Streszczenie pracy doktorskiej

Transkrypt

1 Streszczenie pracy doktorskiej Mięśniowo-powięziowe punkty spustowe w obrębie mięśni szyi a aktywność bioelektryczna wybranych mięśni narządu żucia mgr Michał Ginszt Promotor prof. nadzw. dr hab. n. med. Piotr Majcher Zakład Rehabilitacji i Fizjoterapii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie Promotor pomocniczy dr n. med. Jacek Szkutnik Zakład Zaburzeń Czynnościowych Narządu Żucia Uniwersytetu Medycznego w Lublinie Lublin 2018

2 Mięśniowo-powięziowe punkty spustowe (MPPS) są definiowane jako nadpobudliwe punkty umiejscowione w obrębie napiętego pasma mięśnia szkieletowego lub jego powięzi, które powodując lokalne bądź przeniesione dolegliwości bólowe, są odpowiedzialne za powstawanie mięśniowo-powięziowego zespołu bólowego. MPPS najczęściej mogą występować w formie aktywnej, bądź utajonej. Ponadto utajone MPPS mogą się rozwinąć w formę aktywną pod wpływem długotrwałej mechanicznej bądź chemicznej stymulacji. Zjawisko bólu przeniesionego od dłuższego czasu jest tematem rozważań w odniesieniu do dolegliwości bólowych części twarzowej czaszki, jednakże mechanizmy powodujące owe zjawisko nie zostały dotychczas jednoznacznie wyjaśnione i udowodnione naukowo. Aktywne MPPS w części zstępującej mięśnia czworobocznego, poprzez mechanizm bólu przeniesionego, mogą być odpowiedzialne za powstawanie dolegliwości bólowych w obrębie mięśni narządu żucia. Obecność aktywnych MPPS w części zstępującej mięśnia czworobocznego jest także związana z występowaniem epizodów napięciowego bólu głowy. Związek mięśni szyjnego odcinka kręgosłupa z mięśniami narządu żucia wydaje się być potwierdzony poprzez współwystępowanie dolegliwości bólowych mięśni narządu żucia z dolegliwościami bólowymi w szyjnym odcinku kręgosłupa. W badaniach elektromiograficznych wykazano również zmianę aktywności mięśniowej oraz zmienioną dystrybucję napięcia mięśniowego układu mięśniowego narządu żucia u osób z dolegliwościami bólowymi szyjnego odcinka kręgosłupa. Ponadto narastające, długotrwałe dolegliwości bólowe szyjnego odcinka kręgosłupa mogą powodować zmniejszenie progu bólowego pod wpływem ucisku w obrębie mięśni narządu żucia. Szczegółowe poznanie mechanizmów powstawania bólu przeniesionego w mięśniach narządu żucia z aktywnych MPPS mięśni szyjnego odcinka kręgosłupa może być istotne w dokładniejszym zrozumieniu etiologii i przebiegu schorzeń takich jak napięciowe bóle głowy czy dolegliwości bólowe mięśni narządu żucia. Celem głównym pracy jest ocena związku pomiędzy występowaniem aktywnych mięśniowo-powięziowych punktów spustowych w obrębie części zstępującej mięśnia czworobocznego a aktywnością bioelektryczną wybranych mięśni narządu żucia: przednich części mięśni skroniowych, powierzchownych części mięśni żwaczy oraz przednich brzuśców mięśni dwubrzuścowych.

