Badania prowadzili: mgr Elżbieta Szymańska mgr inż. Zdzisław Pytlos. Wrocław

Transkrypt

1 Wrocław, ul. Drukarska 50 Badania prowadzili: mgr Elżbieta Szymańska mgr inż. Zdzisław Pytlos Wrocław 3

2 1. Absolwenci 1993/94 objęci badaniem w liczbie 305 osób, które udzieliły odpowiedzi na przedstawioną ankietę. W tym: 11,8% - chłopców 88,2% - dziewcząt Kierunki nauczania objęte badaniem W drugim badaniu liczba ankietowanych wynosi 252 osoby. osób rys badanie 1 badanie 2 kupieckie handlowe ksiegarskie Przyczyny zmniejszenia panelu: Wyjazd za granice, Odmowa odpowiedzi na pytania Zmiana miejsca zamieszkania, Nie odpowiedziały na korespondencję, Brak adresu lub anonimowe ankiety, 4

3 Nie zastano absolwenta w domu podczas kilkakrotnej wizyty. 2. Jak absolwenci wygrywają na rynku. Liceum kupieckie objętych badaniem 201 osób rys. 2 39,4% 4,9% 29,4% 26,4% studium policealne wyższe uczelnie pracownicy bezrobotni Studium Policealne 29,4%, w tym: Bankowe Ekonomiczne Komputerowe Kosmetyczne Informatyczne Medyczne 5

4 Geodezyjne Fotograficzne Sekretarek Pracowników socjalnych Wyższe uczelnie 26,4%, w tym: Politechnika Uniwersytet Akademia ekonomiczna Akademia rolnicza Wyższa Szkoła bankowa Uniwersytet Poznański Kolegium Nauczycielskie Papieska Szkoła Teologiczna Kolegium Pedagogiczne Bizness College w U.S.A Pracownicy 39,3%, w tym: sprzedawcy, księgowa, redaktor, referent, handlowiec, sekretarka, pracownik obsługi komputera, kasjer w PKO bp, akwizytor, pracownicy firmy handlowej we Włoszech Bezrobotni 4,9%, w tym: Z wyboru / oczekiwanie na egzamin wstępny na wyższe uczelnie Z braku przygotowania w zakresie obsługi komputera Trudności z pogodzeniem czasu nauki i pracy Samowystarczalność (praca w firmie rodzinnej) 6

5 Pracownicy 39,3%, w tym: sprzedawcy, księgowa, redaktor, referent, handlowiec, sekretarka, pracownik obsługi komputera, kasjer w PKO bp, akwizytor, pracownicy firmy handlowej we Włoszech Bezrobotni 4,9%, w tym: Z wyboru / oczekiwanie na egzamin wstępny na wyższe uczelnie Z braku przygotowania w zakresie obsługi komputera Trudności z pogodzeniem czasu nauki i pracy Samowystarczalność (praca w firmie rodzinnej) Liceum Handlowe objętych badaniem 29 osób Rys.3 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% wyższe uczelnie studia policeanne pracownicy bezrobotni Wyższe Uczelnie 51,7%, w tym: Akademia Ekonomiczna 7

6 Politechnika Uniwersytet Akademia Rolnicza Akademia Wychowania Fizycznego Studium policealne 20,7%, w tym: Informatyczne Komputerowe Reklamy Administracji Architektury Pracownicy 10,3%, w tym: Sprzedawca Kasjer Księgowa Sekretarka Bezrobotni 17,2%, w tym: Z braku pracy w zawodzie Przeczekanie do następnych egzaminów wstępnych Wolny wybór 8

7 Technikum Księgarskie badaniem objęto 17 osób rys 4 50% 40% 30% 20% 10% 0% wyższe uczelnie studia policeanne pracownicy bezrobotni Wyższe Uczelnie 47%, w tym: Uniwersytet Wrocławski Akademia Ekonomiczna Studium Policealne 11,8%, w tym: Finansów Bibliotekarskie Ekonomiczne Pracownicy 29,4%, w tym: Księgowa Sprzedawca Akwizytor Księgarz Bezrobotni 11,8%, w tym: 9

8 Z braku ofert Z wyboru Zestawienie wszystkich badanych w liczbie 252 osób rys 5 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% 30,2% 26,9% 33,3% 9,6% wyższe uczelnie studia policeanne pracownicy bezrobotni Decyzja komisji Egzaminacyjnej na egzaminach wstępnych. W liczbie badanych 252 osób przyznaje się do porażki na egzaminach wstępnych 44 osoby, wymieniając przyczyny negatywnej decyzji Komisji Uczelnianej w kolejności: Nie zdany egzamin...32 osoby Nieobiektywny system punktacji...15 osób Słaba znajomość języka...4 osoby Niskie oceny na świadectwie...3 osoby Niski poziom w szkole średniej...3 osoby Brak odporności psychicznej...1 osoba 10

