Rozwój regulacji europejskich w zakresie bezpieczeństwa systemu kolejowego
|
|
- Łucja Kowalewska
- 2 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Ministersterstwo Infrastruktury Urząd Transportu Kolejowego Rozwój regulacji europejskich w zakresie bezpieczeństwa systemu kolejowego Krzysztof Banaszek Lądek Zdrój, marca 2010 r.
2 O Człowieku, jego potrzebach i bezpieczeństwie Piramida Abrahama Maslow: uszczegółowienie potrzeb Świadomość uwarunkowań
3 O Człowieku, jego potrzebach i bezpieczeństwie o prawach i uwarunkowaniach współczesnej rzeczywistości Ochrona wartości aksjologicznych, jako źródło prawnych regulacji dotyczących bezpieczeństwa Aspekty bezpieczeństwa i róŝne perspektywy percepcji i rozumienia Polityki i strategie regulacyjne UE podejście ogólne i sektorowe Strategia regulacyjna w zakresie rynku wewnętrznego Sektor kolejowy jako część rynku wewnętrznego Rozwiązania regulacyjne i zagadnienia transpozycji Dyrektywa bezpieczeństwa i Systemy Zarządzania Bezpieczeństwem w przedsiębiorstwach kolejowych Systemowe podejście do zarządzania bezpieczeństwem zorientowane procesowo; specyfika przedsiębiorstwa i specyfika systemu wynikająca z przedmiotu zarządzania Bezpieczeństwo i Higiena Pracy, jako składowa problematyki bezpieczeństwa w polityce Unii Europejskiej Kluczowe elementy SMS oraz czynniki warunkujące uzyskanie zakładanych korzyści w skali przedsiębiorstwa i UE Kryteria oceny SMS Kierunki rozwoju regulacji dotyczących bezpieczeństwa i perspektywa standaryzacji Konwergencja instytucjonalna 3
4 O Człowieku, jego potrzebach i bezpieczeństwie ochrona wartości aksjologicznych W wymiarze społecznym i ogólnopaństwowym bezpieczeństwo odnoszące się do ogółu obywateli i dóbr wspólnie tworzonych jest jedną z wartości zasadniczych o charakterze aksjologicznym. Znajduje to swój wyraz w dokumentach o charakterze konstytucyjnym, co tworzy mocną podstawę formalno-prawną dla działań mających na celu ochronę tej wartości i umoŝliwia proste jej przenoszenie z poziomu ogólnospołecznego na niŝsze szczeble struktur instytucjonalnych i społecznych, do działalności gospodarczej, edukacyjnej i wychowawczej oraz prewencyjnej. Główną podstawą mechanizmów przenoszenia tej wartości w dół jest oczywiście naturalny obowiązek ochrony najwyŝszych wartości aksjologicznych jakimi są Ŝycie i zdrowie człowieka, obok których, hierarchicznie w następnej kolejności stoją wolność i własność. 4
5 O Człowieku, jego potrzebach i bezpieczeństwie ochrona wartości aksjologicznych To, co w obecnym świecie składa się na zasady i wymagania bezpieczeństwa objęte systemem regulacji prawnych nie zawsze odnosi się wyłącznie lub bezpośrednio do ochrony Ŝycia lub zdrowia ludzi. Często przedmiotem tych zasad i wymagań jest równieŝ ochrona wartości innych niŝ zasadnicze. W ogólnym ujęciu przedmiotem ochrony mogą tu być pewne wartości uznane za waŝne przez określoną grupę interesu lub nawet jednostkę, ale nie będące jednocześnie waŝnymi w równym stopniu dla innej strony Ŝycia społecznego lub gospodarczego. Z tych i innych jeszcze względów dochodzić moŝe do relatywizacji kwestii bezpieczeństwa. 5
6 Ochrona wartości aksjologicznych Zapewnienie tej ochrony to nic innego, jak w sferze materialnej zapewnienie spójności i integralności systemu oraz stałości warunków otoczenia w którym proces jest realizowany; a w odniesieniu do udziału człowieka, jest to przede wszystkim zbudowanie ciągłości łańcucha odpowiedzialności. Strategia i rozwój regulacji wspólnotowych z załoŝenia uwzględniają powyŝsze aspekty, jednak wdroŝenie przyjmowanych rozwiązań regulacyjnych w tak ogromnej skali jest sprawą niezwykle trudną, wymagającą wspólnej świadomości o potrzebach, wiedzy bazowej i tej wynikającej z doświadczeń oraz odpowiednich zasobów i czasu. PowyŜsze uzasadnia i wyjaśnia dlaczego moŝemy mówić o róŝnych rodzajach bezpieczeństwa (rynkowym, socjalnym, wewnętrznym, dostaw, technicznym, chemicznym, transportu itd.). Pamiętać naleŝy, Ŝe o randze problemu przesądza, w jakim stopniu dane zagadnienie odnosi się do zagroŝenia lub ochrony wartości zasadniczych uznanych konstytucyjnie za waŝne w wymiarze ogólnospołecznym. 6
7 Aspekty bezpieczeństwa i róŝne perspektywy percepcji i rozumienia Aspekty - RóŜne klasyfikacje np.: Polityczne/państwowe, społeczne (ogólnospołeczne i personalne), gospodarcze, środowiskowe, techniczne, techniczne z czynnikiem ludzkim a nawet globalne i cywilizacyjne RóŜne perspektywy Polityk, Ŝołnierz, prawnik, urzędnik nadzoru administracyjnego, obywatel, pracodawca, pracownik, inŝynier, architekt, lekarz, RóŜne cele i metody doskonalenia przedsiębiorca, biznesmen... //////////////////////////////??????????????///////////////////////////, RóŜne źródła wiedzy?????????????????????????????????????????????????? 7
8 Strategia regulacyjna w zakresie rynku wewnętrznego Sektor kolejowy jako część rynku wewnętrznego Podstawowym kontekstem dla problematyki bezpieczeństwa pracy w ujęciu sektorowym jest analiza zasad funkcjonowania rynku wewnętrznego, które oparte zostały na wysokim poziomie ochrony Ŝycia i zdrowia konsumentów i uŝytkowników oraz wysokim poziomie ochrony środowiska naturalnego. Podkreślić naleŝy, Ŝe w tym podejściu zawarta jest problematyka bezpieczeństwa stanowiąca zarówno pochodną zagadnień technicznych, jak i organizacyjnych i społecznych. 8
9 Polityki i strategie regulacyjne UE strategiczne podejście horyzontalne Nadzór nad podsystemem podejście sektorowe DECYZJA NR 1692/96 P I RADY Stworzenie i rozbudowa sieci transeuropejskich przyczynia się do osiągnięcia głównych celów Wspólnoty, takich jak: sprawne funkcjonowanie rynku wewnętrznego i zwiększenie spójności gospodarczej i społecznej cele szczególne polegające na zapewnieniu przewozów rzeczy i osób w najlepszych warunkach, uwzględniając: aspekty społeczne, ochronę środowiska i bezpieczeństwo, oraz na integrowaniu wszystkich form transportu, z uwzględnieniem porównywalnych korzyści; tworzenie miejsc pracy jest jedną z moŝliwych korzyści ubocznych rozwoju sieci transeuropejskiej. 9
10 10
11 Polityki i strategie regulacyjne UE strategiczne podejście horyzontalne Nadzór nad podsystemem podejście sektorowe W szczegółowej analizie, konieczne jest uwzględnienie specyfiki danego sektora NaleŜy jednak pamiętać, Ŝe Bezpieczeństwo pracy to wspólny mianownik dla wszystkich środowisk społecznych i zawodowych NaleŜy zapewnić ciągłość łańcucha odpowiedzialności w implementacji prawnej i instytucjonalnej w tym kompletność ciągów wymagań dla wyrobów, systemów i podsystemów; oraz spójność całego systemu kolejowego właściwą dla wymaganego poziomu bezpieczeństwa na bazie wiarygodnych badań oraz kompetentnego nadzoru 11
12 Polityki i strategie regulacyjne UE -- podejście ogólne horyzontalne i podejście sektorowe -- Sektor kolejowy zawiera wszystkie rodzaje obszarów RW co do sposobu regulacji i podlega równieŝ wszystkim rodzajom regulacji, co do zasięgu: UE, krajowym oraz międzynarodowym RYNEK WEWNĘTRZNY SPT OBSZAR REGULOWANY OBSZAR NIEREGULOWANY Obszar zharmonizowany Obszar niezharmonizowany Obszar pełnej harmonizacji Obszar częściowo zharmonizowany Dyrektywy Nowego i Globalnego Podejścia Dyrektywy Starego Podejścia (sektorowe) Wszystkie dyrektywy NiGP
13 Regulacje UE dotyczące: -rynku wewnętrznego - rozwoju kolei wspólnotowych - bezpieczeństwa - regulacji rynku w transporcie kolejowym - ochrony konkurencji - zamówienia publiczne -. PRAWO NARODOWE Decyzje i rozporządzenia UE -- WdraŜanie regulacji UE dot. sektora kolejowego -- działania dostosowawcze na poziomie krajowym Zakres transpozycji Dyrektywy sektorowe UE 91/440/EEC 95/18/EC 95/19/EC 96/48/EC 01/12/EC 01/13/EC 01/14/EC 01/16/EC 04/49/EC 04/50/EC 04/51/EC 07/32/WE 07/59/WE 07/58/WE 08/57/WE 08/110/WE 09/149/WE Legislacja UE nowe podejście Dyrektywy nie tylko dot. interoperacyjności Specyfikacje TSI Normy i specyfikacje Europejskie oraz inne specyfikacje + Wytyczne i przewodniki ERA oraz KE Krajowy system przepisów technicznych i/lub norm, specyfikacji 13
