Raport z ewaluacji wewnętrznej. przeprowadzonej w Gimnazjum im. Jana Pawła II. w Osieku nad Notecią. w roku szkolnym 2013 /14

Transkrypt

1 Raport z ewaluacji wewnętrznej przeprowadzonej w Gimnazjum im. Jana Pawła II w Osieku nad Notecią w roku szkolnym 2013 /14

2 CZĘŚĆ I RAPORTU Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ OBSZAR I: Efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej szkoły. Szkoła osiąga cele zgodne z polityką oświatową państwa. Szkoła doskonali efekty swojej pracy. WYMAGANIE: Wymaganie 1.4 Respektowane są normy społeczne SKŁAD ZESPOŁU EWALUACYJNEGO: Pedagodzy szkolni: Aniceta Banaszak i Edyta Marzoch Gryczka Wychowawcy klas: Sławomira Janowiak, Karolina Fenske Polito, Dariusz Włoszczyński, Maria Borowicka, Adam Nowak, Anna Nowak, Maria Babyszka I. Cele i zakres ewaluacji wewnętrznej: Zbieranie i analizowanie informacji na temat przyczyn absencji uczniów i wykorzystanie ich do polepszenia frekwencji. pytania kluczowe: 1.Jaki jest poziom frekwencji na lekcjach, zajęciach dodatkowych i wyrównawczych? 2. Jakie są przyczyny nieobecności uczniów? 3. Jakie działania szkoły, w opinii uczniów, rodziców i nauczycieli, sprzyjają polepszeniu frekwencji? 4. Czy wdrożenie Programu Poprawy Frekwencji przyniosło pożądany efekt? kryteria, według których oceniono wyniki ewaluacji: II. Informacje dotyczące organizacji ewaluacji: frekwencja na lekcjach frekwencja na zajęciach dodatkowych frekwencja na zajęciach wyrównawczych zgodność działań służących poprawie frekwencji z oczekiwaniami uczniów i rodziców Źródła informacji i narzędzia badawcze wykorzystane przy ewaluacji: a. Ankiety dla uczniów badające zjawisko absencji b. Ankiety dla rodziców uczniów badające wiedzę rodziców na temat absencji ich dzieci na zajęciach. c. Ankiety dla nauczycieli

3 d. Dokumenty (dzienniki zajęć, sprawozdania wychowawców) termin przeprowadzania czynności ewaluacyjnych: Czynności ewaluacyjne przeprowadzano od listopada 2013 do maja 2014 roku. zasady doboru prób badawczych: przebadano 5 klas o najniższej frekwencji, rodziców uczniów 3 klas o najniższej frekwencji oraz wszystkich nauczycieli. III. Działania związane ze zbieraniem danych: dane uzyskane w wyniku ewaluacji W badaniach uczestniczyło: 72 uczniów, 57 rodziców i 14 nauczycieli. Dane statystyczne otrzymano bezpośrednio z dokumentów szkoły. dane, których nie udało się zdobyć (dlaczego?): Nie wszystkie ankiety wróciły od rodziców. Niektórzy ankietowani nie odpowiedzieli na wszystkie pytania. warunki w jakich odbywało się zbieranie danych. Ankiety przeprowadzono w czasie zajęć lekcyjnych oraz w trakcie zebrań z rodzicami, a część z nich została wypełniona przez rodziców w domach. Wywiady przeprowadzono w gimnazjum. IV. Analiza ilościowa i jakościowa wyników ewaluacji wewnętrznej w odniesieniu do ustalonych kryteriów oceny. ANKIETA DLA UCZNIÓW wyniki Wyniki ankiet dla uczniów pytania zamknięte. W ankiecie wzięło udział 92 uczniów (50 dziewcząt i 42 chłopców) z klas: Ib, IIb i IIc, IIIb i IIIc.

4 Odpowiedzi na pytania. 1. Czy zdarza Ci się opuszczad zajęcia szkolne? 2. W jaki sposób opuszczasz zajęcia?

5 3. Jeśli opuszczasz pojedyncze lekcje, to jakie to są? Odpowiedzi uczniów dotyczące pyt 3. Jeśli opuszczasz pojedyncze lekcje, to jakie to są? Najczęściej wybierane przedmioty: 4. Z kim najczęściej opuszczasz lekcje?

6 5. Dlaczego opuszczasz zajęcia? Czym jesteś zmęczony? (12 os.): lekcjami, nauką, wykonywaniem zadao domowych 6. Skąd rodzice wiedzą, że opuszczasz lekcje?

7 7. Jak rodzice reagują na Twoje nieobecności? Stosują kary: brak komputera - 2 odp. zakazy - 1odp. 8. Jak nauczyciele reagują na opuszczanie przez Ciebie lekcji?

8 Analiza wyników ankiet dla uczniów - pytanie otwarte. Odpowiedzi uczniów dotyczące pyt. 9 " Co w szkole powinno się zmienid, aby uczniowie przestali opuszczad zajęcia lekcyjne?" Mniej materiału do nauki. Atmosfera na lekcjach wychowania fizycznego. Mniej odpowiedzi, testów, kartkówek. Zmniejszenie wymaganych zadao przez wielu nauczycieli, np. aby nie było 1 testu i 2 kartkówek w jednym dniu. Nie powinno się przekraczad dopuszczalnej liczby sprawdzianów i testów w tygodniu. Więcej imprez, zawodów sportowych. Lekcje bardziej praktyczne, ciekawe. Lepsza atmosfera, więcej luzu. Nie faworyzowad innych uczniów. Mniej testów i kartkówek. Lekcje prowadzone w przyjaznej atmosferze. Lekcje powinny byd ciekawsze i nie trwad tak do późna. Powinno byd więcej filmów na lekcjach. Analizując odpowiedzi na pytanie " Co w szkole powinno się zmienid, aby uczniowie przestali opuszczad zajęcia lekcyjne?" można było zauważyd, że w wielu kwestiach uczniowie byli zgodni. Jednym z najczęściej powtarzanych postulatów było nie przekraczanie dopuszczalnej liczby sprawdzianów i testów w tygodniu. Duża ilośd testów, sprawdzianów i kartkówek wielokrotnie podawana była jako jedna z przyczyn opuszczania lekcji. Inne uwagi dotyczyły atmosfery na lekcjach, stosowania ciekawszych form i metod, np. filmów itp.. ANKIETA DLA RODZICÓW pytania zamknięte. W ankiecie wzięło udział 57 rodziców uczniów z klas objętych badaniem (klasy: Ib, IIb, IIc, IIIb i IIIc)

