SBORNÍK RECENZOVANÝCH PŘÍSPĚVKŮ

Transkrypt

1 3. MEZINÁRODNÍ VĚDECKÁ KONFERENCE CESTOVNÍ RUCH, HOTELNICTVÍ A LÁZEŇSTVÍ VE SVĚTLE VĚDECKÉHO VÝZKUMU A PRAXE KARVINÁ KVĚTEN 2014 SBORNÍK RECENZOVANÝCH PŘÍSPĚVKŮ Karviná 2014

2 3. MEZINÁRODNÍ VĚDECKÁ KONFERENCE CESTOVNÍ RUCH, HOTELNICTVÍ A LÁZEŇSTVÍ VE SVĚTLE VĚDECKÉHO VÝZKUMU A PRAXE SBORNÍK RECENZOVANÝCH PŘÍSPĚVKŮ KARVINÁ květen 2014 Slezská univerzita v Opavě Obchodně podnikatelská fakulta v Karviné Univerzitní náměstí 1934/ Karviná ISBN

3 RECENZOVALI: doc. PaedDr. Peter Čuka PhD. Ing. Patrik Kajzar Ph.D. Ing. Miroslava Kostková Ph.D. Ing. Jiří Štindl Ph.D. Ing. Eva Vavrečková Ph.D.

4 MEZINÁRODNÍ VĚDECKÝ VÝBOR Předseda vědeckého výboru: doc. PaedDr. Peter Čuka PhD. Slezská univerzita v Opavě, Obchodně podnikatelská fakulta v Karviné Členové vědeckého výboru: Prof. Eng. Yordanka Alexieva Ph.D. University of Food Technologies Plovdiv, Bulgaria Prof.ATH dr hab. inž. Ryszard Barcik Akademia Techniczno Humanistyczna v Bielsku Białej, Poland Prof. Ing. Marián Gúčik PhD. Ekonomická fakulta Univerzity Mateja Bela v Banskej Bystrici, Slovensko Prof. Ing. František Němec PhD. Vysoká škola technická a ekonomická v Českých Budějovicích Prof. JUDr. Ľudmila Novacká PhD. Obchodná fakulta Ekonomickej univerzity v Bratislave, Slovensko Prof. zw. dr hab. Jerzy Wyrzykowski Uniwersytet Wrocławski, Poland Prof. Dr. Friedrich M. Zimmermann Karl Franzens University of Graz Institut für Geographie und Raumforschung, Austria Doc. Ing. Helena Čierna PhD. Fakulta environmentálnej a výrobnej techniky, Technická univerzita, Zvolen, Slovensko Doc. RNDr. Jan Havrlant CSc. Přírodovědecká fakulta Ostravské univerzity v Ostravě Doc. Ing. Dagmar Jakubíková Ph.D. Vysoká škola hotelová v Praze 8, spol. s r. o. Doc. Ing. Václav Lednický CSc. Slezská univerzita v Opavě, Obchodně podnikatelská fakulta v Karviné Doc. Ing. Pavlína Pellešová Ph.D. Slezská univerzita v Opavě, Obchodně podnikatelská fakulta v Karviné Doc. RNDr. Pavol Plesník PhD. Obchodná fakulta Ekonomickej univerzity v Bratislave, Slovensko Doc. RNDr. Jiří Vaníček CSc. Slezská univerzita v Opavě, Filozoficko-přírodovědecká fakulta v Opavě

5 Doc. RNDr. Alfred Krogmann PhD. Fakulta prírodných vied, Univerzita Konštantína Filozofa v Nitre, Slovensko Ass. Prof. Zygmund Kruczek Ph.D. University School of Physical Education in Cracow Poland PaedDr. Bohuslava Gregorová PhD. Fakulta prírodných vied Univerzity Mateja Bela, Banská Bystrica, Slovensko Mgr. Marian Kulla PhD. Prírodovedecká fakulta Univerzita Pavla Jozefa Šafárika v Košiciach, Slovensko Ing. Lukáš Raszyk náměstek primátora města Karviné

6 ORGANIZAČNÍ VÝBOR: Předseda organizačního výboru: Ing. Miroslava Kostková Ph.D. Členové organizačního výboru: Ing. Eva Vavrečková Ph.D. Ing. Jiří Štindl Ph.D. Ing. Patrik Kajzar Ph.D. Mgr. Klára Václavínková Mgr. Taťána Karásková Ing. Petr Janík Ing. Alena Zedková Lenka Pavelková

