MIÊDZY ORYGINA EM PRZEK ADEM. akademicka.pl R. XXI nr 1 (27) KSIÊGARNIA AKADEMICKA

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "MIÊDZY ORYGINA EM PRZEK ADEM. akademicka.pl R. XXI. 2015 nr 1 (27) KSIÊGARNIA AKADEMICKA"

Artur Romanowski
8 lat temu
Przeglądów:

1 MIÊDZY ORYGINA EM PRZEK ADEM a R. XXI 2015 nr 1 (27) KSIÊGARNIA AKADEMICKA

2 Redakcja Założycielka (Founding Editor): Jadwiga Konieczna-Twardzikowa Redaktor Naczelny (Editor-in-Chief): Jerzy Brzozowski Zastępcy Redaktora Naczelnego (Assistants to the Editor-in Chief): Anna Szczęsny Marzena Chrobak Sekretarze Redakcji (Editorial Assistants): Karolina Dębska (Warszawa) Joanna Górnikiewicz (Kraków) Redaktorzy tematyczni (Editorial Board): Anna Bednarczyk (słowiański obszar językowy) Zofia Berdychowska (germański obszar językowy) Maria Piotrowska (dydaktyka przekładu) Anna Sawicka (hiszpański obszar językowy) Małgorzata Tryuk (tłumaczenie ustne i sądowe) Agnieszka Szarkowska (tłumaczenie audiowizualne) Redaktorzy językowi (Language Editors): Ann Mary Cardwell (język angielski) Karolina Dębska (język polski) Jean-Pierre Darcel (język francuski) Xavier Farré Vidal (język hiszpański) Rada Naukowa (Advisory Board): Krzysztof Hejwowski (Przewodniczący/President) Ivana Čeňková (Prague) Yves Gambier (Turku) Dirk Delabastita (Namur) Piotr Fast (Katowice) Jean-René Ladmiral (Paris) Roman Lewicki (Lublin) Jean-Yves Masson (Paris) Urszula Dąmbska-Prokop (Kraków) Teresa Tomaszkiewicz (Poznań) Patrick Zabalbeascoa Turán (Barcelona) Richard Zenith (Lisboa) Stali współpracownicy (Reviewers): Walter Costa (Florianópolis) João Ferreira Duarte (Lisboa) Ronald Jenn (Lille) Wojciech Kubiński (Gdańsk) Maryla Laurent (Lille) Anna Majkiewicz (Częstochowa) Jadwiga Miszalska (Kraków) Bogdan Piotrowski (Bogotá) Jerusa Pires Ferreira (São Paulo) Maria Papadima (Athenes) Henryk Siewierski (Brasilia) Lucyna Wille (Rzeszów) Recenzenci numeru: Anna Bednarczyk, Piotr Fast, Mykhaylo Labashchuk, Libor Pavera

3 MIÊDZY ORYGINA EM PRZEK ADEM a

5 MIÊDZY ORYGINA EM PRZEK ADEM a R. XXI 2015 nr 1 (27) BLISKOŚĆ KULTUROWA W PRZEKŁADZIE pod redakcją: Jerzego Brzozowskiego i Adriany Jastrzębskiej KRAKÓW 2015

6 Copyright by Redakcja Między Oryginałem a Przekładem and Wydawnictwo Księgarnia Akademicka sp. z o.o., 2015 Projekt okładki: Jacek Szczerbiński Opracowanie redakcyjne: Edyta Wygonik-Barzyk Publikacja ukazała się dzięki pomocy de minimis z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Publikacja dofinansowana przez Instytut Filologii Romańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wydano w wersji elektronicznej oraz w nakładzie 150 egzemplarzy drukowanych. Pierwotną wersją czasopisma jest wydanie elektroniczne, dostępne pod adresem: ISSN KSIĘGARNIA AKADEMICKA ul. św. Anny 6, Kraków tel./faks: , akademicka@ www.

