RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ

Transkrypt

1 Nadzór pedagogiczny System Ewaluacji Oświaty RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ Gimnazjum w Waganowicach Waganowice Kuratorium Oświaty w Krakowie

2 Wstęp Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole przez wizytatorów do spraw ewaluacji. Raport z ewaluacji problemowej dotyczy jednego lub kilku z przedstawionych poniżej wymagań państwa. Ewaluacja zewnętrzna polega na zbieraniu i analizowaniu informacji na temat funkcjonowania szkoły w obszarach wyznaczonych przez wymagania państwa: 1. Szkoła lub placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój uczniów. 2. Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się. 3. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. 4. Uczniowie są aktywni. 5. Respektowane są normy społeczne. 6. Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji. 7. Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych. 8. Promowana jest wartość edukacji. 9. Rodzice są partnerami szkoły lub placówki. 10. Wykorzystywane są zasoby szkoły lub placówki oraz środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju. 11. Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. 12. Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi. Ewaluacja ma także na celu ustalenie poziomu spełniania przez szkołę wymagań zawartych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia r. wraz ze zmianami z dnia r. Szkoła może spełniać te wymagania na pięciu poziomach: Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Gimnazjum w Waganowicach 2/36

3 Opis metodologii Badanie zostało zrealizowane w dniach przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji, w skład którego weszli: Mariusz Maziarz, Aniela Kamińska. Badaniem objęto 42 uczniów (ankieta i wywiad grupowy), 35 rodziców (ankieta i wywiad grupowy) i 20 nauczycieli (ankieta i wywiad grupowy). Przeprowadzono wywiad indywidualny z dyrektorem szkoły, grupowy z przedstawicielami samorządu lokalnego i partnerów szkoły, grupowy z pracownikami niepedagogicznymi, a także obserwacje lekcji i analizę dokumentacji. Na podstawie zebranych danych został sporządzony raport. Gimnazjum w Waganowicach 3/36

4 Obraz szkoły Gimnazjum wchodzi w skład Zespołu Szkół im. Stanisława Wyspiańskiego w Waganowicach. Szkoła prowadzi oddziały integracyjne. W trakcie realizacji procesów edukacyjnych nauczyciele stosują różne metody i formy pracy z uczniami dostosowane do ich potrzeb, możliwości i zainteresowań. Stwarzają warunki, by uczniowie mogli uczyć się również od siebie nawzajem, by czuli się odpowiedzialni za wyniki w nauce. Uczniowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się, wiedzą, czego od nich oczekują uczący. Na zajęciach edukacyjnych uczniowie mają możliwość powiązania różnych dziedzin wiedzy i wykorzystania swoich pozaszkolnych doświadczeń. W Szkole stosuje się nowatorskie rozwiązania, których celem jest rozbudzanie zainteresowań uczniów, ułatwianie przyswajania wiedzy, motywowanie do podejmowania inicjatyw i działań. Nauczyciele realizując podstawę programową III etapu edukacyjnego, uwzględniają rozpoznane potrzeby i możliwości uczniów. Na zajęciach edukacyjnych wykorzystują zalecane warunki i sposoby realizacji podstawy programowej. Osiągnięcia uczniów zarówno w nauce, jak i w konkursach są analizowane, a wnioski wynikające z tych analiz są wdrażane w bieżącej pracy dydaktycznej i wychowawczej. Analizowane są szczególnie wyniki egzaminu gimnazjalnego, a podejmowane na tej podstawie działania mają wpływ na wzrost efektów kształcenia. Uczniowie mają stworzone warunki do nabywania umiejętności i kompetencji przydatnych w szkole ponadgimnazjalnej oraz w życiu codziennym. W Szkole podejmowane są działania mające zapewnić uczniom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne. Relacje między członkami społeczności szkolnej są oparte na zaufaniu i szacunku. Uczniowie współpracują ze sobą w realizacji przedsięwzięć szkolnych i pozaszkolnych. Zasady postępowania są znane, uzgodnione i przestrzegane. W Szkole wspólnie z rodzicami i uczniami analizuje się działania wychowawcze; zarówno uczniowie, jak i rodzice mają możliwość wprowadzania zmian oraz zgłaszania inicjatyw w tym zakresie. Sugestie uczniów i rodziców są uwzględniane w pracy Szkoły. Gimnazjum w Waganowicach 4/36

5 Informacja o placówce Nazwa placówki Patron Typ placówki Miejscowość Ulica Numer 19 Gimnazjum w Waganowicach Stanisław Wyspiański Gimnazjum Waganowice Kod pocztowy Urząd pocztowy Słomniki Telefon Fax Www Regon Publiczność Kategoria uczniów Charakter Uczniowie, wychow., słuchacze 61 Oddziały 4 Nauczyciele pełnozatrudnieni 0.00 Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy) 0.00 Nauczyciele niepełnozat._(w etatach) 0.00 publiczna Średnia liczba uczących się w oddziale Liczba uczniów przypadających na jednego pełnozatrudnionego nauczyciela Województwo Powiat Gmina Typ gminy Dzieci lub młodzież brak specyfiki MAŁOPOLSKIE krakowski Słomniki gmina miejsko-wiejska Gimnazjum w Waganowicach 5/36