7 OBSAH: SOCIAL COMPETENCE OF STUDENT YOUTH AS VALUE AT THE TOURIST LABOUR MARKET 11 Bożena Alejziak, Anna Wilkońska TENDENCJE ZMIAN PRZYJAZDÓW TURYSTÓW ZAGRANICZNYCH W POLSKICH TATRACH W LATACH W ŚWIETLE DANYCH MELDUNKOWYCH SCHRONISKA PTTK MUROWANIEC NA HALI GĄSIENICOWEJ 23 Szymon Biały, Sławomir Dorocki JAZYKOVÁ KOMPETENCE V CESTOVNÍM RUCHU 31 Hanne-Lore Bobáková, Jana Hejtmánková CERTIFIKACE CZECH SPECIALS JAKO JEDNA Z PŘÍLEŽITOSTÍ ZATRAKTIVNĚNÍ RESTAURACÍ V KARVINÉ 39 Gabriela Bordácsová TOURIST FUNCTION IN BORDERLANDS 46 Agnieszka Brzosko-Sermak SACRUM V PÚTNICKÝCH STREDISKÁCH CESTOVNÉHO RUCHU STREDNÉHO SLOVENSKA 52 Patrik Bubelíny PODNIKATELSKÝ KONCEPT V OBORU HOSPITALITY 59 Miroslav Čertík IMPLEMENTÁCIA TEÓRIE UČIACEJ SA ORGANIZÁCIE V PODMIENKACH SLUŽIEB 67 Helena Čierna, Erika Sujová HLAVNÉ PROBLÉMY DISKREPANCIE VZDELANIA A PRAXE V CESTOVNOM RUCHU 74 Peter Čuka REGIONALNE ZRÓŻNICOWANIE POZIOMU ROZWOJU INFRASTRUKTURY TURYSTYCZNEJ W KRAJACH GRUPY WYSZEHRADZKIEJ WEDŁUG WYBRANYCH WSKAŹNIKÓW 79 Sławomir Dorocki, Tomasz Rachwał SÚČASNÝ VÝSKUM CESTOVNÉHO RUCHU NA KATEDRE GEOGRAFIE, GEOLÓGIE A KRAJINNEJ EKOLÓGIE FAKULTY PRÍRODNÝCH VIED UNIVERZITY MATEJA BELA V BANSKEJ BYSTRICI 89 Bohuslava Gregorová REKULTIVACE PRŮMYSLOVÉ KRAJINY KARVINSKA K REKREAČNÍMU VYUŽITÍ 97 Jan Havrlant

8 POTENCIÁL CESTOVNÍHO RUCHU VE VYBRANÝCH ZEMÍCH STŘEDNÍHO VÝCHODU 108 Iveta Hamarneh TRENDY V ROZVOJI LYŽAŘSKÝCH STŘEDISEK A JEJICH VLIV NA CESTOVNÍ RUCH 119 Jiří Helešic ANALÝZA VLIVU DPH NA SEKTOR HOTELNICTVÍ A POHOSTINSTVÍ 132 Jiří Honka VYUŽITÍ SOCIÁLNÍCH SÍTÍ V MARKETINGU VYBRANÝCH UBYTOVACÍCH ZAŘÍZENÍCH V MORAVSKOSLEZSKÉM KRAJI 143 Petr Janík SPOKOJENOST LÁZEŇSKÉHO HOSTA 152 Dagmar Jakubíková, Eliška Vildová KULINÁŘSKÝ CESTOVNÍ RUCH VE VYBRANÉ EVROPSKÉ DESTINACI ŘECKO 164 Patrik Kajzar KOMPARACE KULTURNÍHO TURISMU A REGIONÁLNÍ GASTRONOMIE V TURISTICKÝCH REGIONECH SEVERNÍ A STŘEDNÍ MORAVY 172 Taťána Karásková, Alena Zedková SLUŽBY KONGRESOVÉHO CESTOVNÍHO RUCHU A JEJICH KONKURENČNÍ SPECIFIKACE 184 Miroslava Kostková METHODS AND TOOLS FOR RESEARCHING TOURIST ATTRACTIONS 193 Zygmunt Kruczek HODNOTENIE ZAHRANIČNEJ NÁVŠTEVNOSTI MESTA 205 Marián Kulla, Nikola Nedviďová VYUŽITÍ SOFTWARU STATISTICA PRO ANALÝZU NESTRUKTUROVANÉHO TEXTU NA REZERVAČNÍCH PORTÁLECH 215 Zdena Lustigová, Štěpán Chalupa NOVÉ CESTY MARKETINGU V HOTELNICTVÍ A CESTOVNÍM RUCHU 221 Zdena Lustigová UPLATŇOVANIE SPOLOČENSKEJ ZODPOVEDNOSTI V CESTOVNOM RUCHU SLOVENSKEJ REPUBLIKY 227 Andrej Malachovský KREATIVITA V ROZVOJI REGIÓNOV CESTOVNÉHO RUCHU NA SLOVENSKU 236 Radka Marčeková, Martina Zuskinová

