EDUKACJA DLA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU
|
|
- Kazimiera Czajkowska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Ewa Mazur-Wierzbicka Katedra Mikroekonomii Uniwersytet Szczeciński EDUKACJA DLA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU Zagadnienia wstępne Rozwój gospodarczy świata, jaki nastąpił w wieku XX był z jednej strony wielkim krokiem w rozwoju społeczeństwa, skutkujący wzrostem gospodarczym i technologicznym. Z drugiej strony był też niestety wiekiem bezprzykładnej degradacji środowiska i to nie z winy przyrody, natury (wybuchy wulkanów, trzęsienia ziemi itp.), lecz z winy samego człowieka. Człowiek zaczął uzurpować sobie prawo do przyrody. Zakładał, że zajmuje wyjątkową pozycję we wszechświecie, że stanowi w nim najistotniejszą, najważniejszą wartość. Wychodząc z takich założeń uważał, iż jawią się przed nim niczym nieograniczone możliwości podporządkowania sobie całej natury, kosmosu. Jednocześnie wraz z umacnianiem się w świadomości człowieka antropocentryzmu coraz widoczniejsze były negatywne tego skutki dla środowiska naturalnego. To właśnie działalność człowieka doprowadziła do szeregu wielkich katastrof ekologicznych (każda następna katastrofa powiększa negatywne skutki zanieczyszczenia środowiska, pogarsza jakość środowiska). Spowodowała, iż w bardzo szybkim tempie zaczęły wyczerpywać się zasoby naturalne, znikły i wciąż znikają ogromne połacie lasów, następuje zmiana klimatu. W dodatku dobra, które niegdyś uważano za wolne (m.in. woda i czyste powietrze) stały się już w wielu regionach towarami i to towarami deficytowymi. Ponieważ człowiek jest naturalnie wkomponowany w środowisko (stanowiąc jeden z jego elementów) sam zaczął odczuwać negatywne skutki zmian, jakich dokonał w naturze. Nałogi, wszechobecny stres, zanieczyszczone powietrze, woda, wzbogacona chemicznie żywność nie pozostają przecież bez wpływu na stan zdrowia człowieka. Przy tak funkcjonującym układzie człowiek- środowisko przyrodnicze istotne jest zwrócenie szczególnej uwagi na problem świadomości ekologicznej społeczeństw. Podniesienie świadomości ekologicznej, a tym samym uwrażliwienie na problematykę ekologiczną pozwala pełniej realizować koncepcję zrównoważonego rozwoju. Uzyskać to można poprzez położenie szczególnego nacisku na edukację ekologiczną, kształtowanie postaw przyjaznych środowisku. Należy pamiętać, iż w XXI wieku wiedza jest najcenniejszym zasobem, zaś w dobie istotnego zanieczyszczenia środowiska wiedza ekologiczna nabiera niewątpliwie istotnego znaczenia. Ukazaniu związku edukacji ekologicznej ze zrównoważonym rozwojem poświęcony jest niniejszy artykuł. Zrównoważony rozwój Widoczna degradacja środowiska naturalnego spowodowała, że społeczeństwa zdały sobie sprawę z konieczności podjęcia wspólnych działań przez wszystkie kraje na rzecz zmniejszenia zanieczyszczenia środowiska, zmiany postaw w sferze konsumpcji. Wyrazem tego było zorganizowanie w Sztokholmie w 1972 roku I Konferencji ONZ Środowisko i rozwój, na której pojawił się problem podmiotowości środowiska przyrodniczego oraz możliwość harmonijnego rozwoju człowieka i przyrody. Wówczas po raz pierwszy odniesiono się do koncepcji zrównoważonego rozwoju 1, koncepcji, która w drugiej połowie 1 Pojęcie ekorozwoju sformułowane na konferencji w Sztokholmie kojarzono z uznawaniem wyższości kwestii
2 72 Ewa Mazur-Wierzbicka XX wieku odegrała olbrzymią rolę w kształtowaniu sposobu myślenia o wzajemnych stosunkach pomiędzy społeczeństwem, gospodarką i zasobami środowiska przyrodniczego 2. Przyczyniła się ona do podejmowania poszukiwań związanych z określeniem miejsca człowieka w otaczającej go rzeczywistości. Najpopularniejszą i najczęściej przytaczaną definicją zrównoważonego rozwoju jest ta umieszczona w raporcie Brundtland (Raport Nasza wspólna przyszłość - Our common future ) 3. W Raporcie tym zrównoważony rozwój zdefiniowano jako...rozwój gospodarczy i społeczny, który zapewni zaspokojenie potrzeb współczesnej generacji bez ryzyka, że przyszłe pokolenia nie będą mogły zaspokoić swoich potrzeb, naruszania możliwości zaspokajania potrzeb przyszłych pokoleń, pozwalając jej na wybór stylu życia 4. Zagadnieniu zrównoważonego, trwałego rozwoju, dyskusjom na temat możliwej jego ewolucji w przyszłości poświęcono szereg spotkań i konferencji organizowanych m. in. przez ONZ, UNESCO, IUCN. W wieku XXI przewiduje się, iż możliwe są trzy warianty na płaszczyźnie człowiekgospodarka - środowisko: 1. Stopniowa i konsekwentna realizacja założeń zrównoważonego rozwoju przewidywana na cały XXI wiek. Na koniec XXI wieku wyrównany byłby poziom życia na całym świecie, co gwarantowałoby dalszy harmonijny rozwój naszej cywilizacji. 2. Utrzymanie status quo w zakresie gospodarki i stosunków społecznych (kontynuacja). Wywołałoby to wzrost niezrównoważonej gospodarki zasobami przyrody, wzrost zanieczyszczeń, narastanie napięć społecznych (wzrost migracji). 3. Przyśpieszenie procesów nierównej globalizacji, pogłębiającej niezrównoważoną gospodarkę światową, degradację środowiska oraz nierówności społeczne zarówno w krajach Północy, jak i między Północą a Południem. Oznaczałoby to załamanie się gospodarki i stosunków społecznych (taki stan rzeczy przewidywany był już w prognozie z 1972 roku) 5. W świetle tak przedstawionych, możliwych wizji kierunku rozwoju relacji człowiekgospodarka środowisko należy podjąć starania aby nie dopuścić do realizacji rozwiązań pesymistycznych. W takim wypadku koniecznym wydaje się zadbanie o podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa rozumianej jako specyficzny rodzaj wiedzy o eksploatacji, zagrożeniach i ochronie środowiska oraz zasadach i instrumentach gospodarowania jego zasobami. Stopień świadomości ekologicznej społeczeństwa z reguły zależny jest od jakości, stanu środowiska, w którym dane społeczności żyją, pracują. Na obszarach charakteryzujących się znaczną degradacją środowiska przyrodniczego stan świadomości ekologicznej jest wyższy, niż wśród społeczności zamieszkujących w relatywnie środowiskowych kosztem rozwiązywania problemów społecznych i ekonomicznych. W literaturze polskiej możemy spotkać się z określeniem ekorozwoju jako rozwój zrównoważony, trwały rozwój (ang. sustainable development) Autorka posługiwać będzie się zamiennie terminami trwały rozwój, zrównoważony rozwój, ekorozwój. 2 Zaczątki takiego sposobu myślenia można znaleźć już u klasyków ekonomii. Zob. szerzej w: H.G. Nutzinger, V. Radke, Das Konzept der nachhaltigen Wirtschaftsweise, Nachhaltige Wirtschaftsweise und Energieversorgung, Michigan 1995, s Our Common Future, Oxford University Press, The World Commission on Environmental and Development, Oxford 1987, Polski przekład to: Nasza wspólna przyszłość, PWE, Warszawa Cyt. za: D. Wortmann, Von der Vision zur Strategie: Grundelemente und Entwicklungsmuster einer Politik der Nachhaltichkeit, w: Sustainable Development- Utopie oder realistische Vision?, M. Sebaldt ( Hg.), Verlag Kovac, Hamburg 2002, s. 95. Od tego czasu pojęcie ekorozwoju zaczęło robić karierę w nauce i polityce, jak też funkcjonować w świadomości społecznej. Ciągle jednak nie ma powszechnie uznawanej definicji pojęcia ekorozwój. Definicja umieszczona w raporcie Brundtland jest najpopularniejszą i najczęściej przytaczaną. 5 D. H. Meadows, D. L. Meadows, J. Randers, W.W. Behrens, Granice wzrostu, PWE, Warszawa 1993.
