TEL-STER sp. z o. o. ul. Obornicka Pozna WERSJA 2.0

Transkrypt

1 sp. z o. o. ul. Obornicka Pozna tel. +48 (61) fax +48 (61) biuro@telwin.com.pl http: WERSJA 2.0 Pozna, sierpie 2004

2 SPIS TRECI 1. CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU <<GASWIN>> INSTALACJA WYMAGANIA SPRZTOWE INSTALACJA Z DYSKU DYSTRYBUCYJNEGO INSTALACJA Z INTERNETU STRUKTURA LOGICZNA PROGRAMU KONFIGURACJA KONFIGURACJA PODSYSTEMU KOMUNIKACYJNEGO (ŁCZA) Połczenie typu COM Połczenie typu TAPI Połczenie typu TCP Połczenie typu UDP Protokół typu BLOCK Protokół typu PAKIET KONFIGURACJA PARAMETRÓW PRZELICZNIKA (URZDZENIA) Konfiguracja: Urzdzenie Konfiguracja: Zmienne urzdzenia Konfiguracja: Dane aktualne Konfiguracja: Dane archiwalne Konfiguracja: Urzdzenia alarmów OBSŁUGA AKTUALNYCH DANYCH POMIAROWYCH KONFIGURACJA DANYCH BIECYCH ODCZYT DANYCH BIECYCH WYWIETLANIE DANYCH BIECYCH MONITOROWANIE DANYCH BIECYCH OBSŁUGA DANYCH REJESTROWANYCH (RAPORTY) IMPORT DANYCH Z URZDZENIA KONFIGURACJA RAPORTÓW GENEROWANIE RAPORTÓW Wywietlanie raportów DRUKOWANIE RAPORTÓW URUCHAMIANIE PROGRAMU INTERFEJS UYTKOWNIKA (OKNA, WIDOKI,...) STRUKTURA OKIEN I WIDOKÓW Okno programu Okno urzdzenia Zakładka Dane aktualne Widok Dane aktualne Widok wykresu Zakładka Raport Widok Raport Widok ródła raportu

3 Widok Wykres Zakładka Dziennik Widok Dziennik Okno rejestracji POLECENIA MENU Polecenia menu: Plik Polecenie: Plik -> Nowy Polecenie: Plik -> Otwórz Polecenie: Plik -> Zamknij Polecenie: Plik -> Zapisz Polecenie: Plik -> Zapisz jako Polecenie: Plik -> Drukuj Polecenie: Plik -> Podgld wydruku Polecenie: Plik -> Ustawienia drukarki Polecenie: Plik -> 1, 2, 3, Polecenie: Plik -> Zakocz Polecenie: Plik -> Wylij okno rejestracji Polecenia menu: Edycja Polecenie: Edycja -> Cofnij Polecenie: Edycja -> Wytnij Polecenie: Edycja -> Kopiuj Polecenie: Edycja -> Wklej Polecenie: Edycja -> Zaznacz wszystko Polecenia menu: Widok Polecenie: Widok -> Pasek narzdzi Polecenie: Widok -> Pasek stanu Polecenie: Widok -> Pasek narzdzi graficznych Polecenie: Widok -> Pasek informacji o wykresie Polecenie: Widok -> Okno rejestracji Polecenie: Widok -> Raport Polecenie: Widok -> ródła raportu Polecenie: Widok -> Wykres Polecenia menu: Konfiguracja Polecenie: Konfiguracja -> Łcza Polecenia menu: Urzdzenie Polecenie: Urzdzenie -> Konfiguracja Polecenie: Urzdzenie -> Importuj dane rejestrowane Polecenie: Urzdzenie -> Odwie dane biece Polecenia menu: Raport Polecenia menu: Okno Okno -> Kaskada Okno -> Ssiadujco Okno -> Porzdkuj Ikony Okno -> Okno 1, 2, Polecenia menu: Pomoc Pomoc -> Tematy Pomocy Pomoc ->O GasWin PASKI NARZDZI Główny pasek narzdzi Pasek zarzdzania widokami zakładki Dane aktualne Pasek zarzdzania widokami zakładki Raport

4 Pasek generacji raportu Pasek zarzdzania ródłami raportów Pasek narzdzi Okna rejestracji Pasek narzdzi graficznych (zakładka Dane aktualne) Pasek narzdzi graficznych (zakładka Raport) Pasek informacji o wykresie POMOC KONTEKSTOWA ZABEZPIECZENIA PROGRAMU PYTANIA I ODPOWIEDZI

5 1. Charakterystyka programu <<GasWin>> Program <<GasWin>> to narzdzie umoliwiajce prezentacj danych z elektronicznych przeliczników gazu, obsługujcych protokół Gaz-Modem. Produkt został oparty o moduły komunikacyjne systemu TelWin, co gwarantuje sprawdzon implementacj mechanizmów protokołu Gaz-Modem i zapewnia jednoczenie szeroki wachlarz moliwoci podłczania przeliczników (łcza szeregowe bezporednie, linie komutowane, radiowe itp.). Program moe obsługiwa wiele przeliczników. Jednoczenie program jest łatwy do instalacji i obsługi, oferujc przejrzysty i intuicyjny interfejs uytkownika. Program <<GasWin>> umoliwia prezentacj biecych danych pomiarowych, pobieranie danych rejestrowanych oraz generowanie na ich podstawie raportów. Istotn funkcj programu jest monitorowanie biecych parametrów gazu i generowanie ostrzee o niebezpieczestwie przekroczenia zadeklarowanego limitu. Dziki wykorzystaniu mechanizmów baz danych systemu Windows do przechowywania danych (OLE DB, ODBC, bazy MS Access 2000), informacje pobierane z przeliczników gazu s dostpne dla innych, niezalenych programów. Uytkownik moe wic wykorzystywa zebrane dane w sposób niezaleny od programu <<GasWin>>, korzystajc np. z programów popularnego pakietu Microsoft Office. Najistotniejsze cechy programu: komunikacja z przelicznikami z protokołem Gaz-Modem2 z wykorzystaniem rónorodnych łczy, graficzna prezentacja biecych i raportowych danych pomiarowych, monitorowanie limitu parametrów gazu, pobieranie danych rejestrowanych w przelicznikach, tworzenie raportów w oparciu o dane z przeliczników, przechowywanie danych w bazach MS Access 2000,SQl Server 2000, wydruki raportów w postaci graficznej tabelarycznej. 5