9 VLIV EKONOMICKÉ KRIZE A NÁSLEDNÉ RECESE NA ZMĚNU CHOVÁNÍ MANAGEMENTU V HOTELOVÉM PRŮMYSLU 249 Marek Merhaut PILGRIMAGES AND RELIGIOUS TOURISM OF THE CZECH VIA THE WAY OF ST. JAMES TO SANTIAGO DE COMPOSTELA 258 Franciszek Mróz, Łukasz Mróz, Kamila Ziółkowska-Weiss PŘÍSPĚVEK K ŘÍZENÍ OBLASTI CESTOVNÍHO RUCHU 269 František Němec VÝVOJ ZAMĚSTNANOSTI V SEKTORU UBYTOVÁNÍ, STRAVOVÁNÍ A POHOSTINSTVÍ JAKO JEDNOHO Z ODVĚTVÍ SLUŽEB 279 Pavlína Pellešová DOBRE PRAKTYKI FUNKCJONOWANIA PODZIEMNEGO UZDROWISKA NA PRZYKŁADZIE KOPALNI SOLI W WIELICZCE 293 Monika Płaziak, Anna Irena Szymańska MOTIVÁCIA ÚČASTI NA ORGANIZOVANÝCH PODUJATIACH V CESTOVNOM RUCHU 302 Kristína Pompurová NOVÉ TRENDY DOPYTU V CESTOVNOM RUCHU NEUPONÁHĽANÉ CESTOVANIE 310 Pavol Plesník ZABYTKI WŁOSKIEJ ARCHITEKTURY I BUDOWNICTWA JAKO PRZEDMIOT ZAINTERESOWANIA TURYSTYCZNEGO NA TERENIE AUTONOMICZNEJ REPUBLIKI KRYMU (UKRAINA) ZARYS TEMATYKI 315 Łukasz Quirini-Popławski TYPOLOGIA REGIONÓW TURYSTYCZNYCH KUBY 321 Renata Rettinger NOVÉ MOŽNOSTI VYTVÁŘENÍ TURISTICKÝCH DESTINACÍ V ČESKÉ REPUBLICE 328 Zuzana Stefanovová, Václav Lednický KOMUNIKAČNÍ TECHNIKY 21. STOLETÍ V MARKETINGU CESTOVNÍHO RUCHU 336 Peter Stoličný MÍSTNÍ POPLATKY ZA LÁZEŇSKÝ NEBO REKREAČNÍ POBYT A Z UBYTOVACÍ KAPACITY V ČESKÉ REPUBLICE 345 Petr Studnička MERANIE KONKURENCIESCHOPNOSTI HOTELOV NA SLOVENSKU POUŽITÍM ANALÝZY DÁTOVÝCH OBALOV 350 Katarína Uličná

