Spotkanie z ARiMR. Sprawozdanie z dzia alno ci Zarz du Mazowieckiej Izby Rolniczej i bie cych dzia a stycze marzec 2009 rok

Transkrypt

1 MARZEC KWIECIE 2009 Rok XI Nr 3 4 ( ) Sprawozdanie z dzia alno ci Zarz du Mazowieckiej Izby Rolniczej i bie cych dzia a stycze marzec 2009 rok Posiedzenia Zarz du MIR Wokresie sprawozdawczym Zarz d Mazowieckiej Izby Rolniczej odby sze posiedze. Tematami posiedze by y m.in. analiza wniosków V Walnego Zgromadzenia Mazowieckiej Izby Rolniczej, przyj tych do realizacji w dniu 29 grudnia 2008 r., ocena pracy Biura MIR, gospodarka finansowa Izby, aktualna sytuacja w rolnictwie w zwi zku z kryzysem gospodarczym, dzia ania zmierzaj ce do przej cia od ANR dzia ki po o onej w Parzniewie r. Zarz d MIR dokona zmiany na stanowisku i powierzy obowi zki dyrektora Biura Mazowieckiej Izby Rolniczej Bo enie Borkowskiej dotychczasowemu kierownikowi Biura MIR Oddzia w Siedlcach r. odby o si posiedzenie Komisji Rewizyjnej Mazowieckiej Izby Rolniczej z udzia em Wiktora Szmulewicza prezesa MIR r. w posiedzeniu uczestniczy, na zaproszenie Zarz du Tadeusz G uchowski zast pca dyrektora Oddzia u Regionalnego ARiMR w Warszawie. Spotkanie by o okazj do dyskusji o problemach rolników z terenu Mazowsza. Posiedzenie poprzedzi o szkolenie z zakresu wype niania wniosków o p atno ci bezpo- rednie, przeprowadzone przez Oddzia Regionalny ARiMR (informacje na stronie Wyst pienia I. Realizuj c wioski przyj te na V Walnym Zgromadzeniu w dniu 29 grudnia 2008 roku Zarz d Mazowieckiej Izby Rolniczej wyst pi do: Dariusza Wiraszki Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Ro lin i Nasiennictwa z pro b o przekazanie informacji dotycz cej stanu zaawansowania prac w zakresie ponownego uruchomienia Oddzia u Terenowego WIORiN w Sierpcu. Ministerstwa za po rednictwem KRIR z pro b o uwzgl dnienie w projekcie ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu spo- DOKOÑCZENIE NA STR. II-III 17 marca 2009 roku w siedzibie Biura Mazowieckiej Izby Rolniczej w Warszawie Weso ej odby o si spotkanie dla cz onków Walnego Zgromadzenia MIR z przedstawicielami Mazowieckiego Oddzia u Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Warszawie po czone ze szkoleniem. Ze strony Agencji uczestniczyli w nim: Tadeusz G uchowski, Dyrektor tego Oddzia u Regionalnego ARiMR w Warszawie oraz El bieta Walluch pracownik. Informacje o bie cej dzia alno ci Agencji i dyskusja Spotkanie rozpocz pan Tadeusz G uchowski przekazuj c informacje o niektórych dzia aniach Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa m.in. o sprawniejszym, w stosunku do roku ubieg ego, rozliczaniu wniosków dotycz cych poszczególnych dzia a. Oko o 86% rolników, którzy w roku 2008 z o yli wnioski o p atno ci obszarowe oraz ONW otrzyma o ju swoje Spotkanie z ARiMR nale no ci. Zosta przyspieszony proces weryfikacji rozliczania wniosków i umów dot. modernizacji gospodarstw rolnych. Przewiduje si zako czenie tej analizy w terminie 5 30 kwietnia. dyrektor G uchowski wyja nia, i rolnicy, którzy podpisali umowy, otrzymaj p atno ci w terminie 3 miesi cy lub wcze niej. Agencja podaje termin ko cowy po to, by unikn biurokracji zwi zanej z ewentualnym wysy aniem kolejnych pism do rolników o przesuni ciu terminu p atno ci. Rolnicy, którzy maj ju faktury, a nie otrzymali p atno ci mog zg asza si do ARiMR w celu podpisania aneksu do umowy i przyspieszenia terminu otrzymania p atno ci. Aktualnie trwa nabór wniosków na dzia anie U atwianie startu m odym rolnikom. Wst pnie znane s ju terminy uruchomienia kolejnych naborów na inne dzia ania. Ich oficjalne og oszenie przez Prezesa ARiMR nast pi o 31 marca. Przyjmowanie wniosków na dzia anie Modernizacja gospodarstw rolnych przewidziane jest w terminie kwietnia. Wniosek mo na z o y listem poleconym, w Biurze Powiatowym lub bezpo rednio w Oddziale Regionalnym. Osobiste z o enie wniosku w Oddziale Regionalnym jest o tyle korzystne, e daje mo liwo sprawdzenia wniosku przez pracownika Agencji i naniesienia ewentualnych poprawek. Jest to wa ne poniewa liczy si kolejno wp ywania wniosków, a b dnie sporz dzone wnioski odk adane s na koniec kolejki. Dyrektor przypomnia, i rolnik, który w bie cym roku wykorzysta maksymaln kwot dofinansowania z dzia ania Modernizacja gospodarstw rolnych, do 2013 roku nie b dzie móg sk ada nowych wniosków na to dzia anie. DOKO CZENIE NA STR. IV

2 str. II ROLNIK MAZOWIECKI marzec kwiecie i 2009 CI G DALSZY ZE STR. I ecznym rolników kwestii, aby zmiana wielko ci sk adek KRUS powodowa a analogiczne zwi kszenie przysz ych wiadcze emerytalnych. Ma gorzaty Krasnod bskiej -Tomkiel, prezesa Urz du Ochrony Konkurencji i Konsumentów w celu zakomunikowania niepokoj cego rolników faktu, zawy ania cen artyku ów spo ywczych, wynikaj cych z nak adania mar y handlowej na towary. skierowa a pro b o informacj, czy tak wysoka mar- a mo e by stosowana i czy istnieje mo liwo kontroli lub ustalenia maksymalnego poziomu mar y handlowej. Krajowej Rady Izb Rolniczych w sprawach: a) podj cia dzia a w celu likwidacji 2 sztuk mogilników w miejscowo ci Kamion, gmina Puszcza Maria ska (przekazano równie do wiadomo- ci Ministerstwa rodowiska) b) rozszerzenia listy ro lin uprawnych o kukurydz, do których stosuje si dop aty do materia u siewnego kwalifikowanego, c) wyst pienia do Rzecznika Praw Obywatelskich o zdj cie wykazu rolników, którym przyznano p atno ci do gruntów rolnych lub p atno cukrow, a umieszczonych na stronie ARiMR wraz z adresem. W odpowiedzi z r. Mazowiecka Izba Rolnicza uzyska- a informacj, i Zarz d Krajowej Rady Izb Rolniczych zdecydowa o nie wyst powaniu do resortu rolnictwa w powy szej sprawie, poniewa obowi zek ten jest na o ony przez rozporz dzenie Komisji (WE) nr 259/2008 z dnia 18 marca 2008 r. ustanawiaj ce szczegó owe zasady stosowania rozporz dzenia Rady (WE) nr 1290/2005 w zakresie publikowania informacji na temat beneficjentów rodków pochodz cych z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) i Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Sprawozdanie z dzia alno ci Zarz du (EFRROW) na wszystkie kraje cz onkowskie. d) zmiany normy zu ycia paliwa rolniczego i przyj cia jej wg Instytutu Ekonomiki Rolniczej na poziomie 1261/ha UR, a tak e zwrotu podatku akcyzowego dokonanej wg wniosku o p atno ci obszarowe wyp acane w jednego gminie na adres i konto podane we wniosku o p atno- ci obszarowe. II. W okresie sprawozdawczym Zarz d Mazowieckiej Izby Rolniczej przekaza Stanowisko Walnego Zgromadzenia MIR (tre na stronie oraz w Poradniku Rolniczym nr 2 (108)/2009), w sprawie krytycznej sytuacji w rolnictwie do nast puj cych instytucji: Wojewódzkie Izby Rolnicze Dariusz Wojtasik prezes ARiMR Adam Struzik marsza ek Województwa Mazowieckiego Tomasz Nawrocki prezes ANR Jacek Koz owski wojewoda Mazowiecki Tadeusz K os G ówny Inspektor Ochrony Ro lin i Nasiennictwa Marek Sawicki minister rolnictwa i rozwoju wsi W adys aw ukasik prezes ARR Jerzy Krupa przewodnicz cy Komisji Rolnictwa i Terenów Wiejskich Sejmiku Województwa Mazowieckiego Jerzy Chró cikowski przewodnicz cy Senackiej Komisji Leszek Korzeniowski przewodnicz cy Sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Wiktor Szmulewicz prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych. Otrzymane informacje i odpowiedzi na wyst pienia r. otrzyma a informacj od Zarz du Wojewódzkiego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie, e zadania pn. Modernizacja opryskiwaczy polowych i sadowniczych niespe niaj cych parametrów sprawno ci technicznej i ochrony rodowiska oraz pn. Ochrona gleb zdegradowanych zakwaszeniem poprzez nawo enie wapnem pochodzenia naturalnego nie zosta y zakwalifikowane do dofinansowania w 2009 roku. Jednocze nie WFO igw poinformowa, i mo liwe jest uzyskanie dofinansowania na realizacj przedmiotowych przedsi wzi w drugiej po owie 2009 roku pod warunkiem posiadania przez Fundusz wolnych rodków finansowych. Od 1 lipca 2009 r. do 15 pa dziernika 2009 r. wszystkie wnioski (równie te, które nie zosta y zakwalifikowane do dofinansowania w 2009 r.) b d rozpatrywane wg kolejno ci z o enia kompletów dokumentów. Wniosek wraz z kompletn dokumentacj nale y z o- y w Biurze Terenowym Funduszu przed dat zako czenia zadania. otrzyma a r. odpowied Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na wyst pienie Krajowej Rady Izb Rolniczych dotycz ce wniosku IV Walnego Zgromadzenia MIR w sprawie wprowadzenia zmian dotycz cych finansowania Integrowanej Produkcji w Polsce, w której informuje m.in., i propozycja dotycz ca zmiany wysoko ci pomocy finansowej dla producentów rolnych, wytwarzaj cych produkty integrowanej produkcji, wi e si z konieczno ci zmiany zapisów w tre ci Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) na lata , co wi e si z notyfikacj ca ego programu Komisji Europejskiej. Zainteresowane pa stwo cz onkowskie musi wyst pi z propozycj zmian, a nast pnie by przygotowanym na przedstawienie wyczerpuj cych informacji w tym zakresie. Terminy zg aszania ewentualnych zmian do PROW s ci le okre lone w Rozporz dzeniu Komisji nr 1947/2006, ustanawiaj cym szczegó owe zasady stosowania rozporz dzenia Rady nr 1698/2005 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFFROW) i musz zosta oparte na szczegó owym uzasadnieniu. Ponadto, w pi mie zawarto informacj, i zgodnie z art. 13 ust. 4 projektu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiaj cej ramy wspólnotowego dzia- ania na rzecz zrównowa onego stosowania pestycydów, pa stwa cz onkowskie zosta y zobowi zane do zapewnienia, aby do 1 stycznia 2014 roku wszyscy profesjonalni u ytkownicy stosowali ogólne zasady integrowanej ochrony ro lin. Zapisy ww. dyrektywy nie wprowadzaj obowi zku stosowania przez producentów rolnych systemu certyfikacji, potwierdzaj cego prowadzenie integrowanej produkcji, co przeczy stwierdzeniu, ze brak certyfikatu uniemo liwi polskim producentom eksport produktów pochodzenia ro linnego na rynki unijne i rynek rosyjski. 17 lutego 2009 r. otrzyma a odpowied Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Ro lin i Nasiennictwa Dariusza Wiraszki, w sprawie przywrócenia dzia alno ci oddzia u WIORiN w Sierpcu, w której informuje, i po odbytych spotkaniach i przeprowadzonych rozmowach z wicewojewod mazowieckim zapad a decyzja o przywróceniu dzia- alno ci oddzia u. G ównym problemem w szybkiej realizacji tego zamierzenia sta o si drastyczne ograniczenie bud etu Wojewódzkiego Inspektoratu o 10%, tj. o kwot 1 mln 100 tys. z otych. Znalezienie tak ogromnych oszcz dno ci w wydatkach rzeczowych jest praktycznie niemo liwe. W zwi zku z powy szym nast pi o spotkanie w Urz dzie Wojewódzkim w celu omówienia niekorzystnych dla naszej Inspekcji decyzji finansowych. Kolejne i decyduj ce o strukturze Wojewódzkiego Inspektoratu spotkanie odby o si r. w Urz dzie Wojewódzkim. Na spotkaniu ostatecznie ustalono zasady funkcjonowania Inspekcji w roku marca 2009 r. Mazowiecka Izba Rolnicza otrzyma a odpowied Ma gorzaty Krasnod bskiej-tomkiel prezesa Urz du Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Odnosz c si do wskazanych problemów prezes Urz du poinformowa a, i Urz d Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie jest organem do spraw cen, natomiast ma mo liwo po redniego wp ywania na poziom stosowanych przez przedsi biorców cen jedynie w sytuacji, gdy sytuacja na rynku i dzia ania przedsi biorców s wynikiem zawarcia porozumienia ograniczaj cego konkurencj lub nadu ywania pozycji dominuj cej. W pi mie zawarto informacj, i przeprowadzane przez Urz d Ochrony Konkurencji i Konsumentów badania rynku, na którym dzia aj wielkopowierzchniowe sieci handlowe, nie wykaza y nieprawid owo ci w ich funkcjonowaniu oraz ich dzia ania nie s zakazane w rozumieniu ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. z 2007 r., Nr 5, poz. 331 ze zm.), który to jest aktem prawnym reguluj cym kwestie zwi zane z ochron konkurencji i konsumentów, nale cym do dziedziny prawa publicznego i ma na celu ochron interesu publicznego. Z punktu widzenia organu antymonopolowego, mo liwo swobodnego kszta towania ceny odsprzeda y towaru jest zjawiskiem pozytywnym i po danym, a wszelkie próby ich regulacji zgodnie z ustaw o ochronie konkurencji i konsumentów s niedozwolone. Spotkania, konferencje, seminaria okresie sprawozdawczym cz onkowie Zarz - W du uczestniczyli w: spotkaniu informacyjnym dla rolników w Klwowie, na którym zebrani mieli mo liwo zaprasza do siedziby Biura oraz do Oddzia³ów Rol nik Ma zo wiec ki Mie siêcz nik Ma zo wiec kiej Izby Rol ni czej. Uka zu je siê ra zem z ty go dni kiem Po rad nik Rol ni czy. Re da gu je Ze spó³ Mazowieckiej Izby Rolniczej i Po rad ni ka Rol ni cze go e-m ail: we so@mir.pl tel./fax (0 22) Telefon do re dak cji Po rad ni ka Rol ni cze go : (022) e-m ail: re dak cja@po rad nik.net.pl. ISSN Na k³ad 10 tys. egz.

