KLASYFIKACJA ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI

Transkrypt

1 Załącznik do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia...(poz.... ) KLASYFIKACJA ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI Klasyfikacja jest pięciopoziomowym, hierarchicznie usystematyzowanym zbiorem zawodów i specjalności występujących na rynku pracy. Grupuje poszczególne zawody (specjalności) w coraz bardziej zagregowane grupy oraz ustala ich symbole i nazwy. Klasyfikacja została opracowana na podstawie Międzynarodowego Standardu Klasyfikacji Zawodów ISCO-08. Nową klasyfikację opracowano w wyniku Spotkania Ekspertów ds. Statystyki Pracy dotyczącego aktualizacji Międzynarodowego Standardu Klasyfikacji Zawodów (ISCO) w grudniu 2007 roku, zwołanego przez Organ Wykonawczy Międzynarodowego Biura Pracy (ILO) zgodnie z postanowieniami Rezolucji z roku 2003 z XVII Międzynarodowej Konferencji Statystyków Pracy (ICLS). Efektem spotkania było podjecie rezolucji o aktualizacji ISCO do końca roku 2007 oraz o zwołaniu trójstronnego Spotkania Ekspertów w celu przyjęcia nowego Standardu. Zasadniczy układ klasyfikacji, kryteria klasyfikacyjne oraz system kodowy przyjęto zgodnie z tymi standardami. Struktura klasyfikacji oparta jest na systemie pojęć, z których najważniejsze to: zawód, specjalność, umiejętności oraz kwalifikacje zawodowe. Zawód zdefiniowany został jako zbiór zadań (zespół czynności) wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami przez poszczególne osoby i wymagających odpowiednich kwalifikacji (wiedzy i umiejętności), zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu stanowi źródło dochodów. Zawód może dzielić się na specjalności. Specjalność jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera część czynności o podobnym charakterze (związanych z wykonywaną funkcją lub przedmiotem pracy), wymagających pogłębionej lub dodatkowej wiedzy i umiejętności, zdobytych w wyniku dodatkowego szkolenia lub praktyki. Umiejętność określono jako sprawdzoną możliwość wykonania odpowiedniej klasy zadań w ramach zawodu (specjalności), natomiast przez kwalifikacje zawodowe rozumiane są układy wiedzy i umiejętności wymagane do realizacji składowych zadań zawodowych. Dla celów klasyfikacji istotne są dwa aspekty kwalifikacji: poziom i specjalizacja. Poziom kwalifikacji potraktowano jako funkcję kompleksowości i zakresu umiejętności

2 (kompleksowość umiejętności traktując jako czynnik ważniejszy), wynikających ze złożoności oraz zakresu zadań i obowiązków. Specjalizację kwalifikacji zdefiniowano natomiast przez rodzaj koniecznej wiedzy czy umiejętność posługiwania się określonymi urządzeniami i narzędziami lub przez rodzaj stosowanych materiałów czy produkowanych wyrobów albo rodzaj świadczonych usług. W klasyfikacji, podobnie jak w ISCO-08, uwzględniono cztery szerokie poziomy kwalifikacji, które zdefiniowano w odniesieniu do poziomów wykształcenia określonych w Międzynarodowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych (ISCED 97), przyjętej na 29 sesji UNESCO w 1997 r. Nie oznacza to, że kwalifikacje można uzyskać tylko w ramach systemu szkolnego. Kwalifikacje mogą być i często są nabywane w ramach systemu kursowego lub poprzez praktykę. Decydującym czynnikiem dla określenia, jak dany zawód powinien być sklasyfikowany, są wymagane kwalifikacje niezbędne do wykonania zadań i obowiązków, a nie sposób, w jaki te kwalifikacje są osiągane. Jednak przyjęte definicje mają zastosowanie, gdy niezbędne kwalifikacje zawodowe są nabywane poprzez formalne wykształcenie lub szkolenie: 1) pierwszy poziom kwalifikacji (oznaczający kwalifikacje elementarne) odniesiono do pierwszego poziomu wykształcenia w ISCED; odpowiada wykształceniu podstawowemu lub niepełnemu zasadniczemu (grupa wielka 9 Pracownicy przy pracach prostych); 2) drugi poziom kwalifikacji odniesiono do drugiego poziomu wykształcenia ISCED, uzyskiwanego w gimnazjum oraz do trzeciego poziomu wykształcenia ISCED, uzyskiwanego w liceum ogólnokształcącym, liceum profilowanym i zasadniczej szkole zawodowej (grupy wielkie 4 Pracownicy biurowi, 5 Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy, 6 Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy, 7 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy, 8 Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń); 3) trzeci poziom kwalifikacji odniesiono do czwartego poziomu wykształcenia ISCED, uzyskiwanego w szkole policealnej oraz do trzeciego poziomu wykształcenia ISCED, uzyskiwanego w technikum; odpowiada wykształceniu średniemu (grupy wielkie 3 Technicy i inny średni personel, 4 Pracownicy biurowi, 5 Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy); 4) czwarty poziom kwalifikacji odniesiono do piątego poziomu wykształcenia ISCED, uzyskiwanego na studiach wyższych zawodowych (kończących się tytułem licencjata lub inżyniera), studiach magisterskich i studiach podyplomowych oraz do szóstego poziomu wykształcenia ISCED, uzyskiwanego na studiach doktoranckich; odpowiada wykształceniu wyższemu (grupa wielka 2 Specjaliści). 2

