Doświadczenia w nauczaniu pierwszej pomocy w Zespole Medycznych Szkół Policealnych na kierunku Ratownik Medyczny w Siedlcach

Transkrypt

1 Beata Łaziuk Doświadczenia w nauczaniu pierwszej pomocy w Zespole Medycznych Szkół Policealnych na kierunku Ratownik Medyczny w Siedlcach Wprowadzenie Początki szkoły sięgają roku 1970, kiedy to Kurator Warszawskiego Okręgu Szkolnego powołał Państwową Szkołę Medyczną Pielęgniarstwa w Siedlcach. Była to dwuletnia szkoła dzienna. Mieściła się w budynku Liceum Ekonomicznego w Siedlcach przy ul. O. Lange 8. Po raz pierwszy naukę w studium na kierunku pielęgniarka rozpoczęło 45 słuchaczek. W oparciu o Zarządzenie nr 3 z dnia 23 maja 1975 roku Dyrektora Wydziału Zdrowia i Opieki Społecznej Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie placówka przekształciła się w Medyczne Studium Zawodowe i rozpoczęła działalność na bazie szkoły pielęgniarstwa 1 września 1975 roku. W 1983 roku decyzją z dnia 15 lipca 1983 roku Kuratora Oświaty i Wychowania w Siedlcach uruchomiono Liceum Medyczne jako dodatkową jednostkę oświatową obok studium, kształcącą w zawodzie pielęgniarka. Nauka w liceum trwała 5 lat. Decyzją z dnia 7 kwietnia 1984 roku Kuratora Oświaty i Wychowania Urzędu Wojewódzkiego w Siedlcach utworzono Zespół Szkół Medycznych w Siedlcach jako zbiorczy zakład szkolny. W myśl decyzji z dnia 1 września 1984 roku w skład zespołu wchodziło: Liceum Medyczne i Medyczne Studium Zawodowe. Od tej daty szkoła medyczna rozpoczęła działalność jako samodzielna jednostka organizacyjna w zaadoptowanym budynku przy ul. Młynarskiej 17. Zmiany polityki społecznej i oświatowej w systemie kształcenia spowodowały likwidację Liceum Medycznego, a pozostawienie Medycznego Studium Zawodowego ( Uchwała Nr 53/02 z dnia 3 czerwca 2002 roku Sejmiku Województwa Mazowieckiego). Wychodząc na przeciw potrzebom wąskich specjalizacji w medycynie i wymaganiom rynku pracy 1 września 1994 roku otwarto kierunek Ratownik medyczny. Postęp cywilizacyjny pociąga za sobą wzrost liczby katastrof, wypadków i większą umieralność z powodu chorób układu krążenia, reorganizację w służbie zdrowia oraz planowaną integrację służb ratowniczych. Stąd wzrasta zapotrzebowanie na wyszkolenie wysoko kwalifikowanej kadry medycznej, która udzielać będzie szybkiej i sprawnej pomocy w nagłych stanach zagrożenia życia, wypadkach i katastrofach oraz zapewni transport poszkodowanych do szpitala pod nadzorem medycznym. Zadania te stoją przed ratownikiem medycznym. Powinien on posiadać wyobraźnię przestrzenną, odporność psychiczną, zdolność koncentracji i umiejętność analizy napływających sygnałów o sytuacjach trudnych. Ratownik medyczny musi być zrównoważony psychicznie i odporny na stres. Nauka tego zawodu trwa dwa lata, podczas których słuchacze opanowują wiadomości zawodowe i odbywają zajęcia praktyczne przygotowujące do ratowania zdrowia i życia ludzi chorych i poszkodowanych. 1

