Jak rozpocząd działalnośd społeczną? Stowarzyszenie czy fundacja? Po co rejestracja?

Transkrypt

1 Jak rozpocząd działalnośd społeczną? Stowarzyszenie czy fundacja? Po co rejestracja? Co lepiej założyd stowarzyszenie czy fundację? To pytanie zadają sobie często osoby stające przed decyzją o sformalizowaniu swojej działalności społecznej. W skrócie można odpowiedzied na nie tak: JEŚLI MASZ PRZYJACIÓŁ ZAŁÓŻ STOWARZYSZENIE. JEŚLI MASZ PIENIĄDZE ZAŁÓŻ FUNDACJĘ. Stowarzyszenie to grupa osób (przyjaciół, bliższych i dalszych znajomych, członków rodziny), które mają wspólne zainteresowania (np. interesują się międzywojennym przemysłem polskim) lub wspólny cel (np. chcą uchronid przed zniszczeniem przedwojenną fabrykę). Razem chcą rozwijad swoje zainteresowania lub osiągnąd wyznaczony sobie cel (np. wpisad zabudowania fabryki do rejestru zabytków, odnowid ją itd.). Stowarzyszenie to grupa ludzi skupionych wokół wspólnego celu, wspólnej idei, zainteresowao. Więcej o tym, co to jest stowarzyszenie i jakie są ich rodzaje: Fundacja jest organizacją pozarządową powoływaną dla celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, wyposażoną w majątek przeznaczony na realizację tych celów, ustanawianą przez fundatora w oświadczeniu woli złożonym przed notariuszem (lub w testamencie), uzyskującą osobowośd prawną z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego. Fundację, tak jak stowarzyszenie, tworzą ludzie. Jednak o powołaniu fundacji i o tym, czym będzie się ona zajmowad, decyduje zazwyczaj jedna lub kilka osób (fundator lub fundatorzy), które chcą osiągnąd jakiś ważny społecznie cel (np. podnieśd poziom wykształcenia młodych osób w danej miejscowości) i na ten cel przekazują majątek. W sensie prawnym fundacja to ten właśnie majątek (pieniądze, papiery wartościowe, ruchomości, nieruchomości). Fundator może przekazad majątek także na to, aby osiągnąd cel ważny gospodarczo (np. rozwój ekonomiczny określonego obszaru). Zanim podejmiemy decyzję stowarzyszenie czy fundacja powinniśmy poznad różnice między nimi i odpowiedzied sobie na pytanie które z nich bardziej odpowiada temu, co chcemy osiągnąd poprzez nową organizację, czyli czym i jak chcemy się zajmowad. Więcej o tym czym różnią się stowarzyszenie i fundacja czytaj tutaj: Podstawa prawna Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r., Nr 79, poz. 855 z późn. zm.) Ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz. U. z 1991 r., Nr 46, poz. 203 z późn. zm.)

2 Co to jest fundacja? Fundacja jest organizacją pozarządową powoływaną dla celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, wyposażoną w majątek przeznaczony na realizację tych celów, ustanawianą przez fundatora w oświadczeniu woli złożonym przed notariuszem (lub w testamencie), uzyskująca osobowośd prawną z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego. Istotą fundacji jest, zatem istnienie majątku przeznaczonego przez fundatora na publicznie użyteczny cel. Opiekę nad majątkiem oraz odpowiedzialnośd za realizację celów przejmuje, po zarejestrowaniu fundacji, zarząd. O tym co daje fundacji rejestracja w KRS czytaj tutaj: poradnik.ngo.pl/x/ O zakładaniu i rejestracji fundacji w KRS więcej tutaj: poradnik.ngo.pl/x/ Podstawa prawna Ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz. U. z 1991 r., Nr 46, poz. 203 z późn. zm.) Co to jest stowarzyszenie? Stowarzyszenie to grupa osób (przyjaciół, bliższych i dalszych znajomych, członków rodziny), które mają wspólne zainteresowania (np. interesują się międzywojennym przemysłem polskim) lub wspólny cel (np. chcą uchronid przed zniszczeniem przedwojenną fabrykę). Razem chcą rozwijad swoje zainteresowania lub osiągnąd wyznaczony sobie cel (np. wpisad zabudowania fabryki do rejestru zabytków, odnowid ją itd.). Podstawowe cechy każdego stowarzyszenia to: dobrowolnośd oznacza swobodę tworzenia stowarzyszeo, dobrowolnośd przystępowania i występowania członków nikt nie może nas zmusid do bycia członkiem stowarzyszenia, samorządnośd to niezależnośd wobec podmiotów zewnętrznych i swoboda ustalania norm oraz reguł wewnętrznych, trwałośd oznacza, że istnieje ono niezależnie od konkretnego składu osobowego swoich członków (pod warunkiem, że będzie ich co najmniej 15 w stowarzyszeniu zarejestrowanym lub 3, jeśli jest to stowarzyszenie zwykłe), niezarobkowy cel oznacza, że celem stowarzyszenia nie jest przysparzanie członkom korzyści majątkowych (nie można podzielid majątku stowarzyszenia pomiędzy członków), w przeciwieostwie do spółek. Polskie prawo gwarantuje równe, bez względu na przekonania, prawo czynnego uczestniczenia w życiu publicznym i wyrażania zróżnicowanych poglądów oraz realizacji indywidualnych zainteresowao (preambuła ustawy Prawo o stowarzyszeniach). Prawo to może byd ograniczone, jeśli w grę wchodzi m.in. ochrona praw i wolności innych osób (np. ktoś został zmuszony do wstąpienia do stowarzyszenia). Zakazane jest również tworzenie stowarzyszeo przyjmujących zasadę bezwzględnego posłuszeostwa ich członków wobec władz stowarzyszenia (art. 6 ust. 1). Trzeba też pamiętad, że stowarzyszenie, podobnie jak fundacja, jest organizacją pozarządową zgodnie z definicją zawartą w art. 3 ust. 2 ustawy o działalności pożytku publicznego i o

