Wiązania kowalencyjne
|
|
- Kazimiera Jastrzębska
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wiązania kowalencyjne (pierw. o dużej E + pierw. o dużej E), E < 1,8 TERIE WIĄZANIA KWALENCYJNEG Teoria hybrydyzacji orbitali atomowych Teoria orbitali molekularnych Teoria pola ligandów
2 YBRYDYZACJA RBITALI ATMWYC A STRUKTURA CZĄSTECZEK Liczba wiązań π Typ hybrydyzacji sp 3 sp 2 sp Struktura wiązań Tetraedryczna 109 o 28` Trygonalna 120 o Diagonalna 180 o
3 Kontury chmur elektronowych orbitali atomowych
4 YBRYDYZACJA RBITALI ATMWYC s p 2 sp 6C: 1s 2 2s 1 2p x1 2p y1 2p 1 z => 6 C: 1s 2 2(sp) 1 2(sp) 1 2p z1 2p 1 y 6C: 1s 2 2s 1 2p x1 2p y1 2p 1 z => 6 C: 1s 2 2(sp 2 ) 1 2(sp 2 ) 1 2(sp 2 ) 1 2p 1 z 6C: 1s 2 2s 1 2p x1 2p y1 2p 1 z => 6 C: 1s 2 2(sp 3 ) 1 2(sp 3 ) 1 2(sp 3 ) 1 2(sp 3 ) 1
5 WIĄZANIA σ Schemat wiązania sp i -p x Schemat wiązania sp i -s Schemat wiązania sp i -sp j
6 WIĄZANIA π p y - p y p z -p z
7 Z jakich orbitali atomowych mogą być utworzone orbitale molekularne σ? - - Cl Cl - Cl 3 C - 3 C - Cl 3 C - C = C 2
8 STRUKTURY CZĄSTECZEK ZWIĄZKÓW KWALENCYJNYC Liniowe Płaskie Przestrzenne Z jakich orbitali atomowych zostały utworzone orbitale molekularne w cząsteczkach (jonach)? Jaka jest struktura wiązań? Jaka jest struktura cząsteczek (jonów)? N 3, 2,, 3 +, C 3, C + 3
9 Z jakich orbitali atomowych zostały utworzone orbitale molekularne w cząsteczce BF 3?
10 Z jakich orbitali atomowych zostały utworzone orbitale molekularne w cząsteczce C 4? 6C: 1s 2 2s 1 2p x1 2p y1 2p 1 z => 6 C: 1s 2 2(sp 3 ) 1 2(sp 3 ) 1 2(sp 3 ) 1 2(sp 3 ) 1
11 Z jakich orbitali atomowych zostały utworzone orbitale molekularne w cząsteczce N 3? 7N: 1s 2 2s 2 2p x1 2p y1 2p 1 z 7 N: 1s 2 2(sp 3 ) 2 2(sp 3 ) 1 2(sp 3 ) 1 2(sp 3 ) 1
12 Z jakich orbitali atomowych zostały utworzone orbitale molekularne w cząsteczce 2? 8: 1s 2 2s 2 2p x2 2p y1 2p 1 z 8: 1s 2 2(sp 3 ) 2 2(sp 3 ) 1 2(sp 3 ) 1 2(sp 3 ) 1
13 Z jakich orbitali atomowych zostały utworzone orbitale molekularne w cząsteczce etenu? Jaka jest struktura tej cząsteczki? σ(s - sp2) π(p z p z ) σ (sp 2 - sp 2 ) C C 6C: 1s 2 2s 1 2p x1 2p y1 2p 1 z => 6 C: 1s 2 2(sp 2 ) 1 2(sp 2 ) 1 2(sp 2 ) 1 2p 1 z
14 Z jakich orbitali atomowych zostały utworzone orbitale molekularne w cząsteczce etanu? Jaka jest struktura tej cząsteczki? σ(s - sp 3 ) C σ (sp 3 - sp 3 ) C 6C: 1s 2 2s 1 2p x1 2p y1 2p 1 z => 6 C: 1s 2 2(sp 3 ) 1 2(sp 3 ) 1 2(sp 3 ) 1 2(sp 3 ) 1
15 Z jakich orbitali atomowych zostały utworzone orbitale molekularne w cząsteczce etynu? Jaka jest struktura tej cząsteczki? σ(s - sp) σ (sp- sp) C C π(p z p z ) π(p y p y ) 6 C: 1s2 2s 1 2p 1 x 2p 1 y 2p 1 z => C: 6 1s2 2(sp) 1 2(sp) 1 2p 1 z 2p 2p y 1
16 Z jakich orbitali atomowych zostały utworzone orbitale molekularne w cząsteczce propadienu? Jaka jest struktura tej cząsteczki? σ(sp sp 2 ) σ (sp 2 - s) C C C 6C: 1s 2 2(sp 2 ) 1 2(sp 2 ) 1 2(sp 2 ) 1 2p 1 z π(p y p y ) π(p z p z ) 6C: 1s 2 2(sp) 1 2(sp) 1 2p z1 2p 1 y
17 Z jakich orbitali atomowych zostały utworzone orbitale molekularne w cząsteczce benzenu? Jaka jest struktura tej cząsteczki? 6C: 1s 2 2s 1 2p x1 2p y1 2p 1 z => 6C: 1s 2 2(sp 2 ) 1 2(sp 2 ) 1 2(sp 2 ) 1 2p 1 z σ (sp 2 - s) σ (sp 2 - sp 2 ) π(p z p z )
18 Z jakich orbitali atomowych zostały utworzone orbitale molekularne w cząsteczce but-1,3 1,3-dienu? Jaka jest struktura tej cząsteczki? 6C: 1s 2 2s 1 2p x1 2p y1 2p 1 z => 6C: 1s 2 2(sp 2 ) 1 2(sp 2 ) 1 2(sp 2 ) 1 2p 1 z C C C C σ (sp 2 - s) σ (sp 2 - sp 2 ) π(p z p z )
19 Z jakich orbitali atomowych zostały utworzone orbitale molekularne w cząsteczkach (jonach)? Jaka jest struktura wiązań? Jaka jest struktura cząsteczek (jonów)? N 3, 2,, 3 +, C 3 BCl 3, 2 C = C 2, C 3+, 2 C = BeCl 2, - C C -, 2 C = C - C N, C C - C N 2 C = C = C 2, 2 C = C = C = C 2, 2 C = C - C = C 2
20 DELKALIZACJA ELEKTRNÓW W CZĄSTECZCE A WŁAŚCIWŚCI CEMICZNE ZWIĄZKÓW Dlaczego reakcja addycji nie jest reakcją charakterystyczną dla związków aromatycznych?
