Wpoprzednich numerach WiadomoÊci Psychiatrycznych

Transkrypt

1 SZKOLENIA I SPECJALIZACJE POSTGRADUATE TRAINING IN PSYCHIATRY ANITA GRUSZCZY SKA-M ODO ENIEC, KAMA PIERZGALSKA III Klinika Psychiatryczna, Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie Szkolenia z psychoterapii Education in psychotherapy Wpoprzednich numerach WiadomoÊci Psychiatrycznych przedstawiono zasady i struktur prowadzenia specjalizacji oraz mo liwe sposoby zdobywania wiedzy medycznej w psychiatrii. Jednak e temat szkoleƒ pozosta by niekompletny bez omówienia w bie àcym numerze czasopisma szkoleƒ z psychoterapii. Wed ug definicji psychoterapia to oparta na przes ankach naukowych wiedza zmierzajàca do zrozumienia i zmiany emocjonalnych uwarunkowaƒ objawów choroby. Potrzeba takiego omówienia wydaje si ogromna Êwiadczà o tym szczególne trudnoêci wik ajàce kontakt z pacjentem, jak równie wiadome ograniczenia farmakoterapii. Wybór kursów i metod szkolenia jest olbrzymi, mamy nadziej, e przedstawione poni ej wiadomoêci pomogà w zapoznaniu si z ich ofertà. Prezentujemy równie listy certyfikowanych superwizorów, placówek i sekcji Polskiego Towarzystwa Psychologicznego oraz czasopisma wydawane w Polsce, dotyczàce zagadnieƒ psychoterapii. Ze wzgl du na wag problemu poprosiliêmy równie o wypowiedê Panià Profesor Iren Namys owskà Kierownika Kliniki Dzieci i M odzie y Instytutu Psychiatrii i Neurologii, psychoterapeut i superwizora Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, Kierownika Naukowego jednego z kursów akredytowanych przez PTP. Przygotowujemy w aênie materia dotyczàcy szkoleƒ w psychoterapii. W czasie pracy nad nim powsta o w nas wiele ciekawoêci, ale te wàtpliwoêci zwiàzanych z tym tematem. Chcia ybyêmy poprosiç Panià Profesor o pomoc w ich rozwianiu. Dla kogo dobra jest psychoterapia? Dla jakich pacjentów i dla jakich lekarzy? Moje poglàdy w tej kwestii sà raczej skrajne uwa am, e psychoterapia jest dla wszystkich pacjentów i dla wszystkich lekarzy psychiatrów. Sàdz, e jakiê rodzaj psychoterapii w aêciwie potrzebny jest ka demu pacjentowi, choçby jako psychoterapia podtrzymujàca, prowadzona równolegle z leczeniem farmakologicznym. To na pewno ma znaczenie tak e w takim sensie, e pacjent ch tniej przyjmuje leki, jeêli pozostaje w lepszym kontakcie ze swoim lekarzem. Jest to zresztà trudne zagadnienie i do koƒca niejasne, gdzie jest granica pomi dzy pog bionym kontaktem terapeutycznym, a gdzie ju zaczyna si psychoterapia podtrzymujàca. Generalnie, poniewa cz owiek jest ca oêcià duszy i cia- a, duszy i mózgu, to powiedzia abym, e dla ka dego pacjenta jakaê forma psychoterapii jest potrzebna. Bez wàtpienia jest nieoceniona dla wybranych grup pacjentów, np. dla dzieci i m odzie y tu myêl g ównie o psychoterapii rodzinnej. Tak e, dla pacjentów w starszym wieku, którzy wymagajà intensywnego podtrzymania psychologicznego. WÊród

2 220 WIADOMOÂCI PSYCHIATRYCZNE (tom VII) Nr 3/2004 osób, które mogà najbardziej skorzystaç z psychoterapii z jednej strony by yby to grupy wiekowe, a z drugiej strony grupy diagnostyczne. W niektórych zaburzeniach psychoterapia jest metodà post powania z wyboru to oczywiêcie ca a grupa nerwic, zaburzeƒ osobowoêci, gdzie leki mogà byç ewentualnie uzupe nieniem, a w innych jest cz Êcià szerszego planu terapeutycznego jak w schizofrenii czy w depresji. JeÊli natomiast myêlimy dla jakich lekarzy dobra jest psychoterapia, jako forma pracy to zdecydowanie dla wszystkich. Podstawy psychoterapii zawsze b dà pomocne w uprawianiu naszego zawodu. W trakcie realizacji programu specjalizacji nie mamy adnych obowiàzkowych szkoleƒ, kursów lub sta ów w oêrodkach psychoterapii. Czy zdaniem Pani Profesor rozszerzenie programu specjalizacji w tym kierunku by- oby dla nas korzystne i potrzebne? Zdecydowanie tak. Uwa am, e taki brak jest mankamentem programu specjalizacyjnego psychiatrii doros ych. Powinien byç obowiàzkowy kurs, byç mo e inny ni ten przygotowujàcy do certyfikatu, bo tamten jest zbyt rozleg y, ale kurs obowiàzkowy dla wszystkich, trwajàcy np. przez ca y okres specjalizacji. Przeznaczony równie dla tych, którzy nie chcà zajmowaç si psychoterapià kurs przeglàdowy, dzi ki któremu zwrócà uwag na znaczenie kontaktu, zobaczà ile jest w nim czynników leczàcych. Kurs powinien byç jak najbardziej ca oêciowy, pokazywaç wszystkie szko y psychoterapii, aby- Êcie mogli Paƒstwo zorientowaç si, jakie jest ich zastosowanie, przyjrzeç si jak dzia ajà ró ne szko y, czym si ró nià. Chcia ybyêmy zapytaç, w którym momencie Pani Profesor rozpocz a swoje szkolenie z psychoterapii i jakie jest zdanie Pani Profesor: kiedy m ody lekarz powinien takie szkolenie podejmowaç? Ja rozpocz am szkolenie prawie równolegle z rozpocz ciem specjalizacji z psychiatrii, ale wtedy by y zupe nie inne warunki. Szkolenie by o bezp atne, nie by o adnych regularnych form szkolenia, staraliêmy si szkoliç gdzie si da, wyje d aç za granic i tam korzystaç z kursów tak zresztà uczy am si terapii rodzin. Dzisiejsza sytuacja jest nieporównywalna. Uwa am jednak, e szkolenie nale y rozpoczynaç stosunkowo wczeênie, choçby po to, eby cz owiek nie by tak bardzo zindoktrynowany biologicznie, nie lekcewa y tego, co daje psychoterapia w psychiatrii. Byç mo e najlepiej by oby, eby równoczeênie z koƒcem specjalizacji uzyskiwa- o si certyfikat. Tyle tylko, e teraz jest on bardzo kosztowny, móg by stanowiç niepotrzebne obcià enie finansowe i czasowe jest wi c dla tych, którzy sà zdecydowani zajmowaç si psychoterapià. Dla pozosta ych powinien byç kurs i sta w oêrodku, w którym uprawia si psychoterapi. JednoczeÊnie ka da instytucja szkolàca (tak jest np. w Krakowie) powinna mieç dla osób specjalizujàcych si grup Balinta. Sta à grup, w której Paƒstwo uczestniczylibyêcie, a w której omawia- oby si kontakt z pacjentem, ró ne pu apki i trudnoêci, ale te i przyjemnoêci, które on ze sobà niesie. Czym jest grupa Balinta? Grupa Balinta zosta a stworzona przez angielskiego psychiatr, pierwotnie dla wszystkich lekarzy, tak e internistów, chocia obecnie zadomowi a si najbardziej w psychiatrii. Jest poêwi cona rozmowom i analizie relacji lekarz pacjent. Nie stanowi terapii jako takiej, zwraca uwag na to, co si w tym kontakcie dzieje, np. na tworzàce si przeniesienie i przeciwprzeniesienie. W bezpiecznej atmosferze dyskutuje si o trudnoêciach, jakie powstajà w kontakcie z pacjentem. O koniecznoêci zsynchronizowania szkolenia w psychiatrii i psychoterapii mówi a Profesor Maria Orwid na ostatnim kongresie, m. in. o tym, e ka dy lekarz psychiatra powinien byç psychoterapeutà. I ja si z tym ca kowicie zgadzam. Chcia ybyêmy prosiç o wskazówk dla Kolegów, którzy sà zdecydowani rozpoczàç kurs przygotowujàcy do uzyskania certyfikatu. Czym majà si kierowaç przy wyborze konkretnego oêrodka. Poza wyznacznikami obiektywnymi, takimi jak miejsce zamieszkania, dost pnoêç, koszty kursu, pozostaje wybór merytoryczny. Wiele kursów ju w swojej ofercie podaje pewnà orientacj pracy. Jak dokonaç wyboru? To bardzo trudne pytanie. Z za o enia powinno byç tak, e ka dy kurs jest ca oêciowy. Takie sà zasady przyj te przez Sekcj Naukowà Psychoterapii PTP. Wed ug nich ka dy kurs powinien prezentowaç wszystkie g ówne szko y psychoterapii: psychoanalitycznà z odmianà psychoterapii psychodynamicznej, psychoterapi poznawczo-behawioralnà, systemowà i humanistycznà. Te cztery kierunki powinny byç na ka dym kursie przedstawione i omówione. Ale jest te tak, e ze wzgl du na organizatorów, którzy sà zwiàzani z konkretnà instytucjà, która ma swój profil terapeutyczny, istnieje pewna mniej lub bardziej dyskretna specjalizacja na tych kursach. Jest to problem, którego istnienie mo na zauwa yç w czasie egzaminu do uzyskania certyfikatu jakie sà efekty ró nego podejêcia. Z jednej strony to dobrze, e w trakcie szkolenia sà przedstawione cztery najwa niejsze nurty, ale z drugiej terapeuci po czterech latach kursu wychodzà z pewnym zamieszaniem w g owach, wiedzà po trochu o ka dej szkole terapeutycznej. JeÊli realizujà jakiê kurs bardziej specjalistyczny, jak np. organizowany przez któràê ze szkó psychoanalitycznych, to majà bardziej jasnà orientacj w zakresie przynajmniej jednego kierunku. Takie sà plusy i minusy tych ró nych podejêç. Na poczàtku niektórych kursów sà organizowane ró ne spotkania, a nawet warsztaty wyjazdowe. Czy majà one na celu przyjrzenie si ewentualnym kandydatom, sprawdzenie ich sposobu myêlenia, ugruntowanych poglàdów, innych predyspozycji? MyÊl, e bardzo trudno jest oceniç te predyspozycje w trakcie jednej rozmowy. To jest sytuacja podobna do rozmowy kwalifikacyjnej przed rozpocz ciem specjalizacji. Oceniamy raczej, na jakim etapie drogi zawodowej sà ci ludzie i jakie majà doêwiadczenia. Psychoterapii uczymy si nie poprzez wyk ady, choç sà one wa nà cz Êcià szkolenia, ale przede wszystkim poprzez superwizje. Do superwizji trzeba prowadziç w psychoterapii pacjenta. Lepiej wi c by oby, gdyby szkolenie rozpoczynali ludzie, którzy majà co najmniej pó tora dwa lata doêwiadczenia klinicznego, tak, eby wiedzieli, kto to jest pacjent i jakie sà trudnoêci w kontakcie z nim. Nie mo e to byç wiedza teoretyczna, która trafia w pró ni. Bo jeêli mówimy o trudnoêciach, czy o czymê co odczuwamy w relacji z pacjentem, bez rozmowy z nim to nie jest to sposób na nauczenie si psychoterapii. Czy, zdaniem Pani Profesor, lekarz psychiatra, który jest jednoczeênie psychoterapeutà mo e àczyç w swojej pracy oba te podejêcia? Czy powinny to byç dwa oddzielne zawody, czy bycie psychiatrà i psychoterapeutà poszerza nasz sposób myêlenia o pacjencie i daje wi ksze mo liwoêci pomagania mu? Zdecydowanie mo na àczyç, a nawet powiedzia abym: mo na, trzeba i nale y àczyç. Ca y czas mamy do czynienia z pa-

