ANALIZA POTENCJA U TURYSTYCZNEGO POGRANICZA POLSKO-S OWACKIEGO WYBRANE ASPEKTY

Transkrypt

1

2

3 PAÑSTWOWA WY SZA SZKO A ZAWODOWA W NOWYM S CZU Instytut Ekonomiczny STAROSTWO POWIATOWE W NOWYM S CZU ANALIZA POTENCJA U TURYSTYCZNEGO POGRANICZA POLSKO-S OWACKIEGO WYBRANE ASPEKTY Raport z badañ Zespó³ dr Janusz Fudaliñski - kierownik badañ dr Agata Niemczyk - koordynator badañ mgr in. Iwona Gawron mgr Honorata Trzciñska mgr Tomasz Zac³ona Nowy S¹cz 2005

4 2

5 SPIS TREŒCI I. Streszczenie wstêpne II. Wprowadzenie III. Metodyka badania i ograniczenia IV. Wyniki badania Wielkoœæ i struktura bazy noclegowej Powiatu Nowos¹deckiego Natê enie ruchu turystycznego - stopieñ wykorzystania bazy noclegowej na terenie Powiatu Nowos¹deckiego Potencja³ turystyczny Powiatu Nowos¹deckiego w opinii turystów Opinia turystów na temat potencja³u turystycznego gminy Krynica-Zdrój Opinia turystów na temat potencja³u turystycznego gminy Gródek nad Dunajcem Opinia turystów na temat potencja³u turystycznego gminy Piwniczna-Zdrój Opinia turystów na temat potencja³u turystycznego gminy Muszyna Znajomoœæ regionu - Powiatu Nowos¹deckiego wœród turystów i mieszkañców Ma³opolski V. Wnioski i zalecenia

6 4

7 I. Streszczenie wstêpne Pañstwowa Wy sza Szko³a Zawodowa w Nowym S¹czu na zlecenie Starostwa Powiatowego w Nowym S¹czu przeprowadzi³a badanie zmierzaj¹ce do zdiagnozowania potencja³u turystycznego Powiatu Nowos¹deckiego. Przedmiotem badañ sta³y siê nastêpuj¹ce zagadnienia: wielkoœæ i struktura bazy noclegowej, natê enie ruchu turystycznego, potrzeby turystów i ich preferencje, ocena jakoœci us³ug turystycznych œwiadczonych na terenie S¹decczyzny, znajomoœæ regionu wœród faktycznych i potencjalnych jego turystów. Badanie zosta³o przeprowadzone w dwóch etapach odpowiadaj¹cych poszczególnym sezonom: zim¹ (luty-marzec) i latem (maj-sierpieñ) 2005 r. Zakres przestrzenny badañ wyznaczy³y granice Powiatu Nowos¹deckiego obejmuj¹cego jego gminy oraz przejœcia graniczne. Badan¹ zbiorowoœæ stanowili turyœci krajowi i zagraniczni przebywaj¹cych na terenie Powiatu w celu poznawczym, wypoczynkowym, zawodowym, religijnym, rodzinnym, zdrowotnym itp. W badaniu wielkoœci i struktury bazy noclegowej oraz natê enia ruchu turystycznego zbiorowoœci¹ badan¹ by³y obiekty zbiorowego zakwaterowania. PWSZ w Nowym S¹czu na zlecenie Powiatu przeprowadzi³a równie badanie na lotnisku Balice w Krakowie, zmierzaj¹ce do zdiagnozowania stopnia znajomoœci regionu (Powiatu Nowos¹deckiego) wœród turystów i mieszkañców Ma³opolski. Rozwi¹zaniu tak okreœlonych problemów badawczych s³u y³y Ÿród³a pierwotne i wtórne. Pierwsze z nich wykorzystano do zidentyfikowania potrzeb turystów i ich preferencji oraz stopnia oceny ich zadowolenia z zaproponowanych przez Powiat us³ug turystycznych. ród³a te ponadto zosta³y wykorzystane do zidentyfikowania stopnia znajomoœci regionu S¹decczyzny wœród faktycznych i potencjalnych jego turystów. Z kolei Ÿród³a wtórne pozwoli³y okreœliæ wielkoœæ i strukturê bazy noclegowej oraz natê enie ruchu turystycznego w badanej destynacji. Diagnoza wielkoœci i struktury bazy noclegowej Powiatu skoncentrowana zosta³a wokó³ oszacowania liczby obiektów zbiorowego zakwaterowania i liczby miejsc noclegowych w tych obiektach w ca³ym Powiecie i w poszczególnych jego gminach. Analiz¹ objêto okres lat 2003 i Scharakteryzowano tê bazê równie z punktu widzenia poszczególnych jej komponentów. Rozmiary ruchu turystycznego na terenie Powiatu Nowos¹deckiego oszacowane zosta³y w oparciu o modele tendencji rozwojowych. Wyznaczona funkcja trendu dla udzielonych noclegów w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania wytypowana zosta³a na podstawie analizy wspó³czynnika determinacji, który potwierdzi³, wczeœniej oszacowan¹, sezonowoœæ omawianego zjawiska. Wielkoœæ ruch turystycznego na terenie Powiatu Nowos¹deckiego uzupe³niona zosta³a danymi statystycznymi pochodz¹cymi z przejœæ granicznych pogranicza polsko-s³owackiego. W³aœciw¹ czêœæ raportu, najbardziej obszern¹, stanowi¹ wyniki badañ na temat potrzeb i preferencji turystów, ich oceny, co do jakoœci us³ug turystycznych œwiadczonych na terenie S¹decczyzny. W raporcie okreœlono profil przeciêtnego turysty Powiatu Nowos¹deckiego; wskazano na motywy jego przyjazdu na teren S¹decczyzny, d³ugoœæ jego pobytu, preferencje w zakresie form spêdzania czasu wolnego, przewidywan¹ wielkoœæ jego wydatków ponoszonych podczas pobytu na terenie Powiatu Nowos¹deckiego. Analiza obejmowa³a swym zakresem ró ne zagadnienia, w tym tak e ocenê elementów potencja³u turystycznego Powiatu Nowos¹deckiego, tj. jego bazê noclegow¹, gastronomiczn¹, komunikacyjn¹ i towarzysz¹c¹. Badania pozwoli³y równie na porównanie zdolnoœci turystycznej badanej destynacji ze zdolnoœci¹ turystyczn¹ S³owacji. Oceny turystów odwiedzanych miejscowoœci da³y podstawê do wyodrêbnienia najlepszych gmin Powiatu. W rezultacie, kieruj¹c siê rzeczywistymi mo liwoœciami w sferze zaspokojenia potrzeb odwiedzaj¹cych, wyodrêbniono 4 gminy, tzw. lokomotyw Powiatu Nowos¹deckiego, tj. gminê Krynica-Zdrój, gminê Gródek nad Dunajcem, gminê Piwniczna-Zdrój i gminê Muszyna. Ka da z nich zosta³a scharakteryzowana w dalszej czêœci raportu. Ostatni element raportu to diagnoza stopnia znajomoœci danego regionu wœród faktycznych i potencjalnych jego turystów. W ten sposób zidentyfikowano odsetek osób znaj¹cych badan¹ destynacjê i/lub jej promocjê, ze wskazaniem instrumentów wykorzystywanych w tego typu przedsiêwziêciach. Ca³oœæ raportu zamykaj¹ wnioski koñcowe bêd¹ce podsumowaniem badañ zmierzaj¹ce do porównañ turystów poszczególnych gmin, nie tylko w zakresie ich profilu spo³eczno-demograficznego, ale równie psychologicznego (np. w zakresie motywów przyjazdów), ekonomicznego (np. w zakresie dochodów i przewidywanych wydatków ponoszonych podczas pobytu) i inne. Wnioski koñcowe pozwoli³y na sformu³owanie pewnych zaleceñ odnoœnie sk³adowych produktu turystycznego Powiatu Nowos¹deckiego. 5