2 1. Programy kształcenia Ramowy program kształcenia w Zespole Medycznych Szkół Policealnych w Siedlcach na kierunku Ratownik medyczny I, II, III semestr Semestr Lp. Przedmiot nauczania I II III IV Liczba tygodni nauki Psychologia z elementami socjologii i etyki Anatomia z fizjologią i patologią Podstawy prawa i ekonomiki Język migowy Dydaktyka ratownictwa Ratownictwo w zagrożeniach cywilizacyjnych i środowiskowych Ratownictwo medyczne Farmakologia w ratownictwie Stany zagrożenia życia Medyczne zabiegi ratunkowe Techniki samoobrony Zajęcia praktyczne Razem Praktyka zawodowa: w IV semestrze- 4 tygodnie- 140 godzin Dodatkowe zajęcia edukacyjne 13. Wychowanie fizyczne Język angielski Informatyka

3 Ramowy program kształcenia w Zespole Medycznych Szkół Policealnych w Siedlcach na kierunku Ratownik medyczny IV semestr Semestr I II III IV Lp. Przedmiot nauczania Liczba tygodni nauki Liczba godzin tygodniowo 1. Wychowanie fizyczne Psychologia z elementami socjologii Dydaktyka ratownictwa przedmedycznego Zagadnienia prawa, etyki i organizacji ratownictwa Podstawy języka migowego Ratownictwo techniczno chemiczne Zagrożenia ekologiczne Podstawy anatomii i fizjopatologii Farmakologia w ratownictwie Stany zagrożenia życia Ratownictwo medyczne Techniki zabiegów pracownia Zajęcia praktyczne Praktyka zawodowa: w IV semestrze- 4 tygodnie Razem Dodatkowe zajęcia edukacyjne 14. informatyka Język angielski

4 2. Kwalifikacje kadry dydaktycznej W Zespole Medycznych Szkół Policealnych jest zatrudnionych 43 nauczycieli. Zajęcia na kierunku Ratownik Medyczny prowadzą 24 osoby. Wśród nich jest 10 nauczycieli dyplomowanych, 2 mianowanych, 10 kontraktowych i 2 stażystów. Ośmioro nauczycieli skończyło studia podyplomowe z czego trzech z zakresu medycyny ratunkowej na Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Jedna osoba podjęła studia doktoranckie w Katedrze Medycyny Ratunkowej i Katastrof w Poznaniu. Kadra nauczycielska cały czas doskonali swój warsztat zawodowy uczestnicząc w szkoleniach Komisji przedmiotów zawodowych na temat: Badania osób poszkodowanych, Zastosowania maski krtaniowej, Nowych wytycznych w Ratownictwie Medycznym, Nauczania metodą Czterech Kroków. Brała również udział w kursach takich jak: Wykonywanie i interpretacja zapisu elektrokardiograficznego program dla pielęgniarek i położnych zorganizowany przez Towarzystwo Wiedzy Powszechnej Oddział Regionalny w Siedlcach, Podstawowe zabiegi resuscytacyjne u osób dorosłych i Automatyczna Defibrylacja Zewnętrzna, Zaawansowane zabiegi reanimacyjne, BTLS- Basic Trauma Life Support organizowanych przez Medycynę Praktyczną i Instytut Ratownictwa Medycznego. Nauczyciele uczestniczą w konferencjach szkolno - naukowych Polskiego Towarzystwa Pielęgniarek Anestezjologicznych i Intensywnej Opieki jak również Oddziału Mazowieckiego PTPAiIO. Uczestniczyły w II Międzynarodowym Kongresie Polskiej Rady Resuscytacji w Krakowie, jak również podczas Międzynarodowego Forum Ratownictwa w Inowrocławiu. 3. Wyposażenie Zespół Medycznych Szkół Policealnych posiada 14 sal lekcyjnych, 6 pracowni przedmiotowych i zawodowych. W tym dwie pracownie (ratownictwa medycznego i dydaktyki ratownictwa) przeznaczone są dla kierunku Ratownik medyczny. Pracownie wyposażone są w: fantomy: do resuscytacji krążeniowo oddechowej Ambu Anna do resuscytacji krążeniowo oddechowej Ambu Manekin do resuscytacji krążeniowo oddechowej Ambu Baby do intubacji do resuscytacji krążeniowo oddechowej niemowlaka porodowy do resuscytacji Ambu- Man plus program komputerowy CPR Resuscytation oraz komputer PC CHIPS 100 z oprogramowaniem do prowadzenia resuscytacji krążeniowo oddechowej programy komputerowe do oceny EKG i zaburzeń rytmu serca filmy dydaktyczne kamizelkę unieruchamiającą KED deskę ortopedyczną z pasami bezpieczeństwa stabilizator głowy kołnierze ortopedyczne nosze Combi - zbierak model ramienia do nauki wkłuć ssak mechaniczny rurki ustno gardłowe Guedela rurki intubacyjne i prowadnice rurki nosowo gardłowe maski krtaniowe 4