3 Edukacja dla zrównoważonego rozwoju 73 mało skażonym środowisku 6. Przeprowadzone badania 7 pokazują, że stopień świadomości ekologicznej społeczeństwa polskiego nie jest zadawalający. Według badań zmniejsza się liczba osób wskazujących na zatrucie środowiska, jako zjawiska groźnego dla Polaków i Polski, jak też obserwuje się wśród społeczeństwa coraz mniejsze przyzwolenie na ograniczenie lub likwidację produkcji szkodliwej dla środowiska za cenę bezrobocia. Można odnieść wrażenie, że społeczeństwo polskie oswoiło się z zagrożeniami ekologicznymi, natomiast większy problem stanowi dla niego obecnie zagrożenie bezrobociem czy ubóstwem. W stosunku do zajmowanego stanowiska w kwestiach ekologicznych społeczeństwo polskie można podzielić na dwie grupy: wykształconych i zamożnych, którzy są proekologiczni oraz biednych, starszych i gorzej wykształconych ( grupa liczniejsza), którym kwestie ekologiczne są obojętne. Koniecznym wydaje się zatem podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa co może dokonać się głównie poprzez rozpowszechnienie na szeroką skalę edukacji ekologicznej. Edukacja ekologiczna na rzecz zrównoważonego rozwoju Edukacja ekologiczna na rzecz zrównoważonego rozwoju stanowi proces bardzo złożony, który dotyczy bez wątpienia wszystkich grup społecznych i zawodowych, w każdym kraju. Powinna ona przebiegać nie tylko za aprobatą, ale wręcz z czynnym udziałem całego społeczeństwa. Wyrażać się winna w ciągłym zdobywaniu wiedzy z różnych dziedzin nauki i życia, obejmować całokształt wiedzy o środowisku naturalnym oraz rozwoju społecznogospodarczym kraju i świata. Ważne jest aby jednym z głównych elementów edukacji ekologicznych było położenie szczególnego nacisku na wychowywanie przyszłych pokoleń w klimacie poszanowania środowiska naturalnego oraz wykazaniu szczególnego zrozumienia dla rozwoju zrównoważonego. W jej ramach powinno zawierać się zatem kształcenie multidyscyplinarne i interdyscyplinarne. Takie rozumienie edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju pozwoli na realizację następujących celów: 1. Kształtowanie pełnej świadomości i budzenie zainteresowania społeczeństwa wzajemnie powiązanymi kwestiami ekonomicznymi, społecznymi, politycznymi i ekologicznymi. 2. Umożliwienie każdemu człowiekowi zdobywania wiedzy i umiejętności niezbędnych dla poprawy stanu środowiska. 3. Tworzenie nowych wzorców zachowań, kształtowanie postaw, wartości przekonań jednostek, grup i społeczeństw, uwzględniających troskę o jakość środowiska 8. Według H. Jastrzębskiej Smolagi mamy do czynienia z trzema głównymi celami edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju 9 : 1. nadanie działaniom edukacyjnym na rzecz zrównoważonego rozwoju priorytetu, po to, aby rozwijała się świadomość biocentryczna umożliwiająca zachowanie kuli ziemskiej i cywilizacji przed zagłada; 2. rozwój czynności uczenia się odmaterializowania potrzeb konsumpcyjnych, co 6 Zob. szerzej w: J. Oleńska, B. Poskrobko, Lokalne środowisko w świadomości ekologicznej mieszkańców Puszczy Białowieskiej. Mieszkańcy-środowisko-gospodarka, red. B. Poskrobko, PB, Studia i Materiały nr 1, Białystok 1996, s. 84 i n. 7 T. Burger, Świadomość ekologiczna społeczeństwa polskiego u progu XX wieku, Instytut na rzecz Ekorozwoju, Warszawa 2000, s Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej, Warszawa 2001, s H. Jastrzębska- Smolaga, Edukacja na rzecz zrównoważonego rozwoju, Ekonomia i Środowisko nr 1, Białystok 2001, s. 142.
4 74 Ewa Mazur-Wierzbicka prowadzi do wzrostu poszanowania zasobów, racjonalizacji produkcji i posługiwania się innym niż dzisiaj, systemem wartości; 3. uczenie się kreacji zrównoważonego rozwoju społeczno- gospodarczego w każdym kraju, po to, aby wszystkim się żyło godnie dzisiaj, a przyszłym pokoleniom jutro. Realizacja przedstawionych celów jest możliwa, przy spełnieniu następujących warunków 10 : 1. Uznania, iż edukacja ekologiczna jest jednym z podstawowych warunków realizacji Polityki Ekologicznej Państwa. 2. Wprowadzenia elementów edukacji ekologicznej do wszystkich sfer życia społecznego, respektując i wykorzystując wartości kulturowe, etyczne i religijne. 3. Zapewnienia dostępu społeczeństwa do informacji o stanie środowiska przyrodniczego i edukacji ekologicznej. 4. Uznania, że edukacja ekologiczna jest podstawowym warunkiem zmiany konsumpcyjnego modelu społeczeństwa. Jak ważna jest edukacja ekologiczna na rzecz zrównoważonego rozwoju świadczy liczba konferencji międzynarodowych poświeconych tej tematyce, na których wypracowano szereg dokumentów dotyczących edukacji ekologicznej. Do najbardziej znanych zjazdów należą: - Konferencja Narodów Zjednoczonych w Sprawie Ochrony Środowiska - Sztokholm przyjęto deklarację Sztokholmską; - Międzynarodowa Konferencja UNESCO w Belgradzie w 1975 roku - przyjęto Kartę Belgradzką, czyli Międzynarodową Kartę Nauczania i Ochrony Środowiska; - Międzynarodowa Konferencję UNESCO i UNEP w Tbilisi w 1977 roku - przyjęto Deklarację Tbiliska; - Międzynarodowy Kongres UNESCO-UNEP w Moskwie w 1978 roku- przyjęto Wytyczne międzynarodowej strategii działania w zakresie wychowania i kształcenia środowiskowego na lata dziewięćdziesiąte; - Konferencja Narodów Zjednoczonych w 1992 roku w Rio de Janeiro- przyjęto zalecenia Promowanie nauczania, kształtowania świadomości społecznej i szkolenia w zakresie trwałego i zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska", stanowiące część Deklaracji z Rio w sprawie środowiska i rozwoju; - Konferencja UNESCO w Czechach w 1995 roku- określono najskuteczniejsze dla zrównoważonego rozwoju kierunki prowadzenia edukacji ekologicznej; - Konferencja w Danii w 1998 roku podpisanie przez polską delegację Konwencji o Dostępie do Informacji o Stanie Środowiska. W Polsce dokumentem pozwalającym na identyfikację i hierarchizację głównych celów edukacji ekologicznej wraz ze wskazaniem sposobów ich realizacji jest Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej. Dokument ten powstał przy współpracy Ministerstwa Edukacji Narodowej i Ministerstwa Ochrony Środowiska jako wyraz realizacji wymagań Agendy 21. Podstawowymi celami ekologicznymi zawartymi w Strategii są 11 : 1. Upowszechnianie idei ekorozwoju we wszystkich sferach życia, uwzględniając również pracę i wypoczynek człowieka, czyli objęcie permanentną edukacją ekologiczną wszystkich mieszkańców Rzeczypospolitej Polskiej. 2. Wdrożenie edukacji ekologicznej jako edukacji interdyscyplinarnej na wszystkich stopniach edukacji formalnej i nieformalnej. 3. Tworzenie wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów edukacji ekologicznej, stanowiących rozwinięcie Narodowego Programu Edukacji Ekologicznej, a ujmujących propozycje wnoszone przez poszczególne podmioty 10 Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej,op.cit., s Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej, op.cit., s.10.