3 Cele szczegółowe obejmowały: 1. Porównanie bioelektrycznej aktywności spoczynkowej i czynnościowej wybranych mięśni narządu żucia u osób ze zdiagnozowanymi aktywnymi MPPS w obrębie części zstępującej mięśnia czworobocznego i u osób, u których nie stwierdzono obecności MPPS. 2. Porównanie wartości indeksu asymetrii mięśni narządu żucia u osób ze zdiagnozowanymi aktywnymi MPPS w obrębie części zstępującej mięśnia czworobocznego i u osób, u których nie 3. Porównanie wartości indeksu aktywności mięśni narządu żucia u osób ze zdiagnozowanymi aktywnymi MPPS w obrębie części zstępującej mięśnia czworobocznego i u osób, u których nie 4. Porównanie uciskowego progu bólowego u osób ze zdiagnozowanymi aktywnymi MPPS w obrębie części zstępującej mięśnia czworobocznego i u osób, u których nie 5. Ocena zależności pomiędzy uciskowym progiem bólowym części zstępującej mięśnia czworobocznego a aktywnością wybranych mięśni narządu żucia u osób ze zdiagnozowanymi aktywnymi MPPS. 6. Porównanie zakresu ruchomości żuchwy u osób ze zdiagnozowanymi aktywnymi MPPS w obrębie części zstępującej mięśnia czworobocznego i u osób, u których nie Do grupy badanej zostało włączonych 100 osób (80 kobiet i 20 mężczyzn), w wieku od 18 do 30 lat (średni wiek: 23 ± 2,6 lat) zgłaszający dolegliwości bólowe w obrębie mięśni szyi, u których stwierdzono obecność aktywnych MPPS jedynie w części zstępującej mięśnia czworobocznego, bez obecności MPPS w obrębie mięśni głowy i pozostałych mięśniach szyjnego odcinka kręgosłupa. Głównymi kryteriami wyłączenia z badań były dolegliwości bólowe w obrębie głowy oraz bólowa postać zaburzeń czynnościowych układu ruchowego narządu żucia, stwierdzona według Badawczych Kryteriów Diagnostycznych Zaburzeń Czynnościowych Układu Ruchowego Narządu Żucia (BKD/ZCURNŻ), Grupa kontrolna składała się z 60 osób (42 kobiety i 18 mężczyzn) w wieku od 20 do 30 lat (średni wiek: 22,8 ± 2,6 lat), spełniających kryteria doboru do grupy badanej, bez obecności MPPS w obrębie

4 mięśni głowy i szyi. Do oceny zakresu ruchomości żuchwy wykorzystano pomiary uzyskane w badaniu BKD/ZCURNŻ. Do diagnozy MPPS w obrębie części zstępującej mięśnia czworobocznego wykorzystano badanie palpacyjne wg kryteriów diagnostycznych Travell & Simons. Aktywność mięśniowa badana była przy użyciu 8-kanałowegu elektromiografu BioEMG III BioResearch Associates, Inc. (Milwaukee, WI, USA). Powierzchniowe badanie elektromiograficzne obejmowało trzy pary mięśni przednią część mięśnia skroniowego, powierzchowną część mięśnia żwacza oraz przedni brzusiec mięśnia dwubrzuścowego. Aktywność mięśni narządu żucia badano w położeniu spoczynkowym żuchwy, podczas zaciskania zębów w pozycji maksymalnego zaguzkowania, zaciskania zębów na bawełnianych wałkach stomatologicznych oraz podczas maksymalnego czynnego otwarcia ust. Do oceny progu bólowego pod wpływem ucisku dla prawej i lewej strony części zstępującej mięśnia czworobocznego wykorzystano algometr cyfrowy (FDIX, Wagner Instruments, Greenwich). Na podstawie przeprowadzonych badań wyciągnięto następujące wnioski: 1. U osób ze zdiagnozowanymi aktywnymi MPPS w obrębie części zstępującej mięśnia czworobocznego bioelektryczna aktywność spoczynkowa badanych mięśni narządu żucia różni się istotnie od bioelektrycznej aktywności spoczynkowej osób, u których nie W zakresie bioelektrycznej aktywności czynnościowej mięśni narządu żucia, obecność MPPS w części zstępującej mięśnia czworobocznego jest w mniejszym stopniu związana z bioelektryczną aktywnością badanych mięśni narządu żucia, niż w przypadku bioelektrycznej aktywności spoczynkowej. 2. Wartości indeksu asymetrii różnią się istotnie u osób z jednostronnym aktywnym MPPS w części zstępującej mięśnia czworobocznego w obrębie bioelektrycznej aktywności spoczynkowej mięśni skroniowych w porównaniu z osobami, u których nie Wartości indeksu asymetrii nie różnią się istotnie u osób z obustronnymi aktywnymi MPPS w części zstępującej mięśnia czworobocznego w porównaniu z osobami, u których nie stwierdzono obecności MPPS. 3. Wartości indeksu aktywności mięśni narządu żucia w zakresie bioelektrycznej aktywności spoczynkowej są istotnie związane z występowaniem aktywnych MPPS w części zstępującej mięśnia czworobocznego.

5 4. Wartości uciskowego progu są istotnie niższe u osób ze zdiagnozowanymi aktywnymi MPPS w obrębie części zstępującej mięśnia czworobocznego niż u osób, u których nie 5. Wykazano obecność istotnych zależności pomiędzy wartościami uciskowego progu bólowego a aktywnością bioelektryczną niektórych mięśni narządu żucia u osób ze zdiagnozowanymi aktywnymi MPPS w części zstępującej mięśnia czworobocznego 6. Zakres ruchomości żuchwy nie jest związany z występowaniem aktywnych MPPS w obrębie części zstępującej mięśnia czworobocznego.