6 2. Instalacja 2.1. Wymagania sprztowe Dowolny komputer wyposaony w łcze RS232 do podłczenia przelicznika. System operacyjny: Windows 95, Windows 98, Windows NT 4.0, Windows 2000, Windows XP. Pami: 64 MB RAM. Wolny obszar na dysku około 20 MB. Dla sprztu, na którym brak pakietu Office 2000 lub nowszego, wszystkie niezbdne, dodatkowe komponenty obsługujce m.in. OLE DB oraz ODBC (tj. MDAC_TYP_PL, DCOM, 401COMUPD, HHUPD) s dostarczane wraz z programem na dysku dystrybucyjnym Instalacja z dysku dystrybucyjnego W celu instalacji oprogramowania <<GasWin>> naley uruchomi program SETUP z katalogu INSTALL dysku dystrybucyjnego. Program instalacyjny skopiuje do wskazanej przez uytkownika lokalizacji wszystkie pliki programu <<GasWin>> oraz zarejestruje w systemie niezbdne komponenty. Dodatkowo w Menu Start zostanie utworzony skrót umoliwiajcy uruchomienie programu <<GasWin>>. Jeeli <<GasWin>> zainstalowano na komputerze, na którym działa pakiet Office 2000 lub nowszy, proces instalacji koczy si na tym etapie. W przypadku braku pakietu Office 2000 lub nowszego, naley zainstalowa OLE DB i ODBC w nastpujcy sposób: dla Windows 95 - z katalogu VALPACK z dysku dystrybucyjnego naley zainstalowa DCOM, MDAC_TYP_PL oraz 401COMUPD (w takiej kolejnoci), dla Windows 98, Windows NT - z katalogu VALPACK z dysku dystrybucyjnego naley zainstalowa MDAC_TYP_PL. W przypadku problemów z uruchomieniem systemu pomocy, dodatkowo naley zainstalowa pakiet HHUPD. Uwaga: Szczegółowych informacji dotyczcych instalacji naley szuka w pliku README.TXT na dysku dystrybucyjnym Instalacja z Internetu UWAGA: Nie dotyczy GasWin Standard. Ze stron z menu Oferta -> GasWin -> Aktualna wersja naley pobra plik install.zip, który jest plikiem instalacyjnym GasWin. Po jego rozpakowaniu naley postpowa zgodnie z instrukcj podan w punkcie 2.2. Na stronie znajduje si równie plik valpack.zip, który zawiera dodatkowe komponenty. 6

7 3. Struktura logiczna programu Kluczem do zrozumienia działania programu <<GasWin>> jest dokonanie nastpujcych spostrzee: Program moe obsługiwa wiele logicznych łczy komunikacyjnych (kierunków) zgodnie z konfiguracj okrelon przy pomocy menu Konfiguracja > Łcza. Dla kadego urzdzenia podłczonego do danego łcza (kierunku) tworzony jest jeden dokument opisujcy to urzdzenie zgodnie z konfiguracj okrelon przy pomocy menu Urzdzenie -> Konfiguracja. Kady dokument (urzdzenie) umoliwia obsług nastpujcych danych: dane aktualne (biece) - odczytywane z przelicznika cyklicznie, zgodnie z parametrami podanymi podczas konfiguracji urzdzenia (menu Urzdzenie > Konfiguracja, zakładka Urzdzenie) i wywietlane w postaci słupków i wykresu na zakładce Dane aktualne w głównym oknie urzdzenia. Parametry wywietlania ustala si w menu Urzdzenie > Konfiguracja, zakładka Dane aktualne. W przypadku przekroczenia limitów, okrelonych dla danych aktualnych, generowane s alarmy (limity i alarmy definiowane s w menu Urzdzenie > Konfiguracja, zakładka Dane aktualne). Do jednorazowego (poza zadeklarowanym cyklem), odczytu danych aktualnych słuy polecenie Urzdzenie -> Odwie dane. dane rejestrowane - odczytywane z urzdzenia na danie, przy pomocy polecenia Urzdzenie -> Importuj dane rejestrowane. Dane te słu do generowania raportów (menu Raport lub automatyczna generacja raportu podczas importu), które s wywietlane w głównym oknie urzdzenia w zakładkach o nazwach nadanych przez uytkownika. Parametry wywietlania tych raportów ustala si w menu Urzdzenie > Konfiguracja, zakładka (odpowiednio) Dane archiwalne. Raporty wywietlane s w postaci tekstowej (parametry jako kolumny), w postaci wykresu, moliwe jest te przegldanie ródeł raportów (czyli danych odczytanych z przelicznika). 7

8 4. Konfiguracja Konfiguracj programu <<GasWin>> mona podzieli na dwa etapy: konfiguracja podsystemu komunikacyjnego, konfiguracja parametrów przeliczników Konfiguracja podsystemu komunikacyjnego (łcza) Podsystem komunikacyjny programu <<GasWin>> bazuje na module PTM systemu TelWin. Umoliwia pobieranie danych z przeliczników poprzez róne media transmisyjne. Dostp do głównego dialogu podsystemu komunikacyjnego programu <<GasWin>> moliwy jest poprzez wybranie z menu Konfiguracja Łczy -> Łcza. Rys Definicja łczy Górna cze okna dialogowego (Kierunki) słuy do modyfikacji listy zdefiniowanych łczy komunikacyjnych (kierunków): przycisk Nowy umoliwia zdefiniowanie nowego łcza, przycisk Usu umoliwia usunicie zdefiniowanego łcza, przycisk Modyfikuj umoliwia modyfikacje definicji łcza. Operacje usuwania i modyfikacji dotycz aktualnie zaznaczonego kierunku (łcza) na licie i nie s dostpne, gdy nie jest zaznaczona adna pozycja. Wszelkie zmiany wykonane na licie kierunków (łczy) oraz w definicji kierunków mog by cofnite przyciskiem Anuluj u dołu okna. 8

9 Dla wygody i zachowania przejrzystoci moliwe jest porzdkowanie listy przez przesuwanie poszczególnych pozycji w dół i w gór. Słu do tego celu dwa przyciski umieszczone obok listy. Przycinicie przycisku < powoduje przesunicie zaznaczonej pozycji w gór, a przycisku > w dół listy. Zaznaczenie dowolnej pozycji na licie kierunków powoduje uaktualnienie elementów kontrolnych w dolnej czci okna (Modyfikacja), pokazujcych podstawowe informacje o definicji kierunku. Ich wartoci mog by jednake modyfikowane dopiero po przejciu w tryb modyfikacji. Nastpuje to po utworzeniu nowego kierunku (przycisk Nowy) lub po naciniciu przycisku Modyfikuj dla kierunku ju istniejcego. W trybie modyfikacji moliwa jest zmiana definicji kierunku, natomiast nie jest moliwe operowanie na licie kierunków. Wyjcie z trybu modyfikacji odbywa si za pomoc przycisku Zatwierd lub Anuluj. Przycisk Zatwierd słuy do akceptacji poczynionych zmian i jest dostpny tylko po pełnym zdefiniowaniu kierunku, natomiast przycisk Anuluj umoliwia wycofanie si z dokonanych zmian. Definiujc kierunek (łcze) naley okreli: numer kierunku (łcza), blokada kierunku (TAK / NIE), typ połczenia i parametry połczenia, typ protokołu i parametry protokołu, tryb pytanie-odpowied (TAK / NIE). Numer kierunku słuy do identyfikacji łcza komunikacyjnego i jest wykorzystywany przy konfiguracji przelicznika. Typ połczenia okrela medium wykorzystywane do komunikacji. W aktualnej wersji program obsługuje cztery typy połcze: COM - oznacza asynchroniczne łcze szeregowe zarzdzane i udostpniane przez system Windows (porty komunikacyjne). TAPI - oznacza linie komunikacyjne udostpniane przez system Windows przez interfejs TAPI (ang. Telephony Application Programing Interface). Mog by to np. komutowane analogowe połczenia telefoniczne, połczenia ISDN lub inne sieci cyfrowe. TCP - oznacza łcze realizowane w sieci komputerowej z protokołami TCP/IP za pomoc połczenia TCP. UDP - oznacza łcze realizowane w sieci komputerowej z protokołami TCP/IP za pomoc połczenia UDP. UWAGA: W GasWin Standard nie jest dostpny typ połczenia TCP. Typ protokołu okrela sposób przesyłania komunikatów w ramach połczenia. W zalenoci od typu połczenia dostpne mog by róne sposoby przesyłania komunikatów. Obecnie dostpny jest protokół BLOCK i PAKIET (dla połcze TCP i UDP)). UWAGA: W GasWin Standard nie jest dostpny typ protokołu PAKIET. Protokół BLOCK charakteryzuje si tym, e bajty kadego pakietu s przesyłane jeden po drugim, bez adnej zwłoki, a koniec pakietu jest sygnalizowany cisz na łczu. 9