5 Edukacja dla zrównoważonego rozwoju 75 realizujące projekty edukacyjne dla lokalnej społeczności. 4. Promowanie dobrych doświadczeń z zakresu metodyki edukacji ekologicznej. Płaszczyzny edukacji ekologicznej Edukacja ekologiczna dokonuje się na dwóch płaszczyznach. Pierwsza płaszczyzna dotyczy edukacji, która odbywa się w ramach systemów edukacji i kształcenia, od poziomu przedszkolnego poczynając, a na wyższym i podyplomowym kończąc. Podstawowymi narzędziami pozwalającymi na formalną edukację ekologiczną są specjalistyczne podręczniki, informatory, wprowadzanie do programów szkolnych treści ekologicznych np. w formie ścieżek międzyprzedmiotowych (gimnazja), organizowania olimpiad ekologicznych, tworzenia klas z programami autorskimi z zakresu ekologii i ochrony środowiska, wprowadzania do programów szkół wyższych przedmiotów z zakresu ochrony i kształtowania środowiska, tworzenia kierunków bądź specjalności związanych z problematyką ekologiczną. Druga płaszczyzna edukacji ekologicznej to edukacja nieformalna. Może się ona dokonywać poprzez oddziaływanie bierne lub czynne. Przy oddziaływaniu biernym wykorzystuje się środki masowego przekazu (telewizja, radio, prasa), opracowuje materiały w postaci ulotek, broszur, informatorów, książek, które dostosowane są do poziomu wykształcenia, wieku; przeprowadza się różnego typu przedsięwzięcia (akcje) edukacyjne, szkolenia, wystawy realizowane na różnych szczeblach, od lokalnego do globalnego przy okazji różnorodnych wydarzeń ekologicznych. W ramach oddziaływania czynnego mamy do czynienia z aktywnym uczestnictwem edukacyjnym. Przejawia się to w organizowaniu np. rajdów turystycznych, organizowaniu różnych przedsięwzięć, zarówno masowych (np. Sprzątanie Świata), jak i tych o charakterze lokalnym 12. Można było uznać, że edukacja ekologiczna spełnia zadania do jakich została powołana wówczas, jeśli będzie ona obejmować każdy zakres i wszystkie poziomy edukacji formalnej i nieformalnej. Musi ona zatem ujmować i odnosić się zarówno do zmian jakie zachodzą na świecie, jak również tych dotyczących sfery całego życia człowieka. Z tego względu powinna mieć ona charakter interdyscyplinarny oraz międzygeneracyjny. Do jej szczególnych zadań winno należeć: uświadamianie, informowanie, kształtowanie postaw, nabywanie wiedzy pozwalającej na rozwiązywanie problemów środowiskowych. Zakończenie Bez wątpienia realizacja zasad zrównoważonego rozwoju będzie skuteczniejsza wówczas, gdy świadomość ekologiczna społeczeństwa zarówno w skali globalnej, krajowej czy lokalnej będzie większa. Po wejściu Polski do UE ważnym jest podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa polskiego, gdyż stanowi to jeden z warunków zapewniających naszemu krajowi właściwe miejsce w zjednoczonej Europie. W takiej sytuacji koniecznym jest rozpowszechnianie na szeroką skalę edukacji ekologicznej, która musi szybko i kompleksowo wejść w sfery kształcenia, doskonalenia i weryfikacji kadry zarządzającej środowiskiem. Niewątpliwie możliwość taką daje opracowana w 1999 roku Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej, w której czytamy: Edukacja ekologiczna staje się ważnym składnikiem edukacji obywatelskiej zmierzającej do rozwijania społeczeństwa rozumnego i akceptującego zasady zrównoważonego rozwoju, umiejącego oceniać stan bezpieczeństwa ekologicznego oraz uczestniczącego w procesach decyzyjnych Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej, op.cit., s Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej, op.cit., s. 8
6 76 Ewa Mazur-Wierzbicka LITERATURA: 1. Burger T., Świadomość ekologiczna społeczeństwa polskiego u progu XX wieku, Instytut na rzecz 2. Ekorozwoju, Warszawa Jastrzębska- Smolaga H., Edukacja na rzecz zrównoważonego rozwoju, Ekonomia i Środowisko nr 1, Białystok Kamecka M., Cel ekoedukacji: wiedza czy postawa?, Człowiek i Światopogląd", nr 5, Kiełczewski D., Ekologia społeczna, Białystok Meadows D. H., Meadows D. L., Randers J., Behrens W.W., Granice wzrostu, PWE, Warszawa Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej, Warszawa Nasza wspólna przyszłość, PWE, Warszawa Natura emocji. Podstawowe zagadnienia, red. P. Ekman, R. Davidson, Gdańsk Nutzinger H.G., Radke V., Das Konzept der nachhaltigen Wirtschaftsweise, Nachhaltige Wirtschaftsweise und Energieversorgung, Michigan Oleńska J., Poskrobko B., Lokalne środowisko w świadomości ekologicznej mieszkańców Puszczy Białowieskiej. Mieszkańcy-środowisko-gospodarka, red. B. Poskrobko, PB, Studia i Materiały nr 1, Białystok Our Common Future, Oxford University Press, The World Commission on Environmental and Development, Oxford Wortmann D., Von der Vision zur Strategie: Grundelemente und Entwicklungsmuster einer Politik der Nachhaltichkeit, w: Sustainable Development- Utopie oder realistische Vision?, M. Sebaldt ( Hg.), Verlag Kovac, Hamburg EDUCATION FOR SUSTAINABLE DEVELOPMENT Summary In the XX century the natural environment has undergone a significant degradation which took place mainly in the result of the technological progress, population explosion and consumption-oriented model of living. While facing the growing problem of the natural environment pollution, excessive exploitation of the natural resources one cannot fail but notice the necessity of changing the relation between a man and the environment towards the balanced development. The need to apply the principle of eco-development should become widely spread among all the groups of the society. Upon Poland joining the European Union improving the ecological awareness of Polish society seems one of the major tasks to be accomplished since a tendency becomes visible to consider the danger of unemployment or poverty as prior over the ecological danger. Improvement of the society ecological awareness is done mostly by the ecological education conducted both formally and informally. Ecological education as a basic instrument of spreading the eco-development rules is implemented in Poland on the basis of the National Strategy of Ecological Education that has developed an executive programme referred to as National Programme of Ecological Education indicating the educational goals and the subjects responsible for their achievement.
