Fundusze private equity jako Ÿród³o pozyskiwania kapita³u przez przedsiêbiorstwa w Polsce Fundusze private equity jako Ÿród³o pozyskiwania kapita³u

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Fundusze private equity jako Ÿród³o pozyskiwania kapita³u przez przedsiêbiorstwa w Polsce Fundusze private equity jako Ÿród³o pozyskiwania kapita³u"

Transkrypt

1 Zarz¹dzanie i Finanse Journal of Management and Finance Vol. 13, No. 3/1/2015 Jerzy P. Gwizda³a* Jerzy P. Gwizda³a Fundusze private equity jako Ÿród³o pozyskiwania kapita³u przez przedsiêbiorstwa w Polsce Fundusze private equity jako Ÿród³o pozyskiwania kapita³u Wstêp Fundusze private equity (PE) oraz venture capital (VC) s¹ instrumentami inwestuj¹cymi w prywatne, nienotowane na gie³dzie papierów wartoœciowych przedsiêbiorstwa zazwyczaj w œrednim i d³ugim okresie. Private equity dotyczy szerszego zakresu rynku finansowego i zawiera w sobie takie segmenty, jak: venture capital, finansowanie wykupów mened erskich (buy out capital), mezzanine oraz fundusze nieruchomoœci. Ró nica w interpretacji pojêæ wynika ze specyfiki poszczególnych rynków. Kapita³ z VC inwestowany jest w niepubliczne podmioty bêd¹ce we wczesnej fazie rozwoju. Dodatkowo fundusze oferuj¹ przedsiêbiorstwom pomoc w postaci osoby zarz¹dzaj¹cej inwestor VC staje siê wspólnikiem przedsiêbiorstwa. Prowadzi to do przejêcia przez niego czêœci ryzyka zwi¹zanego z inwestycj¹, a tak e do realizacji wspólnego celu d³ugoterminowego wzrostu wartoœci firmy [Sobañska-Helman, Sieradzan, 2013, s ]. Okres zaanga owania œrodków w tych instrumentach wynosi œrednio 3 10 lat, a pochodz¹cy z nich kapita³ jest Ÿród³em regulowania p³ynnoœci i wykorzystania instrumentów finansowych firm. Cech¹ charakterystyczn¹ dla tych funduszy jest z regu³y wy sze ryzyko towarzysz¹ce transakcjom. Jest ono wynikiem inwestowania w podmioty m³ode lub dopiero wchodz¹ce na rynek. Fundusze PE/VC zbudowane s¹ zwykle z czterech elementów: kapita³u, inwestorów kapita³owych, podmiotu zarz¹dzaj¹cego oraz z przedmiotu inwestycji. Celem badania jest okreœlenie roli funduszy private equity w finansowaniu kapita³u spó³ek prawa handlowego nienotowanych na gie³dzie papierów wartoœciowych w warunkach dynamicznie rozwijaj¹cej siê gospodarki polskiej. W wyniku przegl¹du analizy literatury oraz dokumentów publikowanych przez banki w krajach Unii Europejskiej powsta³o syntetyczne opracowanie przedstawiaj¹ce zadania funduszy private equity we wspó³pracy z przedsiêbiorstwami. * Dr hab., prof. UG, Katedra Finansów i Ryzyka Finansowego, Wydzia³ Zarz¹dzania, Uniwersytet Gdañski, ul. Armii Krajowej 101, Sopot, jgwizdala1@wp.pl

2 22 Jerzy P. Gwizda³a Artyku³ rozszerza i porz¹dkuje wiedzê w zakresie wspó³pracy spó³ek z funduszami PE i pozwala spojrzeæ krytycznie na rozwój tej wspó³pracy. 1. Fundusze private equity jako Ÿród³o pozyskiwania kapita³u Fundusze PE w Polsce s¹ g³ównie funduszami uniwersalnymi, czyli dotycz¹ niemal e wszystkich obszarów gospodarki, z wyj¹tkiem inwestycji w przemys³ ciê ki, nieruchomoœci oraz inwestycje nieetyczne (np. szkodliwe dla œrodowiska i zdrowia, przemys³ tytoniowy oraz zbrojeniowy itp.). Niewielki ich odsetek mo na tak e zaliczyæ do funduszy specjalistycznych, czyli skupiaj¹cych siê na jednym lub kilku konkretnych sektorach (np. fundusze wysokich technologii lub zwi¹zane z projektami niszowymi). Kluczow¹ cech¹, na któr¹ zwracaj¹ uwagê inwestorzy, to perspektywy dynamicznego wzrostu. Zatem wartoœciowe s¹ dla nich przedsiêbiorstwa, które [Grzywacz, Okoñska, 2005, s. 53]: maj¹ kompetentn¹ radê nadzorcz¹, posiadaj¹ konkurencyjn¹ ofertê produktow¹ i przewagê technologiczn¹, szybko siê rozwijaj¹, maj¹ wysoki udzia³ w rynku. Private equity dotyczy inwestycji w ró ne fazy rozwoju przedsiêbiorstwa. Mo na wyró niæ: fazê zasiewu (seed) najwczeœniejsza faza ycia przedsiêbiorstwa, obejmuj¹ca dzia³ania przygotowawcze przed rozpoczêciem dzia³alnoœci; cech¹ charakterystyczn¹ jest tu wysokie ryzyko niepowodzenia projektu, w zwi¹zku z czym inwestorzy zazwyczaj nie wk³adaj¹ w ni¹ du ego kapita³u, rozpoczêcie dzia³alnoœci (start-up) produkt ju istnieje, pomoc inwestora dotyczy przygotowania komercyjnego, wczesny rozwój przedsiêbiorstwo posiada dobry produkt, ale nie ma œrodków do jego ekspansji; firma wykazuje szybko rosn¹ce przychody, ekspansja i dalszy rozwój przedsiêbiorstwo charakteryzuje siê ustabilizowaniem rynkowym, lecz potrzebuje kapita³u do dalszego rozwoju. Inwestycje PE dokonywane mog¹ byæ w formie bezpoœredniej lub poœredniej. Pierwszy rodzaj daje inwestorowi, wraz z zakupem akcji spó³ki, szereg praw, np.: prawo do dywidendy, prawo poboru czy prawo

3 Fundusze private equity jako Ÿród³o pozyskiwania kapita³u 23 g³osu podczas walnego zgromadzenia. Z drugiej strony, inwestycje w sposób bezpoœredni zapewniaj¹ jedynie udzia³ w zysku wypracowanym przez fundusz. Finansowanie bezpoœrednie tworz¹ inwestycje osób indywidualnych lub ich grupy, udostêpniaj¹c kapita³ przedsiêbiorstwom o wysokim potencjale rozwojowym, obarczonym wysokim ryzykiem. Jest to rynek nieformalny niepodlegaj¹cy œcis³emu unormowaniu, a ich inwestorów nazywa siê business angels (inwestorzy nieformalni) [Tamowicz, 2007, s. 8]. S¹ oni doœwiadczonymi przedsiêbiorcami posiadaj¹cymi kapita³, decyduj¹cymi siê na zainwestowanie go na kilka lat w udzia³y ma³ych i œrednich przedsiêbiorstw dzia³aj¹cych na rynku niepublicznym, bêd¹cych we wczesnej fazie rozwoju [Tamowicz, 2007, s. 57]. Tablica 1. Metody finansowania w funduszach PE Finansowanie bezpoœrednie Fundusze PE Finansowanie poœrednie anio³owie biznesu zorientowane na projekt zorientowane na fundusz spó³ka amortyzacyjna spó³ka doradcza spó³ka maklerska niezale ny fundusz PE/VC zale ny fundusz PE/VC czêœciowo zale ny fundusz z udzia³em instytucji publicznych ród³o: Opracowanie w³asne na podstawie: [Guide on Private Equity and Venture Capital for Entrepreneurs, 2007, s. 12]. Teoretyczna ró nica miêdzy anio³ami biznesu a standardowymi funduszami PE polega na tym, e pierwsi z wymienionych nie posiadaj¹ zaplecza specjalistów analizuj¹cych inwestycje. Wiêkszoœæ obowi¹zków realizuj¹ samodzielnie, w zwi¹zku z czym mog¹ zajmowaæ siê jedynie kilkoma projektami jednoczeœnie [Grzywacz, 2013, s. 204]. Wraz ze wzrostem dywersyfikacji form finansowania postrzeganie business angel jako anio³a biznesu uleg³o delikatnej zmianie. Faktycznym inwestorem jest tzw. angel fund a nie osoba fizyczna. Bardzo czêsto anio³owie biznesu przynale ¹ do sieci (SAB), czyli wyspecjalizowanych instytucji ich zrzeszaj¹cych. Do ich zadañ nale y m.in.: identyfikowanie inwestorów,

4 24 Jerzy P. Gwizda³a kojarzenie projektów z inwestorami, prowadzenie baz danych, us³ugi doradcze i szkoleniowe, organizowanie forum, w celu zaprezentowania przez przedsiêbiorców biznesplanów. W Polsce funkcjonuje 10 sieci anio³ów biznesu: 3 w Katowicach, 2 w Warszawie i po jednej w Szczecinie, Lublinie, odzi, Wroc³awiu i Krakowie. Polscy business angels preferuj¹ inwestycje od 3 do 5 lat oraz w przedziale z³. Preferencje odnoœnie do fazy rozwoju przedsiêbiorstwa s¹ doœæ równomiernie roz³o one (rysunek 1). Najwiêksze zainteresowanie jest odnotowane przez start up. Mo e byæ to spowodowane bardzo wysokim mo liwym do osi¹gniêcia zyskiem, przy jednoczeœnie ni szym ni przy seed poziomie ryzyka. Rysunek 1. Preferowane przez anio³ów biznesu fazy przedsiêbiorstwa w 2012 roku ród³o: Opracowanie w³asne na podstawie materia³ów banku KBC z Brukseli. Analizuj¹c preferencje inwestorów pod k¹tem bran owym, mo na zauwa yæ, e: 100% SAB w 2012 roku wykazywa³o chêci przeznaczania kapita³u na: telekomunikacjê, media i multimedia, internet oraz biotechnologiê i farmacjê, 86% na ochronê œrodowiska oraz ochronê zdrowia, 71% na przemys³ paliwowo-energetyczny, software, przemys³ komputerowy, automatykê i robotykê, chemiê oraz us³ugi oparte na wiedzy, 29% na przemys³ spo ywczy.