14 Spójność techniczna systemu kolejowego właściwa dla wymaganego poziomu bezpieczeństwa Podział sieci krajowej na interoperacyjną i nie interoperacyjną Co taki podział oznacza i co jest jego podstawą? Globalny zbiór wyrobów, w tym Obszar nie regulowany Obszar TSI docelowy Obszar TSI - aktualny Obszar objęty regulacjami krajowymi Obszar certyfikacji dobrowolnej 14
15 Prymat aspektów bezpieczeństwa w polityce regulacyjnej UE Dyrektywa 2004/50/WE zmieniająca Prawo krajowe Dyrektywa 96/48/WE w sprawie interoperacyjności transeuropejskiego systemu kolei duŝych prędkości Dyrektywa 2001/16/WE w sprawie interoperacyjności transeuropejskiego systemu kolei konwencjonalnych TSI TSI TSI TSI.. TSI TSI TSI TSI. Nowa inicjatywa legislacyjna: Konsolidacja dyrektyw dotyczących interoperacyjności - z modyfikacjami; zmiany do dyr. 2004/49/WE; nowe zadania dla ERA dyrektywa 2004/49/WE w sprawie bezpieczeństwa kolei wspólnotowej Dyrektywa 91/440/EWG w sprawie rozwoju kolei wspólnotowych Dyrektywa 2001/14/WE w sprawie alokacji oraz przyznawania certyfikatów bezpieczeństwa; Dyrektywy 2001/12/WE oraz 2004/51/WE zmieniające 91/440/EWG15
16 Prymat aspektów bezpieczeństwa w polityce regulacyjnej UE Prawo międzynarodowe dyrektywa 2004/49/WE + dyrektywa zmieniająca 2008/110/WE w sprawie bezpieczeństwa kolei wspólnotowej Prace ERA i Komisji Prawo krajowe Mające na celu uzupełnienie juŝ zaplanowanych składników acquis oraz monitoring i dalsze doskonalenie wdroŝenia prawa UE przez PCz oraz Nowe inicjatywy legislacyjne mające na celu rozwój strategii regulacyjnej i pełną spójność wewnętrzną prawa UE oraz harmonizację z prawem międzynarodowym Dyrektywa 2008/57WE w sprawie interoperacyjności systemu kolei we Wspólnocie TSI TSI TSI TSI TSI TSI.. TSI TSI. Dyrektywa 91/440/EWG w sprawie rozwoju kolei wspólnotowych Dyrektywa 2001/14/WE w sprawie alokacji oraz przyznawania certyfikatów bezpieczeństwa; Dyrektywy 2001/12/WE oraz 2004/51/WE zmieniające 91/440/EWG
17 Nowe składniki acquis dotyczące sektora kolejowego 2008/57/WE z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie interoperacyjności systemu kolei we Wspólnocie [stanowi ona skonsolidowaną wersję dotychczas obowiązujących dyrektyw dotyczących interoperacyjności dla kolei duŝych prędkości (96/48/WE) i dla kolei konwencjonalnej (2001/16/WE), z bardzo istotnymi modyfikacjami] 2008/110/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. zmieniającej dyrektywę 2004/49/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa kolei wspólnotowych 2009/149/WE z dnia oraz rozporządzenia 1335/2008 z 16 grudnia 2008 r. zmieniającego rozporządzenie nr 881/2004 ustanawiające Europejską Agencję Kolejową [m. in. ustala rolę ERA w zakresie wzajemnego uznawania taboru kolejowego oraz prawo nadzoru nad jednostkami notyfikowanymi] 17
18 Powiązania pomiędzy dokumentami Zasady rynku wewnętrznego Wprowadzanie wyrobów do obrotu Nadzór nad rynkiem wyrobów Stare dyrektywy interoperacyjności Wymagania zasadnicze Bezpieczeństwo Ochrona życia i zdrowia Ochrona środowiska TSI Zasady certyfikacji wyrobów i podsystemów Dyrektywa SD 2004/49 Kryteria i procedury dla SMS Certyfikacja i ocena zgodności Dyrektywa 2008/57 NORMY I SPECYFIKACJE TECHNICZNE Cross akceptacja dla pojazdów Prawo międzynarodowe np. COTIF Zasady certyfikacji bezpieczeństwa SMS i certyfikacja zakładów utrzymania CSM Dyrektywa 2008/110 MoU Check listy do Załącznika 7 Inne dyrektywy WE 18 Normalizacja Akredytacja
19 Nowe składniki acquis tzw. Pakiet towarowy 1. Decyzja Parlamentu Europejskiego I Rady Nr 768/2008/We z dnia 9 lipca 2008 r.w sprawie wspólnych ram dotyczących wprowadzania produktów do obrotu, uchylająca decyzję Rady 93/465/EWG 2. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego I Rady (We) Nr 764/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. ustanawiające procedury dotyczące stosowania niektórych krajowych przepisów technicznych do produktów wprowadzonych legalnie do obrotu w innym państwie członkowskim oraz uchylające decyzję nr 3052/95/WE 3. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego I Rady (We) Nr 765/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. ustanawiające wymagania w zakresie akredytacji i nadzoru rynku odnoszące się do warunków wprowadzania produktów do obrotu i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 339/93 19
20 Kluczowe obszary związane z bezpieczeństwem w sektorze kolejowym Infrastruktura Pojazdy Zarządzanie ruchem Systemy Komunikacyjne wewnątrz sektorowe Bezpieczeństwo pracy Spójność systemu (techniczna, funkcjonalna, syntaktyczna, semantyczna) Interoperacyjność Kwalifikacje personelu: kierujący, zarządzanie ruchem, utrzymanie (pojazdy, infrastruktura) Bezpieczeństwo procesu transportowego Ładunek Ochrona środowiska Ochrona praw pasaŝerów Badanie wypadków 20
21 Systemy zarządzania bezpieczeństwem Safety Management Systems (SMS) w przedsiębiorstwach kolejowych Podstawy formalne Dyrektywa ws. bezpieczeństwa kolei wspólnotowych 2004/49/WE dyrektywy dotyczące interoperacyjności 96/48/WE /16/WE Rozporządzenie KE w sprawie certyfikatów europejskich Wspólne metody bezpieczeństwa CSM wytyczne ERA + projekt rozporządzenia Zadania krytyczne dla bezpieczeństwa - wytyczne ERA Kryteria oceny systemu zarządzania bezpieczeństwem - wytyczne ERA Prace ERA nad modelami rozwiązań systemowych Krajowe akty transponujące prawo wspólnotowe dotyczące sektora kolejowego, w szczególności: ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym Dz. U r. Nr 16 poz. 94 rozporządzenie Ministra Transportu z dnia 19 marca 2007 r. w sprawie systemu zarządzania bezpieczeństwem w transporcie kolejowym. 21
22 Systemy zarządzania bezpieczeństwem w przedsiębiorstwach kolejowych Z preambuły Dyrektywy 2004/49/WE [ogólne podejście do bezpieczeństwa] (5) Wszyscy operatorzy systemów kolejowych, zarządcy infrastruktury i przewoźnicy kolejowi powinni ponosić pełną odpowiedzialność za bezpieczeństwo systemu, kaŝdy w swoim zakresie. We właściwych przypadkach operatorzy powinni współpracować przy wprowadzaniu środków nadzoru ryzyka. Państwa Członkowskie powinny dokonać jasnego rozróŝnienia między odpowiedzialnością bezpośrednią za bezpieczeństwo, a zadaniem władzy bezpieczeństwa dostarczenia krajowych ram regulacyjnych i nadzoru działalności operatorów. 22
23 Systemy zarządzania bezpieczeństwem w przedsiębiorstwach kolejowych (6) Odpowiedzialność zarządców infrastruktury i przewoźników kolejowych za działanie systemu kolejowego nie wyklucza innych aktorów, takich jak producenci, podmioty prowadzące utrzymanie, właściciele wagonów, usługodawcy i podmioty realizujące zakupy przedsiębiorstwa biorą na siebie odpowiedzialność za swoje produkty czy usługi zgodnie z postanowieniami dyrektywy Rady 96/48/WE z dnia 23 lipca 1996 r. w sprawie interoperacyjności transeuropejskiego systemu kolei duŝych prędkości oraz dyrektywy 2001/16/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 marca 2001 r. w sprawie interoperacyjności transeuropejskiego systemu kolei konwencjonalnych czy innymi podobnymi aktami Wspólnoty. (13) Realizując swój zakres obowiązków i odpowiedzialności zarządcy infrastruktury i przewoźnicy kolejowi powinni wdraŝać system zarządzania bezpieczeństwem spełniający wymagania Wspólnoty i zawierający wspólne elementy. Informacje o bezpieczeństwie i wdroŝeniu systemu zarządzania bezpieczeństwem powinny być składane władzy bezpieczeństwa we właściwym Państwie Członkowskim. Z preambuły Dyrektywy 2004/49/WE 23
24 Systemy zarządzania bezpieczeństwem w przedsiębiorstwach kolejowych (14) System zarządzania bezpieczeństwem powinien uwzględniać fakt, ze postanowienia dyrektywy 89/391/ WE z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy oraz odnośnych, osobnych dyrektyw mają pełne zastosowanie w ochronie zdrowia i bezpieczeństwa pracowników branŝy transportu kolejowego. System zarządzania bezpieczeństwem powinien takŝe brać pod uwagę dyrektywę Rady 96/49/WE z dnia 23 lipca 1996 r. w sprawie zbliŝenia ustawodawstwa Państw Członkowskich w odniesieniu do kolejowego transportu towarów niebezpiecznych Z preambuły Dyrektywy 2004/49/WE 24