Edukacja przyrodnicza dla zrównoważonego rozwoju w opinii studentów AWF Warszawa i Politechniki Warszawskiej
Edukacja przyrodnicza dla zrównoważonego rozwoju w opinii studentów Warszawa i Politechniki Warszawskiej ARTYKUŁY / ARTICLES Abstrakt. Od dawna podejmowane są zagadnienia związane z problemami środowiska
Bardziej szczegółowoZrównoważony rozwój wybrane problemy w edukacji
Zrównoważony rozwój wybrane problemy w edukacji Prof. UEK dr hab. Edward Molendowski, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Konferencja organizowana w ramach projektu Utworzenie nowych interdyscyplinarnych
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU (realizowanego w module specjalności) Biologia z chemią. (nazwa specjalności) Nazwa Edukacja dla zrównoważonego rozwoju 2
KARTA KURSU (realizowanego w module specjalności) Biologia z chemią (nazwa specjalności) Nazwa Edukacja dla zrównoważonego rozwoju 2 Nazwa w j. ang. Education for sustainable development 2 Kod Punktacja
Bardziej szczegółowoPojęcie rozwoju w ekonomii. dr Tomasz Poskrobko
Pojęcie rozwoju w ekonomii dr Tomasz Poskrobko Czym jest rozwój? Jak podaje Słownik Języka Polskiego PWN, rozwój to proces przechodzenia do stanów lub form bardziej złożonych lub pod pewnym względem doskonalszych.
Bardziej szczegółowoProf. dr hab. Kazimierz Górka Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Dr Marcin Łuszczyk Politechnika Opolska KONTROWERSJE WOKÓŁ ROZWOJU ZRÓWNOWAŻONEGO
Prof. dr hab. Kazimierz Górka Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Dr Marcin Łuszczyk Politechnika Opolska KONTROWERSJE WOKÓŁ ROZWOJU ZRÓWNOWAŻONEGO 1. Koncepcja zrównoważonego i trwałego rozwoju społeczno-gospodarczego
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Edukacja ekologiczna Rok akademicki: 2014/2015 Kod: GIS-1-111-s Punkty ECTS: 2 Wydział: Górnictwa i Geoinżynierii Kierunek: Inżynieria Środowiska Specjalność: - Poziom studiów: Studia I stopnia
Bardziej szczegółowoImię, nazwisko i tytuł/stopień KOORDYNATORA (-ÓW) kursu/przedmiotu zatwierdzającego protokoły w systemie USOS dr Bożena M.
SYLLABUS na rok akademicki 009/010 Tryb studiów Studia stacjonarne Kierunek studiów Ekonomia Poziom studiów Pierwszego stopnia Rok studiów/ semestr 1 / Specjalność Bez specjalności Kod katedry/zakładu
Bardziej szczegółowo20 lat po Szczycie Ziemi w Rio 1992 20 dni przed Szczytem Ziemi w Rio 2012. Ewolucja edukacji ekologicznej w świetle międzynarodowych dokumentów
20 lat po Szczycie Ziemi w Rio 1992 20 dni przed Szczytem Ziemi w Rio 2012. Ewolucja edukacji ekologicznej w świetle międzynarodowych dokumentów W oficjalnych międzynarodowych dokumentach konieczność edukacji
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU. Edukacja ekologiczna. Ecological Education. Kod Punktacja ECTS* 2
KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Edukacja ekologiczna Ecological Education Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator Dr hab. Katarzyna Potyrała Prof. UP Zespół dydaktyczny Dr hab. Katarzyna Potyrała Prof. UP
Bardziej szczegółowo1. Wprowadzenie do problematyki ochrony środowiska i gospodarowania
Spis treści Wprowadzenie... 9 1. Wprowadzenie do problematyki ochrony środowiska i gospodarowania jego zasobami... 13 1.1. Rola środowiska w procesach społeczno-gospodarczych... 13 1.2. Uwarunkowania zasobowe.
Bardziej szczegółowoImię, nazwisko i tytuł/stopień KOORDYNATORA (-ÓW) kursu/przedmiotu zatwierdzającego protokoły w systemie USOS dr Bożena M.
Tryb studiów Studia stacjonarne Kierunek studiów Ekonomia Poziom studiów Pierwszego stopnia Rok studiów/ semestr 1 / Specjalność Bez specjalności Kod katedry/zakładu w systemie USOS 10000000 Wydział Ekonomiczno-Informatyczny
Bardziej szczegółowoZrównoważone planowanie gospodarka, bezpieczeństwo, środowisko
Zrównoważone planowanie gospodarka, bezpieczeństwo, środowisko Jadwiga Ronikier - kierownik projektu SOOŚ PZRP FORUM WODNE Warszawa, 9-10 czerwca 2015 r. Zrównoważony rozwój, czyli (?) Pojęcie zdefiniowane
Bardziej szczegółowoMIEJSCE EDUKACJI NARODOWEJ W ZRÓWNOWAŻONYM ROZWOJU. dr Krzysztof Kafel PŁOCK,
MIEJSCE EDUKACJI NARODOWEJ W ZRÓWNOWAŻONYM ROZWOJU dr Krzysztof Kafel PŁOCK, 25 02.2010 Konferencja realizowana jest w ramach projektu pn. Region płocki, Kujaw i Ziemi Kutnowskiej regionem świadomych ekologicznie
Bardziej szczegółowoMiejsce zrównoważonego rozwoju w polskiej i unijnej polityce ekologicznej na początku xxi wieku
Dr Ewa Mazur-Wierzbicka Katedra Mikroekonomii Uniwersytetu Szczecińskiego Miejsce zrównoważonego rozwoju w polskiej i unijnej polityce ekologicznej na początku xxi wieku Koncepcja zrównoważonego rozwoju
Bardziej szczegółowoEDUKACJA EKOLOGICZNA W PROCESIE KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA. Sylwia PŁUSA, RP
EDUKACJA EKOLOGICZNA W PROCESIE KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA Sylwia PŁUSA, RP Człowiek jako jednostka biopsychospołeczna w ciągu swego rozwoju przejawia określoną aktywność oraz podlega wpływom oddziaływań
Bardziej szczegółowoGlobalne zagrożenia środowiska i zrównoważony rozwój SYLABUS. A. Informacje ogólne Opis
Globalne zagrożenia środowiska i zrównoważony rozwój SYLABUS Elementy składowe sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod Rodzaj
Bardziej szczegółowoPODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA
PODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA 2017-2020 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2021-2024 Po przyjęciu dokumentu pn. Program ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego
Bardziej szczegółowoPLAN ROZWOJU SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. KAROLA MIARKI W LĘDZINACH
PLAN ROZWOJU SZKOŁY PODSTAWOWEJ Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI NR 1 IM. KAROLA MIARKI W LĘDZINACH 2004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 1 I MISJA SZKOŁY Nadrzędnym celem wychowawczym naszej szkoły
Bardziej szczegółowoModel współpracy organizacji pozarządowych, placówek oświatowych i jednostek samorządu terytorialnego w zakresie edukacji ekologicznej
Model współpracy organizacji pozarządowych, placówek oświatowych i jednostek samorządu terytorialnego w zakresie edukacji ekologicznej Łukasz Chlebny Wprowadzenie Właściwa i skuteczna ochrona środowiska
Bardziej szczegółowoEdukacja na rzecz ZRÓWNOWA WNOWAŻONEGO ONEGO ROZWOJU. Szymon Szewrański
Szymon Szewrański Edukacja na rzecz ZRÓWNOWA WNOWAŻONEGO ONEGO ROZWOJU 1968 Raporty Klubu Rzymskiego 1969 Człowiek i jego środowisko raport U Thanta brak relacji technika a ochrona środowiska wyniszczenie
Bardziej szczegółowoStrategia zarządzania kapitałem ludzkim Biznes społecznie odpowiedzialny (CSR)
Strategia zarządzania kapitałem ludzkim Biznes społecznie odpowiedzialny (CSR) To koncepcja, według, której firmy dobrowolnie prowadzą działalność uwzględniającą interesy społeczne i ochronę środowiska,
Bardziej szczegółowoWYBÓR ZAWODOWY GIMNAZJALISTY. wyboru szkoły i zawodu?