5 Fundusze private equity jako Ÿród³o pozyskiwania kapita³u 25 Instytucja anio³ów biznesu w Polsce to wci¹ inicjatywa rozwijaj¹ca siê. Wed³ug szacunku PolBAN (sieæ anio³ów biznesu) w 2010 roku w Polsce by³o ok potencjalnych business angel. 2. Poœrednie inwestycje na rynku PE Poœrednie inwestycje na rynku private equity polegaj¹ na kupowaniu tytu³ów uczestnictwa funduszy PE/VC, czyli inwestor nie jest bezpoœrednio zaanga owany w proces inwestycyjny, ale wykorzystuje poœrednika pod postaci¹ funduszu [Pruchnicka-Grabias, Szel¹gowska, 2006, s. 65]. Poœrednicy lokuj¹ zgromadzone pieni¹dze na rzecz inwestorów, ale w swoim imieniu. Fundusze PE mo na podzieliæ na cztery kategorie: fundusze niezale ne zarz¹dzaj¹ kilkoma funduszami pochodz¹cymi z ró nych Ÿróde³, gdzie aden z akcjonariuszy nie ma dominuj¹cego udzia³u; najbardziej popularne wœród innych kategorii, fundusze zale ne za³o yciel jest g³ównym udzia³owcem, fundusze czêœciowo zale ne podmioty zwi¹zane z instytucjami finansowymi, ale dzia³aj¹ce niezale nie, fundusze z udzia³em instytucji publicznych fundusze zarz¹dzaj¹ce œrodkami pochodz¹cymi ze Ÿróde³ publicznych. Niew¹tpliwymi zaletami funduszy PE s¹ przede wszystkim [Pietraszewski, 2007, s. 92]: pozyskiwanie kapita³u niezale nie od fazy, w jakiej znajduje siê przedsiêbiorstwo, wsparcie d³ugofalowe w przeciwieñstwie do banku nie zwracaj¹ uwagi na teraÿniejszoœæ (nie wymagaj¹ dostarczenia np. sprawozdañ finansowych), ale na przysz³oœci, brak koniecznoœci wykorzystania zabezpieczeñ inwestorzy PE akceptuj¹ brak zabezpieczenia projektu w zamian za wy sz¹ premiê za ryzyko, poprawa wizerunku firmy korzystaj¹cej z PE, udostêpnienie przedsiêbiorstwu know-how w zakresie finansów, zarz¹dzania, marketingu oraz kontaktów biznesowych, brak systematycznych wp³at œrodków pieniê nych na rzecz funduszy. Z drugiej strony fundusze te posiadaj¹ tak e wady: stosunkowo wysoki koszt pozyskania œrodków, ograniczenie swobody dzia³ania przedsiêbiorcy, zwiêkszenie liczby obowi¹zków koniecznoœæ sporz¹dzania raportów i analiz, okresowe zwo³ywanie rady nadzorczej itp.,

6 26 Jerzy P. Gwizda³a podzia³ z funduszem wypracowanych zysków, okresowy charakter inwestycji. Podstawow¹ ró nic¹ pomiêdzy finansowaniem kapita³u przedsiêbiorstw funduszami private equity a kredytami bankowymi jest to, i fundusze udostêpniaj¹ œrodki przedsiêbiorstwom nowo powsta³ym lub tym, które krótko funkcjonuj¹ na rynku. Banki natomiast niechêtnie podejmuj¹ siê udzielania kredytów inwestycyjnych podmiotom m³odym, dlatego okreœlaj¹ wewnêtrznie granice wieku firmy. Dodatkowo fundusze private equity finansuj¹ projekty ryzykowne bez koniecznoœci ubiegania siê o zabezpieczenia. W przypadku banków im wiêksze ryzyko, tym wymagane s¹ wy sze zabezpieczenia. Na korzyœæ banków przemawia ogólny koszt finansowania inwestycji, który jest mniejszy ni w przypadku funduszy. Wynika to z faktu, i przedsiêbiorstwa korzystaj¹ce z PE dziel¹ siê wypracowanym zyskiem z inwestorami. Kolejn¹ mo liw¹ do wskazania ró nic¹ jest wskaÿnik zaanga owania kapita³odawcy w zarz¹dzaniu. Przedsiêbiorstwo pozostaje niezale ne, korzystaj¹c z kredytu bankowego, a przy funduszach swoboda jest ograniczana. Wskazane ró nice zestawiono w tablicy 2. Tablica 2. Podstawowe ró nice miêdzy PE a kredytem bankowym Kryteria Private Equity Kredyt bankowy Wiek przedsiêbiorstwa Ryzyko Zakres zaanga owania kapita³odawcy w strukturê przedsiêbiorstwa Wypracowane zyski ród³o: Opracowanie w³asne. Przedsiêbiorstwa nowe i krótko istniej¹ce na rynku Du e; brak koniecznoœci ustanawiania zabezpieczeñ Du y Koniecznoœæ podzia³u z inwestorami Przedsiêbiorstwa istniej¹ce na rynku od kilku lat Du e, przy koniecznoœci ustanawiania zabezpieczeñ aden Zachowywane wewn¹trz przedsiêbiorstwa Proces inwestycyjny PE/VC polega na przep³ywie kapita³u miêdzy inwestorami, funduszami i przedsiêbiorstwami. Mo na go podzieliæ na nastêpuj¹ce etapy [Wrzesiñski, 2006, s ]:

7 Fundusze private equity jako Ÿród³o pozyskiwania kapita³u 27 pozyskiwanie œrodków pieniê nych (aktywizacja funduszy), selekcja przedsiêbiorstw, strukturyzacja transakcji, nadzorowanie w³aœcicielskie, wyjœcie z inwestycji. Pierwszym krokiem do pozyskania kapita³u z funduszy jest precyzyjne przygotowanie dokumentu zawieraj¹cego dok³adny opis firmy i potrzeb kapita³owych. Jest on poddany wnikliwej analizie przez inwestorów, a nastêpnie odrzucany lub akceptowany. Gdy propozycja zostanie rozpatrzona pozytywnie, dochodzi do spotkania przedsiêbiorców i inwestorów, co oznacza wstêpn¹ akceptacjê projektu. W tym czasie przeprowadzane jest dok³adne badanie firmy due dilligence, sk³adaj¹ce siê z analizy biznesowej, audytu finansowego i prawnego, analizy organizacyjnej czy te badania technologii i ochrony œrodowiska. Jeœli przedsiêbiorstwo zostanie uznane za dobre do wspó³pracy, nastêpuje kolejny etap negocjacje, podczas których ustala siê warunki inwestycji (okreœlenie udzia³ów stron, podzia³ stron i obowi¹zków, uzgodnienie ceny akcji itp.). Kapita³ private equity pochodzi od wielu podmiotów, które ró ni¹ siê od siebie przedmiotem dzia³alnoœci i form¹ prawn¹. G³ównymi dawcami kapita³u s¹: banki, fundusze emerytalne, firmy ubezpieczeniowe, przedsiêbiorstwa, agencje rz¹dowe, fundacje, instytucje publiczne, organizacje non profit, osoby prywatne, instytuty naukowe itp. Banki to jeden z najwiêkszych inwestorów PE w Polsce. Poprzez zaanga owanie œrodków w PE banki maj¹ na celu rozszerzenie dzia³alnoœci inwestycyjnej, pozyskanie nowych klientów, a co za tym idzie, zwiêkszenie zysku. Ponadto pewne jest, e we wskazanych latach najwiêkszymi inwestorami by³y fundusze PE (20%), fundacje (12%), fundusze emerytalne (8,6%) oraz banki (8,2%) [Sobañska-Helman, Sieradzan, 2013, s. 337]. Rynek private equity w 2012 roku by³ okresem aktywnej dzia³alnoœci i ciekawych transakcji. Najwiêksz¹ z nich by³a sprzeda firmy LuxMed (dostawcy us³ug medycznych) za 400 mln euro. Wartoœæ PE w 2012 roku wynios³a ogó³em tys. euro i by³a ona najwy sza od 2008 roku, 97% spoœród tej wartoœci nale a³o do transakcji buy-out, natomiast zaledwie 3% do transakcji venture capital. Jak mo na zaobserwowaæ, spad³a ona wielokrotnie w czasach kryzysu, natomiast od roku 2010 powoli odbudowuje siê (rysunek 2).

