KRYTERIA OCENIANIA Z FIZYKI DLA UCZNIÓW VIII KLASY SZKOŁY PODSTAWOWEJ OPRACOWAŁA: GRAŻYNA BUDNIK TERMODYNAMIKA

Transkrypt

1 Ocena TERMODYNAMIKA dopuszczająca dostateczna dobra Bardzo dobra celująca wykorzystuje pojęcie energii i wymienia różne formy energii wskazuje w otoczeniu przykłady zmiany energii wewnętrznej spowodowane wykonaniem pracy rozróżnia pojęcia: ciepło i temperatura planuje pomiar temperatury, wybiera właściwy termometr, mierzy temperaturę wskazuje w otoczeniu przykłady zmiany energii wewnętrznej spowodowanej przekazaniem (wymianą) ciepła, podaje warunek przepływu ciepła rozróżnia przewodniki ciepła i izolatory, wskazuje przykłady ich wykorzystania w życiu codziennym R odczytuje dane z tabeli porównuje przyrosty długości ciał stałych wykonanych z różnych substancji i przyrosty objętości różnych cieczy przy jednakowym wzroście temperatury R wymienia termometr cieczowy jako przykład praktycznego zastosowania zjawiska rozszerzalności cieplnej cieczy opisuje przebieg i wynik doświadczenia, wyjaśnia rolę użytych przyrządów, posługuje się proporcjonalnością prostą posługuje się tabelami wielkości fizycznych w celu odszukania ciepła właściwego, porównuje wartości ciepła właściwego posługuje się pojęciami pracy, ciepła i energii wewnętrznej, podaje ich jednostki w układzie SI opisuje wyniki obserwacji i doświadczeń związanych ze zmianą energii wewnętrznej spowodowaną wykonaniem pracy lub przekazaniem ciepła, wyciąga wnioski analizuje jakościowo zmiany energii wewnętrznej spowodowane wykonaniem pracy i przepływem ciepła wyjaśnia, czym różnią się ciepło i temperatura wyjaśnia przepływ ciepła w zjawisku przewodnictwa cieplnego oraz rolę izolacji cieplnej formułuje I zasadę termodynamiki wymienia sposoby przekazywania energii wewnętrznej, podaje przykłady R planuje i przeprowadza doświadczenia związane z badaniem zjawiska rozszerzalności cieplnej ciał stałych, cieczy i gazów, opisuje wyniki obserwacji i wyciąga wnioski R na podstawie obserwacji i wyników doświadczeń opisuje zmiany objętości ciał stałych, cieczy i gazów pod wpływem wskazuje inne niż poznane na lekcji przykłady z życia codziennego, w których wykonywaniu pracy towarzyszy efekt cieplny planuje i przeprowadza doświadczenie związane z badaniem zmiany energii wewnętrznej spowodowanej wykonaniem pracy lub przepływem ciepła, wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla wyniku doświadczenia wyjaśnia związek między energią kinetyczną cząsteczek a temperaturą odróżnia skale temperatur: Celsjusza i Kelvina, posługuje się nimi wykorzystuje związki ΔE w = W i ΔE w = Q oraz I zasadę termodynamiki do rozwiązywania prostych zadań związanych ze zmianą energii wewnętrznej opisuje ruch cieczy i gazów w zjawisku konwekcji R wyjaśnia, dlaczego ciała zwiększają objętość ze wzrostem temperatury R opisuje znaczenie zjawiska rozszerzalności cieplnej ciał w przyrodzie i technice R przedstawia budowę i zasadę działania różnych rodzajów termometrów planuje doświadczenie związane z badaniem zależności ilości ciepła potrzebnego do ogrzania ciała od przyrostu temperatury i masy ogrzewanego ciała oraz z wyznaczeniem ciepła właściwego przykłady ich zastosowania posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych), dotyczących historii udoskonalania (ewolucji) silników cieplnych i tzw. perpetuum mobile (R) oraz na temat wykorzystania (w przyrodzie i w życiu codziennym) przewodnictwa cieplnego (przewodników i izolatorów ciepła), zjawiska konwekcji (np. prądy konwekcyjne) oraz promieniowania słonecznego (np. kolektory słoneczne) wykorzystuje wzory na ciepło Q właściwe c = m T i R bilans cieplny do rozwiązywania złożonych zadań obliczeniowych wyjaśnia, co dzieje się z energią pobieraną (lub oddawaną) przez mieszaninę substancji w stanie stałym i ciekłym (np. wody i lodu) podczas topnienia (lub krzepnięcia) w stałej temperaturze, analizuje zmiany energii wewnętrznej przedstawia zasadę działania silnika wysokoprężnego, demonstruje to na modelu tego silnika, opisuje działanie innych silników cieplnych i podaje opisuje zjawisko anomalnej rozszerzalności wody wyjaśnia znaczenie zjawiska anomalnej rozszerzalności wody w przyrodzie projektuje i przeprowadza doświadczenia prowadzące do wyznaczenia ciepła właściwego danej substancji, opisuje doświadczenie Joule'a wykorzystuje wzór na ciepło przemiany fazowej Q Q ct = i c p = m m do rozwiązywania zadań obliczeniowych wymagających zastosowania bilansu cieplnego