WYBÓR ZAWODOWY GIMNAZJALISTY Jak przygotować dziecko do właściwego Jak przygotować dziecko do właściwego wyboru szkoły i zawodu? RYNEK PRACY XXI WIEKU Wymagania rynku pracy: Kształtowanie u uczniów umiejętności
Bardziej szczegółowoStrategia Politechniki Rzeszowskiej im. Ignacego Łukasiewicza do roku 2020 PREZENTACJA
Strategia Politechniki Rzeszowskiej im. Ignacego Łukasiewicza do roku 2020 PREZENTACJA HIERARCHIA PLANÓW STRUKTURA PLANÓW PLAN STRATEGICZNY Horyzont czasowy kilkanaście lub kilkadziesiąt lat; Zakres działania
Bardziej szczegółowogospodarowanie energią
Konferencja pn. Racjonalne gospodarowanie energią 4 listopada 2010 roku Finansujący: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w ramach
Bardziej szczegółowoSpołeczne i kulturowe cele oraz treści w procesie edukacyjnym
Społeczne i kulturowe cele oraz treści w procesie edukacyjnym dr hab. Marta Kosińska, Instytut Kulturoznawstwa UAM, Poznań, Centrum Praktyk Edukacyjnych, Poznań, Ambasadorka EPALE JAKOŚCI KLUCZOWE DLA
Bardziej szczegółowo1. Ogólna charakterystyka prowadzonych studiów
1. Ogólna charakterystyka prowadzonych studiów 1.1. Nazwa kierunku studiów GOSPODARKA PRZESTRZENNA 1.2. Poziom kształcenia Studia II stopnia 1.3. Profil kształcenia Ogólnoakademicki 1.4. Forma studiów
Bardziej szczegółowoK A R T A P R Z E D M I O T U
K A R T A P R Z E D M I O T U AKADEMIA MARYNARKI WOJENNEJ WYDZIAŁ DOWODZENIA I OPERACJI MORSKICH I. CHARAKTERYSTYKA PRZEDMIOTU Nazwa przedmiotu: Bezpieczeństwo Ekologiczne Państwa Kod: Fbp Kierunek studiów:
Bardziej szczegółowoEdukacja w zakresie CSR czy i jaka?
Edukacja w zakresie CSR czy i jaka? dr Ewa Jastrzębska Katedra Ekonomii Środowiska i Zasobów Naturalnych Szkoła Główna Handlowa 1 liczne skandale korporacyjne, obecny kryzys społeczno-gospodarczy niski
Bardziej szczegółowoUchwała Nr 28/2013/IV Senatu Politechniki Lubelskiej z dnia 26 kwietnia 2013 r.
Uchwała Nr 28/2013/IV Senatu Politechniki Lubelskiej z dnia 26 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia efektów kształcenia dla studiów podyplomowych Zarządzanie Logistyką w Przedsiębiorstwie, prowadzonych
Bardziej szczegółowoAnaliza ciągłości edukacji dla zrównoważonego rozwoju w aspekcie środowiskowym na różnych poziomach kształcenia ogólnego w Polsce
Analiza ciągłości edukacji dla zrównoważonego rozwoju w aspekcie środowiskowym na różnych poziomach kształcenia ogólnego w Polsce Cel analizy: Uzyskanie odpowiedzi na pytania 1. Czy ogólne kształcenie
Bardziej szczegółowoKoncepcja pracy Przedszkola Miejskiego nr 21 w Olsztynie
Koncepcja pracy Przedszkola Miejskiego nr 21 w Olsztynie KONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA MIEJSKIEGO NR 21 W OLSZTYNIE Misją naszego przedszkola jest tworzenie klimatu zapewniającego wszechstronny rozwój wszystkich
Bardziej szczegółowoAKTYWNY ŚWIADOMY ODPOWIEDZIALNY
YOUTH 4 EARTH MŁODZI DLA ŚWIATA Projekt współfinansowany z funduszy Unii Europejskiej i Miasta Częstochowy WARSZTATY OPEN BOOK AKTYWNY ŚWIADOMY ODPOWIEDZIALNY MIESZKANIEC domu, miejscowości, kraju, kontynentu,
Bardziej szczegółowoUchwała Nr 11/2013/II Senatu Politechniki Lubelskiej z dnia 21 marca 2013 r.
Uchwała Nr 11/2013/II Senatu Politechniki Lubelskiej z dnia 21 marca 2013 r. w sprawie określenia efektów kształcenia dla menedżerskich studiów podyplomowych Master of Business Administration (MBA) prowadzonych
Bardziej szczegółowoZARYS WYTYCZNYCH/REKOMENDACJI
ZARYS WYTYCZNYCH/REKOMENDACJI dotyczących realizacji działania: Budowanie kompetencji w zakresie matematyki, informatyki i nauk przyrodniczych jako podstawy do uczenia się przez cale życie (w tym wspieranie
Bardziej szczegółowoPROJEKT ZALECENIA DLA RADY
Parlament Europejski 2014-2019 Dokument z posiedzenia B8-1365/2016 9.12.2016 PROJEKT ZALECENIA DLA RADY zgodnie z art. 134 ust. 1 Regulaminu w sprawie priorytetów UE na 61. sesję Komisji ONZ ds. Statusu
Bardziej szczegółowoDziałania Rządu na rzecz CSR w Polsce. Zespół do spraw Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw
Działania Rządu na rzecz CSR w Polsce 2 Trendy yglobalne Globalizacja Zmiany demograficzne Zmiany klimatu WYZWANIE: Konieczność budowania trwałych podstaw wzrostu umożliwiających realizację aspiracji rozwojowych
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. ROZDZIAŁ 1. WSPÓŁCZESNE WYZWANIA CYWILIZACYJNE A EDUKACJA PRZYRODNICZA (Wiesław Stawiński)...11
SPIS TREŚCI WSTĘP (Wiesław Stawiński)........................ 9 ROZDZIAŁ 1. WSPÓŁCZESNE WYZWANIA CYWILIZACYJNE A EDUKACJA PRZYRODNICZA (Wiesław Stawiński)..................11 1.1. Problemy globalizacji........................
Bardziej szczegółowoWprowadzenie do tematyki zrównoważonego gospodarowania wodą na terenach zurbanizowanych
Wprowadzenie do tematyki zrównoważonego gospodarowania wodą na terenach zurbanizowanych Agnieszka Kapusta Kierownik projektów Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cites Idea zrównoważonego rozwoju Zrównoważony
Bardziej szczegółowoFOLIA POMERANAE UNIVERSITATIS TECHNOLOGIAE STETINENSIS Folia Pomer. Univ. Technol. Stetin. 2011, Oeconomica 287 (63), 277 292
FOLIA POMERANAE UNIVERSITATIS TECHNOLOGIAE STETINENSIS Folia Pomer. Univ. Technol. Stetin. 2011, Oeconomica 287 (63), 277 292 Wojciech Zbaraszewski OPINIE STUDENTÓW KIERUNKU: EKONOMIA NA TEMAT IDEI I ZASAD
Bardziej szczegółowoPrezentacja metodyki zajęć edukacyjnych oraz jej wykorzystanie w procesie dydaktycznym
Prezentacja metodyki zajęć edukacyjnych oraz jej wykorzystanie w procesie dydaktycznym Dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ
Bardziej szczegółowoŚWIADOMOŚĆ EKOLOGICZNA POLAKÓW KLUCZEM DO BUDOWY ZIELONEJ GOSPODARKI
ŚWIADOMOŚĆ EKOLOGICZNA POLAKÓW KLUCZEM DO BUDOWY ZIELONEJ GOSPODARKI D R L I D I A K Ł O S U N I W E R S Y T E T S Z C Z E C I Ń S K I PLAN PREZENTACJI 1. Pojęcie świadomości ekologicznej 2. Ocena zagrożeń
Bardziej szczegółowoPlan działalności Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego na rok 2016 dla działów administracji rządowej Nauka i Szkolnictwo Wyższe
Plan działalności Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego na rok 2016 dla działów administracji rządowej Nauka i Szkolnictwo Wyższe CZĘŚĆ A: Najważniejsze cele do realizacji w roku 2016 Mierniki określające
Bardziej szczegółowoZałącznik do Uchwały Nr XXIV/285/12 Rady Miejskiej w Pabianicach z dnia 30 marca 2012 r.