8 28 Jerzy P. Gwizda³a Rysunek 2. Wartoœæ rynku PE w latach (w tys. euro) ród³o: Opracowanie w³asne na podstawie materia³ów banku KBC z Brukseli. Analizuj¹c 2012 rok, mo na zauwa yæ, e fundusze PE/VC bardziej skupia³y siê na zarz¹dzaniu spó³kami portfelowymi i powiêkszaniu ich wartoœci ni na przeprowadzaniu nowych inwestycji. Wartoœæ rozpoczêtych inwestycji krajowych spad³a prawie o 20%, wynosz¹c 1,8 mld z³ (tablica 3). Tablica 3. Inwestycje oraz wartoœæ œrodków pozyskanych przez fundusze private equity dzia³aj¹ce w Polsce w latach (w mln z³) Wyszczególnienie Wartoœæ inwestycji krajowych funduszy PE/VC, z tego: na rynku krajowym na rynku zagranicznym Wartoœæ inwestycji zagranicznych funduszy PE/VC w Polsce Wartoœæ œrodków pozyskanych przez krajowe fundusze PE/VC w roku Liczba przedsiêbiorstw, które otrzyma³y finansowanie od krajowych funduszy PE/VC Liczba przedsiêbiorstw, w których krajowe fundusze PE/VC zakoñczy³y inwestycje Relacja wartoœci inwestycji krajowych funduszy PE/VC do PKB (w %) ,2 0,1 0,2 0,1 ród³o: Opracowanie w³asne na podstawie raportów KNF za lata

9 Fundusze private equity jako Ÿród³o pozyskiwania kapita³u 29 W skali europejskiej sytuacja przedstawia³a siê podobnie: wartoœæ rozpoczêtych inwestycji europejskich, w stosunku do roku poprzedniego, spad³a o 21,6% i ukszta³towa³a siê na poziomie 36,9 mld euro. Fundusze, zarówno w Polsce, jak i w Europie, skoncentrowane by³y na inwestycjach lokalnych. Powodem tego by³ trwaj¹cy kryzys zad³u eniowy wystêpuj¹cy w niektórych pañstwach strefy euro, a tak e obawy przed pogarszaniem siê sytuacji ekonomicznej w Europie. Na podstawie badañ z 2012 roku mo na stwierdziæ, e czêœciej wnioskowano o finansowanie z funduszu ni w roku poprzednim. Wynika to z restrykcyjnej polityki kredytowej stosowanej przez banki wzglêdem ma³ych i œrednich firm. Mimo to, ze wzglêdu na spowolnienie gospodarcze, wnioski te by³y bardziej szczegó³owo analizowane, co czêsto skutkowa³o odmow¹ udzielania œrodków z funduszy private equity. W analizowanym roku inwestycje private equity w Polsce by³y najwiêksze w porównaniu do reszty pañstw Europy Œrodkowo-Wschodniej. Wartoœæ inwestycji zrealizowanych przez fundusze w Polsce stanowi³a 62% ogó³u z tego regionu. Private equity stanowi alternatywne Ÿród³o pozyskania kapita³u przez przedsiêbiorstwa. Nie stanowi jednak konkurencji dla kredytu inwestycyjnego, ze wzglêdu na ró ne fazy ycia przedsiêbiorstwa, które finansuj¹. Nie nale y zatem oczekiwaæ, i wzrost lub spadek zainteresowania funduszami PE wp³ynie na popyt na kredyt bankowy. Zakoñczenie Fundusze private equity w Polsce s¹ obecnie aktywnymi i doœwiadczonymi uczestnikami rynku finansowego, oferuj¹cymi szeroki zakres rozwi¹zañ dotycz¹cych finansowania inwestycji przedsiêbiorstw. Mimo to wci¹ dostosowuj¹ siê do zachodz¹cych zmian, co objawia siê stosowaniem nowoczesnych rozwi¹zañ, które odpowiadaj¹ coraz bardziej wymagaj¹cym przedsiêbiorcom. Polskie Towarzystwo Inwestorów Kapita³owych definiuje PE jako inwestycje na niepublicznym rynku kapita³owym, w celu osi¹gniêcia œrednio- i d³ugoterminowych zysków z przyrostu wartoœci kapita³u. Private equity mo e byæ wykorzystywane na rozwój nowych produktów i technologii, zwiêkszenie kapita³u obrotowego, przejmowanie spó³ek lub te na poprawê i wzmocnienie bilansu spó³ki. S¹ to najczêœciej inwestycje dokonywane we wczesnych fazach rozwoju przedsiêbiorstw, s³u ¹ce uruchomieniu danej spó³ki lub jej ekspansji [Zasêpa, 2013, s. 86]. Fundusze PE oferuj¹ wsparcie kapita³owe ma³ym, ale ju prê nie funkcjonuj¹cym spó³kom. Jeœli pomys³ na biznes zyska uznanie zespo³u

10 30 Jerzy P. Gwizda³a inwestycyjnego funduszu, to firma mo e liczyæ na dofinansowanie w wysokoœci od kilku do nawet kilkudziesiêciu milionów euro. W zamian za to fundusz zostaje udzia³owcem firmy, przejmuj¹c czêsto du o ponad 50% jej udzia³ów. Ulubione obszary inwestycyjne PE to tradycyjnie telekomunikacja, informatyka, produkcja filmowa i biotechnologie, ale znaczna czêœæ funduszy interesuje siê te tradycyjnymi bran ami. W przypadku inwestycji funduszy PE w du e i stabilne spó³ki minimalna wartoœæ inwestycji wynosi co najmniej kilkanaœcie milionów euro, a w praktyce nierzadko spotyka siê inwestycje przekraczaj¹ce 100 mln euro. Pomys³ funduszy PE na zarobek to przejêcie firmy, jej restrukturyzacja, ewentualne po³¹czenie z innym podmiotem, a nastêpnie zyskowna sprzeda zainteresowanemu inwestorowi. Poszukuj¹c œrodków na rozwój firmy, nale y dok³adnie przeanalizowaæ rynek funduszy PE, bo ka dy z nich prowadzi inn¹ politykê inwestycyjn¹. Opisane wyniki analizy maj¹ charakter cz¹stkowy i stanowi¹ fragment szerszych badañ prowadzonych przez autora. Literatura 1. Grzywacz J. (red.) (2013), Finanse przedsiêbiorstwa, Wydawnictwo SGH, Warszawa. 2. Grzywacz J., Okoñska A. (2005), Venture capital a potrzeby kapita³owe ma³ych i œrednik przedsiêbiorstw, Wydawnictwo SGH, Warszawa. 3. Guide on Private Equity and Venture Capital for Entrepreneurs (2007), EVCA Special Paper, European Private Equity&Venture Capital Association, November. 4. Pietraszewski M. (2007), Proces inwestycyjny realizowany przez fundusze private equity, Wyd. Wy szej Szko³y Humanistyczno-Ekonomicznej we W³oc³awku, W³oc³awek. 5. Pruchnicka-Grabias I. (2010), Inwestycje alternatywne, CeDeWu, Warszawa. 6. Pruchnicka-Grabias I., Szel¹gowska A. (red.) (2006), Finansowanie dzia- ³alnoœci gospodarczej w Polsce. Wybrane aspekty, CeDeWu, Warszawa. 7. Sobañska-Helman K., Sieradzan P. (2013), Inwestycje private equity/venture capital, Wydawnictwo Key Text, Warszawa. 8. Szel¹gowska A. (2011), Wspó³czesna bankowoœæ korporacyjna, CeDeWu, Warszawa. 9. Turowicz P. (2004), Venture capital kapita³ na start, Polska Agencja Rozwoju Przedsiêbiorczoœci, Warszawa.

11 Fundusze private equity jako Ÿród³o pozyskiwania kapita³u Tamowicz P. (2007), Business Angels. Pomocna d³oñ kapita³u, Polska Agencja Rozwoju Przedsiêbiorczoœci, Warszawa. 11. Wrzesiñski M. (2006), Kapita³ podwy szonego ryzyka: proces inwestycyjny i efektywnoœæ, Wydawnictwo SGH, Warszawa. 12. Zasêpa P. (2013), Zarz¹dzanie ryzykiem portfela przez fundusze venture capital i private eqity, CeDeWu, Warszawa. Streszczenie Fundusze private equity (PE) oraz venture capital (VC) s¹ instrumentami inwestuj¹cymi w prywatne, nienotowane na gie³dzie papierów wartoœciowych przedsiêbiorstwa zazwyczaj w œrednim i d³ugim okresie. Private equity dotyczy szerszego zakresu rynku finansowego i zawiera w sobie takie segmenty, jak: venture capital, finansowanie wykupów mened erskich (buy out capital), mezzanine oraz fundusze nieruchomoœci. PE w Polsce s¹ g³ównie funduszami uniwersalnymi, czyli dotycz¹ niemal e wszystkich obszarów gospodarki, z wyj¹tkiem inwestycji w przemys³ ciê ki, nieruchomoœci oraz inwestycje nieetyczne (np. szkodliwe dla œrodowiska i zdrowia, przemys³ tytoniowy czy zbrojeniowy itp.). Niewielki odsetek mo na tak e zaliczyæ do funduszy specjalistycznych, czyli skupiaj¹cych siê na jednym lub kilku konkretnych sektorach (np. fundusze wysokich technologii lub zwi¹zane z projektami niszowymi). Kluczow¹ cech¹, na któr¹ uwagê zwracaj¹ inwestorzy, to perspektywy dynamicznego wzrostu. S³owa kluczowe kapita³, fundusz, inwestor, instrument finansowy Private equity funds as a source of capital for companies in Poland (Summary) Private equity (PE) funds and venture capital (VC) are investment instruments in private, unlisted on Stock Exchange, business usually in medium and in long term. Private equity involves a broader range of financial market and it includes the segments such as venture capital, financing management buyouts (buy-out capital), mezzanine and real estate funds. Private equity in Poland are mainly universal funds, which concern almost every sector of economy, apart from investment in heavy industry, real estate and unethical investment (e.g. harmful to the environment and health, tobacco or military industry). A small percentage may be also include in specialized funds, namely those that focus on one or a few specific sectors (eg. High-tech funds or project-related niche). A key feature for investors are prospects for dynamic growth. Keywords capital, fund, investor, financial instrument