3 SZKOLENIA I SPECJALIZACJE A. Gruszczyƒska-M odo eniec, K. Pierzgalska Szkolenie z psychiatrii 221 cjentem, z cz owiekiem i nawet jeêli psychoterapia jest tylko cz Êcià jakiegoê szerszego planu terapeutycznego, to ja osobiêcie nie wyobra am sobie, nie widz mo liwoêci rozdzia u na prac biologicznego psychiatry i, jak dawniej si mówi o za prof. Jankowskim, humanistycznego. Jest to raczej praca, której immanentnà, istotnà cz Êcià jest kontakt terapeutyczny z pacjentem oraz analiza tego kontaktu. Nawet pierwsze spotkanie, tak zwany wywiad obiektywny (który obiektywnym tak naprawd nie jest) musi si odbywaç w atmosferze terapii. Nie wyobra am sobie równie, eby lekarz w gabinecie móg po prostu wr czyç pacjentowi recepty nie pytajàc o ró ne wa ne rzeczy z jego ycia i nie nawiàzujàc kontaktu. To nie zawsze jest psychoterapia sensu stricte, która ma swoje charakterystyczne cechy: jest jasno zaplanowanym kontaktem, trwajàcym w okreêlonym czasie, poprzedzonym pewnym kontraktem, ale jakieê minimum wiedzy z psychoterapii, dotyczàce relacji dwojga ludzi na czym nasza praca zawsze si opiera jest niezb dne. Psychiatria jest wyjàtkowo pi knym zawodem. Ale po owa jej uroku, albo nawet trzy czwarte, to jest relacja z drugim cz owiekiem. OczywiÊcie, e leki leczà, ja tego nie neguj, ale od kontaktu z pacjentem niezmiernie wiele zale y tak e leczenie biologiczne. To, jak ono si uk ada, na ile pacjent wspó pracuje, na ile jest przekonany do lekarza, jakie ma do niego zaufanie. Dzi kujemy serdecznie za rozmow, mamy nadziej, e jeszcze w czasie trwania naszego szkolenia specjalizacyjnego b dziemy mia y szans poszerzyç nasze umiej tnoêci choçby o podstawy wiedzy z psychoterapii. Warszawa, Najw aêciwszà drogà do podj cia pracy psychoterapeuty jest uprzednie uzyskanie certyfikatu wydawanego przez jedno z dwóch towarzystw naukowych: Polskie Towarzystwo Psychiatryczne lub Polskie Towarzystwo Psychologiczne. Oba zapewniajà nadzór merytoryczny nad prowadzonymi kursami, dbajà o nienaganny przebieg szkolenia. Dzi ki uprzejmo- Êci Sekcji Naukowej Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego mo emy przedstawiç aktualne zasady uzyskiwania certyfikatu psychoterapeuty. Certyfikat psychoterapeuty Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego mo e uzyskaç osoba, która ma wykszta cenie wy sze na poziomie magisterskim z zakresu medycyny lub nauk humanistycznych. Ka dy kandydat musi spe niç poni sze warunki: Ukoƒczyç atestowany kurs psychoterapii. Odbyç trzymiesi czny sta w atestowanym oêrodku psychoterapeutycznym (patrz ni ej) Odbyç 250 godz. treningu w asnego Odbyç 130 godz. superwizji Posiadaç specjalizacj klinicznà. Osoby, które nie mogà uzyskiwaç specjalizacji klinicznej, powinny mieç doêwiadczenie kliniczne, w tym co najmniej 5 lat pracy w oêrodku stosujàcym psychoterapi (dotyczy to np. psychologów, dla których obecnie zamkni ta jest specjalizacja kliniczna). Byç cz onkiem Sekcji Naukowej Psychoterapii PTP. Zdaç egzamin. Poni ej przedstawiamy atestowane kursy psychoterapii, które uzyska y akredytacj Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego jako programy pe ne. Ich ukoƒczenie daje podstaw do ubiegania si o certyfikat psychoterapeuty PTP. Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa, ul. Sobieskiego 9 PSYCHOTERAPIA ZINTEGROWANA Kierownik: prof. dr hab. n. hum. J. Czes aw Czaba a Koordynator: mgr Barbara Krzymowska tel. (22) Obecnie trwa nabór do kolejnej edycji kursu. IPiN prowadzi szkolenia w psychoterapii od ponad 30 lat. Termin sk adania dokumentów zg oszeniowych up ywa Planowane rozpocz cie szkolenia: (wyjazdowe zgrupowanie dydaktyczno-treningowe) Program szkolenia 1. Podstawy teoretyczne psychoterapii (250 godz.). 2. åwiczenia umiej tnoêci psychoterapeutycznych (150 godz.). 3. Sta kliniczny w klinikach IPiN stosujàcych psychoterapi (minimum 2 miesiàce w Klinice Nerwic). 4. Superwizja (minimum 130 godz.) u superwizorów SNP PTP. 5. Trening w asny (250 godz.). Tematy szkoleƒ Zgrupowanie treningowo-dydaktyczne (60 godz.) Teoria i praktyka psychoterapii (50 godz.) Psychoterapia indywidualna krótkoterminowa (100 godz.) Psychoterapia grupowa (100 godz.) Wybrane zagadnienia z psychiatrii dzieci i m odzie y (50 godz.) Psychozy, uzale nienia (50 godz.) Specyficzne formy psychoterapii (25 godz.) Genogramy (20 godz.) Grupowa analiza doêwiadczeƒ w asnych (40 godz.) Psychodrama Moreno i muzykoterapia (25 godz.) Formy organizacyjne Kurs rozpoczyna si tygodniowym zgrupowaniem treningowo-dydaktycznym. Szkolenia organizowane sà w wi kszoêci w formie 20- lub 25-godzinnych bloków tematycznych od czwartku do soboty (rocznie ok. 8 kursów). Trzeci i czwarty rok to sta e w oêrodkach psychoterapeutycznych atestowanych przez SNP PTP (m. in. Klinika Nerwic IPiN, Klinika Psychiatryczna Dzieci i M odzie y IPiN), treningi w asne oraz superwizja. Osoby, które chcà si specjalizowaç w terapii rodzin, w trzecim roku majà zaj cia raz w miesiàcu przez 3 dni (24 godziny) oraz sà superwizowane przez zespó prof. I. Namys owskiej.