Załącznik do Uchwały Nr XXIV/285/12 Rady Miejskiej w Pabianicach z dnia 30 marca 2012 r. PROGRAM WSPÓŁPRACY Miasta Pabianice z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami, o których mowa w art. 3 ust.
Bardziej szczegółowoUczelnie wyższe wobec wyzwań LLL (life-long learning) i LLW (life-wide learning)
przez Unię Europejską ze środk rodków w Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Uczelnie wyższe wobec wyzwań LLL (life-long learning) i LLW (life-wide learning) Dr Anna Marianowska Plan prezentacji
Bardziej szczegółowoWSHiG Karta przedmiotu/sylabus. Studia niestacjonarne 4h. Efekty kształcenia, student/ka, który/a zaliczył/a przedmiot, potrafi:
KIERUNEK SPECJALNOŚĆ TRYB STUDIÓW SEMESTR WSHiG Karta przedmiotu/sylabus Turystyka i rekreacja Hotelarstwo i gastronomii Stacjonarny / niestacjonarny I/ II stopnia Nazwa przedmiotu Slow Food HG_MKPR_S_7
Bardziej szczegółowoKoncepcja pracy Gimnazjum im. św. Franciszka z Asyżu w Teresinie
Koncepcja pracy Gimnazjum im. św. Franciszka z Asyżu w Teresinie,,( ) Wychowywać to nie znaczy kształcić tylko rozum, lecz kształtować harmonijnie całego człowieka, a więc także jego serce i charakter.
Bardziej szczegółowoROZDZIAŁ 3 KONCEPCJA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU JAKO PODSTAWA GOSPODAROWANIA ŚRODOWISKIEM PRZYRODNICZYM
Ewa Mazur Wierzbicka ROZDZIAŁ 3 KONCEPCJA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU JAKO PODSTAWA GOSPODAROWANIA ŚRODOWISKIEM PRZYRODNICZYM Koncepcja rozwoju zrównoważonego odegrała w drugiej połowie XX wieku olbrzymią rolę
Bardziej szczegółowoEDUKACJA EKOLOGICZNA W MIEŚCIE ZABRZE - PROGRAM EDUKACJI EKOLOGICZNEJ, PRZEZ EDUKACJĘ DO ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU, DLA MIASTA ZABRZE NA LATA
EDUKACJA EKOLOGICZNA W MIEŚCIE ZABRZE - PROGRAM EDUKACJI EKOLOGICZNEJ, PRZEZ EDUKACJĘ DO ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU, DLA MIASTA ZABRZE NA LATA 2013-2019. Człowiek jest jednym z elementów przyrody, dlatego
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI I. Podstawa prawna II. Ustalenia wynikające z prognozy oddziaływania na środowisko... 3
PODSUMOWANIE Strategicznej oceny oddziaływania na środowisko Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Cieszyńskiego do roku 2015 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2016-2019 Cieszyn, 2013
Bardziej szczegółowoEdukacja ekologiczna jako integralny element edukacji dla zrównoważonego rozwoju
Edukacja ekologiczna jako integralny element edukacji dla zrównoważonego rozwoju Tadeusz Borys Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu DWA PROBLEMY/PYTANIA: Pytanie pierwsze: Jakie wnioski wynikają z analizy
Bardziej szczegółowoRola zielonych szkół w promocji obszarów Natura dr Maria Palińska Włocławskie Centrum Edukacji Ekologicznej
Rola zielonych szkół w promocji obszarów Natura 2000 dr Maria Palińska Włocławskie Centrum Edukacji Ekologicznej www.wcee.org.pl Konferencja pn. Co dalej z nami pytają obszary Natura 2000 Walory przyrodnicze
Bardziej szczegółowoSpołeczno-naukowa konferencja dla nauczycieli Szkoły dla przyrody, czyli jak kształcić kompetencje kluczowe i chronić bogactwo lokalnej przyrody
Społeczno-naukowa konferencja dla nauczycieli Szkoły dla przyrody, czyli jak kształcić kompetencje kluczowe i chronić bogactwo lokalnej przyrody Katowice, 14 marca 2009 r. Uniwersytet Śląski Jeśli chcesz
Bardziej szczegółowoDlaczego Cele Zrównoważonego Rozwoju są ważne dla młodych ludzi?
Prezentacja Ośrodka Informacji ONZ Dlaczego Cele Zrównoważonego Rozwoju są ważne dla młodych ludzi? Slajd 1: strona tytułowa Slajd 2: Cele Zrównoważonego Rozwoju Trochę historii: Cofnijmy się do roku 2000,
Bardziej szczegółowoW 30 lat od Raportu Komisji Brundtland Konwencja o Różnorodności Biologicznej
W 30 lat od Raportu Komisji Brundtland Konwencja o Różnorodności Biologicznej Czy dbamy o Naszą Wspólną Przyszłość? Anna Kalinowska Uniwersytet Warszawski Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem
Bardziej szczegółowoProgram edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży szkolnej Program edukacji i komunikacji społecznej dla zrównoważonego rozwoju
Program edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży szkolnej Program edukacji i komunikacji społecznej dla zrównoważonego rozwoju Iwona Pamuła, Koordynator Plan edukacji dla zrównoważonego rozwoju Edukacja
Bardziej szczegółowoZadania przewidziane do realizacji w poszczególnych obszarach współpracy miasta z organizacjami pozarządowymi w 2011 roku:
Załącznik Nr 1 do Programu współpracy miasta Będzina z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego
Bardziej szczegółowoWizja rozwoju rolnictwa wg przedstawicieli nauki - aspekty środowiskowe -
Wizja rozwoju rolnictwa wg przedstawicieli nauki - aspekty środowiskowe - IV KONGRES POLSKIEGO ROLNICTWA 1 XII 2018 Poznań dr hab. Mariusz Matyka prof. nadzw. Rolnictwo vs środowisko Problem nieracjonalnego
Bardziej szczegółowoMatryca efektów kształcenia* Gospodarka przestrzenna studia stacjonarne X X X X X
Matryca efektów kształcenia* Gospodarka przestrzenna studia stacjonarne Załącznik nr 4 do wniosku o utworzenie kierunku studiów Załącznik nr 3 do Uchwały Nr 142 Senatu UMK z dnia 16 grudnia 2014 r. Efekty
Bardziej szczegółowoAktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla miasta Tczewa na lata
załącznik Nr 2 do uchwały Nr XXV/198/2012 Rady Miejskiej w Tczewie z dnia 25 października 2012 r. w sprawie przyjęcia Aktualizacji Programu ochrony środowiska dla miasta Tczewa na lata 2012-2015 z uwzględnieniem
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR XLVII/384/14 RADY GMINY SUWAŁKI. z dnia 30 października 2014 r. w sprawie przyjęcia Programu wspierania uczniów zdolnych w Gminie Suwałki.
UCHWAŁA NR XLVII/384/14 RADY GMINY SUWAŁKI z dnia 30 października 2014 r. w sprawie przyjęcia Programu wspierania uczniów zdolnych w Gminie Suwałki. Na podstawie art. 18 ust. 1 w związku z art. 18 ust.
Bardziej szczegółowoKobiety dla kobiet. Zrównoważony rozwój.