9

10 Inne (dot. sytuacji rodzinnej): niepełna rodzina, choroba przewlekła rodzica.

11 Inne: brat, rodzeostwo. Przykłady kar: zakaz wychodzenia, spotykania się z kolegami, zakaz używania komputera. Inne: bura

12 Wyniki ankiet dla rodziców - pytanie otwarte. Na pytanie "Co w szkole powinno się zmienid, aby uczniowie przestali opuszczad zajęcia lekcyjne?" rodzice udzielili następujących odpowiedzi: Współpraca nauczyciel - rodzic i odwrotnie. Stosunek nauczyciela do ucznia. Nauczyciel z powołania. Mniej nauki, lżejsze nauczanie. Więcej zrozumienia dla ucznia, który kooczy lekcje po 15-tej, a na drugi dzieo ma dużo lekcji do odrobienia, do tego testy i sprawdziany. Zajęcia ciekawe, prowadzone w sposób interesujący. Uatrakcyjnid zajęcia lekcjami praktycznymi. Dzienniczek obecności. Materiał, jaki muszą dzieci opanowad, jest czasem zbyt duży do opanowania w krótkim czasie. Dzieci czują się niedowartościowane. Nauczyciel powinien wspierad dzieci gorzej się uczące. Nauczyciele powinni byd bardziej tolerancyjni. Nagany na forum szkoły. Obniżone zachowane. Młodzież powinna się zmienid. ANKIETA DLA NAUCZYCIELI pytania zamknięte. W ankiecie wzięło udział 14 nauczycieli 1. W jaki sposób uczniowie opuszczają zajęcia?

13 2.Jeśli opuszczają pojedyncze lekcje, to które? W szczególności są to: wychowanie fizyczne - 4 język polski - 4 język angielski-2 język niemiecki-2 matematyka-2 religia-2 informatyka-2. 3.Dlaczego Pani/Pana zdaniem uczniowie opuszczają zajęcia? Inne powody (jakie?) - opieka nad rodzeostwem

14 4. Co uczeo, Pani/Pana zdaniem, robi w czasie nieobecności na lekcjach? (można zaznaczyd więcej niż jedną odpowiedź) 5. Skąd rodzice zwykle dowiadują się, że dziecko opuszcza lekcje? 6. Jak rodzice reagują na opuszczanie lekcji przez dziecko?

15 7. Jak Pani/Pan reaguje na nieusprawiedliwione nieobecności uczniów? Wyniki ankiet dla nauczycieli - pytanie otwarte. Na pytanie "Co w szkole powinno się zmienid, aby uczniowie przestali opuszczad zajęcia lekcyjne?" nauczyciele udzielili następujących odpowiedzi: Konsekwencja szkoły i rodziców. Można wprowadzid system punktowy z zachowania, który nagradzałby systematyczne uczęszczanie do szkoły. Uświadamiad rodziców w kwestii wagarowania i ważności systematycznego chodzenia do szkoły. System cotygodniowego powiadamiania o nieobecnościach, np. w każdy piątek. Organizowanie zajęd praktycznych, związanych z zainteresowaniami uczniów, wybiegających poza przedmioty szkolne. Urozmaicenie zajęd edukacyjnych dla słabszych uczniów. Stopniowanie trudności zadao domowych. Świadomośd uczniów, że każda nieobecnośd lekcyjna działa na ich szkodę - powstają luki w wiedzy i umiejętnościach, zwłaszcza gdy nieobecności dotyczą przedmiotów matematyczno - przyrodniczych. Podejście samych uczniów i rodziców. Dane statystyczne na temat frekwencji szkoły. Ze względu na niezadowalającą frekwencję w szkole w roku szkolnym 2012/2013, która wyniosła 88,73% wdrożono Program Poprawy Frekwencji. Ewaluacja miała m.in. odpowiedzied na pytanie o skutecznośd tego programu. Okazuje się, że wdrożenie tego programu przyniosło poprawę frekwencji do poziomu 91,05%.

16 V. Ostateczne rezultaty ewaluacji wewnętrznej i wnioski do dalszej pracy: rejestr mocnych i słabych stron, Rodzice wiedzą, że dziecko opuszcza lekcje, często sami decydują o nieobecności dziecka w szkole. Na ogół to wychowawcy informują rodziców o absencji dziecka. Sami uczniowie również mówią rodzicom o swoich nieobecnościach. Nauczyciele rozmawiają z uczniem, aby poznad powód nieobecności, uświadamia go co do konsekwencji opuszczania zajęd. Uczniowie opuszczają najczęściej pierwsze lub ostatnie lekcje. Wagarują przeważnie sami. Jako powód opuszczania zajęd uczniowie podają, że lekcje są nudne i opuszczając je nic nie tracą. Przez opuszczenie jakiejś lekcji unikają np. testu lub sprawdzianu lub chcą odpocząd od nadmiaru obowiązków (jako powód absencji podają zmęczenie). Rodzice, pomimo niezadowolenia, usprawiedliwiają nieobecności (potwierdzają to również sami uczniowie). Rodzice nie wyciągają wobec własnych dzieci konsekwencji za wagarowanie. wnioski wynikające z analizy mocnych i słabych stron szkoły, które należy uwzględnić w planowaniu dalszych kierunków rozwoju szkoły: Przekonać rodziców, by nie usprawiedliwiali nieobecności swoich dzieci po fakcie wagarów. Uświadomić rodzicom, że to utrwala w uczniach niewłaściwe sposoby zachowań oraz przekonanie o braku konsekwencji. Przekonać rodziców, by byli konsekwentni w stosowaniu systemu kar i nagród w odniesieniu do spełniania obowiązków szkolnych przez swoje dzieci, w tym systematycznego uczęszczania do szkoły. Uświadomić rodzicom w jaki sposób uczniowie spędzają czas na wagarach, gdyż z ankiet wynika, że nie zawsze zostają w domu. Przypominanie uczniom i rodzicom procedur dotyczących nieobecności na lekcjach. Przestrzeganie przez nauczycieli założeń statutu dotyczących ilości sprawdzianów i testów np. w tygodniu. Zwiększyć atrakcyjność lekcji. Wypośrodkować ilość zadawanych prac i zadań domowych.