4 222 WIADOMOÂCI PSYCHIATRYCZNE (tom VII) Nr 3/2004 Szacunkowy koszt tygodniowych zaj ç dydaktyczno-treningowych to ok z. Szacunkowy koszt 25-godzinnych zaj ç to ok. 450 z (ok z rocznie). Centrum Psychologiczno-Medyczne MABOR, Warszawa, ul. Bonifacego 104 PSYCHOTERAPIA ZINTEGROWANA ZE SZCZEGÓLNYM UWZGL DNIE- NIEM PRACY Z DZIECKIEM LUB DORASTAJÑCYM Kierownik: prof. dr hab. Irena Namys owska Koordynator: Magda Ma kiewicz-borkowska tel. (22) , ; cte@mabor.com.pl Trwa rekrutacja do kolejnej, czwartej edycji kursu. Rozpocz cie jest planowane na styczeƒ 2005 roku. Obecnie na podstawie ankiet zg oszeniowych tworzone sà listy kandydatów, w nast pnym etapie odb dà si indywidualne rozmowy kwalifikacyjne. Program szkolenia 1. Kszta cenie teoretyczne (290 godz.): teoretyczne podstawy czterech orientacji: psychodynamicznej, poznawczo-behawioralnej, humanistycznej i systemowej, a nast pnie wg wymienionych orientacji: etiologi i terapi syndromów psychopatologicznych; szczegó owe problemy psychoterapii indywidualnej, grupowej i rodzinnej; wskazania do podejmowania okreêlonych form oddzia ywaƒ terapeutycznych w ró nych grupach zaburzeƒ, a zw aszcza w zaburzeniach emocjonalnych dzieci i m odzie y. 2. Kszta cenie umiej tnoêci praktycznych (220 godz.): budowania relacji psychoterapeutycznej; kierowania i kontrolowania przebiegu procesu psychoterapeutycznego; funkcjonowania w roli psychoterapeuty z uwzgl dnieniem specyfiki psychoterapii dzieci i m odzie y. 3. W asne doêwiadczenie terapeutyczne (250 godz.): udzia w zgrupowaniu dydaktyczno-treningowym (60 godz.); udzia w grupie Balinta (60 godz.); udzia w grupie genogramowej (30 godz.); pozosta ych 100 godz. winno mieç charakter psychoterapii indywidualnej, rozpocz tej najpóêniej w II roku szkolenia. 4. Superwizj (200 godz.) udzia w grupie superwizyjnej, superwizja indywidualna. W ramach szkolenia oêrodek gwarantuje 120 godzin superwizji. Zestawienie godzinowe szkolenia I rok II rok III rok IV rok Teoria: 40 h 100 h 50 h 290 godz. Umiej tnoêci: 80 h 70 h 53 h 17 h 220 godz. Grupa Balinta: 20 h 30 h - 60 godz. Superwizja: 10 h 36 h 74 h 120 godz. Genogram: 30 h 30 godz. Zgrupowanie: 60 h 60 godz. Suma godz./rok 280 h 210 h 199 h 91 h Formy organizacyjne Zaj cia odbywajà si w soboty i niedziele od godz. 9 do 18, raz w miesiàcu. Cena 4-letniego szkolenia to ok z, p atne w ratach kwartalnych. Centrum Psychoterapii Rasztów, Warszawa, Surowieckiego 4, lok. 1A GRUPOWA PSYCHOTERAPIA ANALITYCZNA Kierownik: dr n. hum. Jerzy Pawlik Koordynator: mgr Wies awa odej-sobaƒska tel. (22) , faks Szkolenie jest przeznaczone dla psychologów, lekarzy, piel gniarek i pracowników socjalnych z wy szym wykszta ceniem. W chwili zakoƒczenia szkolenia àczny okres pracy zawodowej w wy ej wymienionych placówkach powinien wynosiç co najmniej 5 lat. Podstawowà koncepcjà etiologii i terapii zaburzeƒ psychicznych, na której oparto szkolenie jest teoria psychoanalityczna. W wyczerpujàcy sposób omawiane sà te inne podejêcia teoretyczne wyjaêniajàce funkcjonowanie cz owieka w zdrowiu i chorobie. W cz Êci dotyczàcej psychoterapii grupowej podstawà sà wspó czesne teorie analizy grupowej stanowiàce kontynuacj i rozwini cie tez sformu owanych przez S. H. Foulkesa i W. Biona. Program szkolenia 1. Osobista analiza treningowa w ma ej grupie analitycznej (4 lata, 400 godz.).

5 SZKOLENIA I SPECJALIZACJE A. Gruszczyƒska-M odo eniec, K. Pierzgalska Szkolenie z psychiatrii Wyk ady i seminaria teoretyczne (4 lata, 260 godz.). a) 100 godz. wyk adów i seminariów poêwi conych teorii i technice psychoterapii analitycznej, ze szczególnym uwzgl dnieniem grupowego podejêcia analitycznego, b) 60 godz. wyk adów poêwi conych psychoanalitycznej koncepcji rozwoju cz owieka, koncepcjom psychopatologii osobowoêci, nerwicowej i psychotycznej, c) 90 godz. seminariów, poêwieconych innym podejêciom terapeutycznym: terapia behawioralna, poznawcza, systemowa, humanistyczna, d) praca w asna z literaturà omawiana seminaryjnie oraz na zebraniach otwartych instytutu. 3. Trening umiej tnoêci praktycznych: a) samodzielne prowadzenie psychoterapii grupowej i ró nych form psychoterapii indywidualnej, b) udzia w warsztatach kszta càcych w podstawowych umiej tnoêciach terapeutycznych, c) sta w oêrodku psychoterapii Rasztów. Ad. a) prowadzenie samodzielne lub w koterapii pod superwizjà grupy terapeutycznej (co najmniej dwuletniej 100 godz.), prowadzenie pod superwizjà jednej krótkoterminowej (25 godz.) i jednej d ugoterminowej terapii indywidualnej (oko- o 120 godz.), prowadzenie pod superwizjà interwencji kryzysowej lub krótkoterminowej terapii grupowej (15 godz.). Ad. b) Warsztaty: (80 godz.): pierwszy kontakt z pacjentem 16 godz. (technika wywiadu diagnostycznego, wskazania do leczenia indywidualnego i grupowego) procesy zwiàzane z tworzeniem i rozwojem grupy 16 godz. techniki psychoterapii 16 godz. (techniki interpretacyjne, psychodrama funkcje terapeutyczne i diagnostyczne) wykorzystywanie snów w psychologii indywidualnej i grupowej 210 godz. specyfika interwencji kryzysowej i psychoterapii krótkoterminowej 10 godz. procesy i zjawiska zwiàzane z zakoƒczeniem leczenia 10 godz. Ad. c). Uczestnictwo w konsultacjach diagnostycznych oraz psychoterapii grupowej prowadzonej w oêrodku. Samodzielna diagnoza i terapia pod superwizjà. 4. Superwizja (2 lata 150 godz.) a) superwizja grupowa dwuletnich, ma ych grup analitycznych (co najmniej 70 godz., w tym 25 godz. superwizji w asnej grupy) b) superwizja indywidualna terapii indywidualnych (60 godz.) c) superwizja indywidualna krótkoterminowych oddzia ywaƒ indywidualnych i grupowych (praca na oddziale terapeutycznym ze szczególnym rodzajem pacjentów, np. pacjentami psychotycznymi, uzale nionymi, m odzie owymi 20 godz.) Formy organizacyjne Szkolenie trwa 4 lata. Cz Êç szkolenia obejmujàca w asnà analiz treningowà, teori i superwizj grupowà odbywa si w dwóch modu ach: blokowym (10 spotkaƒ w roku w czasie weekendów) i ciàg ym (spotkania odbywajà si raz w tygodniu, w godzinach popo udniowych). Superwizja indywidualna odbywa si w systemie uzgodnionym z superwizorem. Szkolenie sk ada si z kursu wst pnego, podstawowego i zaawansowanego (2 lata). W kursie wst pnym i podstawowym mogà równie braç udzia studenci ostatnich lat medycyny i psychologii. Wymóg praktyki zawodowej dotyczy uczestników kursu zaawansowanego Instytut Psychoanalizy i Psychoterapii, Warszawa, ul. Wiatraczna 25 m. 46 Ambulatorium Psychoanalityczne, Warszawa, Krucza 46/83 PSYCHOTERAPIA ZINTEGRO- WANA ZE SZCZEGÓLNYM UWZGL DNIENIEM PSYCHO- TERAPII ANALITYCZNEJ Kierownik: dr n. hum. Katarzyna Walewska Koordynator: dr med. Cezary echowski tel.(0) Ramowy program zaj ç: 1. Szkolenie trwa 3 lata. 2. Zaj cia obejmujà: I rok: wyk ad teoretyczny ( ) 2 seminaria teoretyczne ( ) seminarium freudowskie (1.5 h) II/III rok: wyk ad teoretyczny ( ) seminarium teoretyczne ( ) grupa superwizyjna ( ) seminarium freudowskie (1.5 h) 3. Od poczàtku szkolenia kandydaci mogà braç udzia w seminariach klinicznych IPP oraz wyk adach dla cz onków IPP z udzia em goêci krajowych i zagranicznych. 4. W trakcie szkolenia wymagane jest rozpocz cie w asnej terapii szkoleniowej najlepiej u psychoanalityków cz onków IPA. 5. Studenci II i III roku mogà superwizowaç prowadzonych pacjentów i zaproszonych z zagranicy goêci IPP (nauczyciele psychoanalitycy, nauczyciele terapeuci psychoanalityczni). 6. Szkolenie koƒczy si uzyskaniem dyplomu ukoƒczenia studium lub certyfikatem psychoterapeuty IPP (konieczna w asna terapia szkoleniowa oraz superwizowanie prowadzonych pacjentów). Formy organizacyjne: Zaj cia odbywajà si 1 raz w miesiàcu w sobot od 9.00 do i w niedziel (ok. 1.5 h) - /10 zaj ç w ciàgu roku/. : ok z za rok (ca kowity koszt szkolenia 9000 z )