2 różnych substancji rozróżnia zjawiska: topnienia, krzepnięcia, parowania, skraplania, wrzenia, sublimacji, resublimacji, wskazuje przykłady tych zjawisk w otoczeniu wyznacza temperaturę topnienia i wrzenia wybranej substancji; mierzy czas, masę i temperaturę, zapisuje wyniki pomiarów w formie tabeli jako przybliżone (z dokładnością do 2 3 cyfr znaczących) analizuje tabele temperatury topnienia i wrzenia substancji, posługuje się tabelami wielkości fizycznych w celu odszukania ciepła topnienia i ciepła parowania, porównuje te wartości dla różnych substancji ogrzewania wody za pomocą czajnika R rozróżnia rozszerzalność liniową elektrycznego lub grzałki o znanej ciał stałych i rozszerzalność mocy (przy założeniu braku strat), objętościową wybiera właściwe narzędzia pomiaru, R wyjaśnia na przykładach, w wskazuje czynniki istotne i nieistotne jakim celu stosuje się przerwy dla wyniku doświadczenia, szacuje dylatacyjne rząd wielkości spodziewanego R rozróżnia rodzaje termometrów, wyniku wskazuje przykłady ich analizuje dane w tabeli porównuje zastosowania wartości ciepła właściwego przeprowadza doświadczenie wybranych substancji, interpretuje te związane z badaniem zależności wartości, w szczególności dla wody ilości ciepła potrzebnego do wykorzystuje zależność Q = c m ogrzania wody od przyrostu ΔT do rozwiązywania prostych zadań temperatury i masy ogrzewanej obliczeniowych, rozróżnia wielkości wody, wyznacza ciepło właściwe dane i szukane, przelicza wody za pomocą czajnika wielokrotności i podwielokrotności elektrycznego lub grzałki o wyszukuje informacje dotyczące znanej mocy (przy założeniu wykorzystania w przyrodzie dużej braku strat), odczytuje moc wartości ciepła właściwego wody czajnika lub grzałki, mierzy czas, (związek z klimatem) i korzysta z masę i temperaturę, zapisuje nich wyniki i dane w formie tabeli planuje doświadczenie związane zapisuje wynik pomiaru lub z badaniem zjawisk topnienia, obliczenia jako przybliżony (z krzepnięcia, parowania i skraplania, dokładnością do 2 3 cyfr wybiera właściwe narzędzia pomiaru, znaczących), posługuje się wskazuje czynniki istotne i nieistotne niepewnością pomiarową dla wyniku doświadczenia, szacuje posługuje się pojęciem ciepła rząd wielkości spodziewanego właściwego, interpretuje jego wyniku pomiaru jednostkę w układzie SI sporządza wykres zależności posługuje się kalorymetrem, temperatury od czasu ogrzewania przedstawia jego budowę, (oziębiania) dla zjawisk: topnienia, wskazuje analogię do termosu i krzepnięcia, na podstawie danych z wyjaśnia rolę izolacji cieplnej tabeli (oznaczenie wielkości i skali na opisuje na przykładach zjawiska osiach); odczytuje dane z wykresu topnienia, krzepnięcia, parowania posługuje się informacjami (wrzenia), skraplania, sublimacji i pochodzącymi z analizy resublimacji przeczytanych tekstów (w tym opisuje przebieg i wynik popularnonaukowych), dotyczących doświadczenia, wyjaśnia rolę zmian stanu skupienia wody w użytych przyrządów, posługuje się przyrodzie (związek z klimatem) pojęciem niepewności pomiarowej posługuje się pojęciami: ciepło

3 topnienia i ciepło krzepnięcia oraz ciepło parowania i ciepło skraplania, interpretuje ich jednostki w układzie SI rozwiązuje proste zadania obliczeniowe związane ze zmianami stanu skupienia ciał, rozróżnia wielkości dane i szukane, przelicza wielokrotności i podwielokrotności, podaje wynik obliczenia jako przybliżony PRĄD ELEKTRYCZNY Ocena dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra celująca planuje doświadczenie wyodrębnia zjawisko opisuje budowę i działanie związane z badaniem elektryzowania ciał przez maszyny elektrostatycznej właściwości ciał tarcie z kontekstu, wskazuje wyszukuje i selekcjonuje naelektryzowanych przez czynniki istotne i nieistotne informacje dotyczące tarcie i dotyk oraz dla wyniku doświadczenia ewolucji poglądów na wzajemnym wskazuje sposoby temat budowy atomu oddziaływaniem ciał sprawdzenia, czy ciało jest przeprowadza naładowanych naelektryzowane i jak jest doświadczenie demonstruje zjawiska naładowane wykazujące, że elektryzowania przez tarcie posługuje się pojęciem przewodnik można oraz wzajemnego ładunku elektrycznego jako naelektryzować oddziaływania ciał wielokrotności ładunku naładowanych elektronu (ładunku opisuje przebieg i wynik elementarnego) przeprowadzonego wyjaśnia, jak powstają jony doświadczenia związanego dodatni i ujemny z badaniem elektryzowania szacuje rząd wielkości ciał przez tarcie i dotyk, spodziewanego wyniku, a na wyjaśnia rolę użytych tej podstawie ocenia wartości przyrządów i wykonuje obliczanych wielkości schematyczny rysunek fizycznych wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykłady elektryzowania ciał przez tarcie i dotyk opisuje sposób elektryzowania ciał przez tarcie oraz własności ciał naelektryzowanych w ten sposób wymienia rodzaje ładunków elektrycznych i odpowiednio je oznacza rozróżnia ładunki jednoimienne i różnoimienne posługuje się symbolem ładunku elektrycznego i jego jednostką w układzie SI opisuje przebieg i wynik przeprowadzonego doświadczenia projektuje i przeprowadza doświadczenia przedstawiające kształt linii pola elektrostatycznego rozwiązuje złożone zadania obliczeniowe z zastosowaniem prawa Coulomba wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykłady elektryzowania ciał przez indukcję posługuje się pojęciem dipola elektrycznego opisuje wpływ elektryzowania ciał na organizm człowieka