10 Protokół PAKIET charakteryzuje si tym, e pakiety s przesyłane w połczeniu TCP. Koniec pakietu moe by sygnalizowany i wykrywany za pomoc okresu przerwy w przesyłaniu danych. Blokada kierunku umoliwia zablokowanie kierunku bez potrzeby kasowania jego konfiguracji. Po zablokowaniu danego kierunku, program zachowuje si tak, jakby kierunek nie był zdefiniowany. Tryb pytanie odpowied wymusza oczekiwanie na odpowied od urzdzenia przed wysłaniem nastpnego zapytania. Jest istotny w przypadku wielu urzdze podłczonych do jednego kierunku. Opcja ta powinna by aktywna. Kadorazowa zmiana typu połczenia lub typu protokołu powoduje skasowanie parametrów zwizanych z połczeniem lub protokołem, a tym samym konieczno ich ponownego zdefiniowania. Odbywa si to za pomoc odrbnych okien dialogowych wywoływanych za pomoc przycisków Ustawienia (osobno dla typu połczenia i typu protokołu). Rodzaj otwieranego okna dialogowego zaley od wybranego uprzednio typu połczenia czy protokołu Połczenie typu COM Połczenie typu COM bazuje na portach komunikacyjnych systemu Windows, zarzdzajcych fizycznymi łczami. W zwizku z tym uprzednio naley zdefiniowa odpowiedni port komunikacyjny (Panel sterowania -> System -> Porty, wic okrelony port np. COM2 z odpowiednim portem fizycznym np. I/O=2F8 int=3). Ustawienia portu (prdko transmisji, parzysto itp.) dokonane przy konfiguracji portu w systemie Windows nie s istotne z wyjtkiem włczenia lub wyłczenia kolejki FIFO dla łczy szeregowych. Parametry połczenia COM okrela si przy pomocy okna dialogowego przedstawionego na rysunku. 10

11 Rys. 4-2 Parametry połczenia COM Naley wybra odpowiedni, zdefiniowany w systemie Windows, port komunikacyjny (parametr Port) oraz okreli: prdko transmisji, liczb bitów danych, rodzaj parzystoci, liczb bitów stopu. Dodatkowo mona włczy opcj ignorowania błdów parzystoci, co powoduje zaniechanie wykrywania błdów parzystoci. Ponadto naley okreli sposób funkcjonowania linii modemowych: aktywna / nieaktywna linia RTS, aktywna / nieaktywna / aktywna w czasie połczenia linia DTR, zaznaczenie opcji Ignoruj CTS powoduje, e nadawanie bdzie moliwe niezalenie od stanu linii CTS. W przeciwnym razie nadawanie bdzie moliwe tylko, gdy linia CTS jest aktywna, zaznaczenie opcji Ignoruj DSR powoduje, e nadawanie bdzie moliwe niezalenie od stanu linii DSR. W przeciwnym razie nadawanie bdzie moliwe tylko, gdy linia DSR jest aktywna. Wszystkie opcje konfigurowane w tym dialogu s przekazywane i realizowane przez sterownik systemu Windows, a wic poza podsystemem PTM. Ich funkcjonowanie zaley wic od sterownika komunikacyjnego systemu Windows Połczenie typu TAPI Połczenia typu TAPI bazuj na łczach komunikacyjnych zdefiniowanych w systemie Windows. W zwizku z tym, przed definiowaniem tego typu połczenia, naley 11

12 skonfigurowa system Windows, np. definiujc modem (Panel sterowania -> System -> Modemy). Parametry połczenia TAPI okrela si przy pomocy okna dialogowego przedstawionego poniej. Rys. 4-3 Parametry połczenia TAPI Poszczególne elementy dialogu pozwalaj wybra wczeniej zdefiniowan lini TAPI oraz okreli sposób nawizywania połczenia (numer docelowy). Przycisk Właciwoci wybierania pozwala okreli sposób wybierania numeru docelowego za pomoc standardowych okien dialogowych systemu Windows. Uwaga: Opcje Połczenia przychodzce i Przejmuj połczenia przychodzce na linii nie s uywane w programie <<GasWin>> i powinny by wyłczone Połczenie typu TCP UWAGA: W GasWin Standard nie jest dostpny ten typ połczenia. Połczenia typu TCP umoliwia przesyłanie danych w połczeniu TCP. Połczenie TCP zapewnia wiarygodne przesyłanie danych bez gubienia, zwielokrotniania i przekłamywania danych. Parametry połczenia TCP okrela si przy pomocy nastpujcego okna dialogowego: 12

13 Rys. 4-4 Parametry połczenia TCP W danym łczu połczenia mog by inicjowane (strona aktywna połczenia TCPklient) opcja Połczenia wychodzce (klient) lub przyjmowane (strona bierna połczenia TCP - serwer) opcja Połczenia przychodzce (serwer). Parametr Adres wzła docelowego okrela adres IP lub nazw domenow wzła sieci, z którym nawizywane jest połczenie. Parametr Numer portu docelowego okrela numer portu TCP w wle docelowym, z którym nawizywane jest połczenie. Parametr Numer portu okrela numer portu TCP, na którym oczekuje si na połczenia przychodzce. Uwaga: Naley zwróci uwag, e jeden port TCP nie moe by wykorzystywany przez wiele kanałów ani przez inne aplikacje Połczenie typu UDP Połczenie typu UDP umoliwia przesyłanie danych w ramkach protokołu bezpołczeniowego UDP (z rodziny TCP/IP). Pamita naley, e protokół UDP nie zapewnia wiarygodnej transmisji, w szczególnoci pakiety mog by gubione, poddane fragmentacji, czy dociera do adresata w innej kolejnoci ni zostały nadane. Parametry połczenia UDP okrela si przy pomocy nastpujcego okna dialogowego: 13

14 Rys. 4-5 Parametry łcza UDP Parametr Adres wzła docelowego okrela adres IP lub nazw domenow wzła sieci, do którego wysyłane s pakiety danych. Parametr Numer portu docelowego okrela numer portu UDP (dziesitnie) w wle docelowym, do którego wysyłane s pakiety danych. Parametr Numer portu ródłowego okrela numer portu UDP (dziesitnie), z którego pakiety danych s wysyłane i pod którym odbierane s odpowiedzi. Uwaga: Naley zwróci uwag, e jeden port UDP nie moe by wykorzystywany przez wiele kanałów ani przez inne aplikacje Protokół typu BLOCK Parametry protokołu BLOCK okrelaj sposób przesyłania komunikatów w łczu asynchronicznym (połczenia typu COM i TAPI) i s okrelane za pomoc okna dialogowego przedstawionego na rysunku. 14

15 Rys. 4-6 Parametry protokołu BLOCK Górna cz okna (o nazwie Przerwa midzypakietowa) zawiera nastpujce parametry: Opónienie akceptacji pakietu definiuje czas ciszy na łczu, po którym stwierdza si koniec komunikatu (czas ten musi by wikszy od czasu transmisji jednego bajta). Przerwa midzypakietowa okrela minimaln przerw midzy wysyłaniem kolejnych komunikatów (czas ten powinien by wikszy ni Opónienie akceptacji pakietu). W wikszoci przypadków mona i naley włczy opcj Ustawienia automatyczne, która powoduje, e podsystem komunikacyjny sam okrela optymalne czasy, uwzgldniajc biec prdko transmisji. W pewnych przypadkach ustawienia automatyczne mog by jednak zbyt niepoprawne (np. przy współpracy z urzdzeniem generujcym due przerwy midzy bajtami komunikatu). rodkowa cz okna ( o nazwie Sterowanie transmisj) umoliwia okrelenie sposobu sterowania lini RTS: Jeeli opcja Linia RTS aktywna w czasie transmisji jest wyłczona, to stan linii RTS jest okrelony przez opcj linia RTS aktywna w dialogu konfiguracyjnym połczenia COM. Jeeli opcja Linia RTS aktywna w czasie transmisji jest włczona, to linia RTS bdzie aktywna w czasie nadawania, przy czym mona dodatkowo okreli czas wyprzedzenia i przetrzymania aktywnoci linii RTS. Uwaga: Naley zwróci uwag na fakt, e czasy podane w dialogu s jedynie minimalnymi danymi wartociami, które w rzeczywistoci mog by wiksze ze wzgldu na ograniczenia systemu operacyjnego. 15

