MIEJSKI PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH NA 2010 ROK dla miasta Tomaszów Lubelski

Transkrypt

1 MIEJSKI PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH NA 2010 ROK dla miasta Tomaszów Lubelski Opracował Zbigniew Skawiński ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Narkomanii

2 Od wielu lat obserwujemy wzrost spoŝycia napojów alkoholowych oraz przestępczości zwłaszcza wśród młodzieŝy. Przyczyn upatrywać naleŝy między innymi w gwałtownych przemianach, jakie zaszły w ostatnich latach. Wzrost bezrobocia spowodował pogorszenie się sytuacji ekonomicznej polskiego społeczeństwa. Zmiany kulturowe występujące niemal na całym świecie, doprowadziły do erozji systemu wartości etycznych i norm moralnych. Nastąpiło rozluźnienie więzi grupowych, zwłaszcza w odniesieniu do rodziny. Nasiliły się takie zjawiska jak alkoholizm czy narkomania. Wielu młodych ludzi popada w uzaleŝnienie od alkoholu czy narkotyków, a to są z kolei w wielu przypadkach zachowania przestępcze. Czy moŝna ograniczyć ryzyko uzaleŝnienia, a tym samym zapobiec przestępczości? TAK MoŜna. Ale Ŝeby tak się mogło stać trzeba zrozumieć to zjawisko. Dlaczego młodzi ludzie sięgają po alkohol, narkotyki, leki? Na czym polega uzaleŝnienie i jak powstaje? Kto moŝe ograniczyć ryzyko uzaleŝnienia? UzaleŜnienie jest chorobą, która wyniszcza ciało i umysł, a w konsekwencji zmienia całe Ŝycie człowieka. Ten stan jest osiągany nie tylko przy pomocy alkoholu czy narkotyków, ale moŝna teŝ uzaleŝnić się od gier komputerowych, Internetu, hazardu czy seksu. Dla człowieka uzaleŝnionego powrót do codziennej rzeczywistości jest bardzo trudny. To tak jakby nagle znalazł się w obcym kraju nie znając języka ani panujących tam zwyczajów. Jest zdezorientowany, przeraŝony. Jest gotowy zrobić wszystko, Ŝeby poczuć się dobrze i bezpiecznie. Zdarza się, Ŝe pieniądze na alkohol lub narkotyki kradnie, wymusza albo zdobywa sprzedając swoje ciało. W społeczeństwie panuje opinia, Ŝe alkoholik czy narkoman musi bezwzględnie wypić alkohol lub brać narkotyki. Ale po co on to robi? Najprostsza odpowiedź: Ŝeby się dobrze poczuć lub Ŝeby przestać cokolwiek czuć. Inaczej mówiąc chce zmienić rzeczywistość Pytanie, dlaczego wielu młodych ludzi chce się znaleźć w innej rzeczywistości? Bo ta, w której Ŝyją jest dla ludzi zbyt trudna lub zbyt szara. Niektórzy próbują się przeciw niej buntować, wyraŝają swój protest strojem, fryzurą, inni biorą siłą to co potrzebują. Ci, którzy nie potrafią Ŝyć w realnej rzeczywistości wkładają chemiczne okulary, przez które patrzą na świat. Widzą go wtedy takim jakim chcieli by go widzieć. W takiej sytuacji znajduje się wielu młodych ludzi. Zmienić swoją sytuację to zadanie często ponad siły, zwłaszcza kiedy nie moŝna liczyć na niczyją pomoc. Chemiczne okulary są w zasięgu ręki wystarczy tylko coś wypić, połknąć, zapalić. I wszystko wygląda inaczej. Nie ma znaczenia, Ŝe tylko na kilka godzin. PrzecieŜ później moŝna to powtórzyć. A konsekwencje? Kiedy ma się kilkanaście lat przyszłość wydaje się czymś odległym i abstrakcyjnym, a więc mało istotnym. WaŜne jest to, co dzieje się tu i teraz. Po pewnym czasie okazuje się, Ŝe nie umiemy juŝ Ŝyć bez wspomagaczy. Są tak samo oczywiste (konieczne) jak jedzenie czy spanie. Ich zdobywanie i uŝywanie pochłania coraz więcej czasu i energii. em rodziny, przyjaciół, pracy, zainteresowań. em samego siebie. 2