4 związanego z badaniem wzajemnego oddziaływania ciał naładowanych, wyciąga wnioski i wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny formułuje jakościowe prawo Coulomba odróżnia przewodniki od izolatorów, podaje odpowiednie przykłady podaje treść zasady zachowania ładunku elektrycznego bada elektryzowanie ciał przez dotyk za pomocą elektroskopu obrazujący układ podaje treść prawa doświadczalny Coulomba opisuje jakościowo R wyjaśnia znaczenie pojęcia oddziaływanie ładunków pola elektrostatycznego, jednoimiennych i wymienia rodzaje pól różnoimiennych elektrostatycznych opisuje budowę atomu R rozwiązuje proste zadania odróżnia kation od anionu obliczeniowe z planuje doświadczenie zastosowaniem prawa związane z badaniem Coulomba wzajemnego oddziaływania porównuje sposoby ciał naładowanych, elektryzowania ciał przez wskazuje czynniki istotne i tarcie i dotyk (wyjaśnia, że nieistotne dla wyniku oba polegają na przepływie doświadczenia elektronów, i analizuje bada doświadczalnie, od kierunek przepływu czego zależy siła elektronów) oddziaływania ciał R bada doświadczalnie naładowanych elektryzowanie ciał przez stosuje jakościowe prawo indukcję Coulomba w prostych R opisuje elektryzowanie ciał zadaniach, posługując się przez indukcję, stosując proporcjonalnością prostą zasadę zachowania ładunku wyszukuje i selekcjonuje elektrycznego i prawo informacje dotyczące życia Coulomba i dorobku Coulomba posługuje się informacjami uzasadnia podział na pochodzącymi z analizy przewodniki i izolatory na przeczytanych tekstów (w podstawie ich budowy tym popularnonaukowych), wewnętrznej dotyczących m.in. wskazuje przykłady występowania i wykorzystania wykorzystania zjawiska przewodników i izolatorów elektryzowania ciał, w życiu codziennym wykorzystania przewodników opisuje sposoby i izolatorów, powstawania elektryzowania ciał przez pioruna i działania tarcie i dotyk piorunochronu stosuje zasadę zachowania ładunku elektrycznego wyjaśnia, na czym polegają zobojętnienie i uziemienie

5 ELEKTROSTATYKA Ocena dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra celująca posługuje się (intuicyjnie) pojęciem opisuje przepływ prądu w przewodnikach planuje doświadczenie związane z rozwiązuje złożone zadania rozwiązuje złożone zadania elektrycznego i jego jednostką w jako ruch elektronów swobodnych, prostego obwodu elektrycznego rachunkowe z wykorzystaniem wzoru na natężenie rachunkowe z wykorzystaniem wzoru na podaje warunki przepływu prądu analizuje kierunek przepływu elektronów rozwiązuje proste zadania rachunkowe, elektrycznego Prądu elektrycznego, elektrycznego w obwodzie wyodrębnia zjawisko przepływu prądu stosując do obliczeń związek między posługuje się pojęciem potencjału posługuje opeelektrycznego, się pojęciem pracy i mocy posługuje elektrycznym się pojęciem natężenia elektrycznego z kontekstu natężeniem prądu, wielkością ładunku elektrycznego jako ilorazu energii elektrycznego i jego jednostką w buduje proste obwody elektryczne elektrycznego i czasem; szacuje rząd potencjalnej ładunku i wartości tego wymienia przyrządy służące do podaje definicję natężenia prądu wielkości spodziewanego wyniku, a na wyszukuje, selekcjonuje i krytycznie pomiaru napięcia i natężenia prądu elektrycznego tej podstawie ocenia wartości obliczanych analizuje informacje, np. o zwierzętach, które rozróżnia elektrycznego sposoby łączenia informuje, kiedy natężenie prądu wynosi wielkości fizycznych wytwarzać napięcie elektryczne, o obwodu elektrycznego: szeregowy 1 wyjaśnia, A czym jest obwód elektryczny, planuje doświadczenie związane z dorobku G.R. Kirchhoffa i równoległy wskazuje: źródło energii elektrycznej, prostych obwodów elektrycznych oraz R planuje doświadczenie związane z stosuje zasadę zachowania przewody, odbiornik energii elektrycznej, pomiarem natężenia prądu i napięcia badaniem przepływu prądu elektrycznego przez elektrycznego gałąź i węzeł elektrycznego, wybiera właściwe R ciecze wyjaśnia, na czym polega dysocjacja opisuje przebieg i wynik rysuje