3 wolontariacie jest to każda instytucja (osoba prawna lub jednostka posiadająca zdolnośd prawną na podstawie odrębnych ustaw), która nie działa w celu osiągnięcia zysku i nie jest jednostką sektora finansów publicznych. I jako organizacja pozarządowa stowarzyszenie podlega regulacjom ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie co w praktyce oznacza, np. możliwośd ubiegania się o status OPP czy korzystania z dotacji administracji publicznej. Co jest potrzebne, aby dojśd do stowarzyszenia, od czego trzeba zacząd? Motorem działania stowarzyszenia są ludzie (członkowie). Często jest to grupa przyjaciół, którzy postanowili coś razem zrobid (np. zorganizowad konkurs recytatorski) bądź też osoby, którym coś przeszkadza i chcą to zmienid (np. wesprzed osoby niepełnosprawne czy pomóc bezdomnym zwierzętom z okolic). Na początku można prowadzid działalnośd społeczną jako grupa nieformalna. Np. może to byd kilku miłośników filmu animowanego, którzy organizują mały otwarty pokaz filmów animowanych. Okazuje się on sukcesem i powstaje pomysł, aby rozwinąd tę działalnośd, zwłaszcza, że na pokazie zjawili się inni entuzjaści tej dziedziny. I to może byd już tylko krok od sformalizowania tej działalności, ponieważ łatwiej jest prowadzid pewne działania (np. zbierad pieniądze na zorganizowanie kolejnego przeglądu filmów) jako stowarzyszenie zarejestrowane w KRS. Może też okazad się, że wystarczy nam np. zgłoszenie swojej działalności do starosty powstanie wtedy stowarzyszenie zwykłe. O zakładaniu i rejestracji stowarzyszenia w KRS więcej tutaj: Podstawa prawna Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r., Nr 79, poz. 855 z późn. zm.) Jakie są rodzaje stowarzyszeo? Istnieje kilka rodzajów stowarzyszeo i często są one ze sobą mylone. Warto więc wyjaśnid, że chod najpopularniejsze jest stowarzyszenie zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym (im też poświęcamy najwięcej uwagi w serwisie poradnik.ngo.pl), to istnieją też inne rodzaje stowarzyszeo. I tak stowarzyszenia to m.in.: stowarzyszenia zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS); stowarzyszenia zwykłe; stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego (są to związki powstające w celu wspierania idei samorządu terytorialnego oraz obrony ich wspólnych interesów; takimi stowarzyszeniami są np. Związek Powiatów Polskich, Związek Miast Polskich); związki stowarzyszeo (federacje) zarejestrowane w KRS; kluby sportowe tzw. stowarzyszenia kultury fizycznej, uczniowskie kluby sportowe. Oddziały, koła również często są stowarzyszeniami - więcej czytaj tutaj:

4 O tym, którą formę stowarzyszenia wybrad decydują założyciele stowarzyszenia, biorąc pod uwagę przede wszystkim to, czym i jak chcą się zajmowad. Co ważne każda z tych form daje nieco inne możliwości, decyduje o prawnych zasadach działania, ma wpływ na to, co będziemy mogli robid, np. na to czy będziemy mogli otrzymywad dotacje, czy też nie i do kogo będziemy musieli składad sprawozdania, który urząd będzie mógł nas kontrolowad, czy będziemy mieli osobowośd prawną itd. Więcej na ten temat przy opisach rodzajów stowarzyszeo, do których można przejśd powyżej klikając na opisy różnych form działalności jako stowarzyszenie. Podstawa prawna Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r., Nr 79, poz. 855 z późn. zm.) Ustawa o sporcie z dnia 25 czerwca 2010 r. (Dz.U. Nr 127 poz. 857) Co to jest stowarzyszenie zarejestrowane w KRS? Stowarzyszenie zarejestrowane w rejestrze stowarzyszeo, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) to jedna z najczęstszych form prowadzenia działalności społecznej w Polsce. O tym, jaką formę stowarzyszenia wybrad (więcej informacji o rodzajach stowarzyszeo - decydują założyciele stowarzyszenia, biorąc pod uwagę przede wszystkim to, czym i jak chcą się zajmowad. Byd może w naszym przypadku warto pomyśled właśnie o zarejestrowaniu stowarzyszenia w Krajowym Rejestrze Sądowym. Stowarzyszenie zarejestrowane w KRS powołuje co najmniej 15 osób, które uchwalają statut stowarzyszenia i wybierają komitet założycielski (art. 9). Tyle mówi ustawa w praktyce założenie stowarzyszenia, krok po kroku można podzielid na: 1. Spotkanie co najmniej 15 osób (to przyszli członkowie stowarzyszenia) wokół wspólnego pomysłu. 2. Projekt statutu zazwyczaj pisze go tzw. grupa robocza najbardziej zaangażowanych osób. 3. Zebranie założycielskie, na którym zostaje powołane stowarzyszenie i przyjęty jego statut, następuje też wybór komitetu założycielskiego. 4. Przygotowanie dokumentów potrzebnych do rejestracji w KRS to zadanie komitetu założycielskiego wybranego na zebraniu. 5. Złożenie dokumentów do KRS. Polskie przepisy, na tle uregulowao krajów Unii Europejskiej, są dośd wymagające w odniesieniu do liczby członków założycieli stowarzyszenia. We Francji do założenia stowarzyszenia wystarczą dwie osoby, podobnie w Holandii, a w Niemczech potrzebnych jest siedem osób. O zakładaniu i rejestracji stowarzyszeo w KRS -