25 Systemy zarządzania bezpieczeństwem w przedsiębiorstwach kolejowych (17) KaŜdy zarządca infrastruktury ponosi zasadniczą odpowiedzialność za projekt uwzględniający bezpieczeństwo oraz za bezpieczne utrzymanie i eksploatowanie własnej sieci kolejowej. Analogicznie do certyfikacji w zakresie bezpieczeństwa przewoźników kolejowych zarządca infrastruktury powinien być poddany autoryzacji w zakresie bezpieczeństwa przez władzę bezpieczeństwa, odnośnie do jego systemu zarządzania bezpieczeństwem oraz innych przepisów dla spełnienia wymagań dotyczących bezpieczeństwa. Z preambuły Dyrektywy 2004/49/WE 25
26 Systemy zarządzania bezpieczeństwem w przedsiębiorstwach kolejowych Artykul 4 Rozwój i poprawianie bezpieczeństwa kolei 1. Państwa Członkowskie zapewnią zachowanie bezpieczeństwa kolei oraz, tam gdzie to uzasadnione, stalą jego poprawę, uwzględniając rozwój prawodawstwa Wspólnoty, postęp naukowo-techniczny oraz przyznając priorytet zapobieganiu powaŝnym wypadkom.. 2. Państwa Członkowskie zapewniają, Ŝe środki stosowane dla rozwoju i poprawy bezpieczeństwa kolei uwzględniają potrzebę podejścia systemowego. 26
27 Systemy zarządzania bezpieczeństwem w przedsiębiorstwach kolejowych ZAŁĄCZNIK II Dyrektywy 2004/49/WE ZGŁOSZENIE KRAJOWYCH PRZEPISÓW BEZPIECZEŃSTWA Krajowe przepisy bezpieczeństwa, które muszą być zgłoszone Komisji zgodnie z procedurą opisaną w art. 8, obejmują: 1) przepisy dotyczące istniejących krajowych wymagań bezpieczeństwa i metod oceny bezpieczeństwa; 2) przepisy dotyczące wymagań wobec systemów zarządzania bezpieczeństwem i certyfikacji w zakresie bezpieczeństwa przedsiębiorstw kolejowych; 3) przepisy dotyczące wymagań dla zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji i utrzymania nowego lub istotnie zmodyfikowanego taboru kolejowego, nieujęte jeszcze w TSI. Zgłoszenie powinno obejmować zasady wymiany taboru między przedsiębiorstwami kolejowymi, systemy rejestracji oraz wymagania dotyczące procedur testowych; 4) wspólne zasady funkcjonowania sieci kolejowej nieujęte jeszcze w TSI, łącznie z przepisami dotyczącymi systemów sygnalizacji oraz zarządzania ruchem; 5) przepisy ustanawiające wymagania dotyczące dodatkowych wewnętrznych zasad operacyjnych (zasad firmowych), które muszą być ustanowione przez zarządców infrastruktury i przedsiębiorstwa kolejowe; 6) przepisy dotyczące wymagań wobec personelu wykonującego zadania krytyczne dla bezpieczeństwa, obejmujące kryteria selekcji, stan zdrowia i szkolenie zawodowe, jak równieŝ przepisy dotyczące certyfikacji personelu, o ile nie zostały jeszcze ujęte w TSI; 7) przepisy dotyczące badania wypadków i incydentów. 27
28 Systemy zarządzania bezpieczeństwem w przedsiębiorstwach kolejowych Artykuł 9 cd. Dyrektywy 2004/49/WE 2. System zarządzania bezpieczeństwem spełnia wymagania i zawiera elementy wymienione w załączniku III, dostosowane do charakteru, rozmiaru i innych warunków realizowanej działalności. Zapewnia on nadzór wszystkich ryzyk związanych z działalnością zarządcy infrastruktury lub przedsiębiorstwa kolejowego, łącznie z dostarczanymi im usługami utrzymania i dostawą materiałów oraz zaangaŝowaniem podwykonawców. Bez szkody dla odpowiedzialności cywilnej wynikającej z istniejących krajowych i międzynarodowych przepisów, system zarządzania bezpieczeństwem uwzględnia, gdy to właściwe i uzasadnione, ryzyko powstające w wyniku działalności stron trzecich. 28
29 Systemy zarządzania bezpieczeństwem w przedsiębiorstwach kolejowych ZAŁĄCZNIK III Dyrektywy 2004/49/WE SYSTEMY ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM 1. Wymagania wobec systemu zarządzania bezpieczeństwem Wszystkie właściwe części systemu zarządzania bezpieczeństwem muszą być udokumentowane, w szczególności musi być opisany rozkład odpowiedzialności w strukturach organizacyjnych zarządcy infrastruktury lub przedsiębiorstwa kolejowego. Dokumentacja musi wskazywać jak kierownictwo panuje nad działalnością na róŝnych poziomach, jaki jest w tym udział pracowników i poszczególnych przedstawicieli kierownictwa na wszystkich poziomach oraz jak jest zapewniane ciągle doskonalenie systemu zarządzania bezpieczeństwem. 29
30 Systemy zarządzania bezpieczeństwem w przedsiębiorstwach kolejowych ZAŁĄCZNIK III cd. Dyrektywy 2004/49/WE 2. Podstawowe elementy systemu zarządzania bezpieczeństwem Podstawowymi elementami systemu zarządzania bezpieczeństwem są: a) polityka bezpieczeństwa zatwierdzona przez dyrektora zarządzającego organizacji i przekazana ocalej załodze; b) ilościowe i jakościowe cele organizacji dla utrzymania i polepszenia bezpieczeństwa oraz plany osiągnięcia tych celów; c) procedury słuŝące osiąganiu istniejących, nowych i zmienionych standardów technicznych i operacyjnych oraz innych przewidzianych warunków, ustanowionych w: TSI, lub krajowych przepisach bezpieczeństwa, o których mowa w art. 8 i załączniku II, lub innych, stosownych przepisach, lub decyzjach władzy bezpieczeństwa, 30
31 Systemy zarządzania bezpieczeństwem w przedsiębiorstwach kolejowych ZAŁĄCZNIK III cd. Dyrektywy 2004/49/WE oraz procedury słuŝące do zapewnienia zgodności ze standardami i innymi przewidzianymi warunkami w całym cyklu Ŝyciowym sprzętu i okresie działalności; d) procedury i metody przeprowadzania ocen ryzyka i stosowania środków nadzoru ryzyka w sytuacjach, kiedy zmiana warunków prowadzenia działalności lub wprowadzenie nowego materiału powoduje nowe ryzyko dla infrastruktury lub prowadzonej działalności; e) określenie programów szkolenia personelu i systemów dla zapewnienia, Ŝe kompetencje personelu zostaną utrzymane, a zadania wykonane odpowiednio; f) ustalenia zapewniające odpowiedni dostęp do informacji w ramach organizacji oraz, gdzie to właściwe, wymianę informacji miedzy organizacjami działającymi w ramach tej samej infrastruktury; g) procedury i formaty dla dokumentowania informacji dotyczącej bezpieczeństwa i wskazanie procedury ustalającej sposób nadzoru nad waŝnymi informacjami dotyczącymi bezpieczeństwa; h) procedury zapewniające, Ŝe wypadki, incydenty, wypadki, których uniknięto, i inne niebezpieczne zdarzenia są zgłaszane, badane i analizowane oraz Ŝe niezbędne kroki zapobiegawcze zostały podjęte; i) postanowienia wynikające z planów działania, alarmowania i informowania w razie niebezpieczeństwa, uzgodnione z odpowiednimi władzami publicznymi; j) postanowienia dotyczące okresowych wewnętrznych audytów systemów zarządzania bezpieczeństwem. 31
32 Systemy zarządzania bezpieczeństwem w przedsiębiorstwach kolejowych Przykłady Podział zadań i odpowiedzialności oraz relacje międzyinstytucjonalne (40) Po dopuszczeniu danego podsystemu do eksploatacji naleŝy zagwarantować, Ŝe jest on uŝytkowany i utrzymywany zgodnie z zasadniczymi wymaganiami, które go dotyczą. Zgodnie z dyrektywą 2004/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa kolei wspólnotowych odpowiedzialność za spełnienie tych wymagań, w odniesieniu do poszczególnych podsystemów, spoczywa odpowiednio na zarządcy infrastruktury lub na przedsiębiorstwie kolejowym. Państwa członkowskie mogą skontrolować przestrzeganie tych wymagań w chwili przyznawania świadectwa bezpieczeństwa i autoryzacji????? w zakresie bezpieczeństwa, zgodnie z art. 10 i 11 dyrektywy w sprawie bezpieczeństwa kolei. Z preambuły Dyrektywy 2008/57/WE 32
33 Systemy zarządzania bezpieczeństwem w przedsiębiorstwach kolejowych Biorąc zatem pod uwagę Art. 4 ust 2.: Państwa Członkowskie zapewniają, Ŝe środki stosowane dla rozwoju i poprawy bezpieczeństwa kolei uwzględniają potrzebę podejścia systemowego oraz dodatkowo - przyjęte juŝ - kierunkowe rozwiązania zawarte w projektowanych rozwiązaniach regulacyjnych dotyczących sektora kolejowego oraz tzw. Nowe Ramy Regulacyjne dotyczące rynku wewnętrznego w zakresie harmonizacji technicznej i zasad wprowadzania wyrobów do obrotu - z szerokim zastosowaniem akredytacji oraz systemów zarządzania jakością - najkorzystniejsze wydaje się zastosowanie podejścia procesowego w zakresie organizacji działań administracyjnych oraz oparcie się w na modelach systemów zarządzania jakością.