6 224 WIADOMOÂCI PSYCHIATRYCZNE (tom VII) Nr 3/2004 International Association for Analytical Psychology, Ivy Cottage, Sapperton, Glos. GL7 6LQ, England PSYCHOTERAPIA ZINTEGRO- WANA ZE SZCZEGÓLNYM UWZGL DNIENIEM PSYCHO- LOGII ANALITYCZNEJ (PODEJ- ÂCIE JUNGOWSKIE) Kierownik: Patricia de Hoogh-Rowntree tel pdehoogh@aol.com Katedra Psychoterapii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagielloƒskiego, Kraków, ul. Lenartowicza 14 PSYCHOTERAPIA ZINTEGROWANA Kierownik: prof. dr hab. med. Jerzy W. Aleksandrowicz Koordynator: dr n. hum. Dorota Stolarska tel.(12) , , Program szkolenia 1. Kszta cenie teoretyczne: a) Podstawowe teorie oddzia ywaƒ psychoterapeutycznych (255 godz.): podejêcie psychodynamiczno-integracyjne (165 godz.), podejêcie poznawczo-behawioralne (30 godz.), podejêcie humanistyczne (30 godz.), podejêcie systemowe (30 godz.). b) Uzupe nienie wiedzy (90 godz.): medycznej obligatoryjny dla psychologów, kurs psychologii klinicznej obligatoryjny dla lekarzy, prezentacja nowych elementów wiedzy z zakresu psychopatologii i psychiatrii, w tym dzieci i m odzie y obligatoryjny dla lekarzy nie specjalizujàcych si w psychiatrii (45 godz.). 2. Kszta cenie umiej tnoêci praktycznych (210 godz.): a) rozumienie wypowiedzi pacjenta, interweniowanie, tworzenie relacji terapeutycznej, kszta cenie umiej tnoêci funkcjonowania w roli psychoterapeuty, umiej tnoêci interweniowania w dialogu psychoterapeutycznym, budowania hipotez dotyczàcych zaburzeƒ pacjenta i pos ugiwania si co najmniej 5 technikami oddzia ywaƒ psychoterapeutycznych (np. poza dialogiem- hipnoza, granie ról, rysunek, muzykoterapia, sterowane wyobra enia, trening autogenny itp.) (90 godz.); b) rozumienie dynamiki grup psychoterapeutycznych, komunikacji w grupie, kszta cenie umiej tnoêci funkcjonowania w roli terapeuty i obserwatora w grupie oraz pos ugiwanie si co najmniej dwoma technikami pracy w grupie (np. psychodrama, pantomima, rysunek grupowy, muzykoterapia czynna itp.) (90 godz.); c) kszta cenie umiej tnoêci sterowania procesem psychoterapeutycznym w warunkach terapii indywidualnej, grupowej, rodzinnej, w leczeniu pacjentów z rozmaitymi rodzajami zaburzeƒ i w ró nych grupach wieku (nawiàzywanie kontaktu, budowanie motywacji i wspó pracy, strategia i taktyka procesu leczenia, koƒczenie leczenia i ocena efektów itp.) (30 godz.). 3. W asne doêwiadczenia psychoterapeutyczne (250 godz.): W zakres w asnych doêwiadczeƒ terapeutycznych wchodzi obligatoryjne (60 godz.) uczestniczenie w zgrupowaniu treningowo-dydaktycznym, uwra liwiajàcym na cechy w asnego funkcjonowania w grupie, komunikowania si i dynamik grupy. Pozosta e 190 godz. mogà mieç charakter psychoanalizy treningowej, pracy z genogramem, uczestniczenia w szkoleniu w psychodramie, uczestniczenia w roli pacjenta w psychoterapii indywidualnej lub grupowej, pracy (z psychoterapeutà innym ni superwizor) nad w asnymi problemami i trudnoêciami osobowoêciowymi (z wy àczeniem terapii w asnej w wypadku zaburzeƒ, wymagajàcych leczenia), treningi uwra liwiajàce i interpersonalne itp. W pierwszym roku kszta cenia wymagane jest rozpocz cie terapii treningowej (co najmniej 10 godz.), przez kolejne trzy lata nale y jà kontynuowaç (co najmniej po 60 godz. rocznie), tak by do koƒca kursu zakoƒczyç proces terapii treningowej. 4. Superwizja (130 godz.) Konieczne jest prowadzenie w ciàg ej superwizji przez co najmniej dwa lata: psychoterapii indywidualnej art., psychoz, pacjentów uzale nionych i z zaburzeniami osobowoêci w ka dej z wymienionych minimum 15 godz. terapii ( àcznie 180 godz.) przy cz stoêci spotkaƒ superwizyjnych co najmniej 1 na 2 spotkania terapeutyczne ( àcznie nie mniej ni 90 godz.) przy prowadzeniu leczenia minimum 5 pacjentów, w tym co najmniej jednego w wieku powy ej 60 lat; przynajmniej jedna z terapii winna mieç charakter krótkoterminowy, a jedna d ugoterminowy (powy ej 75 godz. leczenia). psychoterapii grupowej (koniecznoêç podj cia roli psychoterapeuty i obserwatora pomocnika terapeuty) w koterapii lub pod nadzorem doêwiadczonego psychoterapeuty, co najmniej w 60 spotkaniach, nie mniej ni dwóch grup otwartych lub zamkni tych. Oznacza to minimum 60 godz. pracy z grupami pacjentów (co najmniej z 15 osobami). Omawianie funkcjonowania w tych rolach powinno przebiegaç w czasie co najmniej 30 spotkaƒ superwizyjnych. psychoterapii rodzin i par (uczestniczenie w co najmniej dwóch terapiach rodziny i dwóch terapiach pary), w ca ym procesie terapeutycznym, w koterapii. Oznacza to minimum 20 godz. pracy z rodzinà lub parà i minimum 10 spotkaƒ superwizyjnych. Oznacza to àcznie co najmniej 260 spotkaƒ z pacjentami, kontakt z co najmniej 20 pacjentami cierpiàcymi na ró ne rodzaje zaburzeƒ i 4 parami (rodzinami) oraz minimum 130 godz. superwizji. Wymagane jest podj cie superwizji od drugiego roku kszta cenia, tak by do zakoƒczenia kursu zrealizowaç co najmniej 90 godz. superwizji.

