JAKO METODA POZYSKIWANIA CZYTELNIKA

Transkrypt

1 JAKO METODA POZYSKIWANIA CZYTELNIKA Katarzyna Kotowska BU UWM w Olsztynie

2 PLAN PREZENTACJI Biblioteka w XXI wieku misja i przedsiębiorczość Public Relations (PR) istota zjawiska PR wewnętrzny biblioteki PR zewnętrzny biblioteki Cel: satysfakcja czytelnika nowe formy bibliotecznego PR

3 BIBLIOTEKA W XXI WIEKU Urynkowienie sfer życia biblioteka jako przedsiębiorstwo -organizacja niedochodowa z ang. non profit organization

4 CECHY ORGANIZACJI NON PROFIT: Niekomercyjna Niezarobkowa Cel: społecznie użyteczna Odbiorca: konkretna osoba, grupy oraz całe społeczeństwo Charakter produktu/usług: ukierunkowanych na tworzenie warunków życia i rozwoju zgodnych z potrzebami i aspiracjami kulturowymi oraz cywilizacyjnymi obywateli Biblioteka XXI wieku Magdalena Krzyżanowska, Marketing usług organizacji niekomercyjnych, Warszawa 2000

5 WPŁYW MARKETINGU NA BIBLIOTEKĘ Przyjęcie przez bibliotekę koncepcji marketingowej oznacza zmianę sposobu realizacji jej głównych celów poprzez kreowanie pozytywnego wizerunku biblioteki i dostarczaniu satysfakcji użytkownikowi, co w konsekwencji ma doprowadzić do rozwoju placówki. Biblioteka XXI wieku

6 NAJPOPULARNIEJSZA KONCEPCJA MARKETINGU MARKETING-MIX (4P): produkt (product), cena (price), dystrybucja (place) promocja (promotion) Biblioteka XXI wieku

7 MARKETING-MIX W BIBLIOTECE Produkt biblioteczny (dobra materialne, usługi), Cena (opłaty za uszkodzenie lub nieterminowy zwrot materiałów bibliotecznych, zwrot kosztów wypożyczeń międzybibliotecznych itd.), Dystrybucja (miejsce, sposób i czas wykonania usługi bibliotecznej), Promocja (działania i instrumenty pełniące funkcje informacyjną oraz służących pozyskiwaniu akceptacji czytelników; np: reklama, osobista oferta promocyjna i public relations), Ludzie, Procesy (płynność i równoległość czynności w celu spełnienia oczekiwań użytkownika), Świadectwo materialne (wizualne i materialne elementy biblioteki). Joanna Kamioska, Zastosowanie marketingu w bibliotekach jako niedochodowych organizacjach usługowych, w: Marketing biblioteczny: rozważania, dyskusje, konteksty, (red.) Maja Wojciechowska, Gdaosk 2007 Biblioteka XXI wieku

8 PUBLIC RELATIONS (PR) ISTOTA ZJAWISKA Mów prawdę o działaniach organizacji, nawet wówczas gdy z tego powodu dozna szkód The public should be Damned, The Public should be informed (społeczeństwo nie powinno być lekceważone, społeczeństwo powinno być informowane) -Ivy Ledbetter Lee (Lata 20 XX wieku)

9 DEFINICJA PUBLIC RELATIONS Planowe i nieustanne dążenie do stworzenia dobrej reputacji firmy i zrozumienia między instytucją i jej odbiorcami, Funkcja zarządzania, która ocenia nastawienie społeczne, ustala kierunki działania i sposób postępowania osoby fizycznej lub prawnej (firmy) zgodnie z interesem społecznym oraz realizuje program działań w celu uzyskania społecznego zrozumienia i akceptacji, Działania promocyjne, których celem jest stworzenie i utrzymywanie zaufania do przedsiębiorstwa w otoczeniu, w jakim ono funkcjonuje, Uczciwa i obiektywna, fachowa i kompetentna, pełna i szybka, przyjazna i odpowiedzialna informacja Public Relations

10 70 lat DROGA PR-U DO POLSKI USA (lata20 XX w. ) Europa: (lata XX w.) Wielka Brytania Niemcy Francja (1945 r.) Polska (1995 r.) - powstanie Polskiego Stowarzyszenia Public Relations Public Relations