3 Stopniowo przestaje się liczyć wszystko, co nie jest środkiem zmieniającym świadomość, prowadzącym do niej lepszej rzeczywistości. Nawet jeśli juŝ przestało być po nim duŝo lepiej bez niego jest fatalnie. Warto jest zapłacić kaŝdą cenę, Ŝeby tego nie czuć. Dzieci, które nie mają szans na zaspokojenie tej potrzeby w zdrowy sposób, bo swój wolny czas spędzają w szarym blokowisku, na dworcu, gdzie jedyną atrakcją są połamane huśtawki, często próbują innych metod: wybijają szyby, malują sprayem na klatkach schodowych, murach niewybredne hasła, a nawet włamują się do kiosków. W poszukiwaniu nowych, ekscytujących doznań zapalają pierwszego papierosa, zaczynają eksperymenty z alkoholem i narkotykami. Między innymi dlatego tak waŝne jest zorganizowanie czasu wolnego. Dodatkowe zajęcia, sport dają dziecku moŝliwość odkrycia swojej pasji, rozwijania zainteresowań, spotkania nowych ciekawych ludzi, poznania swoich moŝliwości i ograniczeń. Zamiast siedzieć przed telewizorem, albo włóczyć się bez celu po podwórkach i klatkach schodowych, moŝna uczestniczyć w róŝnych zajęciach pozalekcyjnych, które mogą stać się waŝną alternatywą dla róŝnego rodzaju zachowań ryzykownych. WaŜne jest takŝe stworzenie im moŝliwości odnoszenia sukcesów. Brak sukcesów powoduje, Ŝe przestajemy wierzyć w siebie. Przekonanie, Ŝe i tak nic się nie uda sprawia, Ŝe z bardzo wielu działań rezygnujemy z góry, albo nie wkładamy w nie wystarczająco duŝego wysiłku. Kiedy rzeczywiście się nie udaje dostajemy potwierdzenie, Ŝe jesteśmy do niczego. Wzrasta wtedy zagroŝenie, Ŝe zechcemy poczuć się lepiej przy pomocy chemicznych okularów. Bardzo waŝna rolę odgrywają instytucje działające w danym środowisku, na przykład samorząd lokalny, pomoc społeczna, policja czy straŝ miejska tworzą warunki, dzięki którym moŝliwa jest realizacja wielu potrzeb młodych ludzi. Co wobec tego moŝna zrobić, Ŝeby ludzie nie chcieli chemicznie zmieniać swojej rzeczywistości? Stworzyć im warunki, w których będą chcieli i umieli być, w których będą mogli realizować swoje potrzeby, zainteresowania i zdolności w sposób korzystny dla siebie i innych. Dlatego właśnie powinniśmy tworzyć sytuacje alternatywne, w których dobre samopoczucie moŝna osiągnąć bez alkoholu czy innych środków chemicznych zmieniających nastrój. Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych jest propozycją konkretnych działań o charakterze profilaktyczno wychowawczym. Dostarcza wiedzy na temat prawidłowości rozwojowych, istoty zaburzeń i moŝliwości ich identyfikacji oraz uczy umiejętności konstruktywnego zaspokajania potrzeb i radzenia sobie w trudnych sytuacjach. W zakresie wiedzy przekazuje informacje dotyczące poszczególnych środków odurzających, ich wpływu na fizjologię człowieka, etapów uzaleŝnienia. Program kształtuje umiejętności skutecznego radzenia sobie z przeŝywanymi trudnościami oraz zawiera informacje dotyczące instytucji działających w mieście i niosących pomoc w rozwiązywaniu problemów. 3

