IIC MAGAZINE. Tworzenie wieloplatformowych aplikacji mobilnych w Worklight 5.0. IBM Tivoli Storage Flash Copy Manager IBM DB 10.1

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "IIC MAGAZINE. Tworzenie wieloplatformowych aplikacji mobilnych w Worklight 5.0. IBM Tivoli Storage Flash Copy Manager IBM DB 10.1"

Transkrypt

1 IIC MAGAZINE I B M I N N O V A T I O N C E N T E R Nr Tworzenie wieloplatformowych aplikacji mobilnych w Worklight 5.0 Marcin Łabeński str 4 IBM Tivoli Storage Flash Copy Manager Gotowe rozwiązania do błyskawicznego zabezpieczania i przywracania baz danych (i nie tylko) IBM DB 10.1 Podróże w czasie z tabelami typu temporal Marcin Marczewski str 22 Zbigniew Kowalski str 16

2 IIC MAGAZINE Nr 3/2012 Drodzy deweloperzy, W najnowszym numerze IIC Magazine znajdziecie 3 artykuły poświęcone rozwiązaniom IBM. Na początek zapraszam do lektury tekstu Marcina Łabeńskiego na temat tworzenia aplikacji mobilnych w Worklight 5.0. Polecam także artykuł Zbigniewa Kowalskiego opisujący IBM Tivoli Storage Flash Copy Managera gotowe rozwiązanie do błyskawicznego zabezpieczania i przywracania baz danych (i nie tylko). Wart uwagi jest również tekst na temat IBM DB 10.1 napisany przez Marcina Marczewskiego, będący kontynuacją materiału z numeru 2/2012. Życzę przyjemnej lektury! Aneta Nowak Redaktor prowadząca 2 IBM INNOVATION CENTER

3 Nr 3/2012 IIC MAGAZINE IBM Innovation Center Centrum zapewniające bezpłatne wsparcie kompetencyjne oraz sprzętowe Partnerom Handlowym oraz Klientom IBM, ułatwiające procesy związane z portowaniem, testowaniem oraz integracją aplikacji tworzonych w odpowiedzi na potrzeby rynku. Centrum IIC gwarantuje fachową pomoc na każdym etapie rozwoju i życia aplikacji. Umożliwia dostęp do najnowszych technologii, narzędzi programistycznych oraz laboratoriów informatycznych. Więcej na stronie: My developerworks Szukasz najlepszego źródła informacji dla deweloperów? Już dziś dołącz do grona specjalistów zarejestrowanych na My developerworks, który jest częścią portalu developerworks. Znajdziesz tam m.in. bezpłatne wersje oprogramowania IBM, artykuły techniczne, tutoriale, fora dyskusyjne, blogi i wiele innych zasobów. Więcej na stronie: 2 Wstęp 3 Spis treści 4 Tworzenie wieloplatformowych aplikacji mobilnych w Worklight 5.0 Marcin Łabeński 15 IBM DB 10.1 Marcin Marczewski Wydarzenia IBM Tivoli Storage Flashcopy Manager Zbigniew Kowalski Nowinki technologiczne Opracowanie graficzne: PROFIT HOUSE, IBM INNOVATION CENTER 3

4 IIC MAGAZINE Nr 3/2012 Tworzenie wieloplatformowych aplikacji mobilnych w Worklight 5.0 Marcin Łabeński marcin.labenski@pl.ibm.com Wprowadzenie Urządzenia mobilne smartfony, tablety odgrywają coraz większą rolę w otaczającej nas rzeczywistości, zastępując tym samym komputery osobiste. Trend ten można zaobserwować na przykładzie typowo domowych zastosowań, takich jak przeglądanie internetu, obsługa poczty elektronicznej, oglądanie filmów czy granie w gry komputerowe. Ponadto urządzenia mobilne zajmują nowe obszary zastosowań, słabo wykorzystane poprzednio przez komputery osobiste np. e-booki czy usługi z użyciem geolokacji. Tendencja ta będzie się nasilać. W szczególności oczekiwany jest wzrost znaczenia urządzeń mobilnych w zastosowaniach wewnątrz przedsiębiorstwa, a także jako platforma sprzedaży produktów i usług. IBM ma w swojej ofercie zbiór produktów związanych z technologiami mobilnymi o nazwie IBM Mobile Fundation, w którego skład wchodzi IBM Worklight. W artykule przedstawione zostaną IBM Worklight oraz sposób budowy przykładowej aplikacji hybrydowej na platformy mobilne ios i Android oraz jako aplikacji przeglądarkowej. Programowanie aplikacji mobilnych Obecnie na rynku jest kilka platform urządzeń mobilnych do najpopularniejszych należą ios (urządzenia firmy Apple, takie jak iphone oraz ipad) i Android (tablety oraz smartfony różnych firm, takich jak: Samsung, HTC, LG, Motorola, Sony, a także Google, producenta systemu). Według firmy analitycznej Gartner, w drugim kwartale 2012 roku największy udział w rynku smartfonów ma Android (64%), następnie ios (19%), Symbian (6% z trendem mocno spadkowym) i BlackBerry (5%). Udział platform Bada oraz Windows Phone jest znikomy (po 2,7%). W przypadku tabletów, ios to ok. 65% rynku, natomiast Android ok. 30%. 0,7% 2,6% 2,7% 19% Rys. 1. Sprzedaż smartfonów w II kwartale % 64% 5% 5% 6% 30% ios Android Symbian BlackBerry Windows Phone Bada Inne ios Android Inne Rys. 2. Sprzedaż tabletów w II kwartale 2012 Wszyscy producenci systemów operacyjnych dla urządzeń mobilnych zapewniają zestaw narzędzi umożliwiający budowę aplikacji tzw. SDK. W skład zestawu wchodzi zwykle zintegrowane środowisko programistyczne zawierające edytor kodu, kompilator, debugger, symulator urządzeń mobilnych na komputerze osobistym, dokumentacja oraz zestaw przykła- 4 IBM INNOVATION CENTER

5 Nr 3/2012 IIC MAGAZINE dowych programów. Aplikacje napisane przy użyciu tego zestawu nazywane są aplikacjami natywnymi mogą one wykorzystywać pełny zestaw funkcji przewidziany przez producenta systemu operacyjnego. Niestety, każdy producent używa innego języka programowania, co podnosi koszt przygotowania oraz utrzymywania aplikacji, które powinny działać na wielu platformach (tabela 1). ios Android Windows Phone narzędzi i języków programowania do przygotowywania oraz utrzymywania aplikacji dla wielu platform. Ponadto, w celu publikacji aplikacji, nie jest konieczny proces zewnętrznej akceptacji programista lub producent może ją umieścić na dowolnym serwerze HTTP. Jednak takie podejście ma zasadniczą wadę: brak dostępu do zaawansowanych funkcji urządzenia oraz niskopoziomowego API systemu operacyjnego (np. aparat fotograficzny, mikrofon, książka adresowa). Główny język Objective-C Java C#, VB.NET programowania Platforma Xcode Android SDK, Visual Studio programistyczna Eclipse Środowisko OSX Dowolne Windows programistyczne (OSX, Linux, Windows) Tabela 1. Platformy do budowy natywnych aplikacji mobilnych Każdy producent udostępnia także funkcję sklepu z aplikacjami, gdzie niezależni programiści oraz firmy mogą sprzedawać wytworzone przez siebie programy. Proces publikowania aplikacji w sklepie z aplikacjami zakłada konieczność przeglądu oraz akceptacji ze strony właściciela sklepu, co może potrwać od kilku do kilkudziesięciu dni i oczywiście może zakończyć się wynikiem negatywnym. Co więcej, procedura akceptacji jest zwykle wymagana także przy uaktualnieniach. Po akceptacji, program dostępny jest na półkach sklepu i użytkownicy mogą go kupować. jquery Mobile Dojo Toolkit Sencha Touch Łączy popularne biblioteki jquery oraz jquery UI i dostosowuje je do wymagań platform mobilnych oraz HTML5. Oferuje szeroką gamę gotowych komponentów interfejsu użytkownika, a także narzędzia ułatwiające wyszukiwanie i obróbkę drzewa DOM. Wsparcie dla skór znacząco ułatwia dostosowanie wyglądu komponentów do własnych potrzeb. Adres: Licencja: MIT/GPL Podobnie jak jquery, biblioteka ta ma ułatwić tworzenie interfejsu użytkownika w języku JavaScript. Wsparcie ze strony wielkich firm (w tym IBM-a) zapewnia stały dopływ nowych komponentów, które można wykorzystać w tworzeniu aplikacji mobilnych. Adres: Licencja: BSD/Apache Stara się zapewnić aplikacjom stworzonym przy użyciu HTML5 wygląd jak najbardziej zbliżony do aplikacji natywnych. Dotyczy to zarówno wyglądu poszczególnych komponentów, jak i całych grup zachowań i animacji. Wszystkie wymienione środowiska wyposażone są w nowoczesną przeglądarkę internetową, co umożliwia pisanie aplikacji z użyciem HTML5, CSS3 oraz JavaScript. Zaawansowane komponenty interfejsu użytkownika (podobne wizualnie do komponentów natywnych), dostęp do wybranych usług systemu operacyjnego (np. geolokacja) czy możliwość uruchamiania bez połączenia z siecią przy użyciu skrótu sprawiają, że aplikacje pisane tą metodą są często trudne do odróżnienia od aplikacji natywnych. Takie aplikacje nazywane są przeglądarkowymi (web apps). Powstało wiele interesujących narzędzi wspierających programowanie aplikacji przeglądarkowych na urządzenia mobilne do najbardziej popularnych należą: Dojo Mobile (dojox.mobile), jquery Mobile oraz Sencha Touch (tabela 2). Ogromną zaletą aplikacji przeglądarkowych jest fakt, że możliwe jest użycie tych samych Adres: Licencja: Opcje komercyjne/gpl Tabela 2. Narzędzia wspierające programowanie aplikacji przeglądarkowych na urządzenia mobilne Trzecim typem aplikacji mobilnych są aplikacje hybrydowe, wykorzystujące to, co najlepsze w sposobie przygotowania oraz działania aplikacji natywnych i przeglądarkowych. Zasada działania tego typu programu zakłada istnienie aplikacji natywnej, która staje się platformą uruchomieniową dla aplikacji przeglądarkowej. Aplikacja natywna jest zwykle standardowa i nie wymaga zmian pod kątem konkretnej aplikacji hybrydowej. Zawiera ona jednak zestaw API umożliwiających dostęp do niskopoziomowych funkcji systemu operacyjnego z poziomu aplikacji przeglądarkowej. Należy zauważyć, że w tym przypadku określenie przeglądarkowa IBM INNOVATION CENTER 5