17 formy/sposoby upowszechnienia raportu. Umieszczenie raportu na stronie internetowej szkoły Przedstawienie raportu na posiedzeniu RP. VI. Załączniki 1.Kwestionariusze ankiet dla uczniów. 2.Kwestionariusze ankiet dla rodziców. 3.Kwestionariusze ankiet dla nauczycieli. ANKIETA DLA UCZNIÓW Ankieta jest anonimowa. Nie ma tu ani złych, ani dobrych odpowiedzi! Bardzo interesują nas Twoje osobiste doświadczenia i opinie, dlatego prosimy Cię o szczerośd. Dziękujemy za współpracę. Klasa (podkreśl właściwe ) : I, II, III Płed: Dziewczyna / Chłopak 1. Czy zdarza Ci się opuszczad zajęcia szkolne? TAK NIE ( podkreśl wybraną odpowiedź) 2. W jaki sposób opuszczasz zajęcia? (podkreśl wybrane odpowiedzi) Opuszczam wybrane lekcje : rzadko często bardzo często Opuszczam całe dni: rzadko często bardzo często Opuszczam kilka dni z rzędu: rzadko często bardzo często 3. Jeśli opuszczasz pojedyncze lekcje, to jakie to są? (zaznacz lekcje opuszczane przez Ciebie najczęściej): Pierwsze Środkowe Ostatnie Wybrane przedmioty, jakie? Z kim najczęściej opuszczasz lekcje? (podkreśl wybraną odpowiedź): Sam Z kolegami/koleżankami z klasy Z kolegami/koleżankami ze szkoły Z kolegami/ koleżankami spoza szkoły Inne osoby (jakie?).. 5. Dlaczego opuszczasz zajęcia? (możesz zaznaczyd więcej niż jedną odpowiedź) Opuszczam bo: Uważam lekcje za nudne i opuszczając je nic nie tracę, Namawiają mnie koledzy/ koleżanki, którym nie potrafię odmówid,

18 Chcę uniknąd np. sprawdzianu, odpowiadania, oceny niedostatecznej lub kary ze strony nauczyciela, Zajmuję się opieką nad innymi członkami rodziny (np. rodzeostwem, dziadkami, rodzicami), Zajmuję się pracą zarobkową, Pomagam w gospodarstwie/przedsiębiorstwie rodziców /dziadków, Bo czuję, że nie jestem odpowiednio ubrany(a), Nie chodzę z powodu sytuacji rodzinnej: - kłótnia w domu, - alkoholizm rodzica, - jestem bity/ krzywdzony, - inne (jakie?).. Nie zależy mi na ocenach i na wykształceniu, Wyrażam w ten sposób swój bunt przeciwko atmosferze i zasadom panującym w szkole, W tym czasie wolę spotykad się ze znajomymi lub załatwiad własne sprawy, Jestem zmęczony i chcę sobie odpocząd ( czym zmęczony?...) Chcę uniknąd przebywania z kolegami z klasy, z którymi źle się czuję, Jest jakaś ciekawa impreza poza szkołą (np. koncert, film, wystawa itp.), Nie lubię nauczyciela/nauczycieli prowadzących lekcje, które opuszczam, Inne powody (jakie?). 6. Skąd rodzice wiedzą, że opuszczasz lekcje? (możesz zaznaczyd więcej niż jedną odpowiedź) Od wychowawcy (po ilu opuszczonych godzinach im to zgłasza?...) Ode mnie Od moich kolegów / koleżanek Od rodziców moich kolegów/koleżanek Rodzice sami kontrolują mój pobyt w szkole Rodzice sami decydują o mojej nieobecności Nie wiedzą Inne.. 7. Jak rodzice reagują na Twoje nieobecności? (możesz zaznaczyd więcej niż jedną odpowiedź) W ogóle nie wiedzą o tym fakcie, ukrywam to przed nimi Stosują różne kary (jakie?...) Mimo niezadowolenia, usprawiedliwiają moje nieobecności Pozwalają mi zostawad w domu od czasu do czasu Nie są zaskoczeni, ponieważ sami zadecydowali o moje nieobecności w szkole Częściej mnie kontrolują i kontaktują się z wychowawcą Nic nie robią Tłumaczą mi niewłaściwe postępowanie Starają się wysłuchad, co mam do powiedzenia na tan temat Inne 8. Jak nauczyciele reagują na opuszczanie przez Ciebie lekcji? (możesz zaznaczyd więcej niż jedną odpowiedź) Próbują ze mną rozmawiad, aby rozpoznad zasadniczy powód nieobecności Krzyczą i mszczą się na mnie Straszą różnymi konsekwencjami i karami, które nie są realizowane

19 Prowadzą rozmowy mające na celu uświadomienie mi, że źle postępuję Odsyłają mnie do pedagoga lub dyrektora Nie reagują Obniżają mi ocenę z zachowania Próbują mnie zachęcid do uczestnictwa w lekcjach Podejmują różne inicjatywy, aby szkoła stała się dla mnie i innych opuszczających lekcje bardziej atrakcyjna Inne 9. Co w Twojej klasie/szkole powinno się zmienid, abyś przestał opuszczad zajęcia lekcyjne?... ANKIETA DLA RODZICÓW Ankieta jest anonimowa i ma na celu poznanie Pani/Pani wiedzy na temat różnych aspektów nieobecności Pani/Pana dziecka. W pytaniach dopuszczających kilka opcji odpowiedzi prosimy zaznaczyd najczęściej występujące sytuacje. Dziękujemy za współpracę. 1. Czy Pani/Pana dziecko opuszcza zajęcia lekcyjne? (podkreślid wybraną odpowiedź) TAK NIE 2. W jaki sposób Pani/Pana uczniowie opuszczają zajęcia? (podkreśl wybrane odpowiedzi) a. Opuszczają wybrane lekcje: rzadko często bardzo często b. Opuszczają całe dni: rzadko często bardzo często c. Opuszczą kilka dni z rzędu: rzadko często bardzo często 3. Dlaczego, zdaniem Pani/Pana, dziecko opuszcza lekcje? (można zaznaczyd więcej niż jedną odpowiedź) Opuszcza bo: Uważa lekcje za nudne i opuszczając je nic nie traci, Namawiają je koledzy/ koleżanki, którym nie potrafi odmówid, Chce uniknąd np. sprawdzianu, odpowiadania, oceny niedostatecznej lub kary ze strony nauczyciela, Zajmuje się opieką nad innymi członkami rodziny (np. rodzeostwem, dziadkami, rodzicami), Bo pomaga w gospodarstwie/przedsiębiorstwie rodziców /dziadków, Bo czuje, że nie jest odpowiednio ubrany, Nie chodzi z powodu sytuacji rodzinnej: - kłótnia w domu, - alkoholizm rodzica, - jest bity/ krzywdzony, - inne (jakie?).. Nie zależy mu na ocenach i na wykształceniu, Wyraża w ten sposób swój bunt przeciwko atmosferze i zasadom panującym w szkole, W tym czasie woli spotykad się ze znajomymi lub załatwiad własne sprawy, Jest zmęczony i chce sobie odpocząd ( czym zmęczony?...) Chce uniknąd przebywania z kolegami z klasy, z którymi źle się czuje, Jest jakaś ciekawa impreza poza szkołą (np. koncert, film, wystawa itp.), Nie lubi nauczyciela/nauczycieli prowadzących lekcje, które opuszcza,