4 Obok ww. zadań realizowanie programu skierowane jest na osiągnięcie takich celów jak zmniejszenie agresji w szkołach oraz promowanie zdrowego stylu Ŝycia. Program opracowany jest zgodnie z zaleceniami i wskaźnikami Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Warszawie. Realizowany jest we współpracy ze szkołami, Tomaszowskim Domem Kultury, Policją, Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej, Kościołem Rzymsko Katolickim, Poradnią Psychologiczno Pedagogiczną, Poradnią UzaleŜnień, Związkiem Harcerstwa Polskiego, Ochotniczym Hufcem Pracy, Powiatową Stacją Sanitarno Epidemiologiczną. Realizacja profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej skierowanej pośrednio i bezpośrednio do dzieci, młodzieŝy i mieszkańców naszego miasta to przede wszystkim: - ograniczenie i zmiana struktury spoŝycia napojów alkoholowych, - zmiana zachowań i postaw mieszkańców i instytucji Tomaszowa w sytuacjach związanych z alkoholem, - prowadzenie na terenie szkół i innych placówek oświatowych i opiekuńczo wychowawczych programów profilaktycznych dla dzieci i młodzieŝy, - podejmowanie działań o charakterze edukacyjnym przeznaczonych dla rodziców, - wspieranie programów profilaktycznych opracowanych i realizowanych przez młodzieŝ. - organizowanie lokalnych imprez profilaktycznych dla młodzieŝy, - podejmowanie działań edukacyjnych skierowanych do sprzedawców napojów alkoholowych, - realizacja zajęć sportowych, - prowadzenie lokalnych kampanii edukacyjnych związanych z profilaktyką uzaleŝnień (festyny, debaty), - udział samorządowców w ogólnopolskich kampaniach edukacyjnych. Realizatorem Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych jest: 1. Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych powołana Zarządzeniem Burmistrza Miasta Tomaszów Lubelski Nr 7/2003 z dnia r. działająca w oparciu o regulamin określający zasady funkcjonowania w zakresie: a/ Opiniowanie, inicjowanie i nadzorowanie wykonania Miejskiego Programu Profilaktyki Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. b/ Podejmowanie działań zmierzających do poddania się leczeniu osób uzaleŝnionych od alkoholu w zakładzie lecznictwa odwykowego. c/ Kierowanie na badanie w przedmiocie uzaleŝnienia od alkoholu. d/ Wydawanie opinii o zgodności lokalizacji punktu sprzedaŝy z uchwałami Rady Miasta w sprawie limitu punktów sprzedaŝy oraz zasad usytuowania. e/ Opiniowanie decyzji o cofaniu zezwoleń w przypadku naruszenia zakazu sprzedaŝy alkoholu nieletnim i nietrzeźwym lub zakłócania porządku publicznego w miejscu sprzedaŝy alkoholu lub najbliŝszej okolicy. 4

5 f/ Kontrola przestrzegania warunków sprzedaŝy, podawania i spoŝywania napojów alkoholowych. g/ Prowadzenie wywiadów środowiskowych dotyczących diagnozy problemu alkoholowego. h/ Podejmowanie interwencji w sprawach przemocy w rodzinie. i/ Diagnozowanie osób z problemem alkoholowym w przedmiocie uzaleŝnienia od alkoholu. Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych jest kontynuacją i rozwinięciem dotychczasowych działań prowadzonych na terenie naszego miasta. Stanowi on działania, które będą realizowane roku Program w swej konstrukcji merytorycznej jest toŝsamy z mi Wojewódzkiego Programu Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz z Narodowym Programem Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata Dotychczasowe działania pokazują jak trudna jest efektywna praca w obszarach profilaktyki i problemów uzaleŝnień, ale teŝ upewniają w przeświadczeniu, Ŝe jest ona konieczna i słuŝąca dobru kaŝdego człowieka i całego społeczeństwa. Zadania zawarte w Programie na 2010 rok są inicjowane przez Miejską Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, a bezpośrednio odpowiedzialnym za realizację Programu jest Burmistrza ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Dopuszcza się moŝliwość wprowadzenia do niniejszego Programu ewentualnych korekt, koniecznych do prawidłowej jego realizacji. 5

6 MIEJSKI PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH W TOMASZOWIE LUBELSKIM NA 2010 ROK Zadanie 1 Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzaleŝnionych od alkoholu. Realizator Działania wspierające dla osób uzaleŝnionych i ich rodzin, ofiar i sprawców przemocy: - finansowanie przeprowadzania badań przez biegłych psychiatrę i psychologa z listy rekomendowanej przez Sąd - zakup usług terapeutycznych dla osób uzaleŝnionych od alkoholu w programie ponadpodstawowym - diagnozowanie problemów alkoholowych - kontynuacja działań punktu konsultacyjno-informacyjnego w zakresie nawiązania kontaktu z klientem, informacji o leczeniu, motywowania do leczenia, wsparcia po terapii podstawowej poprzez kontakt z terapeutą, psychologiem - wspieranie szkoleń terapeutów w ramach podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracowników lecznictwa odwykowego Podnoszenie umiejętności wychowawczych nauczycieli i dyrektorów szkół w kierunku budowania nowoczesnych systemów wspomagania ucznia i programów profilaktycznych. - wykłady, warsztaty, treningi, szkolenia - konferencje, sympozja, seminaria 3.000, , , , ,00 Lekarz psychiatra Psycholog z listy rekomendowanej przez Sąd Certyfikowani Specjaliści Terapii UzaleŜnień, Poradnia Odwykowa, ds. UzaleŜnień, Certyfikowani Specjaliści Terapii UzaleŜnień, Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Poradnia Odwykowa, ds. uzaleŝnień, Certyfikowani Specjaliści Terapii UzaleŜnień, 6

