ZWIĄZEK MIEDZYGMINNY GOSPODARKA ODPADAMI AGLOMERACJI POZNAŃSKIEJ

Transkrypt

1 Poznań, 2018 ZWIĄZEK MIEDZYGMINNY GOSPODARKA ODPADAMI AGLOMERACJI POZNAŃSKIEJ

2 Analizę opracował Dział Gospodarki Odpadami: Sylwia Cichowska Sandra Kaczmarek Natalia Poleszak Zatwierdził: Katarzyna Stróżyk Kierownik Działu Gospodarki Odpadami Zaakceptował: Wiesław Wojdyła Z-ca Dyrektora Biura Związku 2

3 SPIS TREŚCI SPIS TABEL... 5 SPIS WYKRESÓW... 6 SPIS ILUSTRACJI Wprowadzenie Podstawa prawna Wykaz aktów prawnych Ustawy i rozporządzenia Dokumenty strategiczne Źródła danych Charakterystyka ZM GOAP Gminy członkowskie ZM GOAP Struktura ludności ZM GOAP Liczba złożonych deklaracji Liczba osób ujętych w deklaracjach Możliwości przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów ulegających biodegradacji oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania Odpady komunalne wytwarzane na terenie ZM GOAP Zarys powstawania systemu gospodarki odpadami komunalnymi na terenie Związku Źródła powstawania odpadów komunalnych Masa wszystkich odpadów komunalnych odebranych na terenie ZM GOAP Masa wytworzonych odpadów w podziale na poszczególne frakcje Masa wytworzonych odpadów w przeliczeniu na 1 mieszkańca Ilość zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów ulegających biodegradacji oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania, odebranych z obszaru ZM GOAP Zmieszane odpady komunalne Odpady ulegające biodegradacji Pilotażowy program selektywnej zbiórki odpadów BIO w Poznaniu Instalacje do zagospodarowania odpadów komunalnych zmieszanych i odpadów ulegających biodegradacji pochodzących z terenu ZM GOAP Instalacja Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych (ITPOK) Instalacja do odzysku odpadów biodegradowalnych Biokompostownia Instalacja do składowania odpadów kwatera S Masa odebranych odpadów zbieranych selektywnie Odpady budowlane i rozbiórkowe

4 Podsumowanie dot. ilości odpadów komunalnych deklarowanych w sprawozdaniach półrocznych przez podmioty wpisane do RDR Punkty Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych Stacjonarne Punkty Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK) Mobilne Punkty Zbiórki Odpadów Komunalnych (MPSZOK) Punkt Drugie Życie przez Powtórne Użycie Ilości odbieranych odpadów komunalnych przez Wykonawców świadczących usługi dla Związku Obowiązujące Umowy na odbiór w roku Ilości odebranych odpadów komunalnych w roku Osiągnięte poziomy ograniczania masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania oraz poziomy recyklingu i przygotowania do ponownego użycia Poziom ograniczania masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania w roku Poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła Poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych Potrzeby inwestycyjne związane z gospodarowaniem odpadami komunalnymi Punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych Stacje przeładunkowe Inne planowane instalacje na terenie Regionu II Zwiększenie przepustowości RIPOK w Regionie II Koszty poniesione w związku z odbieraniem, odzyskiem, recyklingiem i unieszkodliwianiem odpadów komunalnych

5 SPIS TABEL Tabela 1. Liczba ludności w poszczególnych gminach stan na 30 czerwca 2017 r Tabela 2. Liczba ludności w poszczególnych gminach stan na 31 grudnia 2017 r Tabela 3. Porównane danych z deklaracji z danymi zawartymi w GUS Tabela 4. Masa wszystkich odpadów komunalnych odebranych z terenu ZM GOAP Tabela 5. Masa wszystkich odpadów komunalnych odebranych z terenu ZM GOAP z rozbiciem na poszczególne kody odpadów wraz ze sposobem zagospodarowania odpadów w 2017 roku Tabela 6. Masa odpadów komunalnych odebranych z terenu ZM GOAP wraz ze sposobem ich zagospodarowania w 2017 roku Tabela 7. Masa odpadów komunalnych przypadająca na jednego mieszkańca w 2017 roku wg liczby ludności na podstawie danych z GUS Tabela 8. Masa odpadów komunalnych odbieranych przez firmy wpisane do RDR przypadająca na jednego mieszkańca w 2017 roku wg liczb ludności z ewidencji ludności poszczególnych gmin uczestników ZM GOAP Tabela 9. Masa odpadów o kodzie (zmieszanych) odebranych z terenu ZM GOAP w 2017 roku Tabela 10. Masa odpadów ulegających biodegradacji odebranych z terenu ZM GOAP w 2017 roku Tabela 11. Masa odpadów ulegających biodegradacji odebranych z terenu ZM GOAP w 2017 roku Tabela 12. Ilość metali powstających po procesie obróbki żużla wytworzonego w wyniku procesu termicznego przekształcania odpadów komunalnych zmieszanych o kodzie Tabela 13. Masa odebranych surowców wtórnych z terenu ZM GOAP w 2017 roku Tabela 14. Masa odebranych i zebranych surowców wtórnych przez firmy wpisane do RDR oraz PSZOK z terenu ZM GOAP w 2017 roku Tabela 15. Masa odpadów budowlanych i rozbiórkowych odebranych z terenu ZM GOAP w 2017 roku Tabela 16. Procentowy udział poszczególnych frakcji odpadów w strumieniu odebrany odpadów komunalnych z terenu ZM GOAP Tabela 17. Masa odpadów zebranych przez poszczególne PSZOK-i w 2017 roku Tabela 18. Funkcjonujące PSZOK-i w 2018 roku na terenie Związku Międzygminnego Tabela 19. Masa odpadów zbieranych przez MPSZOK na terenie ZM GOAP w 2017 roku [Mg] Tabela 20. Wykaz Wykonawców, z którymi ZM GOAP podpisał umowy na odbiór odpadów komunalnych w latach Tabela 21. Wykaz Wykonawców dla umów dot. odbioru odpadów komunalnych przewidzianych do realizacji w latach Tabela 22. Masy odpadów komunalnych odebranych w 2017 roku w ramach systemu organizowanego przez Związek Tabela 23. Wymagany poziom ograniczania masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania w roku 2017 dla poszczególnych gmin Tabela 24. Osiągnięty poziom ograniczania masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania przez ZM GOAP w roku 2017 [T R] Tabela 25. Poziomy recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła Tabela 26. Osiągnięty poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła przez ZM GOAP w 2017 roku [Ppmts] Tabela 27. Poziomy recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych Tabela 28. Osiągnięty poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych przez ZM GOAP w 2017 roku Tabela 29. Koszty poniesione przez Związek w ramach prowadzonego systemu gospodarki odpadami komunalnymi w 2017 roku

6 SPIS WYKRESÓW Wykres 1. Udział mieszkańców poszczególnych gmin w strukturze ludności ZM GOAP Wykres 2. Udział mieszkańców w zabudowie miejskiej i wiejskiej na terenie poszczególnych gmin w strukturze ludności ZM GOAP na podstawie danych z GUS Wykres 3. Udział mieszkańców w zabudowie miejskiej i wiejskiej na terenie poszczególnych gmin w strukturze ludności ZM GOAP na podstawie danych z rejestrów gmin Wykres 4. Udział nieruchomości zamieszkanych, niezamieszkanych, na których powstają odpady komunalne oraz nieruchomości stanowiące w części nieruchomości zamieszkane, a w części nieruchomości niezamieszkane, na których powstają odpady komunalne dla których zadeklarowano gromadzenie odpadów komunalnych w sposób selektywny Wykres 5. Procentowy udział odpadów odebranych z terenu poszczególnych gmin - uczestników ZM GOAP w 2017 roku Wykres 6. Sposób zagospodarowania odpadów komunalnych zmieszanych odebranych z całego terenu ZM GOAP w 2017 roku Wykres 7. Sposób zagospodarowania odpadów komunalnych zmieszanych odebranych z poszczególnych gmin uczestników ZM GOAP w 2017 roku Wykres 8. Procentowy udział masowy poszczególnych frakcji odpadów zbieranych selektywnie na terenie całego ZM GOAP w 2017 roku Wykres 9. Masa odpadów komunalnych zbieranych selektywnie (papier i tektura, tworzywa sztuczne, szkło i metale) z terenu ZM GOAP w latach [Mg] Wykres 10. Procentowy udział odebranych odpadów budowalnych z terenu poszczególnych gmin- uczestników ZM GOAP w 2017 roku Wykres 11. Procentowy udział poszczególnych frakcji odpadów w strumieniu odebrany odpadów komunalnych z terenu ZM GOAP SPIS ILUSTRACJI Rysunek 1. Mapa Związku Międzygminnego Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej wraz z podziałem na sektory odbioru odpadów komunalnych obowiązującym w roku Rysunek 2. Model systemu gospodarki odpadami komunalnymi Związku Międzygminnego Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej Rysunek 3. Instalacja Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych (ITPOK) Rysunek 4. Schemat procesu przetwarzania odpadów w ITPOK Rysunek 5. Instalacja do odzysku odpadów biodegradowalnych Biokompostownia Rysunek 6. Instalacja do odzysku odpadów biodegradowalnych (czerwiec 2017 r.)