20 Inne powody (jakie?). 4. Co dziecko, Pani/Pana zdaniem, robi w czasie nieobecności na lekcjach? (można zaznaczyd więcej niż jedną odpowiedź) Spędza czas w domu samo, np. przy komputerze lub oglądają TV, Przygotowuje się do sprawdzianów z innych przedmiotów, Spędza czas z kolegami/koleżankami u nich lub u siebie w domu (jak?).. Spędza czas na podwórku, spacerując po ulicach itp., Spędza czas na zakazanych rozrywkach (np. pije piwo, pali papierosy) Odwiedza znajomych w innych szkołach, Śpi, Zajmuje się opieką nad innymi członkami rodziny (np. rodzeostwem, dziadkami, rodzicami), Inne (jakie?). 5. Skąd zwykle dowiaduje się Pani/Pan, że dziecko opuszcza zajęcia? (można zaznaczyd więcej niż jedną odpowiedź) Od wychowawcy (po ilu opuszczonych godzinach to zgłasza?...) Od dziecka, Od jego kolegów/koleżanek, Od rodziców jego kolegów/koleżanek, Sam/ sama kontroluję pobyt dziecka w szkole Zwykle nie wiem Inne (jakie?).. 6. Jak Pani/Pan zwykle reaguje na opuszczanie lekcji przez swoje dziecko? (można zaznaczyd więcej niż jedną odpowiedź) W ogóle nie wiem o tym fakcie Stosuję różne kary (jakie?) Mimo niezadowolenia usprawiedliwiam nieobecności dziecka Pozwalam mu zostad w domu od czasu do czasu Częściej je kontroluję i kontaktuję się z wychowawcą Nic nie robię Tłumaczę mu niewłaściwe postępowanie Staram się wysłuchad, co ma do powiedzenia na tan temat Inne (jakie?) 7. Co w szkole powinno się zmienid, aby uczniowie przestali opuszczad zajęcia lekcyjne? ANKIETA DLA NAUCZCIELI Ankieta jest anonimowa i ma na celu poznanie Pani/Pani wiedzy na temat różnych aspektów nieobecności szkolnych, pochodzącej z osobistego doświadczenia zawodowego (kontaktów z uczniami i ich rodzicami). W pytaniach dopuszczających kilka opcji odpowiedzi prosimy zaznaczyd najczęściej występujące sytuacje. Dziękujemy za współpracę. 1. W jaki sposób Pani/Pana uczniowie opuszczają zajęcia? (podkreśl wybrane odpowiedzi)

21 Opuszczają wybrane lekcje: rzadko często bardzo często Opuszczają całe dni: rzadko często bardzo często Opuszczą kilka dni z rzędu: rzadko często bardzo często 2. Jeśli opuszczają pojedyncze lekcje, to jakie to są? ( proszę zaznaczyd lekcje opuszczane stosunkowo często) Pierwsze Środkowe Ostatnie Wybrane przedmioty (jakie?).. 3. Dlaczego Pani/Pana zdaniem uczniowie opuszczają zajęcia? (można zaznaczyd więcej niż jedną odpowiedź) Opuszczają bo: Uważają, że lekcje są nudne i opuszczając je, nic nie tracą, Namawiają ich do tego koledzy/ koleżanki, którym nie potrafią odmówid, Chcą uniknąd np. sprawdzianu, odpytywania, oceny niedostatecznej lub kary ze strony nauczyciela, Nie zależy im na ocenach i na wykształceniu, Wyrażają w ten sposób swój bunt przeciwko atmosferze i zasadom panującym w szkole, W tym czasie wolą spotykad się ze znajomymi lub załatwiad własne sprawy, Są zmęczeni i chcą sobie odpocząd (czym zmęczeni?...) Chcą uniknąd przebywania z kolegami z klasy, z którymi źle się czują, Jest jakaś ciekawa impreza lub wydarzenie poza szkołą, Nie lubią nauczyciela/nauczycieli prowadzących lekcje, które opuszczają, Inne powody (jakie?). 4. Co uczniowie, Pani/Pana zdaniem, robią w czasie nieobecności na lekcjach? (można zaznaczyd więcej niż jedną odpowiedź) Spędzają czas w domu sami, np. przy komputerze lub oglądają TV, Przygotowują się do sprawdzianów z innych przedmiotów, Spędzają czas z kolegami/koleżankami u nich lub u siebie w domu (jak?).. Spędzają czas na podwórku, spacerując po ulicach itp., Spędzają czas na zakazanych rozrywkach (np. piją piwo, palą papierosy) Odwiedzają znajomych w innych szkołach, Śpią, Zajmują się opieką nad innymi członkami rodziny (np. rodzeostwem, dziadkami, rodzicami), Inne (jakie?). 8. Skąd rodzice zwykle dowiadują się, że ich dziecko opuszcza zajęcia? (można zaznaczyd więcej niż jedną odpowiedź) Od wychowawcy (po ilu opuszczonych godzinach im to zgłasza?...) Od dziecka, Od jego kolegów/koleżanek, Od rodziców jego kolegów/koleżanek, Rodzice sami kontrolują pobyt dziecka w szkole