8 II. Wprowadzenie Pañstwowa Wy sza Szko³a Zawodowa w Nowym S¹czu na zlecenie Starostwa Powiatowego w Nowym S¹czu przeprowadzi³a badanie zmierzaj¹ce do zdiagnozowania potencja³u turystycznego Powiatu Nowos¹deckiego. Przedmiotem zlecenia sta³o siê zatem zidentyfikowanie: wielkoœci i struktury bazy noclegowej, natê enia ruchu turystycznego, potrzeb turystów i ich preferencji, oceny jakoœci us³ug turystycznych œwiadczonych na terenie S¹decczyzny. Badanie zosta³o przeprowadzone w dwóch etapach odpowiadaj¹cych poszczególnym sezonom: zim¹ (luty-marzec) i latem (maj-sierpieñ) 2005 r. Zakres przestrzenny badañ wyznaczy³y granice Powiatu Nowos¹deckiego obejmuj¹cego gminy: Che³miec, Gródek nad Dunajcem, Grybów, Kamionka Wielka, Korzenna, Krynica-Zdrój, abowa, ¹cko, ososia Dolna, Muszyna, Nawojowa, Piwniczna Zdrój, Podegrodzie, Rytro, Stary S¹cz oraz przejœcia graniczne, takie jak: Konieczna-Becherov, Leluchów-Circ, Muszyna-Plavec, Piwniczna-Mnisek. Badan¹ zbiorowoœæ stanowili turyœci krajowi i zagraniczni przebywaj¹cych na terenie Powiatu w celu poznawczym, wypoczynkowym, zawodowym, religijnym, rodzinnym, zdrowotnym itp. PWSZ w Nowym S¹czu na zlecenie Powiatu przeprowadzi³a równie badanie na lotnisku Balice w Krakowie zmierzaj¹ce do zdiagnozowania stopnia znajomoœci regionu (Powiatu Nowos¹deckiego) wœród turystów i mieszkañców Ma³opolski. Respondentami by³y przypadkowo napotkane osoby wyra aj¹ce chêæ uczestnictwa w badaniu. W badaniu wielkoœci i struktury bazy noclegowej oraz natê enia ruchu turystycznego zbiorowoœci¹ badan¹ by³y obiekty zbiorowego zakwaterowania. 6

9 III. Metodyka badania i ograniczenia Cel badania zosta³ osi¹gniêty wykorzystuj¹c dane pierwotne, jak i wtórne. Pierwsze z nich pos³u y³y do zdiagnozowania potrzeb turystów i ich preferencji, stopnia oceny ich zadowolenia z zaproponowanych przez Powiat us³ug turystycznych. Drugie z kolei pozwoli³y okreœliæ wielkoœæ i strukturê bazy noclegowej oraz natê enie ruchu turystycznego w badanej destynacji. Jeden z analizowanych problemów badawczych zweryfikowany zosta³ w oparciu o badania ankietowe. Przyjêty w badaniach system zbierania danych ankietowych opiera³ siê na informacjach uzyskiwanych bezpoœrednio w obiektach zakwaterowania, w punktach informacji turystycznej, jak równie na ulicach miast w miejscowoœciach o silnej koncentracji ruchu turystycznego i podró niczego. Listê tych miejsc ustalili organizatorzy. Badania ankietowe by³y równie prowadzone na lotnisku w Balicach. Liczbê wszystkich respondentów okreœli³ zleceniodawca osób, podobnie jak rozk³ad ich liczebnoœci z podzia³em na poszczególne etapy badania. W rezultacie w sezonie zimowym przebadano 3000 turystów, a w letnim W strukturze ka dej z prób sezonowych starano siê zachowaæ przybli ony proporcjonalny udzia³ turystów krajowych i zagranicznych - zgodny z danymi statystycznymi i innymi informacjami. Ustalono, zatem, e badaniem nale y obj¹æ ok. 20% turystów zagranicznych (1000 osób), a 80% - turystów krajowych (4000 osób). Podstawow¹ metod¹ zbierania danych by³y wywiady bezpoœrednie przeprowadzone przez ankieterów na podstawie kwestionariuszy ankiet. W³aœciwy kwestionariusz poprzedzi³y badania pilota owe, ujawniaj¹ce sposób rozumienia pytañ i wystêpuj¹cych w nich terminów, a tak e odczucia i emocje badanego. Wyniki pilota u, poddane wnikliwej analizie, pozwoli³y na opracowanie ostatecznej wersji kwestionariusza. Sk³ada³ siê on z 25 pytañ zasadniczych i 7 pytañ metryczkowych (w przypadku badañ prowadzonych na lotnisku w Balicach - 6 pytañ zasadniczych i 6 pytañ metryczkowych). Pytania ankiety dotyczy³y nastêpuj¹cych zagadnieñ: segmentacji rynku; Ÿróde³ informacji z jakiej korzystaj¹ turyœci wybieraj¹c siê do danej destynacji; celów przyjazdów; œrodków transportu z jakich korzystaj¹ turyœci; oceny jakoœci proponowanych us³ug; sposobu spêdzania wolnego czasu; wydatków turystów; preferencji badanych osób dotycz¹cych form turystyki przez nich uprawianych; formy organizacyjnej wyjazdu; czynników decyduj¹cych o wyborze danej gminy w Powiecie, jako atrakcji turystycznej; oceny potencja³u turystycznego Powiatu na tle potencja³u S³owacji; ogólnych opinii, uwag i wniosków turystów; oceny promocji regionu 1 ; danych identyfikacyjnych dotycz¹cych respondentów 2. Przygotowano dwa odrêbne kwestionariusze dla turystów krajowych i zagranicznych. Zachowano przy tym daleko id¹ce podobieñstwo pytañ w obu kwestionariuszach, dostosowuj¹c jednak brzmienie i zakres niektórych spoœród nich do specyfiki ka dej z dwóch zbiorowoœci. Kwestionariusz ankiety dotycz¹cej turystów zagranicznych przet³umaczono na jêzyk angielski. Badanie ankietowe poprzedzono naborem ankieterów i ich przeszkoleniem. Ankieterów zebrano wœród studentów PWSZ w Nowym S¹czu. Istotnym kryterium wyboru ankieterów by³a dobra znajomoœæ jêzyka angielskiego. Zgodnie z za³o eniami, badania prowadzono w obiektach i miejscach nasilonego ruchu turystycznego. Przeprowadzenie wywiadów w ramach pierwszego etapu sprawi³o ankieterom wiele trudnoœci ze wzglêdu na niewielk¹ liczbê turystów, zw³aszcza zagranicznych 3 oraz czêste, spowodowane poœpiechem odmowy udzielania wywiadu - zw³aszcza na przejœciach granicznych. W rezultacie w porozumieniu ze zleceniodawc¹ dokonano modyfikacji badañ. Zrezygnowano z badañ na przejœciach granicznych 4 i w mniejszych gminach, zredu- 1 Tak e w odniesieniu do badañ na lotnisku w Balicach 2 Ibidem 3 Opisane zjawisko dotyczy³o gmin mniejszych, jak np. Che³miec, Kamionka Wielka itd. 4 Ruch turystyczny na przejœciach granicznych zaprezentowano na podstawie Ÿróde³ wtórnych. 7

