Wystawa fotografii współczesnej architektury poprzemysłowej Żyrardowa

Transkrypt

1 Wystawa fotografii współczesnej architektury poprzemysłowej Żyrardowa Realizatorem projektu jest nieformalna grupa Projekt dofinansowany ze środków Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich - Mazowsze Lokalnie realizowanego przez Fundację Fundusz Współpracy, Stowarzyszenie Biuro Obsługi Ruchu Inicjatyw Pozarządowych oraz Stowarzyszenie Europa i My

2 Miastotwórcza rola Zakładów Lniarskich W historii Żyrardowa największą rolę odegrała ponad 180- letnia tradycja przemysłu lniar- skiego, dlatego też pozostałości po Zakładach Lniarskich wraz z istniejącą osadą fabryczną są największym dziedzictwem urbanistyki i architektury minionej epoki. Powszechnie uważa się, iż zabytkowe centrum Żyrardowa jest jedynym w Europie, zachowanym w całości, zespołem urbanistyczno- architektonicznym miasta przemysłowego przełomu XIX i XX wieku. Budynki, w których niegdyś funkcjonowała jedna z największych fabryk lniarskich w Europie, znajdowały się w wyodrębnionej część osady, w tzw. dzielnicy przemysłowej, usytuowanej po zachodniej stronie głównego traktu ul. l. Wiskickiej (dziś 1- go Maja). Za początki rozwoju fabryki lniarskiej w Żyrardowie można przyjąć rok 1830, kiedy podpisa- no akt założycielski, na mocy którego powołano Spółkę Akcyjną pod nazwą Karol Scholtz i Współka. Widoczny znaczny protekcjonizm rządu i zaangażowanie przedstawicieli skarbu Królestwa Polskiego (w skład spółki wchodzili m.in. Henryk Łubieński dyrektor Banku Pol- skiego, Karol Scholtz radca handlowy Banku oraz Józef Lubowidzki wiceprezes Banku), zaważyły na sukcesie budowanych zakładów, w których produkcja ruszyła już w 1833 roku. Sprowadzono także Filipa de Girarda znanego twórcę mechanicznej metody uzyskiwania przędzy lnianej, który został mianowany dyrektorem technicznym nowo powstałej fabryki (to przędzy właśnie od jego nazwiska powstała nazwa miasta Żyrardów). Okres największego rozwoju i rozbudowy Żyrardowa przypada jednak na drugą połowę XIX wieku, kiedy to w 1857 roku żyrardowska fabryka trafiła w ręce dwóch niemieckich przemysłowców Karola Teodora Hielle i Karola Augusta Dittricha, a następnie została przejęta przez syna Dittricha (także Karola), który w 1885 roku powołał spółkę Towarzystwo Akcyjne Zakładów Żyrardowskich Hielle i Dittrich. To za sprawą tych kapitalistów fabryka w krótkim czasie stała się jednym z największych i najnowocześniejszych zakładów lniarskich ówczesnej Europy, zatrudniającym nawet pracowników. Dzięki nieprzeciętnym zdolnościom fabry- kantów, ich bystrego umysłu i smykałki do robienia interesów, nastał złoty okres dla fabryki, kantó której wyroby najwyższej jakości uzyskiwały renomę na arenie międzynarodowej, zdobywając liczne wyróżnienia i nagrody (m.in. w 1870 roku na wystawie w Petersburgu otrzymały ho- norowy tytuł Dostawcy Dworu Jego Cesarskiej Mości ). Zakłady produkowały szeroki asorty- ment wyrobów z lnu i częściowo z bawełny, a ich sprzedaż odbywała się w dobrze rozwiniętej sieci sklepów i składów fabrycznych, m.in. w Łowiczu, Warszawie czy Łodzi, a także poza granicami Królestwa Polskiego m.in. w Moskwie, Kijowie czy Petersburgu. Wystawa prezentuje zmiany jakie zaszły na przestrzeni lat w poprzemysłowych budynkach znajdujących się na terenie Centrali i Wykańczalni Zakładów Lniarskich 2

3

4 Projekt został zrealizowany z mikrodotacji pozyskanej z programu FIO-Mazowsze Lokalnie, którą w sierpniu br. zdobyła LOT Mazowsza Zachodniego

5

6

7

8

9

10 Potęga dawnego przemysłu widziana z daleka Fot. Grzegorz Szkolmowski

11 Nowa Przędzalnia Podczas Rewitalizacji Fot. Dagmara Fiszer

12

13

14

15

16 Widok na tkalnie od dawnej ul. Wiskickiej Fot. Łukasz Migda

17 Po prostu Stella Fot. Aleksander Melech

18

19

20

21

22

23

24

25 PARTNERZY PATRONI Wystawa stanowi własność Lokalnej Organizacji Turystycznej Mazowsza Zachodniego. W przypadku chęci jej wypożyczenia prosimy o kontakt. Lokalna Organizacja Turystyczna Mazowsza Zachodniego ul. Limanowskiego 45 lok. 201, Żyrardów tel biuro@lotmz.org