Fundusze private equity jako źródło pozyskiwania kapitału przez przedsiębiorstwa w Polsce

Fundusze private equity jako źródło pozyskiwania kapitału przez przedsiębiorstwa w Polsce Jerzy P. Gwizdała * Fundusze private equity jako źródło pozyskiwania kapitału przez przedsiębiorstwa w Polsce Wstęp Fundusze private equity (PE) oraz venture capital (VC) są instrumentami inwestującymi

Bardziej szczegółowo

Finansowanie innowacji. Innowacje w biznesie wykład 4

Finansowanie innowacji. Innowacje w biznesie wykład 4 Finansowanie innowacji Innowacje w biznesie wykład 4 Źródła finansowania innowacji Kapitał własny Finansowanie wewnętrzne samofinansowanie skumulowanego zysku odpisy amortyzacyjne ciche rezerwy inne Kapitał

Bardziej szczegółowo

CAPITAL VENTURE. Jak zdobyć mądry kapitał? Krajowy Fundusz Kapitałowy 24 maja 2012. Piotr Gębala

CAPITAL VENTURE. Jak zdobyć mądry kapitał? Krajowy Fundusz Kapitałowy 24 maja 2012. Piotr Gębala VENTURE CAPITAL Jak zdobyć mądry kapitał? Piotr Gębala Krajowy Fundusz Kapitałowy 24 maja 2012 Agenda Źródła kapitału na rozwój Fundusze VC w Polsce KFK i fundusze VC z jego portfela Źródła kapitału a

Bardziej szczegółowo

Finansowanie wzrostu przez venture capital

Finansowanie wzrostu przez venture capital Finansowanie wzrostu przez venture capital Barbara Nowakowska Polskie Stowarzyszenie Inwestorów Kapitałowych CAMBRIDGE PYTHON Warszawa 22, 23 maja 2007r. PE/VC - Definicje Private equity dostarcza kapitału

Bardziej szczegółowo

Finansowanie Venture Capital: Wady i Zalety

Finansowanie Venture Capital: Wady i Zalety Finansowanie Venture Capital: Wady i Zalety Barbara Nowakowska Polskie Stowarzyszenie Inwestorów Kapitałowych Poznań, 22 września 2007 r. 1. Fundusze venture capital 2. Finansowanie innowacji 2 Definicje

Bardziej szczegółowo

Źródła finansowania rozwoju przedsiębiorstw

Źródła finansowania rozwoju przedsiębiorstw www.psab.pl Źródła finansowania rozwoju przedsiębiorstw Przemysław Jura Prezes Zarządu Instytutu Nauk Ekonomicznych i Społecznych Koordynator zarządzający Ponadregionalną Siecią Aniołów Biznesu - Innowacja

Bardziej szczegółowo

Bariery i stymulanty rozwoju rynku Venture Capital w Polsce

Bariery i stymulanty rozwoju rynku Venture Capital w Polsce Bariery i stymulanty rozwoju rynku Szymon Bula Wiceprezes Zarządu Association of Business Angels Networks 25 maja 2012 Fazy rozwoju biznesu Zysk Pomysł Seed Start-up Rozwój Dojrzałość Zysk Czas Strata

Bardziej szczegółowo

Rynek kapitałowy. jak skutecznie pozyskać środki na rozwój. Gdańsk Styczeń 2014

Rynek kapitałowy. jak skutecznie pozyskać środki na rozwój. Gdańsk Styczeń 2014 Rynek kapitałowy jak skutecznie pozyskać środki na rozwój Gdańsk Styczeń 2014 Plan spotkania Kapitał na rozwój firmy Możliwości pozyskania finansowania na rozwój Kapitał z Giełdy specjalna oferta dla małych

Bardziej szczegółowo

VENTURE CAPITAL. Finansowe instrumenty wsparcia innowacyjnych przedsiębiorstw. Piotr Gębala Prezes Zarządu Warszawa, 26 maja 2010

VENTURE CAPITAL. Finansowe instrumenty wsparcia innowacyjnych przedsiębiorstw. Piotr Gębala Prezes Zarządu Warszawa, 26 maja 2010 VENTURE CAPITAL Finansowe instrumenty wsparcia innowacyjnych przedsiębiorstw Piotr Gębala Prezes Zarządu Warszawa, 26 maja 2010 Wybrane źródła kapitału / instrumenty wsparcia Agendy rządowe/fundacje finansujące

Bardziej szczegółowo

Źródła finansowania start-upów. Szymon Kurzyca Lewiatan Business Angels

Źródła finansowania start-upów. Szymon Kurzyca Lewiatan Business Angels h Źródła finansowania start-upów Szymon Kurzyca Lewiatan Business Angels Źródła finansowania pomysłów Bez początkowego zaangażowania w przedsięwzięcie własnych środków finansowych pozyskanie finansowania

Bardziej szczegółowo

Źródła finansowania a etap rozwoju przedsiębiorstwa

Źródła finansowania a etap rozwoju przedsiębiorstwa Źródła finansowania a etap rozwoju przedsiębiorstwa Sieci Inwestorów Kapitałowych (Aniołów Biznesu) na świecie Roma Toft, MAEŚ Kraków, r. Agenda 1. Fazy rozwoju a finansowanie przedsięwzięcia - problemy

Bardziej szczegółowo

MIĘDZYNARODOWE FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW

MIĘDZYNARODOWE FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW MIĘDZYNARODOWE FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW Anna Chmielewska FINANSOWANIE KAPITAŁOWE Międzynarodowe Finanse Przedsiębiorstw, Wykład 5 1 Korzyści i ryzyka finansowania kapitałowego Zazwyczaj spółka może pozyskać

Bardziej szczegółowo

Rola funduszy venture capital w finansowaniu innowacji

Rola funduszy venture capital w finansowaniu innowacji Rola funduszy venture capital w finansowaniu innowacji Konferencja pt. Badania naukowe na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu VI Konferencja uczelniana Poznań, 08.06.2015 dr Aleksandra Szulczewska-Remi

Bardziej szczegółowo

Venture Capital - kapitalna sprawa

Venture Capital - kapitalna sprawa Venture Capital - kapitalna sprawa Kinga Stanisławska Partner Zarządzający Experior Venture Fund PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROJEKTU WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI

Bardziej szczegółowo

Zwiększanie dynamiki rozwoju przedsiębiorczości i innowacji w regionie w oparciu o kapitał prywatny

Zwiększanie dynamiki rozwoju przedsiębiorczości i innowacji w regionie w oparciu o kapitał prywatny Zwiększanie dynamiki rozwoju przedsiębiorczości i innowacji w regionie w oparciu o kapitał prywatny - z doświadczeń regionalnej sieci aniołów biznesu przy Lubelskiej Fundacji Rozwoju Lubelska Sieć Aniołów

Bardziej szczegółowo

INWESTYCJA W START-UP

INWESTYCJA W START-UP INWESTYCJA W START-UP Jacek Bzdurski Kierownik Komitetu Inwestycyjnego KRAJOWA IZBA GOSPODARCZA 00-074 Warszawa, ul. Trębacka 4; tel.: (022) 63 09 668, 63 09 650; e-mail: kigmed@kig.pl; www.kig.pl AGENDA

Bardziej szczegółowo

Tomasz Łasecki. Pomorskie Forum Przedsiębiorczości 2012

Tomasz Łasecki. Pomorskie Forum Przedsiębiorczości 2012 Tomasz Łasecki Pomorskie Forum Przedsiębiorczości 2012 1.Inwestycje Aniołów Biznesu 2.Sieci Aniołów Biznesu 3.Zasady współpracy z Siecią AMBER 4.Proces inwestycyjny 5.Błędy szukających finansowania Źródło:

Bardziej szczegółowo

Finansowanie projektów wczesnych faz rozwoju. MCI Management SA

Finansowanie projektów wczesnych faz rozwoju. MCI Management SA Finansowanie projektów wczesnych faz rozwoju Dziedziny projekty wczesnych faz rozwoju Biotechnologia Lifescience Medtech Fundraising Biotechnologia Tools - Europa for IP Polska Wegry Austria Irlandia Holandia

Bardziej szczegółowo

Jak pozyskać wsparcie finansowe od anioła biznesu?