3 marzec kwiecie 2009 ROLNIK MAZOWIECKI str. III Mazowieckiej Izby Rolniczej i bie cych dzia a stycze marzec 2009 rok zapoznania si z tematami z zakresu EM, TUW oraz likwidacji szkód owieckich, spotkaniu z dyrektorem WIO- RIN Dariuszem Wiraszk w sprawie: wycofanego z obrotu w handlu Mesurolu 500 FC, uruchomienia Internetowego Systemu Sygnalizacji Agrofagów oraz wznowienia dzia alno ci PIORiN w Sierpcu, zebraniu sprawozdawczo- -wyborczym Polskiego Zwi zku Producentów Ro lin Zbo owych w Ko skowoli, noworocznym spotkaniu zorganizowanym wspólnie przez Zwi zek Rolników Niemieckich (DBV) oraz Federacj Niemieckiego Przemys u Spo ywczego (BVE) w trakcie inauguracyjnego dnia Mi dzynarodowego Zielonego Tygodnia w Berlinie. W wydarzeniu udzia wzi li równie : Komisarz ds. Rolnictwa UE Mariann Fischer-Boel oraz ministrowie rolnictwa Niemiec i Holandii, panelu szkoleniowym, zorganizowanym przez Stanis awa Kacperczyka przewodnicz cego Rady Powiatowej w Zwoleniu. Spotkanie odby o si z udzia em Jerzego Kozi skiego, starosty powiatu zwole skiego. Indywidualne osoby i firmy otrzyma y dyplomy z podzi kowaniem za wspó prac ze Zwole sk Rad Powiatow, spotkaniu przedstawicieli hodowców drobiu z Sekretarzem Stanu Ministerstwa Kazimierzem Plocke oraz G ównym Lekarzem Weterynarii Januszem Zwi zkiem w siedzibie resortu rolnictwa w Warszawie. W rozmowach, ze strony rodowiska drobiarskiego uczestniczyli cz onkowie Polskiego Zwi zku Zrzesze Hodowców i Producentów Drobiu, posiedzeniu Komisji Rolnictwa i Terenów Wiejskich Sejmiku Województwa Mazowieckiego, na którym by rozpatrywany projekt uchwa y Sejmiku w sprawie wyra enia zgody na nieodp atne przej cie akcji Warszawskiego Rolno-Spo- ywczego Rynku Hurtowego S.A. od Skarbu Pa stwa przez Samorz d Województwa Mazowieckiego, posiedzeniach sesji Rady Gmin spotkaniu ministra rolnictwa i rozwoju wsi Marka Sawickiego z producentami i dystrybutorami rodków ochrony ro lin oraz przedstawicielami organizacji rolniczych takich jak departament Hodowli i Ochrony Ro lin, G ównego Inspektorat Ochrony Ro lin i Nasiennictwa. Spotkanie po wi cone by o sytuacji na rynku rodków ochrony ro lin. Przedstawiciele organizacji rolniczych zwrócili uwag na zbyt ma y asortyment dost pnych rodków ochrony ro lin oraz wysokie ceny, które rolnicy zmuszeni s p aci za rodki ochrony ro lin. Zaapelowano do ministra o przyspieszenie i skrócenie terminów rejestracji. Minister ustosunkowuj c si do zg aszanych przez uczestników postulatów poinformowa, e zostan podj te dzia ania maj ce na celu usprawnienie rejestracji rodków ochrony ro lin, posiedzeniu Spo ecznej Rady Zatrudnienia w Modliszewicach, spotkaniu w Senacie dotycz cym przysz o ci Doradztwa Rolniczego, szkoleniach z zakresu PROW , zasad cross-compliance, konferencji dla rolników, wspó organizowanej przez Mazowieck Izb Rolnicz i firm Marketing House z Krakowa, na której rolnicy mieli okazj zapozna si z nowoczesnymi rozwi zaniami budowlanymi dla rolnictwa i wsi, prezentowanymi przez ró ne firmy, spotkaniu zorganizowanym w szkole rolniczej w So sku, na którym go ci Artur awniczak, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Spotkanie z rolnikami poprzedzone by o spotkaniem z m odzie. G ównymi tematami by a m.in. aktualna sytuacja w rolnictwie, zagadnienia z zakresu ubezpiecze spo- ecznych rolników, szkoleniach tematycznych z zakresu uprawy kukurydzy, temat GMO w rolnictwie, wapnowania gleb, ekonomicznych aspektów op acalno ci w rolnictwie, kalkulacje op acalno ci, spotkaniu dyrektorów i ksi gowych wszystkich izb rolniczych z Zarz dem Krajowej Rady Izb Rolniczych, które odby o si w Centrum szkoleniowo-konferencyjnym Platon w Warszawie w dniu 2 3 lutego br. Zebrani mieli okazj wymieni si do wiadczeniami w realizacji zada statutowych Izb. Obecno na spotkaniu bieg ego rewidenta umo liwi a wyja nienie wielu spraw zwi zanych z ksi gowo ci prowadzon przez izby rolnicze. W spotkaniu uczestniczy równie Artur awniczak, podsekretarz stanu w Ministerstwie. posiedzeniu Prezydium Copa w Brukseli. Zgodnie z zaplanowanym programem obrad, pierwszy dzie po wi cony zosta na debat z ministrem rolnictwa Republiki Czeskiej Peterem Gandalovic em, który omówi priorytety sprawowanej obecnie Prezydencji Czeskiej w Unii Europejskiej dla sektora rolnego, 16 marca 2009 r. w siedzibie Centrum Doradztwa Rolniczego Oddzia w Radomiu w debacie mleczarskiej, zorganizowanej przez Regionalny Zwi zek Hodowców Byd a w Radomiu oraz Mazowieck Izb Rolnicz, 11 marca 2009 r. na zaproszenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi Marka Sawickiego w spotkaniu przedstawicieli zwi zków bran owych i samorz du rolniczego dotycz cym aktualnej sytuacji w rolnictwie. Zarz d MIR zwróci uwag na problemy zwi zane z nowelizacj ustawy o KRUS, ponadto poruszone zosta y problemy dotycz ce: a) otrzymania p atno ci do owoców mi kkich za 2008 r., b) ustalenia warto ci wspó czynnika DJP dla M odego rolnika w kontek cie ubiegania si o p atno ci zwierz ce, c) trudno ci z otrzymaniem p atno ci obszarowych za 2008 r., marca 2009 r. w siedzibie MODR Po wi tne w P o sku w spotkaniu Zarz dów, delegatów do KRIR oraz dyrektorów wszystkich Izb Rolniczych. W spotkaniu tym uczestniczy ponadto minister rolnictwa i rozwoju wsi Marek Sawicki, który przedstawi zebranym szczegó ow ocen sytuacji w rolnictwie, w tym na poszczególnych rynkach rolnych. Minister omówi równie etapy realizacji PROW na lata , jak równie zaapelowa do uczestników spotkania o wsparcie dzia a na arenie mi dzynarodowej w sprawie przysz o- ci Wspólnej Polityki Rolnej. W ród zaproszonych go ci znale li si tak e podsekretarz stanu w MRiRW Artur awniczak, minister w Kancelarii Prezydenta RP Jan Krzysztof Ardanowski oraz prezesi agencji dzia aj cych w obszarze rolnictwa, w posiedzeniach Rad Powiatowych MIR, w szkoleniach PROW marca Wiktor Szmulewicz, prezes MIR, uczestniczy w uroczysto ci podsumowania II edycji Konkursu o Laur Marsza ka Województwa Mazowieckiego dla mazowieckich producentów ywno ci za najlepszy produkt roku. Zarz d uczestniczy w posiedzeniach rad powiatowych Na bie co opiniuje przesy ane z Krajowej Rady Izb Rolniczych projekty ustaw i rozporz dze dotycz ce rolnictwa, rozwoju wsi i rynków rolnych. W okresie sprawozdawczym opiniowano: projekt rozporz dzenia Rady Ministrów, zmieniaj cy rozporz dzenie w sprawie szczegó owych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na wspieranie przedsi wzi rolno rodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierz t, obj tej Planem Rozwoju Obszarów Wiejskich, sprzeda nieruchomo ci rolnej zabudowanej, stanowi cej obiekt stawowy po o onej w obr bie 0025 Zatory, gmina Zatory, powiat pu tuski, w sprawie plonów reprezentatywnych ro lin energetycznych w 2009 roku, w sprawie szczegó owych wymaga weterynaryjnych maj cych zastosowanie do nasienia byd a, zmieniaj cy Rozporz dzenie w sprawie zmiany warunków wynagradzania za prac i przyznawania innych wiadcze pracownikom jednostek doradztwa rolniczego, w sprawie ustalenia i wysoko ci op at za czynno ci wykonywane przez Inspekcj Weterynaryjn, sposobu i miejsca pobierania tych op at oraz sposobu przekazywania informacji w tym zakresie Komisji Europejskiej, Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie warunków i wysoko ci wynagrodzenia za wykonywane czynno- ci przez lekarzy weterynarii i inne osoby wyznaczone przez Powiatowego Lekarza Weterynarii, projekt rozporz dzenia w sprawie szczegó owych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach dzia- ania Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych ni rolne, obj tego PROW na lata , projekt ustawy Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o zmianie ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierz t, rozporz dzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniaj ce rozporz dzenie w sprawie minimalnych norm z dnia 12 marca 2007 roku, w sprawie liczby punktów, jakie przypisuje si stwierdzonej niezgodno ci oraz drobnej niezgodno ci, a tak- e procentowej wielko ci zmniejszenia p atno ci bezpo redniej, p atno ci cukrowej lub p atno ci do pomidorów, projekt rozporz dzenia MRiRW w sprawie szczegó owych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach dzia ania Program rolno rodowiskowy obj tego PROW , w sprawie szczegó owych warunków przyznawania pomocy finansowej wst pnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji uj tych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, projekt zmiany ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierz t, projekt rozporz dzenia w sprawie warto ci klimatycznych bilansu wodnego dla poszczególnych gatunków ro lin uprawnych i gleb, pozytywnie zaopiniowano wniosek starosty p ockiego w sprawie aneksów do umów dzier awy obwodów owieckich nr 261, 262, 285, 286, 300, 339, pozytywnie zaopiniowano wniosek starosty przysuskiego o wszcz ciu post powania administracyjnego w sprawie wydzier awienia obwodu owieckiego nr 557 na terenie powiatu przysuskiego. Ponadto na bie co sporz dza opinie dla marsza ka województwa mazowieckiego w sprawie zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le nych na cele nierolnicze i niele ne; Agencji Nieruchomo ci Rolnych: 1) w sprawie zainteresowania zakupem gruntów rolnych przez miejscowych rolników, sprzedawanych przez osoby fizyczne, a do których ANR ma prawo pierwokupu, 2) w sprawie sprzeda y w drodze bezprzetargowej gruntów dzier awionych spadkobiercom by ych w a cicieli lub aktualnym dzier awcom. Raz w tygodniu przekazywane s informacje cenowe, uzyskiwane od cz onków Rad Powiatowych MIR i cz onków Izby, do Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej.