34 Systemy zarządzania bezpieczeństwem w przedsiębiorstwach kolejowych Kary za naruszenie przepisów krajowych transponujących dyrektywy o bezpieczeństwie Artykul 32 Kary Państwa Członkowskie ustanawiają przepisy dotyczące kar za naruszenie przepisów krajowych przyjętych w związku z niniejszą dyrektywą i podejmą wszelkie niezbędne działania w celu zapewnienia, ze są one stosowane. Kary muszą być skuteczne, proporcjonalne, niedyskryminujące i zniechęcające. Państwa Członkowskie informują Komisję o tych postanowieniach najpóźniej do dnia określonego w art. 33 oraz bezzwłocznie powiadamiają Komisję o jakichkolwiek późniejszych zmianach tych przepisów. Państwa Członkowskie informują Komisję o tych postanowieniach najpóźniej do dnia określonego w art. 33 [30 kwietnia 2006r.] oraz bezzwlocznie powiadamiają Komisję o jakichkolwiek późniejszych zmianach tych przepisów. 34
35 Wymagane dokumenty dla SMS Zgodność z obowiązującymi przepisami prawa Zgodność z obowiązującymi przepisami prawa: Rejestr obowiązujących aktów prawa i regulacji Dokumentacja weryfikacji odpowiednich regulacji Dokumentacja dotycząca wpływu nowego prawa i regulacji Kompetencje personelu: Udokumentowane kwalifikacje wstępne dla kaŝdej grupy personelu Plany szkoleń dla kaŝdej grupy personelu Opis kwalifikacji personelu odpowiedzialnego za prowadzenie szkoleń Dokumentacja odbytych szkoleń Opis procesu egzaminowania Opis kwalifikacji egzaminatorów Specyfikacja i plany przyszłych szkoleń Specyfikacja planów dotyczących kontroli i nadzoru oraz opis przeprowadzanych kontroli i sprawowanego nadzoru 35
36 Interoperacyjność bezpieczeństwo Zakres wzajemnej akceptacji Dyrektywa o bezpieczeństwie kolei Ostateczne TSI Obecne TSI Punkty otwarte Sieć i pojazdy Nie TEN Narodowe przepisy prawne Systemy Zarządzania Bezpieczeństwem (SMSy) zarządców i i przewoźników Gdzie mamy wzajemną akceptację? 36
37 37
38 38
39 39
40 Ponadto 40
41 41
42 42
43 43
44 44
45 45
46 Schemat i harmonogram działań w zakresie certyfikacji bezpieczeństwa: Działania ERA w zakresie Certyfikacji Bezpieczeństwa Część A Certyfikatu (SMS) Część B Certyfikatu (Cz. Sieciowa dla Przewoźnika) Część B Autoryzacji (Cz. Sieciowa dla Zarządcy) Wymagania i podstawowe składniki SMS Wymagania dla części B Wymagania dla części B Kryteria Oceny SMS Kryteria Oceny Części B Kryteria Oceny Części B Pozostałe elementy opracowane zostaną przez ERA do jesieni 2009 r. Procedury Oceny SMS Procedury Oceny Części B Procedury Oceny Części B 46
47 47
48 48
49 HM Railway Inspectorate Safety Certificate and Authorisation Assessment Manual HUMAN FACTORS GOOD PRACTICE GUIDE The guide has been created for designers, suppliers, managers, supervisors, trainers, investigators, and health and safety staff who work in the railway industry. 49
50 Kluczowy problem TRANSPOZYCJA unijnych dyrektyw 50
51 51
52 Zakres Certyfikacji Bezpieczeństwa w świetle dyrektyw europejskich: Zarządca (IM) Warsztat utrzymani a Podmiot odpowiedzialn y za utrzymanie (ECM) Przewoźnik (RU) Podmiot odpowiedzialn y za utrzymanie (ECM) Warsztat utrzymani a Warsztaty utrzymania Jednostki szkoleniowe dyskutowany Po 2012 obowiązkowy tylko dla certyfikatów IM/RU dobrowolny obowiązkowy Dobrowolny do 2012 dobrowolny później obowiązkowy Podmiot odpowiedzialn y za utrzymanie (ECM) NSA: Dokonuje certyfikacji zgodnie z CSM dla oceny zgodności/ ECM zgodnie z obecnym porozumieniem wstępnym lub zgodnie z później wprowadzonym systemem. Jednostka Certyfikująca: Certyfikuje ECM lub stanowi wsparcie dla NSA zgodnie z normami (ma być opracowany) Mogą być uznane w normach Bocznice Dostawcy 52
53 53
54 54
55 55
56 56
57 57
58 58
59 59
60 60
61 61
62 62
63 63
64 64
65 65
66 Wyzwania w zakresie CSM-ów / rozporządzenie UE Metody i środki identyfikacji przez ERA stanu wyjściowego do analiz poszczególnych zagadnień, stanu realizacji zobowiązań przez PCz w ramach prac nad rozwojem regulacji wspólnotowych oraz oceną ich wpływu na osiąganie zasadniczych celów WE??? Podejście ambitne czy naiwne??? Realne problemy w zakresie działań dostosowawczych Przemiany ustrojowe w zakresie prawa, stosunków własnościowych, itd. Kontrole ze strony administracji UE Jakie wnioski? 66
67 Wyzwania w zakresie dostosowania ZaangaŜowanie środowisk gospodarczych we współpracę wzajemną z dąŝeniem do utworzenia organizacji reprezentatywnej i partnerskiej dla wsparcia administracją państwową Analiza potrzeb w zakresie dalszej korwengencji oraz przebudowa relacji między instytucjonalnych Wyprzedzająca analiza jakości transpozycji wymaganych składników acquis (zanim sprawdzenia dokona KE) Rozwój prac nad upowszechnieniem wiedzy w zakresie zagadnień bezpieczeństwa i strategii regulacyjnych w tym zakresie, z uwzględnieniem dziedzin związanych / wspierających legislację, takich jak normalizacja, akredytacja, nowoczesne metody systemowego podejścia do zarządzania 67
68
SYSTEM ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM w przedsiębiorstwach kolejowych
SYSTEM ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM w przedsiębiorstwach kolejowych Luty 2008 Wiesław Jarosiewicz URZĄD TRANSPORTU KOLEJOEGO Podstawowym dokumentem uprawniającym: przewoźnika kolejowego do uzyskania dostępu
Zharmonizowane wymogi Część B. Dokument IV. Składowa opracowania Rekomendacji Agencji zgodnie z postanowieniami art. 15 Dyrektywy 2004/49/WE
Zharmonizowane wymogi Część B Dokument IV Celem wykorzystania przez Krajowe Władze Bezpieczeństwa Ruchu przy ocenie zgodności z wymogami certyfikatów bezpieczeństwa Część B wydanych zgodnie z art. 10(2)
TRANSPORTOWY DOZÓR TECHNICZNY JEDNOSTKA NOTYFIKOWANA 1468. System oceny zgodności w Polsce jak to działa?
