c) osłabionych szczepów wirusowych d) antybiotyków. 16. Kiedy będziesz świadkiem wypadku, to o pomoc poprosisz kolejno a) policję, straŝ poŝarną, pogotowie ratunkowe b) straŝ poŝarną, policję, pogotowie ratunkowe c) pogotowie ratunkowe, policję, straŝ poŝarną d) pogotowie ratunkowe, straŝ poŝarną, policję. 17. Robaki wywołujące choroby człowieka to np. glista ludzka, tasiemiec uzbrojony i tasiemiec nieuzbrojony. śyją one w: a) drogach oddechowych b) mięśniach c) przewodzie pokarmowym d) krwi. 18. Salmonella, to a) bakteria, która znajduje się najczęściej w nieświeŝym poŝywieniu b) bakteria, która znajduje się najczęściej w odchodach zwierząt c) bakteria, która znajduje się najczęściej w drogach oddechowych d) bakteria, która znajduje się najczęściej w narządach rozrodczych. 19. Diagnoza to a) opinia lekarza o stanie zdrowia pacjenta b) rozpoznanie choroby przez lekarza c) ustalenie przez lekarza sposobu leczenia danej choroby d) opinia pacjenta o swoim stanie zdrowia, przekazana lekarzowi. 20. Główną przyczyną trądziku młodzieńczego jest a) brak higieny osobistej b) nadmierne stosowanie uŝywek c) wydzielanie przez skórę nadmiernej ilości substancji tłuszczowych d) kontakt z osobami o podobnych dolegliwościach.