6 IIC MAGAZINE Nr 3/2012 jest mylące, ponieważ ta część aplikacji nie działa w zewnętrznej przeglądarce, ale jest zintegrowana z częścią natywną w postaci jednej aplikacji instalowanej przez użytkownika. Aplikacja hybrydowa musi zostać zainstalowana podobnie jak aplikacja natywna (np. przez sklep z aplikacjami), jednak późniejsze aktualizacje części przeglądarkowej mogą odbywać się automatycznie. Czym jest IBM Worklight 5.0 IBM Worklight jest oprogramowaniem wspierającym pełny cykl życia oprogramowania dla środowisk mobilnych, rozpoczynając od fazy przygotowania aplikacji (programowanie), testów, udostępniania wersji produkcyjnej użytkownikom, a kończąc na uaktualnianiu do nowej oraz blokowaniu przestarzałych wersji. Wsparcie budowy wieloplatformowych aplikacji dotyczy środowisk mobilnych ios, Android, BlackBerry i Windows Phone oraz trzech typów aplikacji: natywnych, przeglądarkowych, hybrydowych. IBM Worklight składa się z czterech podstawowych komponentów: IBM Worklight Server IBM Worklight Device Runtime Components IBM Worklight Console IBM Worklight Studio IBM Worklight Server IBM Worklight Server jest serwerem pośredniczącym w komunikacji między aplikacjami mobilnymi a systemami przedsiębiorstwa, stanowiącym bramę do usług zarówno w chmurze, jak i wewnątrz firmy. Poprzez zbiór adapterów możliwe jest łatwe pobieranie danych z takich źródeł, jak: bazy danych SQL serwisy HTTP IBM Cast Iron Dostosowanie działania adapterów możliwe jest przez modyfikację ich atrybutów w pliku XML oraz kodu JavaScript. Możliwe jest również programowanie adapterów przy użyciu języka Java, a także dołączanie gotowych bibliotek w plikach JAR i ich użycie w kodzie adaptera. Serwer obsługuje funkcje dystrybucji aplikacji przeglądarkowych oraz przeglądarkowej części hybrydowych aplikacji mobilnych, jak również ich uaktualnień do użytkowników końcowych. Ponadto umożliwia integrację z istniejącymi mechanizmami bezpieczeństwa w przedsiębiorstwie, zwłaszcza identyfikację użytkowników. IBM Worklight Server działa w środowisku Java i może zostać zainstalowany na jednym z następujących systemów operacyjnych: AIX 6.1 oraz 7.1 HP-UX 11i v2/v3 IA64 RHEL 5 oraz 6 na platformach x86_64, Power oraz System z Suse Linux 10 oraz 11 na platformach i386 i x86_64 Solaris 10 na platformach Sparc oraz x86_64 Windows XP, Vista, 7, Server lub 64 bit Do działania potrzebna jest jeszcze baza danych. Możliwe jest użycie jednego z poniższych systemów zarządzania relacyjną bazą danych: IBM DB2 V9.7 lub nowsza Apache Derby 10.8 lub nowsza Oracle 11g lub nowsza MySQL 5.1 Aby zwiększyć niezawodność i skalowalność rozwiązania w środowisku produkcyjnym, możliwe jest zbudowanie klastra z kilku serwerów Worklight. Możliwa jest również instalacja IBM Worklight Server w ramach istniejącego serwera aplikacji JEE: IBM WebSphere Application Server V7.0 lub nowsza Apache Tomcat IBM Worklight Device Runtime Components IBM Worklight Device Runtime Components to zestaw bibliotek działających po stronie aplikacji na urządzeniu mobilnym, umożliwiających komunikację z serwerem Worklight oraz dostęp do niskopoziomowych interfejsów systemu operacyjnego z poziomu Java- Script przy użyciu oprogramowania Apache Cordova (znanego również pod nazwą PhoneGap). IBM Worklight Console IBM Worklight Console to konsola administracyjna, dostępna z poziomu przeglądarki internetowej, umożliwiająca instalowanie, uaktualnianie, usuwanie aplikacji mobilnych oraz adapterów z serwera Worklight, monitorowanie dostępnych aplikacji (także ich wersji), zdalne ich blokowanie, wysyłanie monitów do użytkowników oraz zarządzanie dostępem do aplikacji. IBM Worklight Console działa w ramach komponentu IBM Worklight Server. 6 IBM INNOVATION CENTER

7 Nr 3/2012 IIC MAGAZINE IBM Worklight Studio IBM Worklight Studio to zintegrowane środowisko programistyczne, działające na bazie pakietu Eclipse, umożliwiające przygotowywanie oraz testowanie aplikacji mobilnych w HTML5 oraz JavaScript. Środowisko współpracuje z bibliotekami JavaScript firm trzecich, takimi jak jquery Mobile czy Sencha Touch. W wersji 5.0 dodano możliwość budowania interfejsów użytkownika przy użyciu techniki przeciągnij i upuść z wykorzystaniem widżetów Dojo Mobile. IBM Worklight wspiera wszystkie trzy typy aplikacji mobilnych: natywne, przeglądarkowe oraz hybrydowe dla platform Android, ios, BlackBerry i Windows Phone. Warto jednak zaznaczyć, że w celu przygotowania aplikacji natywnych oraz hybrydowych konieczna jest instalacja SDK dla konkretnej platformy mobilnej (np. ios lub Android) nie jest ono częścią instalowanych komponentów Worklight. Oznacza to w szczególności, że aby pracować nad hybrydowymi aplikacjami, które mają działać na ios-ie, konieczny jest dostęp do komputera z systemem operacyjnym OSX i pakietem Xcode. Podobnie w przypadku platformy Windows Phone niezbędny jest dostęp do komputera z Windows oraz Visual Studio. SDK dla systemu Android można natomiast zainstalować bezpośrednio w tej samej instancji programu Eclipse, z której korzysta IBM Worklight Studio w systemie OSX lub Windows. Środowisko programistyczne ma następujące wymagania: Eclipse Classic lub Eclipse for JEE developers w wersji Helion (3.6.2) lub Indigo (3.7.2) system operacyjny Windows 7, Vista or XP (32-bit lub 64-bit), OSX dla ios: Xcode 4.3 dla Android: Eclipse ADT 17 lub nowsze Środowisko programistyczne Worklight nie wspiera jeszcze oficjalnie najnowszej wersji Eclipse Juno (4.2) oraz systemu operacyjnego Linux. Instalacja IBM Worklight Developer Edition Bezpłatna wersja testowa oprogramowania IBM Worklight dostępna jest na stronie IBM developerworks ( /developerworks/mobile/worklight.html) pod nazwą IBM Worklight Developer Edition. Pakiet ten instaluje się jako rozszerzenie do programu Eclipse. Pakiet rozszerzenia w wersji 5.0, poza IBM Worklight Studio, zawiera pozostałe komponenty Worklight oraz bazę danych niezbędną do działania serwera tak więc po instalacji, środowisko jest gotowe do działania. Instalacja IBM Worklight Developer Edition jest bardzo prosta i najwygodniej jest ją przeprowadzić, używając Eclipse for JEE developers w wersji Indigo W programie Eclipse wybieramy z menu Help pozycję Install New Software. Następnie klikamy przycisk Add, w celu dodania nowego repozytorium. Adres URL repozytorium dla wersji testowej można otrzymać po rejestracji na podanej powyżej stronie IBM developer- Works. Po kliknięciu OK, wyświetlona zostanie lista dostępnych pakietów (rysunek 3). Rys. 3. Komponenty IBM Worklight dla programu Eclipse Pakiet IBM Worklight Studio zawiera wszystkie niezbędne komponenty platformy programistycznej. Dwa opcjonalne pakiety umożliwiają edycję interfejsów użytkownika przy użyciu techniki przeciągnij i upuść z użyciem HTML oraz Dojo Mobile należy je zainstalować. Po wciśnięciu przycisku Next oraz zaakceptowaniu warunków licencji rozpocznie się instalacja, po której konieczny jest restart programu Eclipse. Po restarcie IBM Worklight Developer Edition jest gotowy do działania. Możliwa jest też instalacja bez dostępu do sieci, jak również instalacja przez Eclipse Marketplace stosowne instrukcje są dostępne na stronie IBM developerworks. Pierwszy projekt aplikacja Reader Stworzenie przykładowej aplikacji nie wymaga specjalistycznej wiedzy programistycznej. Poniżej opisano sposób tworzenia aplikacji Reader prostego czytnika wiadomości RSS z dwóch źródeł, który może działać na urządzeniach z systemami ios lub Android (jako aplikacja hybrydowa), a także bezpośrednio w przeglądarce internetowej. IBM INNOVATION CENTER 7