schematy prostych obwodów pomiaru, wskazuje czynniki istotne jonowa i dlaczego w doświadczeniu wzrost przeprowadzonego doświadczenia, wyjaśnia rolę elektrycznych (wymagana jest i nieistotne dla wyniku doświadczenia, roztworu soli powoduje jaśniejsze przyrządów i wykonuje symboli elementów: ogniwa, żarówki, szacuje rząd wielkości spodziewanego wyniku żarówki schematyczny rysunek obrazujący układ wyłącznika, woltomierza, amperomierza) mierzy pomiaru natężenie prądu elektrycznego, R wyjaśnia działanie ogniwa Volty odczytuje dane z tabeli; zapisuje buduje według schematu proste obwody włączając amperomierz do obwodu R opisuje przepływ prądu elektrycznego dane w formie tabeli elektryczne szeregowo, oraz napięcie, włączając przez Gazy rozpoznaje zależność rosnącą oraz formułuje I prawo Kirchhoffa woltomierz do obwodu równolegle; planuje doświadczenie związane proporcjonalność prostą na rozwiązuje proste zadania obliczeniowe podaje wyniki z dokładnością do 2-3 cyfr z wyznaczaniem oporu elektrycznego danych podstawie z tabeli lub na podstawie z wykorzystaniem I prawa Kirchhoffa znaczących; przelicza podwielokrotności opornika za pomocą woltomierza wykresu; posługuje się proporcjonalnością (gdy do węzła dochodzą trzy przewody) (przedrostki mikro-, mili-) i amperomierza, wskazuje czynniki przelicza podwielokrotności i R rozróżnia ogniwo, baterię i akumulator rozwiązuje złożone zadania obliczeniowe istotne i nieistotne dla wyniku doświadczenia (przedrostki mili-, kilo-); przelicza wyznacza opór elektryczny opornika lub z wykorzystaniem I prawa Kirchhoffa bada zależność oporu elektrycznego czasu jednostki (sekunda, minuta, godzina) żarówki za pomocą woltomierza (gdy węzła do dochodzi więcej przewodów niż od długości przewodnika, pola jego wymienia formy energii, na jakie i amperomierza trzy) przekroju zamieniana formułuje prawo Ohma R demonstruje przepływ prądu poprzecznego i materiału, z jakiego jest energia elektryczna we elektrycznego jest on wskazanych posługuje się pojęciem oporu przez ciecze zbudowany urządzeniach, np. używanych elektrycznego i jego jednostką w układzie SI R opisuje przebieg i wynik doświadczenia rozwiązuje złożone zadania w gospodarstwie domowym sporządza wykres zależności natężenia związanego z badaniem przepływ prądu rachunkowe z wykorzystaniem prawa Ohma i posługuje się pojęciami pracy i prądu od przyłożonego napięcia na podstawie elektrycznego przez ciecze zależności między oporem przewodnika a jego mocy elektrycznego prądu danych z tabeli (oznaczenie wielkości i R podaje warunki przepływu prądu długością i polem przekroju wskazuje niebezpieczeństwa skali na osiach); odczytuje dane z wykresu elektrycznego przez ciecze, wymienia demonstruje poprzecznego zamianę energii związane z użytkowaniem domowej instalacji stosuje prawo Ohma w prostych nośniki prądu elektrycznego w elektrolicie elektrycznej pracę mechaniczną na elektrycznej obwodach elektrycznych R buduje proste źródło energii rozwiązuje złożone zadania posługuje się tabelami wielkości elektrycznej (ogniwo Volty lub inne) obliczeniowe z wykorzystaniem wzorów na pracę i fizycznych w celu wyszukania oporu właściwego R wymienia i opisuje chemiczne źródła moc prądu elektrycznego; szacuje rząd energii wielkości

6 rozwiązuje proste zadania obliczeniowe elektrycznej spodziewanego wyniku, a na tej z wykorzystaniem prawa Ohma posługuje się pojęciem niepewności podstawie ocenia wartości obliczanych wielkości podaje przykłady urządzeń, w których pomiarowej fizycznych energia elektryczna jest zamieniana na wyjaśnia, od czego zależy opór buduje według schematu obwody inne rodzaje energii; wymienia te formy elektryczny posługuje się pojęciem oporu właściwego z oporników połączonych szeregowo oblicza energii pracę i moc prądu elektrycznego wymienia rodzaje oporników lub równolegle (w jednostkach układu SI) szacuje rząd wielkości spodziewanego przelicza energię elektryczną podaną wyniku, a na tej podstawie ocenia w kilowatogodzinach na dżule i obliczanych wielkości fizycznych wyznacza odwrotnie moc żarówki (zasilanej z przedstawia sposoby wytwarzania baterii) pomocą woltomierza i amperomierza energii elektrycznej i ich znaczenie dla ochrony rozwiązuje proste zadania obliczeniowe środowiska przyrodniczego z wykorzystaniem wzorów na pracę i opisuje zamianę energii elektrycznej na moc prądu elektrycznego energię (pracę) mechaniczną R oblicza opór zastępczy dwóch planuje doświadczenie związane połączonych szeregowo lub równolegle z wyznaczaniem mocy żarówki (zasilanej rozwiązując zadania obliczeniowe, z baterii) za pomocą woltomierza wielkości dane i szukane, przelicza i amperomierza