10 kowano próbê badawcz¹ turystów zagranicznych na korzyœæ turystów krajowych badanych g³ównie w czterech metropoliach Powiatu Nowos¹deckiego, tj. Krynicy-Zdrój, Piwnicznej-Zdrój, Muszynie i Gródku nad Dunajcem, a ca³¹ strukturê liczebnoœci ankiet prezentuje tabela 1. Tabela 1. Zak³adane, przeprowadzone i przyjête do analizy liczebnoœci ankiet Organizatorzy wysoko oceniaj¹ rzetelnoœæ przeprowadzonych wywiadów i uzyskanych informacji. Na taki stan rzeczy wp³ynê³y zarówno umiejêtny dobór ankieterów i ich przeszkolenie, jak i przeprowadzane wyrywkowe kontrole ich prac w terenie. Ostatecznie w wyniku weryfikacji wyeliminowano 25 ankiet. Obliczenia wyników badañ dokonano przy zastosowaniu techniki komputerowej. W tym celu w zaprojektowanych kwestionariuszach ankiet utworzono pola kodowe, w których wpisywano uzyskane od respondentów informacje za pomoc¹ znaku X lub okreœlonych wyra eñ i liczb. Nastêpnie informacje te zosta³y wprowadzone do pamiêci komputera i poddane stosownej obróbce statystycznej przy zastosowaniu Programu Microsoft Excel 2000, wersja polska - nr licencji PWSZ w Nowym S¹czu ID: Wyszczególnienie Powiat Nowos¹decki Balice Przejœcia graniczne Za³o enia metodologiczne 5000 w tym Przeprowadzone 4700 w tym: Krynica 861 Piwniczna 1059 Muszyna * Gródek nad Dunajcem 661 Pozosta³e gminy 1221 Zakwalifikowane Razem, w tym 4975 Turystów krajowych 4759 Turystów zagranicznych 216 * uwzglêdniono w badaniach Powiatu. * * * Diagnozê wielkoœci i struktury bazy noclegowej oraz natê enia ruchu turystycznego w Powiecie Nowos¹decki opracowano na podstawie Ÿróde³ wtórnych. Stanowi³y je dane Urzêdu Statystycznego w Limanowej 5 i Stra y Granicznej. GUS ju od kilku lat systematycznie prowadzi badania stanu, struktury i wykorzystania bazy noclegowej 6 w województwie ma³opolskim. Identyfikuj¹c wielkoœæ i strukturê turystycznego zaplecza noclegowego Powiatu za lata 2003 i 2004, uwzglêdniono podzia³ na poszczególne typy obiektów noclegowych w odniesieniu do ca³ego Powiatu i poszczególnych gmin. Zestawienie takie u³atwia wskazanie gmin z najlepiej rozwiniêt¹ baz¹ noclegow¹, oraz umo liwia porównanie iloœci miejsc noclegowych, jakimi dysonowa³y poszczególne typy obiektów. Nale y przy tym dodaæ, e dobór gmin uzale niony zosta³ od dostêpnych Ÿróde³ informacyjnych. W konsekwencji analiza tego problemu objê³a swym zasiêgiem 13 gmin. Wieloœæ ruchu turystycznego i wykorzystanie istniej¹cej bazy noclegowej zmierzono m.in. iloœci¹ udzielonych noclegów w poszczególnych miesi¹cach lat 2003 i G³ównym Ÿród³em informacji sta³y siê dane GUS dotycz¹ce udzielonych noclegów turystom w poszczególnych miesi¹cach lat 2003 i Dysponuj¹c tymi informacjami, za pomoc¹ Programu Microsoft Excel 2000, wersja polska - nr licencji PWSZ w Nowym S¹czu ID: obliczono wskaÿniki statystyczne umo liwiaj¹ce prawid³ow¹ interpretacjê badanego zjawiska. Oszacowano m.in. funkcjê trendu dla iloœci udzielonych noclegów w badanym okresie, nastêpnie wyliczono wahania sezonowe, zak³adaj¹c multiplikatywny charakter badanego zjawiska. Pozwoli³o to na uzyskanie odpowiedzi na pytanie, w których miesi¹cach roku baza noclegowa Powiatu by³a wykorzystana w najwiêkszym stopniu. 5 Brak danych bezpoœrednio z obiektów zbiorowego zakwaterowania t³umaczy siê czêst¹ odmow¹ udzielania odpowiedzi na pytania ankietera. 6 Dane GUS dotycz¹ce wielkoœci i struktury bazy noclegowej traktuj¹ tylko o obiektach zakwaterowania zbiorowego.

11 Dope³nieniem analizy ruch turystycznego przeprowadzonej na podstawie danych wtórnych sta³a siê diagnoza tego zjawiska w oparciu o wyniki badañ ankietowych przeprowadzonym przez PWSZ w Nowym S¹czu w roku 2005 na grupie 4775 turystów. By³y one brane pod uwagê jako Ÿród³o komparatywne. Wynika³o to z rozbie noœci pomiêdzy danymi GUS, a danymi z badañ bezpoœrednich. O ile pierwsze dotyczy³y lat 2003 i 2004, to drugie roku Wielkoœæ ruchu turystycznego analizowana by³a równie na przejœciach granicznych pogranicza polskos³owackiego. Dane miesiêczne udostêpnione przez Stra Graniczn¹ zawiera³y informacje dotycz¹ce liczby osób wje d aj¹cych i wyje d aj¹cych z Polski przez przejœcia graniczne w okresie od 1 czerwca 2003 r. do 30 czerwca 2005 r. Zestawienie zawiera³o wyszczególnienie osób przekraczaj¹cych granicê z podzia³em na obywateli Rzeczpospolitej Polskiej i obcokrajowców. 9

12 IV. Wyniki badania 4.1. Wielkoœæ i struktura bazy noclegowej Powiatu Nowos¹deckiego Powiat Powiat Nowos¹decki razem z powiatami tatrzañskim i nowotarskim by³ obszarem o najlepiej rozwiniêtej bazie noclegowej w Ma³opolsce w latach 2003 i Stanowi³a ona ok. 56,8% ogó³u turystycznego zaplecza noclegowego województwa. W lipcu 2003 roku na terenie Powiatu Nowos¹deckiego znajdowa³o siê 197 turystycznych obiektów noclegowych zbiorowego zakwaterowania (tabela 1), które mog³y jednorazowo przyj¹æ 14,2 tysi¹ca osób. W roku 2004 w Powiecie Nowos¹deckim odnotowano 190 obiektów zbiorowego zakwaterowania, które, oferowa³y 13,9 tyœ miejsc noclegowych, co sk³ada³o siê na 21,4% ca³ego zaplecza noclegowego województwa ma³opolskiego. S¹decczyzna dysponowa³a najwiêksz¹ w regionie liczb¹ oœrodków wczasowych i zak³adów uzdrowiskowych, które stanowi³y 44% i 49% wszystkich tego typu obiektów w województwie ma³opolskim. Tabela 1. Zasoby bazy noclegowej Powiatu Nowos¹deckiego w latach Obiekt noclegowy Liczba obiektów Liczba miejsc noclegowych zbiorowego zakwaterowania Hotele Motele Pensjonaty Inne obiekty noclegowe 0* 6 0* 282 Domy wycieczkowe Schroniska Schroniska m³odzie owe Szkolne schroniska m³odzie owe 0* 2 0* 73 Oœrodki wczasowe Oœrodki kolonijne Oœrodki szkoleniowo- wypoczynkowe Domy pracy twórczej Zespo³y ogólnodostêpnych domków turystycznych Pola biwakowe Zak³ady uzdrowiskowe Inne obiekty wykorzystywane dla turystyki * Kategoria wprowadzona przez GUS od 2004 r. ród³o: 10