7 1. Wprowadzenie 1.1. Podstawa prawna Zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt 10 ustawy z dnia 13 września 1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku w gminach do zadań własnych gminy należy sporządzanie corocznej analizy stanu gospodarki odpadami komunalnymi w celu weryfikacji możliwości technicznych i organizacyjnych gminy w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym: możliwości przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania, potrzeb inwestycyjnych związanych z gospodarowaniem odpadami komunalnymi, kosztów poniesionych w związku z odbieraniem, odzyskiem, recyklingiem i unieszkodliwianiem odpadów komunalnych, liczby mieszkańców, liczby właścicieli nieruchomości, którzy nie zawarli umowy, o której mowa w art. 6 ust. 1, w imieniu których gmina powinna podjąć działania, o których mowa w art. 6 ust. 6-12, ilości odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie gminy, ilości zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania odbieranych z terenu gminy Wykaz aktów prawnych Analiza została sporządzona w oparciu o obowiązujące akty prawa, a także dokumenty strategiczne i planistyczne Ustawy i rozporządzenia Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t. j.: Dz. U. z 2018 r., poz. 1454), dalej jako ucpg; Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 21 ze zm.); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 grudnia 2016 r. w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2167); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 15 grudnia 2017 r. w sprawie poziomów ograniczenia składowania masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (Dz. U. z 2017 r., poz. 2412); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 stycznia 2013 r. w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości (Dz. U. z 2013 r., poz. 122) Dokumenty strategiczne Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego na lata wraz z planem inwestycyjnym przyjęty uchwałą Nr XXXI/810/2017 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 29 maja 2017 w sprawie uchwalenia planu gospodarki oraz uchwałą Nr XXXI/811/2017 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 29 maja 7

8 2017 roku w sprawie wykonania Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego na lata (dalej jako WPGO); Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2022 przyjęty uchwałą nr 88 Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2016 r. (M.P. poz. 784) Źródła danych Analiza została sporządzona w oparciu o dane zawarte w półrocznych sprawozdaniach podmiotów odbierających odpady komunalne od właścicieli nieruchomości dostarczanych do Biura Związku, na podstawie których Związek sporządził sprawozdanie z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi. Ponadto, dane prezentowane w niniejszym dokumencie pozyskane zostały z Głównego Urzędu Statystycznego i rejestru mieszkańców gmin oraz stanowią opracowanie własne na podstawie pozyskiwanych przez Biuro Związku informacji od mieszkańców, np. ze składanych deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz od Wykonawców wyłonionych w ramach organizowanych przez Związek przetargów dot. odbioru odpadów komunalnych zmieszanych i odpadów zielonych oraz odbioru i zagospodarowania odpadów zbieranych selektywnie. 2. Charakterystyka ZM GOAP 2.1. Gminy członkowskie ZM GOAP Związek Międzygminny Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej w 2017 roku tworzyło dziewięć gmin, tj.: Miasto Poznań, Miasto i Gmina Buk, Gmina Czerwonak, Gmina Kleszczewo, Miasto i Gmina Kostrzyn, Miasto i Gmina Murowana Goślina, Gmina Oborniki, Miasto i Gmina Pobiedziska Miasto i Gmina Swarzędz.. Gminy członkowskie położone są w powiecie poznańskim oraz obornickim. Łączna powierzchnia Związku zajmuje obszar 1 469,53 km 2. Związek Międzygminny Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej został powołany w 2010 roku przez Miasto Poznań i dziewięć podpoznańskich gmin (w tym Gminę Suchy Las, jako członka ZM GOAP do dnia 31 grudnia 2013 r.) w celu wdrożenia spójnej, regionalnej polityki gospodarowania odpadami komunalnymi. Statut Związku został zarejestrowany 30 września 2010 r. Wiosną 2012 r. samorządy wprowadziły zmiany w Statucie dostosowując go do wymagań ucpg oraz dodając uprawnienia umożliwiające Związkowi Międzygminnemu skuteczne gospodarowanie odpadami oraz wybrały jego władze. Na mocy Statutu, Związek odpowiada za zorganizowanie systemu gospodarki odpadami komunalnymi dla wszystkich gmin Członków Związku, w tym m.in. za odbiór i zagospodarowanie odpadów oraz organizację punktów selektywnej zbiórki odpadów komunalnych. 8

9 Rysunek 1. Mapa Związku Międzygminnego Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej wraz z podziałem na sektory odbioru odpadów komunalnych obowiązującym w roku 2017 Źródło: Opracowanie własne Warto także podkreślić, że w marcu 2017 roku Zgromadzenie Związku Międzygminnego "Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej" podjęło uchwałę nr XXVII/184/2017 w sprawie podziału obszaru Związku Międzygminnego Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej na sektory odbioru odpadów komunalnych. Zgodnie z podjętą nowelizacją obszar Związku od 1 stycznia 2018 roku został podzielony na 15 sektorów odbioru odpadów komunalnych, tj.: Sektor I - Poznań Grunwald (Osiedla/ gminy wchodzące w skład sektora: Fabianowo - Kotowo, Górczyn, Grunwald Południe, Grunwald Północ, Junikowo, Kwiatowe, Stary Grunwald, Św. Łazarz); Sektor II - Poznań Jeżyce (Osiedla/ gminy wchodzące w skład sektora: Jeżyce, Ogrody, Ławica, Sołacz, Wola) Sektor III - Poznań Piątkowo - Morasko Umultowo Kiekrz Krzyżowniki Strzeszyn (Osiedla/ gminy wchodzące w skład sektora: Jana III Sobieskiego i Marysieńki, Piątkowo, Podolany, Morasko - Radojewo, Umultowo, Kiekrz, Krzyżowniki - Smochowice, Strzeszyn); Sektor IV - Poznań Nowe Miasto Północ Nowe Miasto Południe (Osiedla/ gminy wchodzące w skład sektora: Antoninek - Zieliniec - Kobylepole, Główna, Ostrów Tumski - Śródka - Zawady - Komandoria, Warszawskie - Pomet -Maltańskie, Głuszyna, Krzesiny - Pokrzywno - Garaszewo, Starołęka - Minikowo - Marlewo, Szczepankowo - Spławie Krzesinki); Sektor V - Poznań Rataje (Osiedla/ gminy wchodzące w skład sektora: Chartowo, Rataje, Żegrze); Sektor VI - Poznań Winogrady Stare Miasto (Osiedla/ gminy wchodzące w skład sektora: Nowe Winogrady Południe, Nowe Winogrady Północ, Nowe Winogrady Wschód, Stare Miasto, Naramowice, Stare Winogrady, Winiary); Sektor VII - Poznań Wilda Dębiec (Osiedla/ gminy wchodzące w skład sektora: Świerczewo, Wilda, Zielony Dębiec); 9

10 Sektor VIII Buk; Sektor IX - Oborniki; Sektor X - Murowana Goślina; Sektor XI - Czerwonak; Sektor XII - Swarzędz; Sektor XIII - Pobiedziska; Sektor XIV - Kleszczewo; Sektor XV - Kostrzyn. Zmniejszenie liczby sektorów było podyktowane nie tylko ograniczeniem kosztów administracyjnych, związanych z rozliczeniem realizowanych przez Wykonawców usług, ale także możliwością bardziej efektywnego, a zarazem ekonomicznego podejścia do odbioru odpadów komunalnych. Dzięki podjętej uchwale, Związek został podzielony na mniejszą ilość, ale większych obszarowo sektorów, co daje lepsze możliwości optymalizacyjne realizowanych trasówek. Pojazdy wykorzystywane przez Wykonawców świadczących usługi będą mogły być wykorzystywane na większym obszarze, co w dużej mierze zoptymalizowało koszty odbioru odpadów. Co więcej, takie działania powodują minimalizację negatywnego oddziaływania na środowisko naturalne, tj. jeden transport mniejsze zanieczyszczenie powietrza, mniejsza emisja hałasu, mniejsze zużycie dróg, itd Struktura ludności ZM GOAP Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, liczba mieszkańców obszaru Związku Międzygminnego na koniec czerwca 2017 r. wynosiła osoby. Szczegółowe informacje dotyczące liczby ludności na podstawie danych GUS, na terenie poszczególnych jednostek administracyjnych Związku Międzygminnego prezentuje tabela 1. Tabela 1. Liczba ludności w poszczególnych gminach stan na 30 czerwca 2017 r. Lp. Ludność wg miejsca zamieszkania - stan na 30 VI 2017 r.* Jednostka terytorialna Miasto Wieś Ogółem 1. Buk Czerwonak Kleszczewo Kostrzyn Murowana Goślina Oborniki Pobiedziska Poznań Swarzędz SUMA * Ludność wg miejsca zamieszkania (dane kwartalne). Stan w dniu 30 czerwca 2017 r. Główny Urząd Statystyczny Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS 10

11 Wykres 1. Udział mieszkańców poszczególnych gmin w strukturze ludności ZM GOAP Swarzędz 7% Buk 2% Czerwonak 4% Kleszczewo 1% Kostrzyn 2% Murowana Goślina 2% Oborniki 5% Pobiedziska 3% Poznań 74% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS Wykres 2. Udział mieszkańców w zabudowie miejskiej i wiejskiej na terenie poszczególnych gmin w strukturze ludności ZM GOAP na podstawie danych z GUS Buk Czerwonak Kleszczewo Kostrzyn Murowana Goślina Oborniki Pobiedziska Poznań Swarzędz Miasto Wieś Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS 11