10 PŠTROSÍ MASO A DALŠÍ PRODUKTY A JEJICH VYUŽITÍ PRO OBOHACENÍ NABÍDKY SLUŽEB STRAVOVACÍCH ZAŘÍZENÍ 359 Klára Václavínková TEORIE PRODUKTIVNÍCH SLUŽEB: KLÍČ K OCENĚNÍ EFEKTŮ LÁZEŇSKÉ PÉČE 366 Arnošt Klesla, Radim Valenčík PROFIL NÁVŠTĚVNÍKA DESTINACE TOULAVA 373 Jiří Vaníček VÝVOJ A PERSPEKTIVY CESTOVNÍHO RUCHU V MSK 386 Vladimír Vavrečka AKTUÁLNÍ SITUACE V ČESKÉM LÁZEŇSTVÍ 397 Eva Vavrečková INBOUND TOURISM FROM CZECH REPUBLIC AND SLOVAKIA TO KRAKÓW 404 Anna Wilkońska FOOTBALL FAN/ TOURIST: A HEDONIST? CONSUMER BEHAVIOUR OF TOURISTS IN KRAKÓW DURING EURO Anna Wilkońska, Katarzyna Rotter-Jarzębińska, Bożena Alejziak PARKI ROZRYWKI JAKO ATRAKCJA TURYSTYCZNA WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO 431 Kamila Ziółkowska-Weiss, Marcin Popiel CESTOVNÍ RUCH Z POHLEDU KLIENTŮ SE SPECIFICKÝMI POTŘEBAMI 440 Dagmar Zorková

11 REGIONALNE ZRÓŻNICOWANIE POZIOMU ROZWOJU INFRASTRUKTURY TURYSTYCZNEJ W KRAJACH GRUPY WYSZEHRADZKIEJ WEDŁUG WYBRANYCH WSKAŹNIKÓW Sławomir Dorocki, Tomasz Rachwał Abstract: Tourism is one of the sectors which begins to have a growing importance in the socioeconomic development of spatial systems of different scales (national, regional and local). Specific importance is the level of development of tourist infrastructure which is a key element of the competitiveness of tourist regions. Therefore, the subject of the paper is regional diversity in the level of development of tourism infrastructure in the Visegrad countries against other European countries, based on selected indicators related to the infrastructure of accommodation, i.e. a number of accommodation, a number of beds in these facilities and an average size of objects measured by a number of beds. The analysis was performed in a dynamic way for the years by NUTS-3 using Eurostat data. Key words: EU regions, tourism, tourism development, Visegrad Group countries, V4 economy 1. Wprowadzenie Turystyka jest jednym z sektorów, który zaczyna mieć coraz większe znaczenie w rozwoju społeczno-gospodarczym układów przestrzennych różnej skali (krajowej, regionalnej i lokalnej). Szczególne znaczenie ma rozwój tego sektora w krajach Europy Środkowej i Wschodniej, które w ostatnich 25 latach, po rozpoczęciu procesu transformacji systemowej, cieszą się coraz większym zainteresowaniem turystów zagranicznych, m.in. dzięki oferowaniu coraz lepszych warunków pobytu i udostępnianiu nowej oferty usług turystycznych. Na szczególną uwagę zasługuje to dynamiczny rozwój oferty gospodarstw agroturystycznych [1,2,3] oraz usług rekreacyjnych, spa i wellness opartych na wodach geotermalnych i mineralnych [4, 5, 6, 7]. W świetle powyższych przesłanek przedmiotem badań jest regionalne zróżnicowanie poziomu rozwoju infrastruktury turystycznej w krajach Grupy Wyszehradzkiej (określanych także jako V4) na tle innych krajów UE oraz Szwajcarii i Norwegii w oparciu o wybrane wskaźniki związane z infrastrukturą noclegową, tj. liczbą obiektów noclegowych, miejsc w tych obiektach oraz średnią wielkością obiektów mierzoną liczbą miejsc noclegowych. Zdaniem P. Raźniaka [9] poziomu rozwoju usług i infrastruktury turystycznej ma duże znaczenie z punktu widzenia rozwoju społeczno-gospodarczego układów lokalnych i regionalnych, a nawet znacząco może wpływać na miejsce danego ośrodka w systemach miast światowych i europejskich. Stanowi on także element konkurencyjności regionów [10], a poziom rozwoju infrastruktury turystycznej jest jednym z podstawowych czynników atrakcyjności turystycznej regionów [11]. Analizę przeprowadzono w ujęciu dynamicznym za lata wg regionów NUTS-3, nazywanych w wielu krajach subregionami. Szczególną uwagę zwrócono na przemiany w latach , czyli okres ogólnoświatowego kryzysu gospodarczego w celu uchwycenia zmian zachodzących m.in. pod wpływem czynników związanych z sytuacją w gospodarcze światowej. Dlatego przyjęto umownie rok 2006 jako rok przedkryzysowy. Należy jednak zwrócić uwagę, że impulsy płynące z otoczenia międzynarodowego są jednymi z wielu czynników wpływających na sektor turystyczny, na co zwraca uwagę wielu autorów [3, 12, 13]. Źródłem danych był Eurostat, jednak dane dla niektórych regionów w wybranych przekrojach czasowych były 79