4 str. IV ROLNIK MAZOWIECKI marzec kwiecie i 2009 DOKOÑCZENIE ZE STR. I Wywi za a si dyskusja. Cz onek Zarz du MIR Tadeusz Szyma czak poruszy problem braku rodków na dzia anie Renty strukturalne oraz zapyta o mo liwo przeniesienia rodków na to dzia- anie z innych obszarów PROW Dyrektor Mazowieckiego Oddzia u Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa odpowiedzia, i ARiMR jest jedynie jednostk wykonawcz, natomiast decyzj o udzieleniu zgody na przeniesienie rodków wydaje Komisja Europejska. Wnioski w sprawie umo liwienia przeniesienia rodków pomi dzy dzia aniami PROW by y sk adane, ale spotka y si z decyzj negatywn ze strony Komisji. Póki co, rozmowy z Komisj Europejsk w sprawie rozwi zania tego problemu nadal trwaj, a termin naboru wniosków na Renty strukturalne w roku 2009 stoi pod znakiem zapytania. Jan Skup z Oddzia u Doradztwa Rolniczego w Siedlcach odniós si do wypowiedzi Tadeusza G uchowskiego na temat sk adania b dnie wype nionych wniosków opracowywanych odp atnie przez inne firmy. Jego zdaniem, Mazowiecki O rodek Doradztwa Rolniczego, jak i izba rolnicza dysponuj profesjonaln kadr. Atutem Oddzia ów Doradztwa Rolniczego i Izb jest równie prowadzenie sprawy do ko ca, w odró nieniu od niektórych firm prywatnych, które czasem nagle znikaj z rynku nie ponosz c konsekwencji b dnego opracowania wniosku. System wzajemnej zgodno ci Wa nym tematem by o równie omówienie nowego rozporz dzenia unijnego reguluj cego Zasady Wzajemnej Zgodno ci (cross-compliance). Przybli y a go El bieta Walluch. Wyja ni a znaczenie poj cia SMR, czyli podstawowych wymogów w zakresie gospodarowania, które dotycz ochrony rodowiska oraz zdrowia Spotkanie z ARiMR publicznego i zdrowotno ci ro lin oraz omówi a podstawowe definicje w systemie wzajemnej zgodno ci, czyli mi dzy innymi: powtarzalno niezgodno wykryta kolejny raz, zasi g obszar wyst powania tej niezgodno ci, dotkliwo i trwa o. Trzy ostatnie poj cia b d okre lali inspektorzy terenowi podczas kontroli w gospodarstwach. Wdra anie systemu wzajemnej zgodno ci odbywa si w trzech etapach. I etap obowi zuje od 1 stycznia 2009 r. i dotyczy ochrony rodowiska naturalnego i identyfikacji zwierz t. II etap b dzie obowi zywa od 1 stycznie 2011 roku i obejmowa b dzie: zdrowie publiczne, zdrowie zwierz t i zg aszanie chorób oraz zdrowotno ro lin. III etap wejdzie w ycie od 1 stycznia 2013 roku i b dzie obejmowa dobrostan zwierz t. Kontrole dot. spe niania wymogów wzajemnej zgodno ci w zakresie rodowiska naturalnego b d przeprowadzali pracownicy Oddzia ów Regionalnych ARiMR, natomiast kontrole identyfikacji i rejestracji zwierz t b dzie przeprowadza a Inspekcja Weterynaryjna powiatowy lekarz weterynarii. Obowi zek spe niania wszystkich wymogów i norm b dzie obowi zywa rolników korzystaj cych z p atno ci bezpo rednich, uzupe niaj cych, cukrowych i p atno- ci do pomidorów, a tak e PROW Kontrole b d obejmowa y 1% gospodarstw korzystaj cych z tego rodzaju p atno- ci i podzielone b d na trzy okresy: wiosna, lato, jesie zima. Je eli kontrola stwierdzi zaniedbanie, mo e na o y na rolnika sankcj w postaci obni ki p atno ci o 3% z mo liwo ci zmniejszenia do 1% lub zwi kszenia do 5%. Gospodarstwa, w których wykryto niezgodno automatycznie b d kontrolowane w nast pnym roku. W przypadku wyst pienia powtarzalno ci niezgodno ci, maksymalny poziom obni ki p atno ci nie mo e przekroczy 15%. W przypadku przekroczenia obni ki ponad 15%, rolnik otrzyma informacj o zagro eniu celowo ci i je li rolnik nie usunie niezgodno ci zostanie stwierdzona celowo skutkuj ca obni eniem p atno ci od 15% do 100%. Mo na odst pi od stosowania sankcji, w przypadku gdy jej wysoko b dzie stanowi a sum mniejsz ni 100 euro lub wyst pi drobna niezgodno i ograniczy si do upomnienia rolnika na pi mie o konieczno ci naprawy niezgodno ci w wyznaczonym terminie. W przypadku niezastosowania si rolnika, sankcje ww. b d stosowane. El bieta Walluch przypomnia- a, i rolnik, który nie zgadza si z wynikami kontroli ma prawo odwo- ania si. Wnioski o p atno ci bezpo rednie na rok 2009 El bieta Walluch przeprowadzi- a szkolenie dotycz ce wype niania wniosków o p atno ci bezpo rednie na 2009 rok. Poinformowa a, e Agencja wys a a do wszystkich rolników, którzy ubiegali si o p atno ci w roku ubieg ym wnioski spersonalizowane wraz z za cznikami graficznymi. B d je musieli jedynie zweryfikowa pod k tem zaznaczenia stanu bie cego. Natomiast rolnicy, którzy wyst puj po raz pierwszy o przyznanie takich p atno ci, mog uzyska formularz wniosku w biurze powiatowym b d pobra taki formularz ze strony internetowej Agencji. Na jednym formularzu wniosku rolnicy mog ubiega si w tym roku o nast puj ce rodzaje p atno ci: jednolit p atno obszarow (JPO), krajowe uzupe niaj ce p atno ci obszarowe (UPO), w tym: p atno do grupy upraw podstawowych, p atno do powierzchni uprawy chmielu, zadeklarowanej przez rolnika we wniosku o przyznanie p atno ci do gruntów rolnych na dany rok, p atno do powierzchni uprawy chmielu, do której rolnikowi przyznano p atno uzupe niaj c do powierzchni uprawy chmielu za 2006 rok, p atno do powierzchni ro lin przeznaczonych na pasz, uprawianych na trwa ych u ytkach zielonych (p atno ci zwierz ce), p atno do upraw ro lin energetycznych, oddzieln p atno z tytu u owoców i warzyw (p atno do pomidorów), przej ciowe p atno ci z tytu u owoców mi kkich, p atno cukrow, pomoc do rzepaku, pomoc finansow z tytu u wspierania gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (dop aty ONW). Zwróci a uwag na konieczno zaznaczenia p odozmianu na deklarowanych dzia kach rolnych. Poda a do wiadomo ci, e w roku 2009 nie ma mo liwo- ci wyboru formy z o enia wniosku poniewa w poprzednim roku oko o 98% rolników zadeklarowa- o si do z o enia wniosku w formie papierowej. Wnioski o przyznanie p atno ci na rok 2009, rolnicy mog sk ada w biurach powiatowych ARiMR, w a ciwych ze wzgl du na miejsce zamieszkania lub siedzib wnioskodawcy oraz za po rednictwem poczty, w terminie od dnia 16 marca do dnia 15 maja 2009 r. Dopuszczalne jest z o enie wniosku w terminie 25 dni kalendarzowych po tym terminie, czyli do dnia 9 czerwca 2009 r. Jednak- e za ka dy dzie roboczy opó nienia nale na rolnikowi p atno b dzie pomniejszana o 1% za ka dy dzie roboczy opó nienia. Pani Walluch poda a adres strony internetowej ARiMR (www. arimr.gov.pl), na której rolnicy znajd szczegó owe informacje nt. wymaganych dokumentów, które nale y z o y wraz z wnioskiem o przyznanie p atno ci, a tak e instrukcje i podstawy prawne odno nie p atno ci bezpo rednich. Krzysztof Todorski Biuro MIR Oddzia Warszwa Urz d Marsza kowski Województwa Mazowieckiego rozpocz 4 marca br. w Warszawie cykl spotka pod nazw Przetwarzanie w asnych surowców w gospodarstwach rolnych Mazowsza, które maj upowszechni wiedz rolników, bezpo- rednio lub poprzez instytucje zwi zane z rolnictwem, na temat przetwórstwa i sprzeda y bezpo redniej artyku ów rolno-spo ywczych. Zdaniem samorz du województwa, które przedstawi zast pca dyrektora Departamentu Rolnictwa i Modernizacji Obszarów Wiejskich Kazimierz Por bski, istnieje du e zapotrzebowanie na produkty regionalne lub przygotowywane wed ug tradycyjnych receptur, zw aszcza je li wytworzono je z surowców ekologicznych. Trudna sytuacja finansowa wielu gospodarstw, zw aszcza o niewielkiej produkcji towarowej, powinna sk ania do jej uszlachetniania poprzez przetwórstwo bezpo rednio w gospodarstwie. Przetwory z gospodarstwa Na spotkanie zaproszono nie tylko prelegentów i s uchaczy, lecz równie producentów i przetwórców zarazem, aby mogli podzieli si swymi dotychczasowymi do wiadczeniami, pochwali osi gni ciami oraz po ali na trudy przekonywania kontrolerów z inspekcji weterynaryjnej i sanitarnej. Przybyli producenci w dlin, wyrobów mleczarskich, miodu, przetworów zbo owych oraz owocowych i warzywnych. Wielu z nich serwuje swe przetwory w kwaterach agroturystycznych a szeptana reklama jest najlepszym rodkiem promocji, przynajmniej na pocz tku dzia alno- ci. Izabella Byszewska ze Spo ecznego Instytutu Ekologicznego przedstawi a szerok gam surowców wykorzystywanych dotychczas do wytwarzania produktów lokalnych i tradycyjnych. S to owoce: liwka w gierka, wi nia odro lowa, truskawki; zbo a i warzywa takie jak: orkisz, lnianka, fasola, gryka, dynia, kapusta, chrzan; mleko i mi so z lokalnych ras zwierz t gospodarskich (byd o polskie czerwone, winie z otnickie i pu awskie, g si pomorskie, owce) oraz miody produkowane z lokalnych po ytków. Wa n grup surowców s równie po ytki z ro lin le nych i dziko rosn cych: ró a pomorska, urawina, tarnina, grzyby, ja owiec i in. Pani Byszewska podkre li a dobr lokalizacj naszego województwa dla tego typu dzia alno ci, poniewa zarówno ch onny i zasobny rynek warszawski jak i mieszka cy wsi nieposiadaj cy gospodarstw rolnych i letnicy s liczn grup klientów, za takie smako yki jak sójki mazowieckie, fafermuchy, piwo kozicowe, obwarzanki odrzywolskie czy kie basa ja owcowa znajd nabywców za godziw cen. Kolejni prelegenci, Mieczys aw Obiedzi ski z Biura Us ug Zarz dzania i Magdalena Bartosi ska z MRiRW przedstawili rozbudowany system prawny s u cy bezpiecze stwu ywno- ci. Rolnicy przetwarzaj cy ywno w gospodarstwie maj pewne przywileje pod warunkiem, e wielko produkcji nie przekracza okre lonych ram. Aby legalnie prowadzi sprzeda bezpo- redni lub dzia alno marginaln, ograniczon lub lokaln, nale y dope ni obowi zku zg oszenia powiatowemu lekarzowi weterynarii zakresu i wielko- ci produkcji oraz rodzaju produktów oraz liczy si z kontrol PIWet (w przypadku produktów pochodzenia zwierz cego) lub PISan pozosta ych produktów. Sprzeda bezpo rednia dotyczy produktów w asnych, nieprzetworzonych lub ma o przetworzonych (mleko, mietana, jaja, tuszki drobiu), natomiast dzia alno marginalna, ograniczona i lokalna odnosi si do przetworów (sery, w dliny) uzyskanych z surowców w asnych lub dostawców w sprzeda y bezpo redniej. Zawi o ci prawne nie by y w stanie przeszkodzi w rozpocz ciu dzia alno ci przyby- ym na konferencj przetwórcom, chocia nie by o to atwe. W toku dyskusji okaza o si, e sposobem na zalegalizowanie tradycyjnych metod produkcji, niedopuszczalnych w du ych zak adach, mo e by w a ciwe uzasadnienie, prezentowane i zatwierdzane na wysokich szczeblach decyzyjnych przez grupy przetwórców, albowiem indywidualnie, oko w oko z kontrolerem rolnik ma szanse niewielkie. Notowa Z. Getler

5 marzec-kwiecie 2009 ROLNIK MAZOWIECKI str. V Posiedzenia Rad Powiatowych MIR ODDZIA RADOM Powiat Przysucha W drugim dniu spotkania uczestniczy Wiktor Szmulewicz, prezes MIR i KRIR. Na zdj ciu ze Stanis awem Patrzycznym, przewodnicz cym Rady Powiatowej MIR w Przysusze i Janem Kowalczykiem, cz onkiem Zarz du MIR lutego 2009 r. w lokalu OSP w 26Klwowie odby o si otwarte posiedzenie Rady Powiatowej MIR w Przysusze, kierowane przez jej przewodnicz cego Stanis awa Patrzycznego. Bie c informacj o aktualnych i planowanych formach wspierania producentów z funduszy unijnych poprzez Agencj Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa przedstawili pracownicy Biura Powiatowego ARiMR w Przysusze. Informacj o dzia alno ci Zarz du Mazowieckiej Izby Rolniczej w ostatnim okresie z o y jego cz onek Jan Kowalczyk. W dalszej cz - ci dwudniowego spotkania odby o si szkolenie na temat Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata , które zgromadzi o ponad 100 osób z gmin powiatu przysuskiego. Uczestnicy szkolenia, w znacznej cz ci m odzi rolnicy, wys uchali obszernych wyk adów na temat wszystkich dzia a przewidzianych w PROW, a tak e otrzymali materia y informacyjne. W drugim dniu, na zaproszenie przewodnicz cego Rady Stanis awa Patrzycznego, zebranych odwiedzi prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych oraz Mazowieckiej Izby Rolniczej Wiktor Szmulewicz. Znakomity go przekaza oczekuj cym s uchaczom szerok gam najnowszych informacji dotycz cych wsi i rolnictwa. Na wst pie potwierdzi odczucia obecnych, e pog biaj cy si kryzys ekonomiczny nie omin wsi, która odczuwa go od roku, a przejawia si g ównie w spadku cen na produkty rolne z jednoczesnym wzrostem cen wszelkich rodków produkcji. W ród nielicznych pozytywnych jaskó ek wymieni niez i rosn ca cen zbó, a to dzi ki rosn cej cenie euro. S abe zbiory zbó w Ameryce Po udniowej dodatkowo mog spowodowa ich dalsze wzrosty. Niedobór mleka nie powoduje oczekiwanych cen, gdy zak ady skupuj ce odrabiaj straty poniesione w minionym roku. Wprowadzone dop aty do wyeksportowanego mleka w proszku nie spowodowa y jeszcze odczuwalnych efektów. Wobec pojawiaj cej si w mediach antyreklamy mówi cej o absurdalnej szkodliwo ci mleka w ywieniu ludzi, zapowiedziany fundusz promocji polskiej ywno ci staje si bardzo potrzebny. Z powodu spadaj cych cen na trzod chlewn producenci zaniechali jej hodowli, a tak g boki spadek pog owia nie notowany by w kraju od 25 lat. W konsekwencji, przy przyzwoicie rosn cej cenie skupu, brakuje surowca, a odbudowa pog owia mo e potrwa d u ej. W obliczu potrzeb inwestycyjnych ze zwrotem cz ci nak adów przewidzianych w og aszanych naborach na dzia ania w ramach PROW, rolnicy inwestuj cy maj k opoty finansowe, a cz z nich rezygnuje