12 Ilość ludności prezentowana w Głównym Urzędzie Statystycznym przewyższa ilości przekazane przez gminy członkowie na podstawie prowadzonych rejestrów mieszkańców gminy, liczba mieszkańców (zameldowanych na pobyt stały i czasowy). Zgodnie z pozyskanymi danymi, liczba ludności całego obszaru Związku Międzygminnego wynosiła osób na dzień r. Szczegółowe dane w tym zakresie zostały ujęte w tabeli 2. Tabela 2. Liczba ludności w poszczególnych gminach stan na 31 grudnia 2017 r. Lp. Jednostka terytorialna Ludność wg miejsca zamieszkania Miasto Wieś Ogółem 1. Buk Czerwonak Kleszczewo Kostrzyn Murowana Goślina Oborniki Pobiedziska Poznań Swarzędz SUMA Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez gminy Wykres 3. Udział mieszkańców w zabudowie miejskiej i wiejskiej na terenie poszczególnych gmin w strukturze ludności ZM GOAP na podstawie danych z rejestrów gmin Buk Czerwonak Kleszczewo Kostrzyn Murowana Goślina Oborniki Pobiedziska Poznań Swarzędz Miasto Wieś Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez gminy 12

13 2.3. Liczba złożonych deklaracji Zgodnie z ucpg właściciel nieruchomości zobowiązany jest do złożenia deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w terminie 14 dni od dnia zamieszkania na danej nieruchomości pierwszego mieszkańca lub powstania na danej nieruchomości odpadów komunalnych. Związek Międzygminny Gospodarka odpadami Aglomeracji Poznańskiej objął swoim systemem zarówno nieruchomości zamieszkałe, jak i niezamieszkałe. W roku 2017 do ZM GOAP wpłynęło łącznie około deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, w tym około pierwszych deklaracji oraz korekt oraz kolejnych deklaracji Liczba osób ujętych w deklaracjach Główny Urząd Statystyczny do roku 2017 odnotowuje spadek liczby ludności na terenie gmin wchodzących w skład Związku Międzygminnego w stosunku do danych z 2016 roku. Fakt ten nie znajduje swojego odzwierciedlenia w liczbie osób ujętych w deklaracjach o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Liczba osób ujętych w deklaracjach wzrosła o około 4 tys. osób w stosunku do roku Porównanie danych z deklaracji z danymi GUS wskazuje, iż najkorzystniejsza sytuacja, podobnie jak w latach ubiegłych występuje na terenie Gminy Kleszczewo. Gmina ta charakteryzuje się największym procentem mieszkańców objętych deklaracjami. Najniższy procent występuje natomiast na terenie Gminy Oborniki oraz na terenie Miasta i Gminy Murowana Goślina. Porównanie danych z deklaracji w stosunku do danych pozyskanych z GUS prezentuje tabela 3. Tabela 3. Porównane danych z deklaracji z danymi zawartymi w GUS Lp. Jednostka terytorialna Liczba osób ujęta w 2017 r. w deklaracjach* Liczba osób wg GUS % mieszkańców objętych deklaracjami Buk ,3% 2 Czerwonak ,9% 3 Kleszczewo ,9% 4 Kostrzyn ,3% 5 Murowana Goślina ,3% 6 Oborniki ,7% 7 Pobiedziska ,9% 8 Poznań ,2% 9 Swarzędz ,5% SUMA ,2% * Obejmuje liczbę osób ujętych w deklaracjach, decyzjach administracyjnych oraz formularzach nie spełniających kryteriów formalnych dla deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za m-c grudzień 2017 r. (wg stanu na dzień r.) Źródło: Opracowanie na podstawie bazy danych ZM GOAP wg stanu za m-c grudzień 2017 r(stan bazy danych na dzień r.) 13

14 Wykres 4. Udział nieruchomości zamieszkanych, niezamieszkanych, na których powstają odpady komunalne oraz nieruchomości stanowiące w części nieruchomości zamieszkane, a w części nieruchomości niezamieszkane, na których powstają odpady komunalne dla których zadeklarowano gromadzenie odpadów komunalnych w sposób selektywny Swarzędz 59% 96% Poznań 65% 96% Pobiedziska 47% 90% Oborniki Murowana Goślina 59% 63% 96% 97% Kostrzyn 48% 92% Kleszczewo Czerwonak 60% 65% 94% 98% Buk 73% 97% ZM GOAP 63% 96% NIEZAMIESZKANE ZAMIESZKANE Źródło: Opracowanie na podstawie bazy danych ZM GOAP wg. stanu za m-c grudzień 2017 r. (stan bazy danych na dzień r.) Ze złożonych do ZM GOAP deklaracji wynika, że 96% właścicieli nieruchomości zamieszkanych zadeklarowało chęć selektywnej zbiórki odpadów komunalnych. Jest to o 4% więcej niż w roku Najwięcej mieszkańców deklaruje selektywną zbiórkę w gminie Czerwonak aż 98%. Najmniej właścicieli deklarujących selektywna zbiórkę zamieszkuje w gminie Pobiedziska 90%. W przypadku nieruchomości niezamieszkanych oraz mieszanych biorąc pod uwagę ogół gmin wchodzących w skład ZM GOAP wskaźnik segregacji jest na poziomie 63%. Najwyższy wskaźnik segregacji występuje w gminie Buk i wyniósł on w 2017 roku 73%, a najniższy w gminie Pobiedziska tylko 47%. 14

15 3. Możliwości przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów ulegających biodegradacji oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania Związek Międzygminny zgodnie z WPGO wchodzi w skład Regionu II Gospodarki Odpadami Komunalnymi, dla którego wyznaczono następujące regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych: Instalacja termicznego przekształcania frakcji resztkowej zmieszanych odpadów komunalnych w Poznaniu (ITPOK); Instalacja do odzysku odpadów biodegradowalnych, w tym, zielonych zebranych selektywnie (Biokompostownia); Składowiska RIPOK do składowania odpadów powstających w procesie mechanicznobiologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych w Regionie II. Instalacjami przewidzianymi do zastępczej obsługi Regionu II, w przypadku, gdy znajdująca się w nim instalacja uległa awarii lub nie może przyjmować odpadów z innych przyczyn są: Termiczne przekształcanie zmieszanych odpadów komunalnych (ITPOK)/Mechanicznobiologiczne przetwarzanie odpadów zmieszanych odpadów komunalnych MBP: Zakład Termicznego Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych, ul. Sulańska 13, Konin (Region VII); Tonsmeier Selekt sp. z o.o. Instalacja MBP Piotrowo Pierwsze 26/27, Czempiń (Region IV); ZZO Lulkowo, instalacja MBP Lulkowo, Gniezno (Region VII). Przetwarzanie selektywnie zebranych odpadów zielonych i innych bioodpadów Kompostownia: Kompostownia GWDA sp. z o.o. ul. Na Leszkowie 4, Piła (Region I); Kompostownia selektywnie zebranych odpadów zielonych i innych bioodpadów Toniszewo 31, Pawłowo Żońskie, gm. Wągrowiec (Region I); Kompostownia odpadów zielonych i innych bioodpadów Mnichy 100, Kamionna (Region III); Tarnowska Gospodarka Komunalna TP-KOM Sp. z o.o. Kompostownia pryzmowa Rumianek, Tarnowo Podgórne (Region IV); Kompostownia pryzmowa odpadów zielonych Trzebania 15, Osieczna (Region V); Kompostownia odpadów zielonych i innych bioodpadów, Witaszyczki 1a, Jarocin (Region VI); Kompostownia odpadów zielonych i innych bioodpadów Mateuszewo 8, Śrem (Region VI); ZZO Lulkowo, kompostownia pryzmowa Lulkowo, Gniezno (R VII); MZGOK Konin kompostownia odpadów zielonych i innych bioodpadów ul. Sulańska 13, Konin (Region VIII); Kompostownia pryzmowa w m. Genowefa, Kleczew (Region VIII); Kompostownia odpadów zielonych i innych bioodpadów, ul. Bursztynowa 55, Olszowa, Kępno (Regon IX); 15

16 Kompostownia pryzmowa odpadów zielonych i innych bioodpadów ul. Staroprzygrodzka 121, Ostrów Wielkopolski (Region IX); Kompostownia odpadów zielonych i innych bioodpadów Orli Staw 2, Ceków (Region X). 16