5 Podstawa prawna Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r., Nr 79, poz. 855 z późn. zm.), art. 9 Co daje stowarzyszeniu rejestracja w KRS? Główną korzyścią płynącą z rejestracji stowarzyszenia w KRS jest nabycie przez organizację osobowości prawnej. To z kolei znacznie poszerza możliwości działania. Podstawowe cechy i możliwości stowarzyszenia zarejestrowanego w KRS: jest organizacją pozarządową posiada osobowośd prawną, działała w oparciu o statut, ma złożoną strukturę organizacyjną (walne zebranie, komisja rewizyjna, zarząd), swoją pracę opiera na działalności społecznej swoich członków, do pracy w stowarzyszeniu może zatrudnid pracowników, może korzystad z różnych źródeł finansowania (darowizny, spadki, zapisy, dotacje, zbiórki publiczne), może prowadzid działalnośd gospodarczą, ma możliwośd finansowej współpracy z administracją publiczną i biznesem, ma możliwośd zawierania umów na realizację zadao publicznych, może łączyd się w związki stowarzyszeo, może powoływad oddziały terenowe, może zostad organizacją pożytku publicznego. Na ten temat czytaj także tutaj: poradnik.ngo.pl/x/ Podstawa prawna Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r., Nr 79, poz. 855 z późn. zm.) Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 2001 r., Nr 17, poz. 209 z późn. zm.) Co daje fundacji rejestracja w KRS? Główną korzyścią płynącą z rejestracji fundacji w KRS jest nabycie przez organizację osobowości prawnej. To z kolei znacznie poszerza możliwości działania. Podstawowe cechy i możliwości fundacji: jest organizacją pozarządową; jest powoływana przez fundatora; realizuje cele społecznie lub gospodarczo użyteczne;

6 ma wyodrębniony majątek, przeznaczony na cele społeczne lub gospodarczo użyteczne; jest organizacją nienastawioną na zysk; posiada osobowośd prawną; działa w oparciu o statut; cele statutowe są realizowane przez obowiązkowy organ - zarząd może powoład organ kontroli wewnętrznej (radę fundacji, komisję rewizyjną) może zatrudniad pracowników, może korzystad z różnych źródeł finansowania (darowizny, spadki, zapisy, dotacje, zbiórki publiczne), może prowadzid działalnośd gospodarczą, ma możliwośd finansowej współpracy z administracją publiczną i biznesem, ma możliwośd zawierania umów na realizację zadao publicznych, może zostad organizacją pożytku publicznego. Na ten temat czytaj także tutaj: poradnik.ngo.pl/x/ Podstawa prawna Ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz. U. z 1991 r., Nr 46, poz. 203 z późn. zm.) Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 2001 r., Nr 17, poz. 209 z późn. zm.) Co to jest stowarzyszenie zwykłe? Jak się je tworzy i jak działa? Stowarzyszenie zwykłe jest określane jako uproszczona formuła stowarzyszenia. Nie ma ono osobowości prawnej. Realizuje cel społeczny, w oparciu o uchwalony regulamin. Stowarzyszenia zwykłe nie rejestrują się w Krajowym Rejestrze Sądowym, tylko u starosty. Stowarzyszenia zwykłe: mają prostszą strukturę organizacyjną; nie mają osobowości prawnej; wiążą się z mniej zawiłymi formalnościami przy zakładaniu; mają ograniczone źródła finansowania mogą to byd tylko składki członkowskie. Założenie stowarzyszenia zwykłego Stowarzyszenie zwykłe mogą utworzyd co najmniej 3 osoby fizyczne (art ustawy Prawo o stowarzyszeniach). Osoby prawne (np. firmy, inne organizacje) nie mogą byd założycielami ani członkami stowarzyszenia zwykłego. Osoby zakładające stowarzyszenie zwykłe, decydują, jaka będzie nazwa stowarzyszenia i po co ono powstaje (jaki jest jego cel). Ustalają też, gdzie stowarzyszenie ma swoją siedzibę jaki ma teren działania oraz określają regulamin działalności (dokument ten pełni taką rolę, jak statut w stowarzyszeniu zarejestrowanym). Wybierają również przedstawiciela, który będzie reprezentował stowarzyszenie.

7 Następnie zgłaszają (pisemnie) utworzenie stowarzyszenia do organu nadzorującego zwykle jest to wydział spraw obywatelskich w starostwie powiatowym, właściwym ze względu na siedzibę stowarzyszenia. Aby stowarzyszenie zostało wpisane do ewidencji starosty musi złożyd u niego odpowiednie dokumenty. Jakie? O to najlepiej zapytad we właściwym dla siedziby organizacji starostwie. Najczęściej wymagane dokumenty to: wniosek o wpisanie do ewidencji stowarzyszeo; we wniosku powinny byd: data jego sporządzenia, nazwa organu, do którego jest kierowany (czyli starosty), adres siedziby stowarzyszenia, numer telefonu kontaktowego do przedstawiciela, podpis przedstawiciela; regulamin działalności (3 egzemplarze). Jak wynika ze stron internetowych wielu urzędów powiatowych zazwyczaj żądają one także następujących dokumentów: protokół z zebrania założycielskiego podpisany przez przewodniczącego zebrania i protokolanta wraz z załącznikami: uchwałą o powołaniu organizacji, uchwałą o zatwierdzeniu regulaminu działalności, uchwałą o powołaniu 3-osobowego komitetu założycielskiego wraz z umocowaniem do wszelkich czynności związanych z wpisem do ewidencji; lista założycieli, zawierająca: imię i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, adres zamieszkania, własnoręczny podpis (czasami wymagany jest też numer PESEL); lista obecności na zebraniu założycielskim (założyciele i osoby biorące udział w zebraniu). Za wniosek o rejestrację opłaty skarbowe wynoszą 5 zł, a za każdy załącznik 50 gr. Starostwo ma na odpowiedź 30 dni od dnia złożenia wniosku. Starosta jeśli nie ma uwag i zastrzeżeo co do celu powstania stowarzyszenia wpisuje je do swojej ewidencji stowarzyszeo. Jeśli w ciągu tych 30 dni starostwo powiatowe nie zakaże działalności stowarzyszenia (np. z powodu niezgodności regulaminu z przepisami prawa) może ono rozpocząd działalnośd. Zawiązanie stowarzyszenia zwykłego jest prostszym, niż utworzenie stowarzyszenia zarejestrowanego w KRS, sposobem na podjęcie i prowadzenie formalnej działalności społecznej. Ale wiąże się też z pewnymi ograniczeniami. Mówiąc językiem prawnym: stowarzyszenie zwykłe nie jest podmiotem praw i obowiązków w zakresie prawa cywilnego (nie ma zdolności prawnej) oraz nie ma zdolności do czynności prawnych. W praktyce oznacza to, że np. nie może zawierad umów o przyznaniu dotacji, czy o wykonaniu zadania publicznego lub innej usługi. Stowarzyszenia zwykłe nie mogą: powoływad swoich oddziałów terenowych, łączyd się w związki stowarzyszeo, zrzeszad osób prawnych (np. innych stowarzyszeo, firm itp.), prowadzid działalności gospodarczej, przyjmowad darowizn, spadków, zapisów, otrzymywad dotacji, korzystad z ofiarności publicznej.