8 IIC MAGAZINE Nr 3/2012 Rozpoczynamy od utworzenia nowego projektu. Z menu File wybieramy New, a następnie Project.... W oknie New Project wybieramy Worklight Project i wciskamy przycisk Next, a w oknie New Worklight Project podajemy nazwę projektu Reader oraz wybieramy typ Hybrid Application. Wciskamy przycisk Next, w kolejnym oknie podajemy nazwę aplikacji Reader oraz wybieramy użycie Dojo Toolkit (rysunek 4). Rys. 4. Tworzenie nowej aplikacji w Worklight Po wciśnięciu przycisku Finish zostanie utworzona nowa aplikacja. Na pytanie, czy przełączyć perspektywę na Design, należy odpowiedzieć twierdząco. Projekt Reader zawiera wiele folderów, z których najważniejsze to: server/java katalog dla kodu adapterów w języku Java adapters w tym tworzone będą adaptery umożliwiające pobieranie danych z systemów zewnętrznych apps katalog aplikacji w jednym projekcie można utworzyć wiele aplikacji różnego typu apps/reader pliki aplikacji Reader (w projekcie Reader) apps/reader/application-descriptor.xml deskryptor aplikacji Reader do Worklight apps/reader/common pliki aplikacji Reader w wersji niezoptymalizowanej pod kątem konkretnej platformy mobilnej apps/reader/common/css arkusze stylów CSS dla wersji niezoptymalizowanej apps/reader/common/images obrazki dla wersji niezoptymalizowanej apps/reader/common/js pliki z kodem JavaScript dla wersji niezoptymalizowanej bin katalog, w którym tworzone są dystrybucyjne wersje aplikacji (pliki z rozszerzeniem wlapp) oraz adapterów, które mogą zostać następnie zainstalowane na serwerze Worklight katalog tworzy się automatycznie, po zbudowaniu pierwszej aplikacji lub adaptera Plik Reader.html zawiera stronę HTML nowej aplikacji. Po otworzeniu pliku, w środkowym panelu programu Eclipse wyświetlone zostaną kod strony oraz podgląd jedynym widocznym na stronie elementem jest napis Reader. W przypadku potrzeby dodawania widżetów Dojo, najlepiej rozpocząć od usunięcia etykiety z napisem. Aby to uczynić, w źródle strony pojawi się fragment: <body onload= WL.Client.init({}) id= content style= display: none > Reader <!-- application UI goes here --> i należy zmienić go na: <body onload= WL.Client.init({}) id= content style= display: none > <!-- application UI goes here --> Rys. 5. Struktura aplikacji Po zmianie, napis Reader powinien automatycznie zniknąć z podglądu strony. Aplikacja Reader będzie składać się z trzech widoków na pierwszym użytkownik wybiera źródło wiadomości, na drugim zostanie wyświetlona lista tytułów wiadomości pobranych z wybranego źródła; trzeci widok używany będzie do wyświetlania pojedynczej wiadomości. 8 IBM INNOVATION CENTER

9 Nr 3/2012 IIC MAGAZINE Aby dodać widok do aplikacji, należy użyć panelu Mobile Views jeżeli nie jest wyświetlony w lewym dolnym rogu ekranu, trzeba wybrać z menu Window pozycję Show Views, a następnie Mobile Views. Klikamy przycisk ze znakiem + w oknie Mobile Views, potem wybieramy typ widoku, który ma zostać dodany domyślnie jest to View i taka wartość jest właściwa. W oknie tym można także określić, czy nowy widok ma zostać utworzony w nowym czy istniejącym pliku (opcja Create view in an external page fragment). W przypadku małych aplikacji wygodniej jest mieć wszystkie widoki w jednym pliku, tak więc akceptujemy wartość domyślną i wciskamy przycisk Next. Na następnym panelu w polu Id podajemy source oraz zaznaczamy Set as default i Include heading. Jako etykietę nagłówka wpisujemy Źródła, a następnie wciskamy przycisk Finish. Nowy widok zostanie utworzony natychmiast, co będziemy mogli zobaczyć na podglądzie strony. Rys. 6. Podgląd pierwszego widoku aplikacji Aplikacja Reader będzie umożliwiać wyświetlanie wiadomości z dwóch źródeł: Engadget oraz CNN. Ponieważ źródła informacji będziemy wyświetlać w formie listy, do widoku dodamy widżet Dojo Mobile o nazwie RoundRect- List. Klikamy na palecie komponentów Dojo Mobile Widget i przenosimy element Round- RectList na okno podglądu strony. Nowa lista zostanie dodana wraz z jej pierwszym elementem. Aby zmienić etykietę elementu, klikamy go dwukrotnie i wpisujemy Engadged. Żeby dodać drugi element, klikamy istniejący powyżej zostaną wyświetlone trzy ikony, umożliwiające dodanie nowego elementu przed albo po istniejącym lub określenie, do którego widoku przejść po kliknięciu elemetu. Wciskamy drugą ikonę, a następnie zmieniamy etykietę elementu na CNN (rysunek 6). Pierwszy widok jest gotowy! Drugi widok należy dodać podobnie jak pierwszy klikając przycisk ze znakiem + w oknie Mobile Views. Ponieważ liczba wiadomości może być duża, tym razem wybieramy typ jako ScrollableView i klikamy Next. Wpisujemy identyfikator feeds, włączamy nagłówek (Include heading) i wpisujemy etykietę nagłówka jako Wiadomości. Gdy w nagłówku chcemy mieć możliwość powrotu do poprzedniego widoku, wpisujemy Źródła jako Back button label oraz source jako Back button target. Następnie wciskamy przycisk Select po prawej stronie od Linked from. Możemy teraz wybrać, kliknięcie którego elementu na pierwszym widoku powodować będzie wyświetlenie widoku Wiadomości wybieramy ListItem Engadget, a następnie wciskamy OK. Nowy widok zostanie utworzony i wyświetlony w podglądzie. Podobnie jak widok Źródła, także i ten będzie zawierał listę tym razem jednak użyjemy widżetu EdgeToEdgeList, który daje więcej miejsca na etykietę niż RoundRectList. Listę należy przeciągnąć z palety Dojo Mobile Widgets. Jeżeli chcemy wypełnić listę w kodzie aplikacji, musimy nadać jej unikalny identyfikator w oknie Outline klikamy html\body\scrollableview feeds \EdgeToEdgeList, a następnie w Properties przechodzimy na zakładkę Tag i wpisujemy identyfikator feedslist. Po kliknięciu Enter, element w oknie Outline powinien zmienić się na EdgeToEdgeList feedslist. Ponieważ widok Wiadomości będzie używany zarówno dla źródła Engadget jak i CNN, musimy jeszcze podłączyć go do elementu CNN pierwszego widoku. Aby zmienić wyświetlany widok, klikamy go dwukrotnie w Mobile Views. Przechodzimy do widoku source i klikamy element CNN, co spowoduje wyświetlenie znanego zestawu trzech ikon. Tym razem klikamy ostatnią ikonę. W następnym oknie możemy określić, który widok zostanie wyświetlony po wybraniu źródła CNN. Z listy rozwijanej Inline mobile view wybieramy feeds, następnie wciskamy przycisk Finish. IBM INNOVATION CENTER 9

10 IIC MAGAZINE Nr 3/2012 Ostatni panel dodajemy tak jak poprzednie dwa z Mobile Views. Jego typ to ScrollableView, identyfikator to details. Nagłówek powinien mieć etykietę Szczegóły, a przycisk powrotu etykietę Wiadomości oraz winien kierować użytkownika do widoku feeds. Jako Linked from wybieramy List Item Items z ScrollableView feeds. Do nowego widoku dodajemy widżet ContentPane, któremu nadajemy identyfikator feeddetails panel ten będzie używany do wyświetlenia tekstu wiadomości. Szkielet aplikacji jest gotowy możemy teraz przetestować jego działanie. Zapisujemy zmiany, wybierając z menu File pozycję Save All, a następnie klikamy prawym przyciskiem mysz plik Reader.html w oknie Project Explorer i z wyświetlonego menu wybieramy Run As, potem Preview. Adaptery Adaptery umożliwiają pobieranie danych z systemów zewnętrznych przez serwer Worklight oraz dostęp do tych danych z aplikacji Java- Script. Dla programu Reader potrzebne są dwa adaptery pobierające dane z kanałów RSS CNN i Engadget przy użyciu protokołu HTTP oraz konwertujące pobrane dokumenty XML do formatu JSON (JavaScript Object Notation). Aby utworzyć nowy adapter, z menu File wybieramy New, a następnie Worklight Adapter. Zaznaczamy nazwę projektu, w którym adapter ma zostać dodany w tym przypadku będzie to Reader. Jako typ wybieramy HTTP Adapter, a nazwę wpisujemy jako cnn. Po wciśnięciu przycisku Finish nowy adapter zostanie utworzony i wyświetlony jego deskryptor plik cnn.xml. Rozwijamy Connectivity i wybieramy Connection Policy, co spowoduje wyświetlenie atrybutów połączenia po prawej stronie. Ponieważ domyślnie adaptery HTTP tworzone są dla kanału rss.cnn.com, nic więcej nie trzeba zmieniać. Aby przetestować działanie adaptera, klikamy prawym przyciskiem myszy plik cnn.xml i wybieramy Run As, a potem Invoke Worklight Procedure. Po kliknięciu Run w następnym oknie adapter zostanie uruchomiony, a dane przez niego zwracane będą wyświetlone na ekranie. W podobny sposób tworzymy drugi adapter, tym razem podając nazwę engadget oraz w Connection Policy wpisując engadget.com jako wartość atrybutu Domain. Po utworzeniu adaptera otwieramy plik engadget-impl.js. Plik ten stworzony został dla kanału CNN jedyna zmiana w przypadku Engadget to inna ścieżka zwracana przez funkcję getpath. Znajdujemy tę funkcję i zmieniamy na: function getpath(interest) { return rss.xml ; } Po zapisaniu zmian testujemy adapter engadget, podobnie jak wcześniej testowaliśmy cnn. Użycie adapterów w aplikacji Reader Wywoływanie adapterów w aplikacji Reader wymagać będzie napisania kilku funkcji w Java- Script. Otwieramy plik Reader.js w apps/reader /common/js. Domyślnie w wygenerowanym pliku jest tylko przypisanie zmiennej windows.$ oraz definicja funkcji wlcommoninit. Wywołanie adaptera z kodu JavaScript wygląda następująco: function getfeeds(adapter) { WL.Client.invokeProcedure({ adapter: adapter, procedure: getstories }, {onsuccess:displayfeeds.bind(this), onfailure:failure.bind(this), timeout:3000}); } Kod ten wywołuje procedurę getstories adaptera cnn w sposób asynchroniczny dwie funkcje, które będą wywołane po zakończeniu procedury adaptera, to displayfeeds (w przypadku sukcesu) oraz failure w przypadku błędu. Wynik wywołania zostanie przekazany do funkcji displayfeeds jako parametr wywołania. Funkcja displayfeeds przetwarza dane zwrócone przez adapter (zmienna response) oraz uaktualnia listę wiadomości i wygląda następująco: function displayfeeds(response){ lastitems = response.invocationresult.rss.channel.item; for (var i = 0; i < lastitems.length; i++) { var item = new dojox.mobile.listitem({ label:lastitems[i].title, moveto: details, tabindex:i}); dijit.registry.byid( feedslist ).addchild(item); dojo.connect(item, onclick, function(event) { var selectedindex = dojo.getattr(dojo.byid (this.id), tabindex ); var data = lastitems[selectedindex].description; dojo.byid( feeddetails ).innerhtml = data; }); } } Na początku należy pobrać ze zmiennej response listę, która zgodnie ze standardem RSS została zwrócona jako atrybut rss.channel. item wynik zapisujemy w zmiennej lastitems. Zmienna lastitems jest globalna i jest używana do zapamiętania ostatnio pobranych wiadomości w pamięci podręcznej. W pętli dla każdej wiadomości z listy tworzymy widżet ListItem z etykietą pobraną jako wartość atrybutu title wiadomości oraz z indeksem wskazującym na 10 IBM INNOVATION CENTER