11 TERMIN PUBLIC RELATIONS W BIBLIOTECE pierwszy raz pojawia się w periodyku zawodowym Bibliotekarz. Elżbieta Budkiewicz i Renata Mroczek opisały tam działania aktywizujące pracę Biblioteki Akademii Wychowania Fizycznego, wspominając m.in. że Niezaprzeczalna jest rola wystaw w zakresie public relations. Public relations jest zespołem celowo zorganizowanych działań zapewniających systematyczne komunikowanie się ze swoim otoczeniem, tworzenie pozytywnego rozgłosu i korzystnej dla biblioteki atmosfery. Public Relations Elżbieta Budkiewicz i Renata Mroczek, Marketingowa rola wystaw bibliotekarstwo aktywne, Bibliotekarz 11 (1995)

12 PUBLIC RELATIONS BIBLIOTEKI: ZADANIE utrzymanie jak najlepszego obrazu biblioteki w oczach jej użytkowników (obecnych i przyszłych) społeczności lokalnej, władz, sponsorów i innych ewentualnych instytucji finansujących jej działanie Marian Huczek, Public Relation a wizerunek biblioteki, Biuletyn EBIB 56 (2004) Public Relations

13 DO SZCZEGÓŁOWYCH ZADAŃ BIBLIOTECZNEGO PR NALEŻĄ: obiektywne i wszechstronne informowanie, ułatwianie zrozumienia przekazywanych treści oraz edukowanie użytkowników, rozwijanie efektywnej komunikacji jedno- i dwukierunkowej, wpływanie na zachowania i postawy klientów, budowanie zaufania i klimatu dla akceptacji produktów bibliotecznych, kreowanie prestiżu i wizerunku biblioteki, sprzyjanie rozwojowi społeczności, w której funkcjonuje biblioteka, wskazanie kierunku zmian i rozwoju biblioteki. Public Relations Małgorzata Dudziak-Kowalska, Internetowe strony WWW bibliotek jako element public relations, Biuletyn EBIB 56 (2004)

14 FUNKCJE, JAKIE SPEŁNIA PR BIBLIOTECZNY: zewnętrzna oddziaływanie na otoczenie, wewnętrzna - oddziaływanie na własną załogę i kadrę kierowniczą w celu kształtowania postawy lojalności względem pracodawcy, wzbudzanie odpowiedzialności za powodzenie biblioteki. Małgorzata Tarka, Public relations w bibliotece, Biuletyn EBIB 84 (2007) Public Relations

15 PR ZEWNĘTRZNY BIBLIOTEKI Biblioteki jako podmiot konkurujący na rynku Biorąc pod uwagę dwa podstawowe czynniki, tj. krąg klientów oraz oferowany produkt, można wyróżnić cztery typy strategii. Agnieszka Zawada, O promocji biblioteki, Biuletyn EBIB 32 (2002)

16 TYPY STRATEGII MARKETINGOWYCH: Penetracji rynku polega na poszukiwaniu możliwości zwiększenia liczby odwiedzających bibliotekę czytelników, liczby wypożyczanych książek, upowszechnienia kultury, budzenia zainteresowania czytelnictwem. Rozwoju produktu oznacza zmianę, modyfikację właściwości użytkowych, np. wypożyczanie książek przy pomocy komputera. Rozwoju rynku może być stosowana, kiedy bibliotece zależy na pozyskiwaniu nowych grup czytelników, lub zmieniania tematyki i rodzaju oferowanych materiałów bibliotecznych. Innowacyj ności polega na oferowaniu nowych produktów czy usług, np. e-booki czy Internet w bibliotece. PR zewnętrzny

17 DZIAŁANIE KIEROWNICTWA W RAMACH PR-U: badania (którym podlegają opinie, postawy i oczekiwania ludzi, czyli badania socjologiczne oraz monitoring mediów oraz analiza SWOT), planowanie działań (którego celem jest przede wszystkim stworzenie pozytywnego wizerunku), realizacja działań, ocena ich efektywności. PR zewnętrzny