7 SZKOLENIA I SPECJALIZACJE A. Gruszczyƒska-M odo eniec, K. Pierzgalska Szkolenie z psychiatrii 225 Formy organizacyjne Zaj cia zawsze odbywajà si w soboty, niedziele, Êrednio raz w miesiàcu, zawsze w tych samych ramach czasowych: w soboty od godz. 9 do 13 i od 15 do 18.30; w niedziele od godz. 9 do 13. Op ata za pierwszy rok wynosi 2000 z, za kolejne lata szkolenia 2700 z. Op ata jest rozk adana na raty (nie wi cej ni cztery). Katedra Psychiatrii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagielloƒskiego, Klinika Psychiatrii Dzieci i M odzie y, Kraków, ul. Kopernika 21 A PSYCHOTERAPIA ZINTEGROWANA Kierownictwo: prof. dr hab. med. Maria Orwid, prof. dr hab. med. Jacek Bomba Koordynator: dr n. hum. Barbara Józefik tel. (12) , Katedra Psychiatrii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagielloƒskiego, Kraków, ul. Kopernika 21 A, Oddzia Leczenia Nerwic i Zaburzeƒ OsobowoÊci PSYCHOTERAPIA ZINTEGRO- WANA ZE SZCZEGÓLNYM UWZGL DNIENIEM PSYCHO- TERAPII ANALITYCZNEJ (PO- DEJÂCIE KLASYCZNE) Kierownik: dr Piotr Drozdowski tel. (12) Podstawowym kierunkiem jest szkolenie w orientacji psychodynamicznej. Kurs trwa 4 lata. Program obejmuje wyk ady, seminaria, warsztaty oraz grup Balinta. W ramach superwizji indywidualnej istnieje mo liwoêç uczestniczenia w Grupie Analitycznej doêwiadczenia w asnego (osobna op ata). Formy organizacyjne: Spotkania raz w miesiàcu- sobota lub niedziela- 8 godzin. : Oko o 170 z miesi cznie- ca kowity koszt szkolenia- ok z (bez ceny superwizji indywidualnej). Katedra Psychiatrii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagielloƒskiego, Zak ad Terapii Rodzin, Kraków, ul. Kopernika 21 A PSYCHOTERAPIA ZINTEGRO- WANA ZE SZCZEGÓLNYM UWZGL DNIENIEM SYSTEMO- WEJ TERAPII RODZIN Kierownik: doc. dr hab. med. Bogdan de Barbaro Koordynator: mgr Ilona Ko bik tel. (12) ; Program szkolenia 1. zgrupowanie dydaktyczno-treningowe (55 godz.) 2. szko y psychoterapeutyczne (60 godz.) 3. psychopatologia i psychoterapia ró nych zaburzeƒ psychicznych (80 godz.) 4. psychoterapia indywidualna (70 godz.) 5. psychoterapia grupowa (50 godz.) 6. grupowy trening psychoanalityczny (240 godz.) 7. teoria systemowej terapii rodzin (128 godz.) 8. kliniczne problemy systemowej terapii rodzin (80 godz.) 9. analiza genogramów (40 godz.) 10. superwizja grupowa (64 godz.) Ca kowity koszt kursu (bez ceny superwizji indywidualnej) wynosi z Katedra Psychiatrii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagielloƒskiego, Oddzia Dzienny Klinik Psychiatrii Doros ych, Kraków, Plac Sikorskiego 2/8 PSYCHOTERAPIA ZINTEGRO- WANA ZE SZCZEGÓLNYM UWZGL DNIENIEM TERAPII PSYCHOZ Kierownik: dr med. Andrzej Cechnicki tel. (12) , Podstawowym kierunkiem jest kszta cenie w orientacji psychodynamicznej i systemowej terapii rodzin; podejêcie behawioralno-poznawcze i humanistyczne potraktowane zosta y jako kierunki uzupe niajàce. Program szkolenia 1. Kszta cenie teoretyczne (310 godz.) a) Szko y terapeutyczne podejêcie psychodynamiczne (30 godz.), podejêcie systemowe (50 godz.), podejêcie poznawczo-behawioralne (30 godz.), podejêcie humanistyczne (30 godz.). b) Psychoterapia w poszczególnych modalnoêciach: psychoterapia indywidualna (10 godz), hipnoza (10 godz.), psychoterapia grupowa (10 godz.), teoria psychodramy (20 godz.), terapia rodzinna i ma eƒska (10 godz.).

8 226 WIADOMOÂCI PSYCHIATRYCZNE (tom VII) Nr 3/2004 c) Psychopatologia i zastosowanie psychoterapii wobec poszczególnych zaburzeƒ psychicznych: psychopatologia i psychoterapia nerwic i zaburzeƒ osobowoêci (20 godz.), zaburzenia psychosomatyczne (20 godz.), psychopatologia i psychoterapia schizofrenii (20 godz.), psychopatologia i psychoterapia depresji (10 godz.), psychopatologia i psychoterapia uzale nieƒ (20 godz.), psychopatologia wieku rozwojowego i psychoterapia zaburzeƒ tego okresu (20 godz.). d) Uzupe nienie wiedzy (20 godz.): medycznej (obligatoryjny dla psychologów), kurs psychologii klinicznej (obligatoryjny dla lekarzy). 2. Kszta cenie umiej tnoêci praktycznych (210 godz.) kszta cenie umiej tnoêci prowadzenia psychoterapii grupowej w podejêciu psychodynamicznym 30 godz., kszta cenie umiej tnoêci wprowadzenia terapii psychoz 60 godz., kszta cenie umiej tnoêci prowadzenia terapii rodzin i ma eƒstw 50 godz., kszta cenie umiej tnoêci prowadzenia terapii poznawczo-behawioralnej 15 godz., kszta cenie umiej tnoêci prowadzenia terapii w podejêciach humanistycznych 15 godz., kszta cenie praktycznych umiej tnoêci w zakresie stosowania hipnozy 30 godz. 3. W asne doêwiadczenia terapeutyczne (250 godz.) zgrupowanie dydaktyczno-treningowe 60 godz., grupa genogramowa 40 godz., grupa psychodramatyczna 150 godz. 4. Superwizja grupowa i indywidualna 130 godz. grupa superwizyjna 30 godz., superwizja indywidualna 100 godz. Formy organizacyjne Zaj cia odbywajà si w soboty i niedziele, Êrednio raz w miesiàcu. Roczny koszt kursu to oko o 2775 z otych (istnieje mo liwoêç p atnoêci w ratach do 5). Dodatkowe op aty obejmujà uczestnictwo w zgromadzeniu treningowo-dydaktycznym, superwizj indywidualnà. Krakowska Szko a Psychoterapii Psychoanalitycznej, Kraków, ul. Mostowa 2/13 I Oddzia Leczenia Zaburzeƒ OsobowoÊci Szpitala im. Babiƒskiego Kierownik: dr med. Gustaw Sikora ódzka Filia Sekcji Naukowej Psychoterapii PTP Polski Instytut Ericksonowski ódê, WioÊlarska 27 PSYCHOTERAPIA ZINTEGROWANA Kierownik: mgr Krzysztof Klajs Program szkolenia 1. Cz Êç teoretyczna (260 godz.) medyczne i psychologiczne aspekty diagnozy zaburzeƒ psychicznych, podstawowe podejêcia w psychoterapii, rozpoznanie i rozumienie podstawowych zjawisk wyst pujàcych w procesie terapii indywidualnej, rodzinnej i grupowej, formy oddzia ywaƒ terapeutycznych. 2. Kszta cenie umiej tnoêci praktycznych (190 godz.): kierowania procesem terapii indywidualnej, rodzinnej i grupowej, w leczeniu pacjentów z ró nymi rodzajami zaburzeƒ, z uwzgl dnieniem motywacji, zawierania kontraktu, strategii terapeutycznych i oceny efektów leczenia, funkcjonowania w roli terapeuty. 3. Superwizja (130 godz.) superwizja w grupie 90 godz., superwizja indywidualna 40 godz. 4. Praca w asna (250 godz.): zgrupowanie dydaktyczno-treningowe 60 godz., praca nad rodzinami pochodzenia z uwzgl dnieniem genogramu 60 godz., terapia indywidualna minimum 130 godz. Formy organizacyjne Poczàtek zaj ç: wrzesieƒ Zaj cia odbywajà si raz w miesiàcu przez 2 dni (10 dwudniowych zaj ç w roku). Ka dy z pierwszych 4 semestrów kosztuje 1600 z (bez kosztów zgrupowania dydaktyczno-treningowego). W semestrach 5 i 6 (umiej tnoêci praktyczne) Uczestnicy wybierajà zaj cia z programu P. I. E. (koszty podane przy ka dym szkoleniu). superwizji zostanie ustalony póêniej. Kolejnym wymogiem, którego spe nienie jest niezb dne przy staraniach o uzyskanie certyfikatu psychoterapeuty, jest odbycie sta u w akredytowanym oêrodku. Wykaz takich oêrodków zamieszczamy poni ej. 1. Instytut Psychiatrii i Neurologii, Klinika Nerwic Warszawa, ul. Sobieskiego 9 2. Instytut Psychiatrii i Neurologii, Klinika Psychiatrii Dzieci i M odzie y Warszawa, ul. Sobieskiego 9 3. OÊrodek Psychoterapii Analitycznej Rasztów Warszawa, ul. Surowieckiego 4 lok. 21