22 Zwykle nie wiedzą Inne (jakie?).. 9. Jak rodzice reagują na opuszczanie lekcji przez swoje dziecko? (można zaznaczyd więcej niż jedną odpowiedź) W ogóle nie wiedzą o tym fakcie Stosują różne kary (jakie?) Mimo niezadowolenia usprawiedliwiają nieobecności dziecka Pozwalają mu zostad w domu od czasu do czasu Częściej je kontrolują i kontaktują się z wychowawcą Nic nie robią Tłumaczą mu niewłaściwe postępowanie Starają się wysłuchad, co ma do powiedzenia na tan temat Inne (jakie?) 10. Jak Pani/Pan zwykle reaguje na nieusprawiedliwione nieobecności swoich uczniów? (można zaznaczyd więcej niż jedną odpowiedź) Próbuję z nimi rozmawiad, aby rozpoznad zasadniczy powód nieobecności Krzyczę na ucznia Straszę różnymi konsekwencjami i karami Odsyłam do pedagoga lub dyrektora Prowadzę rozmowy mające na celu uświadomienie im, że źle postępują Nie reaguję Obniżam uczniom ocenę z zachowania Próbuję zachęcid uczniów do uczestnictwa w lekcjach Podejmuję różne inicjatywy, aby szkoła stała się dla opuszczających zajęcia uczniów bardziej atrakcyjna. 11. Co w szkole powinno się zmienid, aby uczniowie przestali opuszczad zajęcia lekcyjne?

23 CZĘŚĆ II RAPORTU Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ OBSZAR I: Efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej szkoły. Szkoła osiąga cele zgodne z polityką oświatową państwa. Szkoła doskonali efekty swojej pracy. WYMAGANIE 1.3. UCZNIOWIE SĄ AKTYWNI SKŁAD ZESPOŁU EWALUACYJNEGO: I. Cele i zakres ewaluacji wewnętrznej: Pedagodzy szkolni: Aniceta Banaszak i Edyta Marzoch Gryczka Wychowawcy klas: Sławomira Janowiak, Karolina Fenske Polito, Dariusz Włoszczyński, Maria Borowicka, Adam Nowak, Anna Nowak, Maria Babyszka Określenie stopnia inicjatywy i zaangażowania uczniów. Zwiększenie aktywności uczniów poprzez zwiększenie różnorodności oferty szkoły. pytania kluczowe: 1.Jaki jest poziom frekwencji na zajęciach dodatkowych? 2.Kiedy i jak uczniowie zostali poinformowani o ofercie zajęć? 3.Kiedy i jak rodzice zostali poinformowani o ofercie zajęć? 4.Czy wszyscy uczniowie mogą korzystać z zajęć? 5.Jak nauczyciele pozyskują uczniów na zajęcia? 6.Jak uczniowie oceniają atrakcyjność zajęć? 7.Czy szkoła stwarza warunki do kreatywnej pracy uczniów? 8.W jaki sposób uczniowie mogą wykazać się własną inicjatywą? 9. Które działania są podejmowane najchętniej? kryteria, według których oceniono wyniki ewaluacji: II. Informacje dotyczące organizacji ewaluacji: frekwencja uczniów na zajęciach dodatkowych ilość uczniów zapisanych na zajęcia dodatkowe udział uczniów w konkursach, olimpiadach, zawodach na różnym szczeblu dostępność inicjatywa atrakcyjność Źródła informacji i narzędzia badawcze wykorzystane przy ewaluacji: a. Ankiety dla uczniów badające ich zaangażowanie w działania szkoły

24 b. Ankiety dla rodziców uczniów badające wiedzę rodziców na temat aktywności ich dzieci c. Wywiad z opiekunem i członkami SU. d. Ankiety dla nauczycieli. e. Dokumenty (dzienniki zajęć pozalekcyjnych, programy, projekty, wyniki konkursów) termin przeprowadzania czynności ewaluacyjnych: Czynności ewaluacyjne przeprowadzano od listopada 2013 do maja 2014 roku. zasady doboru prób badawczych: Wybrano 50 uczniów, 50 rodziców i 15 nauczycieli. Zaplanowano również wywiad z opiekunem i członkami SU. III. Działania związane ze zbieraniem danych: dane uzyskane w wyniku ewaluacji W badaniach uczestniczyło: 50 uczniów, 43 rodziców i 15 nauczycieli. Przeprowadzono również wywiady z opiekunem i członkami SU. dane, których nie udało się zdobyć (dlaczego?): Nie wszystkie ankiety wróciły od rodziców. Niektórzy ankietowani nie odpowiedzieli na wszystkie pytania. warunki w jakich odbywało się zbieranie danych. Ankiety przeprowadzono w czasie zajęć lekcyjnych oraz w trakcie zebrań z rodzicami, a część z nich została wypełniona przez rodziców w domach. Wywiady przeprowadzono w gimnazjum. IV. Analiza ilościowa i jakościowa wyników ewaluacji wewnętrznej w odniesieniu do ustalonych kryteriów oceny. ANKIETA DLA UCZNIÓW - wyniki

25 W jakich zajęciach dodatkowych uczestniczysz? (uczniowie podawali nazwy przedmiotów) Jakiego rodzaju zajęć brakuje w szkole, w których sam chętnie byś uczestniczył?

26

27 Czy Twoim zdaniem szkoła stwarza warunki do kreatywnej pracy uczniów? Uważam, że tak - 28 uczniów gdyż: jest dużo dodatkowych zajęć, kółek można rozwijać swoje zainteresowania uczymy się współpracy, kreatywności hobby jest wiele konkursów są organizowane projekty nauczyciele pomagają w nauce Uważam, że nie - 19 uczniów gdyż: mało dodatkowych zajęć brak kółek, w których uczniowie pokazaliby swój talent nie można rozwijać swoich zainteresowań nauczyciele są niemili nudne lekcje nauczyciele skupiają się na słabych, zagrożonych uczniach nauczyciele nie dostrzegają naszych pasji nie pobudza się wyobraźni uczniów brak warunków