13 Gminami posiadaj¹cymi najlepiej rozwiniêt¹ infrastrukturê noclegow¹ by³y: Krynica-Zdrój, Muszyna, Piwniczna-Zdrój, Gródek nad Dunajcem (tabela 2, rysunek 1). Tabela 2. Liczba miejsc noclegowych w Powiecie Nowos¹deckim i w jego gminach w latach 2003 i 2004 Powiat, gmina Liczba miejsc noclegowych w roku Powiat Nowos¹decki Grybów Krynica-Zdrój Muszyna Piwniczna- Zdrój Stary S¹cz Che³miec Gródek n. Dunajcem Korzenna abowa ¹cko ososina Dolna Nawojowa Rytro ród³o: opracowanie w³asne na podstawie materia³ów wewnêtrznych US w Limanowej. Analizuj¹c przedstawion¹ w tabeli 2 zbiorowoœæ zauwa yæ mo na, e w 2004 r. w siedmiu, spoœród trzynastu, gminach zmniejszy³a siê liczba miejsc w obiektach zakwaterowania zbiorowego w porównaniu z rokiem poprzednim. W rezultacie w ca³ym powiecie liczba miejsc noclegowych spad³a o 2,07%. Najwiêksz¹ redukcj¹ legitymowa³a siê gmina ososina Dolna, w której zaplecze noclegowe zmniejszy³o siê o 32,47%. Stosunkowo mniejsze spadki odnotowano w gminach: Stary S¹cz - 9,52%, Piwniczna-Zdrój - 5,97%, Muszyna - 5,34%, Rytro - 4,22%, Nawojowa - 1,40%, Gródek nad Dunajcem - 1,0688%. W dwóch gminach Che³miec i Korzenna liczba miejsc noclegowych nie zmieni³a siê. Z kolei w pozosta³ych czterech - wzros³a. I tak w gminie abowa o 4,85%, w Krynicy-Zdroju o 1,18%, w Grybowie o 0,60%, a w ¹cku o 60%, W przypadku tej ostatniej stosunkowo du y wzrost bazy noclegowej nie nale y uto samiaæ z popraw¹ bazy noclegowej na tym terenie. Gmina ta w 2003 r. dysponowa³a tylko 10 miejscami noclegowymi, podczas gdy np. Krynica Zdrój do dyspozycji turystów mia³a ich 6-krotnie wiêcej. Aby scharakteryzowaæ strukturê bazy noclegowej S¹decczyzny konieczne jest wskazanie potencja³u noclegowego poszczególnych obiektów zakwaterowania zbiorowego w ca³ym powicie i w kolejnych gminami. Potencja³ ten wyra ony jest iloœci¹ miejsc noclegowych, jakimi dysponuj¹ poszczególne obiekty. Istotne jest te wskazanie jak rozk³ada³a siê liczba miejsc noclegowych w rozbiciu na poszczególne gminy Powiatu (rysunek 1). 11

14 Rysunek 1. Liczba miejsc noclegowych w powiecie i w poszczególnych gminach S¹decczyzny ród³o: jak w tabeli 2 Hotele Liczba hoteli w powiecie Nowos¹deckim w badanym okresie by³a stosunkowo niedu a, a nadto zmniejszy³a siê ona w 2004 r. w porównaniu do roku poprzedniego (tablica 1). Wszystkie hotele zlokalizowane by³y tylko w czterech gminach ca³ego Powiatu (tabela 3), przy czym ponad po³owa z nich znajdowa³a siê w gminie Krynica-Zdrój. Obiekty tego typu stanowi³y blisko 6% miejsc noclegowych ogó³em w obiektach zbiorowego zakwaterowania. 12

15 Tabela 3. Liczba miejsc noclegowych w hotelach w Powiecie Nowos¹deckim i w jego gminach w latach 2003 i 2004 Powiat, gmina Liczba miejsc noclegowych w roku Powiat Nowos¹decki Grybów 0 0 Krynica-Zdrój Muszyna 0 0 Piwniczna- Zdrój 0 0 Stary S¹cz* 34 0 Che³miec 0 0 Gródek n. Dunajcem 0 0 Korzenna 0 0 abowa 0 0 ¹cko 0 0 ososina Dolna Nawojowa 0 0 Rytro * Obiekt znajduj¹cy siê na terenie gminy Stary S¹cz w roku 2004 zosta³ przyporz¹dkowany do nowej kategorii, wprowadzonej przez GUS Inne obiekty hotelowe. ród³o: jak w tabeli 2 Motele Powiat Nowos¹decki zarówno roku 2003, jak i 2004 dysponowa³ tylko 1 motelem. By³ on zlokalizowany na terenie gminy Krynica-Zdrój. Oferowa³ on 26 miejsc noclegowych, co stanowi³o ok. 0,19% ogólnej liczby miejsc noclegowych w Powiecie (tabela 4). Tabela 4. Liczba miejsc noclegowych w motelach w Powiecie Nowos¹deckim i w jego gminach w latach 2003 i 2004 Powiat, gmina ród³o: jak w tabeli 2 Liczba miejsc noclegowych w roku Powiat Nowos¹decki Grybów 0 0 Krynica-Zdrój Muszyna 0 0 Piwniczna- Zdrój 0 0 Stary S¹cz 0 0 Che³miec 0 0 Gródek n. Dunajcem 0 0 Korzenna 0 0 abowa 0 0 ¹cko 0 0 ososina Dolna 0 0 Nawojowa 0 0 Rytro

16 Pensjonaty Liczba pensjonatów w Powiecie Nowos¹deckim nie by³a znacz¹ca, a przy tym w roku 2004 w porównaniu do roku poprzedniego zmniejszy³a siê ona o 10%. Spoœród wszystkich gmin reprezentuj¹cych ca³y Powiat, tylko trzy by³y w ich posiadaniu (tabela 5), tj. Krynica-Zdrój, Muszyna i Piwniczna-Zdrój. Tak ma³ej liczbie tego typu obiektów zbiorowego zakwaterowania w roku 2003 i 2004 towarzyszy³a redukcja miejsc noclegowych. I, tak w 2004 r. w porównaniu z rokiem poprzednim liczba miejsc noclegowych w pensjonatach w Krynicy-Zdroju zmniejszy³a siê o blisko 25%, w Muszynie o 29,1%, w Piwnicznej-Zdroju o 62,7%, a w ca³ym Powiecie o 29,4%. Odnotowaæ jednak nale y, e w œwietle analizy uzyskanego materia³u Ÿród³owego pochodz¹cego z badañ ankietowych, pensjonaty by³y bardzo popularnym miejscem noclegowym, zw³aszcza dla turystów krajowych. Tabela 5. Liczba miejsc noclegowych w pensjonatach wpowiecie Nowos¹deckim i w jego gminach w latach 2003 i 2004 Powiat, gmina Liczba miejsc noclegowych w roku Powiat Nowos¹decki Grybów 0 0 Krynica-Zdrój Muszyna Piwniczna- Zdrój Stary S¹cz 0 0 Che³miec 0 0 Gródek n. Dunajcem 0 0 Korzenna 0 0 abowa 0 0 ¹cko 0 0 ososina Dolna 0 0 Nawojowa 0 0 Rytro 0 0 ród³o: jak w tabeli 2 Inne obiekty noclegowe Kategoria inne obiekty noclegowe, zosta³a wprowadzona do statystyki GUS w 2004 roku. Tego typu obiekty na terenie Powiatu Nowos¹deckiego dysponowa³y zaledwie 2,0% licz¹ wszystkich miejsc noclegowych Powiatu. W ich posiadaniu znalaz³y siê takie gminy, jak: Krynica-Zdrój, Muszyna, Piwniczna-Zdrój i Stary S¹cz (tabela 6). 14

17 Tabela 6. Liczba miejsc noclegowych w innych obiektach noclegowych w Powiecie Nowos¹deckim i w jego gminach w roku 2004 Powiat, gmina Liczba miejsc noclegowych Powiat Nowos¹decki 282 Grybów 0 Krynica-Zdrój 75 Muszyna 99 Piwniczna- Zdrój 75 Stary S¹cz 33 Che³miec 0 Gródek n. Dunajcem 0 Korzenna 0 abowa 0 ¹cko 0 ososina Dolna 0 Nawojowa 0 Rytro 0 ród³o: jak w tabeli 2 Domy wycieczkowe Powiat Nowos¹decki nie dysponowa³ równie du ¹ iloœci¹ domów wycieczkowych. Miejsca noclegowe w tego typu obiektach zbiorowego zakwaterowania w 2004 r. stanowi³y tylko 0,35% miejsc noclegowych ogó³em w Powiecie (tabela 7). Odnotowaæ nale y, i o ile w 2003 r. dwie gminy dysponowa³y tego typu obiektami, to rok póÿniej ju tylko jedna - Krynica-Zdrój. Tabela 7. liczba miejsc noclegowych w domach wycieczkowych w Powiecie Nowos¹deckim i w jego gminach w latach 2003 i 2004 Powiat, gmina ród³o: jak w tabeli 2 Liczba miejsc noclegowych w roku Powiat Nowos¹decki Grybów 0 0 Krynica-Zdrój Muszyna 0 0 Piwniczna- Zdrój 95 0 Stary S¹cz 0 0 Che³miec 0 0 Gródek n. Dunajcem 0 0 Korzenna 0 0 abowa 0 0 ¹cko 0 0 ososina Dolna 0 0 Nawojowa 0 0 Rytro

