ZIEMIA ŚWIĘTA PRZEWODNIK PO IZRAELU, SYNAJU I JORDANII ŚLADAMI STAROŻYTNOŚCI TEKSTY FABIO BOURBON ENRICO LAVAGNO ILUSTRACJE CLARA ZANOTTI

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "ZIEMIA ŚWIĘTA PRZEWODNIK PO IZRAELU, SYNAJU I JORDANII ŚLADAMI STAROŻYTNOŚCI TEKSTY FABIO BOURBON ENRICO LAVAGNO ILUSTRACJE CLARA ZANOTTI"

Władysława Pawlik
8 lat temu
Przeglądów:

1 ZIEMIA ŚWIĘTA PRZEWODNIK PO IZRAELU, SYNAJU I JORDANII ŚLADAMI STAROŻYTNOŚCI TEKSTY FABIO BOURBON ENRICO LAVAGNO ILUSTRACJE CLARA ZANOTTI

2 50 JEROZOLIMA TWIERDZA ANTONIA Na zachód od kościoła św. Anny znajduje się teren dawnej twierdzy Antonia, praktycznie niewidoczny spod klasztorów i kaplic zbudowanych przy Via Dolorosa. Kompleks obronny wzniósł Herod Wielki około 35 r. przed Chr., to jest wkrótce po zajęciu Jerozolimy, na ruinach jeszcze starszej budowli. Nowy władca miasta wzmacniał jego obronność, ale kierował się też motywami politycznymi, gdyż w ten sposób mógł mieć kontrolę nad pielgrzymami, którzy licznie przechodzili tędy do Świątyni. Forteca nazwana imieniem Marka Antoniusza, ambitnego protektora nowego króla Jerozolimy, stała się później główną kwaterą (pretorium) Poncjusza Piłata, a w okresie powstania w 70 r. została oblężona i zniszczona przez samych Rzymian. Ten duży obszar zajmowany ongiś przez twierdzę mieści współcześnie klasztor Biczowania, medresę el-ummarijja, bazylikę Ecce Homo i przylegający do niej klasztor Panien Syjońskich. Klasztor Biczowania zbudowano w pierwszej połowie XIX w. wokół ruin Strona 50 po lewej Łuk Ecce Homo, tradycyjnie łączony z Męką Chrystusa, pochodzi jednak dopiero z czasów Hadriana. Strony Kaplica Skazania (z jasną kopułą), a za nią bazylika Ecce Homo, górują nad pierwszą stacją Drogi Krzyżowej. Strona 50 po prawej Dwa z łuków podtrzymujących kopułę bazyliki Ecce Homo stoją na fundamentach łuku datowanego na czasy Jezusa i Heroda Agryppy I. Strona 51 u góry po lewej Południowa ściana bazyliki Ecce Homo podtrzymuje łuk o tej samej nazwie.

3 JEROZOLIMA 51 Strona 51 u góry po prawej Kaplica Biczowania, z późnego okresu krzyżowców, stanowi centrum wielkiego XIX-wiecznego klasztoru franciszkanów. Strona 51 u dołu po prawej Kaplicę Biczowania (Flagellacji) zdobią wspaniałe witraże przedstawiające Mękę Pańską. kaplicy z okresu krzyżowców. Dzieła tego dokonali Bracia Mniejsi, obecni w Ziemi Świętej od wieków. W klasztorze mieści się teraz Franciszkańskie Studium Biblijne, a także muzeum, w którym wyeksponowano ciekawe znaleziska archeologiczne związane z czasami Nowego Testamentu, Heroda Wielkiego i krucjat, w tym bogatą kolekcję monet. Duży budynek muzeum stoi obok kaplic Biczowania i Skazania. Pierwsza z nich, zbudowana na miejscu średniowiecznego kościoła, była przez wieki opuszczona, służąc najpierw za coś w rodzaju stajni, zaś potem za warsztat tkacki. W 1836 r. Ibrahim Pasza oddał kaplicę franciszkanom, którzy w 1929 r. ją odrestaurowali i otworzyli dla kultu religijnego. Ogromne wrażenie robią tu dwa duże witraże ilustrujące ubiczowanie i skazanie Jezusa na śmierć. Druga kaplica, wzniesiona w XIX w. na miejscu kościoła z czasów bizantyjskich, także ma ozdobne witraże z aniołami trzymającymi narzędzia Męki, Piłatem umywającym ręce i Jezusem dźwigającym krzyż. Na podłodze znajdziemy kilka kamieni pochodzących z Lithostrotos dziedzińca będącego świadkiem procesu, biczowania i wydania na śmierć Pana. Dostaniemy się tam poprzez pobliską bazylikę Ecce Homo. Kaplica Biczowania jest powszechnie traktowana jako początek (pierwsza stacja) Drogi Krzyżowej, choć niektórzy naukowcy wskazują, że właściwym miejscem byłoby to, gdzie dziś stoi medresa el-ummarijja. Niedaleko kaplic mieści się klasztor Panien Syjońskich, wybudowany przez franciszkanów w połowie XIX stulecia na ruinach z czasów rzymskich. To samo można powiedzieć o wchodzącej w skład tego kompleksu bazylice Ecce Homo, która leży częściowo na płytach wschodniego forum rzymskiej kolonii Aelia Capitolina i zawiera pozostałości potrójnego łuku powstałego między panowaniem Heroda Agryppy I, króla Żydów w latach 41-44, a czasami Hadriana. Najbardziej znany fragment tych łuków można zobaczyć na ulicy otaczającej bazylikę, nad którą rozpina się Łuk Ecce Homo, tradycyjnie uznawany za miejsce, gdzie Piłat pokazał Jezusa tłumowi i wypowiedział pamiętne słowa Ecce Homo! (Oto Człowiek J 19,5).