9 SZKOLENIA I SPECJALIZACJE A. Gruszczyƒska-M odo eniec, K. Pierzgalska Szkolenie z psychiatrii Katedra Psychoterapii CM UJ Kraków, ul. Lenartowicza Katedra Psychiatrii CM UJ, Oddzia Leczenia Nerwic Kraków, ul. Kopernika 21A 6. Katedra Psychiatrii CM UJ, Klinika Psychiatrii Dzieci i M odzie y Kraków, ul. Kopernika 21A 7. OÊrodek Leczenia Nerwic i Zaburzeƒ Jedzenia Dàbrówka Gliwice, ul. Asnyka Oddzia Nerwic Akademii Medycznej Bydgoszcz, ul. Kurpiƒskiego Oddzia Psychoterapii Katedry Psychiatrii Dzieci i M odzie y AM Poznaƒ, ul. Szpitalna 27/ Oddzia Psychiatrii Dzieci i M odzie y AM Gdaƒsk, ul. D binki 7 Sta mo na odbywaç w wi cej ni jednym oêrodku, natomiast powinien on trwaç co najmniej 2 miesiàce w jednym oêrodku. Trening w asny to indywidualna lub grupowa praca nad problematykà w asnà. Do treningu w asnego zalicza si m. in. zgrupowanie dydaktyczno-treningowe, psychodram, genogramy, grup Balinta, terapi w asnà. Jego rodzaj, wymagany do zaliczenia danego szkolenia atestowanego, ustala kierownik kursu wspólnie z uczàcym si psychoterapii. Superwizj powinien prowadziç certyfikowany superwizor Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (zob. list poni ej). W wyjàtkowych wypadkach superwizja mo e byç prowadzona tak e przez superwizora innego naukowego towarzystwa psychoterapeutycznego. Mo na jà odbyç u wi cej ni jednej osoby, za ca oêç superwizji odpowiada jednak jeden superwizor, który po jej zakoƒczeniu wydaje opini o dopuszczeniu do egzaminu. Superwizji nale y poddaç co najmniej 5 procesów psychoterapeutycznych. Osoby rozpoczynajàce superwizj od wrzeênia 2004 r. powinny odbywaç obligatoryjnie superwizj indywidualnà i grupowà: 1/3 czasu ma byç poêwi cona na superwizj indywidualnà, 1/3 czasu na superwizj grupowà, pozosta y czas superwizji do wyboru przez superwizora i superwizowanego grupowa albo indywidualna. Komisj Egzaminacyjnà powo ujà Zarzàdy Sekcji Naukowej Psychoterapii i Sekcji Terapii Rodzin PTP spoêród superwizorów samodzielnych pracowników naukowych. W egzaminie na certyfikat psychoterapeuty obligatoryjnie uczestniczy superwizor rekomendujàcy. Komisja Egzaminacyjna ocenia stan przygotowania kandydata do uzyskania certyfikatu psychoterapeuty w nast pujàcych obszarach: wiedza teoretyczna, umiej tnoêç stosowania adekwatnych technik psychoterapeutycznych, wglàd w proces psychoterapii, umiej tnoêç rozumienia psychoterapii z punktu widzenia ró nych podejêç, rozumienie charakteru zaburzeƒ. Zarzàdy Sekcji na podstawie wyniku egzaminu podejmujà decyzj o nadaniu kandydatowi certyfikatu psychoterapeuty. W przypadku negatywnego wyniku egzaminu, kandydat ma prawo przystàpiç do niego ponownie ju w nast pnej sesji. CERTYFIKOWANI SUPERWIZORZY POLSKIEGO TOWARZYSTWA PSY- CHIATRYCZNEGO czerwiec 2004 r. Nazwisko i imi Trener Miasto Aleksandrowicz Jerzy lekarz Kraków Bachmiƒski Janusz wy sze medyczne Lublin Badura-Madej Wanda psycholog Kraków Bartkowska-Kurek Agnieszka psycholog Kraków Bielaƒska Anna psycholog Kraków Bierzyƒski Kazimierz psycholog Kraków Bigo Barbara psycholog Warszawa Bogacz Józef psycholog Kraków Bohomolec El bieta lekarz Warszawa Bomba Jacek lekarz Kraków Brykczyƒska Celina lekarz Warszawa Cechnicki Andrzej lekarz Kraków Cury o Adam lekarz Kraków Czaba a J. Czes aw psycholog Warszawa Czarniejewska Maria psycholog OÊwi cim Czarniejewska Krystyna lekarz OÊwi cim De Barbaro Bogdan lekarz Kraków De Barbaro Maria psycholog Kraków Domagalska-Kurdziel Ewa pedagog Kraków Drozdowski Piotr lekarz Kraków Dro d owicz Lucyna psycholog Kraków Drzazga-Bieniek Anna lekarz Warszawa Giziƒski W odzis aw wy sze medyczne Bydgoszcz Gliszczyƒski Jaros aw psycholog Katowice Grabowska-Pankiewicz Barbara lekarz ódê Izdebski Ryszard psycholog Kraków

10 228 WIADOMOÂCI PSYCHIATRYCZNE (tom VII) Nr 3/2004 Jab oƒska-dzier a Joanna psycholog Warszawa Jakubczyk Antoni lekarz Warszawa Janke-Klimaszewska Beata lekarz Warszawa Jelonkiewicz Irena psycholog Warszawa Józefik Barbara psycholog Kraków Klajs Krzysztof psycholog ódê Kokoszka Andrzej lekarz, psycholog Warszawa Ko bik Ilona psycholog Kraków Kotrys Krzysztof lekarz Katowice Kostecka Ma gorzata psycholog Warszawa Kotowa Justyna psycholog Lublin Kwiatkowski Roman psycholog Kraków LeÊniak El bieta psycholog Kraków LeÊniak Teresa psycholog Kraków Lindner Wojciech psycholog Poznaƒ odej-sobaƒska Wies awa psycholog Warszawa Marczewska Joanna psycholog Warszawa Masiak Marek lekarz Lublin Matkowski Jacek psycholog Kraków Motyka Marek psycholog Kraków Na cz-nieniewska Magdalena psycholog Kraków Namys owska Irena lekarz Warszawa Olszewska Joanna psycholog ódê Orwid Maria lekarz Kraków Ostoja-Zawadzka Krystyna psycholog Kraków Pawlik Jerzy psycholog Warszawa Pierzgalska El bieta psycholog Warszawa Pohorecka Anna psycholog Warszawa Praszkie Ryszard psycholog Warszawa Pytko Adam lekarz Kraków Rogiewicz Andrzej lekarz Warszawa Rogiewicz Maria psycholog Bydgoszcz Romejko-Hurko Anna wy sze medyczne Kraków Siewierska-Niedzia ek Anna psycholog Warszawa Sikora Gustaw lekarz Kraków Siniarska Ewa psycholog ódê Siwiak-Kobayashi Maria lekarz, psycholog Warszawa Sochacki Jacek psycholog Bia ystok Stelmaszyk Tadeusz lekarz, filozof ódê Szaszkiewicz Wanda psycholog Kraków Tanalska-Dul ba Anna filozof Warszawa Tronczyƒski Krzysztof lekarz ódê Walewska Katarzyna psycholog Warszawa WiÊniewski Andrzej psycholog Warszawa Wojciechowicz Jacek wy sze medyczne Lublin Wojnar Magdalena psycholog Kraków Zgud Joanna psycholog, socjolog Kraków ok-jaroszewska Urszula lekarz Warszawa uchowska Teresa psycholog Kraków Oprócz Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego rekomendacji kursów dokonuje równie Polskie Towarzystwo Psychologiczne. WÊród polecanych przez nich szkoleƒ znajdujà si dwa: organizowane przez Instytut Analizy Grupowej Rasztów, który zosta przedstawiony powy ej oraz Laboratorium Psychoedukacji. LABORATORIUM PSYCHOEDUKACJI KONTAKT, Warszawa, ul. Katowicka 18 Kierownik: Zofia Milska-Wrzosiƒska tel.: (22) , , faks: (22) lps@lps.pl Poczàtek szko a letnia w czerwcu. Spotkania w siedzibie Laboratorium Psychoedukacji co miesiàc poczàwszy od wrzeênia. Najbli sza edycja oko o z, p atne w ratach w ciàgu trzech lat. 1. Informacja o placówce i zespole realizujàcym szkolenie Laboratorium Psychoedukacji istnieje od 1978 roku. Prowadzi dzia alnoêç psychoterapeutycznà oraz szkoleniowà. Szkolenia dla psychoterapeutów i sta e prowadzone sà od roku Ogólna charakterystyka szkolenia Szkolenie ma charakter podyplomowy. Oferuje wiedz i mo liwoêç nabywania praktycznych umiej tnoêci z zakresu prowadzenia psychoterapii indywidualnej i grupowej oraz terapii par i rodzin. Obejmuje podstawowe kierunki: psychodynamiczny, poznawczo-behawioralny, systemowy i humanistyczny. 3. Cele szkolenia Studium Psychoterapii umo liwia zdobycie i pog bianie kwalifikacji do uprawiania zawodu psychoterapeuty oraz do ubiegania si o licencj PTPsychologicznego. 4. Kryteria przyj cia kandydatów Kandydaci na Studium powinni spe niaç nast pujàce warunki: wy sze wykszta cenie na poziomie magisterskim: psychologia, medycyna, resocjalizacja, pedagogika, nauki spo eczne lub inne pokrewne (w wyjàtkowych przypadkach mogà byç przyj te osoby z wykszta ceniem niekierunkowym) doêwiadczenie w zakresie pracy w obszarze pomocy psychologicznej ukoƒczenie z wynikiem pozytywnym trzymiesi cznego kursu wst pnego poprzedzonego udzia em w Grupie Otwarcia w Laboratorium Psychoedukacji.