16 W dolnej czci okna znajduj si pozostałe Ustawienia transmisji, których modyfikacja z reguły nie jest potrzebna: Tryb SBUS włcza tryb nadawania charakterystyczny dla protokołu SBUS, w którym pierwszy nadawany bajt ma inn parzysto ni pozostałe. Blokada odbioru w czasie nadawania umoliwia odrzucanie komunikatów odebranych w czasie nadawania. Jest to przydatne przy transmisji, w której wystpuje echo (np. łcze RS485). Obcinanie pakietu po błdzie umoliwia traktowanie jako poprawne komunikatów, w których wystpił błd na poziomie transmisji bajtów (np. błd parzystoci). Wszystkie bajty po pierwszym błdzie s odrzucane. Ignorowanie błdów transmisji umoliwia traktowanie jako poprawnych komunikatów, w których wystpiły błdy. Opcja przydatna przy uruchamianiu transmisji Protokół typu PAKIET Uwaga: W GasWin Standard nie jest dostpny ten typ protokołu. Parametry dla protokołu Pakiet okrelaj sposób przesyłania danych uytkowych w ramkach protokołów sieciowych (połczenie typu TCP). Dialog konfiguracyjny wyglda nastpujco: Rys Parametry protokołu Pakiet Opcja Bez pola długoci umoliwia przesyłanie pakietów danych w ramkach sieciowych bez adnych dodatkowych informacji. Parametr Opónienie akceptacji pakietu umoliwia sklejanie danych napływajcych w strumieniu TCP, a do wystpienia okrelonej (zadanej) przerwy. Jeeli parametr ten ma warto 0, to kady odebrany blok danych jest traktowany jako kompletny pakiet. Parametr Przerwa midzypakietowa umoliwia wymuszenie przerw midzy kolejno wysyłanymi pakietami. 16

17 Opcja Dodawanie pola długoci komunikatu zapewnia dodawanie do kadego pakietu dwubajtowego nagłówka okrelajcego rozmiar pakietu danych (najpierw przesyłany jest starszy bajt nagłówka z rozmiarem). Opcja ta jest szczególnie przydatna w przypadku protokołu TCP, który jest protokołem strumieniowym i nie gwarantuje odbioru danych w takich blokach, w jakich zostały nadane (bloki mog by sklejane lub dzielone). Opcja Modbus/TCP zapewnia poprawny odbiór pakietów zgodnych ze standardem Modbus TCP. Do pakietów wysyłanych nie jest dodawany aden nagłówek (funkcj t musi realizowa moduł korzystajcy z usług podsystemu PTM) Konfiguracja parametrów przelicznika (urzdzenia) Okrelenie konfiguracji parametrów przelicznika (komunikacji, prezentacji danych, alarmowania) nastpuje poprzez wybranie polecenia Urzdzenie -> Konfiguracja. Tak uruchomione okno dialogowe składa si z 5 stron (zakładek): Urzdzenie słuy do okrelenia nazwy bazy danych, w której przechowywane s informacje dotyczce urzdzenia (przelicznika) oraz parametrów komunikacji. Zmienne urzdzenia słuy do okrelenia parametrów zmiennej. Dane aktualne słuy do okrelenia sposobu prezentacji danych biecych, czyli danych pobieranych z urzdzenia pomiarowego. Dane archiwalne słuy do okrelenia sposobu prezentacji danych archiwalnych zmiennej. Urzdzenia alarmów słuy do okrelenia zewntrznych urzdze alarmowych. (Uwaga: Zakładka jest niedostpna w GasWin wersja standard.) 17

18 Konfiguracja: Urzdzenie Okno dialogowe: Urzdzenie -> Konfiguracja poniszy rysunek. - zakładka Urzdzenie przedstawia Rys Konfiguracja urzdzenia. Okrela si nastpujce parametry: Kierunek: Nr kierunku (łcza). Dopuszczalne wartoci od 1 do Adres: Adres urzdzenia. Dopuszczalne wartoci od 1 do Rozmiar ramki: Rozmiar ramki do komunikacji z urzdzeniem. Dopuszczalne wartoci od 20 do Czas odpowiedzi: Czas czekania na odpowied. Dopuszczalne wartoci od 1 do Wartoci s podawane w sekundach. 18

19 Liczba powtórze: Liczba powtórze w przypadku braku lub błdu odpowiedzi. Dopuszczalne wartoci od 1 do 255. Czas czekania na połczenie: Czas czekania na połczenie z urzdzeniem (dla łczy komutowanych). Dopuszczalne wartoci od 1 do Wartoci s podawane w sekundach. Praca wg czasu zimowego. Czas bdzie podawany wg czasu zimowego. Tryb pasywny pobierania danych. Aplikacja bdzie działała w trybie pasywnym. Pobieranie danych bdzie odbywało si na podstawie parametrów: o Czsto uaktualniania: Czstotliwo uaktualniania danych biecych. Dopuszczalne wartoci od 1 do Wartoci s podawane w sekundach. o Na danie. Uaktualnianie bdzie wyłcznie na danie. ródło bazy danych typ i nazwa bazy danych do której bd zapisywane dane pomiarowe. Istniej dwie moliwoci: Nazwa bazy danych (MS Access) nazwa bazy danych MS Access. Nazwa ródła danych tutaj mona bdzie wybra SQL Server Kada zmiana na stronie Urzdzenie wymaga akceptacji przyciskiem OK, w przeciwnym razie zmiany nie zostan zapamitane Konfiguracja: Zmienne urzdzenia Okno dialogowe: Urzdzenie -> Konfiguracja przedstawia poniszy rysunek. - zakładka Zmienne urzdzenia 19

20 Rys Konfiguracja zmiennych urzdzenia. Okrela si nastpujce parametry: Import zmiennych pobranie definicji zmiennych urzdzenia Nazwa nazwa parametru Skrót skrót parametru Jednostka jednostka parametru Mnonik - warto parametru zostanie przemnoona przez zadany mnonik. Kolor - kolor linii prezentujcej parametr na wykresie. DDE nazwa obiektu pod jakim zmienna bdzie widziana przy korzystaniu z interfejsu DDE Archiwum Zdalne do bazy danych bd cigane wartoci zmiennych rejestrowane przez licznik 20

21 Tabela - nazwa tabeli w jakiej bd przechowywane wartoci zmiennej Archiwum Lokalne do bazy zapisywane bd wartoci aktualne zmiennych jakie docieraj do programu GasWin z przelicznika Tabela - nazwa tabeli w jakiej bd przechowywane wartoci zmiennej Zakładka ta słuy do okrelenia parametrów wywietlania kadej zmiennej. Mona zmieni wszystkie podane parametry. Wybrany sposób wywietlania bdzie widoczny na pozostałych zakładkach Konfiguracja: Dane aktualne Okno dialogowe: Urzdzenie -> Konfiguracja - zakładka Dane aktualne słuy do konfiguracji danych biecych, czyli danych pobieranych z urzdzenia pomiarowego, zgodnie z ustalon Czstoci uaktualniania (patrz rozdział Konfiguracja: Urzdzenie). Rys Konfiguracja danych biecych. 21