4 222 PELLA PELLA I JEJ BAZYLIKI Miasto noszące nazwę starożytnej stolicy Macedonii leży około 100 km na północ od Ammanu. Wiekowe ruiny stopniowo odsłaniane od 1979 r. usytuowane są w sąsiedztwie skromnej wioski Tabaqat-Fahl i stały się motorem napędowym dla rozwoju turystyki w tym rejonie. Bogata w źródła wody Pella była zamieszkana już w neolicie, ale jej rozkwit nastąpił, kiedy w 310 r. przed Chr. osiedlili się tu dowódcy armii Aleksandra Macedońskiego i zapoczątkowali handel na szeroką skalę, korzystając z korzystnego położenia przy Dolinie Jordanu. W okresie dominacji rzymskiej Pella wchodziła w sład Dekapolu i według Euzebiusza z Cezarei w 70 r. dała schronienie chrześcijanom, którzy uciekli z oblężonej przez Tytusa Jerozolimy. Strona 222 u góry Obszerna bazylika, której kilkanaście kolumn zrekonstruowano, powstała pod koniec IV w., gdy Pella stała się stolicą diecezji. Budowla uległa zniszczeniu podczas trzęsienia ziemi w 747 r. Szczyt swego splendoru miasto osiągnęło na przełomie I i II w. Powstał wtedy niewielki teatr czy raczej odeon obecnie zrujnowany w urokliwej dolinie blisko źródeł, gdzie też wzniesiono łaźnie miejskie. Znaczenie Pelli malało stopniowo od III w. aż do czasów bizantyjskich (V-VI w.), gdy zbudowano tu monumentalną bazylikę oraz przynajmniej trzy inne kościoły. W bitwie niedaleko miasta armie muzułmańskie pokonały chrześcijan w 635 r. i od tego Strona 222 u dołu Po lewej stronie widać potężne schody dodane w VI w. jako monumentalne wejście do bazyliki. W pobliżu resztki rzymskiego odeonu.

5 czasu Pella zmieniła nazwę na Fahl. Za dynastii Omajjadów trwała intensywna rozbudowa, a do starszych budowli dołożono budzący podziw meczet. W 747 r. gwałtowne trzęsienie ziemi całkowicie zniszczyło centrum miasta, które opuszczono aż do X w. Ponownie je zasiedlono za panowania Abbasydów. W okresie mameluckim w XV-XVI w. zbudowano kolejny meczet, który jest wykorzystywany do dzisiaj. Najciekawszym zabytkiem w Pelli oprócz ruin świątyni Zeusa Areios, fundamentów kilku domów z czasów rzymskich i wspomnianego powyżej odeonu jest bez wątpienia bazylika z około 400 r. Obszerny dziedziniec otoczony perystylem prowadził do budowli, której trzy nawy rozdzielały kolumny z korynckimi kapitelami. W VI w. dodano jeszcze trzy absydy, a jakieś sto lat później po zachodniej stronie także monumentalne schody, których resztki pozostały do dzisiaj. Na posadzce w nawie głównej wciąż widoczne są ślady bogatych mozaik. PELLA 223 Strony Szeroka panorama bazyliki z Pelli. Można obejrzeć ruiny jeszcze trzech innych kościołów z IV i V w., które świadczą o tym, jak szybko chrześcijaństwo zakorzeniało się w mieście.