28 Czy Twoim zdaniem uczniowie mogą wykazać się własną inicjatywą i aktywnością w szkole? Uważam, że tak - 39 uczniów gdyż: samorząd szkolny i nauczyciele pytają o nasze propozycje organizowanych jest wiele konkursów nauczyciele są pomocni uczniowie mogą realizować swoje pomysły mogę robić dodatkowe prace jest wiele zajęć, w których można się rozwijać kto chce - może działać w SU Uważam, że nie - 9 uczniów gdyż nie ma warunków panuje niemiła atmosfera muszą trzymać się zasad nie wszystkich interesują kółka, które już są Czy byłeś pomysłodawcą jakiegoś przedsięwzięcia w szkole lub klasie (konkurs, impreza, apel, wycieczka itp..)? nie- 35 uczniów tak -15 uczniów (przykłady działań: wycieczka, zbiórka karmy dla zwierząt, dyskoteka, konkurs na dzień europejski, turniej siatkówki, turniej FIFY, apel) Czy Twoim zdaniem uczniowie naszej szkoły są wystarczająco aktywni? tak -37 uczniów nie -13 uczniów o Uczniowie boją się wyrażać własne zdanie. o Lenistwo o Czasami bywają zamknięci w sobie. o Mało osób bierze udział w zajęciach pozalekcyjnych. o Bo mamy opinię leniwych, siedzących przed komputerem. o Nie chcą się angażować, nie da się z nimi nic zorganizować. o Nie interesują się szkołą. o Wstydzą się. Co Twoim zdaniem należałoby zrobić, by zwiększyć aktywność uczniów w szkole? Wycieczki, interesujące lekcje, zajęcia w terenie i więcej doświadczeń, zajęć praktycznych Więcej innych kółek Lepsze nagrody Oceny za udział w konkursach Więcej konkurencji, w których udział bierze cała szkoła Pokazać im, ze nie trzeba być orłem, by zwyciężać.

29 ANKIETA DLA RODZICÓW - wyniki

30 7. Nie - dlaczego? Dziecko nie jest tak biegłe w nauce, więc olimpiady odpadają. Ale chętnie bierze udział w zawodach sportowych. Ponieważ nie kwalifikuje się. 8. Czy Pani/Pana zdaniem szkoła stwarza warunki do kreatywnej pracy uczniów? a. Uważam, że tak (31 rodziców), gdyż: W ten sposób mogą rozwijać swoje umiejętności. Szkoła ma potencjał. Oferuje szeroką gamę zajęć dodatkowych i przygotowuje do testów. Dziecko może sobie wybrać zajęcia dodatkowe zgodnie z zainteresowaniami. Zachęca uczniów dodatkowymi zajęciami. Istnieją warunki, są systematycznie poprawiane. Mogą brać udział w rozmaitych konkursach. Mają dużo możliwości pomocy n-la. Realizowane są projekty. Szkoła jest otwarta i przyjazna dla uczniów i rodziców. Szkoła jest wrażliwa na dobro uczniów. b. Uważam, że nie-0

31 9. Czy Pani/Pana zdaniem uczniowie mogą wykazać się własną inicjatywą w szkole? a. Uważam, że tak (15 rodziców), gdyż Są ku temu warunki. Są organizowane różne formy, uczniowie mogą się wykazać samodzielnością. Są możliwości rozwoju zainteresowań. Szkoła stwarza możliwości, z których, jeśli dziecko chce, może skorzystać. Nauczyciele chętnie popierają wszelkie novum w szkole. Nauczyciele motywują uczniów. Uczniowie mają swobodę w rozmowach z n-lem. Uczniowie mają pole do popisu, mogą się wykazać, ich pomysły są wcielane w życie. Mogą wykazać się w danej dziedzinie, którą się interesują. a. Uważam, że nie -1 rodzic (brak uzasadnienia) ANKIETA DLA NAUCZYCIELI - wyniki

32 6. Jakie metody pracy z uczniem wykorzystuje Pani/Pan w trakcie zajęć dodatkowych w celu uatrakcyjnienia ich? burza mózgów, praca ze źródłem, z kartą pracy ucznia podające, aktywizujące, praktyczne praca w grupach, indywidualna, w parach, pokaz zabawy językowe, gry językowe projekt wykorzystanie komputera, filmu, prezentacji krzyżówki matematyczne domino matematyczne, plakaty rozwiązywanie problemu badawczego, prowadzenie własnych badań

33 8. Czy Pani/Pana zdaniem szkoła stwarza warunki do kreatywnej pracy uczniów? Uważam, że tak - 14 nauczycieli gdyż: Uczestniczy w różnych programach i akcjach. Nauczyciele są otwarci na propozycje działań ze strony uczniów, służą pomocą i wsparciem. Baza szkoły jest dodatkowym atutem. Dobra baza, stanowisko dyrekcji w tej mierze, współpraca nauczycieli. Zajęcia są organizowane w dogodnym dla uczniów czasie. Każdy n-l stara się być kreatywny, stwarzając nowe konkursy pobudzające kreatywność. Mogą rozwijać swoje zainteresowania. Uczniowie podejmują samodzielne projekty, zadania, samodzielnie je opracowują. Organizowane są konkursy przedmiotowe. Uczniowie uczestniczą w dniach tematycznych, np. dzień europejski. Uczniowie przygotowują: gazetki, apele. Szeroka gama zajęć dodatkowych, sprzęt multimedialny i odpowiednią kadrę. Uważam, że nie Czy Pani/Pana zdaniem uczniowie mogą wykazać się własną inicjatywą w szkole? Uważam, że tak - 14 nauczycieli Nauczyciele są otwarci na propozycje działań ze strony uczniów, służą pomocą i wsparciem. Baza szkoły jest dodatkowym atutem. Organizując własne przedsięwzięcia. Dobra praca SU Zajęcia umożliwiają uczniom rozwijanie zainteresowań. Mogą współpracować, pracować z SU. Mogą realizować indywidualnie własne pomysły. Organizują imprezy, konkursy, głownie przez SU. Mogą brać udział w projektach edukacyjnych. Uważam, że nie-0