3 Poziom kwalifikacji (od pierwszego do czwartego) stał się kryterium wyodrębnienia grup wielkich od 2 do 9. Kolejne, coraz bardziej szczegółowe podziały na grupy duże w ramach grup wielkich, grup dużych na średnie oraz grup średnich na grupy elementarne dokonywane są na podstawie coraz większej specjalizacji umiejętności, ustalanej w wyniku odwołania się do dziedziny wymaganej wiedzy, gałęzi gospodarki, przedmiotu (obiektu pracy), pojawiających się nowych technologii, stosowanych narzędzi, maszyn i urządzeń, zużywanych bądź obrabianych materiałów oraz produkowanych dóbr lub usług. Do określania zawartości grup elementarnych stosowane są różne kryteria, w zależności od specyfiki obszaru zawodowego. Najczęściej jest to kryterium podobieństwa zadań zawodowych. W efekcie struktura klasyfikacji obejmuje 10 grup wielkich, 43 grupy duże (wewnętrzny podział grup wielkich), 132 grupy średnie (wewnętrzny podział grup dużych) i 393 grupy elementarne (wewnętrzny podział grup średnich), przy czym grupy elementarne obejmują 2301 zawodów i specjalności. Osiem z dziesięciu grup wielkich (grupy od 2 do 9) wymaga kwalifikacji zaliczonych do czterech wyżej zdefiniowanych poziomów. Poziomu kwalifikacji nie określono w przypadku grup wielkich 1 i 10. Dla grupy 1 jako kryterium grupowania zastosowano funkcję tworzenia polityki i prawa oraz zarządzania, zaś dla grupy 10 obowiązki wojskowe. Strukturę grup wielkich klasyfikacji w powiązaniu z poziomami kwalifikacji przedstawiono w Tabeli 1. Tabela 1. Struktura grup wielkich klasyfikacji i poziomy kwalifikacji Lp. Nazwa grupy wielkiej Liczba grup w ramach grupy wielkiej dużych średnich elementarnych Liczba zawodów i specjalności Poziom kwalifikacji 1 Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy Specjaliści Technicy i inny średni personel Pracownicy biurowi Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń Pracownicy przy pracach prostych Siły zbrojne RAZEM

4 Wszystkie pozycje klasyfikacyjne opatrzone zostały symbolem cyfrowym (kodem). Grupy wielkie oznaczono symbolem jednocyfrowym, grupy duże dwucyfrowym, grupy średnie trzycyfrowym, a elementarne czterocyfrowym. Poszczególnym zawodom i specjalnościom przyporządkowano kod sześciocyfrowy. Przyjęty w klasyfikacji schemat symboliki przedstawia się następująco: x x x x xx wyróżnik grupy wielkiej (1 0) wyróżnik grupy dużej (1 9) wyróżnik grupy średniej (1 9) wyróżnik grupy elementarnej (1 9) wyróżnik zawodu/specjalności (01 90) Część zawodów ujętych w grupach wielkich od 3 do 8 oraz jeden zawód z grupy 9 opatrzone są literą S, co oznacza, że dany zawód objęty jest kształceniem w systemie szkolnym. Wszystkie oznaczone w ten sposób zawody ujęte są w obecnie obowiązującej Klasyfikacji Zawodów Szkolnictwa Zawodowego. Ponadto, część zawodów oznaczono literą R, co oznacza że dany zawód jest zawodem regulowanym prawnie. Są to zawody, do których dostęp jest ograniczony poprzez polskie przepisy prawne, określające konieczność posiadania odpowiedniego wykształcenia, spełnienia wymagań kwalifikacyjnych lub innych dodatkowych wymogów w celu dopuszczenia do możliwości wykonywania takiego zawodu. Jako zawody regulowane rozumiane są również specyficzne uprawnienia, które mogą być nabywane przez przedstawicieli różnych zawodów. Poszczególne grupy wielkie zawodów można scharakteryzować następująco : 1. Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy Grupa ta obejmuje zawody, w których podstawowymi zadaniami są planowanie, określanie i realizowanie podstawowych celów i kierunków polityki państwa, formułowanie przepisów prawnych oraz kierowanie działalnością jednostek administracji publicznej, a także sprawowanie funkcji zarządzania w przedsiębiorstwach lub ich wewnętrznych jednostkach organizacyjnych. 4