8 Finansowanie Jedynym źródłem finansowania działalności stowarzyszenia zwykłego są składki jego członków (są to jedyne dozwolone przez prawo przychody stowarzyszeo zwykłych). Składki członkowskie są zwolnione z podatku dochodowego od osób prawnych (art. 17 ust. 1 pkt 40 Ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych). Zdolnośd sądowa Stowarzyszenie zwykłe nie ma osobowości prawnej, ale jest organizacją społeczną i w związku z tym ma zdolnośd sądową. Oznacza to, że może występowad przed sądem jako strona, w sprawach związanych z celami zapisanymi w swoim regulaminie (art. 64 k.p.c.). Nadzór zewnętrzny Organem nadzoru dla stowarzyszenia zwykłego, tak jak dla stowarzyszenia zarejestrowanego w KRS, jest starosta lub prezydent miasta, jeśli stowarzyszenie ma siedzibę w mieście na prawach powiatu. Obowiązki stowarzyszenia zwykłego Stowarzyszenie zwykłe musi uzyskad numer REGON, NIP oraz musi założyd konto bankowe i składad sprawozdania. Więcej o tych formalnościach czytaj tutaj: poradnik.ngo.pl/x/ Podstawa prawna Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r., Nr 79, poz. 855 z późn. zm.), art Ustawa z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz.U. z 2004 r., Nr 269, poz. 2681), art. 2 Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie szczególnych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek niebędących spółkami handlowymi, nieprowadzących działalności gospodarczej z dnia 15 listopada 2001 r. (Dz.U. z 1997 r. Nr. 121, poz. 591) Jakie są różnice między stowarzyszeniem i fundacją? Która forma jest lepsza? Nie da się powiedzied, co jest lepsze, ale można wskazad różnice i podbieostwa pomiędzy stowarzyszeniem i fundacją, które mogą ułatwid podjęcie decyzji co założyd - stowarzyszenie, czy fundację. W poniższej tabeli porównujemy stowarzyszenia i fundacje pokazujemy zarówno różnice, jak i podobieostwa pomiędzy nimi. Stowarzyszenia i fundacje to najbardziej typowe i najliczniejsze formy prawne, w jakich zakładane są i działają organizacje pozarządowe. Modelowo te dwie formy prawne różnią się w sposób zasadniczy, chod w praktyce ich działalnośd może byd zbliżona.

9 Stowarzyszenie zarejestrowane Fundacja Założyciele i członkowie min. 15 założycieli (osoby fizyczne) fundator/założyciel jeden lub wielu (osoby prawne lub fizyczne) obywatele polscy (cudzoziemcy na wyjątkowych zasadach) osoby mające pełną zdolnośd do pełnienia czynności prawnych osoba prawna jedynie jako członek wspierający, nie ma prawa głosu na posiedzeniach organów stowarzyszenia nie ma znaczenia obywatelstwo oraz miejsce zamieszkania nie występuje pojęcie członkostwa Cele i formy działao możliwy jest każdy cel zgodny z prawem cel powinien byd zgodny z prawem, społecznie lub gospodarczo użyteczny cel niezarobkowy cel niezarobkowy cele specyficzne dla stowarzyszenia: cel nie może byd nierealny i nie może polegad wspieranie własnych członków na wspieraniu członków władz (np. Stowarzyszenie Miłośników Gry w Krykieta, którego głównym celem jest rozwój zainteresowao i wspieranie członków stowarzyszenia) cele mogą byd nierealne, nierzeczywiste (np. Stowarzyszenie Poszukiwaczy Atlantydy, którego celem jest poszukiwanie mitycznego lądu Atlantydy) możliwośd prowadzenia nieodpłatnej i odpłatnej działalności pożytku publicznego działania mogą byd adresowane do: członków organizacji osób spoza organizacji członków organizacji i osób spoza organizacji Władze walne zgromadzenie/zebranie członków komisja rewizyjna zarząd na etapie tworzenia nie jest potrzebny majątek (to ludzie stanowią kapitał ) Źródła finansowania: Majątek i źródła finansowania możliwośd prowadzenia nieodpłatnej i odpłatnej działalności pożytku publicznego działania powinny byd adresowane do: osób spoza organizacji zarząd organ kontroli wewnętrznej (rada fundacji, rada nadzorcza, komisja rewizyjna) nieobowiązkowo podstawą działania fundacji jest majątek, w który fundację wyposaża fundator tzw. fundusz założycielski ustanowiony przez fundatora, mogą to byd zarówno pieniądze jak i ruchomości oraz nieruchomości odrębny fundusz w wysokości min.1000 zł na działalnośd gospodarczą Źródła finansowania:

10 administracja centralna i samorządowa (np. dotacje) organizacje grantodawcze osoby fizyczne i prawne (np. darowizny, zbiórki publiczne) własna działalnośd zarobkowa (odpłatna działalnośd pożytku publicznego, działalnośd gospodarcza) składki członkowskie Księgowośd księgi rachunkowe koniecznośd rachunkowego wyodrębnienia działalności nieodpłatnej i odpłatnej pożytku publicznego oraz działalności gospodarczej obowiązek płacenia podatku dochodowego od osób prawnych możliwośd korzystania ze zwolnienia w przypadku realizacji celów, wymienionych w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych organem kontroli zewnętrznej i nadzoru jest starosta powiatu, na terenie którego mieści się siedziba stowarzyszenia brak corocznych obowiązków sprawozdawczych z prowadzonej działalności statutowej(sprawozdanie merytoryczne) coroczny obowiązek sprawozdawczy wobec urzędu skarbowego (sprawozdanie finansowe) Podatki, ulgi i zwolnienia Sprawozdawczośd, kontrola administracja centralna i samorządowa (np. dotacje) organizacje grantodawcze osoby fizyczne i prawne (np. darowizny, zbiórki publiczne) własna działalnośd zarobkowa (odpłatna działalnośd pożytku publicznego, działalnośd gospodarcza) księgi rachunkowe koniecznośd rachunkowego wyodrębnienia działalności nieodpłatnej i odpłatnej pożytku publicznego oraz działalności gospodarczej obowiązek płacenia podatku dochodowego od osób prawnych możliwośd korzystania ze zwolnienia w przypadku realizacji celów, wymienionych w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych organem kontroli zewnętrznej i nadzoru są: minister właściwy do spraw ds. fundacji (wskazany w statucie przez fundatora), starosta powiatu, na terenie którego mieści się siedziba fundacji coroczny obowiązek sprawozdawczy z prowadzonej działalności wobec ministra wskazanego przez fundatora jako organ nadzoru (sprawozdanie merytoryczne) coroczny obowiązek sprawozdawczy wobec urzędu skarbowego (sprawozdanie finansowe) Podstawa prawna Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r., Nr 79, poz. 855 z późn. zm.) Ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz. U. z 1991 r., Nr 46, poz. 203 z późn. zm.) Czy możemy działad społecznie, ale nie rejestrowad się w sądzie? Bez rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS), mogą prowadzid działalnośd społeczną: grupy nieformalne często prowadzenie działalności społecznej rozpoczyna się od utworzenia grupy nieformalnej, której działalnośd nie jest nigdzie rejestrowana. Np. może to byd kilku

11 miłośników filmu animowanego, którzy organizują mały, otwarty pokaz filmów animowanych i okazuje się on sukcesem. Powstaje pomysł, by rozwinąd tę działalnośd, zwłaszcza, że na pokazie zjawili się inni entuzjaści tej dziedziny. I to może byd już tylko krok od sformalizowania tej działalności, ponieważ łatwiej jest prowadzid pewne działania (np. zbierad pieniądze na zorganizowanie kolejnego przeglądu filmów) np. jako zarejestrowane stowarzyszenie. stowarzyszenie zwykłe o tym co to jest stowarzyszenie zwykłe, zgłaszane do starosty, czytaj tutaj: kluby sportowe działające jako stowarzyszenia i nieprowadzące działalności gospodarczej komitety społeczne - czyli grupy, zespoły ludzi, którzy organizują się po to, aby zrealizowad określony cel (np. wybudowad wodociąg lub zebrad pieniądze na pomoc dla chorej osoby). Nie ma szczegółowych przepisów, które dotyczyłyby zakładania komitetów społecznych. Niektóre organizacje powstając przyjmują taką nazwę, ale działają jako stowarzyszenia zarejestrowane w KRS (np. Społeczny Komitet Opieki nad Starymi Powązkami im. Jerzego Waldorffa). Inne działają na podstawie konkretnych ustaw, np. Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa działa na podstawie Ustawy o Narodowym Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa (Dz. U. Nr 21, poz. 90) oraz uchwalonego przez siebie regulaminu. Istnieją też komitety organizowane do przeprowadzenia zbiórki publicznej na określony cel. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA wydaje pozwolenia na przeprowadzanie zbiórek publicznych) przyjmuje, że do powstania takiego komitetu wystarczy, jeśli osoby zainteresowane postanowią go powoład i postanowienie to sformułują na piśmie (w formie aktu organizacyjnego, uchwalonego i podpisanego przez członków komitetu). W akcie tym powinny zostad zapisane zasady, jakimi kieruje się komitet w swoich działaniach, a także wzajemne prawa i obowiązki członków. Komitet taki nie ma osobowości prawnej (to znaczy nie może nabywad praw i zaciągad zobowiązao, odpowiedzialnośd za nie ponoszą sami członkowie). Nie podlega też wpisowi do rejestru. Komitet reprezentują wytypowani członkowie. Przyjęło się, że komitet powinien liczyd od 6 osób (przy wydatkowaniu funduszy w kraju) do 10 osób (wydatkowanie za granicą). *opracowano na podst. Zbiórki publiczne, K. Marciniak, seria 3w*+ rady rodziców czyli przedstawiciele wszystkich rodziców uczniów danej szkoły wybrani w demokratycznych wyborach. Reprezentują oni ogół rodziców w szkole, np. w kontaktach z radą pedagogiczną oraz poza szkołą, np. we współpracy z radami rodziców innych szkół. Zasady tworzenia rady rodziców uchwalają rodzice uczniów danej szkoły. Rada rodziców sama uchwala regulamin swojej działalności, który nie może byd sprzeczny ze statutem szkoły lub placówki. Aby wspierad działalnośd statutową szkoły rada rodziców może gromadzid fundusze z dobrowolnych składek rodziców oraz innych źródeł. Zasady wydatkowania tych funduszy powinien określad regulamin rady rodziców. Więcej informacji o tej formie działalności społecznej można znaleźd na stronach Społecznego Towarzystwa Oświatowego: oraz Rodzicielskiej www: O czym jeszcze warto pamiętad? W Polsce istnieją też osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów ustaw o stosunku paostwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczpospolitej Polskiej, o stosunku paostwa do innych kościołów oraz związków wyznaniowych oraz ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania. Kościoły i związki wyznaniowe mogą tworzyd kościelne osoby prawne np. parafie oraz