11 Nr 3/2012 IIC MAGAZINE pozycję w liście lastitems. Atrybut moveto określa identyfikator widoku, który zostanie wyświetlony, gdy dana wiadomość zostanie wybrana przez użytkownika będzie to zawsze widok o identyfikatorze details. Wywołanie dijit.registry. byid odnajduje widżet o podanym identyfikatorze, a funkcja addchild dodaje nowy element. Funkcja dojo.connect używana jest do dodania funkcji obsługi kliknięcia elementu. W naszym przypadku chcemy, aby po kliknięciu wiadomości, jej szczegóły pojawiały się w trzecim widoku aplikacji, tak więc odczytujemy tabindex wiadomości, a następnie odnajdujemy tę wiadomość w pamięci podręcznej i odczytujemy wartość atrybutu description. Teraz wystarczy tylko ustawić wartość tego atrybutu jako tekst wyświetlany w panelu feeddetails na trzecim panelu. Ponieważ pobranie danych może zająć sporo czasu, dodamy wskaźnik postępu. Odpowiedni kod, wywoływany przed uruchomieniem procedury adaptera w funkcji getfeeds, wygląda następująco: var prog = dojox.mobile.progressindicator.getinstance(); dojo.byid( feeds ).appendchild(prog.domnode); prog.start(); Wskaźnik postępu nie wymaga tworzenia trzeba jedynie pobrać jego instancje, wywołując metodę getinstance(). Następnie dodajemy wskaźnik do widoku feeds oraz uruchamiamy go. Zatrzymanie i usunięcie wskaźnika z widoku wygląda następująco: dojox.mobile.progressindicator.getinstance().stop(); Kod zatrzymujący należy umieścić zarówno w funkcji displayfeeds, jak i w failure. Ostateczna wersja pliku Reader.js wygląda następująco: window.$ = WLJQ; function wlcommoninit(){ // Common initialization code goes here } function getfeeds(adapter) { dojo.empty(dijit.registry.byid( feedslist ).domnode); var prog = dojox.mobile.progressindicator.getinstance(); dojo.byid( feeds ).appendchild(prog.domnode); prog.start(); WL.Client.invokeProcedure({ adapter: adapter, procedure: getstories }, {onsuccess:displayfeeds.bind(this), onfailure:failure.bind(this), timeout:3000}); } function failure(response) { dojox.mobile.progressindicator.getinstance().stop(); alert( failed to load feeds ); } var lastitems; function displayfeeds(response){ dojox.mobile.progressindicator.getinstance().stop(); lastitems = response.invocationresult.rss.channel.item; for (var i = 0; i < lastitems.length; i++) { var item = new dojox.mobile.listitem({ label:lastitems[i].title, moveto: details, tabindex:i}); dijit.registry.byid( feedslist ).addchild(item); dojo.connect(item, onclick, function(event) { var selectedindex = dojo.getattr(dojo.byid(this.id), tabindex ); var data = lastitems[selectedindex].description; dojo.byid( feeddetails ).innerhtml = data; }); } } IBM INNOVATION CENTER 11

12 IIC MAGAZINE Nr 3/2012 Do wykonania pozostała tylko jedna rzecz musimy przypisać wywołanie funkcji getfeeds do obsługi kliknięcia w elementy listy na widoku wyboru źródła. Aby to zrobić, należy przejść do pliku Reader.html i wyświetlić widok source, a następnie kliknąć element z etykietą Engadget. W oknie Properties klikamy zakładkę All, znajdujemy Property o nazwie onclick i wpisujemy jego wartość jako: getfeeds( engadget ) Podobnie postępujemy z elementem CNN w onclick wpisujemy: getfeeds( cnn ) Gotowe! Teraz możemy przetestować aplikację zaznaczamy Run As\Preview. W pierwszym widoku wybieramy Engadget powinien pokazać się widok Wiadomości z listą wiadomości. Jeśli ich odczytywanie zajmuje wystarczająco dużo czasu, powinniśmy zobaczyć okrągły wskaźnik postępu. Po wyświetleniu wiadomości wybieramy dowolną, co powinno spowodować przejście do widoku Szczegóły z wyświetlonymi szczegółami wybranej wiadomości. Powrót widoku Źródła następuje po wciśnięciu przycisku Wiadomości, a następnie Źródła w nagłówku widoku. Optymalizacja Jak dotąd, aplikacja nie została zoptymalizowana dla żadnego typu urządzenia. Aby to wykonać, należy z menu File wybrać pozycję New, a potem Worklight Environment. W wyświetlonym oknie wybieramy projekt oraz aplikację (Reader), a następnie platformy, pod które aplikacja ma zostać Rys. 7. Tworzenie nowego środowiska Worklight zoptymalizowana: iphone, Android oraz Mobile web apps (rysunek 7). Po wciśnięciu przycisku Finish do kodu aplikacji zostaną dodane trzy nowe foldery: android, iphone oraz mobilewebapp. Struktura tych folderów jest podobna do istniejącego folderu common zawarte katalogi, takie jak css, js, images, mogą zawierać zasoby, które będą automatycznie dodane lub podmienione z zasobami z folderu common. Aplikacja przeglądarkowa Aplikację możemy uruchomić bezpośrednio w przeglądarce internetowej. Wcześniej należy zainstalować aplikację na serwerze Worklight wybieramy Run As\Build All and Deploy. Następnie uruchamiamy przeglądarkę i otwieramy stronę o adresie /console, co spowoduje wyświetlenie konsoli Worklight (rysunek 8). Rys. 8. Konsola IBM Worklight Na konsoli w ramce Reader klikamy odnośnik Mobile Web, co sprawi wyświetlenie aplikacji w osobnym oknie lub karcie przeglądarki. Możemy też kliknąć odnośnik Get App URL, aby wyświetlić adres URL (w formie tekstowej oraz jako QR kod), pod którym aplikacja jest dostępna, a następnie wykorzystać ten adres do jej uruchomienia w przeglądarce na innym komputerze lub urządzeniu mobilnym. Aplikacja działa, ale wyświetlana jest zawsze w ramce o ściśle określonym rozmiarze, podczas gdy nam zależy, by jej rozmiar był dostosowany do rozmiaru okna przeglądarki. Takie zachowanie spowodowane jest domyślną konfiguracją niezoptymalizowanej wersji aplikacji. Aby to zmienić w wersji przeglądarkowej, w pliku apps /mobilewebapps/css/reader.css wpisujemy: #content { height: auto; margin: 0 auto; width: auto; } 12 IBM INNOVATION CENTER

13 Nr 3/2012 IIC MAGAZINE Po zapisaniu zmian oraz ponownej instalacji na serwerze (Run As\Build Ann and Deploy), aplikacja w przeglądarce prezentuje się zgodnie z oczekiwaniami (rysunek 9). i wybieramy Run As\Android Application, co spowoduje uruchomienie aplikacji Reader w emulatorze Android lub w urządzeniu podłączonym do portu USB komputera. Rys. 9. Aplikacja Reader w przeglądarce w wersji niezoptymalizowanej oraz zoptymalizowanej Podobną technikę można zastosować w celu podmiany funkcji w plikach JavaScript, stron HTML oraz obrazków. Uruchamianie aplikacji w systemie ios Aby uruchomić wersję dla ios-a, należy mieć zainstalowany program Xcode (można go łatwo pobrać z Mac App Store w systemie OSX 10.7 lub 10.8). W programie Eclipse klikamy prawym przyciskiem myszy folder iphone i wybieramy Run As\Xcode Project, co spowoduje uruchomienie Xcode z natywną częścią aplikacji Reader przeznaczoną dla ios-a. W Xcode wybieramy urządzenie, na którym ma zostać uruchomiona aplikacja (domyślnie jest to ipad Simulator inne opcje to iphone Simulator lub urządzenie z ios-em podłączone do portu USB komputera), a następnie wybieramy z menu Product pozycję Run. Po uruchomieniu części natywnej, część przeglądarkowa zostanie automatycznie pobrana z serwera Worklight. Uruchamianie aplikacji w systemie Android Aby uruchomić aplikację Reader w systemie Android, należy zainstalować Android Development Kit wraz z rozszerzeniem do programu Eclipse instrukcja znajduje się na stronie android.com/sdk/installing/index.html Stworzona przez Worklight aplikacja natywna pojawia się w tym samym oknie Project Explorer co projekt Reader jej nazwa to ReaderReaderAndroid. Aby ją uruchomić, klikamy prawym przyciskiem myszy projekt ReaderReaderAndroid Rys. 10. Aplikacja Reader uruchomiona w symulatorach ios oraz Android Aplikacje dla ios-a oraz dla Androida mają styl specyficzny dla systemu operacyjnego (rysunek 10). Optymalizacja ta nie wymaga ręcznego wprowadzania zmian w kodzie aplikacji, ponieważ jest dostarczana przez Worklight oraz komponenty Dojo Mobile. Podsumowanie IBM Worklight jest oprogramowaniem wspierającym budowę oraz utrzymanie aplikacji mobilnych. Użycie tych samych narzędzi programistycznych oraz języków programowania dla różnych platform mobilnych zmniejsza koszty, natomiast współdzielenie kodu skraca czas produkcji oprogramowania, umożliwiając szybsze wprowadzanie produktów na rynek. IBM Worklight ułatwia integrację aplikacji mobilnych z systemami przedsiębiorstwa działającymi na podstawie bazy SQL, usług HTTP lub IBM Cast Iron. Dostępna bezpłatna wersja testowa IBM Worklight Developer Edition umożliwia szybkie przetestowanie funkcji IBM Worklight. Więcej informacji na temat IBM Worklight można znaleźć na stronie mobile-solutions/worklight/ Marcin Łabeński Pracownik Laboratorium Oprogramowania IBM Polska w Krakowie od 2007 roku. Lider zespołu zajmującego się projektowaniem oraz wykonywaniem oprogramowania w obszarze zarządzania systemem hurtowni danych IBM Netezza. Ponadto lider grupy zajmującej się technologiami mobilnymi w krakowskim laboratorium IBM. IBM INNOVATION CENTER 13