18 Schroniska Istotnym elementem bazy noclegowej s¹ równie schroniska. Te w analizowanym czasie znajdowa³y siê w piêciu gminach Powiatu i stanowi³y ok. 1,42% ca³ego zaplecza miejsc noclegowych badanej destynacji. Pomimo, e liczba miejsc, jakimi dysponowa³y tego typu obiekty nie uleg³a zmianie (tabela 8), to w roku 2004 odnotowano wzrost liczby udzielonych przez nie noclegów 7. Œwiadczy³oby to o rosn¹cym zainteresowaniu turystów rekreacj¹ piesz¹, co wydaje siê byæ zgodne z powszechnie panuj¹cymi trendami czynnego spêdzania czasu wolnego, w tym równie poprzez uprawianie turystyki. Tabela 8. Liczba miejsc noclegowych w schroniskach w Powiecie Nowos¹deckim i w jego gminach w latach 2003 i 2004 Powiat, gmina ród³o: jak w tabeli 2 Liczba miejsc noclegowych w roku Powiat Nowos¹decki Grybów 0 0 Krynica-Zdrój Muszyna Piwniczna-Zdrój Stary S¹cz 0 33 Che³miec 0 0 Gródek n. Dunajcem 0 0 Korzenna 0 0 abowa ¹cko 0 0 ososina Dolna 0 0 Nawojowa 0 0 Rytro Schroniska m³odzie owe Powiat Nowos¹decki dysponuje równie obiektami schronisk m³odzie owych. Redukcja ich liczby (z czterech do jednego) wynika³a z przeszacowania tego typu obiektów w 2004 r., zgodnie z metodologi¹ GUS, do nowej kategorii szkolnych schronisk m³odzie owych. Przyczyni³o siê to w pewnym stopniu do zmniejszenia udzia³u miejsc noclegowych w schroniskach m³odzie owych w miejscach noclegowych ogó³em Powiatu z 0,93% w 2003 roku do 0,21% w 2004 roku (tabela 9). 7 Na podstawie materia³ów wewnêtrznych US w Limanowej. 16

19 Tabela 9. Liczba miejsc noclegowych w schroniskach m³odzie owych w Powiecie Nowos¹deckim i w jego gminach w latach 2003 i 2004 Powiat, gmina Liczba miejsc noclegowych w roku Powiat Nowos¹decki Grybów 46 0 Krynica-Zdrój 0 0 Muszyna 0 0 Piwniczna-Zdrój 5 0 Stary S¹cz 30 0 Che³miec 0 0 Gródek n. Dunajcem 0 0 Korzenna 0 0 abowa 0 0 ¹cko 0 0 ososina Dolna Nawojowa 0 0 Rytro 0 0 ród³o: jak w tabeli 2 Szkolne schroniska m³odzie owe Kategoria szkolne schroniska m³odzie owe zosta³a wprowadzona do statystyki GUS w 2004 roku. Obiekty tego typu znajdowa³y siê w dwóch gminach Powiatu: Grybowie i Starym S¹czu (tabela 10). ¹cznie dysponowa³y one 73 miejscami noclegowymi. Tabela 10. Liczba miejsc noclegowych w szkolnych schroniskach m³odzie owych w Powiecie Nowos¹deckim i w jego gminach w roku 2004 Powiat, gmina Liczba miejsc noclegowych Powiat Nowos¹decki 73 Grybów 43 Krynica-Zdrój 0 Muszyna 0 Piwniczna-Zdrój 0 Stary S¹cz 30 Che³miec 0 Gródek n. Dunajcem 0 Korzenna 0 abowa 0 ¹cko 0 ososina Dolna 0 Nawojowa 0 Rytro 0 ród³o: jak w tabeli 2 17

20 Oœrodki wczasowe Istotnym elementem bazy noclegowej s¹ równie oœrodki wczasowe. Te w analizowanym okresie dysponowa³y relatywnie najwiêksz¹ liczb¹ miejsc noclegowych w Powiecie. Ich udzia³ w ogólnej liczbie miejsc noclegowych w 2003 roku wyniós³ 33,30%, a w roku 2004 wzrós³ do 35,3%, (z 4741 miejsc noclegowych do 4933). By³o to podyktowane zwiêkszeniem zaplecza noclegowego w obiektach ju istniej¹cych, gdy liczba oœrodków wczasowych w analizowanym okresie - spada³a z 73 w roku 2003 od 72 w roku Na siedem gmin, w których znajdowa³y siê oœrodki wczasowe trzy zanotowa³y wyraÿny wzrost liczby miejsc noclegowych (tabela 11). I tak w Krynicy-Zdroju o 28,7%, w Piwnicznej-Zdroju o 9,0%, a w abowej o 6,38%. ¹cznie w tych trzech gminach przyby³o 531 miejsc, co przyczyni³o siê do wzrostu liczby miejsc w oœrodkach wczasowych w ca³ym Powiecie o 4,04%. Tabela 11. Liczba miejsc noclegowych w oœrodkach wczasowych w Powiecie Nowos¹deckim i w jego gminach w latach 2003 i 2004 Powiat, gmina ród³o: jak w tabeli 2 Liczba miejsc noclegowych w roku Powiat Nowos¹decki Grybów 0 0 Krynica-Zdrój Muszyna Piwniczna-Zdrój Stary S¹cz 0 0 Che³miec 0 0 Gródek n. Dunajcem Korzenna 0 0 abowa ¹cko 0 0 ososina Dolna 20 0 Nawojowa 0 0 Rytro Oœrodki kolonijne O pe³nej bazie noclegowej mo na mówiæ, gdy zaspokaja ona potrzeby wszystkich turystów, w tym równie dzieci i m³odzie. Stosownymi dla nich obiektami zarówno w okresie ferii letnich, jak i zimowych s¹ oœrodki kolonijne. Tego typu obiektami Powiat nie móg³ siê pochwaliæ. W badanej destynacji znajdowa³ siê tylko jeden oœrodek kolonijny na terenie gminy Stary S¹cz (tabela 12), gdzie nadto w roku 2004 zmniejszy³a siê liczba miejsc noclegowych. 18