6 Poziom spełniania wymagań państwa Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się Planowanie procesów edukacyjnych w szkole lub placówce służy rozwojowi uczniów, a nauczyciele stosują różne metody pracy dostosowane do potrzeb ucznia, grupy i oddziału (D) B Nauczyciele kształtują u uczniów umiejętność uczenia się (D) Nauczyciele i uczniowie tworzą atmosferę sprzyjającą uczeniu się (D) Uczniowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania (D) Nauczyciele motywują uczniów do aktywnego uczenia się i wspierają ich w trudnych sytuacjach (D) Informowanie ucznia o postępach w nauce oraz ocenianie pomagają uczniom uczyć się i planować ich indywidualny rozwój (D) Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia uczniom powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie. Taka organizacja procesów edukacyjnych pomaga uczniom zrozumieć świat oraz lepiej funkcjonować w społeczności lokalnej (B) Uczniowie mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu uczenia się. Czują się odpowiedzialni za własny rozwój (B) Uczniowie uczą się od siebie nawzajem (B) W szkole lub placówce stosowane są nowatorskie rozwiązania służące rozwojowi uczniów (B) Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego (D) Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji (D) W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz (D) Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych (B) B Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy (B) Respektowane są normy społeczne B Działania szkoły lub placówki zapewniają uczniom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne (D) Uczniowie współpracują ze sobą w realizacji przedsięwzięć będących wynikiem działań samorządu uczniowskiego (D) Zasady postępowania i współżycia w szkole lub placówce są uzgodnione i przestrzegane przez uczniów, pracowników szkoły, rodziców, a relacje między wszystkimi członkami społeczności szkolnej są oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu (D) W szkole analizuje się podejmowane działania wychowawcze oraz modyfikuje je w razie potrzeb (B) W modyfikacjach biorą udział uczniowie i rodzice (B) Gimnazjum w Waganowicach 6/36

7 Wnioski 1. Większość nauczycieli stwarza uczniom warunki do współpracy z innymi, zrozumiale tłumaczy zagadnienia i potrafi zainteresować tematem lekcji; rzadziej natomiast nauczyciele wyjaśniają uczniom, jak się uczyć. 2. Rodzice uczniów są zadowoleni z relacji między nauczycielami i uczniami. 3. Większość nauczycieli informuje uczniów o celach lekcji, motywując w ten sposób do aktywnego uczenia się. 4. Uczniowie otrzymują wsparcie od nauczycieli, którzy także potrafią dostrzec to, co uczniowie robią dobrze. 5. Szkoła dba o to, by uczniowie uczestniczyli w pozaszkolnych wydarzeniach, poznawali region i funkcjonowali w społeczności lokalnej. 6. Nauczyciele przygotowują programy wspierające rozwój uczniów i ich zainteresowania. 7. Uczniowie chętnie uczestniczą w konkursach szkolnych i pozaszkolnych i są zadowoleni z osiąganych wyników. 8. Szkoła diagnozuje osiągnięcia edukacyjne uczniów, co przekłada się na indywidualizację pracy z uczniami oraz na planowanie działań w następnym roku szkolnym. 9. Wprowadzone na podstawie wniosków z analiz egzaminu gimnazjalnego działania edukacyjne i wychowawcze przyczyniły się do wzrostu efektów kształcenia. 10. Szkoła w odczuciu wszystkich podmiotów jest bezpieczna. 11. Podejmowane działania wychowawcze są uzgadniane z rodzicami i wraz z nimi analizowane i modyfikowane. 12. Uczniowie mają stworzone warunki do współpracy, współdziałania oraz wyrażania swoich opinii. Gimnazjum w Waganowicach 7/36

8 Wyniki ewaluacji Wymaganie: Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się Nauczanie w efektywnych szkołach jest celowe, ma jasno określone zadania, jest dobrze zorganizowane, przygotowane i odbywa się w odpowiednim tempie. Ilość czasu spędzanego na uczeniu się jest zaplanowana i kontrolowana, a stawiane pytania angażują uczniów. Środowisko uczenia się powinno być atrakcyjne, metody pracy nauczycieli oparte na najnowszej wiedzy pedagogicznej. Ważne jest, by zachęcać uczniów do samooceny i brania odpowiedzialności za proces uczenia się. Duży wpływ na ten proces ma informowanie uczniów o postępie, jaki się dokonuje w ich rozwoju intelektualnym, społecznym i osobistym. Poziom spełnienia wymagania: B Nauczyciele stosują różne metody i formy pracy z uczniami dostosowane do ich potrzeb, możliwości i zainteresowań. Stwarzają warunki, by uczniowie mogli uczyć się również od siebie nawzajem, by czuli się odpowiedzialni za wyniki w nauce. Uczniowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się, wiedzą, czego od nich oczekują uczący. Na zajęciach edukacyjnych uczniowie mają możliwość powiązania różnych dziedzin wiedzy i wykorzystania swoich pozaszkolnych doświadczeń. W Szkole stosuje się nowatorskie rozwiązania, których celem jest rozbudzanie zainteresowań uczniów, ułatwianie przyswajania wiedzy, motywowanie do podejmowania inicjatyw i działań. Obszar badania: Planowanie procesów edukacyjnych w szkole lub placówce służy rozwojowi uczniów, a nauczyciele stosują różne metody pracy dostosowane do potrzeb ucznia, grupy i oddziału Na większości zajęć w dniu badania nauczyciele stworzyli uczniom klasy trzeciej warunki do współpracy ze sobą (wyk. nr 1). Zdaniem większości uczniów klasy drugiej nauczyciele zrozumiale tłumaczą zagadnienia (wyk. nr 2), potrafią zainteresować tematem lekcji (wyk. nr 3), a sposób, w jaki uczą, powoduje, że uczniowie chcą się uczyć (wyk. nr 4). Na obserwowanych lekcjach uczniom podobało się, że mogli pracować w grupach, dyskutować, wykonywać samodzielnie prace; na jednej lekcji zwrócili uwagę również na podejście nauczyciela. Także zdaniem nauczycieli obserwowane zajęcia nie różniły się od innych przez nich prowadzonych. Zastosowane przez nauczycieli na zajęciach metody pracy miały na celu w zależności od lekcji: rozwijanie samodzielnego i twórczego myślenia, uczenie współpracy, lepsze zrozumienie problemu oraz powtórzenie treści nauczania. Gimnazjum w Waganowicach 8/36