5 worki ratownicze Combibag worki samorozprężalne silikonowe dla wszystkich grup wiekowych maski twarzowe dla wszystkich grup wiekowych laryngoskop kleszczyki Magilla, szczękorozwieracz, językotrzymacz zestaw do intubacji zestaw do nakłucia opłucnej szyny do unieruchamiania złamań stetoskopy zestawy do tlenoterapii biernej butla tlenowa 2,7 l plus reduktor przewody tlenowe filtry bakteryjne sprzęt do podawania insuliny sprzęt do pomiaru stężenia glukozy we krwi aparat do EKG symulator ran zestaw tablic Pierwsza pomoc szyny typu San splint aparaty do mierzenia ciśnienia stojaki do kroplówek kozetka aparaty do pomiaru OCŻ rurki tracheostomijne Kolejna pracownia, z której korzystają przyszli ratownicy to pracownia pielęgniarska. Na jej wyposażeniu znajdują się: fantomy: do toalety drzewa oskrzelowego do cewnikowania do zakładania opatrunków do zgłębnikowania do płukania pęcherza moczowego do iniekcji domięśniowych, podskórnych i dożylnych do zakładania worka stomijnego do zakładania opatrunków ssak elektryczny pompa infuzyjna waga elektroniczna waga lekarska aparat do płukania oka kozetka stanowisko do pobierania krwi z żyły do badań laboratoryjnych Przyszła kadra medyczna ma również do dyspozycji pracownię informatyczną wyposażoną w 18 komputerów z dostępem do internetu, dzięki czemu młodzież poznaje zastosowanie komputera w służbie zdrowia. Pracę dydaktyczno wychowawczą szkoły wspiera biblioteka szkolna, która posiada woluminów, jak również czytelnia wyposażona w najnowsze pozycje zawodowe oraz komputerowy katalog udostępniony w sieci szkolnej. W katalogu znajdują się zestawienia bibliograficzne z dziedziny medycyny. Co roku na bieżąco zakupowane są nowości wydawnicze. Czytelnia wyposażona jest w księgozbiór podręczny, w którym znajdują się wydawnictwa ogólne oraz najnowsze pozycje z dziedziny medycyny. 5