17 4. Odpady komunalne wytwarzane na terenie ZM GOAP 4.1. Zarys powstawania systemu gospodarki odpadami komunalnymi na terenie Związku Rok 2013 był rokiem szczególnym dla gospodarki odpadami komunalnymi. Od 1 lipca zaczęły obowiązywać zmienione przepisy dotyczące odpadów komunalnych. Przed 1 lipca 2013 roku każdy właściciel nieruchomości podpisywał indywidulanie umowę na odbiór odpadów komunalnych z terenu własnej nieruchomości. Taki system nie dawał jednak pełnego nadzoru nad gospodarką odpadami komunalnymi. Nierzadko zdarzało się, iż mieszkańcy chcąc zminimalizować ponoszone koszty podpisywali z firmami odbierającymi odpady umowny na mniejsze ilości pojemników, a nadmiar wytworzonych odpadów często podrzucano z domków jednorodzinnych do pojemników znajdujących się na terenie spółdzielni mieszkaniowych lub do lasów. Brak elementu kontroli często przyczyniał się do powstawania problemu licznych nielegalnych składowisk odpadów. Od 1 lipca 2013 r. obowiązek zorganizowania systemu odbioru odpadów komunalnych objęły gminy lub związki międzygminne (w przypadku przekazania kompetencji przez gminę do związku). Związek Międzygminny Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej systemem objął odpady komunalne, w tym m.in. odpady zmieszane, odpady ulegające biodegradacji oraz odpady zbierane selektywnie. Odpady komunalne odbierane są z terenu nieruchomości zamieszkanych i niezamieszkanych przez firmy, z którymi ZM GOAP podpisał odpowiednie umowy. Pozostałe odpady komunalne, takie jak np. odpady budowlane i rozbiórkowe odbierane są na podstawie indywidulanych zleceń/umów zawartych pomiędzy właścicielem nieruchomości a podmiotem uprawnionym posiadającym wpis do Rejestru Działalności Regulowanej lub oddawane są przez mieszkańców do Punktów Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK). Związek Międzygminny od 2013 roku sprawuje nadzór nad gospodarką odpadami na terenie wszystkich gmin uczestników Związku. Zgodnie z 5 ust 3 obowiązującego Statutu Związku, do zadań Związku należy planowanie i wykonywanie zadań z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi na terenie gmin, a w szczególności: utworzenie systemu gospodarowania odpadami komunalnymi na terenie gmin Uczestników Związku; zapewnienie objęcia wszystkich właścicieli nieruchomości na terenie gmin Uczestników Związku - systemem gospodarowania odpadami komunalnymi; nadzór nad gospodarowaniem odpadami komunalnymi, w tym nad realizacją zadań powierzonych podmiotom odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości; ustanawianie selektywnego zbierania odpadów komunalnych, obejmującego co najmniej następujące frakcje odpadów: papieru, metalu, tworzywa sztucznego, szkła i opakowań wielomateriałowych oraz odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, w tym odpadów opakowaniowych ulegających biodegradacji; tworzenie punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych w sposób zapewniający łatwy dostęp dla wszystkich mieszkańców gmin Uczestników Związku, w tym wskazywanie miejsc, w których mogą być prowadzone zbiórki zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych; zapewnianie osiągnięcia odpowiednich poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami oraz ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazanych do składowania; prowadzenie działań informacyjnych i edukacyjnych w zakresie prawidłowego gospodarowania odpadami komunalnymi, w szczególności w zakresie selektywnego zbierania odpadów komunalnych; 17

18 zapewnienie wykonywania prac związanych z utrzymaniem czystości i porządku na terenie gmin Uczestników Związku przez tworzenie odpowiednich jednostek organizacyjnych lub tworzenie warunków do wykonywania tych prac poprzez współdziałanie z przedsiębiorcami, którzy podjęli działalność w zakresie gospodarowania odpadami; zapewnienie zagospodarowania odpadów komunalnych na terenie Związku, m.in. poprzez eksploatację instalacji do przekształcania odpadów komunalnych; udostępnianie na stronie internetowej BIP Związku oraz w sposób zwyczajowo przyjęty informacji obejmujących zakres zadań wyżej wymienionych, a w szczególności wykonywanie obowiązków informacyjnych o: podmiotach odbierających odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, miejscach zagospodarowania odpadów komunalnych, punktach selektywnego zbierania odpadów komunalnych, miejsca i podmioty zbierające zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny pochodzący z gospodarstw domowych; dokonywanie corocznej analizy stanu gospodarki odpadami komunalnymi, w celu weryfikacji możliwości technicznych i organizacyjnych Związku w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi; opracowanie i uchwalanie regulaminu utrzymania czystości i porządku, w części dotyczącej przekazanych Związkowi przez gminy Uczestników Związku zadań, na terenie gmin Uczestników Związku. Uchwalony regulamin jest aktem prawa miejscowego na terenie gmin Uczestników Związku; dostosowanie regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gmin Uczestników Związku do wojewódzkiego planu gospodarki odpadami; zorganizowanie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości na których zamieszkują mieszkańcy oraz podejmowanie decyzji o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne, w tym organizacja przetargów i zawieranie umów z podmiotami wyłonionymi w przetargu; podejmowanie uchwał stanowiących akty prawa miejscowego na terenie gmin Uczestników Związku, o podziale terenu gmin Uczestników Związku na sektory, w celu organizacji odbierania odpadów komunalnych oraz wyznaczania punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych; dokonywanie wyboru metody ustalania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, w tym za odbieranie odpadów oraz określanie stawek tych opłat; określanie terminów, częstotliwości i trybu uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi; przyjmowanie od właścicieli nieruchomości deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi; określanie wzorów deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składanych przez właścicieli nieruchomości; określanie wysokości zaległości z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi; ustalanie przez organ wykonawczy w drodze decyzji administracyjnej wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w razie niezłożenia deklaracji lub uzasadnionych wątpliwości, co do danych zawartych w deklaracji złożonej przez właściciela nieruchomości; określanie szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów; określanie rodzajów dodatkowych usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów oraz wysokości cen za te usługi; prowadzenie rejestru działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, 18

19 sporządzanie sprawozdań w zakresie odpadów komunalnych i nadzór nad sprawozdawczością prowadzoną przez przedsiębiorców, ciągły nadzór i kontrola obowiązków wykonania ustawy przez zobowiązane podmioty w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi wraz z nakładaniem kar i wykonywaniem czynności w postępowaniu egzekucyjnym w przypadkach niewykonywania lub nieprawidłowego wykonywania obowiązków wynikających z ustawy. Do zadań Związku należy także m.in. kontrola i weryfikacja sprawozdań półrocznych, które przedsiębiorcy wpisani do Rejestru Działalności Regulowanej zobowiązani są zgodnie z ucpg przekazywać do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta (w przypadku ZM GOAP do Zarządu Związku). Od 2013 roku sprawozdania te przekazywane są do Związku Międzygminnego z zachowaniem podziału na poszczególne gminy. Taka forma pozwala na szczegółowe zapoznanie się z danymi dot. odpadów komunalnych, sposobie postępowania z tymi odpadami oraz daje możliwość obliczenia wymaganych poziomów recyklingu i przygotowania do ponownego użycia w ujęciu gminnym. Rysunek 2. Model systemu gospodarki odpadami komunalnymi Związku Międzygminnego Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej Źródło: Opracowanie własne 19

20 4.2. Źródła powstawania odpadów komunalnych Zgodnie z ustawą o odpadach przez odpady komunalne rozumie się odpady powstające w gospodarstwach domowych, z wyłączeniem pojazdów wycofanych z eksploatacji, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. Zgodnie z definicją zmieszane odpady komunalne pozostają zmieszanymi odpadami komunalnymi, nawet jeżeli zostały poddane czynnościom przetwarzania odpadów, która nie zmieniła w sposób znaczący ich właściwości. Odpady komunalne powstają na terenie nieruchomości zamieszkanych czyli w gospodarstwach domowych, a także na terenie nieruchomości niezamieszkanych, m.in. takich jak obiekty użyteczności publicznej (szkoły, szpitale, urzędy itp.), lokale handlowe i gastronomiczne, zakłady usługowe i rzemieślnicze, rodzinne ogrody działkowe i działki rekreacyjne czy hotele i akademiki. Odpadami komunalnymi są także m.in. odpady powstające z czyszczenia ulic i placów, czy odpady z targowisk Masa wszystkich odpadów komunalnych odebranych na terenie ZM GOAP Ze złożonych sprawozdań za rok 2016 wynika, że z terenu ZM GOAP łącznie odebrano ,887 Mg odpadów komunalnych. W masie tej zawarte są wszystkie odpady uwzględnione przez przedsiębiorców w sprawozdaniach półrocznych tj. odpady z grupy 1 20, 15, 17 oraz 16 (np. zużyte opony), a także odpady uwzględnione w sprawozdaniach PSZOK oraz MPSZOK. Masy wszystkich odpadów komunalnych odebranych i zebranych z terenu ZM GOAP w 2016 roku prezentuje tabela 4. 1 Grupy odpadów określa Katalog odpadów 20

21 Tabela 4. Masa wszystkich odpadów komunalnych odebranych z terenu ZM GOAP Lp. Kod odpadu Buk Czerwonak Kleszczewo Kostrzyn Murowana Goślina Oborniki Pobiedziska Poznań Swarzędz PSZOK MPSZOK SUMA * ,445-7, ,160-0, ,080-19, , , , , ,972-0, ,948-16, , ,740 61, , ,210-0, ,104-0, , , , , , , , , , ,320 16,370 71, , * ,038-5, * ,321-0, * ,398-0, ,031-0, ,490 0,780 0,660 1,360 6,150-12,750 1, , , * ,142-0, * ,003-0, * ,100-0, ,902-0, , , , , , , , , ,000 42, , ,000 93,480 56,000 15, , , ,870-3, , , , , , ,760 28, , , , ,630-3,100-10,770 21

22 , , , , ,750-0, ,047-0, ,400 39, , , , ,300 52,400 37,350 21,700 39,100 29,910 44, , , , , , , ,840 5, , , , ,220 3, , , , , ,920 4, , , , , , ,919-7, ,180 0,057-5, * ,319 0,012 0, * ,014-0, ,355 0,483 0, * ,110-1,023 0,130 1, * - 0, ,260-13,231-5,634 1,398 21, , , ,292 1,057 24, ,461 4,770 72, * ,573 0,060 0, ,168 41,805 42, * - 0, ,080-9,803 0,050 9, ,277 0,042 1, * - 4,907 0,340 0,280 2,172 0,750-25,312 0, ,012 15, ,970 22