21 Tabela 12. Liczba miejsc noclegowych w oœrodkach kolonijnych w Powiecie Nowos¹deckim i w jego gminach w latach 2003 i 2004 Powiat, gmina Liczba miejsc noclegowych w roku Powiat Nowos¹decki Grybów 0 0 Krynica-Zdrój 0 0 Muszyna 0 0 Piwniczna-Zdrój 0 0 Stary S¹cz Che³miec 0 0 Gródek n. Dunajcem 0 0 Korzenna 0 0 abowa 0 0 ¹cko 0 0 ososina Dolna 0 0 Nawojowa 0 0 Rytro 0 0 ród³o: jak w tabeli 2 Oœrodki szkoleniowo-wypoczynkowe Oœrodki szkoleniowo-wypoczynkowe to kolejny komponent bazy noclegowej. Liczba miejsc noclegowych w tego typu obiektach zwiêkszy³a siê z 1388 w roku 2003 do 1511 w roku 2004, co stanowi³o 9,75% i 10,84% ca³ego zaplecza miejsc noclegowych w analizowanym okresie (tabela 13). Wzrost ten by³ spowodowany inwestycjami w tego typu oœrodki, wymuszonymi intensywnym rozwojem us³ug szkoleniowych. Gmin¹, w której iloœæ miejsc w oœrodkach szkoleniowo-wypoczynkowych wzros³a w najwiêkszym stopniu, bo a o 23,4%, by³a Muszyna. W skali ca³ego Powiatu wzrost zaplecza miejsc noclegowych w obrêbie tej kategorii obiektów wyniós³ w badanym okresie 8,8%. Tabela 13. Liczba miejsc noclegowych w oœrodkach szkoleniowo wypoczynkowych w Powiecie Nowos¹deckim i w jego gminach w latach 2003 i 2004 Powiat, gmina ród³o: jak w tabeli 2 Liczba miejsc noclegowych w roku Powiat Nowos¹decki Grybów Krynica-Zdrój Muszyna Piwniczna-Zdrój 0 0 Stary S¹cz 0 0 Che³miec 0 0 Gródek n. Dunajcem Korzenna 0 0 abowa 0 0 ¹cko 0 0 ososina Dolna 0 0 Nawojowa 0 0 Rytro

22 Domy pracy twórczej Bazê noclegow¹ stanowi¹ równie domy pracy twórczej. Liczba 29 miejsc noclegowych w tego typu obiektach na terenie S¹decczyzny nie zmieni³a siê w 2004 w porównaniu z rokiem poprzednim (tabela 14). Tabela 14. Liczba miejsc noclegowych w domach pracy twórczej w Powiecie Nowos¹deckim i w jego gminach w latach 2003 i 2004 Powiat, gmina ród³o: jak w tabeli 2 Liczba miejsc noclegowych w roku Powiat Nowos¹decki Grybów 0 0 Krynica-Zdrój Muszyna 0 0 Piwniczna-Zdrój 0 0 Stary S¹cz 0 0 Che³miec 0 0 Gródek n. Dunajcem 0 0 Korzenna 0 0 abowa 0 0 ¹cko 0 0 ososina Dolna 0 0 Nawojowa 0 0 Rytro 0 0 Zespo³y ogólnodostêpnych domków turystycznych W bazie noclegowej Powiatu Nowos¹deckiego mo na równie wyodrêbniæ zespo³y ogólnodostêpnych domków turystycznych. Liczba miejsc noclegowych w tego typu obiektach w roku 2004 zwiêkszy³a siê o 16,8% (tabela 15). Udzia³ procentowy miejsc noclegowych w zespo³ach ogólnodostêpnych domków turystycznych w ogólnej liczbie miejsc noclegowych Powiatu by³ niewielki, i w 2004 wyniós³ 1,4% (w roku ,2%). 20

23 Tabela 15 Liczba miejsc noclegowych w zespo³ach ogólnodostêpnych domków turystycznych wpowiecie Nowos¹deckim i w jego gminach w latach 2003 i 2004 Powiat, gmina Liczba miejsc noclegowych w roku Powiat Nowos¹decki Grybów 0 0 Krynica-Zdrój 0 0 Muszyna Piwniczna-Zdrój 0 0 Stary S¹cz 0 29 Che³miec 0 0 Gródek n. Dunajcem 3 0 Korzenna 0 0 abowa 0 0 ¹cko 0 0 ososina Dolna 0 0 Nawojowa 0 0 Rytro 0 0 ród³o: jak w tabeli 2 Pola biwakowe Na terenie Powiatu Nowos¹deckiego znajduj¹ siê równie pola biwakowe. W 2003 roku by³y one w stanie zapewniæ 490 miejsc noclegowych, co stanowi³o 3,4% ogólnej liczby miejsc noclegowych Powiatu Nowos¹deckiego, w roku nastêpnym wskaÿnik ten wzrós³ na skutek rozbudowy ich zaplecza do 4,1%. Pola biwakowe znajdowa³y siê na terenie trzech gmin w 2003 roku, a roku póÿniej tylko na terenie dwóch (tabela 16). Tabela 16. Liczba miejsc noclegowych na polach biwakowych w Powiecie Nowos¹deckim i w jego gminach w latach 2003 i 2004 Powiat, gmina ród³o: jak w tabeli 2 Liczba miejsc noclegowych w roku Powiat Nowos¹decki Grybów 0 0 Krynica-Zdrój 0 0 Muszyna 0 0 Piwniczna-Zdrój 0 0 Stary S¹cz 30 0 Che³miec 0 0 Gródek n. Dunajcem Korzenna 0 0 abowa 0 0 ¹cko 0 0 ososina Dolna 0 0 Nawojowa 0 0 Rytro

24 Zak³ady uzdrowiskowe Zak³ady uzdrowiskowe na terenie S¹decczyzny, w okresie badanym dysponowa³y relatywnie du ¹ iloœci¹ miejsc noclegowych. W 2003 roku by³o ich 2575, w 2004 r (tabela 17). Stanowi³o to analogicznie 18,1% i 19,2% ogólnej liczby miejsc noclegowych Powiatu Nowos¹deckiego. Wszystkie zak³ady uzdrowiskowe badanej destynacji znajdowa³y siê w trzech gminach o d³ugoletnich tradycjach leczniczych i uzdrowiskowych, tj. Krynicy-Zdroju, Muszynie i Piwnicznej-Zdroju. Zak³ady uzdrowiskowe, zarówno w roku 2003, jak i 2004 udzieli³y najwiêkszej iloœci noclegów spoœród wszystkich kategorii obiektów zbiorowego zakwaterowania. Tabela 17. Liczba miejsc noclegowych w zak³adach uzdrowiskowych w Powiecie Nowos¹deckim i w jego gminach w latach 2003 i 2004 Powiat, gmina ród³o: jak w tabeli 2 Liczba miejsc noclegowych w roku Powiat Nowos¹decki Grybów 0 0 Krynica-Zdrój Muszyna Piwniczna-Zdrój Stary S¹cz 0 0 Che³miec 0 0 Gródek n. Dunajcem 0 0 Korzenna 0 0 abowa 0 0 ¹cko 0 0 ososina Dolna 0 0 Nawojowa 0 0 Rytro

25 Inne obiekty wykorzystywane dla turystyki Inne obiekty wykorzystywane dla turystyki, to kolejny element bazy noclegowej Powiatu Nowos¹deckiego. Obiekty te wystêpowa³y a w dziesiêciu gminach Powiatu (tabela 18), stanowi¹c tym samym istotne zaplecze lokalnego rynku turystycznego. Tabela 18. Liczba miejsc noclegowych w innych obiektach wykorzystywanych dla turystyki w Powiecie Nowos¹deckim i w jego gminach w latach 2003 i 2004 Powiat, gmina ród³o: jak w tabeli 2 Liczba miejsc noclegowych w roku Powiat Nowos¹decki Grybów 0 0 Krynica-Zdrój Muszyna Piwniczna-Zdrój Stary S¹cz Che³miec Gródek n. Dunajcem Korzenna abowa 0 0 ¹cko ososina Dolna 0 0 Nawojowa Rytro W kontekœcie przedstawionych wyników mo na stwierdziæ, e najwiêksz¹ liczb¹ miejsc noclegowych w Powiecie Nowos¹deckim dysponowa³y oœrodki wczasowe. Zapewnia³y one 33% wszystkich miejsc noclegowych S¹decczyzny. Du ¹ iloœæ miejsc noclegowych mia³y do dyspozycji tak e zak³ady uzdrowiskowe (18,1%) i pensjonaty; te ostatnie zapewnia³y 14,2% wszystkich miejsc noclegowych Powiatu. Jednoczeœnie zosta³o potwierdzone, e gminami posiadaj¹cymi najlepiej rozwiniêt¹ infrastrukturê noclegow¹ by³y: Krynica-Zdrój, Muszyna, Piwniczna-Zdrój, a tak e Gródek nad Dunajcem. Ta ostatnia zwarzywszy nie tyle na liczbê obiektów noclegowych, ile na liczbê miejsc noclegowych. 23