12 niedostępne. Wykorzystano metody kartograficznej prezentacji i analizy statystycznej zjawisk. 2. Zmiany w zróżnicowaniu przestrzennym liczby obiektów noclegowych W okresie lat w regionach krajów europejskich (należący do UE oraz Norwegii i Szwajcarii) zanotowano systematyczny wzrost średniej liczby obiektów noclegowych na 10 tys. mieszkańców (Ryc. 1). Szczególnie dynamiczny wzrost zanotowano od 2006 r. z poziomu ok. 1,9 do ponad 2,5 w 2011 r. Jednocześnie zauważyć należy coraz mniejsze zróżnicowanie zjawiska, o czym świadczy spadek współczynnika zmienności. Nieco inaczej sytuacja wygląda w regionach krajów V4, w których widoczne są dużo wyższe wskaźniki liczby obiektów noclegowych niż średnio w całej Europie. Niemniej jednak zauważa się tendencję spadkową po 2004 r., po wzroście do 2003 r. z blisko 3,52 do prawie 3,27. Po niewielkim wzroście w latach w okresie kryzysu gospodarczego nastąpił ponowny spadek liczby obiektów na 10 tys. mieszkańców. Jednocześnie obserwuje się spadek współczynnika zmienności, co można interpretować jako odpowiedź na zjawiska kryzysowe z jednej strony spadek lub stagnacja w regionach, gdzie były wysokie wartości wskaźnika, z drugiej strony rozwój usług turystycznych w regionach o niskich wskaźnikach, np. w wyniku rozszerzenia działalności gospodarstw rolnych o agroturystykę. Ryc. 1 Zmiany liczby obiektów noclegowych w regionach Europy (A) i krajów V4 (B) Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane Eurostat. Analiza zróżnicowania przestrzennego wskaźnika w regionach NUTS-3 wskazuje, że w Europie Środkowo-Wschodniej, w tym w szczególności w krajach V4, liczba obiektów noclegowych na 10 tys. mieszkańców jest bardzo niska (Ryc. 2). W większości regionów Polski (szczególnie centralnej), znacznej części regionów Węgier, a także innych krajów byłego bloku wschodniego (Rumunii, Bułgarii, państw bałtyckich) wskaźnik ten jest nawet kilkanaście razy mniejszy od najbardziej rozwiniętych po tym względem regionów Europy, np. Austrii, północnych Włoch, południowej Francji, północno-wschodniej Hiszpanii czy północno-zachodniej Wielkiej Brytanii. Wśród krajów Grupy Wyszehradzkiej nieco wyższe wskaźniki są w Czechach, szczególnie regionach położonych przy Sudetach. Zróżnicowanie wskaźnika w Europie nawiązuje więc do rozmieszczenie najbardziej atrakcyjnych turystycznie regionów Europy, głównie Alp i basenu Morza Śródziemnego. 80

13 Ryc. 2. Liczba obiektów noclegowych na 10 tys. mieszkańców w regionach Europy (średnia dla lat ) Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane Eurostat. Warto przy tym zaznaczyć, że w większości regionów Europy w latach nastąpił spadek tego wskaźnika (Ryc. 3). Wyjątek stanowią tu przede wszystkim. regiony Hiszpanii, Portugalii, Włoch, Grecji, Cypru, Rumunii, Litwy i Łotwy. Z państw V4 na uwagę zasługuje Słowacja, gdzie nastąpił wzrost, w przeciwieństwie do większości regionów pozostałych państw tej grupy. Szczegółowa analiza przemian wskaźnika w okresie przedkryzysowym ( ) i kryzysowym ( ) w regionach V4, wskazuje, że na wzrosty wskaźnika w pierwszym okresie w większości regionów Polski, a także niektórych regionów Czech i Węgier (Ryc. 4). Tylko w Słowacji zanotowano spadek. W drugim analizowanych okresie w większości regionów V4 nastąpił spadek liczby obiektów noclegowych, w żadnym z regionów nie zanotowano dużych wzrostów, a jedynie niewielkie zmiany, świadczące o stagnacji w tym zakresie. 81