23 ,615 0,320 0,240 16,820 1,220-22,941 0, ,868 15, , ,980-0,098-17, , , , , , , , , ,040 25, , ,661-1, , , , , , , , , , , , ,200 2, , , ,360 24, , ,420 54, , , , , , , , , , , , ,220 1,980 63,880 45,820 9, , , , , ,860 42, , , , , , , , , , , ,520 39,670 3,220 53, , , , , SUMA 6 165, , , , , , , , , ,274 80, ,887 Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań półrocznych złożonych do ZM GOAP przez firmy wpisane do RDR, sprawozdań rocznych PSZOK i MPSZOK 23

24 4.4. Masa wytworzonych odpadów w podziale na poszczególne frakcje Wszystkie odpady odbierane z terenu Związku kierowane są na instalacje i tam poddawane różnym procesom unieszkodliwiania czy odzysku. Na podstawie przedłożony do Związku sprawozdań półrocznych za rok 2017 w tabeli 5 zaprezentowano masę poszczególnych rodzajów odebranych odpadów z terenu Związku, a także procesy jakim odpady te zostały poddane w celu odzysku, recyklingu lub unieszkodliwiania. Tabela 5. Masa wszystkich odpadów komunalnych odebranych z terenu ZM GOAP z rozbiciem na poszczególne kody odpadów wraz ze sposobem zagospodarowania odpadów w 2017 roku Gmina SUMA Kod Lp. Proces odpadu Murowana Buk Czerwonak Kleszczewo Kostrzyn Oborniki Pobiedziska Poznań Swarzędz ZM GOAP Goślina R , , R12-97,370-0,990 57,880-19, , , , R ,300-0, zbieranie - 117, , , , R12-161,972-0, ,948-16, , , , zbieranie ,380-55, R ,620-0, R , , , , R , , R12-80, , , zbieranie 238, , , , , ,430 16, , R3-4, , , R ,780 0, ,820 3, zbieranie - 2, ,360 2,330-12,750-19, R , , R , , , , , R13 980, , , zbieranie , , , , R5-42, , , ,855 24

25 R ,000-56, R13 390, , , zbieranie ,000 46, , R , , , , R12-5, , ,450 15,700 68, R , , zbieranie , , , R12-1, , , zbieranie ,630-4, zbieranie ,018-1, zbieranie ,956-5, R ,400 39,260 53, R ,620-0, R5 3,300 52,400 37,350 21,700 10,500 4,550 44, , , , R ,180 40, , D ,600 25, , , R , , , , , R12 108, , , , , , , zbieranie , , R , , , , zbieranie - 0, , R , , zbieranie - 0, , , R ,180 5, * R ,040-0, * R ,010-0, * R ,060-0, * R12-0, ,260-11,930-13,560 25

26 * zbieranie ,301-1, D9-0, , , zbieranie - 0, , , zbieranie - 0, , R ,080-0, * R12-2,980 0,340 0,280-0,750-14,646 0,745 19, * zbieranie - 1, , ,666-14, R12-12,038 0,320 0,240 14,013 1,220-16,562 0,495 44, zbieranie - 1, , ,379-10, R ,980-16, R , , R12 227, , , , , , , , , , zbieranie , , , R3 746, , , , , , , , , , os. Fizyczna ,000-60, R ,640 11, R ,200 2, ,880 30, D , , R ,360 24, , ,720 54, , zbieranie ,200-96, R , , , , , , , , , , R12-395, , , , D ,820 9,320-2,400-57, R12-219,220 1,980 63, , , , R ,900-40, R12 52, ,860 42, , , , , , , , R , , R5-60, ,210-18, ,980 5, ,800 26

27 R12-5, , ,520 10,460 3,220 35, , , , D ,820 87, , SUMA 6 165, , , , , , , , , ,001 Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań półrocznych złożonych do ZM GOAP przez firmy wpisane do RDR 27

28 Tabela 6. Masa odpadów komunalnych odebranych z terenu ZM GOAP wraz ze sposobem ich zagospodarowania w 2017 roku Lp. Nazwa gminy Masa odpadów komunalnych ogółem [Mg]* Masa odpadów poddana składowaniu [Mg] Masa odpadów komunalnych poddana innym procesom unieszkodliwiania i odzysku [Mg] Buk 6 165, ,400 2 Czerwonak ,806 0, ,326 3 Kleszczewo 3 229, ,207 4 Kostrzyn 7 299, ,123 5 Murowana Goślina 6 297,178 74, ,253 6 Oborniki ,190 34, ,510 7 Pobiedziska , ,096 8 Poznań , , ,802 9 Swarzędz ,545 87, , SUMA ZM GOAP , , ,166 *masa uwzględnia wszystkie odebrane odpady z grupy 20 w tym odpady ulegające biodegradacji oraz opakowania z papieru i tektury, odpady opakowaniowe z grupy 15 oraz odpady budowlane i rozbiórkowe z grupy 17 oraz 16. Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań półrocznych złożonych do ZM GOAP przez firmy wpisane do RDR Największy strumień odpadów na terenie Związku powstaje na terenie miasta Poznania około 74% wszystkich odpadów odebranych z terenu Związku. Procentowy udział odpadów komunalnych powstających na terenie poszczególnych gmin obrazuje poniższy wykres. Wykres 5. Procentowy udział odpadów odebranych z terenu poszczególnych gmin - uczestników ZM GOAP w 2017 roku 7% 2% 3% 1% 2% 2% 4% 4% Buk Czerwonak Kleszczewo Kostrzyn Murowana Goślina Oborniki 74% Pobiedziska Poznań Swarzędz Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań półrocznych złożonych do ZM GOAP przez firmy wpisane do RDR 28

29 Z łącznej masy odebranych odpadów komunalnych z terenu całego Związku 99,6% poddano innym procesom unieszkodliwiania, wśród których wyróżnić można m.in.: procesy R1, R12, R5 lub R3, pozostałe zaś 0,4 % odpadów poddanych zostało składowaniu Masa wytworzonych odpadów w przeliczeniu na 1 mieszkańca Odpady komunalne powstające na terenie ZM GOAP pochodzą zarówno z gospodarstw domowych jak i obiektów infrastruktury, tzw. nieruchomości niezamieszkanych. Szacuje się, że w 2017 roku około 85,3% odpadów generowanych było z terenu nieruchomości zamieszkanych, a 14,7% z terenu nieruchomości niezamieszkanych. Do statystycznej masy wytworzonych odpadów w przeliczeniu na 1 mieszkańca wliczane są wszystkie odpady, zarówno pochodzące z nieruchomości zamieszkanych, jak i niezamieszkanych. W 2017 roku średnia masa wytworzonych odpadów komunalnych na jednego mieszkańca wynosiła 437,491 kg wszystkich odpadów komunalnych na rok, w tym około 298,082 kg/m/rok odpadów komunalnych zmieszanych (wg liczby ludności na podstawie danych z GUS). Szczegółowe dane zaprezentowano w tabeli 7. Tabela 7. Masa odpadów komunalnych przypadająca na jednego mieszkańca w 2017 roku wg liczby ludności na podstawie danych z GUS Lp. Nazwa gminy Masa odpadów przypadająca na 1 mieszkańca* [kg/m/rok] Masa odpadów komunalnych zmieszanych ( ) przypadająca na 1 mieszkańca [kg/m/rok] Masa odpadów komunalnych zbieranych selektywnie przypadająca na 1 mieszkańca** [kg/m/rok] Masa odpadów komunalnych zielonych ( ) przypadająca na 1 mieszkańca [kg/m/rok] Buk 495, ,504 46,171 59,982 2 Czerwonak 381, ,829 45,680 53,841 3 Kleszczewo 410, ,125 58,818 59,474 4 Kostrzyn 404, ,052 41,452 57,437 5 Murowana Goślina 374, ,126 45,457 45,249 6 Oborniki 389, ,478 37,763 65,329 7 Pobiedziska 581, ,227 50, ,722 8 Poznań 436, ,885 60,521 36,373 9 Swarzędz 478, ,476 87,227 56, ZM GOAP 437, ,082 59,341 43,079 *uwzględnia wszystkie odpady komunalne odbierane z terenu ZM GOAP w tym m.in. odpady zmieszane, odpady ulegające biodegradacji, odpady zbierane selektywnie z grupy 15, odpady budowlane z grupy 17 oraz inne odpady z grupy 20, grupy 16 **uwzględnia odpady frakcji zbieranych selektywnie u źródła (papier, tworzywa sztuczne, szkło, metal) Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań półrocznych złożonych do ZM GOAP przez firmy wpisane do RDR Analizując posiadane dane można stwierdzić, że najwięcej odpadów komunalnych wytwarza statystyczny mieszkaniec Miasta i Gminy Pobiedziska, bo aż 581,460 kg/m/rok. Najmniej odpadów przypadających na jednego mieszkańca powstaje na terenie Miasta i Gminy Murowana Goślina 374,520 kg/m/rok. Statystyczny mieszkaniec Związku w 2017 roku wytworzył łącznie 59,341 kg/m/rok odpadów komunalnych zbieranych selektywnie. Najwięcej odpadów komunalnych zbieranych selektywnie wytworzył statystyczny mieszkaniec Miasta i Gminy Swarzędz, tj. 87,227 kg/m/rok. Najmniej odpadów zbieranych selektywnie przypadających na jednego mieszkańca 29