5 2. Specjaliści Grupa ta obejmuje zawody wymagające posiadania wysokiego poziomu wiedzy zawodowej, umiejętności oraz doświadczenia w zakresie nauk technicznych, przyrodniczych, społecznych, humanistycznych i pokrewnych. Ich główne zadania to wdrażanie do praktyki koncepcji i teorii naukowych lub artystycznych, powiększanie dotychczasowego stanu wiedzy poprzez badania i twórczość oraz systematyczne nauczanie w tym zakresie. 3. Technicy i inny średni personel Grupa ta obejmuje zawody wymagające wiedzy, umiejętności i doświadczenia niezbędnych do wykonywania głównie prac technicznych i podobnych, związanych z badaniem i stosowaniem naukowych oraz artystycznych koncepcji i metod działania. 4. Pracownicy biurowi Grupa ta obejmuje zawody wymagające wiedzy, umiejętności i doświadczenia niezbędnych do zapisywania, organizowania, przechowywania i wyszukiwania informacji, obliczania danych liczbowych, finansowych i statystycznych oraz wykonywania obowiązków wobec klientów, szczególnie związanych z operacjami pieniężnymi, organizowaniem podróży, informacjami i spotkaniami w zakresie biznesu. 5. Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy Grupa ta obejmuje zawody wymagające wiedzy, umiejętności i doświadczenia, które są niezbędne do świadczenia usług ochrony, usług osobistych związanych m.in. z podróżą, prowadzeniem gospodarstwa, dostarczaniem żywności, opieką osobistą oraz do sprzedawania i demonstrowania towarów w sklepach hurtowych czy detalicznych. 6. Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy Grupa ta obejmuje zawody wymagające wiedzy, umiejętności i doświadczenia niezbędnych do uprawy i zbioru ziemiopłodów, zbierania owoców lub roślin dziko rosnących, uprawy i eksploatacji lasów, chowu i hodowli zwierząt, połowów lub hodowli ryb. 7. Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy Grupa ta obejmuje zawody wymagające wiedzy, umiejętności i doświadczenia niezbędnych do uzyskiwania i obróbki surowców, wytwarzania i naprawy towarów oraz budowy, konserwacji i naprawy dróg, konstrukcji i maszyn. Główne zadania wymagają znajomości i zrozumienia charakteru pracy, stosowanych materiałów, maszyn i wytwarzanych produktów. 5

6 8. Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń Grupa ta obejmuje zawody wymagające wiedzy, umiejętności i doświadczenia niezbędnych do prowadzenia pojazdów i innego sprzętu ruchomego, nadzorowania, kontroli i obserwacji pracy maszyn i urządzeń przemysłowych na miejscu lub przy pomocy zdalnego sterowania oraz do montowania produktów z komponentów według ścisłych norm i metod. Wykonywanie zadań wymaga głównie posiadania wiedzy i zrozumienia zasad funkcjonowania obsługiwanych urządzeń. 9. Pracownicy przy pracach prostych Grupa ta obejmuje zawody, które wymagają niskich lub podstawowych umiejętności i niewielkiej wiedzy teoretycznej niezbędnych do wykonywania przeważnie prostych i rutynowych prac. Praca wykonywana jest przy zastosowaniu prostych narzędzi ręcznych i przy ograniczonej własnej inicjatywie i ocenie. W niektórych przypadkach wymaga wysiłku fizycznego. 10. Siły zbrojne W grupie tej klasyfikowani są żołnierze zawodowi. Prawidłowe stosowanie klasyfikacji wymaga uwzględniania niżej podanych zasad. 1. W grupie wielkiej 1 zawody kierownicze klasyfikowane są zgodnie z pełnioną funkcją. Dyrektorzy, którzy jednocześnie są członkami zarządu, powinni być klasyfikowania w grupie 1121 Dyrektorzy generalni i wykonawczy. Wszyscy pozostali dyrektorzy i kierownicy (w tym kierownicy liniowi) nie będący jednocześnie członkami zarządu powinni być klasyfikowani w grupach 12 Kierownicy do spraw zarządzania i handlu, 13 Kierownicy do spraw produkcji i usług oraz 14 - Kierownicy w branży hotelarskiej, handlu i innych branżach usługowych, zgodnie z ich zadaniami. 2. Jako kierowników należy klasyfikować tylko tych pracowników, których zadania kierownicze przeważają nad zadaniami wymagającymi kwalifikacji ściśle naukowych, technicznych, medycznych czy prawniczych. Jeśli natomiast przeważają te ostatnie zadania, jak np. w przypadku ordynatora oddziału szpitalnego, głównego konstruktora czy technologa, pracownicy ci traktowani są jako specjaliści, którym powierzono odpowiednie stanowiska, i w związku z tym powinni być klasyfikowani w grupie wielkiej Ponieważ klasyfikacja nie uwzględnia statusu zatrudnionych, więc również pracujący właściciele są klasyfikowani zależnie od tego, czy ich zadania i obowiązki są 6