21 Co jest głównym produktem reakcji addycji Br 2 do but-1,3 1,3-dienu? C C C C C C C C
22 Struktura cząsteczek a właściwości kwasowo zasadowe Dlaczego jeden z przedstawionych izomerycznych związków ma właściwości kwasowe? C C 3 C C 2 C C
23 Który ze związków jest mocniejszym kwasem? Sprzężenie kwas zasada: Tym mocniejszy jest kwas im słabsza jest sprzężona z nim zasada k k 2 z 1 z1 2 Dlaczego k 2 > k 1? Ponieważ z 2 < z 1 => k 2 > k 1 [ ]
24 Dlaczego aminy alifatyczne są mocniejszymi zasadami niż N 3? Dlaczego III-rz aminy alifatyczne są słabszymi zasadami niż aminy II-rz? Dlaczego aminy aromatyczne są słabszymi zasadami niż N 3? N C N N 2 N 2 N [ 2 2 ]
25 Który ze związków jest mocniejszym kwasem? N 2 N 2 N N
26 Który ze związków jest mocniejszą zasadą? N 2 N 2 N 2 N 2 N 2 N 2 N N
27 Wykorzystanie właściwości kwasowo zasadowych do sterowania procesami technologicznymi Dlaczego ostatni etap zasadowej hydrolizy estrów jest procesem nieodwracalnym? n R 1 C 2 R 2 R 1 C + R 2 R 1 C + R 2
28 WŁAŚCIWŚCI ELEKTRYCZNE CZĄSTECZEK Moment dipolowy cząsteczki(µ) µ= q e l q e - ładunek elektryczny elektronu, l - odległość biegunów cząsteczki Jaki jest wartość ładunku elektrycznego elektronu? Debay ( ) 1 D = 3, C m q e N A = F F = C/mol => q e = 1, C Jaka jest średnica cząsteczki wody? µ wody =1,84 D = 6, C m => 6, C m => l = = 3, m = 0,383 Å 1, C l
29 Jaka jest długość wiązań chemicznych? Długość wiązania między atomami [nm] [m] [Å] 2 0, ,7 2 0,121 1, ,21 F 2 0,143 1, ,43 CsCl 1,43 3, ,5
30 WIĄZANIE WDRWE A WŁAŚCIWŚCI ZWIĄZKÓW CEMICZNYC Wiązanie wodorowe jest to oddziaływanie między cząsteczkami, które spełniają następujące warunki: 1. Mają atomy połączone z atomami pierwiastków o dużej elektroujemności (E) 2. Mają atomy z wolnymi parami elektronowymi (F, Cl,, S, N) Dlaczego kwas fluorowodorowy jest słabym kwasem? F F F F Dlaczego kwas salicylowy jest słabszym kwasem niż kwas benzoesowy? C
31 Jaka jest interpretacja wartości temperatur wrzenia podanych w tabeli? Związek Masa molowa [g/mol] Temp. wrzenia [ o C] Związek Masa molowa [g/mol] Temp. wrzenia [ o C] C 4 9 I C 3 I C C 3 C C C (C 2 5 ) N C (C 2 5 )
32 Jaka jest interpretacja wartości podanych w tabeli wielkości fizykochemicznych? Ttt- t - i T w są tym większe im: Silniejsze są oddziaływania międzycząsteczkowe Większa jest masa molowa związku chemicznego Entalpia parowania jest tym większa im: Silniejsze są oddziaływania międzycząsteczkowe Większa jest masa molowa związku chemicznego F Cl Br I T t [K] par [kj/mol] 23,4 16,7 17,6 19,7 µ [D] 1,48 1,06 0,79 0,42 Słabną wiązania wodorowe: Zmniejsza się długość wiązania w cząsteczce
33
34
3. Cząsteczki i wiązania
3. Cząsteczki i wiązania Elektrony walencyjne Wiązania jonowe i kowalencyjne Wiązanie typu σ i π Hybrydyzacja Przewidywanie kształtu cząsteczek AX n Orbitale zdelokalizowane Cząsteczki związków organicznych
Bardziej szczegółowo3. Cząsteczki i wiązania
20161020 3. Cząsteczki i wiązania Elektrony walencyjne Wiązania jonowe i kowalencyjne Wiązanie typu σ i π Hybrydyzacja Przewidywanie kształtu cząsteczek AX n Orbitale zdelokalizowane Cząsteczki związków
Bardziej szczegółowoGeometria cząsteczek wieloatomowych. Hybrydyzacja orbitali atomowych.
Geometria cząsteczek wieloatomowych. Hybrydyzacja orbitali atomowych. Geometria cząsteczek Geometria cząsteczek decyduje zarówno o ich właściwościach fizycznych jak i chemicznych, np. temperaturze wrzenia,
Bardziej szczegółowoSpis treści. Metoda VSEPR. Reguły określania struktury cząsteczek. Ustalanie struktury przestrzennej
Spis treści 1 Metoda VSEPR 2 Reguły określania struktury cząsteczek 3 Ustalanie struktury przestrzennej 4 Typy geometrii cząsteczek przykłady 41 Przykład 1 określanie struktury BCl 3 42 Przykład 2 określanie
Bardziej szczegółowoZadania powtórkowe do egzaminu maturalnego z chemii Wiązania chemiczne, budowa cząsteczek
strona 1/11 Zadania powtórkowe do egzaminu maturalnego z chemii Wiązania chemiczne, budowa cząsteczek Monika Gałkiewicz Zad. 1 () Podaj wzory dwóch dowolnych kationów i dwóch dowolnych anionów posiadających
Bardziej szczegółowozaprezentowana w 1940 roku (Sidgwick i Powell). O budowie przestrzennej cząsteczki decyduje łączna liczba elektronów walencyjnych wokół atomu
Teoria VSEPR (Valence Shell Electron Pair Repulsion) zaprezentowana w 1940 roku (Sidgwick i Powell). budowie przestrzennej cząsteczki decyduje łączna liczba elektronów walencyjnych wokół atomu centralnego
Bardziej szczegółowoLigand to cząsteczka albo jon, który związany jest z jonem albo atomem centralnym.