9 Zawód wykwalifikowany robotnik...1 osoba Konkurencja...1 osoba Brak miejsc...2 osoby Oferty pracy. W liczbie badanych osób przyznaje, że odrzucenie oferty pracy spowodowało według kolejności: Brak przygotowania z obsługi klienta...13 osób Formuła uzyskanej formalności...8 osób Brak egzaminu dojrzałości...2 osoby Niskie oceny na świadectwie...1 osoba Podjęcie nauki...1 osoba Wykorzystanie wiadomości zdobytych w szkole: w pracy, w domu, podczas nauki w szkołach wyższych. 80,0% 60,0% 29,7% 37,2% 40,0% 20,0% 39,4% 31,2% 29,4% 0,0% ekonomia i OTH rachunkowość inne rys 6. bardzo wysoko 11

10 134 - Ekonomia i OTH (w stopniu bardzo wysokim)...39,4% 106 Rachunkowość (w stopniu bardzo wysokim)...31,2% 100 Inne... 29,4% w tym: towaroznawstwo, język obcy, reklama, ekonomia, arytmetyka, matematyka, historia, geografia Cele do osiągnięcia: Cele do osiągnięcia 16% 4% 41% 18% 21% Sukces w pracy zawodowej Pieniądze Inne Rodzina Dążenie do samorealizacji Sukces w pracy zawodowej osób Rodzina...96 osób Pieniądze...81 osób Dążenie do samorealizacji...71 osób 12

11 Inne...18 osób, w tym: Ukończenie studiów Matura / zdane egzaminy / Uniknięcie pracy Bóg Pomoc ludziom Podróże zagraniczne Poznanie ciekawych ludzi Ocena konfrontacji marzeń i planów z rzeczywistością: 20% 7%3% 70% udało się częściowo 173 udało się 49 porażka 17 rys 8. nie mam zdania 7 Porażkę zgłaszają ankietowani z motywacją w kolejności: Nie zdany egzamin na studia Choroba Brak pracy Kłopoty rodzinne 13

12 Dokształcanie. W grupie badanych podwyższanie kwalifikacji poprzez różne formy dokształcania zgłaszają wszystkie osoby zatrudnione i bezrobotne. Osoby studiujące nie mają zdania twierdząc, że uwagę skupiają na bieżącej pracy, podobną postawę przyjmują słuchacze Studium Policealnego. Z uzyskanych danych można zaprezentować następujący rozkład zainteresowań formą dokształcania. ROZKŁAD ZAINTERESOWAŃ FORMĄ DOKSZTAŁCANIA 34% 32% 34% tak 124 osoby nie 116 osób rys 9 nie mam zdania 12 osób 14

13 Z wymienionych form dokształcania i przedstawionej motywacji można wnioskowań, że absolwenci zaspokajają swoje ambicje i poprawiają sytuację materialna przez awans lub znalezienie odpowiedniej pracy. Jak przedstawia się zainteresowanie formami dokształcania pokazuje powyższy rysunek 9. Z grupy osób wyrażających chęć dokształcania najwięcej opowiada się za następującymi formami, co przedstawia poniżej rysunek 10. rys 10. szkoła wyższa 23% 14% 28% 35% studium policealne obsługa komputera język obcy ZMIANA ZAWODU Z grupy osób ankietowanych wszyscy opowiedzieli się za zmianą zawodu w formule robotnik wykwalifikowany sprzedawca, przyjmując postawę, że jest to zrównanie liceum ze szkołą zawodową. Na pytanie o kontynuację lub zmianę zawodu nadanego przez ukończenie Zespołu Szkół Ekonomicznych ekonomista, odpowiedzi kształtowały się następująco, co przedstawia poniższy 15

14 rysunek % 44% rys 11 za zmianą za kontynuacją W grupie ankietowanych, która zmienia zawód ekonomista na inny, motywacją jest (rysunek 12): 42,60% 36,20% 19,10% 2,10% rys 12 płaca 60 osobowość 51 awans 27 inne 3 Odpowiedzi udzieliło 128 osób, z których 13-u ankietowanych przedstawiło warunki dotyczące zmiany zawodu. 16