7 zasadniczo podobne do menedżera (kierownika) czy do pracownika wykonującego prace związane z podstawową działalnością przedsiębiorstwa. Tak więc osoby pracujące na własny rachunek, jako właściciele małych, często jednoosobowych zakładów usługowych sklepów, piekarni, punktów krawieckich itp., powinni być klasyfikowani nie w grupie wielkiej 1, lecz jako sprzedawcy, piekarze czy krawcy. 4. Pracownicy naukowi, którzy jednocześnie są nauczycielami akademickimi, powinni być klasyfikowani jako nauczyciele szkół wyższych, a nie jako specjaliści w swojej dziedzinie. 5. W przypadkach, kiedy zadania pracownika wymagają wiedzy i umiejętności zdobywanych na różnych poziomach wykształcenia, jego zawód powinien być klasyfikowany zgodnie z zadaniami wymagającymi najwyższego poziomu, np. jeśli pracownik projektujący systemy komputerowe wykonuje również prace operatora wprowadzania danych, to pracownik ten powinien być klasyfikowany w grupie wielkiej 2 jako projektant systemów komputerowych. 6. W przypadkach, kiedy zadania pracownika są typowe dla kilku zawodów lub specjalności na tym samym poziomie kwalifikacji, jak np. w przypadku pracownika określanego jako blacharz-spawacz, pracownik ten powinien być klasyfikowany w zawodzie o przeważającym zespole czynności, a więc jako blacharz lub jako spawacz. 7. W przypadkach, kiedy zadania związane są z różnymi etapami procesu wytwarzania i dystrybucji produktów i usług, zadania związane z fazą produkcyjną powinny mieć priorytet nad zadaniami pochodnymi, związanymi ze sprzedażą i marketingiem czy transportem, np. pracownik, który piecze chleb i go sprzedaje powinien być klasyfikowany jako piekarz, a nie jako sprzedawca. 8. W grupie wielkiej 7 powinni być klasyfikowani ci robotnicy, których zadania wymagają znajomości i zrozumienia wszystkich faz procesów produkcji, stosowanych materiałów i narzędzi oraz właściwości i przeznaczenia produktu końcowego, niezależnie od tego czy wykorzystywane w pracy maszyny i urządzenia są mniej lub bardziej skomplikowane. 9. W grupie wielkiej 8 powinni być klasyfikowani robotnicy obsługujący maszyny i urządzenia półautomatyczne, zmechanizowane linie produkcyjne, pracujący przy montażowych liniach z wymuszonym lub swobodnym taktem lub też nadzorujący zautomatyzowane linie czy urządzenia. Ich zadania wymagają głównie znajomości 7

8 obsługi maszyn i urządzeń, reagowania na uszkodzenia maszyn oraz rozpoznawania i sygnalizowania lub usuwania wszelkich nieprawidłowości, zanim zdążą one w istotny sposób wpłynąć na proces produkcyjny. 10. Może zdarzyć się, że pracownik posiada wyższy bądź niższy poziom wykształcenia, niż to zakłada usytuowanie zawodu w grupie wielkiej. W takich przypadkach należy brać pod uwagę miejsce zawodu w klasyfikacji, a nie poziom wykształcenia osoby klasyfikowanej. Na przykład, zgodnie z wymaganiami kwalifikacyjnymi, pielęgniarki i położne zostały sklasyfikowane w grupie wielkiej 2 jako pielęgniarki specjalistki i położne specjalistki. Jeżeli pielęgniarka lub położna nie posiada wyższego wykształcenia, także powinna być sklasyfikowana w grupie wielkiej Zawody lub specjalności, których nie można przyporządkować do konkretnych pozycji ujętych w klasyfikacji, należy klasyfikować pod pozycją gdzie indziej niesklasyfikowani", znajdującą się na końcu większości grup elementarnych. 12. Pracowników zatrudnionych na stanowisku mistrza (na ogół wymagane jest wykształcenie średnie) klasyfikujemy w grupie wielkiej 3 Technicy i inny średni personel, zgodnie z profilem produkcji przedsiębiorstwa bądź wyuczonym zawodem. Osoby zatrudnione na stanowiskach brygadzistów (z reguły wykształcenie zasadnicze zawodowe) powinny być sklasyfikowane w grupie wielkiej 7 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy w zależności od profilu produkcji przedsiębiorstwa lub wyuczonego zawodu. Dla uproszczenia przyjęto w klasyfikacji tradycyjne nazwy zawodów rodzaju męskiego, zaś nazwy rodzaju żeńskiego stosowano tylko w niektórych zawodach, wyraźnie zdominowanych przez kobiety. Nie powinno to mieć wpływu na klasyfikowanie pracowników do określonych zawodów. 8

9 STRUKTURA KLASYFIKACJI ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI 1 PRZEDSTAWICIELE WŁADZ PUBLICZNYCH, WYŻSI URZĘDNICY I KIEROWNICY 11 Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i dyrektorzy generalni 111 Przedstawiciele władz publicznych i wyżsi urzędnicy 1111 Przedstawiciele władz publicznych Parlamentarzysta Polityk Przedstawiciel władzy samorządowej 1112 Wyżsi urzędnicy administracji publicznej Wyższy urzędnik państwowy Wyższy urzędnik samorządowy 1113 Zawodowi działacze organizacji członkowskich Zawodowy działacz organizacji komercyjnej / pracodawców Zawodowy działacz organizacji politycznej Zawodowy działacz organizacji pozarządowej Zawodowy działacz organizacji profesjonalnej Zawodowy działacz organizacji związkowej 112 Dyrektorzy generalni i wykonawczy 1121 Dyrektorzy generalni i wykonawczy Dyrektor do spraw badawczo-rozwojowych Dyrektor do spraw energetyki Dyrektor do spraw informatyki/informacji Dyrektor do spraw personalnych Dyrektor finansów Dyrektor generalny R Dyrektor handlowy Dyrektor logistyki Dyrektor marketingu Dyrektor operacyjny R Dyrektor produkcji Dyrektor rozwoju biznesu Dyrektor sprzedaży Dyrektor techniczny R Dyrektor wykonawczy Prezes Rektor Syndyk R Pozostali dyrektorzy generalni i wykonawczy 9