6 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE 6 RYS HISTORYCZNY 7 JEROZOLIMA 16 OD JERYCHA DO CHASOR PODRÓŻ NA PÓŁNOC IZRAELA JERYCHO MIASTO JOZUEGO 78 MONASTER ŚW. JERZEGO KLASZTOR UCZEPIONY SKAŁY 82 BET SZEAN OSIEMNAŚCIE MIAST W JEDNYM MIEJSCU 84 BET ALFA I MOZAIKA ZODIAKALNA 90 TANAK MIASTO-FORTECA 91 MEGIDDO POLE BITWY DOBRA ZE ZŁEM 92 CEZAREA PORT HERODA WIELKIEGO 96 DOR PORT FENICJAN 102 BELVOIR GWIAZDA JORDANU 104 NAZARET I DOM JEZUSA 106 BET SZEARIM I ANTYCZNA NEKROPOLIA 108 SEFORIS I GALILEJSKA MONA LIZA 112 TYBERIADA CENTRUM ŻYDOWSKIEGO NAUCZANIA 114 TABGA I CUDA JEZUSA 116 HAMAT GADER ANTYCZNE SPA 118 KAFARNAUM MIASTO ŚW. PIOTRA 120 QASRIN, STAROŻYTNA WIOSKA ŻYDOWSKA 122 KOROZAIN BAZALTOWE MIASTO 122 KURSI, CZARNY KLASZTOR 123 GAMLA MASADA PÓŁNOCY 124 MEIRON, MIASTO KSIĘGI ZOHAR 126 SAFED, CENTRUM KABAŁY 126 AKKA MIASTO KRZYŻOWCÓW 128 MONFORT, ZAMEK KRZYŻACKI 134 NIMRUD, FORTECA NAD URWISKIEM 135 BARAM, GALILEJSKA SYNAGOGA 136 CHASOR MIASTO-PAŃSTWO KANANEJCZYKÓW 138 OD MAR SABY DO TIMNY PODRÓŻ NA POŁUDNIE IZRAELA MAR SABA, PUSTYNNY MONASTER 140 QUMRAN I ZWOJE ZNAD MORZA MARTWEGO 144 EN GEDI, OAZA ŻYCIA NAD MORZEM MARTWYM 148 HERODION, ILUZJA WIELKOŚCI HERODA 150 BETLEJEM MIASTO NARODZIN JEZUSA 152 ASZKELON RODZINNE MIASTO HERODA WIELKIEGO 154 RAMLA I CYSTERNA ŚW. HELENY 156 LIDDA MIASTO ŚW. JERZEGO 157 BEIT GUVRIN, MIASTO JASKIŃ 158 MASADA FORTECA, KTÓRA RZUCIŁA WYZWANIE RZYMOWI 162 BEER SZEBA I STUDNIA ABRAHAMA 170 ARAD, POŁUDNIOWA REDUTA IZRAELITÓW 171 MAMSZIT MIASTO NABATEJCZYKÓW 172 SZIWTA, MIASTO POKOJU 174 AWDAT, PUSTYNNY AKROPOL 176 EN AWDAT, OAZA DLA ZWIERZĄT 178 TIMNA I NAJSTARSZE NA ŚWIECIE KOPALNIE 178 KLASZTOR ŚW. KATARZYNY I GÓRA SYNAJ, CZYLI WĘDRÓWKA ŚLADAMI MOJŻESZA KLASZTOR ŚW. KATARZYNY, OSTOJA WIARY 180 GÓRA SYNAJ I PRAWO MOJŻESZOWE 186 OD PETRY DO PELLI PODRÓŻ PO STAROŻYTNEJ JORDANII PETRA MIASTO WYKUTE W SKALE 188 ZAMKI KRZYŻOWCÓW ŚWIADECTWO KRWAWYCH WIEKÓW 206 MADABA, OBRAZ ZIEMI ŚWIĘTEJ 208 GÓRA NEBO I ZIEMIA OBIECANA 210 AMMAN, STAROŻYTNA FILADELFIA 212 ARAK AL-AMIR, PAŁAC HIRKANA 214 GERAZA MIASTO AFRODYTY 216 PELLA I JEJ BAZYLIKI 222 SŁOWNICZEK 224 INDEKS 225 AUTORZY ZDJĘĆ 228

Podobne dokumenty

Cuda Bliskiego Wschodu - Ziemia Święta

Cuda Bliskiego Wschodu - Ziemia Święta "Ziemia Święta - cuda Bliskiego Wschodu" Podróż samolotem Dzień 1: Przylot przylot na Lotnisko Ben Gurion w Tel Avivie przejazd do hotelu zakwaterowanie i nocleg