z realizacji wniosków inwestycyjnych z o onych jesieni 2007 r. Rosn ca warto euro powoduje wzrost cen m.in. maszyn nawet o 30%, a cena ziemi te ma tendencje wzrostowe. Prezes zach ca zebranych do korzystania z preferencyjnych kredytów, które bywaj atwiejsze a funkcjonuj ostatni ju rok. Je eli chodzi o doradztwo pa stwowe MODR uwa a, e cho ustawa o reorganizacji doradztwa i przeniesieniu go do urz dów marsza kowskich od o ona zosta- a do przysz ego roku, rolnicy powinni mie nadzór nad t instytucj. Innym wa nym tematem jest udzia bud etu unijnego w dop atach do rolnictwa przekazywany w walucie unijnej przeliczany na walut polsk wed ug kursu z 30 wrze nia ubieg ego roku. Spowodowa o to, e na konta rolników wp ynie oko o 700 mln z mniej ni to wynika oby z aktualnego przelicznika. Krajowa Rada Izb Rolniczych zabiega b dzie o wyp at nale nych kwot w euro. Nast pnie go odpowiada na szereg zadawanych pyta, a tak e przyj zaproszenie na tegoroczne wi to Papryki w Potworowie, sztandarow imprez szkoleniowo-popularyzacyjn tego regionu. K. Domagalski Biuro MIR Oddzia Radom Powiat Kozienice marca 2009 r. w sali konferen- Starostwa Powiatowego w 18cyjnej Kozienicach odby o si posiedzenie Rady Powiatowej MIR, które prowadzi jej przewodnicz cy Roman B k. Kierownik Biura Powiatowego ARiMR Kazimierz Marchewka zapozna z dobrym zaawansowaniem dop at obszarowych oraz z tytu u u ytkowania gruntów o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW). Zakomunikowa planowany nabór wniosków na poszczególne dzia ania przewidziane w PROW Kierownik biura zapowiedzia radykaln popraw warunków socjalnych oraz parkowania pojazdów dla rolników przyje d aj cych do Agencji. W drugiej cz ci, z inicjatywy Rady Powiatowej MIR, odby o si wspólne posiedzenie z przedstawicielami kó owieckich, urz dów gminnych oraz nadle nictw z terenu powiatu kozienickiego. Posiedzenie, któremu przewodniczy starosta kozienicki Janusz St pór oraz przewodnicz cy RP MIR Roman B k po wiecone by o gospodarce owieckiej ze szczególnym uwzgl dnieniem likwidacji szkód owieckich. Przewodnicz cy B k na wst pie uzna, e wi kszo kó owieckich dobrze wspó pracuje z rolnikami, a wyst puj ce straty w zbiorach stara si zrekompensowa. Jednak wzrastaj ca ilo dotkliwych szkód, zw aszcza w kukurydzy i na kach, tak e na kach ekstensywnych w ramach realizowanych pakietów rolno rodowiskowych mo e generowa sytuacje sporne. Grzegorz Tyniecki z Chinowa gm. Kozienice podkre li niesolidno i opiesza o ko a dzier awi cego teren, w którym zamieszkuje przedstawiciele tego ko a nie przybyli na zaproszenie Starosty. Zbigniew Wdowiak reprezentuj cy w Radzie gmin Garbatka poinformowa, e ko o dzier awi ce teren wsi Molendy zdecydowanie zani a naliczane kwoty odszkodowania co powoduje, e zmuszony jest uczestniczy w mediacjach, a tak e wspiera poszkodowanych rolników kalkulacjami kosztów renowacji ki, które sporz dza Biuro MIR w Radomiu zgodnie z metodyk zamieszczon w owcu Polskim. Obecni my liwi przyznali, e wzrasta stan dzików co spowodowane jest wczesnym ich dojrzewaniem, a du a ilo larw chrab szcza i rolnicy powoduje eskalacj szkód na kach, a tak e na plantacjach smakowitej kukurydzy, której area znacz co wzrasta. Jest to równie ekonomiczny problem dla my liwych i w zwi zku z tym, szanuj c rolników zabiegaj o wspó prac w dziedzinie profilaktyki: udost pnianiu miejsca pod ambon, wykonywaniu poletek zaporowych, zakupie ogrodzenia elektrycznego, stosowaniu repelentów zapachowych itp. Zdaniem nadle niczego Nadle nictwa Zwole Zbigniewa Jamróza, roczny plan owiecki po zaopiniowaniu przez wójtów, zatwierdza nadle niczy, zgodnie z przepisami ustawy Prawo owieckie. Zwi kszenie planowanego odstrza u mo e mie miejsce na umotywowany wniosek ko a owieckiego. Wszyscy obecni wskazywali problem wa saj cych si psów i kotów, wyra aj c nadziej, e my liwi mog tu pomóc, zw aszcza e ustawowo odpowiedzialne gminy za wy apywanie bezpa skich psów wyp acaj z bud etów rosn ce kwoty (Sieciechów 407 z od sztuki, Magnuszew 5 tys. z w ci gu roku). My liwi wyrazili powa ne obawy co do skuteczno ci odstrza u w zwi zku z licznymi medialnymi przyk adami postawy lobby ekologiczno-kynologicznego. owczy radomski, Wojciech Szyma ski potwierdzi, e prezentowana tu problematyka jest typowa dla Radomskiego Okr gu PZ i generalnie likwidacja szkód nie stanowi problemu, gdy w ci gu roku wyst pi o 5 sporów i jedno post powanie s dowe. Na zako czenie starosta wyrazi gotowo uczestniczenia w mediacjach je li w wypadku niedogadania si stron, zasz aby taka potrzeba. Przewodnicz cy Roman B k podsumowuj c spotkanie, potwierdzi jego celowo Spotkanie pozwoli o wzajemnie pozna si, wyrazi pogl dy wobec narastaj cej skali szkód owieckich i konieczno ci dobrej wspó pracy, a tak e potwierdzi potrzeb zorganizowania dla zainteresowanych stron szkolenia na temat prawid owego szacowania szkód. K. Domagalski Biuro MIR Oddzia Radom ODDZIA OSTRO KA Powiat Ostro ka lutego 2009 r. w Przasnyszu odby- 25 o si posiedzenie Rady Powiatowej MIR z powiatu przasnyskiego, w którym uczestniczyli: cz onek zarz du MIR Tadeusz Szyma czak, przedstawiciel firmy Lhoist Polska Ryszarda Kulpa oraz Zofia Wódkiewicz, kierownik PZD MODR w Przasnyszu. Tematyka posiedzenia dotyczy a kompleksowej uprawy kukurydzy na ziarno i kiszonk oraz sporz dzanie kiszonek i sianokiszonek z dodatkiem inokulantów (bakterii). Omówiona zosta a równie aktualna sytuacja na rynku produktów rolnych oraz sprawy bie ce w Mazowieckiej Izbie Rolniczej. DOKOÑCZENIE NA STR. VI-VIII

6 str. VI ROLNIK MAZOWIECKI marzec-kwiecie i 2009 CI G DALSZY ZE STR. V Kompleksow upraw kukurydzy na ziarno i kiszonk oraz sporz dzanie kiszonek i sianokiszonek z dodatkiem inokulantów (bakterii) przedstawi Tadeusz Szyma czak. Omówi najnowsz technologi i agrotechnik uprawy kukurydzy. W swoim wyk adzie zwi zanym z upraw kukurydzy zwróci uwag na takie zagadnienia jak: odpowiedni dobór odmian nasion kukurydzy, znaczenie biotechnologii w uprawie kukurydzy, nawo enie, zwalczanie chwastów w uprawie i ochrona przed szkodnikami oraz znaczenie prawid owego doboru maszyn i narz dzi w uprawie kukurydzy. Przedstawiaj c tematyk sporz dzania kiszonek i sianokiszonek z dodatkiem inokulantów wyja ni fakt, e istotnym czynnikiem wp ywaj cym na wydajno krów mlecznych w ywieniu jest standardowe (w glany i tlenki) nawozy wapniowe specjalne (kruszone) inne z Ca i/lub Mg Referuj c zwróci uwag na zalety stosowania wapna nawozowego: popraw odczynu gleby w krótkim czasie po zastosowaniu, zwi kszenie stopnia wykorzystania nawozów mineralnych (fosfor, azot) do 30%, polepszenie struktury i aktywno ci mikrobiologicznej gleby, neutralizacj toksycznego glinu i innych metali ci kich, dostarczenie niezb dnego wapnia (Ca) do budowy komórek ro linnych, przyspieszenie szybko ci rozk adu resztek organicznych, u atwienie uprawy gleby, hamowanie procesu degradacji rodowiska glebowego w wyniku zakwaszenia, zwi kszenie urodzajno ci przy ni - towych inspektoratów weterynarii oraz starostw powiatowych. W cz ci informacyjnej spotka, przedstawiciele ARR omawiali kwotowanie produkcji mleka oraz inne dzia ania realizowane przez Agencj : dop aty do kwalifikowanego materia u siewnego, Szklanka mleka, Krajowy Program Restrukturyzacji Przemys u Cukrowniczego. Pracownicy ARR przypomnieli, e uleg zwi kszeniu do 7500 euro limit pomocy do de minimis w rolnictwie, któ- ry mo e by wykorzystany przy dop atach do materia u siewnego. Poinformowali równie, e w bie cym roku nie jest przewidziana dop ata do kukurydzy w ramach tego dzia ania. Przedstawiciele ANR omawiali zasady zakupu i dzier awy ziemi z zasobów Agencji. Zapoznawali tak e rolników z ofert nieruchomo ci przeznaczonych do sprzeda y w formie przetargów. Nale y zaznaczy, e w powiatach: ciechanowskim, m awskim, p o skim, pu tuskim oraz uromi skim Agencja Powi zanie p atno ci z Zasad Wzajemnej Zgodno ci (cross-compliance) w ocenie rolników, powinno wi za si z rozwi zaniem z problemu braku w terenie podmiotów gospodarczych gwarantuj cych zgodne z prawem zagospodarowanie zu ytych olejów, smarów, folii Brak takich firm uniemo liwia b dzie rolnikom wywi zanie si z na o onego obowi zku przekazywania powy szych odpadów uprawnionym firmom, co skutkowa- o b dzie stwierdzeniem przez kontroluj cych naruszeniem Zasad Wzajemnej Zgodno ci w obszarze rodowisko a w konsekwencji obni- eniem p atno ci bezpo rednich Du o emocji w ród cz onków rad wywo- a y równie nw. projekty rozporz dze MRiRW: w sprawie sposobu ustalania i wysoko ci op at za czynno ci wykonywane przez Inspekcj Weterynaryjn, sposób i miejsce pobierania tych op at oraz sposobu przekazywania informacji w tym zakresie Komisji Europejskiej, Posiedzenia Rad Powiatowych jako pasz. Rolnicy maj do dyspozycji bardzo szeroki asortyment surowców do produkcji kiszonek. Na proces zakiszania sk ada si : stworzenie rodowiska wolnego od tlenu, wzrost bakterii kwasu mlekowego, zamiana cukrów na kwasy mlekowe przy równoczesnym spadku ph oraz powstrzymanie rozwoju niepo danych organizmów. Jednym z niepo danych procesów zachodz cych podczas kiszenia jest spadek ph w kiszonce. Mo na go ograniczy poprzez zwi kszenie zawarto ci suchej masy w plonie. Koncentracj cukrów w kiszonce rolnik dokona mo e poprzez odpowiedni dobór rodzaju plonu, koszenia przy odpowiedniej dojrza o ci plonu oraz poprzez wi dni cie. Wi dni cie to proces powszechnie stosowany, powoduje, koncentracje cukrów, ni sze straty sk adników pokarmowych, wy sza g sto suchej masy. Stosowanie preparatów do kiszenia wi e si zwykle z redukcj strat podczas przechowywania, jak równie po otwarciu silosu. Utrzymuj wysok jako od ywcz i higieniczn paszy. Jednak jako efekty szczególne nale a oby wymieni : powstrzymanie rozwoju niepo danych mikroorganizmów, wzrost liczby po danych mikroorganizmów przy szybkim obni eniu ph, zwi kszenie ilo ci sk adników od ywczych oraz redukcj ilo- ci wycieków. W trakcie sporz dzania kiszonki nale y bezwzgl dnie przestrzega dobrych praktyk kiszenia. Dodatki do kiszenia wówczas s bardziej u yteczne. Nale y pami ta, e preparaty nie stworz dobrej kiszonki ze s abego jako ciowo plonu. Podsumowuj c: kiszenie to szereg czynników, na które rolnik ma wp yw lub jest poza jego kontrol. Warunkiem koniecznym do sporz dzenia dobrej jako- ci kiszonki jest czysty plon, odpowiednie zag szczenie zakiszanej masy, wystarczaj ca ilo cukru w formie dost pnej, jak równie stworzenie warunków beztlenowych. Rol wapnowania gleb w uprawie kukurydzy i innych uprawach w aktualnej sytuacji ekonomicznej rolników przedstawi Ryszard Kulpa przedstawiciel firmy Lhoist Polska. Za o onym celem prelekcji by o przedstawienie informacji o Grupie Lhoist, odniesienie si do ogólnopolskiego problemu zakwaszenia gleb, czyli zmiany filozofii w odniesieniu do wapnowania. Podczas prelekcji zosta y omówione proponowane na rynku nawozy wapniowe: szych kosztach uprawy, popraw zdolno ci przetrzymywania wody w glebie. Na zako czenie posiedzenia rady Tadeusz Szyma czak, cz onek zarz du MIR zaprezentowa wyniki op acalno ci produkcji uprawy zbó oraz omówi sprawy bie ce w Mazowieckiej Izbie Rolniczej. Powiat Ostrów Mazowiecka 5marca 2009 r. w gminie Andrzejewo odby o si posiedzenie Rady Powiatowej MIR z Ostrowi Mazowieckiej. Cz onkowie Rady Powiatowej wys uchali szerokiej informacji o mo liwo ciach i warunkach skorzystania z funduszy unijnych w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Zapoznali si równie z wnioskami i stanowiskiem Walnego Zgromadzenia MIR oraz przyj li poni szy plan pracy na 2009 rok 1. Szkolenie nt. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Bie ca wspó praca z Agencj Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Powiatowym Lekarzem Weterynarii, Mazowieckim O rodkiem Doradztwa Rolniczego, Kas Rolniczego Ubezpieczenia Spo ecznego oraz samorz dami gmin i starostwem powiatowym. 3. Udzia Rady Powiatowej jako wspó organizatora wi ta Kukurydzy na terenie Gminy Andrzejewo. 