9 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j Gimnazjum w Waganowicach 9/36

10 Obszar badania: Nauczyciele kształtują u uczniów umiejętność uczenia się Zdaniem dużej grupy nauczycieli większość uczniów potrafi się uczyć samodzielnie. Uczniowie klasy trzeciej deklarują, że na większości lekcji nauczyciele pomogli zastanowić się, czego się nauczyli (wyk. nr 1). Zdecydowana większość uczniów klasy drugiej uważa, że nauczyciele wyjaśniają im, jak się uczyć (wyk. nr 2) i deklarują, że potrafią się uczyć (wyk. nr 3). Na obserwowanych lekcjach nauczyciele tworzyli uczniom sytuacje, w których mogli podejmować indywidualne decyzje dotyczące ich uczenia się oraz wyrażania swojej opinii. Większość uczniów korzystała z tych możliwości. Wszyscy nauczyciele prowadzący obserwowane lekcje dali uczniom możliwość podsumowania lekcji oraz tworzyli sytuacje, w których uczniowie rozwiązywali problemy poznawcze. Umiejętność uczenia się nauczyciele kształtowali u uczniów poprzez stosowanie pracy w grupie, wykorzystywanie środków pomocniczych (kart pracy), organizację sposobów uzyskiwania informacji oraz zarządzanie czasem. Uczniowie mieli możliwość pracy z tekstem, dyskutowania, prezentowania ustalonych w grupie opinii i wniosków. Wykres 1j Wykres 2j Gimnazjum w Waganowicach 10/36

11 Wykres 3j Obszar badania: Nauczyciele i uczniowie tworzą atmosferę sprzyjającą uczeniu się Zdecydowana większość ankietowanych rodziców uznaje, że nauczyciele dbają o dobre relacje między uczniami (wyk. nr 1), a ich dziecko chętnie chodzi do szkoły (wyk. nr 2). Uważają, że zdecydowana większość nauczycieli szanuje ich dziecko (wyk. nr 3) i większość z nich traktuje wszystkich uczniów jednakowo dobrze (wyk. nr 4). Większość uczniów klasy trzeciej deklaruje, że w dniu badania otrzymali od nauczycieli wskazówki, które pomogą im się uczyć (wyk. nr 5) oraz wysłuchali ich, gdy mieli potrzebę z nimi porozmawiać (wyk. nr 6). Większość uczniów klasy drugiej wskazuje, że czas na lekcji wykorzystywany jest przede wszystkim na uczenie (wyk. nr 7); uznają, że na części zajęć nauczyciele upewniają się, czy właściwie zrozumieli to, o czym była lekcja (wyk. nr 8). Na zdecydowanej większości zajęć uczniowie odnoszą się do siebie przyjaźnie (wyk. nr 9) i pomagają sobie w nauce (wyk. nr 10). Uważają, że ponad połowa nauczycieli równie dobrze traktuje wszystkich uczniów (wyk. nr 11), ale mają wrażenie, że niektórzy uczniowie są lekceważeni przez innych uczniów (wyk. nr 12). Na obserwowanych lekcjach uczniowie odnosili się do siebie właściwie, a relacje między nauczycielami i uczniami były życzliwe. Opinie i inicjatywy uczniów w czasie lekcji były akceptowane przez nauczycieli i wykorzystywane do pracy na lekcji. Uczniowie mieli możliwość poprawienia błędów. Zdaniem pracowników niepedagogicznych miłą i sprzyjającą uczeniu się atmosferę kształtują wszyscy pracujący w Szkole. Gimnazjum w Waganowicach 11/36

12 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j Gimnazjum w Waganowicach 12/36

13 Wykres 5j Wykres 6j Wykres 7j Wykres 8j Gimnazjum w Waganowicach 13/36

14 Wykres 9j Wykres 10j Wykres 11j Wykres 12j Gimnazjum w Waganowicach 14/36

15 Obszar badania: Uczniowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania Wszyscy ankietowani uczniowie klasy trzeciej deklarują, że wiedzą, co było celem lekcji, które mieli w dniu prowadzenia badań (wyk. nr 1); większość uczniów klasy drugiej wskazuje, że wiedzą, dlaczego się czegoś uczą na większości lekcji (wyk. nr 2), a nauczyciele wyjaśniają, jakich działań od nich oczekują (wyk. nr 3). Na obserwowanych zajęciach cele lekcji omawiane były na początku zajęć. Wykres 1j Wykres 2j Gimnazjum w Waganowicach 15/36