7 Spis treści Od redakcji... 7 Magdalena Ochniak, Litera jako nośnik kultury (o trudnościach z tłumaczeniem cyrylicy)... 9 Anna Bednarczyk, Taras Bulba Mikołaja Gogola a tłumaczenie kozackiej przestrzeni kulturowej Kinga Rozwadowska, Rosja, kobieta, ekspresja O strategiach wyparcia Innego w tłumaczeniu Życia o. Wasyla Leonida Andriejewa Paulina Boguta, Japonia w polskim przekładzie Diamentowej karocy Borisa Akunina, czyli o problematyce trzeciej kultury w przekładzie literackim Katarzyna Kotyńska, Daty, fakty, skojarzenia. O realiach w przekładzie na materiale wierszy Jurija Andruchowycza Lubomir Hampl, Procesy przekładu i metody translacyjne na materiale czeskim i polskim ekwiwalencja realiów biblijnych... 89

9 DOI: /MOaP Od redakcji Badania przekładoznawcze i te dotyczące komunikacji międzykulturowej skupiają się zwykle na tym, co dzieli kulturę wyjściową i kulturę docelową. Przekład ma służyć oswajaniu obcości, a tłumacz przyjmuje na siebie rolę mediatora pomiędzy kulturami. Czy w przypadku kultur bliskich jest to tak samo potrzebne? Czy przekład w obrębie jednego obszaru kulturowego ma swoja specyfikę? Należy się przede wszystkim zastanowić, w jakim stopniu kultury obszaru o wspólnych korzeniach językowych lub pewnej wspólnocie doświadczeń historycznych są rzeczywiście sobie bliskie. Przy założeniu, że kultura bliska to taka, która na obszarze docelowym jest dobrze znana, ceniona i cieszy się zainteresowaniem, kultury słowiańskiego obszaru językowego paradoksalnie wydają się bardzo odległe. Są dziś wśród polskich odbiorców słabo znane, stosunkowo mało obecne na rynku wydawniczym i w mediach. Jednocześnie podobieństwa istniejące pomiędzy poszczególnymi językami słowiańskimi dają często złudne przekonanie o homogeniczności kultur słowiańskich i braku poważniejszych problemów komunikacyjnych pomiędzy poszczególnymi narodami, często prowadząc do błędnych interpretacji i stanowiąc pożywkę dla stereotypów. Jaka jest wobec tego rola i specyfika przekładu w kulturze bliskiej? Jak funkcjonują tłumaczone teksty w kulturach bliskich sobie? Czy działalność przekładowa eksponuje różnice między kulturami, czy raczej pomaga je zacierać? Publikując numer, który oddajemy w Państwa ręce, poświęcony przekładom z języków słowiańskich, liczymy na zapoczątkowanie dyskusji na temat bliskości kulturowej w przekładzie. Tom otwiera tekst Magdaleny

10 8 Od redakcji Ochniak o trudnościach z tłumaczeniem cyrylicy, gdy litera ulega frazeologizacji. Jak w takim przypadku dostosować tekst oryginału do kultury docelowej, posługującej się alfabetem łacińskim? Anna Bednarczyk omawia różnorodne komponenty kształtujące kozacką przestrzeń kulturową w powieści Mikołaja Gogola Taras Bulba i jej polskim przekładzie. Dwa kolejne teksty dotyczą bezpośrednio inności i obcości w przekładzie. Artykuł Kingi Rozwadowskiej prezentuje strategie manipulacyjne zastosowane przez tłumaczy jednego z opowiadań Leonida Andrejewa, a mające na celu wyeliminowanie Inności kulturowej, estetycznej i genderowej. Paulina Boguta skupia się na twórczości rosyjskiego pisarza Borysa Akunina i na obecności w przekładzie kultury obcej zarówno dla użytkowników języka oryginału, jak i języka docelowego. Artykuł Katarzyny Kotyńskiej dotyczy strategii i rezultatów pracy tłumacza dotyczących zachowania ukraińskich realiów obecnych w utworach Jurija Andruchowycza składających się na tomik Piosenki dla martwego koguta. Numer zamyka tekst Lubomira Hampla poświęcony ekwiwalencji realiów biblijnych w polskich i czeskich przekładach. Zapraszamy do lektury i dyskusji na łamach kolejnych numerów pisma.

11 KSIĘGARNIA AKADEMICKA Sp. z o.o. Adres: ul. św. Anny 6, Kraków, tel./fax (12) , tel. (12) w akademicka@ KRS: , NIP:

Podobne dokumenty

MIÊDZY ORYGINA EM PRZEK ADEM. akademicka.pl R. XXI nr 2 (28) KSIÊGARNIA AKADEMICKA

MIÊDZY ORYGINA EM PRZEK ADEM. akademicka.pl R. XXI nr 2 (28) KSIÊGARNIA AKADEMICKA MIÊDZY ORYGINA EM PRZEK ADEM a R. XXI 2015 nr 2 (28) KSIÊGARNIA AKADEMICKA Redakcja Założycielka (Founding Editor): Jadwiga Konieczna-Twardzikowa Redaktor Naczelny (Editor-in-Chief): Jerzy Brzozowski Zastępcy