4. Omawianie i analizowanie bie cych zagadnie wynikaj cych z aktualnej sytuacji w rolnictwie. ODDZIA CIECHANÓW Powiaty: ciechanowski, m awski, p o ski, pu tuski, uromi ski Wlutym i marcu 2009 r. odby y si posie- Wdzenia Rad Powiatowych MIR powiatów: ciechanowskiego, m awskiego, p o skiego, pu tuskiego, uromi skiego. Cz onkowie rad i zaproszeni rolnicy mieli okazj do spotkania z przedstawicielami: ARR OT Warszawa, Agencji Nieruchomo ci Rolnych OT Warszawa, Urz du Marsza kowskiego, KRUS, biur powiatowych ARiMR, powia- nie dysponuje bogat ofert gruntów rolnych dla rolników. S to raczej nieliczne dzia ki o niedu ym areale. Przedstawiciele KRUS prezentowali informacje o ubezpieczeniach rolniczych, poparte danymi statystycznymi charakteryzuj cymi rolnictwo w naszym terenie. Zach cali tak e rolników i ich rodziny do korzystania z placówek kolonijno-rehabilitacyjnych KRUS. Pracownicy Urz du Marsza kowskiego przedstawiali zasady tworzenia i funkcjonowania grup producentów oraz przekonywali o zaletach ich funkcjonowania, jako zarejestrowane przez marsza ka województwa. Zaprezentowane zosta y przyk ady grup funkcjonuj cych na terenie województwa mazowieckiego oraz poziom wsparcia z ARI- MR. Z przekazywanych danych wynika, e w naszych powiatach zarejestrowanych jest tylko kilka grup. Natomiast w krajach Europy Zachodniej jeden rolnik nale y do dwóch lub nawet trzech grup producenckich. Powiatowi lekarze weterynarii w swoich wyst pieniach omawiali realizacj programu zwalczania choroby Aujeszky'ego. Delegaci zostali poinformowani, e istnieje mo liwo uwiarygodnienia faktycznego stanu zwierz t po przeprowadzeniu kontroli na miejscu przez inspekcj weterynaryjn. O przeprowadzenie takiej kontroli rolnik mo e zwróci si do Powiatowego Lekarza Weterynarii. Kierownicy i pracownicy biur powiatowych ARiMR omawiali zasady wype niania wniosków o p atno ci bezpo rednie na 2009 r. W tegorocznej kampanii rolnicy otrzymuj wnioski z wype nion tabel VIII, dotycz c sposobu rolniczego u ytkowania dzia ek. yw dyskusj cz onków rad wzbudza fakt powi zania Zasady Wzajemnej Zgodno z p atno ciami bezpo rednimi. W cz ci roboczej posiedze Rad Stanis aw Szóstek delegat do KRIR oraz prze- wodnicz cy i delegaci na WZ z poszczególnych Rad przedstawiali informacje na temat dzia alno ci Zarz du Mazowieckiej Izby Rolniczej, KRIR oraz ostatniego WZ. Wszystkie Rady Powiatowe przyj y plany pracy na 2009 rok. Omawiano tak e projekt rozporz dzenia Ministra w sprawie liczby punktów, jak przypisuje si stwierdzonej niezgodno ci oraz drobnej niezgodno- ci, a tak e procentowej wielko ci zmniejszenia p atno ci bezpo redniej, p atno ci cukrowej lub p atno ci do pomidorów. Zdaniem rolników, projekt jest ma o przejrzysty i pozostawia kierownikom biur powiatowych ARiMR zbyt du o swobody w uznawaniu niezgodno- ci za celowe. w sprawie warunków i wysoko ci wynagrodzenia za wykonywanie czynno ci przez lekarzy weterynarii i inne osoby wyznaczone przez Powiatowego Lekarza Weterynarii, Rolnicy zdecydowanie wypowiedzieli si przeciwko zaproponowanym stawkom op at za czynno ci wykonywane przez inspekcj weterynaryjn np. minimalna op ata za kontrol zwierz t, w miejscu ich pochodzenia, przeznaczonych do wywozu lub handlu od zwierz cia: wini, owcy, kozy mia aby si podnie z 15 z do 94 z i do 141 z (w godz oraz soboty, niedziele i wi ta); op ata za badanie mi sa zwierz t rze nych na terenie gospodarstwa od zwierz cia: wini wzros aby z 11 z do 30 z i do 45 z (w godz oraz soboty, niedziele i wi ta). Wzrost kosztów jest szczególnie dotkliwy dla ma ych gospodarstw, dlatego cz onkowie wszystkich Rad Powiatowych nie godz si na zaproponowane stawki op at w przedmiotowych rozporz dzeniach. Natomiast w ród producentów truskawek du o niezadowolenia wzbudzi y niekorzystne dla nich rozstrzygni cia ARiMR odno nie przej ciowych p atno ci z tytu u owoców mi kkich za 2008 r. Rolnicy podawali we wnioskach obszarowych powierzchnie posiadanych plantacji owoców mi kkich (truskawek, malin). Aby otrzyma p atno OM dostarczali do Biura Powiatowego ARiMR umowy przetwarzania owoców mi kkich. Problem wyst pi w sytuacji, gdy powierzchnia wskazana w dostarczonej przez rolnika umowie przetwarzania by a mniejsza od powierzchni wskazanej we wniosku obszarowym. ARi- MR przeprowadzaj c kontrol administracyjn wniosku traktuje powsta ró nic pomi dzy powierzchni dzia ek rolnych z wniosku obszarowego, a powierzchni wynikaj c z umowy, jako przedeklarowanie powierzchni i stosuje sankcje powierzchniowe, odmawia p atno ci, a nawet nak ada na rolnika sankcje wieloletnie. Rolnicy nie zgadzaj si z takimi rozstrzygni ciami poniewa faktycznie posiadali plantacje o powierzchni, jak zadeklarowali we wnioskach obszarowych. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji mog a to sprawdzi przeprowadzaj c kontrol powierzchniow na miejscu lub wzywaj c rolnika do z o enia wyja nie na okoliczno powsta ej ró nicy w powierzchni owoców mi kkich z wniosku i z umowy przetwarzania, któr sam rolnik dostarczy do Biura Powiatowego Agencji. Uchroni oby to producentów owoców mi kkich od ponoszenia niezas u onych sankcji. Kolejnym zagadnieniem, na który zwrócili uwag cz onkowie MIR jest sposób obliczania warto ci wspó czynnika DJP dla

7 marzec-kwiecie 2009 ROLNIK MAZOWIECKI str. VII tzw. m odych rolników w kontek cie ubiegania si przez nich o p atno ci zwierz ce. W przypadku, gdy rolnik nie wyst powa uprzednio z wnioskiem o przyznanie jednolitej p atno ci obszarowej lub p atno ci uzupe niaj cej, p atno zwierz ca przys uguje, je eli w okresie od dnia 15 wrze- nia roku poprzedzaj cego rok z o enia wniosku o przyznanie p atno ci zwierz cej do dnia 14 marca roku z o enia tego wniosku by posiadaczem byd a lub owiec lub koni, które w tym okresie by y wpisane lub zosta y zg oszone do rejestru zwierz t gospodarskich oznakowanych lub do rejestru koniowatych. P atno zwierz ca przys uguje do powierzchni ustalonej jako iloraz liczby zwierz t przeliczonych na du e jednostki przeliczeniowe (DJP) wed ug redniego stanu z ww. okresu. Powy szy mechanizm najlepiej zobrazuje przyk ad rolnika, który w dniu 14 marca 2008 r. naby w drodze darowizny gospodarstwo od rodziców wraz ze zwierz tami MIR (byd o). Liczba przej tych zwierz t wynosi a 29 sztuk i by y to w du ej cz ci doros e krowy mleczne. Powierzchnia k zadeklarowanych przez rolnika we wniosku o przyznanie p atno ci na rok 2008 wynosi- a oko o 55 ha. Wyliczona przez ARiMR dla tego rolnika warto wspó czynnika DJP wynios a 0,26429, za powierzchnia, do której zosta a przyznana p atno zwierz ca wynios a 0,881 ha. Tak ma a warto wspó czynnika DJP wynika a z faktu, i rolnik posiada zwierz ta przez 1 dzie a okres, w którym wyznaczono warto DJP wyniós 182 dni. W zwi zku z programem zwalczania choroby Aujeszky'ego (ChA) rolnicy zg aszali w tpliwo ci odno nie blokowania w bazie IRZ stad trzody chlewnej, w których stwierdzono wynik pozytywny na obecno choroby Aujeszky'ego. W ramach Programu zwalczania ChA Powiatowe Inspektoraty Weterynarii przeprowadzaj badania w stadach trzody chlewnej. W przypadku stad zainfekowanych do biur powiatowych ARiMR przesy ana jest informacja o decyzji powiatowego lekarza weterynarii w sprawie statusu stada trzody. Problem pojawia si w gospodarstwach, gdzie utrzymywane s równocze nie stada byd a i trzody. Czy blokada dotycz ca stada trzody z tytu u ChA w przypadku sprzeda y byd a z takiego gospodarstwa, w szczególno ci do innego pa stwa UE, nie b dzie rodzi a dla rolnika negatywnych skutków? Cz onkowie Rady powiatu p o skiego zg osili protest w zwi zku z problemami mieszka ców wsi Strachowo, Lisewo, Strubiny, Dalanówek, Strachówko, Siedlin oraz ul. Podmiejska w P o sku zwi zanymi z planowan inwestycj spalarni mieci oraz wysypiska przy istniej cym ju w Dalanówku. Kolejne zagadnienie dotyczy- o w tpliwo ci, czy planowana prywatyzacja Herbapolu Strachówko przewiduje udzia y dla by ych i obecnych plantatorów. W dyskusji delegaci stanowczo dali podj cia dzia a w sprawie odpowiedzialno ci Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (tak e finansowej) za wszelkie opó nienia oraz niedotrzymanie terminów wyp at. Nale- y doprowadzi do stanu, eby wzgl dem ARiMR by y stosowane te same regu y i wymagania, które dotycz rolników. Rolnicy zwrócili równie uwag na fakt podawania do publicznej wiadomo ci informacji o wysoko ci uzyskanych przez rolników dop at bezpo rednich. W 2009 r. we wniosku o przyznanie p atno ci dodano nowy pkt XI. Dlaczego podpis rolnika ma by umieszczony pod tym punktem, a nie rozgraniczono na pkt. X i XI? W ten sposób nie pozostawiono rolnikom mo liwo- ci niewyra enia zgody na przetwarzanie takich danych o sobie. Alina Demby Biuro MIR O/Ciechanów ODDZIA SIEDLCE Powiat Mi sk Mazowiecki marca 2009 r. w sali konferencyjnej Starostwa Powiatowego w Mi - 10 sku Mazowieckim odby o si posiedzenie Rady Powiatowej Mazowieckiej Izby Rolniczej Powiatu Mi skiego. Na spotkanie przyby przedstawiciel Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Mi sku Mazowieckim, który szczegó owo przedstawi cz onkom Rady Powiatowej zasady wype niania wniosku o p atno ci bezpo rednie na rok Omówi zmiany jakie wyst puj w stosunku do roku ubieg ego. W dalszej cz ci posiedzenia cz onkowie Rady Powiatowej MIR dyskutowali na temat nieobiektywnego i nierzetelnego przedstawiania wizerunku polskiego rolnictwa w mediach. Zdaniem cz onków Rady Powiatowej, wypowiedzi do kamery nie powinny by ucinane, ale zawsze nale y przedstawia ca y kontekst sprawy. W zwi zku z powy szym, wystosowano wniosek do Zarz du MIR, aby podj dzia ania zmierzaj ce do poprawy tej sytuacji. Powiat Garwolin lutego 2009 r. w Sali Centrum 19 Konferencyjno Sportowego w Mi tnem odby o si posiedzenie Rady Powiatowej Mazowieckiej Izby Rolniczej Powiatu Garwoli skiego. Przewodnicz ca RP MIR Teresa Orowiecka przedstawi a wnioski zg oszone podczas V Walnego Zgromadzenia MIR oraz sposób ich realizacji. Znaczn cz posiedzenia po wi cono na opracowanie i przyj cie planu prac Rady Powiatowej MIR na rok Cz onkowie Rady Powiatowej MIR zaproponowali nast puj c tematyk, któr b d realizowa w bie cym roku: Przeprowadzenie akcji informacyjnej nt. pozyskania rodków z Unii Europejskiej. Spotkanie z Nadle nictwem Powiatu Garwoli skiego oraz starost garwoli skim w sprawie szkód owieckich. Szkolenie nt. wype niania wniosków o p atno ci obszarowe na rok Spotkanie z przedstawicielem ARiMR w sprawie wyja nienia niespójno ci w systemie rejestracji i identyfikacji zwierz t. Szkodliwo i utylizacja azbestu. W dalszej cz ci posiedzenia cz onkowie Rady Powiatowej MIR wybrali swojego przedstawiciela do Powiatowej Rady Zatrudnienia w Garwolinie. Na zako czenie spotkania pracownik PT KRUS w Garwolinie przedstawi zasady konkursu Bezpieczne gospodarstwo rolne. Zach ca cz onków Rady Powiatowej MIR do typowania i zg aszania zadbanych gospodarstw do tego konkursu. Powiat Soko ów Podlaski Spotkanie z przedstawicielami PEPEES S.A. Posiedzenie Rady Powiatowej MIR Powiatu Soko owskiego odby o si 16 lutego 2009 roku w sali konferencyjnej Starostwa Powiatowego w Soko owie Podlaskim. Otworzy je i poprowadzi Grzegorz Jaczewski przewodnicz cy Rady. W posiedzeniu wzi udzia wicestarosta powiatu soko owskiego Jan Roma czuk. Pierwszym, spo ród podj tych podczas spotkania tematów by y Zasady Wzajemnej Zgodno ci (cross-compliance), a przede wszystkim wymogi, które obowi zuj rolników od pocz tku 2009 roku oraz kalendarz wdra ania pozosta ych obszarów. Cz onkowie rady zwrócili uwag na niezale ne od rolników utrudnienia w przestrzeganiu Zasad Wzajemnej Zgodno ci. Problemem jest na przyk ad brak podmiotów zajmuj cych si odbiorem, skupem i regeneracj wszelkich olejów odpadowych, nie przestrzega si tak e obowi zku pobierania kaucji za opakowanie po rodkach ochrony ro lin i zwracania ich do miejsca zakupu. Kolejnym omawianym zagadnieniem by y zapisy ustawy o ochronie prawnej odmian ro lin i wynikaj ce z nich obowi zki uiszczania przez rolników op at na rzecz hodowców odmian. W my l przepisów, posiadacz gruntów rolnych mo e u ywa materia u ze zbioru jako materia u siewnego odmiany chronionej wy cznym prawem, o ile ui ci op at z tego tytu u na rzecz hodowcy dysponuj cego takim prawem korzystaj c z tzw. odst pstwa rolnego. Z obowi zku uiszczania op aty zwolniono jedynie posiadaczy gruntów rolnych o powierzchni nieprzekraczaj cej 10 hektarów. Uprawnienie do u ywania materia u ze zbioru jako materia u, o którym mowa wy ej, dotyczy materia u siewnego odmian pszenicy zwyczajnej, yta, j czmienia, pszen yta, owsa, kukurydzy i rzepaku ozimego oraz ziemniaka. Ustawa zobowi zuje rolnika, który skorzysta z dobrodziejstwa odst pstwa rolnego, do uiszczenia op aty na rzecz hodowcy w terminie 30 dni od dnia siewu nasion odmiany chronionej. W trakcie omawiania op at dla hodowców odmian ro lin uprawnych, wywi za- a si dyskusja na temat korzy ci i strat wynikaj cych ze stosowania GMO w rolnictwie. Cz onkowie rady zdecydowali si wróci do tego problemu na jednym z najbli szych spotka, a obecny na posiedzeniu wicestarosta soko owski Jan Roma czuk zapewni, e starostwo ch tnie w czy si do zorganizowania debaty z udzia em przeciwników i zwolenników wprowadzenia GMO. Bezpo rednio po zako czeniu posiedzenia odby o si spotkanie cz onków rady i rolników, plantatorów ziemniaka skrobiowego, z przedstawicielami Przedsi biorstwa Przemys u Spo ywczego PEPEES S.A. w om y. Na zaproszenie cz onków Rady Powiatowej MIR Powiatu Soko owskiego przybyli Wanda Gwara dyrektor Pionu Kontraktacji i Skupu oraz Maria Janiszewska koordynator umów kontraktacyjnych na terenie powiatu soko owskiego i s siednich. Na wst pie Wanda Gwara krótko opisa a dzia alno PEPEES S.A. podkre laj c, e spó ka jest jednym z najwa niejszych zak adów przetwórstwa rolno-spo ywczego w kraju i najwi kszym zak adem ziemniaczanym w Polsce. Spó ka posiada 24% ekwiwalentu krajowej produkcji skrobi (daje to produkcj ponad 34 tys. ton skrobi). Moce przerobowe firmy si gaj 2 tys. ton ziemniaków na dob, rocznie skupuje si ok. 160 tys. ton ziemniaków. Spó ka planuje w najbli szych latach uruchomi produkcj skrobi pszennej w oparciu o wspó prac z m ynami. Wanda Gwara zwróci a równie uwag na sytuacj, w jakiej znajduje si polski rynek skrobi. W roku ubieg ym trafi o do Polski du o skrobi o niskiej jako- ci z Holandii i Niemiec. By a ona wyra nie ta sza w stosunku do produktów polskich