22 Dla kadego z powyszych parametrów mona okreli nastpujce informacje, które maj wpływ na sposób obliczania i prezentacji parametru w widokach i na wydrukach (widok: Dane aktualne - patrz rozdział 5 Obsługa aktualnych danych pomiarowych ), tj.: Ilo zakładek danych ilo zakładek na jakich bd umieszczone dane Rejestracja - okrela czy bdzie prowadzona rejestracja (historia zmian) parametrów przelicznika. Jeli pole jest zaznaczone, to w widoku Wykres pamitana jest historia zmian parametrów przelicznika zgodnie z niej okrelonymi parametrami rejestracji: o Okres rejestracji na ekranie - warto tego parametru definiuje jak długi okres historii parametrów bdzie pamitany przez program. Okres rejestracji podaje si w minutach i moe wynosi od 5 do 60 minut. o Przyrost - okrela, co jaki czas ma nastpi rejestracja nowych wartoci parametrów przelicznika. Przyrost jest okrelany w sekundach i moe przyjmowa wartoci od 1 do 1000 sekund. Zakładka numer definiowanej zakładki. Nazwa Zak. nazwa zakładki Poka w polu tekstowym warto parametru bdzie wywietlana w polu tekstowym Nazwa nazwa parametru Poka na wykresie parametr bdzie umieszczony na wykresie Poka na słupku - parametr bdzie wywietlony w postaci słupka Min - warto minimaln parametru na wykresie. Wykres bdzie widoczny pomidzy wartoci minimaln i maksymaln. Max - warto maksymaln parametru na wykresie. Wykres bdzie widoczny pomidzy wartoci minimaln i maksymaln. Monitorowanie przekroczenia pozwala na włczenie monitorowania wartoci biecych zmiennej Stan pocztkowy pocztkowa warto licznika, która jest ustawiana w pierwszej sekundzie nowego okresu pracy urzdzenia (według czasu urzdzenia). Okres wielko okresu w jakim bdzie zdefiniowany limit Limit na okres warto limitu iloci gazu na okres. Wypełnienie tego pola spowoduje pojawienie si zestawu pól informacyjnych. Wprowadzenie liczby "0" w tym polu spowoduje ukrycie tych pól. Limit mona te pokaza w raportach ( na wykresie w postaci poziomej linii). Sposób obliczania wartoci redniej sposób w jaki bdzie obliczona warto rednia. Istniej dwie moliwoci: o rónica wartoci ostatnich próbek o rónica wartoci próbki ostatniej i pierwszej Alarmy W odniesieniu do zdefiniowanego w powyszy sposób limitu moliwe jest wygenerowanie alarmów w sytuacjach, gdy limit ten został przekroczony oraz gdy istnieje due prawdopodobiestwo przekroczenia limitu. Alarmy mona definiowa za pomoc nastpujcego okna dialogowego. 22

23 Rys Definicja alarmu. Uytkownik ma do dyspozycji dwa kryteria alarmowe: o Kryterium procentowe - alarm jest generowany, gdy przekroczono zadeklarowany przez uytkownika procent zuycia limitu. o Kryterium czasowe - alarm jest generowany, gdy przewidywany czas (na podstawie aktualnego przepływu oraz procentu zuytego limitu) przekroczenia limitu jest mniejszy od zadeklarowanego przez uytkownika. Definicja alarmu podlega na okreleniu nastpujcych parametrów: Nazwa - jednoznaczny identyfikator alarmu. Czas okrela kryterium czasowe. Histereza strefa nieczułoci. % Limitu godz. okrela kryterium procentowe. Opónienie alarmu - okrela minimalny czas trwania sytuacji alarmowej, po którym zostanie wygenerowany alarm (co pozwala na wyeliminowanie krótkotrwałych sytuacji alarmowych nieistotnych dla uytkownika). Plik sygnału (mona wykorzysta przycisk Przegldaj w celu znalezienia pliku dwikowego). Urzdzenie przypisuje do alarmu jedno ze zdefiniowanych wczeniej urzdze alarmowych (patrz rozdział Konfiguracja: Urzdzenia alarmów ). Definiujc alarm moliwe jest jednoczesne wykorzystanie kryterium procentowego i czasowego. Aby doda zdefiniowany alarm do listy alarmów, naley nacisn przycisk Dodaj. Aby dokona poprawek w definicji alarmu istniejcego, naley go wskaza, dokona modyfikacji 23

24 danych oraz nacisn przycisk Zmie. Aby usun wskazany na licie alarm naley uy przycisku Usu. Uwaga: Alarmy działaj wyłcznie przy uruchomionym monitorowaniu (patrz rozdział 5 Obsługa aktualnych danych pomiarowych). Obsługa tej zakładki sprowadza si do wybrania zmiennych, które maj zosta wywietlone w widoku Dane aktualne i Wykres (patrz rozdział Zakładka Dane aktualne ), a nastpnie skonfigurowanie sposobu prezentacji wybranych zmiennych, jeli istnieje taka potrzeba. Wywietlanie zmiennych mona podzieli na zakładki przez podanie Liczby zakładek. Po wybraniu zakładki mona nada nazw, parametry i przypisa wywietlane zmienne. Strzałki w górnej czci zakładki słu do przenoszenia zaznaczonych zmiennych z górnego okienka z kolumnami do wybrania do dolnego okienka z kolumnami wybranymi i na odwrót. Przy czym nacinicie przycisku z podwójn strzałk oznacza przeniesienie wszystkich zmiennych. Strzałki z rodkowej czci zakładki słu do zmiany kolejnoci zmiennych. Zaznaczone zmienne mona przesuwa w gór lub dół. Kada zmiana na zakładce Dane aktualne wymaga akceptacji przyciskiem OK, w przeciwnym wypadku zmiany nie zostan zapamitane. 24

25 Konfiguracja: Dane archiwalne Okno dialogowe: Urzdzenie -> Konfiguracja - zakładka Dane archiwalne przedstawia poniszy rysunek. Rys Konfiguracja danych archiwalnych. Okrela si nastpujce parametry: Ilo zakładek danych ilo zakładek na jakich bd umieszczone dane Zakładka numer definiowanej zakładki. Nazwa zak. nazwa zakładki Pocztek data pocztkowa raportu Koniec data kocowa raportu Okres okres midzy kolejnymi próbkami raportu 25