Jak pozyskać wsparcie finansowe od anioła biznesu? Jak pozyskać wsparcie finansowe od anioła biznesu? Monika Gancarewicz Gdynia, 26 maja 2011 r. Kim jest anioł biznesu: inwestor prywatny, przedsiębiorca lub menedŝer, inwestujący własny kapitał w ciekawe

Bardziej szczegółowo

Finansowanie bez taryfy ulgowej

Finansowanie bez taryfy ulgowej Finansowanie bez taryfy ulgowej Czego oczekują inwestorzy od innowacyjnych przedsiębiorców? Barbara Nowakowska Polskie Stowarzyszenie Inwestorów Kapitałowych CambridgePython Warszawa 28 marca 2009r. Definicje

Bardziej szczegółowo

Finansowanie bez taryfy ulgowej

Finansowanie bez taryfy ulgowej Finansowanie bez taryfy ulgowej Czego oczekują inwestorzy od innowacyjnych przedsiębiorców? Barbara Nowakowska Polskie Stowarzyszenie Inwestorów Kapitałowych CambridgePython Warszawa 26 kwietnia 2008r.

Bardziej szczegółowo

Źródła finansowania start-upów

Źródła finansowania start-upów Źródła finansowania start-upów dr hab. Tomasz Wiśniewski, prof. US Instytut Zarządzania Finansami Fundacja Naukowa Plan Fazy rozwoju firmy, źródła finansowania, ryzyko a udziały w firmie Przykład Na co

Bardziej szczegółowo

Wsparcie finansowe innowacji

Wsparcie finansowe innowacji Wsparcie finansowe innowacji Aniołowie Biznesu Fundusze kapitału zalążkowego 1 Poziom nakładó w Kapitał inwestycyjny problem luki kapitałowej w rozwoju innowacyjnych przedsięwzięć Dolina śmierci (Powstawanie

Bardziej szczegółowo

Partner w komercjalizacji innowacji. POLSKA AULA 19 kwietnia 2006

Partner w komercjalizacji innowacji. POLSKA AULA 19 kwietnia 2006 Partner w komercjalizacji innowacji POLSKA AULA 19 kwietnia 2006 INWESTORZY Inwestorzy BAS budowali biznesy od fazy start-up i osiągnęli w tym zakresie jedne z najbardziej spektakularnych sukcesów na polskim

Bardziej szczegółowo

Jak skutecznie pozyskać kapitał od inwestorów?

Jak skutecznie pozyskać kapitał od inwestorów? Jak skutecznie pozyskać kapitał od inwestorów? Szymon Kurzyca Warszawa, 8 października2013 r. Rynek early stage Cykl rozwoju biznesu Zysk Badanie Zasiew Rozwój Wdrożenie Wzrost Dojrzałość Pomysł Seed

Bardziej szczegółowo

- jako alternatywne inwestycje rynku kapitałowego.

- jako alternatywne inwestycje rynku kapitałowego. Fundusze hedgingowe i private equity - jako alternatywne inwestycje rynku kapitałowego. Dr Małgorzata Mikita Wyższa Szkoła a Handlu i Prawa im. R. Łazarskiego w Warszawie Do grupy inwestycji alternatywnych

Bardziej szczegółowo

Finansowanie innowacji. Adrian Lis

Finansowanie innowacji. Adrian Lis 2011 Finansowanie innowacji Adrian Lis Plan prezentacji Część teoretyczna Wewnętrzne i zewnętrzne źródła finansowania innowacji Programy wspierające innowacyjność Część praktyczna Główne problemy i najlepsze

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka ma³ych przedsiêbiorstw w województwach lubelskim i podkarpackim w 2004 roku

Charakterystyka ma³ych przedsiêbiorstw w województwach lubelskim i podkarpackim w 2004 roku 42 NR 6-2006 Charakterystyka ma³ych przedsiêbiorstw w województwach lubelskim i podkarpackim w 2004 roku Mieczys³aw Kowerski 1, Andrzej Salej 2, Beata Æwierz 2 1. Metodologia badania Celem badania jest

Bardziej szczegółowo

Ocena funkcjonowania podatkowej grupy kapita³owej Ocena funkcjonowania podatkowej grupy kapita³owej

Ocena funkcjonowania podatkowej grupy kapita³owej Ocena funkcjonowania podatkowej grupy kapita³owej Zarz¹dzanie i Finanse Journal of Management and Finance Vol. 13, No. 3/1/2015 ukasz Furman* ukasz Furman Ocena funkcjonowania podatkowej grupy kapita³owej Ocena funkcjonowania podatkowej grupy kapita³owej

Bardziej szczegółowo

Wp³yw sekurytyzacji aktywów na kszta³towanie siê wybranych wskaÿników finansowych

Wp³yw sekurytyzacji aktywów na kszta³towanie siê wybranych wskaÿników finansowych GPDRK URCMI MINERLNYMI Tom 22 2006 Zeszyt 1 PTRYCJ B K*, RMN MGD**, TDEUZ NY*** p³yw sekurytyzacji aktywów na kszta³towanie siê wyranych wskaÿników finansowych ³owa kluczowe Górnictwo wêgla kamiennego,

Bardziej szczegółowo

Fundusze venture capital jako wsparcie kapitałowe dla innowacyjnych MSP

Fundusze venture capital jako wsparcie kapitałowe dla innowacyjnych MSP Fundusze venture capital jako wsparcie kapitałowe dla innowacyjnych MSP Konferencja pt. Potęga rozwoju rozwój do potęgi. Drogi innowacyjnych MSP po kapitał Poznań, 27.11.2014 dr Aleksandra Szulczewska-Remi

Bardziej szczegółowo

PFR Starter FIZ Nabór funduszy venture capital

PFR Starter FIZ Nabór funduszy venture capital Nabór funduszy venture capital PFR Ventures wspiera projekty wysokiego ryzyka Finansowanie venture capital szansą na rozwój start-upów Inwestycje w start-upy na wczesnych etapach rozwoju, począwszy od

Bardziej szczegółowo

Uniwersytet w Białymstoku Wydział Ekonomiczno-Informatyczny w Wilnie SYLLABUS na rok akademicki 2009/2010 http://www.wilno.uwb.edu.

Uniwersytet w Białymstoku Wydział Ekonomiczno-Informatyczny w Wilnie SYLLABUS na rok akademicki 2009/2010 http://www.wilno.uwb.edu. SYLLABUS na rok akademicki 009/010 Tryb studiów Studia stacjonarne Kierunek studiów Ekonomia Poziom studiów Pierwszego stopnia Rok studiów/ semestr Rok III / semestr VI Specjalność Bez specjalności Kod

Bardziej szczegółowo

Anioły Biznesu Finanse na start. V Pomorskie Forum Przedsiębiorczości 13-14 maja 2010 roku Gdynia

Anioły Biznesu Finanse na start. V Pomorskie Forum Przedsiębiorczości 13-14 maja 2010 roku Gdynia Anioły Biznesu Finanse na start V Pomorskie Forum Przedsiębiorczości 13-14 maja 2010 roku Gdynia Anioł biznesu kto to jest? AniołBiznesu to osoba prywatna wspierająca firmy będące na wczesnych etapach

Bardziej szczegółowo

11, 12 października 2011

11, 12 października 2011 11, 12 października 2011 WROCŁAW Hotel Mercure Panorama DZIEŃ I 11 października 2011r. Konferencja Naukowo- Informacyjna Ponadregionalnej Sieci Aniołów Biznesu- Innowacja 11.30 12.00 Rejestracja uczestników,

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie płynnością finansową w inwestycjach Aniołów Biznesu. Warszawa, 24 kwietnia 2012 roku

Zarządzanie płynnością finansową w inwestycjach Aniołów Biznesu. Warszawa, 24 kwietnia 2012 roku www.psab.pl Zarządzanie płynnością finansową w inwestycjach Aniołów Biznesu Warszawa, 24 kwietnia 2012 roku Kim jest Anioł Biznesu? to inwestor kapitałowy, który angażuje własne środki finansowe w rozwój

Bardziej szczegółowo

Skorzystanie z funduszy venture capital to rodzaj małżeństwa z rozsądku, którego horyzont czasowy jest z góry zakreślony.

Skorzystanie z funduszy venture capital to rodzaj małżeństwa z rozsądku, którego horyzont czasowy jest z góry zakreślony. Skorzystanie z funduszy venture capital to rodzaj małżeństwa z rozsądku, którego horyzont czasowy jest z góry zakreślony. Jedną z metod sfinansowania biznesowego przedsięwzięcia jest skorzystanie z funduszy

Bardziej szczegółowo

czyli Piotr Baran Koło Naukowe Cash Flow

czyli Piotr Baran Koło Naukowe Cash Flow Bądź tu mądry człowieku!!! czyli Jak inwestować w czasie kryzysu finansowego??? Piotr Baran Koło Naukowe Cash Flow Możliwości inwestowania Konserwatywne : o Lokaty o Obligacje o Fundusze inwestycyjne o

Bardziej szczegółowo

Zbigniew Krzewiński krzew@man.poznan.pl

Zbigniew Krzewiński krzew@man.poznan.pl Finansowanie dłużne i finansowanie kapitałowe wprowadzenie do warsztatów nt. Venture Capital 22.09.07 Zbigniew Krzewiński krzew@man.poznan.pl Plan prezentacji 1. Modele ekspansji firmy 2. Ryzyko a oczekiwana

Bardziej szczegółowo

Program wsparcia funduszy kapitału zalążkowego

Program wsparcia funduszy kapitału zalążkowego Program wsparcia funduszy kapitału zalążkowego Tomasz Sypuła Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości 19 września 2006r. Plan prezentacji Co to jest fundusz kapitału zalążkowego? Cel udzielanego wsparcia