16 Wykres 3j Obszar badania: Nauczyciele motywują uczniów do aktywnego uczenia się i wspierają ich w trudnych sytuacjach Nauczyciele deklarują, że dzięki informacji zwrotnej, jaką uczniowie od nich otrzymują, większość jest zmotywowana do nauki. Ponad połowa ankietowanych rodziców jest zdania, że większość nauczycieli częściej chwali ich dzieci, niż krytykuje (wyk. nr 1) oraz wierzy w ich możliwości (wyk. nr 2). Większość uczniów klasy drugiej wskazuje, że lubią się uczyć na niektórych lekcjach (wyk. nr 3) i są nauczyciele, którzy pomagają im, gdy potrzebują wsparcia (wyk. nr 4). Wg uczniów na obserwowanych lekcjach pomagały im w uczeniu stosowane metody i formy pracy, takie jak: dyskusja, praca w grupie oraz zaangażowanie nauczyciela i dyscyplina. Gimnazjum w Waganowicach 16/36

17 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j Gimnazjum w Waganowicach 17/36

18 Obszar badania: Informowanie ucznia o postępach w nauce oraz ocenianie pomagają uczniom uczyć się i planować ich indywidualny rozwój Zdaniem większości ankietowanych rodziców sposób oceniania zachęca ich dziecko do uczenia się (wyk. nr 1). Prawie na wszystkich zajęciach w dniu ankietowania klasy trzeciej nauczyciele przestrzegali ustalonych zasad oceniania (wyk. nr 2). Połowa uczniów klasy drugiej deklaruje, że w sytuacji oceniania postanawiają się poprawić, co piąty czuje się zadowolony, a prawie co trzeciemu uczniowi ocenianie jest obojętne. Zdaniem uczniów nauczyciele informują, co będą brać pod uwagę, oceniając zadanie, które uczniowie mają wykonać (wyk. nr 3). Są nauczyciele, którzy rozmawiają z uczniami o postępach w nauce (wyk. nr 4), pomagają przezwyciężać trudności w nauce (wyk. nr 5), rozmawiają o tym, co wpłynęło na sukcesy w nauce (wyk. nr 6); zdaniem co drugiego ucznia jest ich mniej niż połowa. Większość uczniów uważa, że nauczyciele dostrzegają to, co robią dobrze i odnosi się to do dużej grupy nauczycieli (wyk. nr 7). Połowa uczniów uznaje, że pomoc, jaką uzyskują od nauczyciela, jest wystarczająca (wyk. nr 8), a uczniowie oceniani są wg ustalonych i jasnych dla nich zasad (wyk. nr 9). Na obserwowanych zajęciach nauczyciele zwracali uwagę na te elementy odpowiedzi lub działania uczniów, które były prawidłowe lub błędne. Nauczyciele aprobowali wystąpienia, chwalili; motywowało to uczniów do większej aktywności. Wskazówki udzielane przez nauczyciela miały wpływ na organizację pracy, zarządzaniem czasem i ostateczny produkt. Wykres 1j Wykres 2j Gimnazjum w Waganowicach 18/36

19 Wykres 3j Wykres 4j Wykres 5j Wykres 6j Gimnazjum w Waganowicach 19/36

20 Wykres 7j Wykres 8j Wykres 9j Gimnazjum w Waganowicach 20/36

21 Obszar badania: Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia uczniom powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie. Taka organizacja procesów edukacyjnych pomaga uczniom zrozumieć świat oraz lepiej funkcjonować w społeczności lokalnej Większość uczniów klasy drugiej uważa, że na większości lekcji nauczyciele poruszają zagadnienia z innych przedmiotów (wyk. nr 1) oraz mają możliwość korzystania z tego, czego nauczyli się na innych przedmiotach lub poza szkołą (wyk. nr 2). Większość również uczniów jest przekonana, że to, czego uczą się w szkole, przydaje się w życiu (wyk. nr 3). Na obserwowanych zajęciach uczniowie mieli możliwość odwołania się do wiedzy przedmiotowej, wiedzy z innych przedmiotów, doświadczeń pozaszkolnych, ale także wydarzeń w Polsce i na świecie. Uczniowie odwoływali się do swojej wiedzy z zakresu malarstwa, literatury, teatru, nauczyciel przywoływał sytuacje historyczne i bieżące w Polsce, w Europie i w regionie zamieszkałym przez uczniów. Uczniowie dyskutują o zjawiskach zachodzących w świecie, które znają z mediów. Nauczyciele uczący w jednym oddziale dbają o pokazywanie uczniom związku między tym, co się dzieje na lekcji, a wydarzeniami lub sytuacją w najbliższej okolicy, w Polsce lub na świecie poprzez organizowanie uczestnictwa w wydarzeniach gminy i powiatu, w motywowanie do opracowania gazetek szkolnych, prowadzenia gier terenowych. Nauczyciele uczący różnych przedmiotów współpracują ze sobą organizując wycieczki krajoznawcze, przygotowując konkursy, realizując projekty edukacyjne. Na wszystkich obserwowanych lekcjach nauczyciele odwoływali się do treści nauczania z innych przedmiotów - sztuki, języka polskiego, geografii, historii, matematyki. Wykres 1j Wykres 2j Gimnazjum w Waganowicach 21/36