podwielokrotności i wielokrotności posługując się pojęciami natężenia i (przedrostki mikro-, mili-, kilo-, mega-), pracy prądu elektrycznego, wyjaśnia, kiedy zapisuje wynik obliczenia fizycznego dwoma punktami obwodu elektrycznego jako przybliżony (z dokładnością do 2-3 cyfr panuje napięcie 1 V znaczących) R posługuje się pojęciem oporu opisuje zasady bezpiecznego R wyznacza opór zastępczy dwóch domowej instalacji elektrycznej oporników połączonych szeregowo wyjaśnia rolę bezpiecznika w domowej R oblicza opór zastępczy większej liczby instalacji elektrycznej, wymienia rodzaje oporników połączonych szeregowo lub bezpieczników równolegle opisuje wpływ prądu elektrycznego na organizmy żywe MAGNETYZM Ocena dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra podaje nazwy biegunów magnetycznych demonstruje oddziaływanie biegunów planuje doświadczenie związane z badaniem wyjaśnia, na czym polega magnesowanie magnesu trwałego i Ziemi magnetycznych oddziaływania między biegunami ferromagnetyka, posługując się pojęciem opisuje charakter oddziaływania między opisuje zasadę działania kompasu magnetycznymi magnesów sztabkowych domen magnetycznych biegunami magnetycznymi magnesów opisuje oddziaływanie magnesów na żelazo, R posługuje się pojęciem pola R bada doświadczalnie kształt linii pola opisuje zachowanie igły magnetycznej podaje przykłady wykorzystania tego magnetycznego R przedstawia kształt linii pola magnetycznego magnesów sztabkowego w obecności magnesu oddziaływania magnetycznego magnesów sztabkowego i podkowiastego i podkowiastego opisuje działanie przewodnika z prądem na wyjaśnia, czym charakteryzują się substancje planuje doświadczenie związane z badaniem R formułuje definicję 1 A

7 igłę magnetyczną ferromagnetyczne, wskazuje przykłady działania prądu płynącego w przewodzie na R demonstruje i określa kształt i zwrot linii buduje prosty elektromagnes ferromagnetyków igłę magnetyczną pola magnetycznego za pomocą reguły wskazuje w otaczającej rzeczywistości demonstruje działanie prądu płynącego określa biegunowość magnetyczną prawej dłoni przykłady wykorzystania elektromagnesu w przewodzie na igłę magnetyczną (zmiany posługuje się pojęciem siły kierunku wychylenia przy zmianie kierunku przewodnika kołowego, przez który płynie prąd elektryczny R posługuje się wzorem na wartość siły elektrodynamicznej elektrodynamicznej przepływu prądu, zależność wychylenia igły R opisuje pole magnetyczne wokół bada doświadczalnie zachowanie się przedstawia przykłady zastosowania silnika od pierwotnego jej ułożenia względem i wewnątrz zwojnicy, przez którą płynie prąd zwojnicy, przez którą płynie prąd elektryczny, elektrycznego prądu stałego przewodu), opisuje przebieg i wynik elektryczny w polu magnetycznym doświadczenia, wyjaśnia rolę użytych planuje doświadczenie związane R planuje doświadczenie związane z badaniem przyrządów i wykonuje schematyczny z demonstracją działania elektromagnesu zjawiska indukcji elektromagnetycznej rysunek obrazujący układ doświadczalny posługuje się informacjami pochodzącymi R opisuje działanie prądnicy prądu opisuje (jakościowo) wzajemne z analizy przeczytanych tekstów (w tym przemiennego i wskazuje przykłady jej oddziaływanie przewodników, przez które popularnonaukowych), wyszukuje, wykorzystania, charakteryzuje prąd płynie prąd elektryczny selekcjonuje i krytycznie analizuje informacje przemienny R zauważa, że wokół przewodnika, przez na temat wykorzystania elektromagnesu R opisuje budowę i działanie transformatora, który płynie prąd elektryczny, istnieje pole demonstruje wzajemne oddziaływanie podaje przykłady zastosowania magnetyczne magnesów z elektromagnesami transformatora opisuje działanie elektromagnesu i rolę wyznacza kierunek i zwrot siły elektrordzenia w elektromagnesie dynamicznej za pomocą reguły lewej dłoni demonstruje działanie elektromagnesu i rolę demonstruje działanie silnika elektrycznego rdzenia w elektromagnesie, opisuje przebieg prądu stałego i wynik doświadczenia, wyjaśnia rolę użytych R opisuje zjawisko indukcji przyrządów i wykonuje schematyczny elektromagnetycznej rysunek obrazujący układ doświadczalny, R określa kierunek prądu indukcyjnego wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla R wyjaśnia, na czym polega wytwarzanie wyniku doświadczenia i przesyłanie energii elektrycznej opisuje przebieg doświadczenia związanego R wykorzystuje zależność między ilorazem z wzajemnym oddziaływaniem magnesów napięcia na uzwojeniu wtórnym i napięcia z elektromagnesami, wyjaśnia rolę użytych na uzwojeniu pierwotnym a ilorazem przyrządów, wykonuje schematyczny natężenia prądu w uzwojeniu pierwotnym rysunek obrazujący układ doświadczalny i natężenia prądu w uzwojeniu wtórnym i formułuje wnioski (od czego zależy wartość do rozwiązywania prostych zadań siły elektrodynamicznej) obliczeniowych