138 Poznanie struktury cząsteczek jest niezwykle ważnym przedsięwzięciem w chemii, ponieważ pozwala nam zrozumieć zachowanie się materii, ale także daje podstawy do praktycznego wykorzystania zdobytej
Bardziej szczegółowoH H 2.5 < H H CH 3 N O O H C N ŁADUNEK FORMALNY. 2.5 dla atomu węgla C C 2.5 H 2.1. Li 1.0. liczba e - walencyjnych w atomie wolnym C 2.5 H 2.
.5 dla atomu węgla ŁADUNEK RMALNY pierwiastek o mniejszej elektroujemności od węgla
Bardziej szczegółowoWykład z Chemii Ogólnej
Wykład z Chemii Ogólnej Część 2 Budowa materii: od atomów do układów molekularnych 2.2. BUDOWA CZĄSTECZEK Katedra i Zakład Chemii Fizycznej Collegium Medicum w Bydgoszczy Uniwersytet Mikołaja Kopernika
Bardziej szczegółowo1 i 2. Struktura elektronowa atomów, tworzenie wiązań chemicznych
1 i 2. Struktura elektronowa atomów, tworzenie wiązań chemicznych 1 1.1. Struktura elektronowa atomów Rozkład elektronów na pierwszych czterech powłokach elektronowych 1. powłoka 2. powłoka 3. powłoka
Bardziej szczegółowoWykład przygotowany w oparciu o podręczniki:
Slajd 1 Wykład przygotowany w oparciu o podręczniki: Organic Chemistry 4 th Edition Paula Yurkanis Bruice Slajd 2 Struktura elektronowa wiązanie chemiczne Kwasy i zasady Slajd 3 Chemia organiczna Związki
Bardziej szczegółowoTemat Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca. Uczeń:
Chemia - klasa I (część 2) Wymagania edukacyjne Temat Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca Dział 1. Chemia nieorganiczna Lekcja organizacyjna. Zapoznanie
Bardziej szczegółowoCZĄSTECZKA. Do opisu wiązań chemicznych stosuje się najczęściej metodę (teorię): metoda wiązań walencyjnych (VB)
CZĄSTECZKA Stanislao Cannizzaro (1826-1910) cząstki - elementy mikroświata, termin obejmujący zarówno cząstki elementarne, jak i atomy, jony proste i złożone, cząsteczki, rodniki, cząstki koloidowe; cząsteczka
Bardziej szczegółowoWykład 5: Cząsteczki dwuatomowe
Wykład 5: Cząsteczki dwuatomowe Wiązania jonowe i kowalencyjne Ograniczenia teorii Lewisa Orbitale cząsteczkowe Kombinacja liniowa orbitali atomowych Orbitale dwucentrowe Schematy nakładania orbitali Diagramy
Bardziej szczegółowoBudowa atomu Poziom: rozszerzony Zadanie 1. (2 pkt.)
Budowa atomu Poziom: rozszerzony Zadanie 1. (2 pkt.) Zadanie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Punkty Okres połowiczego rozpadu pewnego radionuklidu wynosi 16 godzin. a) Określ, ile procent atomów tego izotopu rozpadnie
Bardziej szczegółowoModel wiązania kowalencyjnego cząsteczka H 2
Model wiązania kowalencyjnego cząsteczka H 2 + Współrzędne elektronu i protonów Orbitale wiążący i antywiążący otrzymane jako kombinacje orbitali atomowych Orbital wiążący duża gęstość ładunku między jądrami
Bardziej szczegółowoCZĄSTECZKA. Do opisu wiązań chemicznych stosuje się najczęściej jedną z dwóch metod (teorii): metoda wiązań walencyjnych (VB)
CZĄSTECZKA Stanislao Cannizzaro (1826-1910) cząstki - elementy mikroświata, termin obejmujący zarówno cząstki elementarne, jak i atomy, jony proste i złożone, cząsteczki, rodniki, cząstki koloidowe; cząsteczka
Bardziej szczegółowoInżynieria Biomedyczna. Wykład XII
Inżynieria Biomedyczna Wykład XII Plan Wiązania chemiczne Teoria Lewisa Teoria orbitali molekularnych Homojądrowe cząsteczki dwuatomowe Heterojądrowe cząsteczki dwuatomowe Elektroujemność Hybrydyzacja
Bardziej szczegółowo2. WIĄZANIA CHEMICZNE, BUDOWA CZĄSTECZEK. Irena Zubel Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Politechnika Wrocławska (na prawach rękopisu)
2. WIĄZANIA CHEMICZNE, BUDOWA CZĄSTECZEK Irena Zubel Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Politechnika Wrocławska (na prawach rękopisu) Wiązania chemiczne Podstawowe stany skupienia materii (w
Bardziej szczegółowoWykład z Chemii Ogólnej
Wykład z Chemii Ogólnej Część 2 Budowa materii: od atomów do układów molekularnych 2.3. WIĄZANIA CHEMICZNE i ODDZIAŁYWANIA Katedra i Zakład Chemii Fizycznej Collegium Medicum w Bydgoszczy Uniwersytet Mikołaja
Bardziej szczegółowoWIĄZANIA. Co sprawia, że ciała stałe istnieją i są stabilne? PRZYCIĄGANIE ODPYCHANIE
WIĄZANIA Co sprawia, że ciała stałe istnieją i są stabilne? PRZYCIĄGANIE ODPYCHANIE Przyciąganie Wynika z elektrostatycznego oddziaływania między elektronami a dodatnimi jądrami atomowymi. Może to być