14 Ryc. 3. Trend 1 zmian liczby obiektów noclegowych na 10 tys. mieszkańców w regionach Europy w latach r. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane Eurostat. Ryc. 4. Zmiany średniej liczby obiektów noclegowych na 10 tys. mieszkańców w regionach krajów Grupy Wyszehradzkiej w latach oraz Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane Eurostat. 1 Trend obliczono za pomocą aproksymacji metodą najmniejszych kwadratów i wykreśleniu linii regresji. 82

15 3. Zmiany w zróżnicowaniu przestrzennym liczby miejsc noclegowych Podobnie wygląda sytuacja w przypadku wskaźnika liczby miejsc noclegowych na 1 mieszkańca dużo niższymi wskaźnikami charakteryzują się regiony Europy Środkowej i Wschodniej (Ryc. 5). Wyjątek stanowią tu regiony Bułgarii nad Morzem Czarnym. Stosunkowo nieco wyższe niż w przypadku obiektów noclegowych wskaźniki mają także regiony Skandynawii, gdzie dominują raczej duże obiekty. Różnice między najbardziej atrakcyjnymi pod tym względem regionami a tymi najgorzej wyposażonymi w infrastrukturę noclegową są nawet kilkudziesięciokrotne. Z krajów V4 wyższe wskaźniki mają regiony Czech, Słowacji i Węgier niż Polski. Naturalnie najwyższe wskaźniki są w regionach alpejskich i niektórych środziemnomorskich. Ryc. 5. Liczba miejsc noclegowych na mieszkańca w regionach Europy (średnia dla lat ) Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane Eurostat. Analiza tendencji zmian w okresie wskazuje na rosnące wskaźniki w większości regionów Europy Środkowo-Wschodniej, a także Grecji, Hiszpanii, południowych Włoch i północnej Skandynawii (Ryc. 6). Wśród państw V4 spadki nastąpiły głównie w regionach Węgier. Analiza dwóch okresów przemian przedkryzysowego ( ) i kryzysowego ( ), wskazuje, że w regionach Polski w porównaniu z innymi regionami krajów Grupy Wyszehradzkiej występowały wyższe średnioroczne wskaźniki wzrostu liczby miejsc noclegowych, przy czym w drugim okresie wzrosty te były nieco niższe (Ryc. 7). Spadki 83

16 liczby miejsc noclegowych zanotowano głównie w niektórych regionach Węgier i Czech (zarówno w pierwszym jak i drugim analizowanym okresie) oraz pojedynczych regionach Polski i Słowacji (w pierwszym okresie). W drugim okresie wszystkie regiony Polski i Słowacji cechują się przyrostem liczby miejsc noclegowych. Ryc. 6. Trend zmian średniej liczby miejsc noclegowych na mieszkańca w regionach Europy w latach r. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane Eurostat. Ryc. 7 Zmiany średniej liczby miejsc noclegowych na mieszkańca w regionach krajów Grupy Wyszehradzkiej w latach oraz Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane Eurostat. 84