26 Nazwa nazwa parametru Funkcja typ wartoci jakie bd w raporcie. Mog to by: o 1:1 wartoci mierzone o min warto minimalna w zdefiniowanym okresie o max warto maksymalna w zdefiniowanym okresie o rednia warto rednia w zdefiniowanym okresie Wykres dołczy zmienn do wykresu Min - warto minimaln parametru na wykresie. Wykres bdzie widoczny pomidzy wartoci minimaln i maksymaln. Max - warto maksymaln parametru na wykresie. Wykres bdzie widoczny pomidzy wartoci minimaln i maksymaln. Obsługa tej zakładki sprowadza si do wybrania parametrów, które maj zosta wywietlone w widoku Raport, ródła raportu i Wykres (patrz rozdział Zakładka Raport ), a nastpnie skonfigurowanie sposobu prezentacji wybranych zmiennych, jeli istnieje taka potrzeba. Wywietlanie zmiennych mona podzieli na zakładki przez podanie Liczby zakładek. Po wybraniu zakładki mona nada nazw, parametry raportu i przypisa wywietlane zmienne. Strzałki w górnej czci zakładki słu do przenoszenia zaznaczonych zmiennych z górnego okienka z kolumnami do wybrania do dolnego okienka z kolumnami wybranymi i na odwrót. Przy czym nacinicie przycisku z podwójn strzałk oznacza przeniesienie wszystkich zmiennych. Strzałki z rodkowej czci zakładki słu do zmiany kolejnoci zmiennych. Zaznaczone zmienne mona przesuwa w gór lub dół. Kada zmiana na zakładce Dane archiwalne wymaga akceptacji przyciskiem OK, w przeciwnym wypadku zmiany nie zostan zapamitane Konfiguracja: Urzdzenia alarmów Uwaga: Zakładka nie jest dostpna w GasWin Standard. Okno dialogowe: Urzdzenie -> Konfiguracja - zakładka Urzdzenia alarmów pozwala na definicj urzdze, które słu do dodatkowej sygnalizacji stanu alarmowego na okrelonym wyjciu binarnym komputera. Moe to by np. sygnał RTS, DTR interfejsu szeregowego. Pozwala to na sterowanie elementem wykonawczym (np. załczanie syreny), w przypadku zaistnienia stanu alarmowego. Urzdzenia alarmowe wykorzystywane s w definicji alarmu (patrz rozdział Konfiguracja: Dane aktualne). 26

27 Rys Konfiguracja urzdze alarmów. 27

28 Rys Konfiguracja urzdze alarmów (SMS) Ustawianie urzdze polega na okreleniu parametrów: Nazwa jednoznaczny identyfikator urzdzenia alarmowego. Port okrelenie portu we/wy komputera. Ustawienia portu konfiguracja portu szeregowego (prdko transmisji, liczba bitów, parzysto, liczba bitów stopu, sterowanie przepływem). Typ urzdzenia: Nieznane urzdzenie - urzdzenie podłczone do linii sterujcych portu szeregowego, Telefon komórkowy. Sygnał okrelenie linii sterujcej w porcie szeregowym (dla Nieznane urzdzenie). Nr telefonu numer telefonu, na który ma by wysyłany SMS informujcy o alarmie. Tre SMS tekst, który ma by przesłany w wiadomoci SMS. Aby doda tak zdefiniowane urzdzenie alarmowe do listy urzdze naley nacisn przycisk Dodaj. Aby dokona poprawek w definicji urzdzenia istniejcego, naley je wskaza, dokona modyfikacji parametrów oraz nacisn przycisk Zmie. Aby usun wskazane na licie urzdzenie naley uy przycisku Usu. Jakakolwiek zmiana na zakładce Urzdzenia alarmów wymaga akceptacji przyciskiem OK, w przeciwnym razie zmiany nie zostan zapamitane. 28

29 5. Obsługa aktualnych danych pomiarowych 5.1. Konfiguracja danych biecych Konfiguracja danych biecych została dokładnie opisana w punkcie Konfiguracja: Dane aktualne Odczyt danych biecych Aktualne dane pomiarowe s odczytywane przez program <<GasWin>> z urzdzenia w sposób cykliczny, zgodnie z podan podczas konfiguracji urzdzenia czstoci uaktualniania. Moliwy jest take odczyt na danie przy pomocy polecenia Urzdzenie -> Odwie dane biece Wywietlanie danych biecych Biece dane pomiarowe s wywietlane w głównym oknie urzdzenia na zakładce zdefiniowanej wczeniej przez uytkownika. Rys. 5-1 widok: Dane aktualne (w formie tekstowej i słupków) 29

30 Rys. 5-2 widok: wykres Dane aktualne Poruszanie si pomidzy widokiem Dane aktualne i Wykres umoliwiaj przyciski umieszczone na pasku narzdziowym: Otwiera / zamyka widok Dane aktualne (w formie tekstowej i słupków), Otwiera / zamyka wykres Dane aktualne, a take polecenia umieszczone w menu Widok. Uwaga: Pasek narzdziowy mona włczy / wyłczy poleceniem Widok ->Pasek Narzdzi. U dołu ekranu wywietlane s dane o uytkowniku programu (w wersji Standard jest to informacja o przeliczniku), natomiast migajcy znacznik informuje o przebiegajcej komunikacji z urzdzeniem. umieszczony z prawej strony 5.4. Monitorowanie danych biecych Jednym z istotnych zada programu <<GasWin>> jest monitorowanie limitu parametrów gazu i informowanie o sytuacjach alarmowych. W tym celu naley poda wielko limitu oraz zdefiniowa odpowiednie alarmy (patrz rozdział Konfiguracja: Dane aktualne), a take - w razie potrzeby - zdefiniowa urzdzenia alarmowe (patrz rozdział Konfiguracja: Urzdzenia alarmów). Przy podanym Limicie (rónym od zera), w głównym oknie urzdzenia, na zakładce Dane aktualne pojawi si dodatkowo nastpujce informacje: Warto bieca aktualny stan licznika 30

31 Warto pocztkowa - pocztkowy stan Licznika w aktualnym okresie pracy urzdzenia. Limit - warto limitu na zadany okres. Dopuszcz. wart. maks. - maksymalny przyrost wartoci przy zadanym Limicie w aktualnym okresie, który nie spowoduje przekroczenia limitu. Zmiana w jednostce czasu zmiana wartoci w jednostce czasu. Przewidy. przekr. lim. czas, jaki pozostał do momentu przekroczenia Limitu przy biecej zmianie wartoci. Wykorzystanie limitu - procentowe wykorzystanie zadanego Limitu w danym okresie. Zmiana w okresie zmiana wartoci w zadanym okresie. Do koca okresu czas, jaki pozostał do koca aktualnego okresu. przycisk Rozpocznij monitorowanie / Zakocz monitorowanie - słuy do uruchomienia bd zatrzymania monitorowania tj. testowania, czy zachodz warunki do uruchomienia alarmu. W stanie Rozpocznij monitorowanie program oblicza wartoci: Dopuszcz. wart. maks., Do koca okresu, Przewidy. przekr. lim. i Wykorzystanie limitu na podstawie Warto pocztkowa, Warto bieca oraz Limitu. Rys widok: Dane aktualne wraz z sygnalizacj stanów alarmowych Uwaga: Kady alarm sygnalizowany jest przy pomocy okna dialogowego Alarmy/Zdarzenia, dodatkowo o stanie alarmowym informuje pole Przewidy. przekr. lim. zaznaczone na czerwono. 31

32 6. Obsługa danych rejestrowanych (raporty) 6.1. Import danych z urzdzenia Dane rejestrowane odczytywane s z urzdzenia (przelicznika) na danie przy pomocy polecenia Urzdzenie -> Importuj dane rejestrowane i zapisywane w aktualnej bazie danych. Rys. 6-1 Import danych rejestrowanych Okno dialogowe Import... umoliwia zaimportowanie z przelicznika wartoci parametrów dla których podczas konfiguracji (patrz rozdział Konfiguracja : Zmienne urzdzenia) zostało okrelone archiwum zdalne. Ponadto mona pobra z przelicznika Zdarzenia, czyli zarejestrowane w nim informacje o pewnych sytuacjach, majcych wpływ na działanie urzdzenia np. korekta czasu, zanik zasilania itp. Strzałki w górnej czci słu do przenoszenia zaznaczonych zmiennych z górnego okienka z kolumnami do wybrania do dolnego okienka z kolumnami wybranymi i na odwrót. Przy czym nacinicie przycisku z podwójn strzałk oznacza przeniesienie wszystkich parametrów. Operacja importowania moe by jednorazowa lub okresowa. Do okrelenia rodzaju importu słuy przełcznik na górze okna. Dodatkowo przy imporcie okresowym naley poda: 32