Bardziej szczegółowoRóżne typy wiązań mają ta sama przyczynę: energia powstającej stabilnej cząsteczki jest mniejsza niż sumaryczna energia tworzących ją, oddalonych
Wiązania atomowe Atomy wieloelektronowe, obsadzanie stanów elektronowych, układ poziomów energii. Przykładowe konfiguracje elektronów, gazy szlachetne, litowce, chlorowce, układ okresowy pierwiastków,
Bardziej szczegółowoTEORIA ORBITALI MOLEKULARNYCH (MO) dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
TERIA RBITALI MLEKULARNYCH (M) Metoda (teoria) orbitali molekularnych (M) podstawy metody M - F. Hund, R.S. Mulliken Teoria M zakłada, że zachowanie się elektronu w cząsteczce opisuje orbital molekularny
Bardziej szczegółowoZadanie 2. (2 pkt) Określ, na podstawie różnicy elektroujemności pierwiastków, typ wiązania w związkach
Zadanie 1. (2 pkt) Na podstawie budowy powłok elektronowych chloru, azotu i fosforu oraz położenia pierwiastka w układzie okresowym wyjaśnij, dlaczego istnieje PCl 5 a występowanie NCl 5 jest teoretycznie
Bardziej szczegółowoCz. I Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu dla klas II LO - Wiązania chemiczne + przykładowe zadania i proponowane rozwiązania
Cz. I Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu dla klas II LO - Wiązania chemiczne + przykładowe zadania i proponowane rozwiązania I. Elektroujemność pierwiastków i elektronowa teoria wiązań Lewisa-Kossela
Bardziej szczegółowoWskaż grupy reakcji, do których można zaliczyć proces opisany w informacji wstępnej. A. I i III B. I i IV C. II i III D. II i IV
Informacja do zadań 1. i 2. Proces spalania pewnego węglowodoru przebiega według równania: C 4 H 8(g) + 6O 2(g) 4CO 2(g) + 4H 2 O (g) + energia cieplna Zadanie 1. (1 pkt) Procesy chemiczne można zakwalifikować
Bardziej szczegółowoCząsteczki wieloatomowe - hybrydyzacja. Czy w oparciu o koncepcję orbitali molekularnych można wytłumaczyć budowę cząsteczek?
ząsteczki wieloatomowe - hybrydyzacja zy w oarciu o koncecję orbitali molekularnych można wytłumaczyć budowę cząsteczek? Koncecja OA OA O zdelokalizowane OA hyb OA O zlokalizowane OA hyb OA hyb OA orbitale
Bardziej szczegółowoOrbitale typu σ i typu π
Orbitale typu σ i typu π Dwa odpowiadające sobie orbitale sąsiednich atomów tworzą kombinacje: wiążącą i antywiążącą. W rezultacie mogą powstać orbitale o rozkładzie przestrzennym dwojakiego typu: σ -
Bardziej szczegółowo1. Określ liczbę wiązań σ i π w cząsteczkach: wody, amoniaku i chloru
1. Określ liczbę wiązań σ i π w cząsteczkach: wody, amoniaku i chloru 2. Na podstawie struktury cząsteczek wyjaśnij dlaczego N 2 jest bierny a Cl 2 aktywny chemicznie? 3. Które substancje posiadają budowę
Bardziej szczegółowoTeoria Orbitali Molekularnych. tworzenie wiązań chemicznych
Teoria Orbitali Molekularnych tworzenie wiązań chemicznych Zbliżanie się atomów aż do momentu nałożenia się ich orbitali H a +H b H a H b Wykres obrazujący zależność energii od odległości atomów długość
Bardziej szczegółowoCz. I Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu dla klas I LO - Wiązania chemiczne + przykładowe zadania i proponowane rozwiązania
Cz. I Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu dla klas I LO - Wiązania chemiczne + przykładowe zadania i proponowane rozwiązania I. Elektroujemność pierwiastków i elektronowa teoria wiązań Lewisa-Kossela
Bardziej szczegółowoWIĄZANIA. Co sprawia, że ciała stałe istnieją i są stabilne? PRZYCIĄGANIE ODPYCHANIE
WIĄZANIA Co sprawia, że ciała stałe istnieją i są stabilne? PRZYCIĄGANIE ODPYCHANIE 1 Przyciąganie Wynika z elektrostatycznego oddziaływania między elektronami a dodatnimi jądrami atomowymi. Może to być
Bardziej szczegółowoAtomy wieloelektronowe
Wiązania atomowe Atomy wieloelektronowe, obsadzanie stanów elektronowych, układ poziomów energii. Przykładowe konfiguracje elektronów, gazy szlachetne, litowce, chlorowce, układ okresowy pierwiastków,
Bardziej szczegółowoZasady obsadzania poziomów
Zasady obsadzania poziomów Model atomu Bohra Model kwantowy atomu Fala stojąca Liczby kwantowe -główna liczba kwantowa (n = 1,2,3...) kwantuje energię elektronu (numer orbity) -poboczna liczba kwantowa
Bardziej szczegółowoWoda. Najpospolitsza czy najbardziej niezwykła substancja Świata?