11 SZKOLENIA I SPECJALIZACJE A. Gruszczyƒska-M odo eniec, K. Pierzgalska Szkolenie z psychiatrii Czas trwania szkolenia. Formy organizacyjne Szkolenie trwa 3,5 roku. Zaj cia realizowane sà w trybie zaocznym i obejmujà 35 spotkaƒ trzydniowych oraz siedem zjazdów 5 7-dniowych. Podczas pierwszego roku Studium s uchacze uzyskujà ogólnà wiedz dotyczàcà psychopatologii i diagnostyki oraz zapoznajà si z za o eniami i metodami podstawowych podejêç psychoterapeutycznych, ze szczególnym uwzgl dnieniem orientacji psychodynamicznej. Na drugim roku kontynuujà szkolenie z zakresu psychoterapii indywidualnej (w podejêciu psychodynamicznym lub humanistyczno-egzystencjalnym), mogà te specjalizowaç si w terapii grupowej lub/i terapii rodzin. Zdobywajà wiedz teoretycznà i umiej tnoêci praktyczne z co najmniej 2 wybranych specjalnoêci, a ponadto odbywajà zaj cia superwizyjne indywidualne i grupowe u wybranego superwizora. Laboratorium Psychoeduakcji w swojej praktyce nie identyfikuje si wy àcznie z jednà koncepcjà psychoterapeutycznà, zatem równie w ramach szkolenia oferuje kilka mo liwych kierunków: podejêcie psychodynamiczne, humanistyczno- -egzystencjalne i interpersonalne w terapii indywidualnej i grupowej, podejêcie systemowe w terapii rodzin, podejêcie behawioralno-poznawcze w terapii dzieci i m odzie y. Podstawowe formy zaj ç dydaktycznych to: wyk ady, seminaria, çwiczenia, ponadto warsztaty umiej tnoêci praktycznych a od 2. roku Studium mo liwoêç wspó prowadzenia terapii grupowej oraz prowadzenia psychoterapii indywidualnej lub rodzinnej pod superwizjà. Zaliczenie poszczególnych przedmiotów odbywa si na podstawie wymogów podanych przez prowadzàcych na poczàtku zaj ç. Âwiadectwo uzyskuje si na podstawie zaliczenia wszystkich przedmiotów oraz przedstawienie i przyj cie przez komisj superwizorów studium przypadku. 6. Program szkolenia Szkolenie teoretyczne obejmuje minimum 240 godz. zegarowych i dotyczy nast pujàcych dziedzin: podstawy psychopatologii i klasyfikacji zaburzeƒ psychicznych ICD-10 w zakresie: zaburzeƒ nerwicowych, osobowoêci, afektywnych, psychotycznych, rozwojowych oraz uzale nieƒ podstawowe informacje dotyczàce leczenia farmakologicznego (dla psychologów) podstawy psychologii klinicznej (teoria i praktyka diagnozy i pomocy psychologicznej) podstawy diagnozy w kategoriach psychodynamicznych szczegó owe za o enia i problemy psychoterapii indywidualnej (d ugo- i krótkoterminowej), grupowej i rodzinnej w podejêciach: psychodynamicznym, poznawczo-behawioralnym, humanistycznym i systemowym podstawowe za o enia psychoterapii grupowej zasady rozumienia pacjenta, budowania relacji terapeutycznej, teorie zmiany, rodzaje interwencji terapeutycznych, strategia i taktyka procesu leczenia etyczne i filozoficzne problemy psychoterapii Szkolenie praktyczne obejmuje 350 godz. i kszta ci w zakresie nast pujàcych umiej tnoêci: przeprowadzanie konsultacji, wst pna diagnoza, zawieranie kontraktu terapeutycznego budowanie hipotez dotyczàcych zaburzeƒ pacjenta tworzenie relacji terapeutycznej interweniowanie i funkcjonowanie w roli terapeuty u ywanie kategorii psychodynamicznych (przeniesienie, przeciwprzeniesienie, przymierze terapeutyczne) do rozumienia pacjenta i przebiegu psychoterapii podstawowe interwencje psychoterapeutyczne w ró nych podejêciach prowadzenie procesu terapeutycznego w ramach terapii indywidualnej, grupowej i rodzinnej rozumienie dynamiki grup psychoterapeutycznych, komunikacji w grupie funkcjonowanie w roli terapeuty i obserwatora w grupie Cz Êç szkolenia praktycznego odbywa si w ramach superwizji w wymiarze minimum 130 godz.. Osoby specjalizujàce si w psychoterapii grupowej majà dodatkowo co najmniej 80 godz. çwiczeƒ praktycznych, 90 godz. superwizji poêredniej i bezpoêredniej i 80 godz. sta u, a s uchacze specjalizujàcy si w terapii rodzin dodatkowo co najmniej 60 godz. çwiczeƒ praktycznych i 30 godz. sta u, Trening w asny polega na: terapii indywidualnej (minimum 60 godz., przeci tnie 100), terapii grupowej (minimum 130 godz., dla osób specjalizujàcych si w psychoterapii grupowej co najmniej 180 godz.), dla osób specjalizujàcych si w terapii rodzin analizie genogramu. Przed przystàpieniem do kursu wymagany jest udzia w Grupie Otwarcia i Szkoleniu Wst pnym GRUPA OTWARCIA Zaj cia przeznaczone dla osób, które po raz pierwszy zg aszajà si do Laboratorium Psychoedukacji. Obejmujà: pi ciodniowy pobyt w podwarszawskim oêrodku; sesje grupowe rano i po po udniu; zaj cia dodatkowe oparte na jodze, medytacji oraz bieg transowy poza budynkiem; Praca w grupie nastawiona jest na: uêwiadomienie sobie ró nych aspektów swoich relacji z ludêmi; rozpoznanie w asnych wzorców funkcjonowania i uczuç, jakie wzbudzajà w nas inni. poznanie swojego wizerunku w oczach innych. Grup prowadzi dwoje terapeutów. Terminy 2 7 VII, VII, 6 11 VIII, VIII, IX, X, 3 8 XII 2004 r. 675 z (do VIII 2004 r.), 700 z (od IX 2004 r.) + op ata w oêrodku za nocleg i wy ywienie oko o z Zapisy w sekretariacie. KONTAKT W SYTUACJI POMA- GANIA SZKOLENIE WST PNE Kurs wst pny otwarty dla wszystkich pracujàcych lub przygotowujàcych si do pracy w obszarze pomagania innym. Laboratorium zastrzega sobie prawo zaproszenia kandydata na nieodp atnà konsultacj, a tak e prawo odmowy przyj cia w szczególnych przypadkach. Warunkiem przyj cia na kurs jest wczeêniejszy udzia w Grupie Otwarcia. Kurs obejmuje zaj cia teoretyczne i praktyczne zwiàzane z istotà spotkania z drugim cz owiekiem w relacji pomagania. Program nastawiony jest