30 wytwarzanych jest na terenie Gminy Oborniki, tj. 37,763 kg/m/rok. W przypadku odpadów zielonych, statystyczny mieszkaniec Związku Międzygminnego wytwarza 43,079 kg/m/rok. Uwzględniając natomiast liczbę ludności z ewidencji ludności poszczególnych gmin (uczestników ZM GOAP) masa wszystkich odpadów komunalnych przypadająca na jednego mieszkańca wyniosła w 2017 roku 465,537 kg/m/rok, natomiast masa odpadów komunalnych zmieszanych na mieszkańca była o 19,109 kg większa w porównaniu do wyliczeń na podstawie danych z GUS. Powołując się na dane ewidencji ludności z rejestrów gminnych mieszkaniec Związku wytworzył średnio 63,145 kg/m/rok odpadów z papieru, tworzyw sztucznych i szkła. Szczegółowe dane zaprezentowano w tabeli 8. Tabela 8. Masa odpadów komunalnych odbieranych przez firmy wpisane do RDR przypadająca na jednego mieszkańca w 2017 roku wg liczb ludności z ewidencji ludności poszczególnych gmin uczestników ZM GOAP Lp. Nazwa gminy - Masa odpadów przypadająca na 1 mieszkańca* [kg/m/rok] Masa odpadów komunalnych zmieszanych ( ) przypadająca na 1 mieszkańca [kg/m/rok] Masa odpadów komunalnych zbieranych selektywnie przypadająca na 1 mieszkańca** [kg/m/rok] Masa odpadów komunalnych zielonych ( ) przypadająca na 1 mieszkańca [kg/m/rok] Buk 498, ,167 46,451 60,346 2 Czerwonak 398, ,413 47,702 56,224 3 Kleszczewo 408, ,712 58,506 59,158 4 Kostrzyn 411, ,977 42,161 58,419 5 Murowana Goślina 382, ,730 46,452 46,239 6 Oborniki 401, ,987 38,964 67,407 7 Pobiedziska 594, ,905 51, ,212 8 Poznań 470, ,690 65,261 39,222 9 Swarzędz 489, ,294 89,268 58, ZM GOAP 465, ,191 63,145 45,841 *uwzględnia wszystkie odpady komunalne odbierane z terenu ZM GOAP w tym m.in. odpady zmieszane, odpady ulegające biodegradacji, odpady zbierane selektywnie z grupy 15, odpady budowlane z grupy 17 oraz inne odpady z grupy 20, grupy 16 **uwzględnia odpady frakcji zbieranych selektywnie u źródła (papier, tworzywa sztuczne, szkło, metal) Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań półrocznych złożonych do ZM GOAP przez firmy wpisane do RDR 4.6. Ilość zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów ulegających biodegradacji oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania, odebranych z obszaru ZM GOAP Zmieszane odpady komunalne W 2017 roku z terenu Związku Międzygminnego odebrano łącznie ,690 Mg odpadów komunalnych zmieszanych o kodzie , z czego ,330 Mg odpadów zostało zagospodarowanych w procesie R1, a ,360 Mg poddano procesowi R12. 30

31 Tabela 9. Masa odpadów o kodzie (zmieszanych) odebranych z terenu ZM GOAP w 2017 roku Lp. Nazwa gminy Masa odpadów komunalnych ogółem [Mg] Masa odpadów poddana procesowi R1 [Mg] Masa odpadów poddana procesowi R12 [Mg] Buk 3 418, ,120 0,000 2 Czerwonak 7 162, , ,580 3 Kleszczewo 2 094, ,140 0,000 4 Kostrzyn 5 192, ,140 0,000 5 Murowana Goślina 4 306, ,500 0,000 6 Oborniki 9 118, , ,260 7 Pobiedziska 6 427, ,600 0,000 8 Poznań , , ,520 9 Swarzędz , ,290 0, SUMA ZM GOAP , , ,360 Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań półrocznych złożonych do ZM GOAP przez firmy wpisane do RDR Wszystkie odebrane zmieszane odpady komunalne zostały poddane procesom przetwarzania innym niż składowanie. W procesie R1 (czyli wykorzystanie głównie jako paliwa lub innego środka wytwarzania energii) zostało zagospodarowanych 93% odpadów, natomiast pozostałą część odebranych odpadów komunalnych, tj. 7% zagospodarowano w procesie R12, co obrazowo przedstawiono na wykresie 5 oraz wykresie 6. Zagospodarowanie zmieszanych odpadów komunalnych w procesie R12 nastąpiło w Instalacji Zastępczej na podstawie art. 9l ust. 2 ucpg oraz art. 38 ust. 2 pkt. 2 ustawy o odpadach. Procentowy ogólny udział zagospodarowania zmieszanych odpadów komunalnych w poszczególnych procesach prezentuje wykres 6, natomiast procentowy udział zagospodarowania zmieszanych odpadów komunalnych określonych w procentach na terenie poszczególnych gmin przedstawia wykres 6. Wykres 6. Sposób zagospodarowania odpadów komunalnych zmieszanych odebranych z całego terenu ZM GOAP w 2017 roku 7% Procent odpadów komunalnych poddany procesowi R1 93% Procent odpadów komunalnych poddany procesowi R12 Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań półrocznych złożonych do ZM GOAP przez firmy wpisane do RDR 31

32 Wykres 7. Sposób zagospodarowania odpadów komunalnych zmieszanych odebranych z poszczególnych gmin uczestników ZM GOAP w 2017 roku 6% 14% 9% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 94% 86% 91% Buk Czerwonak Kleszczewo Kostrzyn Murowana Goślina Oborniki Pobiedziska Poznań Swarzędz Procent odpadów komunalnych poddany procesowi R12 Procent odpadów komunalnych poddany procesowi R1 Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań półrocznych złożonych do ZM GOAP przez firmy wpisane do RDR Odpady ulegające biodegradacji Masa odebranych odpadów ulegających biodegradacji z terenu Związku Międzygminnego w 2017 roku wynosiła ,060 Mg (na podstawie danych ze składanych sprawozdań półrocznych przez podmioty wpisane do RDR). Odpady ulegające biodegradacji były kierowane na Instalację do odzysku odpadów biodegradowalnych, w tym, zielonych zebranych selektywnie w Poznaniu (Biokompostownia). Przekazane odpady ulegające biodegradacji zostały poddane procesowi odzysku metodą R3. Najwięcej odpadów ulegających biodegradacji na terenie ZM GOAP odebranych zostało z obszaru miasta Poznania - 62,9%. Statystyczny mieszkaniec Związku (wg GUS) wytwarza rocznie 48,137 kg/m/rok odpadów ulegających biodegradacji. Szczegółowe dane zaprezentowano w poniższych tabelach. Tabela 10. Masa odpadów ulegających biodegradacji odebranych z terenu ZM GOAP w 2017 roku Lp. Nazwa gminy Masa odebranych odpadów zielonych ( ) [Mg] Procent odpadów zielonych odebranych z terenu poszczególnych gmin [%] Buk 746,900 2,4% 2 Czerwonak 1 472,780 4,7% 3 Kleszczewo 468,000 1,5% 4 Kostrzyn 1 035,300 3,3% 5 Murowana Goślina 760,820 2,4% 6 Oborniki 2 227,000 7,1% 7 Pobiedziska 2 084,100 6,7% 8 Poznań ,860 62,9% 9 Swarzędz 2 802,300 9,0% 10 SUMA ZM GOAP , % Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań półrocznych złożonych do ZM GOAP przez firmy wpisane do RDR 32

33 Ilość odpadów ulegających biodegradacji w przeliczeniu na 1 mieszkańca Związku w stosunku do liczby ludności znajdującej się w rejestrach gminnych jest większa o niecałe 3 kg. Szczegółowe dane zaprezentowano w tabeli 11. Tabela 11. Masa odpadów ulegających biodegradacji odebranych z terenu ZM GOAP w 2017 roku Lp. Obszar Masa odebranych odpadów zielonych ( ) [Mg] Masa odpadów zielonych przypadająca na 1 mieszkańca wg GUS [kg/m/rok] Masa odpadów zielonych przypadająca na 1 mieszkańca wg rejestru ludności [kg/m/rok] 1 ZM GOAP* ,060 43,079 45,841 2 PSZOK** 3 666,088 5,058 5,383 3 SUMA ,148 48,137 51,224 *ZM GOAP- odpady odebrane przez firmy wpisane do RDR **PSZOK odpady zebrane w PSZOK Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań półrocznych złożonych do ZM GOAP przez firmy wpisane do RDR Pilotażowy program selektywnej zbiórki odpadów BIO w Poznaniu Przy współpracy ze Związkiem Międzygminnym, Zakład Zagospodarowania Odpadów w Poznaniu Sp. z o.o. na przełomie I i II kwartału 2017 roku podjął kompleksowe działania polegające na wdrożeniu programu pilotażowego selektywnej zbiórki odpadów BIO. Intencją programu było pozyskanie odpadów kuchennych w strumieniu odpadów biodegradowalnych w celu uruchomienia komór fermentacyjnych będącej w rozruchu Instalacji do odzysku odpadów biodegradowalnych (Biokompostowni), a także zwiększenie świadomości ekologicznej mieszkańców w zakresie selektywnej zbiórki odpadów biodegradowalnych ze szczególnym uwzględnieniem bioodpadów. Zebrane odpady mają służyć do produkcji energii elektrycznej oraz cieplnej. W pierwszym etapie programu wytypowano trzy sektory, na terenie których przeważała zabudowa jednorodzinna, a następnie, na przełomie marca i kwietnia rozesłano pisma informujące o planowanym pilotażu. Kolejno od maja do końca września 2017 roku podstawiano pojemniki na posesjach, które zdeklarowały chęć przystąpienia do programu. Należy podkreślić, iż wprowadzenie pilotażowej zbiórki odpadów BIO nie wiązało się z żadnymi dodatkowymi kosztami dla mieszkańców. Mieszkańcom, którzy zadeklarowali selektywne gromadzenie odpadów na nieruchomości, zostały nieodpłatnie dostarczone litrowe pojemniki na odpady BIO. Pojemniki na odpady BIO są wyposażone w specjalne, podwójne dno przystosowane do zbiórki tego typu odpadów. W 2016 roku znowelizowano akty prawa miejscowego Związku, na podstawie, których dopuszczono zbiórkę odpadów zielonych wraz z innymi bioodpadami, tj. możliwość gromadzenia wspólnie rozdrobnionych gałęzi i krzewów, liści, kwiatów i skoszonej trawy, trocin i kory drzew, resztek żywności (bez mięsa), obierek z owoców i warzyw, przeterminowanych owoców i warzyw, skorupek jaj oraz fusów po kawie czy herbacie. Powyższe zmiany miały na celu przygotowanie mieszkańców Związku do obowiązku selektywnego gromadzenia ww. odpadów od 1 stycznia 2018 roku wyłącznie w systemie pojemnikowym. Mając na uwadze wprowadzane zbiórki odpadów BIO w systemie pojemnikowym oraz konieczność wyposażenia się mieszkańców w pojemniki, istniała możliwość ich odkupienia po zakończeniu programu pilotażowego. 33

