Jakie są bariery w podnoszeniach kwalifikacji i certyfikacji instalatorów OZE w Polsce? Poprawiony środa, 22 lutego :44

Transkrypt

1 W dniu 12 stycznia 2012 roku odbyło się pierwsze spotkanie Platformy ds. krajowego systemu szkolenia i certyfikacji pracowników sektora budowlanego w zakresie zastosowania technologii OŹE i rozwiązań zwiększających efektywność energetyczną w ramach projektu Build up Skills w Ministerstwie Gospodarki (MG). Celem powołania Platformy jest zainicjowanie dyskusji z udziałem przedstawicieli sektora administracji, budownictwa, edukacji, oraz organizacji działających w obszarze OŹE i EE na temat wspólnej wizji krajowego systemu szkolenia i certyfikacji pracowników budowlanych. Pierwsze spotkanie platformy poświęcone będzie analizie sytuacji bieżącej z uwzględnieniem: jakości obecnego systemu szkoleń, zawartości merytorycznej dostępnych programów szkoleniowych, czy też zapotrzebowania na wykwalifikowaną kadrę budowlaną. Instytut Energetyki Odnawialnej zajmuje się w projekcie identyfikacją problemów w podnoszeniu kwalifikacji i certyfikacji instalatorów energetyki odnawialnej oraz efektywności energetycznej. Na podstawie rozmów przeprowadzonych na spotkaniu w MG przygotowano krótkie podsumowanie. W materiale wytypowano i pogrupowano wybrane ograniczenia dyskutowane i wskazane przez uczestników spotkania. Z uwagi na wymóg formalny nowej dyrektywy 2009/28/WE, aby instalatorzy mikroinstalacji OZE nie tylko systematycznie, wraz z rozwojem technologii i rynku podnosili swoje kwalifikacje, ale też aby obowiązkowy był system ich certyfikacji, większość dyskusji skoncentrowana była na problemach we tym zakresie. Jednak wskazane poniżej bariery występują w sposób analogiczny także w sektorze efektywności energetycznej (EE). Każda z barier w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych w zakresie OZE (EE) może być rozpatrywana z perspektywy użytkownika końcowego instalacji OZE (EE) i instalatora systemów OZE (EE). Nie można jednak identyfikować i adresować barier zbyt wąsko, gdyż nie pozwoli to na ich usuwanie w sposób systemowy. Należy postrzegać je w całym systemie, w całym łańcuchu budowania wartości dodanej i jakości w ramach usług świadczonych w 1 / 5

2 obszarze energetyki zrównoważonej środowiskowo, wraz z uwzględnieniem jakości stosowanych urządzeń. Przy tak szerokim podejściu należy wziąć pod uwagę także pełen zakres ograniczeń technicznych, ekonomicznych i organizacyjnych przy praktycznym stosowaniu instalacji OZE w Polsce i obecnym sposobie ich promocji przez państwo. Poniżej Bariery prawno-finansowe - Jako najistotniejszy problem w zakresie barier w rozwoju systemów OZE i EE uczestnicy spotkania uznali brak systemu odpowiedniego wsparcia inwestycyjnego i eksploatacyjnego dla potencjalnych odbiorców OZE i EE. Brak wystarczającej nadwyżki finansowej oraz dłuższej perspektywy rozwoju rynku nie sprzyjają podnoszeniu zarówno jakości jak i kwalifikacji zawodowych. Za niewystarczające uznać należy dotychczasowe wprowadzenie zachęt podatkowych dla czy dotacji na budowę i montaż instalacji OZE, zwłaszcza mikroinstalacji. - Uprzywilejowanie niektórych sektorów OZE przez państwo, a niedocenianie innych - Brak wdrożenia w Polsce przepisów związanych prawnym wymogiem wykorzystania OZE w budynkach - Brak kodów PKD/PKWiU w urządzeniach OZE problem z wprowadzaniem ogólnopolskiego systemu jakości oraz statystycznego dla całego sektora OZE oraz możliwości wsparcia (np. podatkowego) produkcji i stosowania urządzeń z homologacją/certyfikatem, - Brak w Polsce funduszy parytetowych (tworzonych zasadniczo przez pracodawców, z udziałem pracowników), które nie mogą powstać tak jak w krajach piętnastki także z powodu niemożliwości uznania składki na fundusz jako kosztu podatkowego. Obszary budownictwa i edukacji zawodowej są jednymi z najbardziej naturalnych miejsc tworzenia funduszy parytetowych w UE. - Brak formalnej, ze strony centralnej instytucji, kontroli wiedzy instalatora poprzez certyfikację Bariery informacyjne - Brak programów, kampanii informacyjnych /brak wiedzy nt. systemów OZE wśród potencjalnych nabywców. Istotne jest budowanie świadomości ekologicznej wśród odbiorców. - Osoby fizyczne inwestujące w OZE (EE) nie mają dostępu do listy zrejestrowanych instalatorów oraz certyfikowanych urządzeń oraz modeli ekonomicznych i wzorów umów. 2 / 5