14

15 Nr 3/2012 IIC MAGAZINE IBM DB2 10.1: Podróże w czasie z tabelami typu temporal Marcin Marczewski marcin.marczewski@pl.ibm.com Wprowadzenie W kwietniu 2012 roku IBM wprowadził na rynek nową wersję sztandarowego produktu z dziedziny zarządzania danymi serwer baz danych IBM DB dla systemów Linux, Unix i Windows. Wersja ta udostępnia wiele nowych funkcji, umożliwiających łatwiejsze zarządzanie środowiskiem baz danych i samymi danymi. Jedną z nich jest nowy typ tabel temporal, pozwalający na wersjonowanie rekordów oraz określanie okresów ważności dla danych. Mechanizm ten umożliwia również realizację zapytań dotyczących wartości historycznych danych czy tych, dla których okres ważności został ustanowiony w przyszłości (Time Travelling). W artykule opisano możliwości wykorzystania tego typu tabel. Podróże w czasie z tabelami typu temporal DB2 w wersji 10.1 dla systemów Linux, Unix i Windows wprowadza funkcjonalność znaną z DB2 10 dla systemu z/os Temporal Tables służącą m.in. do wersjonowania rekordów. Mechanizm ten umożliwia przechowywanie historycznych wartości dla zmodyfikowanych i usuniętych rekordów wraz z informacją o czasie dokonania operacji modyfikującej. Może to być bardzo przydatne w dokonywaniu audytów danych czy w przypadku konieczności śledzenia zmian danych. W wersji 10.1 bazy DB2 mamy do dyspozycji trzy typy tabel typu temporal: STT (System-period Temporal Table), ATT (Application-period Temporal Table) i Bitemporal. Pierwsza z nich służy do wersjonowania rekordów i przechowywania ich wartości historycznych, druga zaś do określania okresów ważności dla wprowadzonych danych. Trzecia łączy charakterystykę zarówno STT, jak i ATT. Nowe typy tabel (temporal) oraz możliwość realizacji zapytań na tego typu danych dostępne są w każdej edycji DB2 10.1, włącznie z edycją bezpłatną Express-C. Wersjonowanie rekordów, czyli tabele STT Do śledzenia zmian w danych oraz przechowywania wartości historycznych naszych rekordów służą tabele typu STT (System-period Temporal Table). W porównaniu z tradycyjną tabelą, tabela STT musi być rozszerzona o trzy dodatkowe, ukryte kolumny typu TIMESTAMP przechowujące znaczniki czasu, określające ważność rekordu (początek okresu ważności, koniec okresu ważności) oraz czas rozpoczęcia transakcji modyfikującej rekord (umożliwia identyfikację kolejnych wersji). Tabela typu STT wymaga także utworzenia dodatkowej tabeli historycznej (history table), mającej taką samą strukturę jak tabela bazowa. W tabeli tej przechowywane będą wersje rekordów sprzed modyfikacji lub usunięcia. Przykładowo, chcąc utworzyć tabelę STT, w której będziemy przechowywali informacje na temat wycieczek, które oferuje nasze biuro podróży (nazwa wycieczki, cel podróży, data wyjazdu, cena), wykonamy polecenie typu CREATE TABLE podobne do tego, które zostało zaprezentowane w listingu 1. Strukturę tabeli poszerzono o trzy dodatkowe kolumny typu TIMESTAMP, zdefiniowane jako pola generowane zawsze (generated always). Oznacza to, że właśnie baza danych będzie odpowiedzialna za dostarczanie odpowiednich wartości w tych polach. Ponadto sformułowanie PERIOD SYSTEM_TIME (sys_start, sys_end) definiuje, kiedy dany rekord został zarejestrowany w bazie danych jako ważny i kiedy skończył się okres jego ważności. IBM INNOVATION CENTER 15

16 IIC MAGAZINE Nr 3/2012 CREATE TABLE podroze( nazwa CHAR(30) NOT NULL PRIMARY KEY, cel_podrozy CHAR(12) NOT NULL, data_wyjazdu DATE NOT NULL, cena DECIMAL (8,2) NOT NULL, sys_start TIMESTAMP(12) NOT NULL generated always as row begin implicitly hidden, sys_end TIMESTAMP(12) NOT NULL generated always as row end implicitly hidden, tx_start TIMESTAMP(12) generated always as transaction start id implicitly hidden, PERIOD SYSTEM_TIME (sys_start, sys_end ); Listing 1. Przykładowe polecenie tworzące tabele typu STT wraz z tabelą historyczną Następnie na bazie istniejącej tabeli bazowej należy utworzyć tabelę historyczną, w której będą zapisywane poprzednie wersje naszych rekordów z tabeli bazowej, oraz włączyć opcję wersjonowania (polecenie ALTER na tabeli bazowej) listing 2. CREATE TABLE podroze_historia LIKE pozdroze; ALTER TABLE podroze ADD VERSIONING USE HISTORY TABLE podroze_historia; Listing 2. Tworzenie tabeli historycznej oraz włączenie opcji wersjonowania W przypadku wykonania operacji typu INSERT nowy rekord wstawiany jest do tabeli głównej. W przypadku zaś modyfikacji jakiejkolwiek wartości w istniejącym rekordzie, aktualna wersja wpisywana jest do tabeli historycznej z zaznaczeniem okresu, w którym wartość ta została zarejestrowana w bazie danych oraz kiedy została zmodyfikowana. Nowe (modyfikowane) wartości uwzględniane są w rekordach w tabeli głównej z zaznaczeniem początku okresu, od kiedy są one ważne. Przykładowo, po zrealizowaniu zapytań przedstawionych w listingu 3 w dniu 19 sierpnia 2012 roku zawartość tabeli podroze jest taka, jak zaprezentowano w tabeli 1. Wartości dla kolumn tworzonych zawsze (sys_start, sys_end, tx_start) zostaną automatycznie uzupełnione przez DB2. W przykładach, w celu uproszczenia, pominięto część dotyczącą czasu oraz wartość kolumny tx_start. W kolumnie sys_start zostanie wpisany czas wprowadzenia rekordu, a w kolumnie sys_end wartość , wskazująca, że dany rekord nadal obowiązuje. INSERT INTO podroze VALUES ( Krolewska, Krakow, ,500.00); INSERT INTO podroze VALUES ( Morska, Gdansk, ,400.00); Listing 3. Dodawanie rekordów do tabeli z włączoną opcją wersjonowania nazwa cel_podrozy data_wyjazdu cena sys_start sys_end Krolewska Krakow Morska Gdansk Tabela 1. Zawartość tabeli z włączonym wersjonowaniem po wprowadzeniu nowych rekordów W przypadku chęci modyfikacji istniejących rekordów baza danych DB2 automatycznie zatroszczy się o wprowadzenie odpowiednich zmian i zapisanie wartości oryginalnej rekordu do tabeli historycznej. Przykładowo, po zrealizowaniu zapytania przedstawionego w listingu 4 (UPDATE) w dniu 30 sierpnia 2012 roku zawartość tabel podroze oraz podroze_historia jest taka, jak zaprezentowano w tabeli 2 (tabela główna) oraz tabeli 3 (tabela historyczna). UPDATE podroze SET data_wyjazdu= WHERE nazwa_wycieczki= Krolewska Listing 4. Modyfikacja rekordu w tabeli z włączoną opcją wersjonowania nazwa cel_podrozy data_wyjazdu cena sys_start sys_end Krolewska Krakow Morska Gdansk Tabela 2. Zawartość tabeli bazowej z włączonym wersjonowaniem po wprowadzeniu nowych rekordów 16 IBM INNOVATION CENTER