15 W grupie osób wskazujących na przyczyny zmiany zawodu, wymienia się: Miejsca na rynku pracy (ucieczka przed bezrobociem) Brak matury Sytuacja rodzinna Możliwość awansu w pracy SZKOŁA ŚREDNIA / ZESPÓŁ SZKÓŁ EKONOMICZNYCH / - widziana i oceniana przez absolwentów W pierwszym badaniu ankietowym na pytanie: Czy szkoła spełnia oczekiwania? -wyniki przedstawiają się następująco (rysunek 13): 11% 59% 30% rys 13. tak nie częściowo W grupie ankietowanych odpowiadających, że szkoła nie spełnia ich oczekiwań byli głównie absolwenci średniej szkoły kupieckiej. W uzasadnieniu takiej postawy, kierowali się głównie formułą zawodu i 17

16 specjalności / robotnik wykwalifikowany sprzedawca / nie biorąc pod uwagę podstaw merytorycznych tzn., jakie posiadają umiejętności, wiedzę itp. W drugim badaniu postawa absolwentów nie zmienia się w kwestii zawodu i specjalności robotnik wykwalifikowany sprzedawca jest negatywna i pełny brak akceptacji. A oto, jaką postawę przyjęli badani absolwenci średniej szkoły kupieckiej w ankiecie i w czasie wywiadu prowadzonego telefonicznie oraz w rozmowie bezpośredniej. Zadano pytania zasadnicze: Pytanie 1. KORZYŚCI Z INWESTOWANIA W SAMEGO SIEBIE W ŚREDNIEJ SZKOLE KUPIECKIEJ? Odpowiedzi badanych: Znajomość ekonomi stosowanej, Znajomość rachunkowości, statystyki, Umiejętność obsługi sprzętu biurowego: Telefon Telefaks Komputer Umiejętność obsługi nowoczesnych maszyn do pisania Umiejętność praktycznego i fachowego urządzenia biura Znajomość i umiejętność prowadzenia dokumentacji firmy 18

17 Znajomość zagadnień z zakresu towaroznawstwa Znajomość języków obcych Obsługa i wykorzystanie sprzętu informatycznego Planowanie marketingowe na poziomie małej i średniej firmy handlowej Negocjacje handlowe Inne Pytanie 2. ZALETY UCZESTNICTWA W PROGRAMIE ŚREDNIEJ SZKOŁY KUPIECKIEJ? Odpowiedzi ważniejsze i częściej przytaczane to: Pełna swoboda wyboru zawodu Małe ryzyko (możliwości podjęcia studiów na dowolnym kierunku) Bezpieczeństwo w znalezieniu miejsca pracy Możliwość prowadzenia działalności na własny rachunek Praca w handlu (np. sprzedawca, magazynier, księgowy, towaroznawca itp.) praca w innych podmiotach wolnego rynku, gdzie wymagana jest znajomość podstaw ekonomii, księgowości, statystyki itp., pełna przydatność w zawodzie sekretarki, przygotowanie do pracy akwizytora, 19

18 zatrudnienie w dziale marketingu w przedsiębiorstwach usługowych i produkcyjnych, podstawy funkcjonowania giełdy papierów wartościowych i pełne uczestnictwo w programie, inne możliwości działania po szkole np. dziennikarstwo, obsługa klienta w biurach maklerskich, itp. Pytanie 3. NOWE PODEJŚCIE DO MODERNIZACJI ZAŁOŻEŃ PROGRAMOWYCH (Zgłaszane potrzeby przez uczestników badań). 1. Podwyższenie prestiżu średniej szkoły kupieckiej przez nadanie tytułu: np. Ekonomista - specjalność handel (lub handlowiec), przedsiębiorca-kupiec, 2. Zwiększenie liczby godzin pracy z komputerem nad konkretnymi zadaniami, problemami z takich dziedzin nauki jak: rachunkowość, księgowość, statystyka itp., 3. Zwiększenie liczby godzin i intensywności pracy nad językiem obcym. 4. Szkolenie profesjonalne w zakresie organizacji prac biurowych (sekretarka firmy). 5. Podwyższenie poziomu nauczania przedmiotów przygotowujących do pomyślnego zdania egzaminów wstępnych na uczelnie wyższe np. matematyka - zwiększyć ilość godzin w tygodniu i rozszerzyć program, pozwoli to na kontynuację nauki 20