3 - Brak rzetelnej wiedzy nt. systemów OZE wśród instalatorów. Dotychczasowe szkolenia instalatorów obejmują w większości aspekty marketingowe. Ponadto szkolenia w większości szkolenia dofinansowywane z projektów unijnych charakteryzują się nieodpowiednią jakością. - Brak doświadczenia w montażu instalacji OZE, po przebytym szkoleniu instalator powinien zostać zweryfikowany z zrealizowanej inwestycji. - Dostępne są jedynie niepełne i ogólnie opisane dobre praktyki, całkowicie brakuje możliwości uczenia się na złych praktykach; słaba aktywność organizacji konsumenckich. - Brak szkoleń i umiejętności w zakresie integrowania kilku źródeł OZE, np. mała energetyka wiatrowa + instalacje kolektorów słonecznych oraz złożonych inwestycji składających się np. na budownictwo pasywne. Bariery instytucjonalne - Niespójność działań instytucjonalnych w zakresie edukacji w sektorze OZE, kilka instytucji centralnych działa w zakresie edukacji instalatorów nie konsultując pomiędzy sobą ustaleń i działań. Obecnie realizowany jest w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego projekt Krajowe Ramy Kwalifikacji integrujący różne krajowe podsystemy kwalifikacji, ale świadomość tych działań w poszczególnych branżach i resortach jest niedostateczna. - Brak wydzielonej jednostki w Ministerstwie Gospodarki (departamentu) odpowiedzialnej wyłącznie z OZE i EE, w której zakresie działania znalazłaby się także problematyka podnoszenia kwalifikacji jako nieodłączny element krajowej polityki rozwoju OZE (EE). - Brak centralnego systemu informatycznego i informacyjnego dot. sektora OZE w Polsce. Obecnie, niektóre sektory OZE nie są w pełni objęte statystyką GUS; nie ma wiarygodnej i aktualnej informacji o kierunkach rozwoju rynku i technologii oraz pełniej i aktualnej informacji o systemie wsparcie (instrumenty są doraźne, rozproszone i niekoordynowane). - Brak szkół zawodowych i średnich technicznych w zakresie instalowania urządzeń OZE - Trudność w organizacji szkoleń i szybkiego poprawienia sytuacji bez włączenia firm/pracodawców. Pojawiła się propozycja aby w zakresie OZE certyfikowane były firmy instalacyjne dające gwarancje jakości a nie pojedyncze osoby; propozycja ta spotkała się z dużym zainteresowaniem i poparciem uczestników spotkania. Bariery ekonomiczne - System wsparcia nie jest dopasowany do rzeczywistych potrzeb; obok wsparcia 3 / 5

4 nadmiarowego, występuje także wsparcie pozorne/deklaratywne (formalne) nie zapewniające opłacalności ekonomicznej (np. w przypadku systemów fotowoltaicznych, czy małych elektrowni wiatrowych), przez co rynki uczą się zbyt wolno (nie mogą skorzystać z szybkiej krzywej uczenia się prowadzącej do spadku kosztów i poprawy jakości). - Barierą jest wysoki koszt inwestycyjny dla źródeł korzystających z darmowych zasobów OZE(kolektory słoneczne, małe elektrownie wiatrowe, geotermalne pompy ciepła, który nie jest niwelowany wsparciem na etapie inwestycji. - Niebezpieczeństwo (ryzyko) wystąpienia wysokich kosztów eksploatacyjnych w przypadku takich technologii jak pompy ciepła (energia elektryczna), czy kotły na biomasę (cena biomasy w zastosowaniach indywidualnych) powodujące rozczarowanie użytkowników. - Brak przełamania najsilniej działających barier ekonomicznych uniemożliwia rozwój rynku, także rynku edukacyjnego lub obniża praktyczna wartość ponoszonego wysiłku (zarówno po stronie instytucji edukacyjnych jak i osób szkolących się) na rzecz edukacji pozaszkolnej. Zachęcamy Państwa do aktywnego udziału w projekcie i przesłaniu swoich uwag dot. problemów/barier w podnoszeniu kwalifikacji instalatorów systemów OZE Osoba koordynująca projekt: Aneta Więcka adres awiecka@ieo.pl - Podsumowanie spotkania grupy roboczej Informacja o projekcie Build up Skills Celem projektu jest wsparcie procesu podnoszenia kwalifikacji istniejącej kadry pracowników szerokorozumianego sektora budowlanego poprzez wzbogacenie programów szkoleniowych o moduły kluczowe dla realizacji celów Strategii Europa Dzięki temu istniejąca kadra będzie mogła sprostać rosnącym oczekiwaniom zmieniającego się rynku pracy, a jej wyższe kwalifikacje zagwarantują lepszą jakość prac budowlanych i instalatorskich i przełożą się na wywiązanie się z krajowych zobowiązań związanych z efektywnością energetyczną i odnawialnymi źródłami energii. 4 / 5

5 Projekt pt. "Krajowy system szkolenia i certyfikacji pracowników budowlanych w zakresie zastosowania technologii OŹE i rozwiązań zwiększających efektywność energetyczną", którego partnerem jest IEO, realizowany jest w ramach prestiżowej inicjatywy "Build up Skills" ujętej przez Komisję Europejską w Europejskim Planie Działań na rzecz Efektywności Energetycznej (EEEAP) jako jedno z działań kluczowych dla realizacji celów Strategii Europa Przedsięwzięcie nadzorowane jest przez Agencję Wykonawczą ds. Konkurencyjności i Innowacji (EACI) i współfinansowane w ramach programu Inteligentna Energia dla Europy. W skład zespołu realizującego projekt wchodzą następujące organizacje: - Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. - Ogólnokrajowe Stowarzyszenie "Poszanowanie Energii i Środowiska" - Warmińsko-Mazurski Zakład Doskonalenia Zawodowego w Olsztynie - Polska Korporacja Techniki Sanitarnej, Grzewczej, Gazowej i Klimatyzacji - oraz Instytut Energetyki Odnawialnej 5 / 5