System oceny zgodności w Polsce jak to działa? Unijne akty horyzontalne Decyzja PE i Rady UE nr 768/2008/WE w sprawie wspólnych ram dotyczących wprowadzania produktów do obrotu Rozporządzenie nr 765/2008/WE
BADANIA NIENISZCZĄCE I ICH ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA BEZPIECZEŃSTWO TRANSPORTU SZYNOWEGO. mgr inŝ. Łukasz Antolik email: lantolik@ikolej.
BADANIA NIENISZCZĄCE I ICH ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA BEZPIECZEŃSTWO TRANSPORTU SZYNOWEGO email: lantolik@ikolej.pl Program prezentacji 1. Wymagania dla personelu badań nieniszczących w sektorze Utrzymanie Ruchu
Systemy Zarządzania Bezpieczeństwem
016-0-04 posiadającymi certyfikaty dla podmiotów odpowiedzialnych za utrzymanie w zakresie obejmującym wagony towarowe oraz certyfikaty w zakresie funkcji systemów utrzymania Systemy Zarządzania Bezpieczeństwem
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA JEDNOSTEK OCENIAJĄCYCH DO DZIAŁALNOŚCI OBJĘTEJ ROZPORZĄDZENIEM WYKONAWCZYM KOMISJI (UE) NR 402/2013 Wydanie 1 Warszawa, 13.03.2015 r. Spis treści 1 Wprowadzenie...
Dr inż. Jacek Kukulski
Uwzględnienie osób o ograniczonych możliwościach ruchowy w systemach zarządzania bezpieczeństwem przewoźników kolejowych i zarządców infrastruktury w tym zarządców dworców Dr inż. Jacek Kukulski Liberalizacja
Rodzaje dokumentów potwierdzających
Nadzór nad Systemami Zarządzania Bezpieczeństwem na podstawie CSM-CA Rodzaje dokumentów potwierdzających Prezes UTK Dokument potwierdzający Podmiot Odpowiedzialny za Utrzymanie (ECM) Certyfikat ECM *Przewoźnik
Opracowywanie i przyjmowanie Technicznych Specyfikacji Interoperacyjności TSI oraz certyfikacja wspólnotowa na bazie tych specyfikacji
Opracowywanie i przyjmowanie Technicznych Specyfikacji Interoperacyjności TSI oraz certyfikacja wspólnotowa na bazie tych specyfikacji mgr inż. Wojciech Rzepka Warszawa, 12 13 maja 2008 r. 1 TSI - Techniczna
Promotor: dr inż. Krzysztof Różanowski
Warszawska Wyższa Szkoła Informatyki Prezentacja do obrony pracy dyplomowej: Wzorcowa polityka bezpieczeństwa informacji dla organizacji zajmującej się testowaniem oprogramowania. Promotor: dr inż. Krzysztof
Powody wdraŝania i korzyści z funkcjonowania Systemu Zarządzania Jakością wg ISO 9001. Mariola Witek
Powody wdraŝania i korzyści z funkcjonowania Systemu Zarządzania Jakością wg ISO 9001 Mariola Witek Przedmiot wykładu 1.Rozwój systemów zarządzania jakością (SZJ) 2.Potrzeba posiadania formalnych SZJ 3.Korzyści
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA DO CELÓW NOTYFIKACJI W ODNIESIENIU DO DYREKTYWY PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2008/57/WE W SPRAWIE INTEROPERACYJNOŚCI SYSTEMU KOLEI WE WSPÓLNOCIE Wydanie 1 Warszawa,
Zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji podsystemu strukturalnego. Interoperacyjność.
Zezwolenia na dopuszczenie do podsystemu strukturalnego. Interoperacyjność. www.plk-sa.pl Warszawa, marzec 2014 r. Geneza wdrożenia interoperacyjności w Europie Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę
System zarządzania bezpieczeństwem. Kryteria oceny przedsiębiorstw kolejowych i zarządców infrastruktury
System zarządzania Kryteria oceny przedsiębiorstw kolejowych i zarządców infrastruktury stosowane przez krajowe władze do oceny zgodności z wymaganiami określonymi w certyfikatach i autoryzacjach w zakresie
Wspólna metoda oceny bezpieczeostwa w zakresie wyceny i oceny ryzyka
Wspólna metoda oceny bezpieczeostwa w zakresie wyceny i oceny ryzyka Thierry BREYNE, Dragan JOVICIC Europejska Agencja Kolejowa Jednostka ds. bezpieczeństwa Sektor oceny bezpieczeństwa Adres: 120 Rue Marc
Związek pomiędzy dyrektywą 98/34/WE a rozporządzeniem w sprawie wzajemnego uznawania
KOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA DS. PRZEDSIĘBIORSTW I PRZEMYSŁU Wytyczne 1 Bruksela, dnia 1.2.2010 r. - Związek pomiędzy dyrektywą 98/34/WE a rozporządzeniem w sprawie wzajemnego uznawania 1. WPROWADZENIE
TRANSPORTOWY DOZÓR TECHNICZNY JEDNOSTKA CERTYFIKUJĄCA TDT-CERT
CO MUSISZ WIEDZIEĆ O ROZPORZĄDZENIU PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY NR 765/2008 W ZAKRESIE AKREDYTACJI I NADZORU RYNKU ORAZ USTAWY O SYSTEMIE OCENY ZGODNOŚCI? Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i
Jerzy Jendrośka Polityka energetyczna i ochrona środowiska w Unii Europejskiej:
Jerzy Jendrośka Polityka energetyczna i ochrona środowiska w Unii Europejskiej: uwarunkowania prawne Efektywność energetyczna w budownictwie i przemyśle Wrocław, 14-15 listopada 2012 Zagadnienia Prawo
Wymagania wobec dostawców: jakościowe, środowiskowe, bhp i etyczne
VI Konferencja nt. systemów zarządzania w energetyce Nowe Czarnowo Świnoujście, 21-23 X 2008 Wymagania wobec dostawców: jakościowe, środowiskowe, bhp i etyczne Grzegorz Ścibisz Łańcuch dostaw DOSTAWCA
ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 2023/2006. z dnia 22 grudnia 2006 r.
Dz.U.UE.L.06.384.75 2008.04.17 zm. Dz.U.UE.L.2008.86.9 art. 15 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 2023/2006 z dnia 22 grudnia 2006 r. w sprawie dobrej praktyki produkcyjnej w odniesieniu do materiałów i wyrobów
Techniczne Specyfikacje Interoperacyjności techniczna podstawa liberalizacji rynku przewozów kolejowych
Techniczne Specyfikacje Interoperacyjności techniczna podstawa liberalizacji rynku przewozów kolejowych Andrzej Harassek szef sektora instalacji stałych Zespół Interoperacyjności Interoperacyjność Dziś
Znowelizowana Dyrektywa 2008/57 o interoperacyjności. Zakres zmian i implikacje dla sektora kolejowego. Dr inż. Marek Pawlik
Znowelizowana Dyrektywa 2008/57 o interoperacyjności Zakres zmian i implikacje dla sektora kolejowego Dr inż. Marek Pawlik EUROPEJSKIE REGULACJE PRAWNE DLA KOLEI PIERWOTNA IDEA: : swobodny przepływ osób,
Objęcie certyfikatem bezpieczeństwa bocznic kolejowych
Objęcie certyfikatem bezpieczeństwa bocznic kolejowych Objęcie certyfikatem bezpieczeństwa eksploatowanych bocznic kolejowych Podstawy prawne umożliwiające dokonanie zmiany certyfikatu bezpieczeństwa;
RAMOWA DYREKTYWA WODNA - REALIZACJA INWESTYCJI W GOSPODARCE WODNEJ
RAMOWA DYREKTYWA WODNA - REALIZACJA INWESTYCJI W GOSPODARCE WODNEJ dr inż. Małgorzata Bogucka-Szymalska Departament Zasobów Wodnych Warszawa, 11-12 czerwca 2015 r. Dyrektywy istotne dla inwestycji wodnych
U Z A S A D N I E N I E
U Z A S A D N I E N I E Nowelizacja ustawy wydawana jest w związku z transpozycją dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady: 1) dyrektywy 2008/57/WE z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie interoperacyjności
PODSTAWY ERGONOMII i BHP. - System zarządzania. bezpieczeństwem i higieną pracy
PODSTAWY ERGONOMII i BHP - System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy Ciągłe doskonalenie Przegląd zarządzania ZaangaŜowanie kierownictwa oraz polityka BHP Planowanie Sprawdzanie oraz działania
KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO. na temat sprawozdania okresowego dotyczącego wdrożenia dyrektywy w sprawie bezpieczeństwa kolei
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 17.12.2014 r. COM(2014) 740 final KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO na temat sprawozdania okresowego dotyczącego wdrożenia dyrektywy w sprawie bezpieczeństwa
Powiązania norm ISO z Krajowymi Ramami Interoperacyjności i kontrolą zarządczą
Powiązania norm ISO z Krajowymi Ramami Interoperacyjności i kontrolą zarządczą Punkt widzenia audytora i kierownika jednostki Agnieszka Boboli Ministerstwo Finansów w 22.05.2013 r. 1 Agenda Rola kierownika
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej. (Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA
9.9.2015 L 235/1 II (Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2015/1501 z dnia 8 września 2015 r. w sprawie ram interoperacyjności na podstawie art. 12
Zarządzanie jakością, środowiskiem oraz bezpieczeństwem w praktyce gospodarczej. Maciej Urbaniak.