10 12 Kierownicy do spraw zarządzania i handlu 121 Kierownicy do spraw obsługi biznesu i zarządzania 1211 Kierownicy do spraw finansowych Główny księgowy Kierownik biura rachunkowego Kierownik działu finansowego 1212 Kierownicy do spraw zarządzania zasobami ludzkimi Kierownik działu kadrowo-płacowego Kierownik działu szkoleń Kierownik działu zarządzania zasobami ludzkimi Kierownik przedsiębiorstwa świadczącego usługi z zakresu ZZL 1213 Kierownicy w administracji publicznej Dyrektor departamentu Naczelnik / kierownik wydziału 1219 Kierownicy do spraw obsługi biznesu i zarządzania indziej niesklasyfikowani Kierownik działu administracyjno-gospodarczego Kierownik małego przedsiębiorstwa obsługi biznesu Kierownik małego przedsiębiorstwa usług osobistych, porządkowych i pokrewnych Pozostali kierownicy do spraw obsługi biznesu i zarządzania gdzie indziej niesklasyfikowani 122 Kierownicy do spraw sprzedaży, marketingu i rozwoju 1221 Kierownicy do spraw marketingu i sprzedaży Kierownik działu marketingu i sprzedaży Kierownik przedsiębiorstwa świadczącego usługi z zakresu marketingu i sprzedaży 1222 Kierownicy do spraw reklamy i public relations Kierownik agencji reklamowej Kierownik działu reklamy / promocji / public relations 1223 Kierownicy do spraw badań i rozwoju Kierownik działu badawczo-rozwojowego Kierownik organizacji badawczo-rozwojowej 13 Kierownicy do spraw produkcji i usług 131 Kierownicy produkcji w rolnictwie, leśnictwie i rybołówstwie 1311 Kierownicy produkcji w rolnictwie i leśnictwie Kierownik produkcji w przedsiębiorstwach rolnych Kierownik przedsiębiorstwa usługowego związanego z leśnictwem Kierownik w gospodarce leśnej 1312 Kierownicy produkcji w uprawach wodnych i rybołówstwie Kierownik produkcji w przedsiębiorstwach upraw wodnych Kierownik przedsiębiorstwa w rybołówstwie 132 Kierownicy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i dystrybucji 1321 Kierownicy do spraw produkcji przemysłowej 10

11 Główny technolog kierownik do spraw kontroli jakości Kierownik działu produkcji Kierownik małego przedsiębiorstwa w przemyśle przetwórczym 1322 Kierownicy w górnictwie Kierownik działu wydobycia R Kierownik jednostki ratownictwa górniczego R Kierownik małego przedsiębiorstwa w przemyśle wydobywczym Kierownik ruchu w zakładzie górniczym R 1323 Kierownicy do spraw budownictwa Kierownik budowy R Kierownik małego przedsiębiorstwa budowlanego 1324 Kierownicy do spraw logistyki i pokrewni Kierownik działu logistyki Kierownik działu transportu Kierownik działu zakupów Kierownik magazynu Kierownik przedsiębiorstwa spedycyjnego Kierownik przedsiębiorstwa transportowego 133 Kierownicy do spraw technologii informatycznych i telekomunikacyjnych 1331 Kierownicy do spraw technologii informatycznych i telekomunikacyjnych Kierownik działu informatyki Kierownik działu w przedsiębiorstwie telekomunikacyjnym Kierownik małego przedsiębiorstwa informatycznego Kierownik małego przedsiębiorstwa telekomunikacyjnego 134 Kierownicy do spraw usług medycznych, edukacyjnych i finansowych 1341 Kierownicy w instytucjach opieki nad dziećmi Kierownik pozostałych placówek opieki nad dziećmi Kierownik przedszkola Kierownik wioski dziecięcej Kierownik żłobka 1342 Kierownicy w instytucjach opieki zdrowotnej Kierownik hospicjum Kierownik komórki organizacyjnej zakładu opieki zdrowotnej (ZOZ) Kierownik placówki usług medycznych Kierownik zakładu opieki zdrowotnej (ZOZ) 1343 Kierownicy w instytucjach opieki nad osobami starszymi Kierownik domu spokojnej starości 1344 Kierownicy w instytucjach opieki społecznej Kierownik domu dziecka Kierownik placówki opiekuńczo-wychowawczej 11