i spowodowa a obni enie cen i spadek popytu na nasze wyroby. Op acalno produkcji zak adów przemys u skrobiowego jest obecnie tak niska, e cz krochmalni oferowa a swoje ekwiwalenty produkcji innym zak adom na jesieni ubieg ego roku. W dalszej cz ci spotkania dyskutowano na temat mo liwo ci po redniczenia PEPEES S.A. w zaopatrzeniu plantatorów w rodki produkcji, przede wszystkim pestycydy, nawozy mineralne i materia sadzeniakowy. Wanda Gwara stwierdzi a, e ilo- ci rodków ochrony ro lin i nawozów, które spó ka nabywa na potrzeby rolników nie pozwalaj na zakupy bezpo rednio u producenta i ceny negocjowane s ju z dystrybutorami. Lista pestycydów u ywanych w uprawie ziemniaków jest d uga, przez co ilo ci poszczególnych rodków s niewielkie, natomiast je li chodzi o nawozy mineralne, to bardzo wygórowane s minimalne ilo ci kontraktów zawieranych bezpo rednio z producentami, a ponadto rynek nawozów jest bardzo niestabilny. Obecni na spotkaniu rolnicy wyrazili swoje obawy dotycz ce op acalno ci produkcji ziemniaka skrobiowego w tym roku. Ju kilka dni po spotkaniu okaza o si, e przy rosn cych kosztach produkcji cena skrobi, b d ca podstaw do wyliczania warto ci surowca, spad a z 250 euro/ton do 180 euro/ton. ODDZIA WARSZAWA Powiat Nowy Dwór Mazowiecki marca 2009 r. w budynku Miejskie- O rodka Kultury w Nasielsku, 10go odby o si posiedzenie Rady Powiatowej MIR Powiatu Nowodworskiego. Posiedzenie rozpocz o si od udzia u w szkoleniu na temat wdra anych dzia a PROW , zorganizowanym przez Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, w którym udzia wzi li równie zaproszeni mieszka cy powiatu nowodworskiego. W trakcie obrad rada przyj a plan pracy na 2009 rok oraz omówi a istotne problemy mieszka ców powiatu nowodworskiego. W ród poruszanych tematów by y mi dzy innymi: problemy zwi zane z rozliczaniem zobowi za wynikaj cych ze szkód w uprawach rolnych spowodowanych przez dziki i inn zwierzyn own. Odszkodowania, jakie wyp acaj ko a owieckie na terenie powiatu nowodworskiego zdaniem rolników s nieadekwatne do powsta ych szkód w uprawach. Rozs dnym rozwi zaniem wydaje si by ubezpieczanie si kó owieckich od szkód owieckich, jednak towarzystwa ubezpieczeniowe nie chc bra na siebie takich zobowi za. Bogdan Ruszkowski poinformowa równie rolników o prawie my liwych do odstrza u zab kanych psów w odleg o- ci powy ej 200 m od gospodarstw. Problem bezpa skich psów jest w powiecie nowodworskim bardzo dotkliwy nie tylko na terenie obszarów miejskich ale i na obszarach wiejskich. Koszty zwi zane z usuwaniem bezpa skich psów s bardzo wysokie, natomiast fundusze zaoszcz dzone dzi ki stosowaniu tego przepisu mo na przeznaczy na bardziej po yteczne spo ecznie dzia ania np. dofinansowanie szkó. Omawiane by y równie zagadnienia zwi zane z ubezpieczeniami obowi zkowymi upraw i zwierz t. Zdaniem cz onków rady powiatowej, w obliczu zmieniaj cego si klimatu warto ubezpiecza si od ró nego rodzaju kl sk ywio- owych, przy czym teren powiatu nowodworskiego jest do mocno podatny na szkody spowodowane susz. Podj to równie problem ograniczenia ilo ci dopuszczalnych substancji aktywnych w rodkach ochrony ro lin. W zwi zku z tym rada powiatowa przyj a wniosek do Zarz du Mazowieckiej Izby Rolniczej, aby zwróci si do Krajowej Rady Izb Rolniczych o podj cie dzia a maj cych na celu przyspieszenie procesu rejestracji preparatów niezb dnych w ochronie warzyw, w tym zapraw. Obecnie w ochronie warzyw praktycznie nie ma adnych preparatów s u cych zaprawianiu nasion. Na tym zako czono obrady. DOKOÑCZENIE NA STR. VIII

8 str. VIII ROLNIK MAZOWIECKI marzec kwiecie i 2009 Posiedzenia Rad Powiatowych MIR Gospodarstwo agroturystyczne Konstantów Alicji i Bogus awa Królasików znajduje si w miejscowo ci Konstantów, oddalonej 3 km od B onia i 27 km od Warszawy. Pa stwo Królasikowie agroturystyk zajmuj si od o miu lat. W 2008 roku otrzymali wyró nienie w konkursie wojewódzkim Najlepsze Gospodarstwo Agroturystyczne, organizowanym przez Mazowiecki O rodek Doradztwa Rolniczego. Wcze niej w swoim gospodarstwie uprawiali warzywa i zbo e. Kiedy spad a ich op acalno zacz li my le o agroturystyce. Jednak nie by a to atwa decyzja. Bali si niepowodzenia. Opowiada o tym pani Królasik. Blaski i cienie DOKOÑCZENIE ZE STR. VII Powiat Grodziski Wdniu 23 lutego 2009 r.w Centrum Kultury w Grodzisku Mazowieckim odby o si posiedzenie Rady Powiatowej MIR Powiatu Grodziskiego. Obrady rozpocz to udzia em w szkoleniu na temat dzia a PROW , organizowanym przez Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie na które zostali zaproszeni równie mieszka cy powiatu Grodziskiego. Pierwsz spraw nad któr dyskutowali cz onkowie Rady by o przyj cie Planu Pracy Rady na 2009 rok. Zaplanowano mi dzy innymi, i nast pna Rada odb dzie si ok kwietnia, na któr zaproszony zostanie przedstawiciel Biura Powiatowego ARiMR w Grodzisku Mazowieckim w celu omówienia i wyja- nienia zasad kontroli gospodarstw w ramach spe niania wymaga Wzajemnej Zgodno ci (Cross-Compliance) oraz wdra anych dzia a PROW W dalszej kolejno ci przyst piono do omawiania spraw bie cych. Poruszano mi dzy innymi sprawy wysokich kosztów produkcji rolnej w odniesieniu do niskich cen produktów czy sprawy dochodzenia roszcze z tytu u szkód owieckich. Na zako czenie obrad Rada Powiatu Grodziskiego analizuj c system kontroli gospodarstw w Polsce w odniesieniu do innych krajów Unii Europejskiej, wypracowa a wniosek do Zarz du MIR o podj cie dzia a w celu zmniejszenia ilo- ci procentowej kontrolowanych gospodarstw Powiat Piaseczy ski Wdniu 11 lutego 2009 r.w sali konferencyjnej w budynku Ochotniczej Stra y Po arnej w Górze Kalwarii, odby o si posiedzenie Rady Powiatowej Mazowieckiej Izby Rolniczej Powiatu Piaseczy skiego. W posiedzeniu udzia wzi li Cz onkowie Rady Powiatowej MIR Powiatu Piaseczy skiego. G ównym tematem i celem spotkania by o przygotowanie wniosków do realizacji przez Zarz d MIR, które s odzwierciedleniem wniosków, potrzeb oraz bie cej sytuacji ekonomicznej rolników powiatu Piaseczy skiego. Wnioski przedstawiaj si nast puj co: 1. Oceni jakie procesy w a cicielskie zachodz na rynku w Broniszach. Podj dzia ania aby Rynek Hurtowy w Broniszach sta si rynkiem w pe ni hurtowym a nie, jak jest obecnie, by miejscem handlu detalicznego. 2. Zwróci si do Wojewody Mazowieckiego o nie zaostrzanie kryteriów zatrudniania obcokrajowców w rolnictwie. Na obszarze województwa Wojewoda ma prawo podnie wysoko sumy wynagrodzenia od którego ustalana jest wysoko sk adki ZUS dla zatrudnionych obcokrajowców stosunku do kwoty bazowej. 3. Wniosek do KRIR aby w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa d y do elastycznego przesuwania funduszy PROW z dzia a mniej popularnych w ród rolników do tych, które ciesz si wi kszym zainteresowaniem. Z agodzi kryteria dost pu do poszczególnych dzia- a PROW w celu lepszego ich wykorzystania. 4. Przygotowa prezentacj dla burmistrzów, wójtów gmin, starostwa powiatowego oraz rad gmin powiatu piaseczy skiego na temat mo liwo ci programu Leader. ODDZIA P OCK Powiat Gostyni ski, P ocki i Sierpecki lutego 2009 roku w P ocku odby- 17 o si wspólne posiedzenie Rad Powiatowych MIR Powiatu Gostyni skiego, P ockiego i Sierpeckiego. W posiedzeniu uczestniczyli Przewodnicz cy i cz onkowie Rad Powiatowych oraz Wiktor Szmulewicz Prezes MIR. Zgodnie z przyj tym porz dkiem obrad jako pierwszy g os zabra Wiktor Szmulewicz Prezes Mazowieckiej Izby Rolniczej, który przedstawi informacj o pracy KRIR i MIR oraz sprawozdanie z odbytego w dniu 29 grudnia 2008 roku Walnego Zgromadzenia MIR, podczas którego delegaci przyj li plan finansowy i bud et Mazowieckiej Izby Rolniczej na rok 2009 oraz dokonali oceny sytuacji w polskim rolnictwie przyjmuj c jednog o nie stanowisko w tej sprawie. Nast pnie Wiktor Szmulewicz mówi o dzia aniach w zakresie rolnictwa i terenów wiejskich podejmowanych przez Parlament i Rz d, odpowiada na wiele pyta dot. poszczególnych rynków rolnych oraz przysz o ci Wspólnej Polityki Rolnej po 2013 roku, informuj c zgromadzonych i, po konsultacjach z wojewódzkimi izbami rolniczymi Zarz d KRIR wypracowa wspólne stanowisko, które zosta o przekazane w styczniu br. na r ce Ministra Pana Marka Sawickiego. Ponadto Pan Szmulewicz omówi poselski projekt nowelizacji ustawy o izbach rolniczych. Nowelizacja przygotowana przy udziale KRIR zak ada m.in. rozszerzenie kompetencji samorz du rolniczego oraz umo liwia finansowanie dzia alno ci izb poprzez prowadzenia dzia alno ci gospodarczej. Ko cz c Prezes poinformowa o szkoleniach dla rolników, sfinansowanych z przyznanych rodków z Funduszu Promocji Mleczarstwa, nt. Prowadzenie gospodarstw specjalizuj cych si w produkcji mleka w aspekcie podstawowych czynników produkcji zgodnie z obowi zuj cymi przepisami w zakresie ochrony rodowiska, bezpiecze stwa ywno ci i dobrostanu zwierz t oraz dobrej kultury rolnej cross compliance, które realizowane b d przez wojewódzkie izby rolnicze w okresie wiosennym i jesiennym. Nast pnie po przyj ciu protoko u ze wspólnego posiedzenia Rad Powiatowych zgromadzeni delegacji wzi li udzia w szkoleniu nt. PROW Aneta Ciechomska Biura MIR O/P ock agroturystyki Pokoje Jak zawsze pocz tki by y trudne mówi pani Alicja. Przede wszystkim wiedzieli my, e o sukcesie w agroturystyce decyduje atrakcyjno terenu, a nasz teren jest rednio interesuj cy, blisko Warszawy. Podj li my jednak ryzyko. Wzi li my dosy du y kredyt i na górze domu urz dzili my dla go ci cztery pokoje i dwie azienki. Potem z roku na rok poszerzali my baz, wprowadzali my udoskonalenia, tak e obecnie ka dy pokój ma ju oddzieln azienk. Urz dzili my te kuchni i specjaln sal biesiadn, która znajduje si w s siedztwie domu. Jest to pomieszczenie o powierzchni 100 m 2 z zapleczem kuchennym i w z em sanitarnym. Wn trze sali nawi zuj ce do stylu gotyckiego sk ada si z dwóch cz ci, podzielonych filarami. W jednej ustawione s sto y i krzes a (do 60 miejsc), w drugiej znajduje si kominek i barek. Organizujemy tam ró nego typu imprezy i spotkania. Go cie Go cie przyje d aj z ca ej Polski, a tak e spoza jej granic. Wielu z nich to stali bywalcy byli u nas wielokrotnie, inni przybywaj po raz pierwszy. Cz przyje d a z tzw. polecenia, inni znajduj nas i nasz stron w internecie: Internet jest wietn pomoc w pozyskiwaniu go ci. Dzi ki niemu mamy tak e go ci zagranicznych, szczególnie latem. Nie chc mieszka w Warszawie, wol tutaj, na wsi, a stolic zwiedzaj na zasadzie wypadów. Oczekiwania go ci Mówi si, e dla go ci przede wszystkim liczy si atrakcyjny teren, dobra kuchnia i mili gospodarze. U nas teren jest ma o ciekawy wi c oferujemy co innego dowozimy ich do gospodarstwa z Warszawy i odwozimy po zako czeniu pobytu, organizujemy te wycieczki po okolicy: do Niepokalanowa, Nieborowa, elazowej Woli a tak e przeja d ki bryczk polnymi drogami. Go cie maj do dyspozycji ogród i kontakt ze zwierz tami. Dla tych, którzy lubi samodzielne wyprawy kupili my rowery, eby mogli robi przeja d ki do oddalonej o 8 km Puszczy Kampinoskiej. Ale z perspektywy czasu mog stwierdzi, e dla go ci najcenniejsza jest cisza i dobra, rodzinna atmosfera. Oferta dla dzieci Oprócz doros ych ch tnie widzimy u siebie dzieci z przedszkoli i szko y podstawowej (1 3 klasa). Organizujemy dla nich przede wszystkim atrakcyjne imprezy plenerowo-edukacyjne: zim kuligi, wiosn i latem poznawanie ro lin, gry terenowe, uk adanie bukietów z kwiatów polnych. Z my l przede wszystkim o dzieciach w naszym gospodarstwie znajduj si ró ne zwierz ta: konie, kozy, osio- ek, winka wietnamska, kaczki, pawie, kury, indyki, perliczki. Stanowi one jego atrakcj. Kuchnia Gotuj tradycyjnie. S to przede wszystkim pokarmy, które serwowa am wcze- niej w asnej rodzinie. Teraz jedynie zale nie od ilo ci go ci zwi kszam pojemno garnków. W ywieniu go ci pomaga mi równie m, specjalizuj cy si w przygotowywaniu dla nich w asnej, smacznej w dliny. Patrzenie w przysz o Nigdy nie a owali my, e przestawili- my nasze gospodarstwo na agroturystyk. Uwa am, e by a to wietna decyzja i poleca am gor co dzia alno agroturystyczn wszystkim tym, którzy lubi ludzi. Od tego trzeba wyj. Mamy troje dzieci w wieku: 30, 22 i 20 lat, które w czy y si czynnie do pomocy. Najstarszy syn jest ju samodzielny, córki studiuj i pomagaj w kontaktach z cudzoziemcami oraz pracach gospodarczych. Na razie nie my l o przysz o ci tutaj, ale zobaczymy co z tego wyjdzie. Co za co Dla niektórych du ym problemem jest wyrzeczenie si intymno ci, otwarcie domu. Nam by o atwiej, gdy ju wcze- niej dom by otwarty, pe no w nim by o kolegów naszych dzieci. Jak ju wcze niej wspomnia am, je li kto planuje uruchomienie dzia alno- ci agroturystycznej to wcze niej musi si zastanowi, czy kontakt z lud mi sprawia mu przyjemno. Prowadz cy agroturystyk musz by lud mi otwartymi. Przyk adowo, zdarza si, e go cie przyje d aj pó nym wieczorem, a wyje d aj bardzo wcze nie rano. Gospodarz musi ich obs u- y z u miechem na ustach. Zawsze te musi zauwa y ich i porozmawia. Je li w gospodarstwie nie b dzie dobrej atmosfery, to nie b dzie go ci i sukcesu. Nam si uda- o. Agroturystyka przynosi dochody i go ci mamy przez ca y rok, z wyj tkiem wi t, które sp dzamy rodzinnie. Korzystaj c z okazji zapraszam do Konstantowa wszystkich, którzy szukaj ciszy i spokoju. Krystyna Tymi ska