Zarządzanie jakością, środowiskiem oraz bezpieczeństwem w praktyce gospodarczej. Maciej Urbaniak. Książka stanowi szerokie kompendium wiedzy z zakresu systemów zarządzania. Stanowić ona może cenną pomoc
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
427 31995D3052 30.12.1995 DZIENNIK URZĘDOWY WSPÓLNOT EUROPEJSKICH L 321/1 DECYZJA NR 3052/95/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 13 grudnia 1995 r. ustanawiająca procedurę wymiany informacji w sprawie
Systemy zarządzania bezpieczeństwem informacji: co to jest, po co je budować i dlaczego w urzędach administracji publicznej
Systemy zarządzania bezpieczeństwem informacji: co to jest, po co je budować i dlaczego w urzędach administracji publicznej Wiesław Paluszyński Prezes zarządu TI Consulting Plan prezentacji Zdefiniujmy
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 roku Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz. 1241)
Zenon Decyk Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 roku Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz. 1241) Od 2001 roku funkcjonowała w postaci kontroli finansowej, która dotyczyła
ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) NR
L 121/8 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 3.5.2013 ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) NR 402/2013 z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie wspólnej metody oceny bezpieczeństwa w zakresie wyceny i oceny
CERTYFIKACJA ECM w obliczu zakończenia okresu przejściowego
1/36 CERTYFIKACJA ECM w obliczu zakończenia okresu przejściowego Piotr Cukierski i Piotr Sieczkowski Urząd Transportu Kolejowego 2/36 - Z A S T R Z E Ż E N I E - Niniejsza prezentacja opracowana została
ZALECENIA. (Tekst mający znaczenie dla EOG) (2014/897/UE)
12.12.2014 L 355/59 ZALECENIA ZALECENIE KOMISJI z dnia 5 grudnia 2014 r. w sprawie kwestii związanych z dopuszczaniem do eksploatacji i użytkowaniem podsystemów strukturalnych i pojazdów na podstawie dyrektyw
Regulacje prawne w sprawie detergentów i środków czystości, w odniesieniu do różnych etapów cyklu życia produktu (LCA)
Regulacje prawne w sprawie detergentów i środków czystości, w odniesieniu do różnych etapów cyklu życia produktu (LCA) Poniżej zaprezentowany został przegląd aktualnego prawodawstwa UE, mającego zastosowanie
ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ
Janusz Bronisław Berdowski EUROPEJSKA UCZELNIA INFORMATYCZNO-EKONOMICZNA W WARSZAWIE ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ Od jakości nie ma odwrotu, gdyż na rynku globalnym nie walczy się tylko ceną
SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY. Europejski program bezpieczeństwa lotniczego
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 7.12.2015 r. COM(2015) 599 final SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Europejski program bezpieczeństwa lotniczego PL PL 1. KOMUNIKAT KOMISJI Z 2011
L 75/60 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 22.3.2005
L 75/60 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 22.3.2005 DECYZJA NR 2/2004 KOMITETU DS. TRANSPORTU LĄDOWEGO WSPÓLNOTA/SZWAJCARIA z dnia 22 czerwca 2004 r. zmieniająca załącznik 1 do porozumienia między Wspólnotą
ISO 9001:2008. Zmiany w normie, zasady okresu przejściowego w certyfikacji. Na podstawie opublikowanej normy ISO 9001:2008
ISO 9001:2008 Zmiany w normie, zasady okresu przejściowego w certyfikacji Na podstawie opublikowanej normy ISO 9001:2008 DNV Industry, Global MSC, 2008-11-20 Wersja polska prezentacji: Tomasz Goduński,
Wstęp do polityki UE dot. infrastruktury transportowej i jej rewizji
Wstęp do polityki UE dot. infrastruktury transportowej i jej rewizji 28 lutego 2012 1 Podstawa prawna Traktat o Unii Europejskiej (Dz.U. z 2004 r., Nr. 90, poz. 864/30) Art. 3 cel UE to wspieranie spójności
Pojazdy dopuszczone w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej
Źródło: http://www.utk.gov.pl/pl/rynek-wyrobow-kolejowyc/dopuszczenia-do-eksploa/zezwolenia-na-dopuszcze/pojazdy/pojazdy -dopuszczone-w-i/7310,pojazdy-dopuszczone-w-innym-panstwie-czlonkowskim-unii-europejskiej.html
POMOC PUBLICZNA. Katowice, 6 XII 2006 r.
Katowice, 6 XII 2006 r. POMOC PUBLICZNA Jarosław Butkiewicz Specjalista w Departamencie Monitorowania Pomocy Publicznej Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów tel. (0-22) 55-60-271 Prawo regulujące warunki
Opis znaczenia kryterium. Lp. Nazwa kryterium Opis kryterium. 1. Wnioskodawca przeprowadził inwentaryzację zasobów nauki objętych projektem.
Kryteria merytoryczne wyboru projektów dla poddziałania 2.3.1 Cyfrowe udostępnianie informacji sektora publicznego (ISP) ze źródeł administracyjnych oraz zasobów nauki Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa
Informacje dot. zmian wprowadzonych w Nowym Podejściu
Nowe Ramy Prawne (z ang. New Legal Framework = NLF) Informacje dot. zmian wprowadzonych w Nowym Podejściu Krzysztof Zawiślak 1 NOWE PODEJŚCIE Propozycja zmian została przyjęta w Komisji dn. 14 lutego 2007
1. ŹRÓDŁA PRAWA UNII EUROPEJSKIEJ
COWI Polska Sp. z o. o. SZKOLENIE Transport kolejowy w świetle uregulowań prawnych Unii Europejskiej Ul. Legnicka 56, Vp. 54-204 Wrocław Polska Tel +48 71 78 36 300 Fax +48 71 78 36 300 www.cowi.com.pl
Środki unijne szansą dla rynku kolejowego
Środki unijne szansą dla rynku kolejowego Sławomir Nalewajka Prezes Bombardier ZWUS Maciej Radziwiłł Prezes Trakcja Polska Kongres Transportu Polskiego 27 marca 2006 1 Infrastruktura kolejowa Nawierzchnia,
PLAN WDROśENIA SYSTEMU PROJEKT WERSJA
Załącznik nr 4.3 do Umowy nr 35-ILGW-253-.../20.. z dnia... MINISTERSTWO FINANSÓW DEPARTAMENT INFORMATYKI PLAN WDROśENIA SYSTEMU PROJEKT WERSJA numer wersji
V Ogólnopolska Konferencja nt. Systemów Zarządzania w Energetyce. Forum ISO 14000 INEM Polska. Polskie Forum ISO 14000 INEM Polska
Forum ISO 14000 INEM Polska Polskie Forum ISO 14000 INEM Polska Wymagania norm: ISO 9001, ISO 14001 oraz PN-N-18001 dotyczące dostawców i podwykonawców. Szczyrk, 24 27. 09. 2006r. Maciej Kostrzanowski
Czym jest foresight?
Foresight technologiczny rozwoju sektora usług ug publicznych w Górnośląskim Obszarze Metropolitalnym Czym jest foresight? Konferencja Otwierająca Politechnika Śląska, Zabrze 17.06.20009 Foresight: Badanie
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH UBIEGAJĄCYCH SIĘ O ZGODĘ PREZESA URZĘDU TRANSPORTU KOLEJOWEGO NA WYKONYWANIE OCEN ZGODNOŚCI W OBSZARZE KOLEI Wydanie 1 Warszawa, 27.10.2015
Zarządzenie nr ZEAS 0161/-5/2010 Dyrektora Zespołu Ekonomiczno Administracyjnego Szkół w Sandomierzu
Zarządzenie nr ZEAS 0161/-5/2010 Dyrektora Zespołu Ekonomiczno Administracyjnego Szkół w Sandomierzu z dnia 28.04.2010 r. w sprawie ustalenia zasad kontroli zarządczej Na podstawie art. 53 w zw. z art.