6 4. Zajęcia praktyczne Zajęcia praktyczne na kierunku Ratownik medyczny odbywają się w : Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Siedlcach. Jest on samodzielnym publicznym zakładem opieki zdrowotnej wyposażonym w najnowszej generacji sprzęt podejmujący działania diagnostyczne, lecznicze i rehabilitacyjne. W celu zwiększenia skuteczności usług medycznych, których jakość ma bezwzględnie przełożenie na życie pacjenta szpital w kwietniu 2004 roku wdrożył system Zarządzania Jakością zgodny z Normą ISO 9001 : Szpital jest również laureatem Mazowieckiej Nagrody Jakości. W 2006 roku pod patronatem Rzeczpospolitej był przeprowadzony ranking przez uznaną instytucję, jaką jest Centrum Monitorowania Jakości- agenda Ministerstwa Zdrowia, szpital uplasował się na 12 pozycji w kraju, w województwie mazowieckim zajął I miejsce. Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej RM- Meditrans Stacja Pogotowia Ratunkowego i Transportu Sanitarnego w Siedlcach, który zajął II miejsce i otrzymał statuetkę Mazowieckiego Orła Biznesu 2005 roku w konkursie na Mazowiecką Firmę Roku 2005 zorganizowanym przez Związek Pracodawców Warszawy i Mazowsza oraz Europę Consulting ten został rozstrzygnięty w kategorii medycyna- Samodzielny Zakład Opieki Zdrowotnej. 25 lipca 2006 roku placówka służby zdrowia jako pierwsza w Polsce otrzymała Certyfikat Systemu Zarządzania Jakością zgodny z Normą ISO 9001: Zakres Certyfikatu obejmuje realizację usług w ramach ratownictwa medycznego, transportu sanitarnego i łączności radiowej. W 2005 roku SP ZOZ RM- Meditrans zajął I miejsce w IV Mistrzostwach Polski w Ratownictwie Medycznym i Drogowym. W 2007 roku zajął III miejsce w II Międzynarodowych Zimowych Mistrzostwach w Ratownictwie Medycznym. Jednostkach Ratowniczo - Gaśniczych nr 1 i 2 Komendy Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w Siedlcach 6

7 5. Wyniki egzaminów z przygotowania zawodowego na wydziale Ratownik medyczny uzyskane w latach Data ukończenia szkoły Stan klasy Średnia ocen z egzaminu zawodowego = średnia wyników z części praktycznej i teoretycznej Oceny z dyplomu celujących osoby 4,85 bardzo dobrych 15 dobrych 4 dostatecznych 1 celujących osoby 4,10 bardzo dobrych 6 dobrych 10 dostatecznych 5 celujących osób 4,23 bardzo dobrych 7 dobrych 9 dostatecznych 7 celujących osoby 4,45 bardzo dobrych 8 dobrych 10 dostatecznych 2 celujących osób 5,00 bardzo dobrych 6 dobrych 5 celujących osób 4,40 bardzo dobrych 2 dobrych 3 dostatecznych 4 7

8 Data ukończenia szkoły Stan klasy Średnia ocen z egzaminu zawodowego = średnia wyników z części praktycznej i teoretycznej Oceny z dyplomu celujących osoby 4,50 bardzo dobrych osób (klasyfikowanych -18, nieklasyfikowanych- 2) 4,63 dobrych 13 celujących 5 bardzo dobrych 9 dobrych 4 celujących osób (klasyfikowanych -27, nieklasyfikowanych- 1) 4,53 bardzo dobrych 14 dobrych 7 dostatecznych 3 celujących osób 4,16 bardzo dobrych 8 dobrych 14 dostatecznych 7 celujących osób (2 uczniów nie zgłosiło się nie podając powodów nieobecności) 4,30 bardzo dobrych 12 dobrych 17 dostatecznych 3 niedostatecznych 1 celujących osób 4,55 bardzo dobrych 9 dobrych 12 niedostatecznych 1 8

9 Data ukończenia szkoły Stan klasy Średnia ocen z egzaminu zawodowego = średnia wyników z części praktycznej i teoretycznej Oceny z dyplomu celujących osoby 4,28 bardzo dobrych 7 dobrych 5 dostatecznych 6 niedostatecznych 1 celujących osób (1 uczeń nie zgłosił się nie podając przyczyny nieobecności) 4,45 bardzo dobrych 5 dobrych 13 celujących osób 4,40 Ba - rdzo dobrych 9 dobrych 11 dostatecznych 3 celujących osób 4,40 bardzo dobrych 7 dobrych 10 Po raz pierwszy do egzaminu z przygotowania zawodowego na kierunku Ratownik medyczny uczniowie przystąpili w 1996 roku. Od roku szkolnego 2000/2001 wprowadzono obok naboru jesiennego drugi dodatkowy nabór zimowy, a co za tym idzie również dwa egzaminy zawodowe ( w sesji zimowej i letniej). Przez 11 lat odbyło się 16 egzaminów z przygotowania zawodowego, do których zostało dopuszczonych 364 uczniów, w tym 3 nie zgłosiło się nie podając powodów nieobecności. Średnia ocen z przygotowania zawodowego wyniosła 4,45. Wyniki: Oceny Ilość osób Wskaźnik procentowy celujący 41 11,36 % bardzo dobry ,37 % dobry ,72 % dostateczny 41 11,36 % dopuszczający 0 0 % niedostateczny 3 0,83 % 9