Bardziej szczegółowo

Zasady finansowania procesu komercjalizacji wejście, współpraca, wyjście

Zasady finansowania procesu komercjalizacji wejście, współpraca, wyjście Paweł Głodek Paweł Pietras Zasady finansowania procesu komercjalizacji wejście, współpraca, wyjście Proces inwestycyjny VC Pozyskiwanie ofert Wstępne zapoznanie się z projektem Odrzucone projekty i niezrealizowane

Bardziej szczegółowo

KAPITAŁ WYSOKIEGO RYZYKA

KAPITAŁ WYSOKIEGO RYZYKA KAPITAŁ WYSOKIEGO RYZYKA VC/PE SZANSĄ NA ROZWÓJ Przemysław Jura Prezes Zarządu, Instytut Nauk Ekonomicznych i Społecznych InvestExpo, Warszawa, 24 maja 2012 Potrzeby kapitałowe IPO Venture Capital Private

Bardziej szczegółowo

2013-12-05. Cykl rozwoju biznesu. Zysk Badanie Zasiew Rozwój Wdrożenie Wzrost Dojrzałość. Czas. - CFs

2013-12-05. Cykl rozwoju biznesu. Zysk Badanie Zasiew Rozwój Wdrożenie Wzrost Dojrzałość. Czas. - CFs Cykl rozwoju biznesu Zysk Badanie Zasiew Rozwój Wdrożenie Wzrost Dojrzałość Pomysł Seed Start - up Ekspansja + CFs 0 Czas - CFs 1 2013-12-05 Finansowanie Środki własne, rodzina, przyjaciele Inkubatory

Bardziej szczegółowo

Możliwość uzyskania kapitału na sfinansowanie ryzykownych projektów

Możliwość uzyskania kapitału na sfinansowanie ryzykownych projektów W celu skorzystania z tej możliwości finansowania swojej działalności niezbędne jest zrozumienie jego idei, zalet i wad oraz związanych z nim procedur. W ciągu ostatnich kilku lat notujemy wzrost zainteresowania

Bardziej szczegółowo

MODELE INWESTYCYJNE JAK MINIMALIZOWAĆ RYZYKO. Michał Przybyłowski Gdańsk, 14 luty 2014

MODELE INWESTYCYJNE JAK MINIMALIZOWAĆ RYZYKO. Michał Przybyłowski Gdańsk, 14 luty 2014 MODELE INWESTYCYJNE JAK MINIMALIZOWAĆ RYZYKO Michał Przybyłowski Gdańsk, 14 luty 2014 RYZYKA INWESTYCYJNE Zaniechanie działań Działanie na szkodę Błędna strategia Brak motywacji Czynniki niezależne Brak

Bardziej szczegółowo

ANDRZEJ KUCIŃSKI Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Gorzowie Wielkopolskim

ANDRZEJ KUCIŃSKI Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Gorzowie Wielkopolskim ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 768 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 63 2013 ANDRZEJ KUCIŃSKI Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Gorzowie Wielkopolskim FUNDUSZE KAPITAŁU PODWYŻSZONEGO

Bardziej szczegółowo

Pozabankowe źródła finansowania przedsiębiorstw

Pozabankowe źródła finansowania przedsiębiorstw Pozabankowe źródła finansowania przedsiębiorstw Inwestycje zalążkowe mechanizm finansowania wczesnych faz rozwojowych przedsiębiorstw Wykład M. Gajewski (2016) Przedmiot wykładu Przedmiot: Tło problematyki

Bardziej szczegółowo

Akademia Młodego Ekonomisty

Akademia Młodego Ekonomisty Akademia Młodego Ekonomisty Sposoby finansowania działalności przedsiębiorstw Albert Tomaszewski Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 23 listopada 2016 r. Cele finansowania Finansowanie działalności przedsiębiorstw

Bardziej szczegółowo

Studia niestacjonarne WNE UW Rynek kapitałowy

Studia niestacjonarne WNE UW Rynek kapitałowy Studia niestacjonarne WNE UW Rynek kapitałowy Architektura rynku kapitałowego w Polsce 10 października 2011 Założenia: Rynek kapitałowy to rynek funduszy średnio i długoterminowych Rynek kapitałowy składa

Bardziej szczegółowo

JESSICA doświadczenia BGK jako Funduszu Rozwoju Obszarów Miejskich na przykładzie Wielkopolski preferencyjne finansowanie zwrotne rozwoju miast

JESSICA doświadczenia BGK jako Funduszu Rozwoju Obszarów Miejskich na przykładzie Wielkopolski preferencyjne finansowanie zwrotne rozwoju miast JESSICA doświadczenia BGK jako Funduszu Rozwoju Obszarów Miejskich na przykładzie Wielkopolski preferencyjne finansowanie zwrotne rozwoju miast Marek Rudnicki Departament Programów Europejskich Warszawa,

Bardziej szczegółowo

OPIS FUNDUSZY OF/ULM3/1/2013

OPIS FUNDUSZY OF/ULM3/1/2013 OPIS FUNDUSZY OF/ULM3/1/2013 Spis treści Opis Ubezpieczeniowego Funduszu Kapitałowego ING Perspektywa 2020 3 Opis Ubezpieczeniowego Funduszu Kapitałowego ING Perspektywa 2025 6 Opis Ubezpieczeniowego Funduszu

Bardziej szczegółowo

BBI Capital NFI S.A.

BBI Capital NFI S.A. BBI Capital NFI S.A. Inwestujemy w innowacje Praktyczne aspekty współpracy z funduszem VC Piotr Sławski Poznań 22.09.2007r. Kim jesteśmy? Grupa inwestycyjna powołana do życia w latach 90-tych przez zaprzyjaźnionych

Bardziej szczegółowo

Preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach ramowych UE

Preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach ramowych UE Preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach ramowych UE Arkadiusz Lewicki Dyrektor Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej Związek Banków Polskich

Bardziej szczegółowo

PFR Starter. Dowiedz się, jak założyć własny fundusz VC

PFR Starter. Dowiedz się, jak założyć własny fundusz VC PFR Starter Dowiedz się, jak założyć własny fundusz VC Chcesz inwestować w startupy? Zrób to z nami! Nasze cele do 2,5x Asymetrii zysku dla Inwestorów Prywatnych funduszu VC Finansowanie start-upów Rozwój

Bardziej szczegółowo

Wsparcie polskiego rynku venture capital w Programie ramowym CIP 2007-2013

Wsparcie polskiego rynku venture capital w Programie ramowym CIP 2007-2013 Wsparcie polskiego rynku venture capital w Programie ramowym CIP 2007-2013 Joanna Dąbrowska Chorzów, 7 kwietnia 2011 r. Strumienie finansowania MŚP 2007-2013 Krajowe programy operacyjne np. PO IG, PO IiŚ,

Bardziej szczegółowo

Preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach ramowych UE

Preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach ramowych UE Preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach ramowych UE Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów UE Projekt Enterprise Europe Network Central Poland jest współfinansowany

Bardziej szczegółowo

Akademia Młodego Ekonomisty

Akademia Młodego Ekonomisty Akademia Młodego Ekonomisty Finansowanie działalności przedsiębiorstwa dr Piotr Stobiecki Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 8 listopada 2012 r. Plan wykładu ; ; ; IV.Studium. 2 przedsiębiorstwa Czym jest

Bardziej szczegółowo

Finansowanie zewnętrzne startupów i spółek dostępne instrumenty i narzędzia

Finansowanie zewnętrzne startupów i spółek dostępne instrumenty i narzędzia Finansowanie zewnętrzne startupów i spółek dostępne instrumenty i narzędzia Kinga Stanisławska, Partner Zarządzający, Współzałożyciel EVF Marzena Bielecka, Partner Zarządzający, Współzałożyciel EVF Warszawa,

Bardziej szczegółowo

Konferencja Ponadregionalnej Sieci Aniołów Biznesu Innowacja Wrocław, 17 października 2012 r.

Konferencja Ponadregionalnej Sieci Aniołów Biznesu Innowacja Wrocław, 17 października 2012 r. www.psab.pl Konferencja Ponadregionalnej Sieci Aniołów Biznesu Innowacja Wrocław, 17 października 2012 r. Przemysław Jura Prezes Zarządu Instytutu Nauk Ekonomicznych i Społecznych Koordynator zarządzający

Bardziej szczegółowo

There is talent. There is capital. Start in Poland.

There is talent. There is capital. Start in Poland. There is talent. There is capital. Start in Poland. Polska gospodarka nieustannie się rozwija jak wynika z najnowszych prognoz Banku Światowego: jej wzrost przyspieszy do 3,3% w 2017 r., z 2,8% w 2016

Bardziej szczegółowo

Finanse na rozwój firmy możliwości i sposoby pozyskania

Finanse na rozwój firmy możliwości i sposoby pozyskania Finanse na rozwój firmy możliwości i sposoby pozyskania Możliwości pozyskania środków pieniężnych Przedsiębiorstwo Finansowanie Aktywa Trwałe Aktywa Obrotowe Pasywa Kapitały Własne Kapitał Obcy Kapitał

Bardziej szczegółowo

WPROWADZENIE. fundusz brał udział w 18 projektach inwestycyjnych realizując od początku działalności stopę zwrotu IRR ponad 40%

WPROWADZENIE. fundusz brał udział w 18 projektach inwestycyjnych realizując od początku działalności stopę zwrotu IRR ponad 40% 2 CZERWCA 211 WPROWADZENIE IIF S.A. jest wiodącym funduszem technologicznym wczesnego etapu, inwestującym na terenie Polski i Europy Środkowo-Wschodniej obszarami zainteresowania inwestycyjnego IIF są

Bardziej szczegółowo

OPIS FUNDUSZY OF/ULM4/1/2012

OPIS FUNDUSZY OF/ULM4/1/2012 OPIS FUNDUSZY OF/ULM4/1/2012 Spis treści Opis Ubezpieczeniowego Funduszu Kapitałowego ING Perspektywa 2020 3 Opis Ubezpieczeniowego Funduszu Kapitałowego ING Perspektywa 2025 6 Opis Ubezpieczeniowego Funduszu

Bardziej szczegółowo

Które spółki z sektora czystych technologii mogą liczyć na inwestycje kapitałowe funduszy klasy Venture Capital/Private Equity?