DECYZJA NR 2/2016 KOMITETU DS. TRANSPORTU LĄDOWEGO WSPÓLNOTA/SZWAJCARIA
L 186/38 9.7.2016 DECYZJA NR 2/2016 KOMITETU DS. TRANSPORTU LĄDOWEGO WSPÓLNOTA/SZWAJCARIA z dnia 10 czerwca 2016 r. zmieniająca załącznik 1 do Umowy między Wspólnotą Europejską a Konfederacją Szwajcarską
Szkolenie Stowarzyszenia Polskie Forum ISO 14000 Zmiany w normie ISO 14001 i ich konsekwencje dla organizacji Warszawa, 16.04.2015
Wykorzystanie elementów systemu EMAS w SZŚ według ISO 14001:2015 dr hab. inż. Alina Matuszak-Flejszman, prof. nadzw. UEP Agenda Elementy SZŚ według EMAS (Rozporządzenie UE 1221/2009) i odpowiadające im
POMOC PUBLICZNA ogólne wytyczne dla Instytucji Pośredniczących
POMOC PUBLICZNA ogólne wytyczne dla Instytucji Pośredniczących Zgodnie z art. 87 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, wsparcie dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą podlega
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
5.2.2015 L 29/3 ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2015/171 z dnia 4 lutego 2015 r. w sprawie niektórych aspektów procedury wydawania licencji przedsiębiorstwom kolejowym (Tekst mający znaczenie dla
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA JEDNOSTEK OCENIAJĄCYCH ZGODNOŚĆ DO CELÓW NOTYFIKACJI Wydanie 1 Warszawa, 26.09.2013 r. Spis treści 1 Wprowadzenie... 3 2 Definicje... 4 3 Wymagania akredytacyjne...
Etapy wdraŝania Systemu Zarządzania Jakością zgodnego z ISO 9001:2008
1 2 Etapy wdraŝania Systemu Zarządzania Jakością zgodnego z ISO 9001:2008 Etapy wdraŝania Systemu Zarządzania Jakością zgodnego z ISO 9001:2008 3 Agenda 4 Jaki powinien być System Zarządzania wg norm serii
PERSPEKTYWY ROZWOJU KOLEJOWEGO TRANSPORTU PASAśERSKIEGO W KONTEKŚCIE POSTANOWIEŃ PRAWA EUROPEJSKIEGO ORAZ PRAWA KRAJOWEGO
PERSPEKTYWY ROZWOJU KOLEJOWEGO TRANSPORTU PASAśERSKIEGO W KONTEKŚCIE POSTANOWIEŃ PRAWA EUROPEJSKIEGO ORAZ PRAWA KRAJOWEGO Rola i znaczenie Polskich Norm w zamówieniach publicznych Teresa Idzikowska, Lądek
STANDARDY I SYSTEMY ZARZĄDZANIA PORTAMI LOTNICZYMI 2013
Wersja Jednostka realizująca Typ Poziom Program Profil Blok Grupa Kod Semestr nominalny Język prowadzenia zajęć Liczba punktów ECTS Liczba godzin pracy studenta związanych z osiągnięciem efektów Liczba
Ignacy Góra Urząd Transportu Kolejowego. Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa, www.utk.gov.pl
Weryfikacja certyfikatów bezpieczeństwa przewoźników kolejowych i autoryzacji bezpieczeństwa zarządców infrastruktury Zebrane doświadczenia oraz wyzwania w roku 2015 Ignacy Góra Urząd Transportu Kolejowego
Zmiany i nowe wymagania w normie ISO 9001:2008
FORUM WYMIANY DOŚWIADCZEŃ DLA KONSULTANTÓW 19-20 listopada 2007r. Zmiany i nowe wymagania w normie ISO 9001:2008 Grzegorz Grabka Dyrektor Działu Certyfikacji Systemów, Auditor Senior TÜV CERT 1 Zmiany
Zasady GMP/GHP, które należy wdrożyć przed wprowadzeniem HACCP
System HACCP Od przystąpienia Polski do Unii Europejskiej wszystkie firmy zajmujące się produkcją i dystrybucją żywności muszą wdrożyć i stosować zasady systemu HACCP. Przed opisaniem podstaw prawnych
Zmiany w standardzie ISO dr inż. Ilona Błaszczyk Politechnika Łódzka
Zmiany w standardzie ISO 9001 dr inż. Ilona Błaszczyk Politechnika Łódzka 1 W prezentacji przedstawiono zmiany w normie ISO 9001 w oparciu o projekt komitetu. 2 3 4 5 6 Zmiany w zakresie terminów używanych
Opis znaczenia kryterium. Lp. Nazwa kryterium Opis kryterium
Kryteria merytoryczne wyboru projektów dla poddziałania 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014-2020 Typ projektu Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury
Autor: Artur Lewandowski. Promotor: dr inż. Krzysztof Różanowski
Autor: Artur Lewandowski Promotor: dr inż. Krzysztof Różanowski Przegląd oraz porównanie standardów bezpieczeństwa ISO 27001, COSO, COBIT, ITIL, ISO 20000 Przegląd normy ISO 27001 szczegółowy opis wraz
31.5.2016 A8-0126/2 POPRAWKI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO * do wniosku Komisji ---------------------------------------------------------
31.5.2016 A8-0126/2 Poprawka 2 Roberto Gualtieri w imieniu Komisji Gospodarczej i Monetarnej Sprawozdanie Markus Ferber Rynki instrumentów finansowych COM(2016)0056 C8-0026/2016 2016/0033(COD) A8-0126/2016
U S T AWA. z dnia. o zmianie ustawy o transporcie kolejowym 1)
U S T AWA Projekt z dnia o zmianie ustawy o transporcie kolejowym 1) Art. 1. W ustawie z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 16, poz. 94, z późn. zm. 2) ) wprowadza się następujące
ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR
L 122/22 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 11.5.2011 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 445/2011 z dnia 10 maja 2011 r. w sprawie systemu certyfikacji podmiotów odpowiedzialnych za utrzymanie w zakresie
Rozporządzenie (WE) nr 1830/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady. z dnia 22 września 2003 r.
Rozporządzenie (WE) nr 1830/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 września 2003 r. dotyczące możliwości śledzenia i etykietowania organizmów zmodyfikowanych genetycznie oraz możliwości śledzenia
WZ PW Norma ISO/IEC 27001:2013 najnowsze zmiany w systemach zarzadzania bezpieczeństwem informacji IT security trends
Norma ISO/IEC 27001:2013 najnowsze zmiany w systemach zarzadzania bezpieczeństwem informacji dr inż. Bolesław Szomański Wydział Zarządzania Politechnika Warszawska b.szomański@wz.pw.edu.pl Plan Prezentacji
I. O P I S S Z K O L E N I A
Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich Priorytet 2 Rozwój społeczeństwa opartego na wiedzy Działanie 2.3 Rozwój kadr nowoczesnej gospodarki I. O P I S S Z K O L E N I A Tytuł szkolenia Metodyka
PRAWNE ZASADY BADAŃ WYROBÓW STOSOWANYCH W TRANSPORCIE SZYNOWYM
Mgr inŝ. Wojciech Rzepka Mgr inŝ. Stanisław Opaliński Mgr inŝ. Aleksander Słupczyński Centrum Naukowo-Techniczne Kolejnictwa PRAWNE ZASADY BADAŃ WYROBÓW STOSOWANYCH W TRANSPORCIE SZYNOWYM SPIS TREŚCI 1.
USTAWA z dnia 20 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o transporcie kolejowym 1)
Kancelaria Sejmu s. 1/14 USTAWA z dnia 20 kwietnia 2004 r. Opracowano na podstawie: Dz.U. z 2004 r. Nr 92, poz. 883. o zmianie ustawy o transporcie kolejowym 1) Art. 1. W ustawie z dnia 28 marca 2003 r.