17 Przy generalnej tendencji do zmniejszania się liczby obiektów noclegowych w tej części Europy świadczy to o wzroście liczby większych obiektów i likwidacji mniejszych. Wyraźnie to jest widoczne na wykresie zmiany wielkości obiektów w Europie (Ryc. 8). Od 2003 r. notuje się systematyczny wzrost średniej wielkości obiektów z niecałych 23 do ponad 37 miejsc noclegowych, przy jednoczesnym zmniejszaniu się współczynnika zmienności, co świadczy o upodobnianiu się regionów pod tym względem. Ryc. 8 Zmiany średniej wielkości obiektów wg liczby miejsc noclegowych w Europie w latach Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane Eurostat. Generalnie jednak rzecz ujmując, wielkość obiektów noclegowych w regionach Polski, Czech i Słowacji jest mniejsza niż w regionach państwa skandynawskich oraz typowych destynacjach turystycznych Bułgarii, Rumunii, Chorwacji, Grecji, Hiszpanii i Portugalii (Ryc. 9). Największe obiekty zlokalizowane są w krajach V4 w regionach obejmujących duże metropolie, np. Kraków, Warszawa, Wrocław, Poznań (PL) Praga (CZ), Bratysława (SK). Analiza danych dotyczących zmian wielkości obiektów noclegowych wskazuje, że zmiany te są niewielkie, choć zauważyć należy, że podobnie jak w przypadku pozostałych państw europejskich w krajach V4 odnotowano ciągły wzrost wielkości obiektów noclegowych. Jednakże wzrost wielkości obiektów noclegowych nie wpłynął w wyraźny sposób na zmniejszenie zróżnicowania międzyregionalnego w aspekcie wielkości obiektów turystycznych. Świadczyć to może o trwałości w badanym okresie infrastruktury turystycznej w regionach krajów Grupy Wyszehradzkiej. Oznacza to występowanie odmiennej niż w przypadku pozostałych regionów Europy tendencji, gdzie rozwój zarówno regionów turystycznych, jak i peryferyjnych odbywa się w sposób zrównoważony. Regiony turystyczne w Europie Środkowo-Wschodniej nie osiągnęły jeszcze krytycznego poziomu wyposażenia w infrastrukturę, tak jak miało to miejsce w Europie Zachodniej, gdzie wyraźny jest proces zaniku zróżnicowania międzyregionalnego w aspekcie wielkości obiektów noclegowych, osiągnięty dzięki wzmocnieniu znaczenia regionów peryferyjnych turystycznie. Równocześnie w Europie Środkowo-Wschodniej mamy do czynienia ze wspomnianym powyżej procesem rozlewania się usług turystycznych na obszary wiejskie i satelitarne centrów turystycznych, czego przykładem może być region Podhala lub Krynica-Zdrój w południowej Polsce [5]. 85

18 Ryc. 9 Wielkość obiektów wg liczby miejsc noclegowych w Europie (średnia dla lat ). Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane Eurostat. Ryc. 10 Średnioroczna zmiana wielkość obiektów wg liczby miejsc noclegowych krajów Grupy Wyszehradzkiej w latach oraz Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane Eurostat. Poddając analizie średniorocznej zmiany wielkości obiektów wg liczby miejsc noclegowych krajów Grupy Wyszehradzkiej, zauważalny jest wpływ światowego kryzysu gospodarczego, których zahamował tempo wzrostu wielkości obiektów noclegowych w latach