Kobiety dla kobiet. Zrównoważony rozwój. Aleksandra Rzepecka Ambasador Fundacji Instytut Rozwoju Przedsiębiorczości Kobiet Zrównoważony rozwój Na obecnym poziomie cywilizacyjnym możliwy jest rozwój zrównoważony,
Bardziej szczegółowoPROGRAM EKOLOGICZNEJ ŚCIEŻKI EDUKACYJNEJ W KLASACH I-III GIMNAZJUM PUBLICZNEGO W GŁUSZYCY
Danuta Rozmarynowska Gimnazjum Publiczne w Głuszycy PROGRAM EKOLOGICZNEJ ŚCIEŻKI EDUKACYJNEJ W KLASACH I-III GIMNAZJUM PUBLICZNEGO W GŁUSZYCY I. Wyjątki z rozporządzeń MENiS w sprawie programów nauczania.
Bardziej szczegółowoZALECENIE nr Rec(2010)7
ZALECENIE nr Rec(2010)7 Komitetu Ministrów dla państw członkowskich w sprawie Karty Edukacji Obywatelskiej i Edukacji o Prawach Człowieka Rady Europy (przyjęte przez Komitet Ministrów w dniu 11 maja 2010
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA PRACY GIMNAZJUM W LICZU
KONCEPCJA PRACY GIMNAZJUM W LICZU 2015-2020 Spis treści 1.Wstęp 2. Procedury tworzenia i modyfikowania koncepcji pracy szkoły 3. Cele 4. Wizja szkoły 5. Misja szkoły 6. Model absolwenta 7. Plan działań:
Bardziej szczegółowoStrategia Unii Europejskiej wobec kształtowania rachunków ekonomicznych środowiska
Strategia Unii Europejskiej wobec kształtowania rachunków ekonomicznych środowiska dr Ksymena Rosiek Katedra Polityki Przemysłowej i Ekologicznej Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Wytyczne odnośnie Rachunków
Bardziej szczegółowoEUROPEJSKIE ASPEKTY EDUKACJI SZKOLNEJ
EUROPEJSKIE ASPEKTY EDUKACJI SZKOLNEJ Elżbieta Leszczyńska Wielkopolski Kurator Oświaty Poznań, 4 października 2018 r. AKSJOLOGICZNE UJĘCIE PROCESÓW NAUCZANIA I WYCHOWANIA PARADYGMAT ROZWOJOWY PARADYGMAT
Bardziej szczegółowoPolityki horyzontalne Program Operacyjny
Konferencja Regionalna Polityki horyzontalne Program Operacyjny Kapitał Ludzki Ogólne kryteria horyzontalne Kryteria horyzontalne dotyczą:: zgodności wniosku z właściwymi politykami i zasadami wspólnotowymi
Bardziej szczegółowoPrzyszły Globalny Cel dla Zasobów Wodnych
Przyszły Globalny Cel dla Zasobów Wodnych Krajowe Konsultacje Slide 1 Cele ogólne i działania Konsultacje wodne, będące częścią tematycznych konsultacji, mających na celu osiągniecie Celów Zrównoważonego
Bardziej szczegółowoPOWIATOWY PROGRAM DZIAŁAŃ NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Z ZAKRESU REHABILITACJI SPOŁECZNEJ, ZAWODOWEJ I ZATRUDNIANIA ORAZ
Załącznik do Uchwały Nr XXV/149/2008 Rady Powiatu Średzkiego z dnia 30 grudnia 2008 roku POWIATOWY PROGRAM DZIAŁAŃ NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Z ZAKRESU REHABILITACJI SPOŁECZNEJ, ZAWODOWEJ I ZATRUDNIANIA
Bardziej szczegółowo9635/17 ds/ppa/mak 1 DGE 1C
Rada Unii Europejskiej Bruksela, 24 maja 2017 r. (OR. en) 9635/17 WYNIK PRAC Od: Sekretariat Generalny Rady Data: 24 maja 2017 r. Do: Nr poprz. dok.: Dotyczy: Delegacje CULT 76 RELEX 457 DEVGEN 118 COMPET
Bardziej szczegółowoUchwała nr 72/2013 Senatu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu z dnia 22 maja 2013 r.
Uchwała nr 72/2013 Senatu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu z dnia 22 maja 2013 r. w sprawie: opinii o utworzeniu na Wydziale Hodowli i Biologii Zwierząt kierunku turystyka przyrodnicza na poziomie
Bardziej szczegółowoŚrodki RPO WK-P na lata jako instrument realizacji procesów rewitalizacyjnych
Regionalny Program Operacyjny Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2014-2020 Środki RPO WK-P na lata 2014-2020 jako instrument realizacji procesów rewitalizacyjnych Toruń, luty 2016 r. Definicja Rewitalizacja
Bardziej szczegółowoKierunki polityki oświatowej państwa 2016/2017
Kierunki polityki oświatowej państwa 2016/2017 Podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2016/2017 1. Upowszechnianie czytelnictwa, rozwijanie kompetencji czytelniczych
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU EKOLOGIA ZASOBÓW NATURALNYCH I OCHRONA ŚRODOWISKA. 1. Nazwa przedmiotu: 2. Kod przedmiotu: ROZ-P1-37
Z1-PU7 WYDANIE N3 Strona: 1 z 5 (pieczęć wydziału) KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu: EKOLOGIA ZASOBÓW NATURALNYCH I OCHRONA ŚRODOWISKA 3. Karta przedmiotu ważna od roku akademickiego: 2017/2018 2.
Bardziej szczegółowoOOŚ jako narzędzie zrównoważonego rozwoju
23-24 maja 2013 r., Wrocław Wydział Prawa Uniwersytetu Wrocławskiego, ul. Uniwersytecka 7-9 (budynek D ) Dyrektywa OOŚ wyzwania i perspektywy w świetle dotychczasowych doświadczeń oraz opublikowanej ostatnio
Bardziej szczegółowoPOLITOLOGIA Studia I stopnia. Profil ogólnoakademicki
Opis efektów kształcenia dla kierunku politologia I stopnia przyjętych uchwałą Rady Wydziału Nauk Politycznych w dniu 27 lutego 2012 r., zmodyfikowanych 24 września 2012 r. oraz 25 maja 2015 r. Efekty
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA PRACY Przedszkola Miejskiego Nr 5 w Zamościu
KONCEPCJA PRACY Przedszkola Miejskiego Nr 5 w Zamościu MISJA Jestem Zamościaninem, Polakiem, mieszkam w Europie, jestem częścią świata Podkreślamy wagę tradycji rodzinnych, regionalnych i narodowych. Rozwijamy
Bardziej szczegółowoWzorce zrównoważonej produkcji ujęcie regionalne
Wzorce zrównoważonej produkcji ujęcie regionalne Dr Tomasz Brzozowski Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wydział Gospodarki Regionalnej i Turystyki w Jeleniej Górze Katedra Zarządzania Jakością i Środowiskiem
Bardziej szczegółowoRADY GMINY CYCÓW. z dnia.