22 Wykres 3j Obszar badania: Uczniowie mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu uczenia się. Czują się odpowiedzialni za własny rozwój Zdecydowana większość ankietowanych nauczycieli wskazuje, że daje uczniom wybór dotyczący tematyki lekcji, metod pracy na lekcji, sposobu oceniania, terminów sprawdzianów, zajęć pozalekcyjnych. Ponad połowa uczniów klasy trzeciej wskazuje, że w dniu badania mieli wpływ na sposób ucznia się; co trzeci deklaruje wpływ na omawiane tematy i treści, a prawie wszyscy na atmosferę w klasie. Mieli również możliwość zgłaszania pomysłów dotyczących tego, jak chcieliby pracować na zajęciach (wyk. nr 1). Większość uczniów klasy drugiej uznaje, że ich wyniki w nauce zależą przede wszystkim od ich zaangażowania i czasu, jaki poświęcają na naukę; połowa ankietowanych sukces w nauce uzależnia od atmosfery w klasie. Co drugi ankietowany wskazuje, że są nauczyciele, którzy zachęcają do realizowania własnych pomysłów (wyk. nr 2). Uczniowie na jednej obserwowanej lekcji samodzielnie wykonywali kolaże z gazet do realizowanego tematu lekcji, mieli możliwość decydowania i wyboru; na innej lekcji sprowokowali dyskusję na temat homoseksualizmu i tak wpłynęli na przebieg zajęć. Na wszystkich obserwowanych zajęciach nauczyciele rozmawiali z uczniami, w jaki sposób przebiegać będzie lekcja i dawali uczniom możliwość zastanowienia się, czego nauczyli się na tej lekcji. Gimnazjum w Waganowicach 22/36

23 Wykres 1j Wykres 2j Obszar badania: Uczniowie uczą się od siebie nawzajem Nauczyciele stosują na lekcjach różne sposoby umożliwiające uczniom wzajemne uczenie się. Są to: praca w grupie, pomoc wzajemna, realizacja projektów, wyszukiwanie informacji i prezentacja ich na forum klasy z pomocą prezentacji multimedialnych lub poprzez referaty, oceny koleżeńskie; na lekcjach wychowania fizycznego uczniowie prowadzą rozgrzewki. Ponad połowa ankietowanych uczniów klasy trzeciej wskazuje, że w dniu badania mieli możliwość pracy w grupie lub parach (wyk. nr 1). Także ponad połowa ankietowanych uczniów klasy drugiej wskazuje, że na co najmniej połowie lekcji pracują w grupach lub parach (wyk. nr 2), rzadko wykonują zadania wymyślone przez siebie lub innych uczniów (wyk. nr 3). Na części obserwowanych zajęć nauczyciele stwarzali uczniom warunki, by mogli uczyć się od siebie nawzajem. Służyły temu metody i formy pracy: praca w grupach, wykonywanie zadań w parach, dyskutowanie, stosowanie dramy. Gimnazjum w Waganowicach 23/36

24 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Gimnazjum w Waganowicach 24/36

25 Obszar badania: W szkole lub placówce stosowane są nowatorskie rozwiązania służące rozwojowi uczniów Dyrektor Szkoły wskazuje na zorganizowanie i przeprowadzenie w ramach Inicjatyw Lokalnych gry terenowej pod nazwą ""Historii ucz się od harcerzy", która wspomagała uczenie historii, miała aspekty wychowawcze i patriotyczne. W Szkole realizowany jest indywidualny program nauczania z zajęć artystycznych "Ze sztuką na TY" oraz programy indywidualne dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym, znacznym oraz sprzężeniami dostosowane do ich możliwości i uwzględniające ich zainteresowania oraz potrzeby. W opinii Dyrektora wszyscy nauczyciele angażują się w działania, które dla Szkoły mają charakter nowatorski, np. takie jak udział w programie "Trening Aktywności Motorycznej" czy w Europejskim Dniu Przywracania Czynności Serca. Prawie wszyscy ankietowani nauczyciele wskazują, że w ostatnim roku wprowadzili nowatorskie rozwiązania w swojej pracy. Dotyczyły one metod pracy, wykorzystania środków dydaktycznych, komunikacji z uczniami, z rodzicami i współpracy z innymi nauczycielami. Wprowadzone przez siebie rozwiązania nauczyciele uznają za nowatorskie, bowiem były po raz pierwszy zastosowane w Szkole, przyczyniają się do rozwoju uczniów, do uatrakcyjnienia lekcji. Podejmowane działania nowatorskie przyczyniają się zdaniem ponad połowy nauczycieli do rozwijania zainteresowań uczniów, motywują do pracy i podejmowania inicjatyw; co trzeci ankietowany wskazuje, że rozbudzają wśród uczniów ciekawość świata. Nauczyciele zauważają, że stosowanie pewnych nowatorskich rozwiązań ma znaczenie wychowawcze, psychologiczne, buduje poczucie więzi ze środowiskiem lokalnym. Partnerzy Szkoły wskazują na organizację gry terenowej, utworzenie zespołu wsparcia dla rodziców oraz sekcji sportowej dla uczniów niepełnosprawnych. Gimnazjum w Waganowicach 25/36

26 Wymaganie: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej Zmiany w zewnętrznym świecie powodują konieczność właściwego przygotowania uczniów do nowej rzeczywistości, dlatego dla sukcesu indywidualnego i społecznego uczniowie i uczennice powinni nabywać kompetencje określone w podstawie programowej. Stopień, w jakim są one nabywane, zależy od skuteczności monitorowania tego procesu oraz wykorzystania informacji o osiągnięciach z poprzedniego etapu edukacyjnego. Poziom spełnienia wymagania: B Nauczyciele realizując podstawę programową III etapu edukacyjnego, uwzględniają rozpoznane potrzeby i możliwości uczniów. Na zajęciach edukacyjnych wykorzystują zalecane warunki i sposoby realizacji podstawy programowej. Osiągnięcia uczniów zarówno w nauce, jak i w konkursach są analizowane, a wnioski wynikające z tych analiz są wdrażane w bieżącej pracy dydaktycznej i wychowawczej. Analizowane są szczególnie wyniki egzaminu gimnazjalnego, a podejmowane na tej podstawie działania mają wpływ na wzrost efektów kształcenia. Uczniowie mają stworzone warunki do nabywania umiejętności i kompetencji przydatnych w szkole ponadgimnazjalnej oraz w życiu codziennym. Obszar badania: W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego W Szkole diagnozy wstępne dotyczące wiadomości i umiejętności uczniów prowadzone są na podstawie analizy dokumentacji, rozmów z rodzicami i uczniem; jeśli jest taka potrzeba prowadzone są rozmowy z wychowawcą lub pedagogiem z poprzedniej szkoły. Nauczyciele przeprowadzają również na większości przedmiotów wstępne testy rozpoznające wiadomości i umiejętności uczniów. Zespół nauczycieli opracował arkusz wielospecjalistycznej diagnozy dla uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. Wnioski z diagnoz dotyczą indywidualnie poszczególnych uczniów i przekładają się na dodatkową, ukierunkowaną pracę z uczniami. Gimnazjum w Waganowicach 26/36