19 na studiach np. na Akademii Ekonomicznej, Politechnice, Uniwersytecie itp. WNIOSKI: OBRAZ AKTUALNEJ SYTUACJI. Zachodzące zmiany powodujące niepowstrzymany rozwój i coraz większą popularność sposobu bycia nastawionego na konsumpcję, otwiera nową perspektywę dla "polityki" kształcenia, wychowania i zarządzania. Filozofia i wartości, jakie niesie ze sobą ten sposób bycia, są rewolucyjnie nowe. Staje się on często przyczyną dramatycznego przełomu w życiu i zachowaniu jednostki. Czym się to wszystko tłumaczy? Na podstawie przeprowadzonych badań można przedstawić Wnioski: Wyjaśnienia. Aby to wyjaśnić trzeba uwzględnić wiele różnych czynników. Podejście badanych do przedstawionej sytuacji i ich nastawienie charakteryzują się : dużymi możliwościami w dążeniu de samorealizacji i zaspokojenie podstawowych dążeń -badani wskazują tu wiedzę i umiejętności, które nabędą w procesie kształcenia w wyższych uczelniach i w studium policealnym...57,1%, z grupy pracujących i bezrobotnych opinię tę podziela dalszych..21,1 %, konsekwentnym poszukiwaniem warunków, które wyzwalają możliwości do poprawy sytuacji materialnej, korzystania z własnych sił, osiągnięć - badani zgłaszają podjęcie nauki w szkołach wyższych...30,2%, studium policealnym...26,9 %, 21

20 wiarą w to, że owe warunki sprzyjające podwyższaniu kwalifikacji zawodowych przyczynią się do zmiany ich statusu społecznego i poprawy warunków życia - badani wskazują na płacę... 42,6 %, która poprawi byt rodzinie, chęć traktowania wszystkich możliwości działania, jako drogi do realizacji własnych oczekiwań i sukcesu - badani wskazują na umiejętność posługiwania się językiem obcym...14,0%, obsługę komputera...23,0 %, zdolnością do ustalania, jakie postawy sprzyjają najpełniejszemu wykorzystaniu własnych możliwości - badani wskazują, że wyjazd za granicę jest jedyną słuszną postawą do osiągnięcia sukcesu, przywiązaniem większej uwagi do tego, jak inicjować proces rozwoju, proces, który prowadzi do wyników konstruktywnych, lecz nie zawsze dających się przewidzieć w szczegółach (np. podjęcie nauki na kierunkach nie będących kontynuacją dotychczasowej edukacji ekonomicznej zgłasza...44,5% badanych, wskazując takie kierunki jak budownictwo na Politechnice Wrocławskiej, kartografia - Akademia Rolnicza, polonistyka - Uniwersytet Wrocławski, Studium Medyczne, Studium Geodezyjne, Studium Fotograficzne i inne). Badania jednoznacznie wykazały, że jeżeli postawa badanego w dążeniu do realizacji własnych celów charakteryzuje się pewnymi cechami, to zostaje uruchomiony określony proces. Proces ten zostanie zainicjowany i jego wynikiem będą określonego rodzaju zmiany w funkcjonowaniu jednostek. Po ustaleniu zweryfikowanej, uporządkowanej i powtarzalnej 22

21 sekwencji zdarzeń, stało się możliwe uogólnienie uzyskanych danych. Coraz więcej jest dowodów na te, że podejście szkoły nastawione na podwyższenie poziomu nauki i stosowanie form dokształcania może być z powodzeniem stosowane. Wszelkiego rodzaju relacje pomiędzy ludźmi w warunkach wolnego rynku bądź w sytuacjach społecznych, dowodzą, że rozwój osobisty jednostki uważa się za pożądany i wskazany. Absolwenci potwierdzili słuszność ponoszenia dużego wysiłku w zdobywaniu wiedzy, by móc osiągnąć wyższy statut społeczny i ekonomiczny. Wnioski końcowe Nie zrealizowane ambicje zdefiniowane na wstępie edukacji wzbudziły uczucia negatywne, gdyż absolwenci są pewni, że w żadnym razie nie mogą liczyć na to, by ktoś zaakceptował ich zdolności i umiejętności nabyte w czacie edukacji. Warunki, w jakich żyją widmo bezrobocia, nietolerancja i niesprawiedliwość, wrogo nastawieni rodzice - uczucia te wzmacniają. Mogą oni stać się destruktywni, gdy ich podstawowe potrzeby, nastawienie na osobisty rozwój nie będą w pełni zrealizowane. W waranach frustracji mogą przyjąć postawy uległości wobec otaczającej rzeczywistości, czyli rezygnacja i przyjęcie tak krytycznie ocenianej przez nich pracy sprzedawcy lub zaniechanie wszelkiego działania. Alternatywą dla takiej postawy jest podjecie wyzwania i realizacja zdefiniowanych na wstępie ambicji poprzez kosztowną edukację na wyższej uczelni lub studium policealnym. Zdzisław Pytlos 23

22 24