12 inne jednostki organizacyjne i organizacje kościelne. Organizacje kościelne zrzeszają osoby należące do kościoła. Organizacje te są albo erygowane (powoływane) przez właściwą władzę kościelną albo zakładane przez wiernych za zezwoleniem odpowiedniej władzy kościelnej. Ich celem jest przede wszystkim działalnośd na rzecz formacji religijnej i kultu religijnego. Organizacje katolickie lub odpowiednio inne organizacje wyznaniowe powstają za aprobatą władzy kościelnej i mogą mied na celu działalnośd społeczno-kulturalną, oświatowo-wychowawczą i charytatywno-opiekuoczą. Do tych organizacji stosuje się odpowiednio przepisy Prawa o stowarzyszeniach. Organizacją kościelną jest np. Caritas Polska, Diakonia Kościoła Ewangelicko- Augsburskiego, Prawosławny Ośrodek Miłosierdzia Diecezji Białostocko-Gdaoskiej ELEOS. Jakie obowiązki nam przybędą, jeśli zarejestrujemy działalnośd naszej organizacji w KRS? Z samego faktu zarejestrowania organizacji w KRS w zasadzie nie wynikają żadne dodatkowe obowiązki dla organizacji, oprócz tego, że organizacja taka musi zgłaszad w KRS wszystkie zmiany, które w niej zachodzą lub znajdują swoje odzwierciedlenie w jej statucie. Znacznie więcej obowiązków może jednak wynikad z działalności podejmowanej dzięki nabyciu (poprzez rejestrację w KRS) przez stowarzyszenie lub fundację osobowości prawnej. O tym co oznacza posiadanie osobowości prawnej czytaj tutaj: poradnik.ngo.pl/x/ Organizacja posiadająca osobowośd prawną może m.in. przyjmowad darowizny, spadki, zapisy, otrzymywad dotacje, korzystad z ofiarności publicznej, podejmowad finansową współpracę z administracją publiczną i biznesem, prowadzid działalnośd gospodarczą. Ze wszystkimi tymi działaniami wiążą się określone obowiązki wobec KRS, urzędów skarbowych i instytucji sprawujących kontrolę nad stowarzyszeniem lub fundacją (starosta, prezydent miasta lub minister właściwy ze względu na rodzaj działalności podejmowanej przez fundację). O tym gdzie jeszcze, poza KRS, trzeba zgłosid powstanie organizacji więcej czytaj tutaj: Podstawa prawna Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 2001 r., Nr 17, poz. 209 z późn. zm.) Skąd organizacje czerpią pieniądze na swoje działania? Stowarzyszenia i fundacje korzystają z różnorodnych źródeł finansowania swej działalności: składki członkowskie darowizny (pieniężne i dary rzeczowe) dotacje ze środków publicznych i prywatnych sponsoring odpisy 1% podatku dochodowego od osób fizycznych (organizacje pożytku publicznego)

13 zbiórki publiczne, kampanie dochody z majątku organizacji, inwestycje kapitałowe nawiązki sądowe dochody z działalności odpłatnej pożytku publicznego dochody z działalności gospodarczej spadki, zapisy inne źródła: kredyty, pożyczki, itp. Składki członkowskie To źródło finansowania, z którego korzysta najwięcej organizacji prawie 60%. Składki członkowskie występują tylko w organizacjach typu członkowskiego, czyli stowarzyszeniach i związkach stowarzyszeo. Informacja o obowiązku płacenia składki przez członków jest zapisana w statucie organizacji. Wielkośd składek członkowskich jest dowolna i ustala ją Walne Zgromadzenie. Niepłacenie składek członkowskich jest najczęściej występującą przyczyną pozbawiania członków przynależności do stowarzyszenia. Darowizny Darowizna jest umową, unormowaną w Kodeksie cywilnym, zawartą między darczyocą a obdarowanym. Darowiznę mogą dawad i otrzymywad zarówno osoby prywatne, jak i osoby prawne. Darowizna od strony darczyocy Osoba prywatna lub firma (płacąca podatek dochodowy) może przekazad darowiznę stowarzyszeniu czy fundacji lub organizacji kościelnej, działającym na rzecz określonych celów społecznych albo na cele kultu religijnego. Cele te (nazywane również sferą zadao publicznych ) określa Ustawa o pożytku publicznym i o wolontariacie. Darowizna przekazywana jest w roku podatkowym, z którego się rozliczamy. Przepisy dotyczące darowizn i ich odliczania od podatku stosunkowo często zmieniają się. Obecnie osoby prywatne, które przekazały darowiznę, mogą maksymalnie odliczyd od podstawy opodatkowania 6% uzyskanego dochodu bez względu na wysokośd darowizny. Osoby prawne (np. firmy, instytucje), które przekazały darowiznę, mogą od dochodu, stanowiącego podstawę opodatkowania, odliczyd kwotę nieprzekraczającą 10% dochodu w danym roku podatkowym. Osoby prowadzące działalnośd gospodarczą, a rozliczające się według liniowej 19% stawki podatkowej, nie mogą skorzystad z odliczenia od podatku z tytułu przekazanej darowizny. Podatnicy korzystających z odliczenia z tytułu przekazanych darowizn mają obowiązek wykazania w zeznaniu rocznym kwoty przekazanej darowizny, kwoty odliczonej darowizny oraz danych identyfikacyjnych obdarowanego (m.in. jego nazwy, adresu i NIP-u).