34 4.7. Instalacje do zagospodarowania odpadów komunalnych zmieszanych i odpadów ulegających biodegradacji pochodzących z terenu ZM GOAP Instalacja Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych (ITPOK) Zgodnie z WPGO Regionalną Instalacją Przetwarzania Odpadów Komunalnych dla Regionu II jest instalacja Instalacja Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych (ITPOK). Instalacja powstała na podstawie umowy Partnerstwa Publiczno-Prywatnego (PPP) podpisanej przez Miasto Poznań i Spółkę Suez Zielona Energia. ITPOK została oddana do użytku w pierwszej połowie 2016 r. i będzie eksploatowana przez następne 25 lat przez Spółkę SUEZ Zielona Energia. Projekt pozwoli spełnić wymagania dotyczące ograniczenia ilości odpadów komunalnych trafiających na składowiska, wynikające z polskiego i europejskiego prawa. Od dnia 22 grudnia 2016 r. ITPOK posiada status RIPOK, w związku z powyższym do przedmiotowej instalacji kierowane są wszystkie zmieszane odpady komunalne z Regionu II (Region II tworzą gminy wchodzące w skład ZM GOAP oraz Suchy Las). Z dniem 29 grudnia 2016 r. ITPOK ogłosiła Pierwszy Dzień Dostępności (eksploatacji), a było to możliwe dzięki wcześniejszemu uzyskaniu przez Instalację pozwolenia zintegrowanego, pozwolenia na użytkowanie oraz pozytywnego wyniku kontroli Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska. Rysunek 3. Instalacja Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych (ITPOK) Źródło: ITPOK przystosowana jest do przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych, innych niż niebezpieczne, a jej wydajność to około Mg/rok. Rok 2017 był pierwszym pełnym rokiem eksploatacji Instalacji, gdzie dostarczono i przetworzono ton odpadów o kodzie z Regionu II. W 2017 roku do Instalacji trafiało średnio ton miesięcznie z terenu ZM GOAP. Odpady te zostały poddane procesowi R1, czyli odzyskowi energetycznemu, w wyniku czego powstała 34

35 energia elektryczna i cieplna. W 2017 z terenu Związku Międzygminnego Wykonawcy świadczący usługi dla Związku odebrali łącznie ,52 Mg zmieszanych odpadów komunalnych. Ze względu na tak duży wzrost ilości odbieranych odpadów, część z nich została skierowana przez Związek na Instalację Zastępczą Tonsmeier Selekt sp. z o.o. (Instalacja MBP Piotrowo Pierwsze 26/27, Czempiń - Region IV). Łączna ilość zmieszanych odpadów komunalnych skierowanych bezpośrednio przez Wykonawców Związku do ITPOK w 2017 roku wyniosła ,60 Mg, zamiast prognozowanych Mg. Mając na uwadze dynamiczny wzrost ilości odbieranych odpadów, a także fakt, że nowo wybudowana instalacja jest RIPOK dla całego Regionu II o przepustowości Mg/rok, należałoby w tym zakresie zwiększyć możliwości przetwarzania i zagospodarowania w nim odpadów. Funkcjonująca instalacja powinna posiadać większą przepustowość, ponieważ jej realne techniczne możliwości do przyjęcia odpadów oraz ich zagospodarowania przewyższają wartości wskazane w WPGO. Ilości odpadów wskazane w prognozie WPGO odbiegają od tych realnych, które odbierane są z terenu aglomeracji poznańskiej zarządzanej przez Związek, co w konsekwencji powoduje poważny problem z ich zagospodarowaniem, nie tylko w naszym regionie. Termiczne przetwarzanie odpadów jest jednym z najbardziej rygorystycznie kontrolowanych procesów w Europie. ITPOK w Poznaniu została tak zaprojektowana, aby spełniać surowe normy środowiskowe wynikające zarówno z przepisów krajowych jak i unijnych. Parametry emisji zanieczyszczeń rejestrowane są w trybie ciągłym w systemie komputerowym nadzorującym proces przetwarzania odpadów, natomiast wyniki wyświetlane są na bieżąco na tablicy wskazującej rejestrowane wielkości emisji, która zlokalizowana jest na terenie ITPOK i ogólnodostępna dla wszystkich zainteresowanych. Rysunek 4. Schemat procesu przetwarzania odpadów w ITPOK Źródło: Materiały szkoleniowe SUEZ Zielona Energia W wyniku spalania zmieszanych odpadów komunalnych o kodzie zostaje wytworzony żużel, z którego po procesie obróbki wyodrębnia się odpady metali żelaznych o kodzie oraz odpady metali nieżelaznych o kodzie W 2017 roku 3 925,732 Mg odpadów metali zostało 35

36 przekazane do odzysku metodami R12 i R4. Szczegółowe dane w tym zakresie zaprezentowano w tabeli 12. Tabela 12. Ilość metali powstających po procesie obróbki żużla wytworzonego w wyniku procesu termicznego przekształcania odpadów komunalnych zmieszanych o kodzie Lp. Nr Sektora Nazwa Sektora / gminy Suma metali przekazanych do odzysku [Mg] Metale żelazne [Mg] Metale nieżelazne [Mg] I Poznań Grunwald 564, ,505 88,591 2 II Poznań Jeżyce 293, ,465 46,379 3 III Poznań Piątkowo 289, ,751 45,414 4 IV Poznań Nowe Miasto 197, ,499 31,228 Północ 5 V Poznań Nowe Miasto 145, ,908 22,916 Południe 6 VI Poznań Rataje 402, ,006 63,147 7 VII Poznań Morasko, 147, ,038 23,116 Umultowo, Kiekrz 8 VIII Poznań Winogrady 180, ,882 28,292 9 IX Poznań Stare Miasto 411, ,922 65, X Poznań Wilda-Dębiec 267, ,068 42, XI Poznań Spółdzielnia 53,411 44,978 8,433 Grunwald 12 XII Buk 66,116 55,722 10, XIII Oborniki 151, ,322 23, XV Murowana Goślina 21,084 17,773 3,312 Spółdzielnia 15 XVI Murowana Goślina 61,905 52,181 9,724 Gmina 16 XVII Czerwonak -Koziegłowy 47,663 40,138 7, XVIII Czerwonak Gmina 82,558 69,586 12, XIX Swarzędz Spółdzielnia 55,126 46,475 8, XX Swarzędz Gmina 223, ,030 35, XXI Pobiedziska 124, ,106 19, XXII Kleszczewo 40,545 34,175 6, XXIII Kostrzyn 98,957 83,397 15,560 Suma 3 925, , ,807 Źródło: Opracowanie własne na podstawie informacji przekazanej przez SUEZ Zielona energia Sp. z o.o Instalacja do odzysku odpadów biodegradowalnych Biokompostownia W 2016 roku Zakład Zagospodarowania Odpadów w Poznaniu Sp. z o.o. uruchomił instalację do odzysku odpadów ulegających biodegradacji. Zlokalizowana w Poznaniu przy składowisku odpadów komunalnych w Suchym Lesie instalacja do fermentacji i kompostowania posiada łączną przepustowość wynoszącą Mg/rok. Celem budowy instalacji było stworzenie w Regionie II gospodarki odpadami komunalnymi na terenie Województwa Wielkopolskiego zaplecza technicznego 36