Woda Najpospolitsza czy najbardziej niezwykła substancja Świata? Cel wykładu Odpowiedź na pytanie zawarte w tytule A także próby odpowiedzi na pytania typu: Dlaczego woda jest mokra a lód śliski? Dlaczego
Bardziej szczegółowoZagadnienia. Budowa atomu a. rozmieszczenie elektronów na orbitalach Z = 1-40; I
Nr zajęć Data Zagadnienia Budowa atomu a. rozmieszczenie elektronów na orbitalach Z = 1-40; I 9.10.2012. b. określenie liczby cząstek elementarnych na podstawie zapisu A z E, również dla jonów; c. określenie
Bardziej szczegółowoWykład 5 XII 2018 Żywienie
Wykład 5 XII 2018 Żywienie Witold Bekas SGGW Chemia organiczna 1828 Wöhler - przypadkowa synteza mocznika izocyjanian amonu NH4NCO związek nieorganiczny mocznik H2NCONH2 związek organiczny obalenie teorii
Bardziej szczegółowoPodstawy chemii obliczeniowej
Podstawy chemii obliczeniowej Anna Kaczmarek Kędziera Katedra Chemii Materiałów, Adsorpcji i Katalizy Wydział Chemii UMK, Toruń Elementy chemii obliczeniowej i bioinformatyki 2015 Plan wykładu 15 godzin
Bardziej szczegółowoPODSTAWY CHEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA. Wykład 2
PODSTAWY CEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA Wykład Plan wykładu II,III Woda jako rozpuszczalnik Zjawisko dysocjacji Równowaga w roztworach elektrolitów i co z tego wynika Bufory ydroliza soli Roztwory (wodne)-
Bardziej szczegółowoFizyka atomowa r. akad. 2012/2013
r. akad. 2012/2013 wykład VII - VIII Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich Fizyka atomowa Zakład Biofizyki 1 Spin elektronu Elektrony posiadają własny moment pędu L s. nazwany spinem. Wartość spinu
Bardziej szczegółowo1. Budowa atomu. Układ okresowy pierwiastków chemicznych
Wymagania programowe z chemii na poszczególne oceny IV etap edukacyjny przygotowane na podstawie treści zawartych w podstawie programowej, programie nauczania oraz w części 1. podręcznika dla liceum ogólnokształcącego
Bardziej szczegółowo1. Budowa atomu. Układ okresowy pierwiastków chemicznych
Wymagania programowe na poszczególne oceny przygotowane na podstawie treści zawartych w podstawie programowej (załącznik nr 1 do rozporządzenia, Dz.U. z 2018 r., poz. 467), programie nauczania oraz w części
Bardziej szczegółowoElektronowa struktura atomu
Elektronowa struktura atomu Model atomu Bohra oparty na teorii klasycznych oddziaływań elektrostatycznych Elektrony mogą przebywać tylko w określonych stanach, zwanych stacjonarnymi, o określonej energii
Bardziej szczegółowoIzomeria. isos - taki sam meros -części
Izomeria isos - taki sam meros -części Izomery związki, które zawierają taką samą liczbę i rodzaj atomów w cząsteczce, ale różnią się sposobem ułożenia tych atomów. Mają taki sam wzór sumaryczny. 6 12
Bardziej szczegółowoPodstawy chemii. dr hab. Wacław Makowski. Wykład 1: Wprowadzenie
Podstawy chemii dr hab. Wacław Makowski Wykład 1: Wprowadzenie Wspomnienia ze szkoły Elementarz (powtórka z gimnazjum) Układ okresowy Dalsze wtajemniczenia (liceum) Program zajęć Podręczniki Wydział Chemii
Bardziej szczegółowoCZ STECZKA. Do opisu wi za chemicznych stosuje si najcz ciej jedn z dwóch metod (teorii): metoda wi za walencyjnych (VB)
CZ STECZKA Stanislao Cannizzaro (1826-1910) cz stki - elementy mikro wiata, termin obejmuj cy zarówno cz stki elementarne, jak i atomy, jony proste i zło one, cz steczki, rodniki, cz stki koloidowe; cz
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z chemii Zakres rozszerzony
Wymagania edukacyjne z chemii Zakres rozszerzony Klasy: 1c, 1d Rok szkolny 2019/2020 Nauczyciel: Aneta Patrzałek Szczegółowe wymagania edukacyjne z chemii na poszczególne stopnie: Wymagania na każdy stopień
Bardziej szczegółowoIdentyfikacja płomieniowa tworzyw sztucznych Iloczyny rozpuszczalności trudno rozpuszczalnych związków w wodzie w temperaturze pokojowej
Jeśli ktoś jest w posiadaniu tablic chemicznych, to bardzo prosilibyśmy, aby nam je nadesłał (na adres któregoś z administratorów, najlepiej w formie pliku *.doc; *.pdf; *.jpg) - na pewno je zamieścimy.
Bardziej szczegółowoKONSPEKT PRZEDMIOTU PIERWSZEGO POZIOMU STUDIÓW STACJONARNYCH
KONSPEKT PRZEDMIOTU PIERWSZEGO POZIOMU STUDIÓW STACJONARNYCH Nazwa przedmiotu Chemia Skrót: CHEM Semestry: I Rodzaj przedmiotu: podstawowy Punkty ECTS: 4 Liczba godzin w semestrze: Wykład Ćwiczenia Laboratorium
Bardziej szczegółowoStany skupienia materii
Stany skupienia materii Ciała stałe - ustalony kształt i objętość - uporządkowanie dalekiego zasięgu - oddziaływania harmoniczne Ciecze -słabo ściśliwe - uporządkowanie bliskiego zasięgu -tworzą powierzchnię
Bardziej szczegółowoIzomeria. isos - taki sam meros -części
Izomeria isos - taki sam meros -części Izomery związki, które zawierają taką samą liczbę i rodzaj atomów w cząsteczce, ale różnią się sposobem ułożenia tych atomów. Mają taki sam wzór sumaryczny. 6 12
Bardziej szczegółowoInne koncepcje wiązań chemicznych. 1. Jak przewidywac strukturę cząsteczki? 2. Co to jest wiązanie? 3. Jakie są rodzaje wiązań?
Inne koncepcje wiązań chemicznych 1. Jak przewidywac strukturę cząsteczki? 2. Co to jest wiązanie? 3. Jakie są rodzaje wiązań? Model VSEPR wiązanie pary elektronowe dzielone między atomy tworzące wiązanie.
Bardziej szczegółowoZadanie 1. (2 pkt) Określ, na podstawie różnicy elektroujemności pierwiastków, typ wiązania w związkach: KBr i HBr.