14 Jeżeli przedmiotem darowizny są pieniądze, to powinna byd ona udokumentowana dowodem wpłaty na rachunek bankowy obdarowanej organizacji. Zaś w przypadku darowania rzeczy lub usług potwierdzeniem jest dokument przekazania tej darowizny oraz dokumenty potwierdzające faktyczne wydatki związane z tą darowizną. Darowizna od strony obdarowanego Stowarzyszenia i fundacje jako osoby prawne nie płacą podatku od otrzymanych darowizn. W swoim zeznaniu podatkowym obdarowana organizacja musi wyodrębnid kwoty ogółem otrzymanych darowizn ze wskazaniem celów jej przeznaczenia (zgodnie ze sferą działalności pożytku publicznego). Musi też wyszczególnid darowizny pochodzących od firm czy instytucji (osób prawnych) z podaniem nazwy i adresu darczyocy, jeżeli jednorazowa kwota darowizny przekracza zł lub jeżeli suma wszystkich darowizn otrzymanych w danym roku podatkowym od jednego darczyocy przekracza zł. Obdarowane organizacje mają również obowiązek podania tych informacji do publicznej wiadomości przez publikacje w Internecie, środkach masowego przekazu lub wyłożenie dla zainteresowanych w miejscach ogólnie dostępnych. Muszą też w formie pisemnej zawiadomid o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Z obowiązku tego zwolnione są podmioty, których przychody za dany rok podatkowy nie przekraczają zł. Dotacje ze środków publicznych i prywatnych Najpoważniejszym źródłem finansowania organizacji pozarządowych są dotacje (granty), które są przyznawana przez samorządy, administrację publiczną i źródła prywatne (głównie organizacje grantodawcze). Dotacje są zazwyczaj przyznawane zwycięzcom konkursów, w czasie których wyłania się tych, którzy dane zadanie publiczne wykonają najlepiej. Obowiązek ogłoszenia konkursu na wykonanie jakiegokolwiek zadania publicznego czyli na przyznanie pieniędzy przez administrację na realizację określonego celu wprowadziła Ustawa o działalności pożytku publicznym i o wolontariacie. W 2003 roku z pieniędzy pochodzących ze źródeł rządowych (takich jak dotacje z ministerstw, agencji rządowych, województw) skorzystało ok. 20% stowarzyszeo i fundacji, ze źródeł samorządowych (tj. z gminy, powiatu lub samorządu wojewódzkiego) ponad 45% organizacji. Wsparcie finansowe od zagranicznych organizacji pozarządowych otrzymało blisko 5%, wsparcie od innych krajowych organizacji pozarządowych ponad 9 % organizacji. Z zagranicznych źródeł publicznych programów pomocowych w tym środków Unii Europejskiej, np. Phare, Sapard, Access skorzystało 4% organizacji. Sponsoring

15 Sponsoring polega na finansowaniu określonego przedsięwzięcia w celu promocji (osoby, firmy) sponsora. Celem sponsoringu jest utrzymanie lub podniesienie renomy, poprawa lub zmiana wizerunku firmy lub osoby. Sponsor przekazuje środki finansowe, materialne lub usługi sponsorowanemu w zamian za działania promocyjne ze strony sponsorowanego. Warunki tej współpracy powinny byd zawarte w umowie sponsoringowej. Umowa sponsoringu należy do umów nienazwanych, czyli umów nieprzewidzianych wprost w przepisach Kodeksu cywilnego. Wobec tego, że zawarcie tej umowy nie jest uregulowane w sposób szczególny należy stosowad do niej zasady ogólne. Do podstawowych elementów takiej umowy należą postanowienia, dotyczące zobowiązania się sponsora do celowego finansowania określonej działalności oraz zobowiązanie się sponsorowanej organizacji do promocji sponsora. Jeden procent Obywatele (płacący podatki dochodowe) mogą przekazad 1% swego podatku na rzecz wybranych przez siebie organizacji pozarządowych, które mają zarejestrowany sądownie status pożytku publicznego. Podatnik, który chce przekazad 1% swojego podatku Wybranej organizacji pożytku publicznego, wpisuje jej nazwę i numer KRS do odpowiedniej rubryki w rocznym zeznaniu podatkowym (PIT). Pieniądze na konto organizacjj przekazuje urząd skarbowy. Lista organizacji, uprawnionych do zbierania 1% podatku w danym okresie rozliczeniowym, jest publikowana przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej do kooca roku kalendarzowego, za który rozliczają się podatnicy. Na listę trafiają organizacje, które uzyskały status pożytku publicznego do dnia 30 listopada roku, za który rozliczają się podatnicy. Więcej informacji na ten temat w serwisie oraz Zbiórki Zbiórka to publiczne zbieranie rzeczy lub pieniędzy na pewien z góry określony cel, który musi byd: godny poparcia ze względu na interes publiczny, a więc np. religijny, paostwowy, oświatowy, zdrowotny, kulturalno-społeczny lub społeczno-opiekuoczy (taki jak remont zabytku kultury czy budowa szpitala), zgodny z prawem, zgodny ze statutem stowarzyszenia lub organizacji albo aktem organizacyjnym komitetu, powołanego do zorganizowania zbiórki. Nie można przeprowadzad zbiórek w interesie osobistym, dla prywatnego zysku. Nie oznacza to natomiast, że nie jest dozwolone przeprowadzenie zbiórki, aby zebrad datki np. na operację dla konkretnej osoby, gdyż mieści się to w definicji celu zdrowotnego. Gdy ktoś potrzebuje funduszy na rehabilitację, pokrycie kosztów leczenia itp. powinien zwrócid się do organizacji, której celem statutowym jest pomoc ludziom w podobnej sytuacji lub poprosid przyjaciół o założenie komitetu.

16 Kwestie związane z organizacją zbiórek publicznych reguluje Ustawa z dnia 15 marca 1933 r. o zbiórkach publicznych. Zbiórka pieniędzy może mied formę apelu o dobrowolne wpłaty na konto zbierania pieniędzy do skarbonek, puszek sprzedaży cegiełek wartościowych sprzedaży przedmiotów i usług domokrążnego zbierania datków (ta forma dopuszczalna jest tylko wtedy, gdy przeprowadzenie zbiórki w takiej formie jest społecznie uzasadnione na danym terenie lub ze względu na charakter zbiórki, np. w przypadku klęski żywiołowej) listowną telefoniczną sms-ową internetową. Zorganizowanie zbiórki publicznej wymaga uzyskania zezwolenia organów władzy administracyjnej (różnych w zależności od zasięgu i charakteru zbiórki). Więcej o zbiórkach publicznych: poradnik.ngo.pl/x/ Dochody z majątku organizacji, kapitał żelazny; inwestycje kapitałowe Kapitał żelazny (kapitał wieczysty, endowment) to środki, które organizacja pozarządowa gromadzi po to, by czerpad z nich zyski, przeznaczone na realizację jej celów statutowych. Zasadą podstawową jest nienaruszalnośd kapitału żelaznego oraz stałe jego pomnażanie. Kapitał żelazny nie jest pojęciem prawnie zdefiniowanym w Polsce. Zasady jego tworzenia i działania regulują przepisy wewnętrzne organizacji oraz obowiązujące w Polsce regulacje prawne dotyczące stowarzyszeo czy fundacji (na podst. materiałów Akademii Rozwoju Filantropii) Inwestycje finansowe, które zgodnie z Ustawą o podatku od osób prawnych, mogą byd dokonywane przez organizacje pozarządowe bez dodatkowych kosztów podatkowych, to: lokaty bankowe dłużne papiery skarbowe (czyli obligacje skarbowe i komunalne oraz bony skarbowe) jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych. Zakup pozostałych papierów wartościowych (np. akcji) bez konieczności zapłaty podatku dochodowego, zgodnie z Ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych może się odbywad tylko za pośrednictwem wyspecjalizowanej firmy. Nawiązki sądowe Sąd skazując za przestępstwa przeciwko życiu lub zdrowiu, przestępstwa drogowe popełnione pod wpływem alkoholu lub przeciwko środowisku, może orzec nawiązkę.