9 marzec kwiecie i 2009 ROLNIK MAZOWIECKI str. IX 5 lutego 2009 r. zorganizowana zosta a konferencja w budynku Mazowieckiego Urz du Wojewódzkiego Delegatury w Ostro ce przez firm Marketing House z Krakowa zajmuj c si organizacj spotka bran owych, konferencji i minitargów przy wspó pracy Mazowieckiej Izby Rolniczej w Warszawie Oddzia w Ostro ce. Tematyka konferencji dotyczy a zasad ubiegania si o pomoc finansow w ramach PROW na lata na modernizacj gospodarstw rolnych oraz zaznajomienie rolników z firmami dzia aj cymi na polskim rynku w sektorze rolnym ze szczególnym uwzgl dnieniem dominuj cego kierunku produkcji rolniczej w pó nocno-wschodniej cz ci województwa mazowieckiego, jakim jest hodowla krów mlecznych. Celem niniejszej konferencji by o przybli enie nowoczesnych rozwi za maj cych zastosowanie w gospodarstwach rolnych o ró nej skali produkcji. Nale y zaznaczy, e przyspieszenie zachodz cych przemian i przej cie z uwzgl dnieniem zrównowa onego rozwoju w rolnictwie dokonuje si poprzez przekazywanie wiedzy podczas organizowanych konferencji, seminariów i szkole. Wa nym wsparciem dla organizowania tego typu spotka z rolnikami jest jednoczesna prezentacja maszyn i urz dze rolniczych oraz najnowszych technologii w ramach danego obszaru gospodarowania. Kompleksowa prezentacja warunków utrzymania zwierz t, najnowszych technologii ywienia, nowych rozwi za technicznych i technologicznych w budownictwie inwentarskim oraz w a ciwe sposoby przechowywania i zadawania pasz, jak równie zagospodarowania odchodów zwierz cych, dobrze oceniane s przez samych zainteresowanych. Podczas konferencji, w ród uczestników rozlosowane zosta y dwie specjalne nagrody: klimatyzator i myjka. Jacek Chrzanowski z gm. Rzewnie, otrzyma klimatyzator, natomiast myjk otrzyma Jerzy Opalach z Jednoro ca. W trakcie konferencji poszczególne firmy przedstawia- y swoje oferty i omawia y poni sze zagadnienia: Konstrukcje drewniane w budownictwie inwentarskim Farma Nowa Plus, czyli nowoczesne rozwi zania w budownictwie inwentarskim Tartak i Zak ad Stolarski Janina i Wac aw Witkowscy Spó ka Jawna, Produkty do renowacji i ochrony konstrukcji betonowych w rolnictwie firma Sto-ispo Sp. z o.o., Nowoczesne obiekty inwentarskie w Systemie Wolf firma Wolf System, System budowlany Nowoczesne SILIKATY w budownictwie rolniczym firma Grupa Silikaty, Uczestników konferencji powita prezydent miasta Ostro ki Pawe Sta czyk i jego wyposa enie (cz I) Produkcja wi zarów drewnianych Przyk adowa konstrukcja drewniana Uczestnicy konferencji Farma Nowa Plus Nowoczesne budynki inwentarskie w konstrukcji stalowej firma BORGA HALE, Kompleksowe wyposa enie gospodarstw mlecznych firma A-Lima-Bis, Naturalne rozwi zania systemy karmienia Pellon firma Pellon, Nowoczesne dodatki w ywieniu prze uwaczy DSM Nutritional Products, Ch odnictwo, Klimatyzacj, Pompy cieplne nowoczesne rozwi zania dla wsi firma Elektronika S.A., Zasady ubiegania si o pomoc finansow na modernizacj gospodarstw rolnych oraz zasady rozliczania inwestycji budowlanych realizowanych w ramach PROW Jerzy Bogdanowicz, przedstawiciel ARiMR w Warszawie. Konstrukcje drewniane w budownictwie inwentarskim Tartak i Zak ad Stolarski Janina i Wac aw Witkowscy Spó ka Jawna ( Tartak i Zak ad Stolarski Janina i Wac aw Witkowscy sp.j. projektuje, wykonuje i montuje na budowie wi zary drewniane czone p ytk wielokolcow. Wykonywane s równie obiekty rolnicze takie jak: obory, chlewnie, kurniki, indyczarnie, uje d alnie koni itp. oraz hale produkcyjne, magazynowe, wiaty, budownictwo mieszkaniowe, hale sportowe i p ywalnie. Firma szczyci si najwi kszym do wiadczeniem w realizowaniu projektów w systemie MITEK na polskim rynku. Technologia wi by prefabrykowanej powsta a w USA w latach sze dziesi tych. W Europie ameryka ska technologia cieszy si powodzeniem w Szwajcarii, Belgii oraz w Niemczech. Jest to nowoczesna technologia prefabrykacji i monta u konstrukcji z drewna oparta na licencji ameryka skiej firmy MITEK. W biurze projektowym zatrudnionych jest pi ciu wykwalifikowanych architektów i in ynierów. Zak ad posiada trzy ekipy do monta u konstrukcji oraz zdublowane linie do produkcji prefabrykowanych wi zarów. Zalet drewnianych konstrukcji dachowych jest mniejsze zu ycie drewna, konstrukcje s lekkie i bardzo wytrzyma e, mo na dowolnie kszta towa powierzchnie dachu i stropu, s trudno zapalne w wersji p/ ogniowej, atwe i szybkie w monta u, w przypadku zapewnienia w a ciwych warunków eksploatacyjnych, po wybudowaniu s praktycznie niezniszczalne. Najwa niejsz zalet drewnianych konstrukcji jest to, e s bezpieczne dla rodowiska i atwo ulegaj zagospodarowaniu po okresie wykorzystania. Produkty do renowacji i ochrony konstrukcji betonowych w rolnictwie Firma Sto-ispo Sp. z o.o., ( Przedstawiciel firmy Sto- -ispo zaprezentowa ofert dla rolnictwa. W ramach swojej dzia alno ci firma Sto-ispo wykonuje prace przy elewacjach, wn trzach, renowacjach zabytków, naprawach i ochronie betonu oraz przy posadzkach i pow okach ciennych z ywic syntetycznych. W przypadku budynków inwentarskich firma poleca odpowiednie posadzki w kojcach, boksach, korytarzach, w poczekalniach przedudojowych, halach udojowych, sto ach paszowych, w pomieszczeniach do przechowywania mleka oraz w pomieszczeniach technicznych i biurowych. Jak wiadomo hodowcom, beton nie jest odpowiedni posadzk na legowisko dla zwierz t. W odzimierz Zabielski MIR O. Ostro ka

10 str. X ROLNIK MAZOWIECKI marzec-kwiecie i 2009 Ochrona kukurydzy w 2009 roku Szkodniki zaraz po chwastach stanowi na wielu zasiewach kukurydzy powa ne zagro enie dla wysoko ci oraz jako ci plonu, a ich erowanie mo e by przyczyn strat wysoko ci do 20 30, a czasem i wi cej procent. Rozmiary powodowanych szkód w du ej mierze zale od liczebno ci danego gatunku, sposobu prowadzenia uprawy (p odozmian, monokultura, uprawa bezorkowa itp.), a zw aszcza od przebiegu warunków meteorologicznych. W ostatnich, wi kszo ci ciep ych latach, to w a nie czynniki pogodowe determinuj w wielu przypadkach pojawy nowych szkodników, migracje ju wyst puj cych, a tak e ich masowy rozwój i intensywne erowanie. Z erowaniem szkodników wi e si równie ich negatywny wp yw na stan zdrowotno ci zasiewów kukurydzy. Uszkodzenia tkanek s bowiem w wielu przypadkach tym miejscem, przez które wnikaj do wn trza ro lin sprawcy chorób: grzyby, bakterie, wirusy. O ile zdrowe ro liny s w stanie poprzez ró ne mechanizmy walczy z atakiem patogenów, tak te z uszkodzonymi przez szkodniki komórkami maj ju naruszo- Tabela 1. Agrotechniczne zwalczanie wybranych szkodników w kukurydzy Nazwa szkodnika B yszczka jarzynówka Drutowce i p draki Le ogrodowy Mszyce Omacnica prosowianka Ploniarka zbo ówka i ploniarka gnijka Rolnice Skrzypionka zbo owa i skrzypionka b kitek Stonka kukurydziana limaki Urazek kukurydziany Wciornastki Wieczernica szczawiówka Zwójki Sposób ograniczania liczebno ci i szkodliwo ci wczesna i g boka orka jesienna, zwalczanie chwastów p odozmian, podorywki, talerzowanie, orka, spulchnianie gleby, niszczenie chwastów, zwi kszenie normy wysiewu ziarna podorywki, orka, izolacja przestrzenna od ro lin zbo owych, wczesny siew ziarna, zwi kszenie normy wysiewu ziarna izolacja przestrzenna od ro lin zbo owych i innych ywicieli, np. czeremchy i ró, wczesny siew ziarna, zrównowa one nawo enie, niszczenie chwastów p odozmian, zrównowa one nawo enie, uprawa odmian mniej podatnych, niszczenie i usuwanie z plantacji chwastów, wczesny zbiór, rozdrabnianie i g bokie przyoranie resztek po niwnych bezpo rednio po zbiorze, g boka orka jesienna, wiosenne talerzowanie izolacja od zbó ozimych, k i pastwisk, wczesny siew, podorywki, zbilansowane nawo enie izolacja przestrzenna od ro lin zbo owych, krzy owych i warzyw kapustnych, wczesny siew, zwalczanie chwastów, zwi kszenie wysiewu ziarna, podorywki, orka izolacja przestrzenna od ro lin zbo owych, zrównowa one nawo enie, podorywki p odozmian, podorywki, dobór odmian o rozbudowanym systemie korzeniowym, wczesny siew, zbilansowane nawo enie, rozdrabnianie i g bokie przyoranie resztek po niwnych, niszczenie chwastów, usuwanie samosiewów kukurydzy, g boka orka jesienna agrotechnika, podorywka, talerzowanie, staranna uprawa roli, wapnowanie gleby, niszczenie chwastów, izolacja przestrzenna od ro lin zbo owych oraz krzy owych i warzyw kapustnych, wczesny i g bszy siew ziarna, zwi kszenie normy wysiewu ziarna, usuwanie resztek ro linnych z pól po zbiorach, wykaszanie traw zabiegi piel gnacyjne na polach, usuwanie z okolic upraw i niszczenie uszkodzonych oraz przejrza ych owoców i warzyw, zbiory zaraz po osi gni ciu pe nej dojrza o ci, orka, zwalczanie innych szkodników kukurydzy izolacja przestrzenna od innych ro lin zbo owych, zrównowa one nawo enie, orka, wykaszanie traw i chwastów na miedzach i nieu ytkach rolniczych agrotechnika, p odozmian, izolacja od k, terenów le nych i zadrzewie izolacja przestrzenna od ro lin zbo owych, zwi kszone nawo enie azotowe n barier ochronn, st d te s w wi kszym stopniu nara one na pora enie przez choroby. Przyk adem po redniego wp ywu szkodników na zdrowotno ro lin by a sytuacja z lat , gdzie na wielu zasiewach w ca ej Polsce obserwowano masowe pora enie kukurydzy przez g owni guzowat. Obok warunków meteorologicznych na taki stan rzeczy wp yn y tak e szkodniki, a zw aszcza mszyce oraz wciornastki, które w tym okresie bardzo licznie zasiedla y plantacje. Szkodniki te, a zw aszcza wciornastki, g ównie ze wzgl du na bardzo ma e rozmiary s wielokrotnie niedoceniane, ale ich wp yw na pogorszenie zdrowotno ci ro lin jest du y. Bardzo gro nymi chorobami, które cz sto rozwijaj si w nast pstwie erowania szkodników, a zw aszcza omacnicy prosowianki jest fuzarioza kolb oraz fuzarioza odyg. Choroby te powodowane s m.in. przez grzyby z rodzaju Fusarium (i inne towa- rzysz ce im gatunki), które to posiadaj zdolno wytwarzania i kumulowania w ro linach gro nych mikotoksyn. Zawarto tych metabolitów w ziarnie kukurydzy, a tak e produktach pochodz cych z tej ro liny jest regulowana prawem unijnym w oparciu o rozporz dzenie Komisji Wspólnot Europejskich z dnia 28 wrze nia 2007 roku nr 1126/2007. Aby w jak najwi kszym stopniu ograniczy negatywny wp yw szkodników na wysoko oraz jako plonu konieczne jest ich zwalczanie. Do tego celu mo na wykorzysta zarówno metody agrotechniczne, hodowlane, biologiczne, jak i chemiczne. W odniesieniu do aktualnie najgro niejszego szkodnika kukurydzy w Polsce, jakim jest omacnica prosowianka, która na wielu plantacjach w po udniowej cz ci kraju uszkadza ponad 60% ro lin, a która zaczyna stanowi ju tak e problem w województwie mazowieckim, stosuje si upraw odmian odpornych (transgenicznych) na jej erowanie. Jak podaj liczne ród a, odmiany takie w 2008 roku wysiane ju by y na powierzchni oko o 3000 ha, co wiadczy o du ym zainteresowaniu ich upraw w Polsce. Lista gatunków uszkadzaj cych zasiewy kukurydzy jest bardzo d uga i niestety ci gle ro nie. Nie dla wszystkich szkodników opracowano ju pe ne programy zwalczania, a zw aszcza chemiczn ochron, dlatego te w wielu przypadkach jedyn form ograniczania ich liczebno ci i szkodliwo- ci jest stosowanie zabiegów profilaktycznych. W zale no ci od regionu uprawy kukurydzy w Polsce szkodliwo poszczególnych gatunków ulega mniejszemu b d wi kszemu zró nicowaniu. Niektóre natomiast szkodniki w ogóle mog nie wyst powa. Podstawowe zabiegi agrotechnicznego zwalczania najcz ciej wyst puj cych gatunków na kukurydzy podano w tabeli 1. W metodach tych kluczow rol odgrywa p odozmian, dobór odmian mniej podatnych na szkodniki, odpowiedni termin siewu, izolacja przestrzenna, prawid owe przygotowanie stanowiska pod upraw, pó niejsze zabiegi piel gnacyjne oraz szereg innych. W metodach niechemicznych szczególn uwag zwraca si na dobór odmian, a zw aszcza na ich podatno na omacnic prosowiank. Stosowne informacje na ten temat mo na znale w aktualnej Li cie Opisowej Odmian wydawanej przez COBORU. Wa ne jest równie, aby do uprawy dobiera odmiany dostosowane pod wzgl dem wczesno ci do konkretnych warunków glebowo-klimatycznych (rejonizacja uprawy kukurydzy w Polsce). Wybór miesza ców zbyt pó nych (dotyczy to g ównie pó nocnych regionów kraju) mo e niekorzystnie wp yn na ich rozwój, a tym samym b d one w wi kszym stopniu nara one na silniejsze opanowanie tak przez szkodniki, jak i choroby. W ochronie kukurydzy przed jej najgro niejszym szkodnikiem omacnic prosowiank mo na równie zastosowa metod biologiczn. Opiera si ona na wykorzystaniu paso yta jej jaj zwanego kruszynkiem (Trichogramma). Pierwsze wy o enie biopreparatu (np.: Trichoplus) wykonuje si po 4 6 dniach od momentu zauwa enia pierwszego motyla na pu apce feromonowej, b d te natychmiast po stwierdzeniu pierwszych z ó jaj na li ciach kukurydzy, co najcz ciej przypada pod koniec czerwca lub w pierwszej dekadzie lipca. Drugie wy o enie biopreparatu wykonuje si 7 dni po pierwszym. W pi cioletnich badaniach IOR skuteczno tej metody wynios a rednio 52,0%. W tym miejscu nale y równie wspomnie o mo liwo ci ograniczania szkód