7 y utrzymania. - energia elektryczna - usługi telefoniczne - wyjazdy słuŝbowe - materiały gospodarcze i chemiczne i biurowe 2.500, , , ,00 Łączny koszt zł. Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Zadanie 2 Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychologicznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie. Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie. Zapewnienie schronienia i bezpieczeństwa ofiarom przemocy domowej. - Prowadzenie Punktu Konsultacyjno Informacyjnego ul. Rynek 3 Realizator Policja Pracownicy MOPS ds. UzaleŜnień Certyfikowany Instruktor Terapii Uzaleznień - prowadzenie Punktu Konsultacyjnego dla rodzin, których dzieci piją alkohol lub biorą narkotyki - rozpowszechnianie informacji o działalności pomocowej poprzez ulotki, media, Kościół - nawiązanie pierwszego kontaktu psychologicznego z osobą współuzaleŝnioną, przekazanie jej wiedzy o zjawisku przemocy domowej oraz wiedzy o problemie pijących nastolatków - tworzenie lokalnych koalicji na rzecz zorganizowania systemu pomocy rodzinom, zaproszenie do współpracy przedstawicieli policji, szkoły, MOPS, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, - wspieranie lekarzy pierwszego kontaktuw stosowaniu metod wczesnej diagnozy i krótkiej interwencji, ze szczególnym zwróceniem uwagi na kobiety w ciąŝy (FAS) Pedagodzy szkolni, Prasa lokalna ds. UzaleŜnień 7

8 Zakup literatury, ksiąŝek, kaset, ulotek, plakatów Materiały gospodarcze, chemiczne i biurowe Usługi telekomunikacyjne Zobowiązanie do podjęcia leczenia odwykowego. Wnoszenie opłat sądowych od złozonych wniosków o wszczęcie postępowania w przedmiocie leczenia odwykowego , , , ,00 Łączny koszt zł. ds. UzaleŜnień Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Zadanie 3 Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii w szczególności dla dzieci i młodzieŝy, w tym prowadzenie zajęć pozalekcyjnych, sportowych, a takŝe działań na rzecz doŝywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo wychowawczych i socjoterapeutycznych. Programy i działania profilaktyczne w szkołach: - nauka młodzieŝy szkolnej w zakresie niwelowania przemocy w szkole - organizowanie, finansowanie i wdraŝanie profesjonalnych szkolnych programów profilaktycznych - realizacja programów profilaktycznych i pogadanek - aktywny udział w Ogólnopolskiej Kampanii Zachowaj Trzeźwy Umysł Promowanie zdrowego i trzeźwego stylu Ŝycia: - Dni Promocji Zdrowia (konkurs Człowiek Wolny od Nałogów ) organizacja i nagrody dla uczestników konkursu 8.000, , ,00 Realizator Psycholodzy, Realizatorzy programów profilaktycznych rekomendowani przez PARPA, ds. UzaleŜnień, Nauczyciele, Pedagodzy szkolni ds. UzaleŜnień, Nauczyciele, Pedagodzy szkolni, Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna, Tomaszowski Dom Kultury - spektakle teatralne, happeningi, programy profilaktyczne, koncerty słowno-muzyczne - Ogólnopolski Dzień Bez Przemocy w Szkole 2.000,00 500,00 Nauczyciele, Komenda Powiatowa Policji, 8

9 - festyn bezalkoholowy Promowanie i wspieranie działalności dotyczącej organizowania wolnego czasu dzieci i młodzieŝy. - działania profilaktyczne, dotyczące wypoczynku (zimowiska, półkolonie, kolonie) Bezalkoholowe dyskoteki. - dyskoteki na feriach zimowych i w czasie wakacji. Zajęcia sportowe: - organizacja turniejów sportowych w piłce noŝnej, koszykówce, tenisie stołowym, piłce ręcznej i inne w czasie ferii zimowych i wakacji, w tym: nagrody dla uczestników Parafiada - udział dzieci i młodzieŝy w zawodach sportowych w ramach Ogólnopolskiej Parafiady 2.000, , , ,00 Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Tomaszowski Dom Kultury Pedagodzy szkolni, Dyrektorzy szkół, ds. uzaleŝnień ds. UzaleŜnień, Nauczyciele, Pedagodzy, Dyrektorzy szkół, Parafie Rzymsko - Katolickie Szkolenie dla sprzedawców napojów alkoholowych 1.500,00 Łączny koszt zł. Zadanie 4 Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, słuŝącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych. Realizator Wspieranie materialne, edukacyjne i lokalowe grup samopomocowych ,00 - wspieranie działalności środowisk wzajemnej pomocy: klubu abstynenta, samopomocowych grup anonimowych alkoholików, trzeźwościowych ruchów przykościelnych ds. UzaleŜnień, 9