17 Nr 3/2012 IIC MAGAZINE Dane rekordu sprzed modyfikacji przeniesiono do tabeli historycznej, a koniec okresu ważności tych danych został ustawiony do czasu wykonania operacji (wyłącznie). Podobnie czas ważności zmodyfikowanego rekordu w tabeli głównej rozpoczyna się w momencie wykonania operacji aktualizacji (włącznie). nazwa cel_podrozy data_wyjazdu cena sys_start sys_end Krolewska Krakow Tabela 3. Zawartość tabeli historycznej po wykonaniu operacji aktualizującej dane w tabeli bazowej Podobnie zachowa się mechanizm w momencie usunięcia wybranego rekordu. Przykładowo, pracując z zawartością obu tabel (jak pokazują tabela 2 i tabela 3), po zrealizowaniu zapytania przedstawionego w listingu 4 (DELETE) w dniu 10 września 2012 roku, zawartość tabel podroze oraz podroze_historia jest taka, jak zaprezentowano w tabeli 4 (tabela główna) oraz tabeli 5 (tabela historyczna). DELETE FROM podroze WHERE nazwa_wycieczki= Krolewska Listing 4. Usunięcie rekordu w tabeli z włączoną opcją wersjonowania nazwa cel_podrozy data_wyjazdu cena sys_start sys_end Morska Gdansk Tabela 4. Zawartość tabeli bazowej z włączonym wersjonowaniem po usunięciu wybranego rekordu Usunięcie rekordu z tabeli bazowej spowodowało dodanie nowego wpisu do tabeli historycznej wartości rekordu zostały przeniesione z tabeli bazowej, a czas ważności rekordu ustawiono do czasu wykonania operacji DELETE (tabela 5) czyli wtedy, kiedy dana wersja rekordu była zarejestrowana i widoczna w tabeli głównej. nazwa cel_podrozy data_wyjazdu cena sys_start sys_end Krolewska Krakow Morska Gdansk Tabela 5. Zawartość tabeli historycznej po wykonaniu operacji usunięcia rekordu z tabeli bazowej Na tak skonstruowanej tabeli głównej możemy wykonywać zapytania, odnoszące się zarówno do wartości aktualnych, jak i do wartości historycznych przechowywanych w powiązanej tabeli historycznej (Time travel queries). Wykorzystujemy w tym celu nowe elementy języka SQL, zawierające słowa kluczowe: FOR SYSTEM_TIME AS OF lub FOR SYSTEM_TIME BETWEEN, wskazując interesujący nas okres. Odpowiednie wartości zostaną zwrócone. Przykładowo, realizując zapytanie przedstawione w listingu 5, DB2 zwróci nazwy wycieczek, które były wpisane do tabeli głównej w dniu 19 sierpnia 2012 roku i kosztowały nie więcej niż 500 zł. SELECT nazwa_wycieczki FROM podroze FOR SYSTEM_TIME AS OF WHERE cena <= ; Listing 5. Przykładowe zapytanie do tabeli STT Gdy zapytanie odnosi się do danych sprzed modyfikacji, DB2 automatycznie odczyta odpowiednie wartości rekordów z powiązanej tabeli historycznej. Zapytania na tabelach STT mogą więc dotyczyć zarówno danych obecnych (teraźniejszość), jak i poprzednich wersji (przeszłość). Określanie ważności biznesowej danych, czyli tabele ATT Innym typem tabeli temporal jest tabela ATT (Application-period Temporal Table), która umożliwia definiowanie okresów ważności dla naszych danych według logiki biznesowej. Przykładowo, jeżeli firma w swojej ofercie ma usługę, której cena została zdefiniowana dla określonego okresu, definiując jedną usługę, możemy przypisać różne wartości (np. cenę) do określonych IBM INNOVATION CENTER 17

18 IIC MAGAZINE Nr 3/2012 przedziałów czasu. Następnie, wykonując zapytania na tabeli ATT, możemy odczytywać wartości (np. cenę usługi) ważne w określonym czasie (np. dniu), w przeszłości bądź przyszłości, lub wartość obecną. W odróżnieniu od tabeli typu STT, ATT nie wymaga przywiązania do niej drugiej tabeli, gdyż nie przechowuje ona wartości historycznych. Jej struktura musi jednak uwzględniać dwie dodatkowe kolumny (typu TIMESTAMP lub DATE), służące do określania czasu ważności rekordu. Co więcej, wartości te nie będą uzupełniane przez DB2, jak w przypadku tabel STT, lecz przez użytkownika czy aplikację. Listing 6 przedstawia przykładowe polecenie tworzące tabelę typu ATT. CREATE TABLE podroze ( nazwa CHAR(25) NOT NULL, cel_podrozy CHAR(8) NOT NULL, data_wyjazdu DATE NOT NULL, cena DECIMAL(8,2) NOT NULL, bus_start DATE NOT NULL, bus_end DATE NOT NULL, PERIOD BUSINESS_TIME (bus_start, bus_end), ); Listing 6. Przykładowe polecenie tworzące tabelę typu ATT Ponadto sformułowanie PERIOD BUSINESS_TIME (bus_start, bus_end) definiuje, które kolumny określają początek okresu ważności, a które jego koniec. Obie te wartości będą wprowadzane przez użytkownika tabeli i określą przedział czasowy, w którym pozostałe wartości będą ważne ze względów biznesowych (np. obniżona cena wycieczki będzie obowiązywała we wrześniu). Przykładowo, po zrealizowaniu zapytań przedstawionych w listingu 7 19 sierpnia 2012 roku zawartość tabeli podroze jest taka, jak zaprezentowano w tabeli 6. INSERT INTO podroze VALUES ( Krolewska, Krakow, ,500.00, , ); INSERT INTO podroze VALUES ( Morska, Gdansk, ,400.00, , ); Listing 7. Dodawanie rekordów do tabeli ATT nazwa cel_podrozy data_wyjazdu cena bus_start bus_end Krolewska Krakow Morska Gdansk Tabela 6. Zawartość tabeli ATT po wprowadzeniu nowych rekordów Tabelę ATT można odpytywać w dowolny sposób, podobnie jak tradycyjne tabele. Istnieje również możliwość modyfikacji tylko wybranych części przedziałów czasowych. Przykładowo: nasza firma zarejestrowała w bazie danych ofertę wycieczki, która jest ważna od sierpnia do końca roku. W okresie od 5 do 7 października chcielibyśmy wprowadzić obniżoną cenę na tę ofertę. Aby zrealizować takie zadanie, wystarczy wykonać jedno polecenie UPDATE na istniejącym już rekordzie zawierające sformułowanie FOR PORTION OF BUSINESS_TIME i zmieniające wartość rekordu dla wybranego przedziału czasu. Przykładowe zapytanie obrazuje listing 8. UPDATE podroze FOR PORTION OF BUSINESS_TIME FROM TO SET price = 300 WHERE nazwa = Morska ; Listing 8. Aktualizacja rekordu w tabeli ATT dla wybranego przedziału czasu W efekcie realizacji takiego zapytania modyfikującego rekord odpowiednie zmiany automatycznie zostaną wprowadzone do tabeli ATT przez DB2. Tabela 7 pokazuje zestaw rekordów w tabeli ATT po wprowadzeniu modyfikacji. DB2 automatycznie dzieli dany przedział na fragmenty przedziałów, uwzględniając nowe wartości dla konkretnego okresu. Podobnie, w przypadku wykonania operacji DELETE dla danego okresu wartości kolumn bus_start 18 IBM INNOVATION CENTER

19 Nr 3/2012 IIC MAGAZINE i bus_end zostaną odpowiednio usunięte (przedział będzie skrócony), lub gdy operacja ta dotyczy całego przedziału czasu, rekord zostanie usunięty z tabeli. nazwa cel_podrozy data_wyjazdu cena bus_start bus_end Krolewska Krakow Morska Gdansk Morska Gdansk Morska Gdansk Tabela 7. Zawartość tabeli ATT po wprowadzeniu modyfikacji z listingu 8 Na tak zdefiniowanych tabelach ATT można wykonywać zapytania odczytujące dane z uwzględnieniem klauzuli FOR BUSINESS_TIME odnoszącej się do konkretnego okresu ważności rekordu. Zapytania te mogą odnosić się do przeszłości, teraźniejszości czy przyszłości. Przykładowo: jaka była cena wycieczki do Gdańska według oferty na dzień 6 października (listing 9)? Jaka była najniższa cena wycieczki w okresie od sierpnia do końca października 2012 roku (listing 10)? Jakie wycieczki będą dostępne w ofercie pod koniec grudnia? SELECT cena FROM podroze FOR BUSINESS_TIME AS OF WHERE nazwa = Morska ; Wynik: Listing 9. Przykładowe zapytanie do tabeli ATT odnoszące się do konkretnej daty SELECT MIN (cena) FROM podroze FOR BUSINESS_TIME FROM TO WHERE nazwa = Morska ; Wynik: Listing 10. Przykładowe zapytanie do tabeli ATT odnoszące się do przedziału czasu Tabela STT i ATT w jednej tabele Bitemporal W DB istnieje także możliwość definiowania tabel, które będą zawierały zarówno charakterystyki tabel STT (wersjonowanie rekordów), jak i tabel ATT (określanie okresów ważności biznesowej danych). Są to tzw. tabele Bitemporal. Aby móc utworzyć tego typu tabelę, należy poszerzyć strukturę standardowej tabeli o pięć kolumn: trzy kolumny typu TIMESTAMP, oznaczone jako generowane zawsze (jak w przypadku tabeli STT), oraz dwie kolumny typu TIMESTAMP lub DATA, dla których wartości będą podawane przez użytkownika (jak w przypadku tabeli ATT). Dla takiej tabeli należy także utworzyć tabelę na historyczne wersje rekordów, która będzie zawierała taką samą strukturę jak tabela bazowa. Trzeba również określić, które kolumny definiują okresy typu SYSTEM PERIOD oraz BUSINESS PERIOD. Listing 11 prezentuje przykładowy zestaw poleceń tworzący tabelę Bitemporal. CREATE TABLE podroze( nazwa CHAR(25) NOT NULL, cel_pozdrozy CHAR(8) NOT NULL, data_wyjazdy DATE NOT NULL, cena DECIMAL(8,2) NOT NULL, BUS_START DATE NOT NULL, BUS_END DATE NOT NULL, SYS_START TIMESTAMP(12) NOT NULL GENERATED ALWAYS AS ROW BEGIN IMPLICITLY HIDDEN, SYS_END TIMESTAMP(12) NOT NULL GENERATED ALWAYS AS ROW END IMPLICITLY HIDDEN, TX_ID TIMESTAMP(12) GENERATED ALWAYS AS TRANSACTION START ID IMPLICITLY HIDDEN, PERIOD SYSTEM_TIME (SYS_START, SYS_END), PERIOD BUSINESS_TIME (BUS_START, BUS_END), PRIMARY KEY (nazwa, BUSINESS_TIME WITHOUT OVERLAPS)); CREATE TABLE podroze_historia LIKE podroze; ALTER TABLE podroze ADD VERSIONING USE HISTORY TABLE podroze_historia; Listing 11. Przykładowy zestaw poleceń tworzący tabelę Bitemporal IBM INNOVATION CENTER 19

