PPP a fundusze UE - praktyczne aspekty finansowania projektów łączących finansowanie unijne i kapitał prywatny

Transkrypt

1 PPP a fundusze UE - praktyczne aspekty finansowania projektów łączących finansowanie unijne i kapitał prywatny

2 CELE WŁADZY A CELE PRZEDSIĘBIORCÓW Samorząd Przedsiębiorca Cele społeczne Oparte na prawie i wymogach sytuacji politycznej Cele ekonomiczne Wynikające z interesu Inwestorów, realizowane w ramach swobody Gospodarczej. Potrzeby inwestycyjne/wydatki bieŝące Zasoby do zainwestowania

3 OBECNA USTAWA PPP A ZADANIA PUBLICZNE Zadanie publiczne? => zadania własne gminy : a) ład przestrzenny, gospodarka nieruchomościami, b) ochrona środowiska i przyrody oraz gospodarka wodna, c) kultura, w tym instytucje kultury, d) kultura fizyczna i turystyka, w tym tereny rekreacyjne i urządzenia sportowe, e) zieleń gminna i zadrzewienia, f) promocja gminy, g) współpraca z organizacjami pozarządowymi. Przedmiotem przedsięwzięcia moŝe być działanie na rzecz rozwoju gospodarczego i społecznego, w tym rewitalizacji albo zagospodarowania miasta lub jego części na podstawie projektu przedłoŝonego przez podmiot publiczny lub połączone z jego zaprojektowaniem przez partnera prywatnego, jeŝeli wynagrodzenie partnera prywatnego nie będzie mieć formy zapłaty sumy pienięŝnej przez podmiot publiczny. Swoją drogą ostatnio pojawiło się EURO 2012

4 USTAWA PPP Wynagrodzenie prawo do eksploatacji, ewentualnie płatność z budŝetu Podmiotu publicznego. Dysponowanie majątkiem co do zasady zwrot nieruchomości i infrastruktury. Wkład podmiotu publicznego/prywatnego nieruchomość, przedsiębiorstwo, wkład finansowy, dopłaty do usług.

5 Nowa ustawa o koncesji na roboty budowlane lub usługi Ustawa określa zasady oraz tryb wyboru wykonawcy, któremu zostanie udzielona koncesja na roboty budowlane lub usługi. Koncesjonariusz na podstawie umowy o charakterze odpłatnym koncesji zawieranej z koncesjonodawca, zobowiązuje sie do wykonania przedmiotu koncesji za wynagrodzeniem, które stanowi: 1) w przypadku koncesji na roboty budowlane wyłącznie prawo do korzystania z obiektu budowlanego, albo takie prawo wraz z płatnością, 2) w przypadku koncesji na usługi wyłącznie prawo do korzystania z usługi, albo takie prawo wraz z płatnością. Płatność koncesjonodawcy na rzecz koncesjonariusza nie moŝe prowadzić do odzyskania całości związanych z wykonywaniem koncesji nakładów poniesionych przez koncesjonariusza. Koncesjonariusz ponosi w zasadniczej częsci ryzyko ekonomiczne wykonywania koncesji.

6 SPÓŁKI O KAPITALE MIESZANYM Podstawą prawną tego typu współpracy jest Kodeks Spółek Handlowych oraz Ustawa o gospodarce komunalnej. Samorządy mogą powoływać spółki kapitałowe, w których mają udział w celu realizacji zadań własnych. Udział sektora prywatnego jest zaleŝny od potrzeb i wielkości zaangaŝowania inwestycyjnego i operatorskiego.

7 Wzajemne relacje między PPP a funduszami UE

8 PPP a fundusze UE wsparcie, alternatywa czy uzupełnienie? Od początku prac nad instytucjonalizacją PPP, współpraca między sektorem prywatnym i publicznym postrzegana była przez pryzmat pozyskania dodatkowych środków finansowych przez władze publiczne szczególnie jako wkładu własnego dla projektów współfinansowanych przez UE. ZaangaŜowanie sektora prywatnego miało słuŝyć wygenerowaniu środków na mityczne 15% udziału własnego i pre-finansowanie. PPP nie jest sposobem na BBP czyli Budowanie Bez Pieniędzy.

9 Przeszkody wynikające z niedostosowania programów operacyjnych do koncepcji PPP jako dźwigni finansowej (tworzenia projektów hybrydowych ): 1. Niedookreślenie kategorii beneficjentów PPP Wśród kategorii beneficjentów naleŝy zidentyfikować kategorię podmiotów działających w oparciu o ustawę o ppp lub o koncesji na roboty budowalne lub usługi ew. koncesjonariusz/partner. W zasadzie wystarczy wskazać przedsiębiorcę bez bliŝszej identyfikacji włascicielskiej. W przypadku Funduszu Spójności była taka moŝliwośćod od poczatku jednak nie sprzyjała temu praktyka NFOŚiGW.

10 PPP FUNDUSZE UE PRZESZKODY Kwestia pomocy publicznej w razie uzyskania dotacji przez beneficjenta przedsiębiorcę dalej istnieje konieczność zgodności wsparcia z prawem ochrony konkurencji ostatecznie wielkość dozwolonej intensywności pomocy moŝe przyczynić się do nieatrakcyjności wsparcia. Szczególnie wobec czasu jaki potrzebny jest na pozyskanie dotacji i jej rozliczenie. Formalizm procesu udzielania środków pomocowych (zakaz zmiany zakresu przedsięwzięcia) jak i związane z tym faktem obowiązki informacyjne i kontrolne.