27 Obszar badania: Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji Prawie wszyscy ankietowani nauczyciele deklarują, że umożliwiają swoim uczniom na prawie wszystkich zajęciach kształtowanie umiejętności rozumienia, wykorzystywania i przetwarzania tekstów; myślenie naukowe, myślenie matematyczne oraz umiejętność posługiwania się nowoczesnymi technologiami uczniowie mają możliwość nabywać na lekcjach wszystkich nauczycieli w różnym stopniu. Wszyscy nauczyciele kształcą umiejętność komunikowania się w języku ojczystym, odkrywania własnych zainteresowań, uczenia się i pracy zespołowej. Nauczyciele wykorzystują na lekcjach sposoby i warunki realizacji podstawy programowej przedmiotu, którego uczą. Przykładowo: wykorzystują media edukacyjne, promują aktywny udział w życiu społeczności lokalnej, zachęcają do samodzielnego zdobywania wiedzy poprzez obserwację i doświadczenie, uczą wykorzystywania wiedzy w praktyce, dbają o infrastrukturę, kształtują postawy ciekawości, tolerancji i otwartości wobec innych, organizują wycieczki edukacyjne, rozwiązują z uczniami problemy swego otoczenia, kształtują postawy samokształcenia i samodzielnego docierania do informacji, przetwarzania i analizy informacji. Na obserwowanych lekcjach nauczyciele w różnym stopniu kształcili umiejętności opisane w podstawie programowej, takie jak: czytanie, myślenie naukowe, posługiwanie się nowoczesnymi technologiami informacyjno - komunikacyjnymi, uczenie się, praca w zespole. Nauczyciele prowadzący obserwowane lekcje wskazują, że najważniejsze umiejętności, które mieli uczniowie na tych zajęciach kształcić to: sprawne posługiwanie się językiem ojczystym, samodzielne docieranie do informacji, przetwarzanie informacji, pozytywna postawa wobec przeszłości oraz umiejętność oceniania zachowań i postaw. Obszar badania: W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz Nauczyciele monitorują osiągnięcia uczniów, stosując ocenianie bieżące i podsumowujące; połowa ankietowanych wskazuje, że stosuje ocenianie kształtujące. Wszyscy nauczyciele rozpoznają osiągnięcia uczniów poprzez sprawdzanie, czy uczniowie zrozumieli omawiane kwestie, poprzez zadawanie pytań, uzyskiwanie informacji zwrotnych od uczniów oraz stwarzanie możliwości zadawania pytań. Niektórzy nauczyciele korzystają z kart diagnozy lub wykorzystują różne narzędzia diagnostyczne. Dla uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego tworzone są portfolia, w których gromadzone są prace uczniów; pozwala to na lepsze rozpoznanie osiągnięć i rozwoju uczniów. Wnioski z analizy osiągnięć uczniów nauczyciele wykorzystują do indywidualizowania nauczania, planowania pracy z uczniem zdolnym i wymagającym wsparcia, do modyfikowania zakresu treści nauczania oraz własnego warsztatu pracy. Na obserwowanych lekcjach nauczyciele sprawdzali, czy uczniowie właściwie zrozumieli polecenia i zadania, czy poprawnie je wykonali. Uczniowie mieli możliwość zadawania pytań i podsumowania lekcji. Prace uczniów były sprawdzane i oceniane. Gimnazjum w Waganowicach 27/36