19 (Ryc. 10). Odnosząc się do początkowej wielkości obiektów noclegowych można zauważyć, że w krajach V4 najszybciej rozwijały się obiekty noclegowe poza regionami centralnymi, np. regionami stołecznymi, takimi jak Warszawa czy innymi dużymi miastami w Polsce, czego przykładem jest Kraków. Rozwój pod tym względem miał więc miejsce głównie w regionach peryferyjnych. 4. Podsumowanie Przeprowadzona analiza wskazała na duże zróżnicowanie w zakresie poziomu rozwoju infrastruktury noclegowej w Europie. W regionach państw V4 liczba obiektów noclegowych w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców jest dużo niższa niż w najbardziej atrakcyjnych pod względem turystycznym regionach Włoch, Austrii, Grecji czy Hiszpanii. Stosunkowo najlepsze wskaźniki w tym względzie z regionów krajów V4 mają Czechy. W większości centralnych regionów Europy obserwuje się trend spadkowy liczby obiektów. Wyjątkiem w tym względzie wśród państwa V4 jest Słowacja, ale dużo silniejsze trendy wzrostowe zanotowano w regionach Hiszpanii, Włoch, Chorwacji czy Grecji. Dynamika wzrostu średniej liczby obiektów noclegowych została w drugim okresie ( ) w regionach krajów V4 zahamowana. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku średniej liczby miejsc noclegowych na mieszkańca. Wskaźniki w tym zakresie w regionach Polski są dużo niższe niż w innych krajach europejskich, ale zauważa się trend wzrostowy w krajach V4, głównie w Polsce, Czechach i Słowacji. W efekcie obserwuje się powszechnie tendencję do wzrostu średniej wielkości obiektów wg liczby miejsc noclegowych w Europie, przy czym średnia wielkość obiektów w państwach V4 jest nadal niższa niż w pozostałych, atrakcyjnych pod względem turystycznym regionach Europy. Jednocześnie należy zauważyć, że w czasie trwającego kryzysu nie obserwuje się znaczącego zmniejszenia się liczby miejsc noclegowych, a jedynie niewielki spadek liczby obiektów. Różnice w zmianach infrastruktury noclegowej pomiędzy dwoma analizowanymi okresami są więc niewielkie. Literatura / References [1] DOROCKI, S., SZYMAŃSKA, A.I., ZDON-KORZENIOWSKA, M., Polskie gospodarstwa agroturystyczne w dobie kryzysu gospodarczego. Przedsiębiorczość Edukacja, 9, [2] DOROCKI, S., RACHWAŁ, T., SZYMAŃSKA, A.I., ZDON-KORZENIOWSKA, M., Spatial Conditions for Agritourism Development on the Example of Poland and France, Current Issues of Tourism Research, 2 (2), [3] DOROCKI, S., SZYMAŃSKA, A.I., ZDON-KORZENIOWSKA, M., Przedsiębiorstwa agroturystyczne w gospodarce opartej na wiedzy, Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 24, [4] ČUKA, P., RACHWAŁ, T., Economic, Touristic and Therapeutic Potential of Natural Water Springs in Slovakia, 13th SGEM GeoConference on Ecology, Economics, Education And Legislation, Albena (Bułgaria), June 16-22, 2013, SGEM2013 Conference Proceedings, Vol. 2, [5] DOROCKI, S., BRZEGOWY, P., Impact of natural resources on the development of spa industry in Krynica-Zdroj. 13th SGEM GeoConference on Ecology, Economics, Education And Legislation, Albena (Bułgaria), June 16-22, 2013, SGEM2013 Conference Proceedings, vol. 2, [6] DEJ, M., HUCULAK, M., JARCZEWSKI, W., 2013, Recreational use of geothermal water in Visegrad Group countries, Krakow: Institute of Urban Development. [7] DEJ M., HUCULAK M., JARCZEWSKI W., Recreational Use of Geothermal Water in Poland and Slovakia, Current Issues of Tourism Research, 3 (1),

20 [8] DRYGLAS D., Spa and Wellness Tourism as a Spatially Determined Product of Health Resorts in Poland, Current Issues of Tourism Research, 2 (2), [9] RAŹNIAK, P. (2013). Zależność pomiędzy miejscem w międzynarodowych hierarchiach miast a poziomem usług turystycznych. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 24, [10] KOZAK, M., Konkurencyjność turystyczna polskich regionów, Studia Regionalne i Lokalne, 3(25)/2006, [11] KOZAK, M., Koncepcje rozwoju turystyki. Studia Regionalne i Lokalne, Nr 1(31)/2008, [12] ZDON-KORZENIOWSKA, M., RACHWAŁ, T., Turystyka w warunkach światowego kryzysu gospodarczego, Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 18, [13] KUREK, S., WACŁAWIK, P., Zróżnicowanie zagranicznej turystyki przyjazdowej w Unii Europejskiej w czasach kryzysu gospodarczego. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 24, Sławomir Dorocki, PhD Pedagogical University of Cracow, Institute of Geography ul. Podchorążych Kraków Poland Sławomir Dorocki graduated from the Pedagogical University of Cracow, with an M.Sc. in geography, and a PhD in history at the Jagiellonian University. Adjunct (assoc. professor) at the Pedagogical University of Cracow, Institute of Geography. Research interests include regional problems and processes of socio-economic regionalization, tourism and knowledgebased economy with particular emphasis on the diversity of Europe, processes of European integration and historical conditions. Tomasz Rachwał, PhD Pedagogical University of Cracow, Institute of Geography ul. Podchorążych Kraków Poland Tomasz Rachwał is economic geographer, the Head of the Department of Entrepreneurship and Spatial Management Institute of Geography, Pedagogical University of Cracow. His research interests focus primarily on the issue of change of the spatial structures of industry, the functioning of various branches of industrial activity, including tourism industry, corporate restructuring and the role of entrepreneurship in the development of spatial systems. 88