18 PRZYKŁAD SWOT, CZYLI UNIWERSALNEGO NARZĘDZIA ANALIZY STRATEGICZNEJ MOCNE STRONY (S) nowoczesna sieć obiektów łatwy dostęp konkurencyjność (bezpłatny dostęp) bogate zbiory SŁABE STRONY (W) wąski asortyment usług brak poparcia komitetów osiedlowych, społecznych słaba kondycja finansowa brak nowości wydawniczych SZANSE (O) pozyskiwanie inwestorów rozszerzenie asortymentu inflacja (ubożenie społeczeństwa) komputeryzacja ZAGROŻENIA (T) niskie ceny książek w księgarniach preferencja wyboru TV, DVD kurczenie się rynku (niż demograficzny) PR zewnętrzny

19 PR TO PLANOWANIE TWORZENIA OPINII O BIBLIOTECE W ŚRODOWISKU ZEWNĘTRZNYM, KTÓREGO CZĘŚCIĄ SĄ: społeczność lokalna największa grupa formująca opinię o bibliotece, czytelnicy i potencjalni czytelnicy grupa obecnych i przyszłych użytkowników biblioteki; współpracownicy osoby i instytucje współpracujące z biblioteką, organy nadzorujące ministerstwa, urzędy marszałkowskie, urzędy miejskie, media dziennikarze jako środowiska najbardziej opiniotwórcze. PR zewnętrzny

20 ELEMENTY PR-U ZEWNĘTRZNEGO Wizerunek bibliotekarza i biblioteki Materiały firmowe Strona internetowa biblioteki Media relations Działalność kulturotwórcza

21 WIZERUNEK BIBLIOTEKARZA Zbyt często, gdy myślimy o bibliotekarzach, myślimy o materiałach, którymi oni dysponują, zamiast postrzegać ich jako wyszkolonych pośredników likwidujących przepaście między klientami informacji a dostępnym spectrum pierwotnych i wtórnych źródeł informacji Blaise Cronin, New technology and marketing the challenge for librarians 1982 PR zewnętrzny

22 BIBLIOTEKARZ MEDIATEKARZ PR zewnętrzny

23 PROMOCJA NOWEGO IMAGE: Bibliotekarz jest rzutkim fachowcem, korzystającym z nowoczesnej technologii! Blogi bibliotekarskie; Portale bibliotekarskie: EBIB, Bibliosfera, Pulowerek.pl PR zewnętrzny

24 MATERIAŁY FIRMOWE Logo i logotyp biblioteki, Ekslibris, Wizytówki Informatory Zakładki Identyfikatory itp. PR zewnętrzny

25 PROFESJONALNA STRONA INTERNETOWA BIBLIOTEKI prezentowanie wysokiego poziomu estetycznego, wyróżnianie się spośród innych ciekawą formą graficzną i prostotą dostępu do informacji na niej umieszczonych; stała aktualizacja; prezentowanie dorobku naukowego pracowników, zatrudnienie osoby merytorycznie odpowiedzialnej za materiały zamieszczone na stronie, zindeksowanie strony w popularnej przeglądarce np. Google. Robert Beller, Public relations biblioteki, Poradnik Bibliotekarza 12 (2006) PR zewnętrzny

26 MEDIA RELATIONS organizacja kontaktów z mediami, opracowanie hierarchii informacji przekazywanych mediom, umiejętność konstruowania form medialnych (oświadczenia prasowe, komunikaty informacyjne i inne formy), organizowanie briefingów dla dziennikarzy, udzielanie wywiadów, opieka medialna imprez bibliotecznych PR zewnętrzny

27 KREATYWNE FUNKCJONOWANIE BIBLIOTEKI Organizowanie seminariów, konferencji oraz coraz bardziej popularnych dni otwartych biblioteki; Prelekcja / wykład otwarty znanej osobistości w bibliotece; Wystawy, konkursy, uczestnictwo w targach; Lobbing biblioteczny (kuluarowe kształtowanie wizerunku biblioteki). Edward Lutczyn w Bibliotece Publicznej w Będzinie PR zewnętrzny

28 PR WEWNĘTRZNY BIBLIOTEKI kształtowanie zrozumienia i zaufania pracowników do polityki biblioteki oraz decyzji kierownictwa wyjaśnienie roli pracowników w procesie realizowania misji i celów biblioteki