12 Kierownik działu w instytucjach opieki społecznej 1345 Kierownicy w instytucjach edukacyjnych Dziekan Kierownik szkoły Kierownik warsztatów szkolnych 1346 Kierownicy w instytucjach finansowych i ubezpieczeniowych Kierownik agencji doradztwa finansowego Kierownik agencji ubezpieczeniowej Kierownik działu w banku Kierownik działu w instytucji ubezpieczeniowej Kierownik placówki bankowej 1347 Kierownicy w instytucjach kultury Kierownik archiwum Kierownik biblioteki R Kierownik domu kultury Kierownik galerii sztuki Kierownik muzeum Kierownik teatru 1349 Kierownicy w instytucjach usługowych gdzie indziej niesklasyfikowani Kierownik agencji ochrony mienia i osób Kierownik firmy audytorskiej Kierownik kancelarii prawnej Naczelnik więzienia Pozostali kierownicy w instytucjach usługowych gdzie indziej niesklasyfikowani 14 Kierownicy w branży hotelarskiej, handlu i innych branż usługowych 141 Kierownicy w gastronomii i hotelarstwie 1411 Kierownicy w hotelarstwie Kierownik działu w hotelu Kierownik hotelu 1412 Kierownicy w gastronomii Kierownik działu w lokalu gastronomicznym Kierownik lokalu gastronomicznego 142 Kierownicy do spraw handlu detalicznego i hurtowego 1421 Kierownicy w handlu detalicznym i hurtowym Kierownik działu w handlu detalicznym Kierownik działu w handlu hurtowym Kierownik hurtowni Kierownik supermarketu 143 Kierownicy do spraw pozostałych typów usług 12

13 1431 Kierownicy do spraw sportu i rekreacji Kierownik agencji do spraw usług sportowych, turystycznych i kulturalnych Kierownik agencji filmowej / telewizyjnej Kierownik kasyna Kierownik kina Kierownik klubu fitness Kierownik klubu sportowego Kierownik parku rozrywki Kierownik produkcji filmowej i telewizyjnej Kierownik siłowni 1439 Kierownicy w branży hotelarskiej, handlu i innych branżach usługowych gdzie indziej niesklasyfikowani Kierownik biura podroży Kierownik biura tłumaczeń Kierownik call center Kierownik centrum handlowego Kierownik centrum konferencyjnego Kierownik do spraw windykacji Kierownik firmy sprzątającej Kierownik kempingu Pozostali kierownicy do spraw usług gdzie indziej niesklasyfikowani 2 SPECJALIŚCI 21 Specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych 211 Fizycy, chemicy i specjaliści nauk o Ziemi 2111 Fizycy i astronomowie Astrofizyk Astronom Fizyk Fizyk medyczny 2112 Meteorolodzy Meteorolog Synoptyk 2113 Chemicy Chemik Chemik - technologia chemiczna 2114 Specjaliści nauk o Ziemi Geofizyk R Geograf Geolog R Hydrograf morski Hydrolog 13

14 Oceanolog Pozostali specjaliści nauk o Ziemi 212 Matematycy i statystycy 2121 Matematycy i pokrewni Aktuariusz (Specjalista analizy ryzyka) R Matematyk Pozostali matematycy i pokrewni 2122 Statystycy Demograf Statystyk 213 Specjaliści nauk biologicznych i pokrewni 2131 Biolodzy Antropolog Biolog Genetyk Mikrobiolog Pozostali biolodzy 2132 Specjaliści w zakresie rolnictwa, leśnictwa i pokrewni Doradca rolniczy Gleboznawca Inżynier leśnictwa R Inżynier ogrodnictwa R Inżynier rolnictwa Inżynier rybactwa Inżynier zootechniki Klasyfikator gruntów Rzeczoznawca rolniczy Pozostali specjaliści w zakresie rolnictwa, leśnictwa i pokrewni 2133 Specjaliści do spraw ochrony środowiska Audytor ekologiczny Ekolog Specjalista ochrony środowiska 2134 Biotechnolodzy Bioinżynier bioprocesowy Bioinżynier chemiczny Bioinżynier farmaceutyczny Bioinżynier genetyczny Bioinżynier komórkowy (biotechnolog komórki) Bioinżynier lipidów Bioinżynier środowiska Biotechnolog Biotechnolog medyczny 2135 Biochemicy i biofizycy Biochemik 14