26 4.2. Natê enie ruchu turystycznego - stopieñ wykorzystania bazy noclegowej na terenie Powiatu Nowos¹deckiego Wielkoœæ ruchu turystycznego odzwierciedla iloœæ turystów odwiedzaj¹cych objêty badaniem region. Nie ma jednak idealnej metody pozwalaj¹cej precyzyjnie okreœliæ iloœæ osób przyje d aj¹cych w celach turystycznych do danej destynacji. Jedn¹ z metod umo liwiaj¹c¹ poznanie wielkoœci ruchu turystycznego jest analiza wykorzystania bazy noclegowej. W tym celu bazuje siê na informacjach pochodz¹cych z obiektów zbiorowego zakwaterowania, jako, e obiekty te s¹ zobowi¹zane do ewidencjonowania udzielonych przez nie noclegów. Metoda ta, choæ prosta i wiarygodna musi byæ wykorzystywana ze œwiadomoœci¹ ograniczeñ, jakie posiada. Nale y za³o yæ, e du a czêœæ uczestników ruchu turystycznego w powiecie nie korzysta z zakwaterowania zbiorowego. Mog¹ oni pozostawaæ na terenie powiatu tylko w ci¹gu dnia i nie korzystaæ z noclegu na jego terenie lub nocowaæ poza obiektami zbiorowego zakwaterowania. Dlatego informacje o iloœci udzielonych noclegów nie powinny ograniczaæ siê tylko do Ÿróde³ wtórnych, ale winny byæ po³¹czone z danymi otrzymanymi w drodze badañ bezpoœrednich. Tak te zosta³o zrobione w niniejszym raporcie. W roku 2003 w Powiecie nowos¹deckim udzielono turystom noclegów w obiektach zbiorowego zakwaterowania, skorzysta³o z nich 254,2 tysiêcy osób. W roku 2004 odnotowano spadek udzielonych noclegów do , redukuj¹c tym samym liczbê turystów korzystaj¹cych z nich do 253,9 tysiêcy. Obliczona na podstawie danych z lat 2003 i 2004 linia trendu mo e sygnalizowaæ tendencjê spadkow¹ omawianego zjawiska 8. Wyznaczona funkcja trendu dla udzielonych noclegów w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania (rysunek 1) posiada postaæ wielomianu: Zosta³a ona wytypowana na podstawie analizy wspó³czynnika determinacji, który dla wybranego modelu przyj¹³ najwiêksz¹ wartoœæ, tj. R2 = 0,0264. Obliczony wspó³czynnik determinacji wskazuje, na du ¹ sezonowoœæ zjawiska, gdy funkcja trendu wyjaœnia jego rzeczywisty przebieg jedynie w 2,64%. Rysunek 1. Liczba udzielonych noclegów w obiektach zbiorowego zakwaterowania na terenie S¹decczyzny w latach 2003 i 2004 ród³o: opracowanie w³asne na podstawie materia³ów wewnêtrznych US w Limanowej. 8 Aby jednak dok³adnie to stwierdziæ konieczna jest analiza zjawiska w d³u szym kilkuletnim okresie czasu. 24

27 Wykorzystuj¹c funkcjê trendu obliczono wskaÿniki sezonowoœci (wartoœci wzglêdne) udzielanych noclegów w Powiecie Nowos¹deckim (rysunek 2). Ró nica w sezonowoœci miêdzy lipcem a listopadem siêgnê³a 117 punktów procentowych. Najwiêcej noclegów by³o udzielonych w miesi¹cach letnich: lipcu i sierpniu, co ma zwi¹zek z sezonem wakacyjnym i odpowiednio wy szym natê eniem ruchu turystycznego. W lipcu 2003 udzielono noclegów, a w sierpniu ; analogiczne wartoœci dla roku 2004 wynios³y i noclegów. Najmniej produktywnymi miesi¹cami dla obiektów zakwaterowania zbiorowego okaza³y siê byæ kwiecieñ i listopad. Mimo to nale y odnotowaæ wzrost udzielonych noclegów w tym czasie w roku 2004 w stosunku do roku poprzedniego. Rysunek 2. WskaŸniki sezonowoœci (wartoœci wzglêdne) udzielonych noclegów w obiektach zakwaterowania zbiorowego na terenie S¹decczyzny ród³o:ja w rysunku 1 Spadek liczby udzielonych noclegów ogó³em w 2004 r. w relacji do roku 2003 potwierdzaj¹ równie wskaÿniki zestawione w tabela 1. Œrednie miesiêczne tempo dynamiki w badanym okresie od stycznia 2003 r. do grudnia 2004 r. wynios³o 0, oznacza to, e w ka dym miesi¹cu odnotowano przeciêtny spadek udzielonych noclegów o 1,1624%. Wszystkie wskaÿniki potwierdzi³y du ¹ dynamikê wyra on¹ zmianami wielkoœci zjawiska miêdzy poszczególnymi miesi¹cami, co znalaz³o odzwierciedlenie w obliczonej sezonowoœci. 25

28 Tabela 1. Analiza dynamiki udzielonych noclegów na S¹decczyŸnie w latach 2003 i 2004 Miesi¹c roku Rok Procentowy indeks ³añcuchowy I II , , ,4366 1, III , , ,2304 0, IV , , , , V , , ,7619 1, VI , ,199 99,801 0,99801 VII , , ,814 1,78814 VIII , , ,0429 1, IX , , , , X , ,297 80, ,80703 XI , , , , XII , , ,5586 1, I , , ,5292 1, II , , ,5412 1, III , ,527 60, ,60473 IV , , , , V , , ,6769 1, VI , , ,1564 1, VII , , ,8624 1, VIII , , , , IX , , , , X , , ,9454 0, XI , , ,0426 0, XII , , ,3486 1, ród³o:ja w rysunku 1 Iloœæ udzielonych noclegów Przyrost absolutny Przyrost wzglêdny Tempo wzrostu w % U³amkowy indeks ³añcuchowy Zgodnie z wczeœniejszym za³o eniem nale a³o sprawdziæ, jaki procent turystów nie korzysta³ ze zbiorowej bazy noclegowej powiatu. Na podstawie badania, ruchu turystycznego w Powiecie Nowos¹deckim, przeprowadzonego przez PWSZ w Nowym S¹czu oszacowano, e ok. 60% jego uczestników nie korzysta z oferty zbiorowego zakwaterowania. Znaczn¹ czêœæ tej grupy stanowi³y osoby przebywaj¹ce na terenie powiatu pó³ dnia - 15,14%, w tym turyœci z zagranicy 1,13% oraz przebywaj¹cy ca³y dzieñ bez noclegu, którzy stanowili 17,01% populacji badanej, w tym obcokrajowcy - 0,63%. Grupê t¹ reprezentuj¹ równie turyœci korzystaj¹cy z innych, ni w obiektach zbiorowego zakwaterowania, miejsc noclegowych. Do obiektów tych nale ¹ m.in. kwatery agroturystyczne, w których nocowa³o 4,98% 9 respondentów, a tak e kwatery prywatne, z których skorzysta³o 15,94% populacji badanej. Znaczna czeœæ turystów, bo 7,16% skorzysta³a z innego, ni wy ej wymienione, noclegu na terenie powiatu. Najczêœciej by³y to noclegi u rodziny lub znajomych. Poddaj¹c analizie dane GUS dotycz¹ce udzielonych noclegów w obiektach zakwaterowania zbiorowego w latach 2003 i 2004 mo na wskazaæ typy obiektów, w których odnotowano najwiêksz¹ liczbê udzielonych noclegów (tabela 2). Niew¹tpliwym liderem by³y zak³ady uzdrowiskowe, które w 2003 r. udzieli³y noclegów, co stanowi³o 39,96% wszystkich noclegów udzielonych w Powiecie. W 2004 r. zak³ady uzdrowiskowe udzieli³y noclegów, stanowi³o to 42,29% noclegów ogó³em w obiektach zbiorowego zakwaterowania. Na drugim miejscu znalaz³y siê oœrodki wczasowe, które analogicznie w poszczególnych latach udzieli³y i noclegów, co stanowi³o 20,71% i 22,77% wszystkich noclegów udzielonych w Powiecie. Du ¹ popularnoœci¹ wœród turystów, jeœli chodzi o bazê noclegow¹, w roku 2003 cieszy³y siê pensjonaty. Te obiekty udzieli³y noclegów (14,88%). Rok póÿniej utraci³y swoj¹ pozycjê na rzecz oœrodków szkoleniowo-wypoczynkowych. Odsetek noclegów w tych ostatnich w relacji do ogólnej liczby noclegów w obiektach zakwaterowania zbiorowego wyniós³ 11,40%. 9 Na podstawie badañ ruchu turystycznego w Powiecie Nowos¹deckim przeprowadzonych przez PWSZ w Nowym S¹czu w 2005 r. 26