IIC MAGAZINE. Tworzenie wieloplatformowych aplikacji mobilnych w Worklight 5.0. IBM Tivoli Storage Flash Copy Manager IBM DB2 10.1

IIC MAGAZINE. Tworzenie wieloplatformowych aplikacji mobilnych w Worklight 5.0. IBM Tivoli Storage Flash Copy Manager IBM DB2 10.1 IIC MAGAZINE I B M I N N O V A T I O N C E N T E R Nr 3 2012 Tworzenie wieloplatformowych aplikacji mobilnych w Worklight 5.0 Marcin Łabeński str. 4 IBM Tivoli Storage Flash Copy Manager Gotowe rozwiązania

Bardziej szczegółowo

Utworzenie aplikacji mobilnej Po uruchomieniu Visual Studio pokazuje się ekran powitalny. Po lewej stronie odnośniki do otworzenia lub stworzenia

Utworzenie aplikacji mobilnej Po uruchomieniu Visual Studio pokazuje się ekran powitalny. Po lewej stronie odnośniki do otworzenia lub stworzenia Utworzenie aplikacji mobilnej Po uruchomieniu Visual Studio pokazuje się ekran powitalny. Po lewej stronie odnośniki do otworzenia lub stworzenia nowego projektu (poniżej są utworzone projekty) Po kliknięciu

Bardziej szczegółowo

WYKONANIE APLIKACJI OKIENKOWEJ OBLICZAJĄCEJ SUMĘ DWÓCH LICZB W ŚRODOWISKU PROGRAMISTYCZNYM. NetBeans. Wykonał: Jacek Ventzke informatyka sem.

WYKONANIE APLIKACJI OKIENKOWEJ OBLICZAJĄCEJ SUMĘ DWÓCH LICZB W ŚRODOWISKU PROGRAMISTYCZNYM. NetBeans. Wykonał: Jacek Ventzke informatyka sem. WYKONANIE APLIKACJI OKIENKOWEJ OBLICZAJĄCEJ SUMĘ DWÓCH LICZB W ŚRODOWISKU PROGRAMISTYCZNYM NetBeans Wykonał: Jacek Ventzke informatyka sem. VI 1. Uruchamiamy program NetBeans (tu wersja 6.8 ) 2. Tworzymy

Bardziej szczegółowo

Inżynieria Programowania Laboratorium 3 Projektowanie i implementacja bazy danych. Paweł Paduch paduch@tu.kielce.pl

Inżynieria Programowania Laboratorium 3 Projektowanie i implementacja bazy danych. Paweł Paduch paduch@tu.kielce.pl Inżynieria Programowania Laboratorium 3 Projektowanie i implementacja bazy danych Paweł Paduch paduch@tu.kielce.pl 06-04-2013 Rozdział 1 Wstęp Na dzisiejszych zajęciach zajmiemy się projektem bazy danych.

Bardziej szczegółowo

5.4. Tworzymy formularze

5.4. Tworzymy formularze 5.4. Tworzymy formularze Zastosowanie formularzy Formularz to obiekt bazy danych, który daje możliwość tworzenia i modyfikacji danych w tabeli lub kwerendzie. Jego wielką zaletą jest umiejętność zautomatyzowania

Bardziej szczegółowo

Załącznik 1 instrukcje instalacji

Załącznik 1 instrukcje instalacji Załącznik 1 instrukcje instalacji W poniższym załączniku przedstawione zostaną instrukcje instalacji programów wykorzystanych w trakcie tworzenia aplikacji. Poniższa lista przedstawia spis zamieszczonych

Bardziej szczegółowo

Platforma e-learningowa

Platforma e-learningowa Dotyczy projektu nr WND-RPPD.04.01.00-20-002/11 pn. Wdrażanie elektronicznych usług dla ludności województwa podlaskiego część II, administracja samorządowa realizowanego w ramach Decyzji nr UDA- RPPD.04.01.00-20-002/11-00

Bardziej szczegółowo

Warsztaty AVR. Instalacja i konfiguracja środowiska Eclipse dla mikrokontrolerów AVR. Dariusz Wika

Warsztaty AVR. Instalacja i konfiguracja środowiska Eclipse dla mikrokontrolerów AVR. Dariusz Wika Warsztaty AVR Instalacja i konfiguracja środowiska Eclipse dla mikrokontrolerów AVR Dariusz Wika 1.Krótki wstęp: Eclipse to rozbudowane środowisko programistyczne, które dzięki możliwości instalowania

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Technologii Informacyjnych. Projektowanie Baz Danych

Laboratorium Technologii Informacyjnych. Projektowanie Baz Danych Laboratorium Technologii Informacyjnych Projektowanie Baz Danych Komputerowe bazy danych są obecne podstawowym narzędziem służącym przechowywaniu, przetwarzaniu i analizie danych. Gromadzone są dane w

Bardziej szczegółowo

PROJEKTOWANIE APLIKACJI INTERNETOWYCH

PROJEKTOWANIE APLIKACJI INTERNETOWYCH PROJEKTOWANIE APLIKACJI INTERNETOWYCH LABORATORIUM NR 2 REJESTRACJA NA WEBRATIO.COM 1. Wejdź na webratio.com i zarejestruj konto na uczelniany adres email (@wi.zut.edu.pl). 2. Po wpisaniu danych i zatwierdzeniu,

Bardziej szczegółowo

UNIWERSYTET RZESZOWSKI KATEDRA INFORMATYKI

UNIWERSYTET RZESZOWSKI KATEDRA INFORMATYKI UNIWERSYTET RZESZOWSKI KATEDRA INFORMATYKI LABORATORIUM TECHNOLOGIA SYSTEMÓW INFORMATYCZNYCH W BIOTECHNOLOGII Aplikacja bazodanowa: Cz. II Rzeszów, 2010 Strona 1 z 11 APLIKACJA BAZODANOWA MICROSOFT ACCESS

Bardziej szczegółowo

Programowanie Urządzeń Mobilnych. Laboratorium nr 7, 8

Programowanie Urządzeń Mobilnych. Laboratorium nr 7, 8 Programowanie Urządzeń Mobilnych Laboratorium nr 7, 8 Android Temat 1 tworzenie i uruchamianie aplikacji z użyciem Android SDK Krzysztof Bruniecki 1 Wstęp Platforma Android jest opartym na Linuxie systemem

Bardziej szczegółowo

Instalowanie certyfikatów celem obsługi pracy urządzenia SIMOCODE pro V PN z poziomu przeglądarki internetowej w systemie Android

Instalowanie certyfikatów celem obsługi pracy urządzenia SIMOCODE pro V PN z poziomu przeglądarki internetowej w systemie Android Instalowanie certyfikatów celem obsługi pracy urządzenia SIMOCODE pro V PN z poziomu przeglądarki internetowej w systemie Android Wstęp Dostępna od grudnia 2013 roku jednostka podstawowa SIMOCODE pro V

Bardziej szczegółowo

Instytut Mechaniki i Inżynierii Obliczeniowej Wydział Mechaniczny Technologiczny Politechnika Śląska

Instytut Mechaniki i Inżynierii Obliczeniowej   Wydział Mechaniczny Technologiczny Politechnika Śląska Instytut Mechaniki i Inżynierii Obliczeniowej www.imio.polsl.pl fb.com/imiopolsl @imiopolsl Wydział Mechaniczny Technologiczny Politechnika Śląska Laboratorium 1 Wprowadzenie, podstawowe informacje o obsłudze

Bardziej szczegółowo

16) Wprowadzenie do raportowania Rave

16) Wprowadzenie do raportowania Rave 16) Wprowadzenie do raportowania Rave Tematyka rozdziału: Przegląd wszystkich komponentów Rave Tworzenie nowego raportu przy użyciu formatki w środowisku Delphi Aktywacja środowiska Report Authoring Visual

Bardziej szczegółowo

Uruchamianie bazy PostgreSQL

Uruchamianie bazy PostgreSQL Uruchamianie bazy PostgreSQL PostgreSQL i PostGIS Ten przewodnik może zostać pobrany jako PostgreSQL_pl.odt lub PostgreSQL_pl.pdf Przejrzano 10.09.2016 W tym rozdziale zobaczymy, jak uruchomić PostgreSQL

Bardziej szczegółowo

Konfiguracja serwera DNS w systemie Windows Server 2008 /2008 R2

Konfiguracja serwera DNS w systemie Windows Server 2008 /2008 R2 Konfiguracja serwera DNS w systemie Windows Server 2008 /2008 R2 Procedura konfiguracji serwera DNS w systemie Windows Server 2008/2008 R2, w sytuacji gdy serwer fizyczny nie jest kontrolerem domeny Active

Bardziej szczegółowo

Rys. 1. Główne okno programu QT Creator. Na rysunku 2 oznaczone zostały cztery przyciski, odpowiadają kolejno następującym funkcjom:

Rys. 1. Główne okno programu QT Creator. Na rysunku 2 oznaczone zostały cztery przyciski, odpowiadają kolejno następującym funkcjom: 1. QT creator, pierwsze kroki. Qt Creator wieloplatformowe środowisko programistyczne dla języków C++, JavaScript oraz QML, będące częścią SDK dla biblioteki Qt. Zawiera w sobie graficzny interfejs dla

Bardziej szczegółowo

BACKUP BAZ DANYCH FIREBIRD

BACKUP BAZ DANYCH FIREBIRD BACKUP BAZ DANYCH FIREBIRD SPIS TREŚCI Informacje ogólne... 2 Tworzenie projektu... 2 Krok 1: Informacje podstawowe... 2 Krok 2: Dane... 3 Backup bazy umieszczonej na serwerze... 3 Bezpośredni backup pliku

Bardziej szczegółowo

Zdalny dostęp SSL. Przewodnik Klienta

Zdalny dostęp SSL. Przewodnik Klienta Zdalny dostęp SSL Przewodnik Klienta Spis treści 1. WSTĘP... 3 2. DOSTĘP DO SSL VPN Z KOMPUTERA Z SYSTEMEM WINDOWS... 3 2.1. INSTALACJA CERTYFIKATÓW SIGNET... 3 2.2. INSTALACJA TOKENA W SYSTEMIE WINDOWS

Bardziej szczegółowo

5.2. Pierwsze kroki z bazami danych

5.2. Pierwsze kroki z bazami danych 5.2. Pierwsze kroki z bazami danych Uruchamianie programu Podobnie jak inne programy, OO Base uruchamiamy z Menu Start, poprzez zakładkę Wszystkie programy, gdzie znajduje się folder OpenOffice.org 2.2,

Bardziej szczegółowo

Wdrożenie modułu płatności eservice. dla systemu Gekosale 1.4

Wdrożenie modułu płatności eservice. dla systemu Gekosale 1.4 Wdrożenie modułu płatności eservice dla systemu Gekosale 1.4 - dokumentacja techniczna Wer. 01 Warszawa, styczeń 2014 1 Spis treści: 1 Wstęp... 3 1.1 Przeznaczenie dokumentu... 3 1.2 Przygotowanie do integracji...