15 Biofizyk 214 Inżynierowie (z wyłączeniem elektrotechnologii) 2141 Inżynierowie do spraw przemysłu i produkcji Inżynier normowania pracy Inżynier organizacji i planowania produkcji Inżynier utrzymania ruchu Inżynier zaopatrzenia, transportu i magazynowania Konsultant komitetu technicznego Logistyk Normalizator Specjalista do spraw audytu zabezpieczenia Specjalista kontroli jakości Towaroznawca 2142 Inżynierowie budownictwa Inżynier budownictwa - budowle i drogi wodne R Inżynier budownictwa - budownictwo ogólne R Inżynier budownictwa - budownictwo przemysłowe R Inżynier budownictwa - linie, węzły i stacje kolejowe R Inżynier budownictwa wyburzanie obiektów R Inżynier budownictwa urządzenia, instalacje i sieci energetyczne R Inżynier budowy dróg R Inżynier budowy mostów R Inżynier geotechnik Rzeczoznawca budowlany Pozostali inżynierowie budownictwa 2143 Inżynierowie inżynierii środowiska Inżynier inżynierii środowiska gazowe urządzenia, instalacje i sieci energetyczne R Inżynier inżynierii środowiska - gospodarka wodna i hydrologia R Inżynier inżynierii środowiska - instalacje sanitarne R Inżynier inżynierii środowiska - melioracje R Inżynier inżynierii środowiska - oczyszczanie miast i gospodarka odpadami Inżynier inżynierii środowiska - systemy wodociągowe i kanalizacyjne R Inżynier systemów bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej Pozostali inżynierowie inżynierii środowiska R 2144 Inżynierowie mechanicy Inżynier mechanik cieplno-mechaniczne urządzenia, instalacje i sieci energetyczne Inżynier mechanik - maszyny i urządzenia do obróbki metali Inżynier mechanik - maszyny i urządzenia energetyczne Inżynier mechanik - maszyny i urządzenia przemysłowe Inżynier mechanik - mechanika precyzyjna Inżynier mechanik - środki transportu 15

16 Inżynier mechanik - technologia mechaniczna Inżynier mechanizacji rolnictwa Inżynier spawalnik Pozostali inżynierowie mechanicy 2145 Inżynierowie chemicy i pokrewni Inżynier inżynierii chemicznej Inżynier technologii chemicznej Inżynier technologii żywności Pozostali inżynierowie chemicy i pokrewni 2146 Inżynierowie górnictwa, metalurgii i pokrewni Inżynier górnik - górnictwo ropy naftowej, gazu i surowców płynnych Inżynier górnik - górnictwo węgla brunatnego R Inżynier górnik - górnictwo węgla kamiennego R Inżynier górnik - wiertnictwo R Inżynier hutnik R Inżynier inżynierii materiałowej R Inżynier odlewnik Pozostali inżynierowie górnictwa, metalurgii i pokrewni 2149 Inżynierowie gdzie indziej niesklasyfikowani Inspektor dozoru technicznego Inżynier automatyki i robotyki R Inżynier awionik Inżynier biocybernetyki i inżynierii biomedycznej Inżynier gospodarki przestrzennej Inżynier kliniczny Inżynier mechanik lotniczy Inżynier mechatronik Inżynier poligraf Inżynier pożarnictwa R Inżynier systemów zabezpieczeń technicznych osób i mienia Inżynier technologii betonów Inżynier technologii ceramiki Inżynier technologii drewna Inżynier technologii przetwórstwa skóry Inżynier technologii szkła Inżynier transportu drogowego R Inżynier transportu kolejowego R Inżynier włókiennik Kontroler Kolejowy Legalizator Metrolog Nanotechnolog (inżynier nanostruktur) Optoelektronik Specjalista do spraw ergonomii i projektowania form użytkowych 16

17 Specjalista do spraw pakowania i opakowań Specjalista monitoringu systemów zabezpieczeń technicznych osób i mienia Pozostali inżynierowie gdzie indziej niesklasyfikowani R 215 Inżynierowie elektrotechnologii 2151 Inżynierowie elektrycy Inżynier elektroenergetyk R Inżynier elektroenergetyk kolejowych sieci i podstacji trakcyjnych R Inżynier elektryk R Inżynier elektryk - automatyk R Inżynier energetyk R Pozostali inżynierowie elektrycy 2152 Inżynierowie elektronicy Inżynier elektronik Inżynier urządzeń zabezpieczenia i sterowania ruchem kolejowym R 2153 Inżynierowie telekomunikacji Inżynier telekomunikacji R 216 Architekci, geodeci, projektanci i pokrewni 2161 Architekci Architekt R Architekt wnętrz Architekt zieleni wewnątrz budynków 2162 Architekci krajobrazu Architekt krajobrazu 2163 Projektanci wzornictwa przemysłowego i odzieży Projektant mody Projektant wzornictwa przemysłowego 2164 Urbaniści i inżynierowie ruchu drogowego Inżynier ruchu drogowego Inżynier ruchu kolejowego Urbanista R 2165 Kartografowie i geodeci Inżynier geodeta - fotogrametria i teledetekcja R Inżynier geodeta - geodezja górnicza R Inżynier geodeta - geodezja inżynieryjno-przemysłowa R Inżynier geodeta - geodezja urządzania terenów rolnych i leśnych R Inżynier geodeta - geodezyjne pomiary podstawowe i satelitarne R Inżynier geodeta - geomatyka R Inżynier geodeta - kataster i gospodarka nieruchomościami R Kartograf R Pozostali kartografowie i geodeci 2166 Projektanci grafiki i multimediów Grafik komputerowy DTP Grafik komputerowy multimediów 17