Zadanie 1. (2 pkt) Określ, na podstawie różnicy elektroujemności pierwiastków, typ wiązania w związkach: KBr i HBr. Typ wiązania w KBr... Typ wiązania w HBr... Zadanie 2. (2 pkt) Oceń poprawność poniższych
Bardziej szczegółowoRJC. Wiązania Chemiczne & Slides 1 to 39
Wiązania Chemiczne & Struktura Cząsteczki Teoria Orbitali & ybrydyzacja Slides 1 to 39 Układ okresowy pierwiastków Siły występujące w cząsteczce związku organicznego Atomy w cząsteczce związku organicznego
Bardziej szczegółowopobrano z
ODPOWIEDZI Zadanie 1. (2 pkt) 1. promienia atomowego, promienia jonowego 2. najwyższego stopnia utlenienia Zadanie 2. (1 pkt) 1. Pierwiastek I jest aktywnym metalem. Tworzy wodorek, w którym wodór przyjmuje
Bardziej szczegółowoIII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2010/2011. ETAP I r. Godz Zadanie 1
III Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2010/2011 KOPKCh ETAP I 22.10.2010 r. Godz. 10.00-12.00 Zadanie 1 1. Jon Al 3+ zbudowany jest z 14 neutronów oraz z: a) 16 protonów i 13 elektronów b) 10 protonów i 13
Bardziej szczegółowoProjekt Era inżyniera pewna lokata na przyszłość jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
TEMAT I WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH. STOPNIE UTLENIENIA. WIĄZANIA CHEMICZNE. WZORY SUMARYCZNE I STRUKTURALNE. TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH. ILOŚCIOWA INTERPRETACJA WZORÓW I RÓWNAŃ CHEMICZNYCH
Bardziej szczegółowoTematy i zakres treści z chemii - zakres rozszerzony, dla klas 2 LO2 i 3 TZA/archt. kraj.
Tematy i zakres treści z chemii - zakres rozszerzony, dla klas 2 LO2 i 3 TZA/archt. kraj. Tytuł i numer rozdziału w podręczniku Nr lekcji Temat lekcji Szkło i sprzęt laboratoryjny 1. Pracownia chemiczna.
Bardziej szczegółowoTest sprawdzający z chemii do klasy I LO i technikum z działu Budowa atomu i wiązania chemiczne
Anna Grych Test sprawdzający z chemii do klasy I LO i technikum z działu Budowa atomu i wiązania chemiczne Informacja do zadań -7 75 Dany jest pierwiastek 33 As. Zadanie. ( pkt) Uzupełnij poniższą tabelkę.
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI 1. PODSTAWOWE POJĘCIA CHEMII. MASA ATOMOWA I CZĄSTECZKOWA... 3
PRZEDMOWA DO WYDANIA PIĄTEGO.................................. 1 PRZEDMOWA DO WYDANIA SZÓSTEGO................................ 2 1. PODSTAWOWE POJĘCIA CHEMII. MASA ATOMOWA I CZĄSTECZKOWA... 3 1.1. Zadania
Bardziej szczegółowo1. Od czego i w jaki sposób zależy szybkość reakcji chemicznej?
Tematy opisowe 1. Od czego i w jaki sposób zależy szybkość reakcji chemicznej? 2. Omów pomiar potencjału na granicy faz elektroda/roztwór elektrolitu. Podaj przykład, omów skale potencjału i elektrody
Bardziej szczegółowoChemia I Semestr I (1 )
1/ 6 Inżyniera Materiałowa Chemia I Semestr I (1 ) Osoba odpowiedzialna za przedmiot: dr inż. Maciej Walewski. 2/ 6 Wykład Program 1. Atomy i cząsteczki: Materia, masa, energia. Cząstki elementarne. Atom,
Bardziej szczegółowoRJC # Defin i i n c i ja
Alkany - Izomery Strukturalne & Konformacyjne - Nomenklatura - Projekcje Newmana Slides 1 to 41 Definicja Wzór ogólny dla alkanów C n 2n+2 Przykładowo... metan C 4 etan C 2 6 propan C 3 8 butan C 4 10
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 3 CZĄSTECZKI WIELOATOMOWE ZWIĄZKI WĘGLA
WYKŁAD 3 ZĄSTEZKI WIELOATOMOWE ZWIĄZKI WĘGLA O : (s) O: (s) (s) (p z ) (p x ) (p y ) px py s 90 o? s 4 : (s) (s) (p x ) (p y ) (s) (s) (p x ) (p y ) (p z ) s pz px py s so : (s) s s.orbital MOLEKULARNY
Bardziej szczegółowoLCH 1 Zajęcia nr 60 Diagnoza końcowa. Zaprojektuj jedno doświadczenie pozwalające na odróżnienie dwóch węglowodorów o wzorach:
LCH 1 Zajęcia nr 60 Diagnoza końcowa Zadanie 1 (3 pkt) Zaprojektuj jedno doświadczenie pozwalające na odróżnienie dwóch węglowodorów o wzorach: H 3 C CH 2 CH 2 CH 2 CH 2 a) b) W tym celu: a) wybierz odpowiedni
Bardziej szczegółowoAminy. - Budowa i klasyfikacja amin - Nazewnictwo i izomeria amin - Otrzymywanie amin - Właściwości amin
Aminy - Budowa i klasyfikacja amin - Nazewnictwo i izomeria amin - Otrzymywanie amin - Właściwości amin Budowa i klasyfikacja amin Aminy pochodne amoniaku (NH 3 ), w cząsteczce którego jeden lub kilka
Bardziej szczegółowoCząsteczki wieloatomowe - hybrydyzacja. Czy w oparciu o koncepcję orbitali molekularnych można wytłumaczyć budowę cząsteczek?
ząsteczki wieloatomowe - hybrydyzacja zy w oparciu o koncepcję orbitali molekularnych można wytłumaczyć budowę cząsteczek? Koncepcja OA OA O zdelokalizowane OA hyb OA O zlokalizowane OA hyb OA hyb OA orbitale
Bardziej szczegółowoWiązania jonowe występują w układach złożonych z atomów skrajnie różniących się elektroujemnością.
105 Elektronowa teoria wiązania chemicznego Cząsteczki powstają w wyniku połączenia się dwóch lub więcej atomów. Już w początkowym okresie rozwoju chemii podejmowano wysiłki zmierzające do wyjaśnienia
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA KARBOKSYLANÓW
AAKTEYSTYKA KABKSYLANÓW 1. GÓLNA AAKTEYSTYKA KWASÓW KABKSYLWY Spośród związków organicznych, które wykazują znaczną kwasowość najważniejsze są kwasy karboksylowe. Związki te zawierają w cząsteczce grupę
Bardziej szczegółowoElementy chemii obliczeniowej i bioinformatyki Zagadnienia na egzamin
Elementy chemii obliczeniowej i bioinformatyki Zagadnienia na egzamin 1. Zapisz konfigurację elektronową dla atomu helu (dwa elektrony) i wyjaśnij, dlaczego cząsteczka wodoru jest stabilna, a cząsteczka
Bardziej szczegółowoOgólne zasady oceniania są takie same jak dla wszystkich prac maturalnych z chemii.
Egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony Copyright by Studium Oświatowe Tutor dr inż. Zdzisław Głowacki, Toruń 2013 MODEL OCENIANIA ZAWIERA INFORMACJE PRAWNIE CHRONIONE DO MOMENTU ZAKOŃCZENIA EGZAMINU!
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z chemii Zakres podstawowy
Wymagania edukacyjne z chemii Zakres podstawowy Klasy: 1a, 1b, 1c, 1d, 1e Rok szkolny 2019/2020 Nauczyciel: Aneta Patrzałek 1 Szczegółowe wymagania edukacyjne z chemii na poszczególne stopnie: Wymagania
Bardziej szczegółowoWstęp do Optyki i Fizyki Materii Skondensowanej
Wstęp do Optyki i Fizyki Materii Skondensowanej Część I: Optyka, wykład 9 wykład: Piotr Fita pokazy: Andrzej Wysmołek ćwiczenia: Anna Grochola, Barbara Piętka Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski 2014/15
Bardziej szczegółowoA. 3-bromo-3,4-dimetyloheks-5-yn B. 4-bromo-4-etylo-3-metylopent-1-yn C. 4-bromo-3,4-dimetyloheks-1-yn D. 2-etylo-2-bromo-3-metylopent-4-yn
Zadanie 1. (1 pkt) Wskaż poprawną nazwę poniższego związku. A. 3-bromo-3,4-dimetyloheks-5-yn B. 4-bromo-4-etylo-3-metylopent-1-yn C. 4-bromo-3,4-dimetyloheks-1-yn D. 2-etylo-2-bromo-3-metylopent-4-yn Zadanie
Bardziej szczegółowo1. Budowa atomu. Układ okresowy pierwiastków chemicznych
Wymagania programowe na poszczególne oceny przygotowane na podstawie treści zawartych w podstawie programowej (załącznik nr 1 do rozporządzenia, Dz.U. z 2018 r., poz. 467), programie nauczania oraz w części
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. Informacje ogólne WYDZIAŁ MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZY. SZKOŁA NAUK ŚCISŁYCH UNIWERSYTET KARDYNAŁA STEFANA WYSZYŃSKIEGO W WARSZAWIE
1 3 4 5 6 7 8 8.0 Kod przedmiotu Nazwa przedmiotu Jednostka Punkty ECTS Język wykładowy Poziom przedmiotu Symbole efektów kształcenia Symbole efektów dla obszaru kształcenia Symbole efektów kierunkowych
Bardziej szczegółowo02_Chemia_kalendarz-okl 2012_01_04 LOCKal_cover :54 Strona 1. Kalendarz przygotowań plan pracy na rok szkolny
02_Chemia_kalendarz-okl 2012_01_04 LOCKal_cover 11-06-17 11:54 Strona 1 Kalendarz przygotowań plan pracy na rok szkolny ISBN 978-83-7680-383-8 9 788376 803838 rogram Matura z Operonem Lista uczestników
Bardziej szczegółowoSprawdzian 1. CHEMIA. Przed próbną maturą. (poziom rozszerzony) Czas pracy: 90 minut Maksymalna liczba punktów: 32. Imię i nazwisko ...
CHEMIA Przed próbną maturą Sprawdzian 1. (poziom rozszerzony) Czas pracy: 90 minut Maksymalna liczba punktów: 32 Imię i nazwisko Liczba punktów Procent 2 Zadanie 1. Cząsteczka pewnej substancji chemicznej
Bardziej szczegółowoZwiązki chemiczne, wiązania chemiczne, reakcje
Związki chemiczne, wiązania chemiczne, reakcje Literatura: L. Jones, P. Atkins Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje. Lesław Huppenthal, Alicja Kościelecka, Zbigniew Wojtczak Chemia ogólna i analityczna
Bardziej szczegółowoimię i nazwisko, nazwa szkoły, miejscowość Zadania I etapu Konkursu Chemicznego Trzech Wydziałów PŁ V edycja
Zadanie 1 (2 pkt.) Zmieszano 80 cm 3 roztworu CH3COOH o stężeniu 5% wag. i gęstości 1,006 g/cm 3 oraz 70 cm 3 roztworu CH3COOK o stężeniu 0,5 mol/dm 3. Obliczyć ph powstałego roztworu. Jak zmieni się ph
Bardziej szczegółowoliczba kwantowa, n kwantowa, l Wanad 3 2 [Ar] 3d 3 4s 2
Arkusz odpowiedzi Nr Proponowane rozwiązanie zadani a Liczba niesparowanych elektronów w jonie r 3+ jest (mniejsza / większa) od liczby elektronów niesparowanych w jonie Mn +. Pierwiastkiem, którego jony
Bardziej szczegółowoOpracowała: mgr inż. Ewelina Nowak
Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria Środowiska w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracowała: mgr
Bardziej szczegółowoTEORIA WIĄZAŃ WALENCYJNYCH (VB) dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
TEORIA WIĄZAŃ WALENCYJNYC (VB) Metoda (teoria) wiąań walencjnch (VB) Dogodną i użtecną metodę prewidwania kstałtu cąstecki stanowi koncepcja hbrdacji. YBRYDYZACJA - wmiesanie funkcji falowch, tworenie
Bardziej szczegółowoKonfiguracja elektronowa atomu
Konfiguracja elektronowa atomu ANALIZA CHEMICZNA BADANIE WŁAŚCIWOŚCI SUBSTANCJI KONTROLA I STEROWANIE PROCESAMI TECHNOLOGICZNYMI Właściwości pierwiastków - Układ okresowy Prawo okresowości Mendelejewa
Bardziej szczegółowo2. Właściwości kwasowo-zasadowe związków organicznych
2. Właściwości owo-zasadowe związków organicznych 1 2.1. Teoria Bronsteda-Lowriego Kwas - indywiduum chemiczne oddające proton Zasada - indywiduum chemiczne przyjmujące proton Proton - kation wodorkowy
Bardziej szczegółowoPodstawy chemii organicznej. T. 1 / Aleksander Kołodziejczyk, Krystyna Dzierzbicka. wyd. 3. Gdańsk, Spis treści
Podstawy chemii organicznej. T. 1 / Aleksander Kołodziejczyk, Krystyna Dzierzbicka. wyd. 3. Gdańsk, 2015 Spis treści Wstęp 9 1. WIĄZANIA CHEMICZNE 11 1.1. Wprowadzenie 11 1.2. Wiązania chemiczne 13 1.3.