28 Obszar badania: Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych Uczniowie klasy drugiej szczególnie zadowoleni są z osiągnięć w konkursach i osiągnięć sportowych. Również Dyrektor uznaje, że przykładem skuteczności podejmowanych działań dydaktycznych i wychowawczych jest liczny udział uczniów w różnego rodzaju konkursach i osiągane w nich lokaty. Systematyczne podejmowanie przez nauczycieli działań wynikających z wniosków z nadzoru pedagogicznego oraz realizacja wniosków z analiz wyników egzaminu gimnazjalnego przyczyniły się do sukcesów uczniów mierzonych wynikami w klasyfikacji rocznej oraz wynikami egzaminu gimnazjalnego. Wnioski z nadzoru pedagogicznego wskazywały na konieczność doskonalenia czytania ze zrozumieniem na wszystkich lekcjach, pracy z zadaniami o formule egzaminacyjnej, wykorzystywania tekstów źródłowych w poleceniach zadań domowych oraz zorganizowania konsultacji dla uczniów. Wnioski z analizy wyników egzaminu gimnazjalnego dotyczyły konieczności wprowadzenia zadań doświadczalnych, uczenia uczniów wyciągania wniosków, podejmowania przez uczniów praktycznych zadań w terenie. Zwiększono ćwiczenia z zakresu analizy tekstów kultury, wprowadzono ćwiczenia w poprawnej analizie i zapisywaniu danych zadań matematycznych. W ubiegłym roku co trzeci uczeń Gimnazjum ukończył szkołę z wyróżnieniem, jeden otrzymał nagrodę Burmistrza. O skuteczności podejmowanych w Szkole działań dydaktycznych i wychowawczych świadczą wyniki egzaminu gimnazjalnego; średnie wyniki z języka polskiego, obcego, matematyki i przedmiotów przyrodniczych mieściły się w staninach wyższych niż w roku Również procent uczniów, których wyniki mieściły się w niskich staninach zmniejszył się: z języka polskiego w 2012 roku 43% uczniów uzyskało wyniki mieszczące się w niskich staninach, a w roku %; z matematyki 58% uczniów miało wyniki w niskich staninach, a w roku %; z przedmiotów przyrodniczych 66% uczniów miało wyniki w niskich staninach, a w roku %. Nauczyciele uczący w jednym oddziale wskazują, iż podejmowane przez nich działania takie jak: dobra współpraca w przygotowaniu uczniów do konkursów i zawodów, program wycieczek edukacyjnych przyczynia się do tego, że uczniowie klasy licznie biorą udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych, zdobywają pierwsze miejsca w konkursach międzyszkolnych, powiatowych, wojewódzkich i ogólnopolskich, mają sukcesy sportowe na olimpiadzie dla niepełnosprawnych. Obszar badania: Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy Szkoła kształci u swoich uczniów wiele umiejętności przydatnych w szkole ponadgimnazjalnej i przyszłościowo w życiu dorosłym. Umiejętności te związane są z relacjami interpersonalnymi oraz rozwojem osobowościowym. Uczniowie nabywają umiejętność pracy w grupie, komunikowania się, korzystania z różnych źródeł informacji, podejmowania decyzji, autoprezentacji, posługiwania się technologią informacyjną. Ważne jest też kształcenie u uczniów dobrych nawyków żywieniowych, radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Najbardziej efektywne są działania przygotowujące uczniów do uczestnictwa w konkursach, w kulturze, w akcjach społecznościowych oraz motywowanie do podejmowania dobrze wybranej dalszej edukacji. Gimnazjum w Waganowicach 28/36

29 Wymaganie: Respektowane są normy społeczne Szkoły powinny kształtować postawy zgodne z wartościami i normami społeczeństwa demokratycznego. Poznawanie zasad i rozumienie ich znaczenia dla funkcjonowania społeczności szkolnej i społeczeństwa stanowi element rozwoju. Świadomość tego, jak ważne jest przestrzeganie wspólnie ustalonych reguł, decyduje o sukcesie grup. Ważnym zadaniem szkoły jest tworzenie poczucia bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego, a także klimatu sprzyjającego uczeniu się. Poziom spełnienia wymagania: B W Szkole podejmowane są działania mające zapewnić uczniom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne. Relacje między członkami społeczności szkolnej są oparte na zaufaniu i szacunku. Uczniowie współpracują ze sobą w realizacji przedsięwzięć szkolnych i pozaszkolnych. Zasady postępowania są znane, uzgodnione i przestrzegane. W Szkole wspólnie z rodzicami i uczniami analizuje się działania wychowawcze; zarówno uczniowie, jak i rodzice mają możliwość wprowadzania zmian oraz zgłaszania inicjatyw w tym zakresie. Sugestie uczniów i rodziców są uwzględniane w pracy Szkoły. Obszar badania: Działania szkoły lub placówki zapewniają uczniom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne Większość ankietowanych uczniów klasy drugiej czuje się na lekcjach (wyk. nr 1) i w czasie przerw (wyk. nr 2) bezpiecznie. Uczniowie sygnalizują akty wandalizmu (wyk. nr 3), kradzieży (wyk. nr 4), wymuszeń (wyk. nr 5), obrażania (wyk. nr 6), nieprzyjemnego zachowania w stosunku do siebie (wyk. nr 7), wykluczania z grupy (wyk. nr 8), obrażania za pomocą Internetu lub telefonu komórkowego (wyk. nr 9), bójek (wyk. nr 10); zjawiska te zaznaczane są w ankietach w różnym stopniu i nasileniu. Partnerzy Szkoły wskazują, że ze względu na nieliczne klasy uczniowie w Szkole nie są anonimowi, wszyscy nauczyciele znają każde dziecko po imieniu. W Szkole nie ma samowoli, a nauczyciele reagują na nowe ewentualne zagrożenia, np. cyberprzemoc i dla uczniów organizowane są zajęcia tematyczne. Uczniowie mają zapewnione bezpieczeństwo fizyczne, budynek jest bezpieczny, obiekt jest ogrodzony, bez barier architektonicznych. Zdaniem partnerów w trosce o bezpieczeństwo i komfort psychiczny uczniów zorganizowana została w Szkole grupa wsparcia dla rodziców, prowadzona przez nauczycieli z udziałem specjalistów. Pracownicy niepedagogiczni zwracają uwagę na działania takie jak: próbne alarmy przeciwpożarowe, dyżury nauczycieli na korytarzach, spotkania z policjantami, które tworzą i wzmacniają poczucie bezpieczeństwa uczniów w Szkole. Zdaniem przedstawiciela organu prowadzącego w Szkole nie zdarzają się wypadki wynikające z nieprzestrzegania BHP. Planowane jest wprowadzenie monitoringu wizyjnego, ale powodem jest infrastruktura zewnętrzna. Gimnazjum w Waganowicach 29/36