37 umożliwiającego efektywne przetwarzanie zebranych selektywnie odpadów biodegradowalnych. Instalacja jest uzupełnieniem systemu gospodarki odpadami w regionie. Obok Instalacji Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych powstał kluczowy element systemu, który pozwoli m.in. na wywiązanie się z obowiązku recyklingu odpadów ulegających biodegradacji zbieranych selektywnie. Podkreślić również należy, iż zastosowanie w budowanej instalacji nowoczesnej technologii przyczyni się do dotrzymania standardów ochrony środowiska w Regionie II. Nowo wybudowana instalacja jest bardzo potrzebna z uwagi na fakt, iż ilości odbieranych odpadów ulegających biodegradacji są z roku na rok coraz większe. Łączna ilość odebranych odpadów ulegających biodegradacji przez Wykonawców Związku oraz zebranych na PSZOK w 2017 roku wyniosła ,85 Mg. Mając na uwadze dynamiczny wzrost ilości odbieranych odpadów ulegających biodegradacji, a także fakt, że nowo wybudowana instalacja jest RIPOK dla Regionu II o przepustowości Mg/rok, należałoby w tym zakresie zwiększyć możliwości przetwarzania odpadów tej instalacji. Funkcjonująca RIPOK powinna posiadać większą przepustowość, ponieważ techniczne realne możliwości przyjęcia odpadów oraz ich zagospodarowania przewyższają wartości wskazane w WPGO. Ilości odpadów wskazane w prognozie WPGO odbiegają od tych realnych, które odbierane są z terenu aglomeracji poznańskiej zarządzanej przez Związek, co w konsekwencji powoduje problem z ich zagospodarowaniem, nie tylko w naszym regionie. Przykładowo różnica pomiędzy ilością odpadów zielonych i innych bioodpadów wskazanych w WPGO, a ilością realnie odbieraną w 2017 to ponad Mg. Zachodzące w instalacji procesy technologiczne prowadzone są w zamkniętej hali oraz pod wiatą. Procesy fermentacji i kompostowania odbywają się w zamkniętych, hermetycznych komorach zlokalizowanych w hali. W pierwszej kolejności bioodpady poddawane są w komorach beztlenowemu procesowi fermentacji, następnie w kolejnych komorach w warunkach tlenowych odbywa się proces kompostowania. Po zakończeniu tych procesów powstały produkt podlega dojrzewaniu, magazynowaniu i konfekcjonowaniu pod wiatą. W efekcie prowadzonych procesów odzysku selektywnie zebranych odpadów pozyskany jest kompost o walorach nawozowych, wytwarzana jest energia elektryczna oraz energia cieplna. Rysunek 5. Instalacja do odzysku odpadów biodegradowalnych Biokompostownia Źródło: 37

38 Rysunek 6. Instalacja do odzysku odpadów biodegradowalnych (czerwiec 2017 r.) Źródło: Materiały przekazane przez ZZO Instalacja do składowania odpadów kwatera S1 W ramach planowanej rozbudowy składowiska przewidziano realizację trzech kwater składowania odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne oznaczonych jako S1, S2A i S2B. W I Etapie wybudowano kwaterę S1 o mocy przerobowej ,00 tys Mg/rok. Składowisko odpadów w Suchym Lesie określa się jako składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne. Całkowita pojemność składowiska odpadów wynosi 5,9 mln m 3, natomiast pojemność kwatery S-1 wynosi około m 3, z której to wielkości przyjęto całkowitą masę odpadów do składowania w kwaterze S1 w ilości około Mg. Należy zauważyć, że przeliczanie pojemności kwatery na masę odpadów możliwą do składowania jest zmienne, gdyż jest zależne od struktury składowanych odpadów, ich ciężaru objętościowego, jak i różnych właściwości oraz możliwości zagęszczenie poszczególnych rodzajów odpadów. Na terenie zakładu funkcjonuje Elektrociepłownia biogazowa, która służy do wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej z powstającego w złożu odpadów biogazu. Na eksploatowanej kwaterze S-1 wraz ze wzrostem odpadów tworzy się tymczasowe studnie odgazowujące. Ujęty biogaz, zostanie zagospodarowany w sposób uzależniony od jego właściwości technologicznych. W przypadku posiadania odpowiednich parametrów będzie kierowany poprzez stacje zbiorcze biogazu do kontenera ssawo-dmuchawy a następnie do agregatów prądotwórczych. W sytuacji niespełnienia przez biogaz składowiskowy wymaganych parametrów spalania w kogeneratorach np. w przypadku zbyt niskiej zawartości metanu, biogaz kierowany jest do pochodni gdzie jest spalany. Elektrociepłownia jest zlokalizowana w południowej części zakładu u podnóża zrekultywowanej części składowiska. Na składowisku odpadów od 1996 r. funkcjonuje oczyszczalnia wód odciekowych pochodzących ze złoża odpadów. Odcieki powstające na kwaterze S-1 kierowane są na oczyszczalnię odcieków za pomocą systemu drenażu. Oczyszczalnia pracuje w technologii techniki membranowej odwróconej osmozy. Proces technologiczny jest w pełni zautomatyzowany i pozwala poprzez pomiar 38

39 przewodnictwa elektrolitycznej wód odciekowych oczyszczonych, kontrolować w sposób ciągły skuteczność oczyszczania. Wody odciekowe oczyszczone odprowadzane są do ziemi poprzez staw stabilizacyjny (naturalny) zgodnie z pozwoleniem zintegrowanym. Część wód odciekowych ze składowiska zawracana jest z wykorzystaniem pompowni i rurociągów tłocznych na zrekultywowane kwatery składowiska, z których pozyskuje się biogaz. Rozsączanie następuje wewnątrz złoża odpadów, poprzez zastosowane wykonanych w złożu odpadów studni infiltracyjnych i drenaży rozsączających. Zagospodarowanie wód odciekowych pozwala na zintensyfikowanie procesów biochemicznych zachodzących w złożu odpadu, których wynikiem jest powstawanie biogazu wykorzystywanego w elektrociepłowni biogazowej znajdującej się na terenie składowiska odpadów Masa odebranych odpadów zbieranych selektywnie Na obszarze gmin Związku Międzygminnego w 2017 roku łącznie odebrano ,919 Mg odpadów zbieranych selektywnie, do których zaliczamy: papier, tworzywa sztuczne, szkło, metale są to m.in. odpady o kodach , , , , , , Największą masą stanowiły odebrane odpady szklane (około 37%) oraz odpady z papieru i tektury (około 36%), a w dalszej kolejności tworzywa sztuczne, które stanowiły około 27%. Szczegółowe dane dot. odebranych odpadów zbieranych selektywnie w 2017 roku na terenie Związku prezentuje tabela 13. Tabela 13. Masa odebranych surowców wtórnych z terenu ZM GOAP w 2017 roku Lp. Nazwa gminy Papier i tektura [Mg] Szkło [Mg] Tworzywa sztuczne [Mg] SUMA [Mg] 1 Buk 108, , , ,920 2 Czerwonak 367, , , ,542 3 Kleszczewo 157, , , ,840 4 Kostrzyn 260, , , ,170 5 Murowana Goślina 182, , , ,318 6 Oborniki 236, , , ,290 7 Pobiedziska 209, , , ,850 8 Poznań , , , ,829 9 Swarzędz 2 137, , , , SUMA ZM GOAP* , , , , PSZOK** 202,346 76,251 86, , SUMA ZM GOAP + PSZOK , , , ,388 *ZM GOAP- odpady odebrane przez firmy wpisane do RDR **PSZOK odpady zebrane w PSZOK Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań półrocznych złożonych do ZM GOAP przez firmy wpisane do RDR oraz rocznych sprawozdań PSZOK 39

40 Wykres 8. Procentowy udział masowy poszczególnych frakcji odpadów zbieranych selektywnie na terenie całego ZM GOAP w 2017 roku Tworzywa sztuczne 27% Papier i tektura 36% Szkło 37% Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań półrocznych złożonych do ZM GOAP przez firmy wpisane do RDR Tabela 14. Masa odebranych i zebranych surowców wtórnych przez firmy wpisane do RDR oraz PSZOK z terenu ZM GOAP w 2017 roku Lp. Obszar Masa odebranych odpadów zbieranych selektywnie [Mg] Masa odpadów przypadająca na 1 mieszkańca wg GUS [kg/m/rok] Masa odpadów przypadająca na 1 mieszkańca wg rejestru ludności [kg/m/rok] 1 ZM GOAP ,919 59,341 63,145 2 PSZOK 365,469 0,504 0,537 3 SUMA ,388 59,845 63,681 Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań półrocznych złożonych do ZM GOAP przez firmy wpisane do RDR oraz sprawozdanie roczne PSZOK. W 2017 r. Związek Międzygminny Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej czynnie uczestniczył w akcjach promujących ochronę środowiska, poprzez realizację przedsięwzięcia pod nazwą Projekt ekologiczny - Umiem, rozumiem, szanuję, segreguję w postaci prowadzonych lekcji o tematyce ekologicznej kształtujących prawidłowe zachowania w zakresie gospodarowania odpadami oraz przeprowadzał konkursy w placówkach szkolnych na terenie Związku, dofinansowane ze środków WFOŚiGW w Poznaniu. Ponadto Związek Międzygminny w 2017 roku brał także udział w Targach Edukacyjnych (POLEKO) w Poznaniu; prowadził szkolenia dla kupców na Targowisku Rynek oraz czynnie uczestniczył w następujących imprezach: Poznańskie Dni Recyklingu, Rodzinny Festyn Zdrowia Szkoły Podstawowej nr 69 w Poznaniu, Dzień Ochrony Środowiska w Fabryce Unilever, Dożynki Miejskie w Parku Wilsona, Business Run Poznań 2017, Rajd ekologiczny wzdłuż doliny Bogdanki. 40