11 PPP FUNDUSZE UE PRZESZKODY...c.d 3. Ograniczenia w zakresie dochodowości projektu dochodowość projektu w całym cyklu jego Ŝycia jest róŝnie oceniana przez KE i sektor prywatny. Projekty opłacalne z ekonomicznego punktu widzenia nie będą chętnie (lub w wysokim stopniu) dofinansowywane, natomiast projekty nieopłacalne ze swej natury nie zapewniają odpowiedniego zysku sektorowi prywatnemu. Paradoksalnie projekt zakładający PPP, moŝe uzyskać dofinansowanie jako projekt słuŝący wzrostowi konkurencyjności partnera prywatnego.

12 PPP FUNDUSZE UE PRZESZKODY...c.d 4. Udział /wkład własny kwalifikowany tylko publiczny udział krajowy a nie udział krajowy w przypadku wielu projektów, wkład finansowy strony prywatnej moŝe jedynie spowodować zmniejszenie wielkości dofinansowania proporcjonalnej do wkładu własnego.

13 PPP FUNDUSZE UE PRZESZKODY...c.d 5. Ograniczenia w zakresie dysponowania majątkiem wytworzonym w trakcie realizacji projektu finansowego zakończenia projektu. 5 lat od

14 PPP FUNDUSZE UE PRZESZKODY...c.d 6. Obowiązek wydatkowania dotacji w procedurze zamówień publicznych zniechęca sektor prywatny, który w swej chęci odgrywania roli partnera prywatnego kieruje się równieŝ chęcią konsumpcji środków UE jako ich współbeneficjent 7. Kiedy nawiązać koncesję przed czy po załoŝeniu wniosku roboty/usługi?

15 PPP FUNDUSZE UE PRZESZKODY...c.d 7. Konieczność uwzględnienia koncepcji realizacji inwestycji i sposobu zarządzania pomoc publiczna czy luka finansowa. Kwestia podmiotów wewnętrznych. 8. Nie wszystkie przedsięwzięcia (rodzaje projektów) będą uznane za kwalifikowane w świetle programów operacyjnych.

16 PPP A FUNDUSZE SZANSA REALIZACJI 1. W skali makro rezygnacja z niewykonalnych projektów hybrydowych pozwoli na racjonalne zarządzanie środkami budŝetowymi. Wprowadzając PPP i fundusze jako równoprawne ale w zasadzie niezaleŝne od siebie źródła finansowania przedsięwzięć zapisanych w Wieloletnich Planach Inwestycyjnych, moŝna uniknąć zamraŝania środków publicznych w projektach (co prawda) teoretycznie dofinansowywanych, jeśli moŝliwe są do realizacji na zasadach PPP. W razie stosowania PPP tam gdzie jest ono moŝliwe władze zaoszczędzą środki na udział współ i pre- finansowania w projektach, które jako niedochodowe szybciej uzyskają wsparcie. Przykładem złudnej dostępności dofinansowania był nabór wniosków o dotacje na dofinansowanie projektów termomodernizacyjnych. Studia wykonalności projektów, które nie uzyskały wsparcia mogą po odpowiednim przedefiniowaniu być punktem wyjścia do ich realizacji w formule PPP.

17 PPP A FUNDUSZE SZANSA REALIZACJI c.d. 2. Wariant operatorski wymagający rozdziału spółki właścicielskiej (100% publicznego beneficjenta pomocy) i operatora partnera prywatnego. Rozwiązanie to wymaga zasygnalizowania we wniosku aplikacyjnym (sposób zarządzania projektem). 3. Wariant chronologiczny po okresie ograniczeń w zakresie dysponowania infrastrukturą, uzyskaną dzięki dotacji, następuje włączenie go do współpracy opartej o koncepcję PPP. W tym przypadku moŝliwe jest uzyskanie środków na nieprzewidziane wydatki niekwalifikowane w formie przedpłaty za dostęp do infrastruktury.

18 PPP A FUNDUSZE SZANSA REALIZACJI c.d. 4. Wariant funkcjonalny niezaleŝne od siebie projekty (o autonomicznych budŝetach) stanowią funkcjonalną całość. W części współfinansowanej z dotacji (publicznych środków) w części w ramach PPP. Najlepiej sprawdzić moŝe się w rewitalizacji. 5. Wariant KONCESYJNY wydatkowanie środków UE następuje w formie udzielenia koncesji na roboty budowlane projekt jest rozliczany w zakresie w jakim jest kwalifikowany a pozostała cześć przedsięwzięcia jest juŝ opłacana w formie prawa do eksploatacji w takim wypadku środki dotacyjne są konsumowane bezpośrednio przez koncesjonariusza w interesie koncesenta.

19 PPP A FUNDUSZE SZANSA REALIZACJI c.d. 6. Wariant w którym wydatkowanie środków UE jest powiązane z wyłonieniem partnera prywatnego jako wkład publiczny lub wynagrodzenie.

20 PPP FUNDUSZ SPÓJNOŚCI - BZTPOK 1. Kto będzie beneficjentem 2. Kiedy nawiązać współpracę 3. Jakie ppp? SPV? 4. Jaka koncesja? SPV? 5. Faktura czy nota podmiot upowaŝniony do ponoszenia wydatków?

21 PPP FUNDUSZ SPÓJNOŚCI - BZTPOK 1. Studium wykonalności 2. Umowa o dofinansowanie 3. Realizacja projektu i jego zakończenie 4. Oferta inwestycyjna! plan B w razie braku koncesjonariusza

22 PPP FUNDUSZ SPÓJNOŚCI - BZTPOK 6. Pomoc publiczna? 7. Podmiot wewnętrzny? 8. Zapewnienie środków plan finansowy 9. Sposób zarządzania projektem/zyski 10 Koszty kwalifikowane projektu a JRP 11. InŜynier projektów a ilość kontraktów

23 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Bartosz Korbus Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego GSM