17 Nawiązka, czyli zasądzona kwota pieniędzy, jest przekazywana organizacji społecznej lub instytucji, której głównym celem jest ochrona zdrowia, udzielanie pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach drogowych czy ochrona środowiska. Organizacje społeczne, fundacje oraz instytucje uprawnione do otrzymania nawiązki swoją działalnością muszą obejmowad terytorium całego kraju i znaleźd się w wykazie prowadzonym przez Ministra Sprawiedliwości. Wpisu do rejestru dokonuje się na wniosek zainteresowanej organizacji (wniosek o wpis oraz wskazówki jak go wypełnid są opisane na stronach Ministerstwa Sprawiedliwości), a wykaz wszystkich podmiotów znajdujących się na liście jest publikowany raz do roku w formie obwieszczenia w Dzienniku Urzędowym Ministerstwa Sprawiedliwości. Więcej o nawiązkach: poradnik.ngo.pl/x/ Dochody z działalności odpłatnej pożytku publicznego Dochody z działalności odpłatnej pożytku publicznego pochodzą z opłat pobieranych przez organizację pozarządową (niekoniecznie posiadającą status pożytku publicznego) za działania prowadzone w ramach odpłatnej działalności statutowej (niebędące działalnością gospodarczą). Opłaty są zwrotem poniesionych nakładów. Możliwośd uzyskiwania pieniędzy tą drogą wprowadziła Ustawa o działalności pożytku publicznego. Dochody z działalności gospodarczej Stowarzyszenia i fundacje mogą prowadzid działalnośd gospodarczą. Zyski z tej działalności muszą byd przeznaczone na prowadzenie działalności statutowej organizacji. Coraz częściej, mówiąc o działalności gospodarczej stowarzyszeo i fundacji używa się pojęcia ekonomia społeczna. Pod tym szyldem kryją się różne instytucje, które łączy to, że po pierwsze prowadzą jakąś działalnośd gospodarczą, po drugie wypracowany zysk (zamiast gromadzid czy dzielid go między akcjonariuszy) inwestują w cele społeczne, przeznaczają na potrzeby swoich członków lub społeczności, w których działają. Są zatem instytucjami not-forprofit. Komisja Europejska za podmioty ekonomii społecznej uznaje przede wszystkim cztery typy instytucji: przedsiębiorstwa społeczne spółdzielnie stowarzyszenia i fundacje towarzystwa wzajemnościowe. Mówiąc najogólniej, stowarzyszenia i fundacje tworzą sektor ekonomii społecznej wtedy, gdy w jakiś sposób działają w sferze gospodarczej. Ze względu na status prawny stowarzyszeo i fundacji ich nadwyżki bilansowe są przeznaczane na działalnośd statutową. Zatem wszelka działalnośd gospodarcza organizacji pozarządowych nie jest nastawiona na zysk, co jest warunkiem działania w sferze ekonomii społecznej.

18 Dla sektora ekonomii społecznej szczególnie charakterystyczne jest kilka rodzajów działao, prowadzonych przez organizacje pozarządowe. Można tu wymienid: prowadzenie działalności gospodarczej, a więc działanie na otwartym rynku; realizowanie zadao publicznych przez organizacje, które są wówczas dostarczycielami dóbr i usług (np. prowadzenie szkoleo dla bezrobotnych, świadczenie usług opiekuoczych); działania związane z rynkiem pracy. Z jednej strony organizacje są w wielu przypadkach pracodawcą. Są to zwykle co znów jest bardzo charakterystyczne dla ekonomii społecznej bardzo elastyczne formy pracy, dostosowane do specyficznych potrzeb lokalnych lub potrzeb marginalizowanych grup. Organizacje tworzą również tzw. przejściowe rynki pracy (ang. intermediate labour market), przygotowując pracowników zagrożonych wykluczeniem społecznym wejścia czy powrót na otwarty rynek pracy. Organizują subsydiowane miejsca pracy, szkolenia i doradztwo. W dziedzinie ekonomii społecznej działają również organizacje infrastrukturalne (czyli tzw. wspierające), same niegenerujące zysku, ale starające się uruchomid potencjał gospodarczy lokalnej społeczności. Tego typu organizacje prowadzą inkubatory przedsiębiorczości, udzielają dotacji lub mikropożyczek na uruchomienie własnej działalności, oferują pomoc w zakładaniu spółdzielni socjalnych, itp. Więcej na ten temat czytaj w portalu ekonomiaspoleczna.pl Spadki i zapisy Stowarzyszenia i fundacje mogą byd spadkobiercami. Jako osoby prawne nie płacą podatku od spadków Kredyty i pożyczki Do tej pory kredyty i pożyczki nie stanowiły istotnego źródła finansowania działalności stowarzyszeo i fundacji. Jednakże w związku z przystąpieniem do Unii Europejskiej i pojawieniem się możliwości realizowania bardzo dużych projektów, znacznie przekraczających budżety stowarzyszeo i fundacji i wymagających zapewnienia częściowego wkładu własnego lub założenia własnych pieniędzy, ta forma zapewnienia finansowania może się rozwinąd. W dużym stopniu zależy to od postawy banków, które musiałyby uznad organizacje pozarządowe za wiarygodnych i wypłacalnych klientów. Obecnie w całej Polsce jest kilka instytucji finansowych, które mają ofertę dla stowarzyszeo i fundacji. Informacje pochodzą ze strony