Bardziej szczegółowoWiązania. w świetle teorii kwantów fenomenologicznie
Wiązania w świetle teorii kwantów fenomenologicznie Wiązania Teoria kwantowa: zwiększenie gęstości prawdopodobieństwa znalezienia elektronów w przestrzeni pomiędzy atomami c a a c b b Liniowa kombinacja
Bardziej szczegółowo11) Stan energetyczny elektronu w atomie kwantowanym jest zespołem : a dwóch liczb kwantowych b + czterech liczb kwantowych c nie jest kwantowany
PYTANIA EGZAMINACYJNE Z CHEMII OGÓLNEJ I Podstawowe pojęcia chemiczne 1) Pierwiastkiem nazywamy : a zbiór atomów o tej samej liczbie masowej b + zbiór atomów o tej samej liczbie atomowej c zbiór atomów
Bardziej szczegółowoCHEMIA ORGANICZNA. Umysł nie jest naczyniem, które należy napełniać, lecz ogniem, który należy rozniecać. Plutarch. by Aleksandra Kołodziejczyk
Umysł nie jest naczyniem, które należy napełniać, lecz ogniem, który należy rozniecać. Plutarch CHEMIA ORGANICZNA by Aleksandra Kołodziejczyk Większość zamieszczonych rysunków została zapożyczona z książki
Bardziej szczegółowoDział: Węglowodory - Zadania powtórzeniowe
Dział: Węglowodory - Zadania powtórzeniowe Zadanie 1. Jaka objętość metanu wydzieli się podczas reakcji 80 g węgliku glinu, zawierającego 10% zanieczyszczeń, z kwasem solnym? Zadanie 2. 56 cm³ mieszaniny
Bardziej szczegółowoZaliczenie przedmiotu: ocena pozytywna z ćwiczeń jest warunkiem koniecznym przystąpienia do egzaminu
Zaliczenie przedmiotu: 1. J. D. aserio, M.. Roberts EMIA RGANIZNA, PWN Warszawa, 1969 2. R. T.Morrison, R. N. Boyd EMIA RGANIZNA, PWN Warszawa, 1997 3. J. McMurry EMIA RGANIZNA, PWN Warszawa, 2002 KLKWIUM
Bardziej szczegółowoPochodne węglowodorów, w cząsteczkach których jeden atom H jest zastąpiony grupą hydroksylową (- OH ).
Cz. XXII - Alkohole monohydroksylowe Pochodne węglowodorów, w cząsteczkach których jeden atom jest zastąpiony grupą hydroksylową (- ). 1. Klasyfikacja alkoholi monohydroksylowych i rodzaje izomerii, rzędowość
Bardziej szczegółowoCZĄSTECZKI BUDOWA I ODDZIAŁYWANIA
CZĄSTECZKI BUDOWA I ODDZIAŁYWANIA 2.1. Długość cząsteczki wody jest w przybliżeniu równa 3 10 10 m. Łańcuch utworzony z cząsteczek wody zawartych w jednej szklance (ok. 180 g) miałby orientacyjnie długość
Bardziej szczegółowoWęglowodory poziom podstawowy
Węglowodory poziom podstawowy Zadanie 1. (2 pkt) Źródło: CKE 2010 (PP), zad. 19. W wyniku całkowitego spalenia 1 mola cząsteczek węglowodoru X powstały 2 mole cząsteczek wody i 3 mole cząsteczek tlenku
Bardziej szczegółoworelacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach
1 STECHIOMETRIA INTERPRETACJA ILOŚCIOWA ZJAWISK CHEMICZNYCH relacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach
Bardziej szczegółowoZaliczenie przedmiotu: 17.12.2010 21.01.2011. - ocena pozytywna z ćwiczeń jest warunkiem koniecznym przystąpienia do egzaminu
1. J. D. aserio, M.. Roberts EMIA RGANIZNA, PWN Warszawa, 1969 2. R. T.Morrison, R. N. Boyd EMIA RGANIZNA, PWN Warszawa, 1997 3. J. McMurry EMIA RGANIZNA, PWN Warszawa, 2002 4. R. M.Silverstein,. X. Webster,
Bardziej szczegółowoCHEMIA OGÓLNA (wykład)
AKADEMIA GÓRNICZO HUTNICZA WYDZIAŁ ENERGETYKI I PALIW I r. EiP (Technologia Chemiczna) CHEMIA OGÓLNA (wykład) Prof. dr hab. Leszek CZEPIRSKI Kontakt: A4 IV p., p. 424 Tel. 12 617 46 36 email: czepir@agh.edu.pl
Bardziej szczegółowoCHEMII POZIOM ROZSZERZONY
CHEMII PZIM RZSZERZNY zadanianumer Kryteria oceniania czekiwana odpowiedź Za narysowanie klatkowego modelu konfiguracji elektronów walencyjnych: (4s ) (4p 3 ) Uwagi Zwroty strzałek na podpowłoce 4p mogą
Bardziej szczegółowo8. Delokalizacja elektronów i reaktywność dienów sprzężonych
8. Delokalizacja elektronów i reaktywność dienów sprzężonych 1 8.1. Definicja elektronów zdelokalizowanych Zlokalizowane elektrony rozmieszczone w określonym obszarze cząsteczki, są uwspólnione pomiędzy
Bardziej szczegółowo