powodowanych przez omacnic prosowiank poprzez dobieranie do uprawy odmian transgenicznych, które s odporne na jej erowanie. Odmiany takie na drodze in ynierii genetycznej zosta y wzbogacone o jeden dodatkowy gen pochodz cy z powszechnie wyst puj cej w glebie bakterii Bacillus thuringiensis, który jest odpowiedzialny za wytwarzanie tzw. bia ka Cry, toksycznego dla g sienic w ci gu ca ego okresu wegetacji kukurydzy. W katalogu odmian Unii Europejskiej znajduje si kilka odmian linii MON 810, a wi c zawieraj cych gen odporno ci na tego szkodnika, które pod wzgl dem wczesno ci i cech u ytkowych z powodzeniem mog by uprawiane w naszych warunkach glebowo-klimatycznych. Badania prowadzone w po udniowej Polsce w ostatnich kilku latach potwierdzaj wysok odporno wybranych odmian transgenicznych na uszkodzenia powodowane przez g sienice omacnicy pro- Tabela 2. Zaprawy insektycydowe do ochrony kukurydzy przed szkodnikami w 2009 roku Zwalczany gatunek Zarejestrowany preparat B yszczka jarzynówka Gaucho 350 FS 1,1 1,7 l/100 kg ziarna Drutowce Ploniarka zbo ówka i ploniarka gnijka Gaucho 350 FS Gaucho 600 FS Gaucho 350 FS Gaucho 600 FS Mesurol 500 FS 1,1 1,7 l/100 kg ziarna Dawka 0,5 0,6 l/100 kg ziarna lub (83,3 ml/50 tys. nasion) 1,1 1,7 l/100 kg ziarna 0,5 0,6 l/100 kg ziarna lub (83,3 ml/50 tys. nasion) 1 l/100 kg ziarna Mszyce Gaucho 600 FS 0,5 0,6 l/100 kg ziarna lub (83,3 ml/50 tys. nasion) P draki Gaucho 600 FS 0,5 0,6 l/100 kg ziarna lub (83,3 ml/50 tys. nasion) Ptaki Mesurol 500 FS 1 l/100 kg ziarna mietka kie kówka Gaucho 350 FS 1,1 1,7 l/100 kg ziarna Zwójka chryzantemeczka Gaucho 350 FS 1,1 1,7 l/100 kg ziarna Stonka kukurydziana Wykazu tymczasowo zarejestrowanych preparatów nale y szuka w komunikatach Pa stwowej Inspekcji Ochrony Ro lin i Nasiennictwa Uwagi Wymienione zaprawy nasienne nie b d dost pne w sprzeda y detalicznej w 2009 roku. Mo na jednak zleci firmom nasiennym zaprawienie nimi zakupionego materia u siewnego kukurydzy

11 ROLNIK MAZOWIECKI marzec-kwiecie5 k i i 2009 sowianki. Odsetek uszkodzonych roölin u odmian GMO byÿ o 95,0 100% mniejszy ani eli u takich samych odmian ale nie produkujšcych biaÿka Cry. W sytuacji kiedy plony sš powa nie zagro one wówczas konieczne jest skorzystanie z ochrony chemicznej. Ostatnie lata pokazaÿy, e skuteczne zabezpieczenie plonów kukurydzy poprzez zastosowanie odpowiednich preparatów jest bardzo utrudnione. W chwili obecnej w zwišzku z unij- nym przeglšdem substancji aktywnych i procesem ich rejestracji, a tak e w wielu przypadkach z niech2ciš firm fitofarmaceutycznych do przedÿu ania obecnoöci danych substancji aktywnych na rynku, liczba preparatów przeznaczonych do ochrony kukurydzy przed szkodnikami drastycznie spadÿa. Sytuacja taka praktycznie uniemo liwia naprzemienne stosowanie insektycydów z ró nych grup chemicznych, co ma ogromne znaczenie w zapobieganiu wytwarza- Zwalczany gatunek Zarejestrowany preparat Dawka Uwagi Ploniarka zbošówka Karate Zeon 050 CS 0,1 l/ha Opryskiwa/ roõliny w czasie, gdy rozwijajÿ trzeci liõ/ Proteus 110 OD 0,5 l/ha Mszyce Karate Zeon 050 CS 0,1 l/ha Opryskiwa/ roõliny w okresie masowego rozwoju koloni mszyc Omacnica prosowianka Karate Zeon 050 CS 0,2 l/ha Proteus 110 OD 0,5 l/ha Podstawowy termin zwalczania szkodnika w rejonach sþabszego jego wyst1powania przypada od poþowy lipca, w okresie wiechowania kukurydzy Rolnice Ripcord Super 050 EC 0,3 l/ha Opryskiwa/ roõliny wieczorem wedþug sygnalizacji, gdy gÿsienice znajdujÿ si1 we wczesnych stadiach rozwojowych Stonka kukurydziana Wykazu tymczasowo zarejestrowanych preparatów nalešy szuka/ w komunikatach Pa4stwowej Inspekcji Ochrony Roõlin i Nasiennictwa Zwierzyna þowna Hukinol AL Quinolen 73 AL Wildrepent AL Stosowa/ od wczesnej wiosny do zbioru Kieferle-Hukinoil 75 AL Stop Dzik GR 6 8 kg/ha tylko Stosowa/ po siewie kukurydzy pasy brzešne 20 kg/ha caþa plantacja XI nia si2 u zwalczanych gatunków odpornoöci na zastosowane substancje aktywne. Aktualny dobór zapraw nasiennych do ochrony kukurydzy przed wczesnowiosennymi szkodnikami prezentuje tabela 2. Wskazane jest, aby ziarniaki byÿy zaprawione zarówno fungicydem, jak i insektycydem, co pozwala zabezpieczy0 siewki i mÿode roöliny nie tylko przed erowaniem szkodników, lecz tak e opanowywaniem ich przez sprawców chorób. Tabela 3. Insektycydy do opryskiwania kukurydzy przed szkodnikami zalecane w 2009 roku 3 krople na szmatk1 lub kawaþek filcu str. W tabeli 3 podano preparaty przeznaczone do opryskiwania nalistnego. Przy ich zastosowaniu konieczna jest znajomoö0 rozkÿadu wyst2powania danego gatunku w ÿanie. Mo e si2 bowiem okaza0, e szkodnik najliczniej zasiedla jedynie pasy brze ne zasiewu lub wyst2puje placowo, stšd te nie b2dzie istniaÿa koniecznoö0 kosztownego opryskiwania caÿej plantacji. Placowe wyst2powanie jest doö0 cz2sto spotykane np. u rolnic, a tak e zwierzyny leönej. Wa nym szkodnikiem z uwagi na status organizmu kwarantannowego, który wyst2puje ju w województwie mazowieckim oraz 9 innych województwach jest stonka kukurydziana. Aktualnie szkodnik ten nie powoduje jeszcze strat w plonach kukurydzy w Polsce, jednak e musi by0 zwalczany w oparciu o stosowne przepisy. Istotnym zagadnieniem zwišzanym z tym gatunkiem jest mo liwoö0 jego chemicznego zwalczania. W 2009 roku Polski ZwiŠzek Producentów Kukurydzy, podobnie jak w latach poprzednich, Instytut Ochrony Roölin wystšpiÿ do Ministra o wyra enie zgody na tymczasowe dopuszczenie do zwalczania larw oraz osobników dorosÿych tego gatunku wybranych insektycydów. Niestety, do chwili obecnej nie znana jest jeszcze decyzja MRiRW o dopuszczeniu jakiegokolwiek z nich do stosowania, dlatego te nale y na bie Šco öledzi0 wszelkie komunikaty na ten temat, a zwÿaszcza te wydawane przez Pa5stwowŠ Inspekcj2 Ochrony Roölin i Nasiennictwa. ReasumujŠc, nale y podkreöli0, e ochrona kukurydzy przed szkodnikami, podobnie zresztš jak i przed innymi agrofagami nie jest ÿatwa, jednak e starannie i sukcesywnie prowadzona pozwala nie tylko uzyska0 wysoki plon ziarna, lecz tak e znacznie podnieö0 jego jakoö0, i co jest niezmiernie wa ne zmniejszy0 ryzyko jego ska enia przez mikotoksyny. PaweŠ K. Bere Instytut Ochrony Ro lin PIB Terenowa Stacja Do wiadczalna w Rzeszowie

12 str. XII ROLNIK MAZOWIECKI marzec kwiecie i 2009 Debata Mleczarska w Radomiu Doroczna Debata Mleczarska w Radomiu odby a si 16 marca br. w Centrum Doradztwa Rolniczego Oddzia Radom, przy wyj tkowo ma ej frekwencji rolników. Trudno okre li czy przyczyn by o zniech cenie rolników do trudnej i kosztownej produkcji, czy brak wiary w skuteczno przedstawiania po raz kolejny swych postulatów, a mo e przekonanie, e i tak nic nowego na temat mleczarstwa dowiedzie si nie mo na. Szkoda, e tak wielu zaproszonych rolników nie skorzysta o z okazji, by swoje problemy przedstawi na szerszym forum oraz zapozna si z tym co ju w najbli szej przysz o ci mo e zmieni si w produkcji mleka i chowie byd a. Organizatorzy spotkania: i Regionalny Zwi zek Hodowców Byd a w Radomiu zadbali, aby do rolników i przetwórców przybyli przedstawiciele Ministerstwa, Agencji Rynku Rolnego i weterynarii oraz Mazowieckiego O rodka Doradztwa Rolniczego. Wiceminister Andrzej Dycha przedstawi problemy w ustalaniu instrumentów regulacyjnych na rynku mleka, które coraz cz ciej s blokowane przez niektóre kraje unijne. Dalszy los kwotowania po 2015 roku jest niepewny, chocia Polska znajduje si w grupie pa stw popieraj cych utrzymanie tego instrumentu lub optuj cych za podj ciem decyzji w pó niejszym terminie. Bardzo istotnym elementem zapotrzebowania na mleko staje si wewn trzne spo ycie i eksport, które trzeba wspomaga z funduszu promocyjnego, natomiast lepsze zorganizowanie operatorów na rynku mo e z agodzi wahania cenowe surowca. Ewa Doma ska oraz przedstawiciele ARR Maciej Skrzypkowski i Anna Oleszczuk potwierdzili niskie wykonanie kwoty mlecznej na szczeblu krajo- Podsekretarz Stanu Andrzej Dycha wym i wojewódzkim, co ma tylko t zalet, e nie b dzie kar za ich przekroczenie. Przypomniano równie zasady obrotu kwotami. Pocieszaj ce informacje przedstawi dyrektor Biura G ównego Inspektoratu Weterynarii Jacek Boruta. Projektowane zmiany cennika za czynno- ci wykonywane przez inspekcj weterynaryjn nie zostan wprowadzone w ycie, wi c nie gro- nam podwy ki. Kraj nasz uzyska status wolnego od gru licy i brucelozy, a programy zwalczania BSE i bia aczki byd a nie powinny utrudnia obrotu zwierz tami, pod warunkiem, e rolnicy b d sprawdzali status zdrowotny stad, z których kupuj zwierz ta. Odno- nie stosowania GMO w paszach, trudno wyrokowa co b dzie po 2013 roku, to jest do czasu obowi zywania odst pstwa od zakazu, na razie gospodarstwa kontrolowane pod wzgl dem przestrzegania prawa paszowego oraz Zasady Wzajemnej Zgodno- ci wykazuj wysoki stopie spe niania wymogów. Ze wzgl du na ograniczenia kadrowe i finansowe w 2009 roku, przestrzeganie prawa paszowego b dzie kontrolowane w 2% gospodarstw a nie jak planowano w ub. roku 10%. Powiatowi lekarze weterynarii zwrócili uwag na konieczno z o enia zg oszenia podmiotu dzia aj cego na rynku pasz oraz wniosku o uznanie gospodarstwa za wolne od chorób byd a. S jeszcze gospodarstwa, które nie Prezes Regionalnego Zwi zku Hodowców Byd a Jan Ba cerowski dope ni y tych formalno ci, a w a- nie na wniosek rolnika lekarz weterynarii mo e wyda decyzj o uznaniu gospodarstwa za wolne od danej choroby. G osy w dyskusji dotyczy- y z ej sytuacji finansowej hodowców byd a i producentów mleka. Wsparcie mleczarstwa i rolnictwa jako ca o ci ma ograniczony zakres i jest spó nione. Recepty przedstawione nawet w czasie debaty, w praktyce s bardzo problematyczne. Jedn z nich by o po czenie a w a ciwie wch oni cie Rolmleczu przez Mlekpol, co zrodzi o wiele niesnasek, których do dzi nie wyja niono. Wobec trudnej sytuacji rolników, RZHB w Radomiu rozwa a decyzj o przyst pieniu do organizacji wojewódzkiej, b d cej cz onkiem Polskiej Federacji Zwi zków Hodowców Byd a i Producentów Mleka. Z. Getler Szko a Kluczowych Kompetencji Wiceprezydent Radomia Ryszard Fa ek przedstawi opini miasta na temat projektu marca br. w Zespole 13Szkó Agrotechnicznych i Gospodarki ywno ciowej w Radomiu odby o si seminarium rodowiskowe, inauguruj ce realizacj projektu wspó finansowanego przez Uni Europejsk w ramach Europejskiego Funduszu Spo ecznego pod nazw Szko a Kluczowych Kompetencji. Projekt dotyczy rozwijania umiej tno ci uczniów szkó Polski Wschodniej. Skierowany jest do uczniów i nauczycieli ponadgimnazjalnych szkó zawodowych województwa lubelskiego, mazowieckiego, podkarpackiego, podlaskiego i wi tokrzyskiego, a realizuje go pi szkó wy szych pod kierunkiem Wy szej Szko y Ekonomii i Innowacji w Lublinie. We wschodniej cz - ci naszego województwa projekt b dzie pilotowa a Wy sza Szko a Biznesu im. bp Jana Chrapka w Radomiu. Celem jest dostosowanie do lokalnych potrzeb i wdro enie ponadregionalnych programów kszta towania kompetencji uczniów w odniesieniu do rynku pracy i gospodarki opartej na wiedzy, a w szczególno ci zwi kszenie dost pno ci do rozwoju kompetencji kluczowych. W oparciu o Dziennik Urz dowy Unii Europejskiej z dnia 18 grudnia 2006 roku w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia si przez ca e ycie, kompetencje te s formu owane jako po czenie wiedzy, umiej tno ci i postaw odpowiednich do sytuacji. Ustanowiono osiem kompetencji kluczowych, z których przedmiotem programu b d cztery: porozumiewanie si w j zykach obcych; kompetencje matematyczno przyrodniczo techniczne; kompetencje informatyczne; inicjatywno i przedsi biorczo. Projekt obejmie 50 szkó, które wezm udzia w warsztatach dotycz cych opracowania programów nauczania i metodyki rozwijania kompetencji kluczowych, z uwzgl dnieniem sytuacji lokalnej, regionalnej oraz potrzeb pracodawców. W ramach projektu nie jest wymagany wk ad finansowy ze strony szkó i organów prowadz cych. Przewidziano szerokie i ró norodne instrumentarium realizacji projektu: 1. Portal edukacyjny, pozwalaj cy na wymian do wiadcze, forum nauczycieli i uczniów na portalu internetowym; 2. Mobilny Instytut Kompetencji b dzie polega na prowadzeniu przez wyselekcjonowany personel pokazowych lekcji z zakresu czterech kompetencji we wszystkich szko ach. 3. Programy poza zaj ciami w szkole: Wakacyjne Obozy Naukowe dla 10 uczniów ze szko y uczestnicz cej w projekcie Ko a Naukowe Studium Kompetentnych Liderów. Innowacyjny i kompleksowy w swym zamy le projekt b dzie realizowany do 31 grudnia 2012 roku. W seminarium wzi li udzia m.in. wiceprezydent Radomia Ryszard Fa ek, przedstawiciele kuratorium o wiaty oraz nauczyciele ZSAiG. Uczestnicy podkre lali du wag innowacji dla szko y, która przesta a ju mie znaczenie wy cznie jako matecznik ogrodników i mechanizatorów rolnictwa oraz dla lepszego wykorzystania bazy lokalowej i wykwalifikowanej kadry. Te zagadnienia s szczególnie bliskie samorz dowi rolniczemu, poniewa Mazowiecka Izba Rolnicza w swej dzia- alno ci statutowej wielokrotnie wspó pracowa a ze szko-. Niebagatelne znaczenie ma równie przywrócenie presti u tej placówce, mocno nadszarpni tego poprzez nieprzemy lane decyzje w adz Radomia w przesz o ci. Z. Getler