34 10. Czy Pani/Pana zdaniem są takie obszary, w których uczniowie nie są wystarczająco aktywni? Tak - 11: systematyczna praca uczestnictwo w zajęciach dodatkowych, zwłaszcza uczniów słabych niewielu uczniów dobrowolnie zapisuje się na zajęciach nie są aktywni z lenistwa nie wszyscy chętnie uczestniczą w zawodach sportowych trudno zmobilizować uczniów słabych i średnich do udziału w apelach, dniach tematycznych, grach, zabawach Nie Co Pani/Pana zdaniem należałoby zrobić, by zwiększyć aktywność uczniów w szkole? Częściej informować rodziców o nieobecnościach uczniów na zajęciach wyrównawczych. Współpracować w tej kwestii z rodzicami. Zmienić system oceniania z zachowania na punktowy. Zmienić system oceniania. Więcej rozmów z uczniami, rodzicami. Motywacja rodziców. Opracować system motywacji i nagradzania za uczestnictwo w zajęciach. Prowadzić działania wykraczające poza przedmioty szkolne. Pozwolić uczniom na częstsze zgłaszanie swoich inicjatyw i korzystanie z ich pomysłów. Wywiad z członkami i opiekunem Samorządu Uczniowskiego. 1. W jaki sposób uczniowie mogą wykazać się własną inicjatywą? Jest kilka możliwości. Każdy uczeń może zgłosić swój pomysł bezpośrednio do Pani Dyrektor albo skontaktować się z członkami SU lub opiekunem SU. Jednak zdaniem SU takie sytuacje zdarzają się rzadko. Najczęściej inicjatywa wszelkich działań wychodzi bezpośrednio od członków SU. Opiekun SU zwrócił uwagę, że aktywność przejawiali również uczniowie nie działający w SU. Pomagali m.in. przy organizacji dyskotek szkolnych i apeli, nagłośnieniu, sprzątaniu i porządkowaniu po imprezach itp Szczególną aktywnością wyróżniły się klasy: IIa, IIb i IIIc. Natomiast bardzo małą aktywnością i inicjatywą wykazali się uczniowie klas I-szych. 2. Jakiego rodzaju działania podejmowane były przez SU w roku szkolnym 2013/14? SU był organizatorem wielu przedsięwzięć, które uatrakcyjniają rzeczywistość uczniowską w roku szkolnym. Były to:

35 konkursy z okazji andrzejek śpiew kolęd i konkurs na najlepszy strój Mikołaja z okazji Świąt Bożego Narodzenia dyskoteki poczta walentynkowa zakup pączków z okazji Tłustego Czwartku konkursy na najładniejszy stół wielkanocny i zwierzątko konkursy na wiersz i portret mamy z okazji Dnia Matki współorganizowanie Tygodnia Zdrowia i Profilaktyki Dzień Sportu i Dzień Europejski - w tym konkurs wiedzy o Unii Europejskiej 3. Które działania są przez uczniów podejmowane najchętniej? Niektóre działania SU spotkały się ze szczególnie dobrym przyjęciem ze strony uczniów, o czym świadczyła duża frekwencja w tych imprezach. Były to andrzejki, konkursy wielkanocne i Dzień Europejski. Dane na temat konkursów, olimpiad i projektów realizowanych w roku szkolnym 2013/2014 V. Ostateczne rezultaty ewaluacji wewnętrznej i wnioski do dalszej pracy: rejestr mocnych i słabych stron, Uczniowie i rodzice są skutecznie poinformowani o ofercie zajęć dodatkowych. Uczniowie mają świadomość, że mogą brać udział w dowolnych zajęciach dodatkowych. Rodzice wiedzą, w jakich zajęciach dodatkowych dziecko bierze udział, ale nie wszyscy kontrolują systematyczne uczęszczanie na zajęcia. Uczniowie w niewystarczającym stopniu korzystają z możliwości udziału w zajęciach dodatkowych. Są uczniowie, którzy realizują się w wielu działaniach, ale są również i tacy uczniowie, którzy unikają podejmowania jakichkolwiek dodatkowych obowiązków, np. zajęć dodatkowych. W ocenie większości badanych szkoła stwarza warunki do kreatywnej pracy uczniów, gdyż posiada odpowiednie warunki (wyposażenie i sprzęt komputerowy i audiowizualny) oraz szeroką gamę zajęć dodatkowych, realizuje projekty, organizuje różnorodne konkursy itp Oferta zajęć

36 szkoły nie jest jednak w pełni satysfakcjonująca, gdyż uczniowie zadeklarowali chęć udziału w takich, których brak w szkole (koło fotograficzne, tańca, wędkarskie, teatralne). Zdaniem części uczniów szkoła w niewystarczającym stopniu motywuje do udziału w działaniach dodatkowych. Wielu uczniów bierze udział w konkursach na różnym szczeblu, olimpiadach przedmiotowych i zawodach sportowych. Jednak w ocenie nauczycieli niektórzy uczniowie, chcąc uniknąć sytuacji ekspozycji społecznej, odmawiają udziału w zajęciach dodatkowych, konkursach, apelach czy zawodach. Uczniowie są również pomysłodawcami i inicjatorami wydarzeń szkolnych: apeli, konkursów i dyskotek, zbiórki karmy dla zwierząt. wnioski wynikające z analizy mocnych i słabych stron szkoły, które należy uwzględnić w planowaniu dalszych kierunków rozwoju szkoły, Na początku roku szkolnego zapytać uczniów o to, jakie tematy chcieliby realizować na zajęciach dodatkowych. Rozpatrzeć możliwość poszerzenia oferty zajęć dodatkowych o nowe propozycje, zaproponowane przez uczniów w ankiecie. Zachęcać uczniów do podejmowania inicjatyw poprzez pokazywanie efektów wcześniej podjętych zadań oraz wskazanie osobistych korzyści (np. rozwój osobisty, rozwój zdolności interpersonalnych, umiejętność pracy w grupie itp..) Na forum szkoły nagradzać uczniów za pracę w SU oraz inne działania. Opracować system oceniania, motywacji i nagradzania uczniów za uczestnictwo w zajęciach dodatkowych. Na zebraniach rodziców informować o bieżących działaniach SU oraz inicjatywach uczniowskich, aby pośrednio zmobilizować do pracy uczniów do tej pory mało udzielających się. formy/sposoby upowszechnienia raportu. Umieszczenie raportu na stronie internetowej szkoły Przedstawienie raportu na posiedzeniu RP.