Które spółki z sektora czystych technologii mogą liczyć na inwestycje kapitałowe funduszy klasy Venture Capital/Private Equity? Które spółki z sektora czystych technologii mogą liczyć na inwestycje kapitałowe funduszy klasy Venture Capital/Private Equity? Giza Polish Ventures 1 Cleantech w obszarze zainteresowań VC Europa jest

Bardziej szczegółowo

Od naukowca do milionera, czyli komercjalizacja projektów naukowych

Od naukowca do milionera, czyli komercjalizacja projektów naukowych Od naukowca do milionera, czyli komercjalizacja projektów naukowych Early stage investors kluczowy element rozwoju technologicznych start-upów. Szymon Kurzyca Szymon Kurzyca Od 2008 Ekspert Inwestycyjny

Bardziej szczegółowo

Dowiedz się, jak założyć własny fundusz VC

Dowiedz się, jak założyć własny fundusz VC Dowiedz się, jak założyć własny fundusz VC Chcesz inwestować w startupy? Zrób to z nami! Nasze cele do 2,5x Asymetrii zysku dla Inwestorów Prywatnych funduszu VC Finansowanie start-upów Rozwój ekosystemu

Bardziej szczegółowo

Instrumenty kapitałowe UE wspierające innowacyjność polskiego biznesu

Instrumenty kapitałowe UE wspierające innowacyjność polskiego biznesu Instrumenty kapitałowe UE wspierające innowacyjność polskiego biznesu Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej Warszawa, 25.04.2019 r. Działalność Krajowego Punktu

Bardziej szczegółowo

MIROSŁAWA CAPIGA. m #

MIROSŁAWA CAPIGA. m # MIROSŁAWA CAPIGA m # Katowice 2008 SPIS TREŚCI WSTĘP 11 CZĘŚĆ I DWUSZCZEBLOWOŚĆ SYSTEMU BANKOWEGO W POLSCE Rozdział 1 SPECYFIKA SYSTEMU BANKOWEGO 15 1.1. System bankowy jako element rynkowego systemu finansowego

Bardziej szczegółowo

Opis szkolenia. Dane o szkoleniu. Program. BDO - informacje o szkoleniu

Opis szkolenia. Dane o szkoleniu. Program. BDO - informacje o szkoleniu Opis szkolenia Dane o szkoleniu Kod szkolenia: 242710 Temat: Środki na rozwój firmy, jak je pozyskać? - alternatywne źródła, praktyczne warsztaty 22-23 Czerwiec Warszawa, Centrum Konferencyjne Rondo 1,

Bardziej szczegółowo

Wsparcie na starcie Michał Olszewski Poznań, 27 października 2007. www.seedfund.pl, e-mail: biuro@seedfund.pl

Wsparcie na starcie Michał Olszewski Poznań, 27 października 2007. www.seedfund.pl, e-mail: biuro@seedfund.pl Wsparcie na starcie Michał Olszewski Poznań, 27 października 2007 AGENDA Business Angel Seedfund Inwestor zewnętrzny dla kogo? Rady O BUSINESS ANGEL SEEDFUND (BAS) BAS to prywatny fundusz inwestycyjny

Bardziej szczegółowo

Fundusze private equity - akceleratorem rozwoju firmy (cz. 1)

Fundusze private equity - akceleratorem rozwoju firmy (cz. 1) Fundusze private equity - akceleratorem rozwoju firmy (cz. 1) Fundusze private equity (PE) szukają dziś głównie firm mających szansę na międzynarodową działalność lub wzrost eksportu. Zagraniczni inwestorzy

Bardziej szczegółowo

CZYM JEST INWESTOWANIE ANIELSKIE I DLACZEGO WARTO TO ROBIĆ Z BLACK SWAN FUND? Forum Rozwoju Mazowsza Warszawa, 26 października 2017

CZYM JEST INWESTOWANIE ANIELSKIE I DLACZEGO WARTO TO ROBIĆ Z BLACK SWAN FUND? Forum Rozwoju Mazowsza Warszawa, 26 października 2017 CZYM JEST INWESTOWANIE ANIELSKIE I DLACZEGO WARTO TO ROBIĆ Z BLACK SWAN FUND? Forum Rozwoju Mazowsza Warszawa, 26 października 2017 Kim jesteśmy? Klub Inwestorek Indywidualnych Start-upy Kim jesteśmy?

Bardziej szczegółowo

Przedsiębiorczość akademicka. Spółki spin-off i spin-out. 10 lipca 2008 r.

Przedsiębiorczość akademicka. Spółki spin-off i spin-out. 10 lipca 2008 r. Przedsiębiorczość akademicka Spółki spin-off i spin-out Uwarunkowania prawne: -Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (DZ.U. Nr 164 poz. 1365 z poźn. zmianami) -Ustawa z dnia 15 września

Bardziej szczegółowo

Bogdan Nogalski*, Anna Wójcik-Karpacz** Sposoby motywowania pracowników ma³ych i œrednich przedsiêbiorstw

Bogdan Nogalski*, Anna Wójcik-Karpacz** Sposoby motywowania pracowników ma³ych i œrednich przedsiêbiorstw Bogdan Nogalski*, Anna Wójcik-Karpacz** Sposoby motywowania pracowników ma³ych i œrednich przedsiêbiorstw Artyku³ zawiera rozwa ania zwi¹zane ze sposobami motywowania pracowników w sektorze MŒP. Autorzy

Bardziej szczegółowo

Randka z inwestorem. Piotr Berliński Łukasz Felsztukier Fudusz StartMoney

Randka z inwestorem. Piotr Berliński Łukasz Felsztukier Fudusz StartMoney Jungle Web - Łódź, 22.03.2012r. Randka z inwestorem Czyli marketing pomysłów w praktyce Piotr Berliński Łukasz Felsztukier Fudusz StartMoney Centrum Innowacji Akcelerator Technologii Fundacja Uniwersytetu

Bardziej szczegółowo

KOMUNIKATY. Anita Wojtaœ* Pracownicy z internetu. Kandydat w sieci

KOMUNIKATY. Anita Wojtaœ* Pracownicy z internetu. Kandydat w sieci KOMUNIKATY Anita Wojtaœ* Pracownicy z internetu Oferty pracy umieszczane online to tylko jeden z wielu sposobów poszukiwania pracowników przez internet. Gama us³ug e-rekrutacyjnych stale siê poszerza,

Bardziej szczegółowo

Formy działalności gospodarczej. Finansowanie i ryzyko.

Formy działalności gospodarczej. Finansowanie i ryzyko. Formy działalności gospodarczej. Finansowanie i ryzyko. dr Rafał Lipniewicz Uniwersytet Wrocławski Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Rok akademicki 2017/2018 Formy prawne działalności gospodarczej

Bardziej szczegółowo

1 INWESTOWANIE PODSTAWOWE POJĘCIA

1 INWESTOWANIE PODSTAWOWE POJĘCIA SPIS TREŚCI WSTĘP... 11 Rozdział 1 INWESTOWANIE PODSTAWOWE POJĘCIA... 13 1.1. Uwagi wstępne... 13 1.2. Pojęcie inwestycji ujęcie w różnych kontekstach... 14 1.2.1. Inwestowanie w kontekście ekonomicznym...