18 Projektant stron internetowych 22 Specjaliści ochrony zdrowia 221 Lekarze 2211 Lekarze (bez specjalizacji lub w trakcie specjalizacji) Lekarz (bez specjalizacji lub w trakcie specjalizacji) R 2212 Lekarze specjaliści Lekarz alergologia R Lekarz - anestezjologia i intensywna terapia R Lekarz angiologia R Lekarz audiologia i foniatria R Lekarz balneologia i medycyna fizykalna R Lekarz chirurgia dziecięca R Lekarz chirurgia klatki piersiowej R Lekarz chirurgia naczyniowa R Lekarz chirurgia ogólna R Lekarz chirurgia onkologiczna R Lekarz chirurgia plastyczna R Lekarz chirurgia szczękowo-twarzowa R Lekarz choroby płuc R Lekarz choroby wewnętrzne R Lekarz choroby zakaźne R Lekarz dermatologia i wenerologia R Lekarz diabetologia R Lekarz diagnostyka laboratoryjna R Lekarz endokrynologia R Lekarz epidemiologia R Lekarz farmakologia kliniczna R Lekarz gastroenterologia R Lekarz genetyka kliniczna R Lekarz geriatria R Lekarz ginekologia onkologiczna R Lekarz hematologia R Lekarz hipertensjologia R Lekarz immunologia kliniczna R Lekarz kardiochirurgia R Lekarz kardiologia R Lekarz kardiologia dziecięca R Lekarz medycyna nuklearna R Lekarz medycyna paliatywna R Lekarz medycyna pracy R Lekarz medycyna publiczna R Lekarz medycyna ratunkowa R Lekarz medycyna rodzinna R Lekarz medycyna sądowa R 18

19 Lekarz medycyna sportowa R Lekarz medycyna transportu R Lekarz mikrobiologia lekarska R Lekarz nefrologia R Lekarz neonatologia R Lekarz neurochirurgia R Lekarz neurologia R Lekarz neurologia dziecięca R Lekarz neuropatologia R Lekarz okulistyka R Lekarz onkologia i hematologia dziecięca R Lekarz onkologia kliniczna R Lekarz ortopedia i traumatologia narządu ruchu R Lekarz otorynolaryngologia R Lekarz otorynolaryngologia dziecięca R Lekarz patomorfologia R Lekarz pediatria R Lekarz położnictwo i ginekologia R Lekarz psychiatria R Lekarz psychiatria dzieci i młodzieży R Lekarz radiologia i diagnostyka obrazowa R Lekarz radioterapia onkologiczna R Lekarz rehabilitacja medyczna R Lekarz reumatologia R Lekarz seksuologia R Lekarz toksykologia kliniczna R Lekarz transfuzjologia kliniczna R Lekarz transplantologia kliniczna R Lekarz urologia R Lekarz urologia dziecięca R Lekarz zdrowie publiczne R Pozostali lekarze specjaliści R 222 Lekarze dentyści 2221 Lekarze dentyści (bez specjalizacji lub w trakcie specjalizacji) Lekarz dentysta (bez specjalizacji lub w trakcie specjalizacji) R 2222 Lekarze dentyści specjaliści Lekarz dentysta - chirurgia stomatologiczna R Lekarz dentysta - chirurgia szczękowo-twarzowa R Lekarz dentysta - epidemiologia R Lekarz dentysta - ortodoncja R Lekarz dentysta - periodontologia R Lekarz dentysta - protetyka stomatologiczna R Lekarz dentysta - stomatologia dziecięca R Lekarz dentysta - stomatologia zachowawcza z endodoncją R 19

20 Lekarz dentysta - zdrowie publiczne R Pozostali lekarze dentyści specjaliści R 223 Pielęgniarki 2231 Pielęgniarki (bez specjalizacji lub w trakcie specjalizacji) Pielęgniarka (bez specjalizacji lub w trakcie specjalizacji) R 2232 Pielęgniarki specjalistki Pielęgniarka specjalista organizacji i zarządzania R Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki R Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa chirurgicznego R Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa diabetologicznego R Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa epidemiologicznego R Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa geriatrycznego R Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa kardiologicznego R Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa nefrologicznego R Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa neonatologicznego R Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa neurologicznego R Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa onkologicznego R Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa operacyjnego R Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa opieki długoterminowej R Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa opieki paliatywnej R Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa pediatrycznego R Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa psychiatrycznego R Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa ratunkowego R Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa rodzinnego R Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa środowiska nauczania i wychowania R Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa w ochronie zdrowia pracujących R Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa zachowawczego R Pielęgniarka specjalista promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej R Pozostałe pielęgniarki specjalistki R 224 Położne 2241 Położne (bez specjalizacji lub w trakcie specjalizacji) Położna (bez specjalizacji lub w trakcie specjalizacji) R 2242 Położne specjalistki Położna specjalista organizacji i zarządzania R Położna specjalista pielęgniarstwa epidemiologicznego R Położna specjalista pielęgniarstwa ginekologicznego R Położna specjalista pielęgniarstwa neonatologicznego R Położna specjalista pielęgniarstwa położniczego R Położna specjalista pielęgniarstwa rodzinnego R Położna specjalista promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej R Pozostałe położne specjalistki R 225 Diagności laboratoryjni 20