8 Kryteria oceniania z fizyki dla uczniów klasy VIII Szkoły Podstawowej Opracowała: Grażyna Budnik R treści nadprogramowe Ocena dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra opisuje wzajemne oddziaływanie magnesów z elektromagnesami wyjaśnia działanie silnika elektrycznego prądu stałego R demonstruje wzbudzanie prądu indukcyjnego R posługuje się pojęciem prądu indukcyjnego Ocena celująca (R): posługuję się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów w tym popularno- naukowych dotyczących zjawiska odkrycia indukcji elektromagnetycznej, wyszukuje, selekcjonuje i krytycznie analizuje informacje na temat wytwarzania i przesyłania energii elektrycznej, opisuję zasadę działania transformatora, bada zależność pomiędzy napięciem panującym na uzwojeniu wtórnym a napięciem panującym na uzwojeniu pierwotnym. wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykłady ruchu drgającego opisuje przebieg i wynik przeprowadzonego doświadczenia, wyjaśnia rolę użytych przyrządów i wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny stosuje do obliczeń związek okresu z częstotliwością drgań, rozróżnia wielkości dane i szukane, szacuje rząd wielkości spodziewanego wyniku, a na tej podstawie ocenia wartości obliczanych wielkości fizycznych, przelicza wielokrotności i podwielokrotności (przedrostki mikro-, mili-, centy-), przelicza jednostki czasu (sekunda, minuta, godzina), zapisuje wynik pomiaru lub obliczenia fizycznego jako przybliżony (z dokładnością do 2 3 cyfr znaczących) wyodrębnia ruch falowy (fale mechaniczne) z kontekstu, wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla wyniku doświadczenia demonstruje wytwarzanie fal na sznurze i na powierzchni wody DRGANIA I FALE Stopień dopuszczający Stopień dostateczny Stopień dobry Stopień bardzo dobry wyodrębnia ruch drgający z kontekstu, planuje doświadczenie związane z badaniem ruchu wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla drgającego, w szczególności z wyznaczaniem wyniku doświadczenia okresu i częstotliwości drgań ciężarka wyznacza okres i częstotliwość drgań zawieszonego na sprężynie oraz okresu i ciężarka zawieszonego na sprężynie oraz częstotliwości drgań wahadła matematycznego okres i częstotliwość drgań wahadła opisuje ruch ciężarka na sprężynie i ruch wahadła matematycznego, mierzy: czas i długość, matematycznego posługuje się pojęciem niepewności analizuje przemiany energii w ruchu ciężarka na pomiarowej sprężynie i w ruchu wahadła matematycznego zapisuje dane w formie tabeli R odróżnia fale podłużne od fal poprzecznych, posługuje się pojęciami: amplituda drgań, wskazując przykłady okres, częstotliwość do opisu drgań, R demonstruje i opisuje zjawisko rezonansu wskazuje położenie równowagi drgającego mechanicznego ciała wyszukuje i selekcjonuje informacje dotyczące fal wskazuje położenie równowagi oraz mechanicznych, np. skutków działania fal na morzu odczytuje amplitudę i okres z wykresu x(t) lub oceanie lub R skutków rezonansu dla drgającego ciała mechanicznego opisuje mechanizm przekazywania drgań z opisuje mechanizm przekazywania drgań z jednego jednego punktu ośrodka do drugiego w punktu ośrodka do drugiego w przypadku fal przypadku fal na napiętej linie dźwiękowych w powietrzu planuje doświadczenie związane z planuje doświadczenie związane z badaniem cech badaniem ruchu falowego fal dźwiękowych, w szczególności z badaniem zależności wysokości i głośności dźwięku od posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych i internetu) dotyczącymi pracy zegarów wahadłowych, w szczególności wykorzystania w nich zależności częstotliwości drgań od długości wahadła i zjawiska izochronizmu R opisuje mechanizm rozchodzenia się fal podłużnych i poprzecznych R demonstruje i opisuje zjawiska: odbicia, załamania, dyfrakcji i interferencji fal, podaje przykłady występowania tych zjawisk w przyrodzie R posługuje się pojęciem barwy dźwięku