10 Wykres kołowy przedstawiający oceny z przygotowania zawodowego w latach celujących bardzo dobrych dobrych dostatecznych niedostatecznych Na pierwszym miejscu plasują się oceny dobre- 147, wyników bardzo dobrych jest 129 i celujących 41. To w sumie daje nam 87,45 % co stanowi w moim odczuciu bardzo dobry wynik. Mamy tylko 41 ocen dostatecznych i 3 niedostatecznych, co daje łącznie 12,19 % niskich ocen. Będziemy pracowali nad tym, aby ten procent się zmniejszył. Osoby, które otrzymały ocenę niedostateczną w wyznaczonym przez Radę Pedagogiczną terminie przystąpiły do egzaminu poprawkowego i uzyskały wynik pozytywny. Życzyłabym sobie, aby nadal na takim samym poziomie utrzymywały się wyniki nauczania. 6. Podsumowanie W Zespole Medycznych Szkół Policealnych w Siedlcach od 13 lat kształcimy młodzież na kierunku Ratownik medyczny. Jest to zawód usankcjonowany prawem ( Ustawa z dnia 08 września 2006 roku o Państwowym Ratownictwie Medycznym Dz. U. Nr 191, poz. 10) i aktem wykonawczym (Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 grudnia 2006 roku w sprawie szczególnego zakresu medycznych czynności ratunkowych, które mogą być podejmowane przez ratownika medycznego Dz. U. z 2007 roku Nr 4, poz. 23). Kierunek ten cieszy się dużym powodzeniem wśród młodych ludzi subregionu siedleckiego, o czym świadczy nabór dokonywany dwa razy do roku w styczniu i sierpniu. W szkole kształci się młodzież tuż po ukończeniu szkoły średniej oraz osoby pracujące w służbie zdrowia, które są zobligowane do uzupełnienia wykształcenia kierunkowego. Mimo trudności związanych z pracą znajdują czas na regularne uczestniczenie w obowiązkowych zajęciach podnoszących kwalifikacje zawodowe. Kształcenie na kierunku Ratownik medyczny odbywa się w grupach mieszanych (młodzież i osoby pracujące), które sprawdziły się w kilkuletniej praktyce i wywierają pozytywny wpływ na postawę zawodową, zarówno jednych jak i drugich. Szkoła jest wysoko cenioną przez środowisko lokalne placówką oświatową. Uczniowie prowadzą zajęcia edukacyjne z udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej w przedszkolach, wśród młodzieży szkół podstawowych, gimnazjalnych, średnich, a także osób dorosłych w zakładach pracy, jak i podczas imprez organizowanych na terenie miasta i powiatu. 10