33 Rozpocznij startowa data Okres (dni-godziny-minuty) co jaki okres czasu dane maj by importowane Mona te zdefiniowa okres importowania danych (data i godzina koca). Jeli zaznaczone jest pole Nadpisuj istniejce dane mona wtedy ustawi pole daty, od której bd pobierane dane, a wszystkie istniejce próbki w bazie danych zostan nadpisane wartociami pobranymi z przelicznika. Istnieje moliwo wygenerowania raportów po cigniciu danych, do tego słuy pole Generuj raporty. Proces importu zostaje uruchomiony po naciniciu przycisku Importuj. Pojawi si wówczas okno dialogowe Import danych z urzdzenia, które prezentuje aktualny stan procesu importowania danych z urzdzenia. Rys. 6-2 Importowanie danych z urzdzenia Moliwe jest przerwanie importu danych za pomoc przycisku Przerwij. Uwaga: Program <<GasWin>> zakłada, e przeliczniki pracuj wg czasu zimowego. Oznacza to, e czas w przeliczniku nie jest zmieniany przy przejciach midzy czasem letnim a zimowym. W czasie obowizywania czasu letniego czas w przeliczniku powinien by cofnity o godzin w stosunku do czasu lokalnego (letniego). Z drugiej strony program <<GasWin>> zawsze prezentuje dane wg czasu lokalnego. Przykładowo, raport na godzin 12 jest generowany zawsze na podstawie danych zarejestrowanych od godz. 11 do godz. 12 wg czasu lokalnego, czyli zarejestrowanych od godz. 11 do godz. 12 wg czasu przelicznika w zimie i od godz. 10 do godz. 11 wg czasu przelicznika latem. Jeli czas w przeliczniku bdzie korygowany przy zmianach czasu, to w okresie letnim, dane zaimportowane z przelicznika i wyznaczone na ich podstawie raporty bd przesunite o godzin. Przykładowo, raport na godzin 12 bdzie wygenerowany na podstawie danych zarejestrowanych od godz. 10 do godz. 11 (zamiast od 11 do 12). Ponadto w okresie przejciowym, przy zmianie czasu midzy letnim a zimowym, mog wystpowa problemy z importem danych i w zwizku z tym wygenerowane raporty mog nie by poprawne Konfiguracja raportów Na podstawie danych zaimportowanych z przelicznika tworzone s raporty. Konfiguracja raportu została dokładnie opisana w punkcie Konfiguracja: Dane archiwalne. 33

34 6.3. Generowanie raportów Istniej trzy sposoby wygenerowania raportów na podstawie danych rejestrowanych, zaimportowanych z urzdzenia: bezporednio podczas importu danych z urzdzenia (patrz rozdział 6.1 Import danych z urzdzenia), uruchamiajc menu Raport, uruchamiajc przycisk Generuj raport na pasku narzdziowym zakładki z raportem głównego okna urzdzenia (patrz rozdział Wywietlanie raportów). Uwaga: Menu Raport jest dostpne tylko dla zakładki raportowej Wywietlanie raportów Do prezentacji raportów słu zakładki zdefiniowane wczeniej podczas konfiguracji w głównym oknie urzdzenia. Parametry prezentowane w raporcie oraz sposób ich prezentacji zostały opisane w punkcie Konfiguracja: Dane archiwalne. Rys. 6-3 widok: Raport (w postaci tekstowej) Za pomoc pól: Raport od, Raport do mona ustali okres prezentacji raportu, a za pomoc pola Okres mona ustali co odstp midzy próbkami. Przycisk Generuj raport słuy do generacji raportu z zadanego okresu. Raporty prezentowane s w postaci tekstowej 34

35 (poszczególne parametry jako kolumny, w wierszach odpowiednie daty i godziny) lub w postaci wykresu. Rys. 6-4 widok: Raport (w postaci wykresu) Moliwe jest równie wywietlenie danych ródłowych, odczytanych z przelicznika, na podstawie których wygenerowany został raport. 35

36 Rys. 6-5 widok: Raport (ródła raportu) Uwaga: Przycisk słuy do synchronizacji poszczególnych wierszy w poszczególnych kolumnach ródeł raportu. Przełczanie midzy widokiem raportu, wykresu i ródłami raportu umoliwiaj przyciski umieszczone na pasku narzdziowym: Otwiera / zamyka raport, Otwiera / zamyka ródła raportów, Otwiera / zamyka wykres dla raportu, a take polecenia umieszczone w menu Widok. Uwaga: nie jest moliwe zamknicie wszystkich widoków, zawsze przynajmniej jeden z nich pozostaje aktywny. Moliwe jest natomiast jednoczesne otwarcie widoku raportu, wykresu oraz ródeł raportu. 36

37 Rys. 6-6 widok: Raport (od góry: wykres, ródła wykresu, raport) 6.4. Drukowanie raportów Do wydruku raportów słuy polecenie Plik -> Drukuj lub przycisk umieszczony na pasku narzdziowym głównego okna programu <<GasWin>>. Drukowane s odpowiednie dane z biecego urzdzenia, w zalenoci od tego, czy aktywny jest widok raportu czy wykresu. Dalsza obsługa wydruku jest cile zwizana ze standardami systemu Windows. Moliwy jest równie podgld wygldu wydruku przed jego wydrukowaniem. Do tego celu słuy polecenie Plik -> Podgld wydruku. Do okrelenia parametrów drukarki słuy polecenie Plik -> Ustawienia drukarki. Wicej o drukowaniu - zobacz w rozdziale Polecenia menu: Plik. 37

38 Rys. 6-7 Podgld wydruku wykresu raportu 38

39 Rys. 6-8 Podgld wydruku raportu 39

40 7. Uruchamianie programu Naley postpowa zgodnie ze standardami systemu Windows, uruchamiajc odpowiedni skrót z Menu Start (o nazwie GasWin). 8. Interfejs uytkownika (okna, widoki,...) Rys. 8-1 Aplikacja GasWin - elementy interfejsu uytkownika Program <<GasWin>>, jako typowa aplikacja systemu Windows posiada struktur złoona z okien, widoków, menu i pasków narzdziowych. Na rysunku powyej przedstawiono struktur okien aplikacji. Głównym oknem aplikacji <<GasWin>> jest Okno programu. Do tego okna s przywizane na stałe: Menu oraz Pasek Stanu i czasowo: Okno urzdzenia, Okno rejestracji, Pasek narzdzi. Zawarto menu zmienia si w zalenoci od tego, które okno jest aktywne (podwietlony pasek tytułu; na rysunku powyej jest to okno urzdzenia). Czciami składowymi okien s widoki, które słu do pokazywania danych w rónej formie (np.: w formie wykresów, słupków czy pól tekstowych). W rozdziale tym zostan opisane okna, widoki, dialogi, menu i paski narzdziowe programu <<GasWin>>. 40

41 8.1. Struktura okien i widoków Okno programu Okno urzdzenia Okno urzdzenia jest podstawowym oknem programu GasWin i stanowi logiczn reprezentacj przelicznika w komputerze. W programie GasWin Standard moliwe jest otwarcie tylko jednego okna urzdzenia w tym samym czasie (w wersji pełnej mona otworzy wiksz liczb urzdze w tym samym czasie). Poniszy rysunek pokazuje typow zawarto okna urzdzenia. Rys. 8-2 Okno urzdzenia Okno urzdzenia podzielone jest na zakładki: Dane aktualne, Raporty, Dziennik. 41