9 wyodrębnia fale dźwiękowe z kontekstu, wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla wyniku doświadczenia odczytuje dane z tabeli (diagramu) rozpoznaje zależność rosnącą i malejącą na podstawie wykresu x(t) dla drgającego ciała i wykresów różnych fal dźwiękowych, wskazuje wielkość maksymalną i minimalną nazywa rodzaje fal elektromagnetycznych Ocena celująca( R) : Kryteria oceniania z fizyki dla uczniów klasy VIII Szkoły Podstawowej Opracowała: Grażyna Budnik posługuje się pojęciami: amplituda, okres i częstotliwość, prędkość i długość fali do opisu fal harmonicznych (mechanicznych) stosuje do obliczeń związki między okresem, częstotliwością, prędkością i długością fali, rozróżnia wielkości dane i szukane, szacuje rząd wielkości spodziewanego wyniku, a na tej podstawie ocenia wartości obliczanych wielkości fizycznych, zapisuje wynik obliczenia fizycznego jako przybliżony (z dokładnością do 2 3 cyfr znaczących) opisuje mechanizm wytwarzania dźwięku w instrumentach muzycznych, głośnikach itp. posługuje się pojęciami: amplituda, okres i częstotliwość, prędkość i długość fali do opisu fal dźwiękowych wytwarza dźwięk o większej i mniejszej częstotliwości niż częstotliwość danego dźwięku za pomocą dowolnego drgającego przedmiotu lub instrumentu muzycznego posługuje się pojęciami: wysokość i głośność dźwięku, podaje wielkości fizyczne, od których zależą wysokość i głośność dźwięku wykazuje na przykładach, że w życiu człowieka dźwięki spełniają różne role i mają różnoraki charakter rozróżnia dźwięki, infradźwięki i ultradźwięki, posługuje się pojęciami infradźwięki i ultradźwięki, wskazuje zagrożenia ze strony infradźwięków oraz przykłady wykorzystania ultradźwięków porównuje (wymienia cechy wspólne i różnice) mechanizmy rozchodzenia się fal mechanicznych i elektromagnetycznych podaje i opisuje przykłady zastosowania fal elektromagnetycznych (np. w telekomunikacji) częstotliwości i amplitudy drgań źródła tego dźwięku przedstawia skutki oddziaływania hałasu i drgań na organizm człowieka oraz sposoby ich łagodzenia R rozróżnia zjawiska echa i pogłosu opisuje zjawisko powstawania fal elektromagnetycznych posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych), m.in. dotyczących dźwięków, infradźwięków i ultradźwięków oraz wykorzystywania fal elektromagnetycznych w różnych dziedzinach życia, a także zagrożeń dla człowieka stwarzanych przez niektóre fale elektromagnetyczne rozwiązuje złożone zadania obliczeniowe z zastosowaniem zależności i wzorów dotyczących drgań i fal, demonstruje i opisuje zjawisko rezonansu akustycznego, podaje przykłady skutków tego zjawiska, demonstruje drgania elektryczne, wyjaśnia wpływ fal elektromagnetycznych o bardzo dużej częstotliwości (np. promieniowania nadfioletowego i rentgenowskiego) na organizm człowieka

10 Kryteria oceniania z fizyki dla uczniów klasy VIII Szkoły Podstawowej Opracowała: Grażyna Budnik OPTYKA R treści nadprogramowe Stopień dopuszczający Stopień dostateczny Stopień dobry Stopień bardzo dobry wymienia i klasyfikuje źródła porównuje (wymienia cechy wspólne i różnice) planuje doświadczenie związane z badaniem R opisuje zjawiska dyfrakcji i światła, podaje przykłady mechanizmy rozchodzenia się fal mechanicznych i rozchodzenia się światła interferencji światła, wskazuje w odczytuje dane z tabeli (prędkość elektromagnetycznych wyjaśnia powstawanie obszarów cienia i półcienia otaczającej rzeczywistości przykłady światła w danym ośrodku) podaje przybliżoną wartość prędkości światła w za pomocą prostoliniowego rozchodzenia się występowania tych zjawisk wskazuje w otaczającej próżni, wskazuje prędkość światła jako maksymalną światła w ośrodku jednorodnym R opisuje zjawisko fotoelektryczne, rzeczywistości przykłady prędkość przepływu informacji opisuje zjawisko zaćmienia Słońca i Księżyca podaje przykłady jego zastosowania prostoliniowego rozchodzenia się bada doświadczalnie rozchodzenie się światła R bada zjawiska dyfrakcji i interferencji światła, R wyjaśnia, dlaczego mówimy, że światła opisuje właściwości światła, posługuje się wyodrębnia je z kontekstu, wskazuje czynniki światło ma dwoistą naturę demonstruje doświadczalnie pojęciami: promień optyczny, ośrodek optyczny, istotne i nieistotne dla wyniku doświadczenia R rysuje konstrukcyjnie obrazy zjawisko rozproszenia światła ośrodek optycznie jednorodny R wyszukuje i selekcjonuje informacje dotyczące wytworzone przez zwierciadła wklęsłe opisuje przebieg i wynik stosuje do obliczeń związek między długością i występowania zjawisk dyfrakcji i interferencji światła posługuje się informacjami przeprowadzonego doświadczenia, wyjaśnia rolę częstotliwością fali: rozróżnia wielkości dane i szukane, szacuje rząd wielkości spodziewanego w przyrodzie i życiu codziennym, a także ewolucji poglądów na temat natury światła pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym użytych przyrządów i wykonuje wyniku i ocenia na tej podstawie wartości opisuje skupianie promieni w zwierciadle kulistym popularnonaukowych, z internetu) schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny wymienia i rozróżnia rodzaje zwierciadeł, wskazuje w obliczanych