30 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j Gimnazjum w Waganowicach 30/36

31 Wykres 5j Wykres 6j Wykres 7j Wykres 8j Gimnazjum w Waganowicach 31/36

32 Wykres 9j Wykres 10j Obszar badania: Uczniowie współpracują ze sobą w realizacji przedsięwzięć będących wynikiem działań samorządu uczniowskiego Większość uczniów klasy drugiej wskazuje, że bierze udział w imprezach szkolnych organizowanych przez Samorząd Szkolny; co piąty uczeń deklaruje współorganizowanie takich imprez, a kilku - pracę w organach Samorządu Szkolnego. Uczniowie współpracują ze sobą podejmując i organizując akcje i imprezy szkolne, wybory. Samorząd jest organizatorem konkursów m.in. "Bądź bezpieczny", "Czy znasz swoje prawa", prowadzi akcje charytatywne, zbiórki na rzecz np. schronisk dla zwierząt, akcje promujące zdrowy tryb życia i grzeczność na co dzień, np. "Stop wulgaryzmom", "Zwroty grzecznościowe - dodaj do ulubionych". Przedstawiciele samorządu reprezentują Szkołę na zewnątrz, a powołane zespoły opiniują np. strój szkolny czy kryteria zachowania. Na comiesięcznych apelach przedstawiane są planowane działania samorządu i podsumowywane te, które się odbyły. Nauczyciele wspierają uczniowskie inicjatywy podejmowane w klasie, w której uczą, poprzez akceptację pomysłów, pomoc w ich realizacji, opiekę, współuczestniczenie i chwalenie. Gimnazjum w Waganowicach 32/36

33 Obszar badania: Zasady postępowania i współżycia w szkole lub placówce są uzgodnione i przestrzegane przez uczniów, pracowników szkoły, rodziców, a relacje między wszystkimi członkami społeczności szkolnej są oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu Prawie wszyscy ankietowani rodzice wskazują, że mają wpływ na to, jakich zachowań oczekuje się od ich dziecka w Szkole (wyk. nr 1); większość wskazuje, że ma wpływ również na zasady obowiązujące w klasie ich dziecka (wyk. nr 2). Ponad połowa uczniów klasy drugiej uznaje, że ma wpływ na to, jakie zasady obowiązują w ich Szkole. Na obserwowanych lekcjach nauczyciel i uczniowie przestrzegali zasad opartych na szacunku i zaufaniu. Nauczyciele wskazują, że w Szkole promowane są wartości szacunku, tolerancji i odpowiedzialności; podejmowane są działania przeciw przemocy i wykluczeniu; ważna jest dbałość o kulturę języka. Również pracownicy niepedagogiczni uważają, że szczególnie zwraca się uwagę na normy grzecznościowe, odpowiedzialność za porządek i czystość w salach. Rodzicom stwarzane są warunki zgłaszania swoich ewentualnych oczekiwań w zakresie zachowania uczniów w Szkole, ale akceptują przyjęte normy i zasady zachowania. Nauczyciele rozmawiają z uczniami indywidualnie i w klasie o tym, jak należy się zachowywać i czego unikać. Rozmowy dotyczą różnych spraw, np. grzeczności na co dzień oraz zagrożeń, np. uzależnienia i samookaleczenia. Szczególnie zwraca się uwagę na zachowania w kontaktach różnymi niepełnosprawnościami. Uczniowie mieli wpływ np. na zmiany kryteriów zachowania. Wykres 1j Wykres 2j Gimnazjum w Waganowicach 33/36

34 Wykres 3j Obszar badania: W szkole analizuje się podejmowane działania wychowawcze oraz modyfikuje je w razie potrzeb Podejmowane w Szkole działania wychowawcze są analizowane w zespołach nauczycielskich, w zespole d.s pomocy psychologicznej, także z rodzicami i uczniami. Analizy dokonywane są odnośnie indywidualnych uczniów oraz zespołów i dotyczą zagrożeń i niewłaściwych zachowań takich jak: zaburzenia w odżywianiu, niska motywacja do nauki, higiena, bezpieczeństwo, wykorzystanie wolnego czasu. W ostatnim czasie wobec rozpoznanych zagrożeń zmodyfikowane i wzmocnione zostały działania podejmowane w zakresie nawyków zdrowego żywienia, bezpieczeństwa w sieci i odpowiedzialności prawnej uczniów. Wprowadzone zostały zmiany w Szkolnym Programie Profilaktyki, zorganizowano uczniom warsztaty, prelekcje, spotkania ze specjalistami, prowadzone są rozmowy grupowe i indywidualne. Gimnazjum w Waganowicach 34/36

35 Obszar badania: W modyfikacjach biorą udział uczniowie i rodzice Zarówno uczniowie, jak i ich rodzice mają możliwość zgłaszania propozycji działań lub pewnych zmian w tym zakresie. Z inicjatywy uczniów wprowadzone zostały zmiany statutowe w zakresie kryteriów ocen zachowania; kryteria oceny wzorowej zostały "zaostrzone". Zgłosili również propozycję zmiany stroju szkolnego. Rodzice wnioskowali o wyeliminowanie pewnych produktów ze szkolnego sklepiku, co miało związek z promowanymi w Szkole zdrowymi nawykami odżywiania. Gimnazjum w Waganowicach 35/36

36 Raport sporządzili Mariusz Maziarz Aniela Kamińska Kurator Oświaty:... Gimnazjum w Waganowicach 36/36