42 Oprócz tych elementów w skład okna urzdzenia wchodzi pasek stanu. W pasku stanu znajduj si informacje uytkowniku programu (w GasWin Standard jest to informacja o producencie przelicznika oraz o numerze seryjnym urzdzenia). Po prawej stronie znajduje si znacznik, którego migotanie oznacza komunikacj z urzdzeniem Zakładka Dane aktualne Zakładka Dane aktualne jest przeznaczona do biecego monitorowania danych z przelicznika. Program komunikuje si z przelicznikiem i pobiera dane w sposób cykliczny lub na danie. Zakładka ta składa si z dwóch widoków oraz paska narzdzi słucego do zarzdzania widokami (ukrywaniem lub pokazywaniem widoków). Rys. 8-3 Zakładka Dane aktualne Akcja Pozycja w menu Skrót klawiszowy Przy pomocy myszki/uwagi Przechodzenie pomidzy widokami BRAK BRAK (przełcza aktywny widok) Kliknicie myszk w wybranym widoku. 42

43 Wyłczanie/włczanie Widoku Dane Widok/Dane aktualne BRAK aktualne Kliknicie w ikon w pasku narzdzi spowoduje otwarcie lub zamknicie widoku Dane aktualne. Wyłczanie/włczanie Widoku Wykres Widok/Wykres BRAK Kliknicie w ikon w pasku narzdzi spowoduje otwarcie lub zamknicie widoku Wykres. Widok Dane aktualne Poniej jedna z trzech moliwych postaci widoku Dane aktualne. Widok pierwszy, przed uruchomieniem monitorowania. Rys. 8-4 Widok Dane aktualne bez monitorowania. 43

44 Rys. 8-5 Widok Dane aktualne, uruchomione monitorowanie Widok ten jest jednym z najwaniejszych widoków programu. Mona w nim ledzi chwilowe wartoci parametrów mierzonych przez przelicznik i zdefiniowanych w konfiguracji. Wartoci tych parametrów s pobieranych z przelicznika w sposób cykliczny lub na danie uytkownika (zobacz: Konfiguracja: Dane aktualne). Nastpnie s wywietlane w programie, po przeskalowaniu w postaci słupków oraz wartoci liczbowych. Na bazie wartoci parametrów mierzonych przez przelicznik s obliczane dodatkowe informacje: Maksymalny moliwy przepływ warto maksymalna przepływu, która nie spowoduje przekroczenia limitu. Czas do przekroczenia limitu czas, po którym nastpi przekroczenie limitu przy biecym przepływie. Wykorzystanie limitu stan wykorzystania limitu okrelony w procentach. Czas do koca okresu czas pozostały do koca okresu. Informacjami wprowadzanymi przez uytkownika s: Pocztkowy stan licznika pocztkowy stan licznika, wzgldem którego bd obliczane wartoci z grupy powyej. Pocztkowy stan licznika zmienia si automatycznie po kadym okresie, uytkownik moe zmieni stan pocztkowy po zatrzymaniu pomiaru (klawisz Uruchom monitorowanie/zatrzymaj monitorowanie). Limit ilo, jaka moe przyrosn przez zdefiniowany okres. Wartoci parametrów s widoczne w postaci pól edycyjnych (w trybie tylko do odczytu, to oznacza, e zawarto pola mona skopiowa do schowka, zawarto pól Pocztkowy stan licznika i Limit dodatkowo mona zmienia, gdy nie prowadzimy monitorowania. W widoku Dane aktualne dostpny jest klawisz Uruchom monitorowanie/zatrzymaj monitorowanie, który umoliwia wystartowanie lub zatrzymanie monitorowania. 44

45 Widok wykresu Rys. 8-6 Widok Wykres Widok wykresu słuy do graficznego prezentowania przebiegu zmiennoci wartoci parametrów. Osi X tego wykresu jest czas, w skrajnie prawej pozycji jest czas aktualny, a przesuwajc si w lew stron dociera si do coraz starszych wartoci. Widok zawiera dwa paski narzdzi: Pasek operacji na wykresie, Pasek informacji o wykresie. Paski umoliwiaj ustalenia, jakie parametry maj by prezentowane na wykresie oraz jak skalibrowane. Dokładny opis w podrozdziale Konfiguracji parametrów rejestracji dokonuje si w dialogu konfiguracyjnym. Akcja Pozycja w menu Skrót klawiszowy Przy pomocy myszki/uwagi Konfiguracja wywietlanych parametrów Urzdzenie/Konfiguracja F10 Kliknicie w ikon Uwaga: Konfiguracji tego widoku dokonuje si na zakładce Dane aktualne. Mona skonfigurowa, jakie parametry maj zosta wzite do wykresu, ich kolor, zakres, mnonik i jednostk. Konfiguracji, które parametry bd widoczne w widoku Wykres, dokonuje si na pasku narzdziowym Informacji o wykresie przez zaznaczenie lub odznaczenie znacznika. Konfiguracja wykresu BRAK BRAK Do konfiguracji wykresu słuy pasek Narzdzi graficznych opisany dokładniej w punkcie Wydruk wykresu Plik/Drukuj Ctrl+P 45

46 Kliknicie w ikon Zakładka Raport Rys. 8-7 Zakładka Raport. Zakładka Raport jest przeznaczona do monitorowania danych raportowych.. Raporty s tworzone na podstawie informacji zawartych w bazie danych. Zakładka ta składa si z trzech widoków, pasków narzdzi słucych do zarzdzania widokami (ukrywaniem lub pokazywaniem widoków) oraz do ustawiania zakresu czasowego i generowania raportu. Akcja Pozycja w menu Skrót klawiszowy Przy pomocy myszki/uwagi Przechodzenie pomidzy widokami BRAK BRAK (przełcza aktywny widok) Kliknicie myszk na wybranym widoku. Wyłczanie/włczanie Widoku Raport Widok/Raport BRAK 46

47 Kliknicie w ikon w pasku narzdzi spowoduje otwarcie lub zamknicie widoku Raportu Wyłczanie/włczanie Widoku ródła Widok/ ródła Raportu BRAK Raportu Kliknicie w ikon w pasku narzdzi spowoduje otwarcie lub zamknicie widoku ródła Raportu. Wyłczanie/włczanie Widoku Wykres Widok/Wykres BRAK Kliknicie w ikon w pasku narzdzi spowoduje otwarcie lub zamknicie widoku Wykres. Generowanie raportu BRAK BRAK Kliknicie w przycisk Generuj raport w pasku narzdziowym. 47

48 Widok Raport Rys. 8-8 Widok Raport Widok ten zawiera raport w postaci kolumn tekstu. Kady rzd reprezentuje dane wyliczone na okres okrelony w kolumnie pierwszej. Dane s posortowane po kolumnie, w nagłówku której wystpuje strzałka (rosnco, gdy strzałka skierowana jest do góry i malejco, gdy strzałka skierowana jest ku dołowi). Aby zmieni sposób sortowania naley klikn w nagłówek danej kolumny. Powtórny klik w t kolumn zmieni sposób sortowania. Wartoci minimalne, maksymalne i rednie przeliczane s z odpowiednich zarejestrowanych wartoci z uwzgldnieniem liczby rejestracji w okresie. Uwaga: W widoku tym mog wystpowa znaki mylnika, co oznacza, e brak danych lub wystpuj błdne dane, uniemoliwiajce obliczenie wartoci. Akcja Pozycja w menu Skrót klawiszowy Przy pomocy myszki/uwagi Sortowanie po okrelonej kolumnie BRAK BRAK 48