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA JEDNOSTEK BADAJĄCYCH I OPINIUJĄCYCH SPRAWOZDANIA PRZEDSIĘBIORSTW ENERGETYCZNYCH WYSTĘPUJĄCYCH O UZYSKANIE ŚWIADECTW POCHODZENIA Z KOGENERACJI Wydanie 4 Warszawa,
ROZPORZĄDZENIE PREZESA RADY MINISTRÓW. z dnia 2010 r. w sprawie szczegółowych warunków organizowania i prowadzenia szkoleń w słuŝbie cywilnej
PROJEKT 30.04.2010 r. ROZPORZĄDZENIE PREZESA RADY MINISTRÓW z dnia 2010 r. w sprawie szczegółowych warunków organizowania i prowadzenia szkoleń w słuŝbie cywilnej Na podstawie art. 112 ustawy z dnia 21
Polityka informacyjna DB Securities S.A. w zakresie adekwatności kapitałowej
Poziom 3 Polityki Polityka informacyjna S.A. w zakresie adekwatności kapitałowej Polityka informacyjna S.A. w zakresie adekwatności kapitałowej Spis treści 1. WSTĘP... 3 2. ZAKRES I CZĘSTOTLIWOŚĆ UJAWNIANYCH
Zastosowanie rozporządzenia w sprawie wzajemnego uznawania do suplementów diety
KOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA DS. PRZEDSIĘBIORSTW I PRZEMYSŁU Wytyczne 1 Bruksela, dnia 1.2.2010 r. - Zastosowanie rozporządzenia w sprawie wzajemnego uznawania do suplementów diety 1. WPROWADZENIE
Dyrektywa usługowa powiązania z innymi przepisami prawa wspólnotowego. 27 maja 2009r. Katarzyna Szychowska, avocat
Dyrektywa usługowa powiązania z innymi przepisami prawa wspólnotowego 27 maja 2009r. Katarzyna Szychowska, avocat Dyrektywy usługowej: art. 3 Ustęp 1 : relacje z innymi specyficznymi aktami prawa wtórnego
Europejska Strategia Bezpieczeństwa i Higieny Pracy
Europejska Strategia Bezpieczeństwa i Higieny Pracy dr inż. Zofia Pawłowska kierownik Zakładu Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy CIOP-PIB Informacja przygotowana na posiedzenie Rady Ochrony Pracy
Licencja na wykonywanie. krajowego transportu drogowego osób. Licencja na wykonywanie. krajowego transportu drogowego osób. Licencja na wykonywanie
UZASADNIENIE Potrzeba nowelizacji ustawy o transporcie drogowym wynika z obowiązku wdrożenia do polskiego porządku prawnego niektórych przepisów wynikających z pakietu trzech rozporządzeń Unii Europejskiej
SYSTEM ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM POLSKICH OPERATORÓW KOLEJOWYCH INTEGRATED SAFETY MANAGEMENT SYSTEM OF POLISCH RAILWAY UNDERTAKING
MAREK SITARZ, KATARZYNA CHRUZIK, RAFAŁ WACHNIK * SYSTEM ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM POLSKICH OPERATORÓW KOLEJOWYCH INTEGRATED SAFETY MANAGEMENT SYSTEM OF POLISCH RAILWAY UNDERTAKING Streszczenie Abstract
KOMUNIKAT DLA POSŁÓW
PARLAMENT EUROPEJSKI 2014-2019 Komisja Petycji 27.5.2014 KOMUNIKAT DLA POSŁÓW Przedmiot: Petycja 0194/2013, którą złożył D. G. (Niemcy), w sprawie niejednorodności szkoleń dla koordynatorów ds. bezpieczeństwa
MINISTERSTWO ADMINISTRACJI I CYFRYZACJI
MINISTERSTWO ADMINISTRACJI I CYFRYZACJI S y s t e m Z a r z ą d z a n i a B e z p i e c z e ń s t w e m I n f o r m a c j i w u r z ę d z i e D e f i n i c j e Bezpieczeństwo informacji i systemów teleinformatycznych
Wniosek DECYZJA RADY
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 29.5.2013 COM(2013) 307 final 2013/0159 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY w sprawie stosowania regulaminu nr 41 Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych
Informacja o realizacji zadań Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego
Źródło: http://www.utk.gov.pl/pl/aktualnosci/1151,informacja-o-realizacji-zadan-prezesa-urzedu-transportu-kolejowego.html Wygenerowano: Sobota, 23 lipca 2016, 21:21 Strona znajduje się w archiwum. Data
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA DO CELÓW NOTYFIKACJI W ODNIESIENIU DO DYREKTYWY 97/23/WE W SPRAWIE URZĄDZEŃ CIŚNIENIOWYCH ORAZ DYREKTYWY 2009/105/WE W SPRAWIE PROSTYCH ZBIORNIKÓW CIŚNIENIOWYCH
Responsible Care Cefic vision
Responsible Care Cefic vision Ramowy System Zarzadzania i Kwestionariusz Samooceny Forum Ekologiczne BranŜy Chemicznej Toruń 3. 10. 2007 Joanna Karolina Warnel Realizacja programu Responsible Care- wizja
bezpieczeństwa ruchu drogowego
Gdańsk, 22-23 kwietnia 2010 Perspektywy integracji bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce według koncepcji ZEUS Joanna Żukowska Lech Michalski Politechnika Gdańska PROJEKT ZEUS - Zintegrowany System Bezpieczeństwa
Informator dla dostawców o trybie certyfikacji wyrobów do stosowania w transporcie szynowym
Instytut Kolejnictwa Ośrodek Jakości i Certyfikacji 04-275 Warszawa ul. Chłopickiego 50 INSTYTUT KOLEJNICTWA tel.: (+4822) 473-1392 tel/fax.: (+4822) 612-3132 e-mail: qcert@ikolej.pl Informator dla dostawców
P6_TA-PROV(2005)0329 Ochrona zdrowia i bezpieczeństwo pracy: narażenie pracowników na promieniowanie optyczne ***II
P6_TA-PROV(2005)0329 Ochrona zdrowia i bezpieczeństwo pracy: narażenie pracowników na promieniowanie optyczne ***II Rezolucja legislacyjna Parlamentu Europejskiego w sprawie wspólnego stanowiska Rady mającego
Departament Polityki Regionalnej, Wydział Zarządzania RPO, Biuro Ewaluacji RPO. Toruń, 4 październik 2011r.
Rekomendacje dotyczące akcji informacyjnej o komplementarności z badania ewaluacyjnego pt. Analiza efektów komplementarności wsparcia pomiędzy projektami dofinansowanymi w ramach programów z perspektywy
Karol Gruszka Dyrektor Projektu ds. ETCS Biuro Automatyki i Telekomunikacji PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
Certyfikacja podsystemu sterowanie na przykładzie projektów wdrażania Europejskiego Systemu Zarządzania Ruchem Kolejowym na linach PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Karol Gruszka Dyrektor Projektu ds. ETCS
PROBLEMATYKA OGRANICZEŃ JAWNOŚCI W ZINTEGROWANYM POSTĘPOWANIU ADMINISTRACYJNYM - ZAGADNIENIA WYBRANE
PROBLEMATYKA OGRANICZEŃ JAWNOŚCI W ZINTEGROWANYM POSTĘPOWANIU ADMINISTRACYJNYM - ZAGADNIENIA WYBRANE dr Martyna Wilbrandt-Gotowicz Katedra Postępowania Administracyjnego WPiA UKSW 1 ZINTEGROWANE POSTĘPOWANIE
Główny Instytut Górnictwa Zakład Oszczędności Energii i Ochrony Powietrza Krajowe Centrum WdroŜeń Czystszej Produkcji
Główny Instytut Górnictwa Zakład Oszczędności Energii i Ochrony Powietrza Krajowe Centrum WdroŜeń Czystszej Produkcji Zarządzanie środowiskowe zgodne z wymaganiami normy ISO 14001 Wprowadzenie Coraz więcej
Co to jest przedsięwzięcie?
Wprowadzenie do systemu ocen oddziaływania na środowisko Krzysztof Mielniczuk r. Co to jest przedsięwzięcie? Rozumie się przez to zamierzenie budowlane lub inną ingerencję w środowisko polegającą na przekształceniu
Zarządzanie zmianą - rozwój zarządzania procesowego wg ISO 9001:2015
Zarządzanie zmianą - rozwój zarządzania procesowego wg ISO 9001:2015 ZAPEWNIAMY BEZPIECZEŃSTWO Piotr Błoński, Warszawa, 17.03.2016 r. Program 1. Zarządzanie zmianą - zmiany w normie ISO 9001:2015 2. Zarządzanie
Dlaczego nie stać nas na tanie rzeczy? Racjonalne korzystanie ze środków wspólnotowych.
Konferencja Lokalne Grupy Rybackie szansą czy tylko nadzieją? Dlaczego nie stać nas na tanie rzeczy? Racjonalne korzystanie ze środków wspólnotowych. Gdańsk - Polfish czerwiec - 2011 r www.ngr.pila.pl
WYMAGANIA DLA ZAKŁADOWEJ KONTROLI PRODUKCJI
Instytut Odlewnictwa Biuro Certyfikacji i Normalizacji u l. Z a k o p i a ń s k a 7 3 30-418 Kraków, Polska tel. +48 (12) 26 18 442 fax. +48 (12) 26 60 870 bcw@iod.krakow.pl w w w.i o d.k r ak ow. p l