29 SZCZEGÓŁOWE CELE WEWNĘTRZNEGO PR-U: kształtowanie postaw lojalności pracowników względem kierownictwa biblioteki i współpracowników, tworzenie sprzyjającej atmosfery pracy, zapobieganie konfliktom i poczuciu zagrożenia i niepewności pracowników, motywowanie do wypełnienia zadań i aktywnego uczestnictwa w przedsięwzięciach podejmowanych przez bibliotekę, zdobywania poparcia dla wprowadzenia zmian w bibliotece, informowanie o zmianach w oczekiwaniach grup społecznych, przeciwdziałanie fluktuacji kadr i poprawa efektywności działania całej załogi. PR wewnętrzny Marian Huczek i Irena Socha, Wewnętrzne public relations biblioteki publicznej, w: Nowoczesne koncepcje zarządzania w organizacjach non profit, (red.) Andrzej Chodyński, Marian Huczek i Irena Socha, Sosnowiec 2005

30 TECHNIKI KOMUNIKOWANIA WEWNĘTRZNEGO: tablice ogłoszeń, pracownicza poczta elektroniczna, spotkania bezpośrednie przełożony-podwładny, konferencje i spotkania zespołu, sprawozdanie roczne dla pracowników, skrzynka na pomysły, życzenia i spotkania okolicznościowe, pracownicze imprezy okolicznościowo-integrujące, formy drukowane (gazetka pracownicza, kronika biblioteki), znaki indentyfikacyjne. PR wewnętrzny

31 SUKCES WEWNĘTRZNEGO PR-U BIBLIOTEKI Zainteresowanie potrzebami socjalnymi pracowników Osiągnięcie pożądanej relacji zwrotnej na linii pracownikpracodawca i pracodawcapracownik Dobrze wykorzystany potencjał personelu PR wewnętrzny

32 CEL: SATYSFAKCJA CZYTELNIKA NOWE FORMY BIBLIOTECZNEGO PR Narzędzia biblioteki Web 2.0 (czat, blog, komunikatory, fora) Portale społecznościowe

33 NOWE ROZWIĄZANIA W BIBLIOTECE UNIWERSYTECKIEJ W POZNANIU Narzędzia nowoczesnego PR

34 Stały dyżur Rozbudowana sieć komunikatorów Specjalizacja konsultanta Narzędzia nowoczesnego PR

35 BIBLIOTEKA JAKO CZĘŚĆ INTERNETOWEJ SPOŁECZNOŚCI Wskaźnik akceptacji Interakcja Narzędzia nowoczesnego PR

36 WYSPECJALIZOWANE ODDZIAŁY PR W BIBLIOTECE Narzędzia nowoczesnego PR

37 AKTYWNOŚĆ! Biuletyn Biblioteczny: -promocja czytelnictwa, zbiorów, nowości; -archiwum/kronika biblioteki; Informacje biblioteczne na poczcie mailowej Stały e-kontakt Narzędzia nowoczesnego PR

38 PROPAGOWANIE KULTUROTWÓRCZEJ FUNKCJI BIBLIOTEKI Narzędzia nowoczesnego PR

39 Archiwum galerii i wystaw Narzędzia nowoczesnego PR

40 BIBLIOTECZNE E-DZIENNIKI Narzędzia nowoczesnego PR

41 PROPAGOWANIE E-TEKSTÓW Wersje elektroniczne skryptów wydawanych przez uczelnię Zasoby zawarte w Bibliotece Cyfrowej (tu Pomorska) Możliwość pobierania zagadnień na telefon komórkowy Narzędzia nowoczesnego PR E-książki w sieci

42 KROK W KROK Z NOWYMI TRENDAMI CZYTELNICZYMI E-PAPIER Narzędzia nowoczesnego PR

43 PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ PR-OWYCH W BIBLIOTECE UNIWERSYTECKIEJ UWM W OLSZTYNIE Zaistnienie w e-społeczności (profil biblioteki na portalach społecznościowych, komunikatory) Zakup tabletów (promocja nowoczesnych trendów czytelniczych) Kursy językowe dla bibliotekarzy! Narzędzia nowoczesnego PR

44 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Katarzyna Kotowska