11 Analizując program nauczania uważam, że za mało jest godzin poświęconych na przedmiot Ratownictwo medyczne ( po 2 godziny w tygodniu w I, II, III semestrze). Moim zdaniem należy poświęcić więcej czasu na ćwiczenia, aby uczniowie byli jeszcze bardziej sprawni manualnie. Ważną sprawą jest również zwrócenie uwagi na dokładne i rzetelne prowadzenie dokumentacji medycznej pacjenta. Z przebytych egzaminów mogę stwierdzić, że młodzież małą wagę przywiązuje do prowadzenia tej dokumentacji. Chodzi mi szczególnie o kartę zlecenia wyjazdu pogotowia ratunkowego. Jest to dokument, który informuje o sposobie postępowania z pacjentem. Aby sprostać wymogom wiedzy medycznej kadra pedagogiczna sukcesywnie i regularnie podnosi kwalifikacje zawodowe zarówno pod względem merytorycznym jaki i metodycznym. Nabyte umiejętności zawodowe nauczyciele przekazują sobie w ramach wewnątrzszkolnego doskonalenia zawodowego. Pamiętamy o ciągłym uzupełnianiu pomocy dydaktycznych do nauki zawodu nie tylko ze względu na zużycie, ale również na co raz bardziej nowoczesny sprzęt, który ukazuje się na rynku medycznym. Szkoła musi podporządkować się wymogom naukowym, a także udostępnić uczniom aparaturę medyczną, z którą później stykają się w placówkach szkoleniowych. Aktualnie myślimy o zakupie fantomów do konikopunkcji i do nakłucia opłucnej. Przyszli ratownicy zajęcia praktyczne odbywają w ośrodkach szkoleniowych, które uzyskały Certyfikat jako międzynarodowe świadectwo Jakości. Daje to gwarancję pacjentowi, iż wszystkie działania są zgodne ze światowymi standardami. Tak dobre placówki zapewniają, że w przyszłej pracy zawodowej nie zaskoczy ratowników najnowszy sprzęt medyczny jak i jego obsługa. Mam nadzieję, że będą pamiętali o Jakości, bo Jakość to ludzie i tak na prawdę to od nich wszystko zależy. Od tego roku szkolnego zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 września 2004 roku w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 199, poz.2046 oraz z 2005 r. Nr 218, poz i z 2006 r., Nr 69, poz. 487 i Nr 100, poz. 694), odbywać się będą zewnętrzne egzaminy potwierdzające kwalifikacje zawodowe. Nie mam doświadczenia w przebiegu takiego egzaminu. Pierwsza część egzaminu to test pisemny, a druga część ma odbywać się w formie opisu projektu realizacji działań ratownika medycznego. Uważam, że druga część powinna odbywać się w formie wykonywania czynności praktycznych, a nie w formie pisemnej. Zgodnie z nową ustawą o Ratownictwie Medycznym kształcenie w zawodzie Ratownik Medyczny odbywać się ma na poziomie licencjata Szkoły Wyższej. Marszałek Województwa Mazowieckiego podjął inicjatywę stworzenia Wyższej Mazowieckiej Szkoły Zawodowej, na której to będą mogli kształcić się przyszli ratownicy. Bibliografia 1. Program nauczania w zawodzie Ratownik medyczny nr 322 {06/MZiOP/1978 Warszawa 1998} 2. Program nauczania w zawodzie Ratownik medyczny nr 322 {06/SP/MEiN/ Warszawa 2006} 3. Sprawozdanie S-07 Szkoły Zawodowej według stron Ewidencja kadrowa 5. Ewidencja wydanych dyplomów 6. Kronika szkoły lata , strony nie numerowane 7. Ewidencja przyjęć do Medycznego Studium Zawodowego w Siedlcach 8. Księga protokołów Rad Pedagogicznych 9. Zarządzenie Nr 3 z dnia 23 maja 1975 roku Dyrektora Wydziału Zdrowia i Opieki Społecznej Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie o powołaniu Medycznego Studium Zawodowego w Siedlcach 10. Decyzja z dnia 15 lipca 1983 roku Kuratora Oświaty w Siedlcach w sprawie otwarcia Liceum Medycznego 11. Decyzja Nr OVK- 0139/5/84 z dnia 07 kwietnia 1984 roku Kuratora Oświaty i Wychowania Urzędu Wojewódzkiego w Siedlcach w sprawie utworzenia Zbiorowego Zakładu Szkolnego 12. Uchwała Nr 53/02 z dnia 03 czerwca 2002 roku Sejmiku Województwa Mazowieckiego w sprawie likwidacji Liceum Medycznego w Siedlcach 11