10 - udzielanie wsparcia instytucjom, organizacjom pozarządowym oraz grupom samopomocowym w realizacji zadań związanych z profilaktyką przeciwalkoholową oraz przemocą i innymi patologiami Organizacja biura a Organizacja pracy MKRPA i zasady wynagrodzenia członków Miejskiej Komisji 8.000,00 Promocja imprez bezalkoholowych organizowanych przez instytucje, stowarzyszenia i osoby fizyczne Łączny koszt zł. Zadanie 5 Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art.13 1 i 15 ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarŝyciela publicznego. Realizacja w razie potrzeby. Współpraca z Miejską Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. - Kontynuacja współpracy zespołów dokonujących kontroli przestrzegania prawa w zakresie obrotu napojami alkoholowymi oraz przestrzegania zasad i warunków korzystania z zezwolenia ze StraŜą miejską i Policją Odpowiedzialny Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, - działania kontrolne dotyczące podmiotów prowadzących sprzedaŝ napojów alkoholowych, - zasady wydawania i przedłuŝania zezwoleń na sprzedaŝ napojów alkoho- ds. UzaleŜnień, 10

11 lowych (Uchwała Rady Miasta Nr VII/75/2003 z dnia 27 czerwca 2003 r.) - występowanie w charakterze oskarŝyciela publicznego, w przypadku złamania zakazu sprzedaŝy alkoholu nieletnim, nietrzeźwym lub zakłócania porządku publicznego w miejscu sprzedaŝy lub najbliŝszej okolicy, - badanie lekarza biegłego obdukcja lekarska po wystąpieniu przemocy domowej w rodzinie alkoholowej. Zadanie 6 Wspieranie zatrudnienia socjalnego przez organizowanie i finansowanie centrów integracji społecznej. Przygotowanie diagnozy potrzeb i zasobów dla ewentualnego utworzenia centrum integracji społecznej. Opracowanie i realizacja gminnej strategii polityki społecznej obejmującej programy: - pomocy społecznej, - polityki prorodzinnej, - ochrony zdrowia, - programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, - narkomanii - edukacji publicznej. Odpowiedzialny Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, ds. UzaleŜnień 11

12 Zadanie 7 Kompetencje członków Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Odpowiedzialny - opiniowanie Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych - podejmowanie działań zmierzających do poddania się leczeniu osób uzaleŝnionych od alkoholu w zakładzie lecznictwa odwykowego - kierowanie na badanie w przedmiocie uzaleŝnienia od alkoholu - badania biegłego w przedmiocie uzaleŝnienia od alkoholu - wynagrodzenia dla członków Komisji - szkolenie sprzedawców napojów alkoholowych, - zakup materiałów biurowych, - diagnozowanie osób z problemem alkoholowym w przedmiocie uzaleŝnienia od alkoholu - monitorowanie problemów alkoholowych w mieście oraz ewaluacja prowadzonych działań profilaktycznych i naprawczych - diagnoza lokalnych problemów oraz zasobów w sferze profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych jakimi dysponuje miasto. Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych ds. UzaleŜnień 12

13 I. Wynagrodzenie za udział w pracach Komisji: 1. Członkowie Komisji otrzymują wynagrodzenie za wykonanie konkretnych zadań na podstawie umowy zlecenia. 2. Za wykonywanie funkcji, członkowi Komisji, przysługuje wynagrodzenie w wysokości 90 zł. za kaŝdorazowy udział w jej posiedzeniu. 3. Za przeprowadzenie badania w przedmiocie uzaleŝnienia biegły otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 100 zł. za jedno badanie. 4. W razie potrzeby Komisja moŝe zapraszać do udziału w pracach, kompetentnych biegłych i specjalistów oraz wnioskować do Burmistrza Miasta o zlecenie im wykonania niezbędnych czynności. I. Koordynacja i kontrola realizacji programu 1. Rada Miasta i Burmistrz Miasta mają kompetencje stanowiące. 2. Burmistrza jest koordynatorem programu problemów uzaleŝnień w Urzędzie Miasta, posiada on kompetencje projektujące, kreatywne, inicjatorskie, wykonawcze i egzekwujące. 3. Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych ma kompetencje inicjatorskie, wykonawcze i oceniające. 4. Merytoryczną podstawą do finansowania zadań dotyczących rozwiązywania problemów alkoholowych w mieście jest harmonogram realizacyjny programu, stanowiący jego integralną część. 13