29 Tabela2. Udzielone noclegi w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania wed³ug miesiêcy i rodzaju obiektu Wyszczególnienie Rok Ogó³em Styczeñ Luty Marzec Kwiecieñ Maj Czerwiec Lipiec Sierpieñ Wrzesieñ PaŸdziernik Listopad Grudzieñ Powiat nowos¹decki Hotele Motele Pensjonaty Inne obiekty hotelowe Domy wycieczkowe Schroniska Schroniska m³odzie owe Szkolne schron. m³odz Oœrodki wczasowe Oœrodki kolonijne Oœrodki szkoleniowo wypoczynkowe Domy pracy twórczej Zespo³y ogólnodostêpnych domków turystycznych Pola biwakowe Zak³ady uzdrowiskowe Pozosta³e niesklasyfikowane ród³o:ja w rysunku 1 27

30 Ruch graniczny Powiatu Nowos¹deckiego Powiat nowos¹decki jest atrakcyjnym turystyczne obszarem, przez, który przebiegaj¹ regionalne szlaki komunikacyjne. Do przejœæ o kluczowym znaczeniu dla ruchu granicznego w Powiecie zalicza siê: przejœcie graniczne Konieczna; przejœcie graniczne Muszynka; przejœcie graniczne Leluchów; przejœcie graniczne Muszyna; przejêci graniczne Piwniczna. S¹ to obiekty graniczne otwarte ca³y rok, charakteryzuj¹ce siê najwiêksz¹ przepustowoœci¹ ruchu granicznego pogranicza polsko-s³owackiego. Do przejœæ granicznych o znaczeniu typowo turystycznym, zwi¹zanym ze szlakami turystycznymi, niemaj¹cymi mo liwoœci odprawiania œrodków transportu nale y zaliczyæ: przejœcie graniczne Wysowa Zdrój 1; przejœcie graniczne Blechnarka; przejœcie graniczne Wysowa Zdrój 2; przejœcie graniczne Milik; przejœcie graniczne Wierchomla Wielka; przejœcie graniczne Piwowarówka. W okresie od 1 czerwca 2003 r. do 30 czerwca 2005 r. granicê pañstwa na omawianym obszarze przekroczy³o osób, w tym obywateli RP wyje d aj¹cych z kraju i obywateli RP wje d aj¹cych do kraju. W tym samym czasie wje d aj¹cych do Polski obcokrajowców by³o Wyje d aj¹cych z naszego kraju, korzystaj¹cych z przejœæ granicznych pogranicza polsko-s³owackiego by³o obywateli innych pañstw. Wœród przejœæ granicznych, na których w omawianym czasie odnotowano najwy - sze natê enie ruchu by³y: Piwniczna ( osób), Leluchów ( osób) i Konieczna ( osób). Traktuj¹c o ruchu turystycznym na przejœciach granicznych pogranicza polsko-s³owackiego nale y wskazaæ na jego sezonowoœæ (rysunek 3). WyraŸnie wiêksze natê enie ruchu mia³o miejsce w miesi¹cach letnich, stosunkowo ni sze w IV kwartale roku, a najni sze w miesi¹cach: styczeñ i luty. Analizuj¹c funkcjê trendu na rysunku 3 trzeba podkreœliæ spadkow¹ tendencjê ruchu turystycznego na rozpatrywanych przejœciach granicznych. Do tego wniosku, nale y podchodziæ z du ¹ doz¹ ostro noœci zwarzywszy na fakt otwartoœci granic pañstw cz³onkowskich Unii, co bez w¹tpienia wp³ywa na mniej precyzyjne ewidencjonowanie tego zjawiska. Wykres potwierdza równie du ¹ dynamikê ruchu turystycznego po 1 maja 2004, tj. po wejœciu do Unii Europejskiej 10 nowych cz³onków, w tym Polski i S³owacji. 28

31 Rysunek 3. Liczba osób przekraczaj¹cych granicê pañstwa polskiego na przejœciach granicznych S¹decczyzny w okresie od 1 czerwca 2003 r. do 30 czerwca 2005 r. ród³o: opracowanie w³asne na podstawie materia³ów wewnêtrznych Stra y Granicznej. W kontekœcie przedstawionych rozwa añ nale y stwierdziæ, i ruch turystyczny na terenie S¹decczyzny nie mo na rozpatrywaæ w oderwaniu od ruchu granicznego. Granicê przekraczaj¹ turyœci zarówno odwiedzaj¹cy Powiat jak i ci, którzy za miejsce swojej podró y wybraj¹ obszar poza S¹decczyzn¹. Obie grupy turystów winny byæ uwzglêdniane przez w³adze regionu, zwa ywszy na daleko id¹ce z tego tytu³u korzyœci. O szerokim ich wymiarze œwiadczy fakt, e adresatami tych profitów s¹ nie tylko w³adze regionu, ale równie podmioty zlokalizowane na tym terenie, w tym jego mieszkañcy. Wa nym, zatem wydaje siê zapewnienie odpowiedniej infrastruktury drogowej, rozumianej nie tylko w kontekœcie jej nawierzchni, ale równie w aspekcie: stacji benzynowych, obiektów gastronomicznych, obiektów noclegowych, przydro nych atrakcji turystycznych mog¹cych przyczyniæ siê do wzrostu atrakcyjnoœci regionu. 29

32 4.3. Potencja³ turystyczny Powiatu Nowos¹deckiego w opinii turystów 1. Charakterystyka respondentów Spoœród badanych turystów przebywaj¹cych na terenie S¹decczyzny 95% to turyœci krajowi, a blisko 5% to obcokrajowcy (tabela 1). Tabela 1. Struktura odwiedzaj¹cych Powiat Nowos¹decki Narodowoœæ Liczba odpowiedzi Procent [%] Obcokrajowcy 210 4,40 Polacy ,60 Razem: ,00 Rysunek 1. Struktura odwiedzaj¹cych Powiat Nowos¹decki 30

33 Wœród goœci krajowych zdecydowanie przewa a³y osoby z województw: ma³opolskiego, mazowieckiego, œl¹skiego i podkarpackiego. Stanowili oni 77,61% turystów krajowych ogó³em (rysunek 2). Rysunek 2. Struktura turystów krajowych wed³ug miejsca zamieszkania 31

34 Analiza przestrzenna przeprowadzona wœród obcokrajowców odwiedzaj¹cych Powiat Nowos¹decki wskazuje, e najwiêcej goœci przyby³o ze S³owacji, Wielkiej Brytanii, Niemiec, USA i Wêgier. Przyjazdy z tych 5 krajów zdecydowanie dominowa³y stanowi¹c 78,57% wszystkich przyjazdów obcokrajowców (rysunek 3). Rysunek 3. Struktura turystów zagranicznych wed³ug wybranych pañstw 32