37 VI. Załączniki 1.Kwestionariusze ankiet dla uczniów. 2.Kwestionariusze ankiet dla rodziców. 3.Kwestionariusze ankiet dla nauczycieli. ANKIETA DLA UCZNIÓW Ankieta jest anonimowa. Nie ma tu ani złych, ani dobrych odpowiedzi! Bardzo interesują nas Twoje osobiste doświadczenia i opinie, dlatego prosimy Cię o szczerośd. Dziękujemy za współpracę. Klasa (podkreśl właściwe ) : I, II, III Płed: Dziewczyna / Chłopak 1. Czy wiesz jakie zajęcia dodatkowe odbywają się w szkole? tak nie 2. Czy uczestniczysz w zajęciach dodatkowych? tak (podkreśl): - systematycznie - od czasu do czasu - rzadko nie (przejdź do pytania 9) 3. W jakich zajęciach dodatkowych uczestniczysz? (podaj przedmioty) Czy realizowane w szkole zajęcia dodatkowe zaspokajają Twoje potrzeby? tak nie częściowo 5. Jakiego rodzaju zajęd brakuje w szkole, w których sam chętnie byś uczestniczył? Czy udział w zajęciach dodatkowych pomaga Ci sprostad wymaganiom edukacyjnym z poszczególnych przedmiotów? tak nie częściowo 7. Uczestniczę w zajęciach dodatkowych, ponieważ: (możesz zaznaczyd więcej niż jedną odpowiedź): umożliwiają mi one uzupełnienie i rozszerzenie wiadomości umożliwiają mi one rozwój własnych zainteresowao umożliwiają mi one poprawienie ocen niedostatecznych przygotowują mnie one do udziału w konkursach i olimpiadach przedmiotowych inne (jakie?) Czy tematyka zajęd dodatkowych (w których uczestniczysz) jest zgodna z twoimi oczekiwaniami? tak nie częściowo 9. Czy mogłabyś/mógłbyś uczestniczyd w dowolnie wybranych przez Ciebie zajęciach dodatkowych?

38 tak nie (jeżeli nie, to dlaczego?) Czy w tym roku szkolnym brałeś/łaś udział w konkursie lub olimpiadzie przedmiotowej? nie tak - z jakiego(jakich) przedmiotu-ów)?...( Czy w tym roku szkolnym brałeś/łaś udział w innym, pozaprzedmiotowym konkursie? nie tak - w jakim? Czy w tym roku szkolnym brałeś/łaś udział w zawodach sportowych? nie tak 13. Czy Twoim zdaniem szkoła stwarza warunki do kreatywnej pracy uczniów? Uważam, że tak, gdyż Uważam, że nie, gdyż Czy Twoim zdaniem uczniowie mogą wykazad się własną inicjatywą i aktywnością w szkole? Uważam, że tak, gdyż Uważam, że nie, gdyż Czy byłeś pomysłodawcą jakiegoś przedsięwzięcia w szkole lub klasie (konkurs, impreza, apel, wycieczka itp..)? nie tak jakiego? Czy Twoim zdaniem uczniowie naszej szkoły są wystarczająco aktywni? tak nie - dlaczego tak uważasz? Co Twoim zdaniem należałoby zrobid, by zwiększyd aktywnośd uczniów w szkole? ANKIETA DLA RODZICÓW

39 Ankieta jest anonimowa i ma na celu poznanie Pani/Pani wiedzy na temat różnych aspektów aktywności Pani/Pana dziecka. W pytaniach otwartych prosimy o uzasadnienie Paostwa opinii. Dziękujemy za współpracę. 1. Czy wie Pani/Pan jakie zajęcia dodatkowe oferuje uczniom szkoła? a. tak b. nie 2. Czy zna Pani/Pan terminy, w których odbywają się zajęcia dodatkowe z poszczególnych przedmiotów? a. tak b. nie 3. Kiedy i jak zostaliście Paostwo poinformowani o ofercie zajęd? Można wybrad więcej niż 1 odpowiedź. a. Przez wychowawcę na zebraniu z rodzicami b. Przez Dyrektora szkoły na zebraniu z rodzicami c. W rozmowie z nauczycielem danego przedmiotu. d. Przez dziecko e. Inne 4. Czy wie Pani/Pan w jakich zajęciach dodatkowych uczestniczy Pani/Pana dziecko? a. tak b. nie 5. Czy Pani/Pana dziecko uczestniczy systematycznie w którychkolwiek zajęciach dodatkowych oferowanych przez szkołę? a. tak b. nie 6. Czy kontroluje Pan/Pani, czy dziecko systematycznie uczęszcza na zajęcia dodatkowe? a. Tak b. nie 7. Czy Pani/Pana dziecko bierze udział w konkursach lub olimpiadach organizowanych przez szkołę? a. tak b. nie - dlaczego? Czy Pani/Pana zdaniem szkoła stwarza warunki do kreatywnej pracy uczniów? c. Uważam, że tak, gdyż d. Uważam, że nie, gdyż Czy Pani/Pana zdaniem uczniowie mogą wykazad się własną inicjatywą w szkole? b. Uważam, że tak, gdyż Uważam, że nie, gdyż.... ANKIETA DLA NAUCZCIELI Ankieta jest anonimowa i ma na celu poznanie Pani/Pani wiedzy na temat różnych aspektów aktywności uczniów w szkole. W pytaniach dopuszczających kilka opcji odpowiedzi prosimy zaznaczyd najczęściej występujące sytuacje. Dziękujemy za współpracę. 1. Jakie cele przyświecają realizowanym przez Panią/Pana zajęciom dodatkowym? praca z uczniem słabym praca z uczniem uzdolnionym

40 przygotowanie do konkursu/olimpiady przedmiotowej wyrównanie poziomu nauczania i umiejętności uzupełnienie wiedzy uczniów w zakresie podstawy programowej inne 2. W jaki sposób Pan/Pani pozyskuje uczniów na zajęcia? ogłaszam osobiście w klasach, proponuję wszystkim uczniom dobrowolny udział w zajęciach wybieram uczniów najlepszych, proponuję im dobrowolny udział w indywidualnej rozmowie propozycję zajęd umieszczam w gablocie zapisuję uczniów słabszych na obowiązkowe zajęcia zapisuję uczniów dobrych na obowiązkowe zajęcia 3. Czy realizowane przez Panią/Pana zajęcia dodatkowe umożliwiają rozwój zainteresowao uczniów? tak nie nie wiem 4. Czy organizowane przez Panią/Pana zajęcia dodatkowe są dostępne dla wszystkich uczniów? tak nie 5. Czy uczniowie systematycznie uczestniczą w Pani/Pana zajęciach dodatkowych? tak nie 6. Jakie metody pracy z uczniem wykorzystuje Pani/Pan w trakcie zajęd dodatkowych w celu uatrakcyjnienia ich? 7. W organizowanych przez Panią/Pana zajęciach uczestniczy (tygodniowo) przeciętnie: od 1 do 5 uczniów od 5 do 10 uczniów od 10 do 15 uczniów od 15 do 20 uczniów więcej (20-30)