UCHWAŁA NR / /18 RADY GMINY CYCÓW PROJEKT z dnia. w sprawie uchwalenia Rocznego Programu Współpracy Gminy Cyców z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności
Bardziej szczegółowoEFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW TURYSTYKA I REKREACJA
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW TURYSTYKA I REKREACJA poziom kształcenia profil kształcenia tytuł zawodowy uzyskiwany przez absolwenta studia drugiego stopnia ogólnoakademicki magister 1. Umiejscowienie
Bardziej szczegółowoWyzwania dla polskich przedsiębiorców w świetle Strategii Zielonego Wzrostu (Green Growth Strategy) Prof. Andrzej Mizgajski
Wyzwania dla polskich przedsiębiorców w świetle Strategii Zielonego Wzrostu (Green Growth Strategy) Prof. Andrzej Mizgajski 1 SZCZYT ZIEMI - Rio+20 20 22. czerwca 2012 Około 50,000 osób z polityki, organizacji
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe [Wybrane fragmenty]
USTAWA z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe [Wybrane fragmenty] Oświata w Rzeczypospolitej Polskiej stanowi wspólne dobro całego społeczeństwa; kieruje się zasadami zawartymi w Konstytucji Rzeczypospolitej
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne I stopnia Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych
Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych Promotorzy prac dyplomowych Profesorowie i doktorzy habilitowani Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Dr hab. Karol KOCISZEWSKI, prof. UE Promotorzy prac dyplomowych
Bardziej szczegółowoKoncepcja pracy. Zespołu Szkół Leśnych i Ekologicznych im. Stanisława Morawskiego w Brynku. na lata 2011-2016
Koncepcja pracy Zespołu Szkół Leśnych i Ekologicznych im. Stanisława Morawskiego w Brynku na lata 2011-2016 Podstawa prawna: Ustawa z dnia 7 września o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572
Bardziej szczegółowoJak utrwalać efekty realizacji projektu Obszary Natura 2000 naszą szansą? RCEE, Płock 9-10 czerwca 2015 r. Janina Kawałczewska
Konferencja pn. Co dalej z nami pytają obszary Natura 2000 Jak utrwalać efekty realizacji projektu Obszary Natura 2000 naszą szansą? RCEE, Płock 9-10 czerwca 2015 r. Janina Kawałczewska Efekty realizacji
Bardziej szczegółowoEfekty wdrożenia systemu EMAS w Ministerstwie Środowiska
Efekty wdrożenia systemu EMAS w Ministerstwie Środowiska Monika Dziadkowiec Dyrektor Generalna Warszawa, 5.07.2012 r. Ministerstwo Środowiska, poprzez współtworzenie polityki państwa, troszczy się o środowisko
Bardziej szczegółowoNa podstawie 15 punkt 3 lit. h Statutu i 21 punkt 8 Statutu w Regulaminie Głównej Komisji Rewizyjnej PTI wprowadza się następującą zmianę:
Uchwała nr 1 Na podstawie 15 punkt 3 lit. h Statutu i 21 punkt 8 Statutu w Regulaminie Głównej Komisji Rewizyjnej PTI wprowadza się następującą zmianę: w 5 punktowi 3 nadaje się następujące brzmienie:
Bardziej szczegółowoProgram wychowawczy Szkoły Podstawowej Nr 33 im. Funduszu Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci UNICEF na rok szkolny 2015/2016
Program wychowawczy Szkoły Podstawowej Nr 33 im. Funduszu Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci UNICEF na rok szkolny 2015/2016 (w oparciu o Program wychowawczy szkoły na lata 2010-2016, podstawowe kierunki
Bardziej szczegółowoKoncepcja pracy szkoły
szkoły Gimnazjum w Koźmicach Wielkich opracowana i zatwierdzona przez Radę Pedagogiczną dnia 17 maja 2010 roku. U nas znajdziesz dobre wychowanie, nowe umiejętności, przyjazną atmosferę 2 Dążymy, aby nasze
Bardziej szczegółowoMATRYCA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA (Przedmioty podstawowe)
MATRYCA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA (Przedmioty podstawowe) NAZWA PRZEDMIOTU SYMBOL KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA EFEKTY KSZTAŁCENIA Mikroekonomia 1 Mikroekonomia 2 Makroekonomia 1 Makroekonomia 2 Matematyka
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA PRACY ZESPOŁU NIEPUBLICZNYCH SZKÓŁ SPECJALNYCH KROK ZA KROKIEM W ZAMOŚCIU
KONCEPCJA PRACY ZESPOŁU NIEPUBLICZNYCH SZKÓŁ SPECJALNYCH KROK ZA KROKIEM W ZAMOŚCIU Koncepcja pracy Zespołu Niepublicznych Szkół Specjalnych Krok za krokiem w Zamościu nakreśla podstawowe cele i zadania
Bardziej szczegółowoEFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW GOSPODARKA PRZESTRZENNA
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW GOSPODARKA PRZESTRZENNA poziom kształcenia profil kształcenia tytuł zawodowy uzyskiwany przez absolwenta studia pierwszego stopnia ogólnoakademicki licencjat 1.
Bardziej szczegółowoO STOWARZYSZENIU. Ośrodek Działań Ekologicznych Źródła ul. Zielona 27, 90-602 Łódź tel. 042 632 03 11, kom. 507 575 535 www.zrodla.
O STOWARZYSZENIU Ośrodek Działań Ekologicznych Źródła ul. Zielona 27, 90-602 Łódź tel. 042 632 03 11, kom. 507 575 535 www.zrodla.org Stowarzyszenie ODE Źródła od 20 lat zajmuje się szeroko rozumianą edukacją
Bardziej szczegółowoPROGRAM WYCHOWAWCZY PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. WŁADYSŁAWA JAGIEŁŁY W PILŹNIE
PROGRAM WYCHOWAWCZY PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. WŁADYSŁAWA JAGIEŁŁY W PILŹNIE 2014 2017 W wychowaniu chodzi właśnie o to, ażeby człowiek stawał się coraz bardziej człowiekiem o to, ażeby bardziej
Bardziej szczegółowoZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ INNOWACYJNOŚĆ PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ
ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ INNOWACYJNOŚĆ PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ Lublin 25 stycznia 2017 r. Projekt dofinansowany w wysokości 85% ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego w ramach Funduszu Współpracy Dwustronnej
Bardziej szczegółowoOpis efektów uczenia się dla kwalifikacji na poziomie 7 Polskiej Ramy Kwalifikacji
Załącznik nr 2 do Uchwały nr 103/2018-2019 Senatu UP w Lublinie z dnia 28 czerwca 2019 r. Opis efektów uczenia się dla kierunku studiów Nazwa kierunku studiów: Biologia Poziom: studia drugiego stopnia
Bardziej szczegółowoMETODY SZACOWANIA KORZYŚCI I STRAT W DZIEDZINIE OCHRONY ŚRODOWISKA I ZDROWIA
METODY SZACOWANIA KORZYŚCI I STRAT W DZIEDZINIE OCHRONY ŚRODOWISKA I ZDROWIA Autor: red. Piotr Jeżowski, Wstęp Jedną z najważniejszych kwestii współczesności jest zagrożenie środowiska przyrodniczego i
Bardziej szczegółowoProgram Operacyjny Kapitał Ludzki
4 marca 2009 Priorytet IV Szkolnictwo wyższe i nauka Program Operacyjny Kapitał Ludzki Paulina Gąsiorkiewicz-Płonka Zastępca Dyrektora Departament Wdrożeń i Innowacji Priorytet IV Szkolnictwo wyższe i
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA GEOGRAFIA Z OCHRONĄ I KSZTAŁTOWANIEM ŚRODOWISKA. Dla Zasadniczej Szkoły Zawodowej
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA GEOGRAFIA Z OCHRONĄ I KSZTAŁTOWANIEM ŚRODOWISKA Dla Zasadniczej Szkoły Zawodowej I. Źródła informacji geograficznej i sposoby ich wykorzystania. II. Funkcjonowanie światowego
Bardziej szczegółowoPRZESTRZEŃ MIEJSKA I JEJ PRZEMIANY A LEKCJE GEOGRAFII W SZKOLE PODSTAWOWEJ
PRZESTRZEŃ MIEJSKA I JEJ PRZEMIANY A LEKCJE GEOGRAFII W SZKOLE PODSTAWOWEJ Ogólnopolska konferencja Miejsce i przestrzeń. Edukacja geograficzna w ujęciu humanistycznym", Warszawa 19 20 października 2018
Bardziej szczegółowo