12 230 WIADOMOÂCI PSYCHIATRYCZNE (tom VII) Nr 3/2004 na pog bianie wiedzy o swoich mo liwoêciach i ograniczeniach jako osoby pomagajàcej oraz na rozwój praktycznych umiej tnoêci zwiàzanych z kontaktem. Kurs sk ada si z dwóch wyjazdów pi ciodniowych: pierwszego w paêdzierniku 2004 lub marcu 2005, drugiego w grudniu 2004 lub maju 2005 oraz oko o 50 godzin seminaryjno-warsztatowych, zblokowanych w godzinne odcinki podczas trzech weekendów w paêdzierniku i listopadzie 2004 lub kwietniu i maju 2005 r. Kurs koƒczy si zaliczeniem. Osoby, które uzyskajà zaliczenie, otrzymajà zaêwiadczenie o ukoƒczeniu kursu oraz b dà mia y prawo ubiegaç si o przyj cie na Studium Psychoterapii. : 5400 z z pobyt w oêrodku w czasie sesji wyjazdowych. Pomocà w uzyskaniu odpowiedzi na bardziej szczegó owe pytania dotyczàce psychoterapii mogà s u yç placówki i sekcje PTP. PLACÓWKI POLSKIEGO TOWA- RZYSTWA PSYCHOLOGICZNEGO Instytut Psychologii Zdrowia Jerzy Mellibruda wicedyrektor Wanda Sztander poczta@ipz.edu.pl, Profesjonalny portal psychologiczny ul. G Êlarska Warszawa tel. (22) , , faks Pracownia Testów Psychologicznych Anna Ciechanowicz Al. SolidarnoÊci Warszawa tel. (22) , faks Ksi garnia Pracowni kierownik Joanna Filipczuk Warszawa, ul. Stawki 5/7 tel. (22) , wew. 68 faks OÊrodek Badaƒ i Us ug Psychologicznych Anna Ciupa ul. Kaliska 1/ Warszawa tel. (22) Psychologiczna Pracownia Konsultacyjno-Wychowawcza Agnieszka Galica ul. Na Uboczu Warszawa tel. (22) Wroc awska Pracownia Psychoedukacji i Terapii PLUS Maria Haracz-Dàbrowska pracownia@plus.wroc.pl Wroc aw ul. Jarz binowa 24/26 tel. (71) , Nowiny Psychologiczne Anna Strza kowska Przeglàd Psychologiczny Andrzej S kowski Wydawnictwo Naukowe KUL tel. (81) Rada Trenerów przewodniczàcy Jacek Jakubowski tel , , Komisja licencji BRO przewodniczàcy Ireneusz Kaflik tel. (34) OGÓLNOPOLSKIE SEKCJE POL- SKIEGO TOWARZYSTWA PSYCHO- LOGICZNEGO Sekcja Psychologii Rozwojowej dr hab. Maria Kielar-Turska Instytut Psychologii UJ ul. Go bia Kraków tel. (0-12) Sekcja Psychologii Sàdowej mgr Alicja Budzyƒska Sekcja Psychologii Transportu dr Antoni Wontorczyk Instytut Psychologii Stosowanej UJ ul. Józefa Kraków, tel. (0-12) Sekcja Psychoterapii dr Krzysztof Jedliƒski tel: (22) , jkjedl@polbox.com intra@iq.pl Sekcja Interwencji Kryzysowej dr Wanda Badura-Madej Wojewódzki OÊrodek Interwencji Kryzysowej ul. Radziwi owska 8 b Kraków tel. (12) , faks Sekcja Psychologii Zdrowia prof. dr hab. Helena S k shecel@main.amu.edu.pl ZG PTP ul. Stawki 5/ Warszawa Sekcja Terapii Poznawczo-Behawioralnej mgr Magdalena Gulcz mgulcz@kki.net.pl al. Ujazdowskie 26, lok Warszawa Sekcja Psychologii Klinicznej Dziecka dr Ma gorzata Âwi cicka Monika Bia a (sekretarz) monabi@poczta.wp.pl Agnieszka Maryniak (skarbnik) amaryniak@poczta.wp.pl Wydzia Psychologii UW ul. Stawki 5/ Warszawa tel. (22) Sekcja Psychologii Zarzàdzania i Marketingu mgr Wies aw Gomulski tel Sekcja Socjoterapii mgr Ewa Rose-Alster

13 SZKOLENIA I SPECJALIZACJE A. Gruszczyƒska-M odo eniec, K. Pierzgalska Szkolenie z psychiatrii 231 ul. Kopciƒskiego 37/ ódê tel. (042) , (022) , Sekcja Psychologii Sportu dr Marek Graczyk ul. Stawki 5/ Warszawa tel LISTA TRENERÓW I SUPERWIZO- RÓW POLSKIEGO TOWARZYSTWA PSYCHOLOGICZNEGO Warszawa, maj 2004 r. Nazwisko i imi trener Miasto Alarcón Arias Luis superwizor Warszawa BanaÊ W adys aw superwizor Kraków Bersz Anna superwizor Warsza Bieniasz Marta superwizor Warszawa Brandys-Tylipska Teresa superwizor Brzeg Daniecki Wojciech superwizor Warszawa Dmuchowski Jerzy superwizor Warszawa Dodziuk Anna superwizor Warszawa Dramiƒski Marek superwizor Warszawa Eichelberger Tadeusz Wojciech superwizor Warszawa Fijewska-Król Maria superwizor Teresin Fijewski Piotr superwizor Teresin Goliƒska Lucyna superwizor ódê Haller de Hallenburg Olga superwizor Kraków Haracz-Dàbrowska Maria superwizor Wroc aw Jakubowska Barbara superwizor Warszawa Jakubowski Jacek superwizor Warszawa-Miedzeszyn Ja ocha Justyna Joanna superwizor kielce Jaêdzikowski Marek Krzysztof superwizor Wo omin Jedliƒski Krzysztof superwizor Warszawa John-Borys Maria superwizor Katowice Jóêwiak Ma gorzata superwizor Wroc aw Jusiƒski Marek Krzysztof superwizor Warszawa Kapler Leszek superwizor Warszawa Kasprzak Jacek Telesfor superwizor Be chatów Kastelaniec W odzimierz superwizor Warszawa Keller Helena superwizor Warszawa Kisiel Bo ena superwizor Gdaƒsk Kitrasiewicz Janusz superwizor Kraków Ko odziejczyk Andrzej superwizor Starachowice Kowalewicz Tomasz superwizor Warszawa Kristman Jadwiga superwizor Pszczyna KuÊnierz Zdzis aw superwizor Rzeszów Mellibruda Jerzy superwizor Warszawa Milska-Wrzosiƒska Zofia superwizor Warszawa Na cz-nieniewska Halina superwizor Kraków Nanys-Wróbel Anna superwizor Cz stochowa Naporowska Alina superwizor Warszawa Nowicka Maryla superwizor Warszawa Paszkiewicz Wanda superwizor Warszawa Pierzcha a Zofia superwizor Kraków Pilinow Aleksandra superwizor Warszawa Plata Józef Konrad superwizor Gdynia P óciƒska Ma gorzata superwizor Warszawa Praszkier Ryszard superwizor Warszawa Rose-Alster Ewa superwizor Warszawa Rosiƒski Daniel superwizor Warszawa Rudziƒska-Gra yƒska Maria superwizor Warszawa Rydlewski Jacek superwizor Wroc aw Rylke Hanna superwizor Warszawa Sagadyn Leszek superwizor Suwa ki Santorski Jacek superwizor Warszwa Smoliƒska Barbara superwizor Warszawa Sobolewska-Mellibruda Zofia superwizor Warszawa Soboƒ Jadwiga superwizor Starachowice Sokorska-Maj ucja superwizor Warszawa So tys El bieta superwizor Kraków Sowicka Monika superwizor Warszawa Strzemieczny Jacek superwizor Warszawa Szczepan-Jakubowska Dorota superwizor Warszawa Sztander Wanda superwizor Konstancin Jeziorna Âlifierz Gra yna superwizor Bydgoszcz Tanalska-Dul ba Anna superwizor Warszawa Wacholc Maciej superwizor police Wilk Maciej superwizor Kraków WiÊniewski Andrzej superwizor Warszawa Wroniszewski Micha superwizor Warszawa Zaleska-Stolzman Magdalena superwizor Kraków Poszerzenie wiedzy na temat psychoterapii mo e umo liwiç równie lektura nast pujàcych periodyków wydawanych w Polsce: Przeglàd Psychologiczny Polskie Towarzystwo Psychologiczne Aleje Rac awickie Lublin tel/faks przypsych@kul.lublin.pl

14 232 WIADOMOÂCI PSYCHIATRYCZNE (tom VII) Nr 3/2004 Nowiny Psychologiczne Biuro Zarzàdu G ównego PTP ul. Stawki 5/ Warszawa Studia Psychologiczne Wydawnictwo Instytutu Psychologii ul. Chodakowska 19/ Warszawa tel lub Sztuka Leczenia Towarzystwo Edukacji Psychosomatycznej ul. Grodzka 62/ Kraków sl@psychomed.edu.pl Terapia Uzale nienia i Wspó uzale nienia Paƒstwowa Agencja Rozwiàzywania Problemów Alkoholowych ul. Czapliniecka 44b/424 skr poczt Be chatów tel./faks sek terapi@rubikon.pl Psychoterapia Sekcja Psychoterapii PTP Komitet Redakcyjno Wydawniczy ul. Lenartowicza Kraków psych@kom-red-wyd-ptp.com.pl Polish Psychological Bulletin Polish Academy of Sciences Committee for Psychological Sciences Uniwersytet Opolski Instytut Psychologii ul. Oleska Opole Dom Wydawniczy ELIPSA ul. Inflancka 15/ Warszawa tel./faks lub Prace Psychologiczne Wydawnictwo Uniwersytetu Wroc awskiego pl. Uniwersytecki 9/ Wroc aw tel./faks , tel marketing@wuwr.com.pl Archives of Psychiatry and Psychotherapy Polskie Towarzystwo Psychiatryczne ul. Lenartowicza Kraków archives@psychiatriapolska.pl tel./faks