wielkości fizycznych, przelicza wielokrotności i podwielokrotności (przedrostki mikro-, mili-, centy-); przelicza jednostki czasu (sekunda, minuta, godzina), zapisuje wynik pomiaru wklęsłym, posługując się pojęciami ogniska i ogniskowej oraz wzorem opisującym zależność między ogniskową a promieniem krzywizny zwierciadła kulistego dotyczącymi źródeł i właściwości światła, zasad ochrony narządu wzroku, wykorzystania światłowodów, laserów i pryzmatów, powstawania otoczeniu przykłady różnych lub obliczenia fizycznego jako przybliżony (z R demonstruje rozproszenie równoległej wiązki tęczy rodzajów zwierciadeł dokładnością do 2 3 cyfr znaczących) światła na zwierciadle kulistym wypukłym, posługuje bada doświadczalnie skupianie demonstruje zjawiska cienia i półcienia, wyodrębnia się pojęciem ogniska pozornego równoległej wiązki światła za zjawiska z kontekstu posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy pomocą zwierciadła kulistego formułuje prawo odbicia, posługując się pojęciami: przeczytanych tekstów (w tym wklęsłego kąt padania, kąt odbicia popularnonaukowych, z internetu) dotyczącymi demonstruje zjawisko załamania opisuje zjawiska: odbicia i rozproszenia światła, zjawisk odbicia i rozproszenia światła, m.in. światła (zmiany kąta załamania podaje przykłady ich występowania i wykorzystania wskazuje przykłady wykorzystania zwierciadeł w przy zmianie kąta podania wyjaśnia powstawanie obrazu pozornego w różnych dziedzinach życia jakościowo) zwierciadle płaskim, wykorzystując prawo odbicia R formułuje prawo załamania światła opisuje (jakościowo) bieg rysuje konstrukcyjnie obrazy wytworzone przez opisuje zjawisko całkowitego wewnętrznego promieni przy przejściu światła z zwierciadła wklęsłe odbicia, podaje przykłady jego zastosowania ośrodka rzadszego do ośrodka określa cechy obrazów wytworzone przez R rozwiązuje zadania rachunkowe z zastosowaniem gęstszego optycznie i odwrotnie, zwierciadła wklęsłe, posługuje się pojęciem prawa załamania światła posługując się pojęciem kąta powiększenia obrazu, rozróżnia obrazy rzeczywiste planuje i demonstruje doświadczenie związane z załamania i pozorne oraz odwrócone i proste badaniem biegu promieni przechodzących przez wymienia i rozróżnia rodzaje rozwiązuje zadania rachunkowe z zastosowaniem soczewkę skupiającą i wyznaczaniem jej soczewek wzoru na powiększenie obrazu, zapisuje wielkości ogniskowej dane i szukane planuje doświadczenie związane z wytwarzaniem wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykłady załamania światła, wyodrębnia zjawisko załamania za pomocą soczewki skupiającej ostrego obrazu przedmiotu na ekranie światła z kontekstu, wskazuje czynniki istotne i rysuje konstrukcyjnie obrazy wytworzone przez nieistotne dla wyniku doświadczenia soczewki, rozróżnia obrazy rzeczywiste, pozorne, proste, odwrócone, powiększone, pomniejszone

11 Kryteria oceniania z fizyki dla uczniów klasy VIII Szkoły Podstawowej Opracowała: Grażyna Budnik planuje doświadczenie związane z badaniem przejścia światła z ośrodka rzadszego do ośrodka gęstszego optycznie i odwrotnie demonstruje i opisuje zjawisko rozszczepienia światła za pomocą pryzmatu opisuje światło białe jako mieszaninę barw, a światło lasera jako światło jednobarwne opisuje bieg promieni przechodzących przez soczewkę skupiającą (biegnących równolegle do osi optycznej), posługując się pojęciami ogniska, ogniskowej i zdolności skupiającej soczewki wytwarza za pomocą soczewki skupiającej ostry obraz przedmiotu na ekranie, dobierając doświadczalnie położenie soczewki i przedmiotu opisuje powstawanie obrazów w oku ludzkim, wyjaśnia pojęcia krótkowzroczności i dalekowzroczności oraz opisuje rolę soczewek w ich korygowaniu odczytuje dane z tabeli i zapisuje dane w formie tabeli, posługuje się pojęciem niepewności pomiarowej, zapisuje wynik pomiaru lub obliczenia fizycznego jako przybliżony (z dokładnością do 2 3 cyfr znaczących) posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych, z internetu), m.in. dotyczącymi narządu wzroku i korygowania zaburzeń widzenia R opisuje przykłady zjawisk optycznych w przyrodzie R posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych, z internetu), m.in. opisuje przykłady wykorzystania przyrządów optycznych w różnych dziedzinach życia Ocena celująca (R): rozwiązuje zadania, korzystając z wzorów na powiększenie i zdolność skupiającą oraz rysując konstrukcyjnie obraz wytworzony przez soczewkę, wymienia i opisuje różne przyrządy optyczne (mikroskop, lupa, luneta itd.), rozwiązuje zadania rachunkowe z zastosowaniem wzoru na zdolność skupiającą układu soczewek, np. szkieł okularowych i oka,