Bardziej szczegółowo

Oferta Giełdy Papierów Wartościowych - Główny Rynek GPW, NewConnect i Catalyst. Marzec 2012

Oferta Giełdy Papierów Wartościowych - Główny Rynek GPW, NewConnect i Catalyst. Marzec 2012 Oferta Giełdy Papierów Wartościowych - Główny Rynek GPW, NewConnect i Catalyst. Marzec 2012 GŁÓWNY RYNEK AKCJI GPW Kapitalizacja spółek na GPW (mld zł) Spółki krajowe (mld zł) Spółki zagraniczne (mld zł)

Bardziej szczegółowo

FUNDUSZE PRIVATE EQUITY Z PERSPEKTYWY BANKU

FUNDUSZE PRIVATE EQUITY Z PERSPEKTYWY BANKU FUNDUSZE PRIVATE EQUITY Z PERSPEKTYWY BANKU Michał Popiołek, mbank Michał Surowski, Société Générale październik 2015, Warszawa CO KRĘCI TYM ŚWIATEM dług netto EBITDA wycena mnożnik 2 WSPÓŁPRACA FUNDUSZY

Bardziej szczegółowo

Przedstawienie największego funduszu funduszy w Europie Środkowo-Wschodniej

Przedstawienie największego funduszu funduszy w Europie Środkowo-Wschodniej Przedstawienie największego funduszu funduszy w Europie Środkowo-Wschodniej XIII Międzynarodowe Sympozjum pt. Własność przemysłowa w innowacyjnej gospodarce Startupy i co dalej? Zespół Ventures 07.09.2017

Bardziej szczegółowo

Zwrotne formy finansowania INWESTYCJI

Zwrotne formy finansowania INWESTYCJI Zwrotne formy finansowania INWESTYCJI grudzień 2012 r. MARR - oferta dla przedsiębiorczych Wspieranie starterów - projekty edukacyjne, szkolenia, punkty informacyjne, doradztwo, dotacje na start Ośrodek

Bardziej szczegółowo

FORMULARZ ZGŁOSZENIA KATALIZATOR INWESTYCJI

FORMULARZ ZGŁOSZENIA KATALIZATOR INWESTYCJI FORMULARZ ZGŁOSZENIA KATALIZATOR INWESTYCJI Formularz zamówienia prosimy odesłać faksem na nr 22 314 14 10 1. Część ogólna 1.1. Podstawowe dane firmy A. WYPEŁNIA PRZEDSIĘBIORCA PROSZĘ ZAŁĄCZYĆ KOPIĘ AKTUALNEGO

Bardziej szczegółowo

Finansowanie działalności przedsiębiorstwa

Finansowanie działalności przedsiębiorstwa Akademia Młodego Ekonomisty Uniwersytet w Białymstoku 10 listopada 2016 r. Finansowanie działalności przedsiębiorstwa Sposoby finansowania działalności przedsiębiorstwa dr Ewa Tokajuk mgr Natalia Tuchlińska

Bardziej szczegółowo

Fundusze Kapitałowe brakującym ogniwem w. ekologicznych? Warszawa, 15 czerwca 2012

Fundusze Kapitałowe brakującym ogniwem w. ekologicznych? Warszawa, 15 czerwca 2012 Fundusze Kapitałowe brakującym ogniwem w finansowaniu przedsięwzięć ekologicznych? Warszawa, 15 czerwca 2012 Główne źródła finansowania Subsydia: dotacje i pożyczki preferencyjne (koszt: od - 100% do 5,5%

Bardziej szczegółowo

Wspó³zale noœci wystêpuj¹ce w zarz¹dzaniu ryzykiem finansowym w przedsiêbiorstwie Wspó³zale noœci wystêpuj¹ce w zarz¹dzaniu ryzykiem finansowym...

Wspó³zale noœci wystêpuj¹ce w zarz¹dzaniu ryzykiem finansowym w przedsiêbiorstwie Wspó³zale noœci wystêpuj¹ce w zarz¹dzaniu ryzykiem finansowym... Andrzej Szopa * Andrzej Szopa Wspó³zale noœci wystêpuj¹ce w zarz¹dzaniu ryzykiem finansowym w przedsiêbiorstwie Wspó³zale noœci wystêpuj¹ce w zarz¹dzaniu ryzykiem finansowym... Wstêp Ryzyko finansowe jest

Bardziej szczegółowo

INNOWACJE NA RYNKU FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH W POLSCE W LATACH 2004 2010

INNOWACJE NA RYNKU FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH W POLSCE W LATACH 2004 2010 INNOWACJE NA RYNKU FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH W POLSCE W LATACH 2004 2010 Artykuł został powicony identyfikacji oraz charakterystyce nowych funduszy inwestycyjnych, które zostały utworzone w Polsce w latach

Bardziej szczegółowo

MIÊDZYNARODOWY STANDARD REWIZJI FINANSOWEJ 520 PROCEDURY ANALITYCZNE SPIS TREŒCI

MIÊDZYNARODOWY STANDARD REWIZJI FINANSOWEJ 520 PROCEDURY ANALITYCZNE SPIS TREŒCI MIÊDZYNARODOWY STANDARD REWIZJI FINANSOWEJ 520 PROCEDURY ANALITYCZNE (Stosuje siê przy badaniu sprawozdañ finansowych sporz¹dzonych za okresy rozpoczynaj¹ce siê 15 grudnia 2009 r. i póÿniej) Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

InnoExpo Startup Day: Kapitał dla startupu

InnoExpo Startup Day: Kapitał dla startupu InnoExpo Startup Day: Kapitał dla startupu Przemysław Jura, Prezes Zarządu Instytutu Nauk Ekonomicznych i Społecznych Wrocław, 25 maja 2012 r. Instytut Nauk Ekonomicznych i Społecznych jest "think tankiem",

Bardziej szczegółowo

Projekt JEREMIE w Katalonii

Projekt JEREMIE w Katalonii Projekt JEREMIE w Katalonii Poznań, 10 września 2008 18/09/2008 1.- Opis 2.- JEREMIE w Katalonii 3.- Umowa o Dofinansowanie 4.- Plan inwestycyjny 1.- Opis 1.- Opis 4 1- Opis JEREMIE (Wspólne Europejskie

Bardziej szczegółowo

pogłębianie wiedzy o instrumentach finansowych EFSI Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Instrumenty finansowe

pogłębianie wiedzy o instrumentach finansowych EFSI Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Instrumenty finansowe pogłębianie wiedzy o instrumentach finansowych EFSI Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich , współfinansowane z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich

Bardziej szczegółowo

Mezzanine Finance jako źródło finansowania innowacji

Mezzanine Finance jako źródło finansowania innowacji Mezzanine Finance jako źródło finansowania innowacji Mezzanine Finance - historia Mezzanine powstał w latach 70 w USA bazując na rozwoju rynku poŝyczek udzielanych przez firmy ubezpieczeniowe i kasy oszczędnościowe;

Bardziej szczegółowo

VENTURE CAPITAL. Nowy pomysł na inwestowanie Budowanie funduszy Venture Capital w Polsce. Piotr Ćwik Dyrektor Inwestycyjny.

VENTURE CAPITAL. Nowy pomysł na inwestowanie Budowanie funduszy Venture Capital w Polsce. Piotr Ćwik Dyrektor Inwestycyjny. VENTURE CAPITAL Nowy pomysł na inwestowanie Budowanie funduszy Venture Capital w Polsce Piotr Ćwik Dyrektor Inwestycyjny 7 maja 2009 Czym jest KFK? KFK jest instytucją finansową pierwszym polskim funduszem

Bardziej szczegółowo

Bilans płatniczy Polski w III kwartale 2016 r.

Bilans płatniczy Polski w III kwartale 2016 r. Warszawa, dnia 30 grudnia 2016 r. Bilans płatniczy Polski w III kwartale 2016 r. Kwartalny bilans płatniczy został sporządzony przy wykorzystaniu danych miesięcznych i kwartalnych przekazanych przez polskie

Bardziej szczegółowo

Finansowanie działalności przedsiebiorstwa. Finanse 110630-1165

Finansowanie działalności przedsiebiorstwa. Finanse 110630-1165 Finansowanie działalności przedsiebiorstwa przedsiębiorstw-definicja Przepływy pieniężne w przedsiębiorstwach Decyzje finansowe przedsiębiorstw Analiza finansowa Decyzje finansowe Krótkoterminowe np. utrzymanie

Bardziej szczegółowo

Programy wsparcia finansowego start-up ów

Programy wsparcia finansowego start-up ów Programy wsparcia finansowego start-up ów Piotr Sławski Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości 26 maj 2007r. Plan prezentacji 1) Wstęp Działalność PARP Finansowanie wczesnych faz rozwoju i problem equity

Bardziej szczegółowo

Sz. P. Marcin Pachucki Zastępca Przewodniczącego KNF Urząd Komisji Nadzoru Finansowego Plac Powstańców Warszawy Warszawa

Sz. P. Marcin Pachucki Zastępca Przewodniczącego KNF Urząd Komisji Nadzoru Finansowego Plac Powstańców Warszawy Warszawa Warszawa, 5 lutego 2019 r. Sz. P. Marcin Pachucki Zastępca Przewodniczącego KNF Urząd Komisji Nadzoru Finansowego Plac Powstańców Warszawy 1 00-030 Warszawa Szanowny Panie Przewodniczący, W imieniu członków

Bardziej szczegółowo

Twoja droga do zysku! Typy inwestycyjne Union Investment TFI

Twoja droga do zysku! Typy inwestycyjne Union Investment TFI Twoja droga do zysku! Typy inwestycyjne Union Investment TFI Co ma najwyższy potencjał zysku w średnim terminie? Typy inwestycyjne na 12 miesięcy Subfundusz UniStrategie Dynamiczny UniKorona Pieniężny

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do komercjalizacji technologii i innowacyjnych rozwiązań

Wprowadzenie do komercjalizacji technologii i innowacyjnych rozwiązań Unię uropejską w ramach uropejskiego Funduszu połecznego Wprowadzenie do komercjalizacji technologii i innowacyjnych rozwiązań Maciej Psarski Uniwersytet Łódzki Centrum Transferu Technologii Komercjalizacja

Bardziej szczegółowo

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY. Wyniki finansowe banków w I kwartale 2014 r. 1

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY. Wyniki finansowe banków w I kwartale 2014 r. 1 GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Studiów Makroekonomicznych i Finansów Warszawa, 18 czerwca 2014 r. Informacja sygnalna Wyniki finansowe banków w I kwartale 2014 r. 1 W końcu marca 2014 r. działalność

Bardziej szczegółowo