Bardziej szczegółowo

Microsoft.NET: LINQ to SQL, ASP.NET AJAX

Microsoft.NET: LINQ to SQL, ASP.NET AJAX Microsoft.NET: LINQ to SQL, ASP.NET AJAX Do realizacji projektu potrzebne jest zintegrowane środowisko programistyczne Microsoft Visual Studio 2008 oraz serwer bazy danych SQL Server Express 2005 (lub

Bardziej szczegółowo

Podstawy technologii WWW

Podstawy technologii WWW Podstawy technologii WWW Ćwiczenie 11 PHP, MySQL: więcej, więcej!, więcej!!. tabel i funkcjonalności. Na dzisiejszych zajęciach zdefiniujemy w naszej bazie kilka tabel powiązanych kluczem obcym i zobaczymy,

Bardziej szczegółowo

FS-Sezam SQL. Obsługa kart stałego klienta. INFOLINIA : tel. 14/698-20-02, kom. 608/92-10-60. edycja instrukcji : 2013-11-25

FS-Sezam SQL. Obsługa kart stałego klienta. INFOLINIA : tel. 14/698-20-02, kom. 608/92-10-60. edycja instrukcji : 2013-11-25 FS-Sezam SQL Obsługa kart stałego klienta INFOLINIA : tel. 14/698-20-02, kom. 608/92-10-60 edycja instrukcji : 2013-11-25 Aplikacja FS-Sezam SQL jest programem służącym do obsługi kart stałego klienta.

Bardziej szczegółowo

Przewodnik instalacji i rozpoczynania pracy. Dla DataPage+ 2013

Przewodnik instalacji i rozpoczynania pracy. Dla DataPage+ 2013 Przewodnik instalacji i rozpoczynania pracy Dla DataPage+ 2013 Ostatnia aktualizacja: 25 lipca 2013 Spis treści Instalowanie wymaganych wstępnie komponentów... 1 Przegląd... 1 Krok 1: Uruchamianie Setup.exe

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM 8,9: BAZA DANYCH MS-ACCESS

LABORATORIUM 8,9: BAZA DANYCH MS-ACCESS UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI INSTYTUT INFORMATYKI I ELEKTROTECHNIKI ZAKŁAD INŻYNIERII KOMPUTEROWEJ Przygotowali: mgr inż. Arkadiusz Bukowiec mgr inż. Remigiusz Wiśniewski LABORATORIUM 8,9: BAZA DANYCH MS-ACCESS

Bardziej szczegółowo

onfiguracja serwera DNS w systemie Windows Server 2008 /2008 R2

onfiguracja serwera DNS w systemie Windows Server 2008 /2008 R2 onfiguracja serwera DNS w systemie Windows Server 2008 /2008 R2 Poniższa procedura omawia konfigurację serwera DNS w systemie Windows Server 2008 / 2008 R2, w sytuacji gdy serwer fizyczny nie jest kontrolerem

Bardziej szczegółowo

Instrukcja laboratoryjna

Instrukcja laboratoryjna Zaawansowane techniki obiektowe 2016/17 Instrukcja laboratoryjna Testy funkcjonalne Prowadzący: Tomasz Goluch Wersja: 1.0 Testowanie aplikacji z bazą danych Większość współczesnych aplikacji korzysta z

Bardziej szczegółowo

Systemy baz danych Prowadzący: Adam Czyszczoń. Systemy baz danych. 1. Import bazy z MS Access do MS SQL Server 2012:

Systemy baz danych Prowadzący: Adam Czyszczoń. Systemy baz danych. 1. Import bazy z MS Access do MS SQL Server 2012: Systemy baz danych 16.04.2013 1. Plan: 10. Implementacja Bazy Danych - diagram fizyczny 11. Implementacja Bazy Danych - implementacja 2. Zadania: 1. Przygotować model fizyczny dla wybranego projektu bazy

Bardziej szczegółowo

Spis treści... 2... 4... 7... 8... 10

Spis treści... 2... 4... 7... 8... 10 Spis treści... 2... 4... 7... 8... 10 Czasem, aby zainstalować najnowszą wersję programu Bitdefender należy odinstalować jego poprzednią wersję. Instalacja najnowszej wersji jest zawsze wskazana nowsze

Bardziej szczegółowo

1.Wstęp. 2.Generowanie systemu w EDK

1.Wstęp. 2.Generowanie systemu w EDK 1.Wstęp Celem niniejszego ćwiczenia jest zapoznanie z możliwościami debuggowania kodu na platformie MicroBlaze oraz zapoznanie ze środowiskiem wspomagającym prace programisty Xilinx Platform SDK (Eclipse).

Bardziej szczegółowo

Materiały oryginalne: ZAWWW-2st1.2-l11.tresc-1.0kolor.pdf. Materiały poprawione

Materiały oryginalne: ZAWWW-2st1.2-l11.tresc-1.0kolor.pdf. Materiały poprawione Materiały oryginalne: ZAWWW-2st1.2-l11.tresc-1.0kolor.pdf Materiały poprawione Rozwiązanie zadania w NetBeans IDE 7.4: Jarosław Ksybek, Adam Miazio Celem ćwiczenia jest przygotowanie prostej aplikacji

Bardziej szczegółowo

Instrukcja Instalacji

Instrukcja Instalacji Generator Wniosków Płatniczych dla Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Instrukcja Instalacji Aplikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Spis treści

Bardziej szczegółowo

JDK 7u25 NetBeans 7.3.1 Zajęcia 1 strona - 1

JDK 7u25 NetBeans 7.3.1 Zajęcia 1 strona - 1 JDK 7u25 NetBeans 7.3.1 Zajęcia 1 strona - 1 Uwaga: INSTALACJA NOWEJ PLATFORMY JAVA SE Wygląd stron WWW pobieranych z serwera może być inny (aktualizacje), od tych pokazanych w instrukcji, ponieważ instrukcja

Bardziej szczegółowo

IIIIIIIIIIIIIIIMMIMMIII

IIIIIIIIIIIIIIIMMIMMIII IIIIIIIIIIIIIIIMMIMMIII O programie Program Itelix itender Manager przeznaczony jest do zarządzania zapytaniami ofertowymi przesyłanymi za pomocą poczty elektronicznej przez firmy korzystające z systemu

Bardziej szczegółowo

Instrukcja instalacji i obsługi programu Szpieg 3

Instrukcja instalacji i obsługi programu Szpieg 3 COMPUTER SERVICE CENTER 43-300 Bielsko-Biała ul. Cieszyńska 52 tel. +48 (33) 819 35 86, 819 35 87, 601 550 625 Instrukcja instalacji i obsługi programu Szpieg 3 wersja 0.0.2 123 SERWIS Sp. z o. o. ul.

Bardziej szczegółowo

Synchronizator plików (SSC) - dokumentacja

Synchronizator plików (SSC) - dokumentacja SZARP http://www.szarp.org Synchronizator plików (SSC) - dokumentacja Wersja pliku: $Id: ssc.sgml 4420 2007-09-18 11:19:02Z schylek$ > 1. Witamy w programie SSC Synchronizator plików (SZARP Sync Client,

Bardziej szczegółowo

Wdrożenie modułu płatności eservice. dla systemu oscommerce 2.3.x

Wdrożenie modułu płatności eservice. dla systemu oscommerce 2.3.x Wdrożenie modułu płatności eservice dla systemu oscommerce 2.3.x - dokumentacja techniczna Wer. 01 Warszawa, styczeń 2014 1 Spis treści: 1 Wstęp... 3 1.1 Przeznaczenie dokumentu... 3 1.2 Przygotowanie

Bardziej szczegółowo

I. Program II. Opis głównych funkcji programu... 19

I. Program II. Opis głównych funkcji programu... 19 07-12-18 Spis treści I. Program... 1 1 Panel główny... 1 2 Edycja szablonu filtrów... 3 A) Zakładka Ogólne... 4 B) Zakładka Grupy filtrów... 5 C) Zakładka Kolumny... 17 D) Zakładka Sortowanie... 18 II.

Bardziej szczegółowo

Spotkania z wiedzą webinarium

Spotkania z wiedzą webinarium Spotkania z wiedzą webinarium Korespondencja Seryjna Co to jest korespondencja seryjna Korespondencja seryjna - technika tworzenia w edytorze tekstów jednobrzmiących dokumentów, różniących się jedynie

Bardziej szczegółowo

Platforma szkoleniowa krok po kroku. Poradnik Kursanta

Platforma szkoleniowa krok po kroku. Poradnik Kursanta - 1 - Platforma szkoleniowa krok po kroku Poradnik Kursanta PORA - 2 - Jeśli masz problemy z uruchomieniem Platformy szkoleniowej warto sprawdzić poprawność poniższych konfiguracji: - 3 - SPRZĘT Procesor

Bardziej szczegółowo

Załącznik 1 instrukcje instalacji

Załącznik 1 instrukcje instalacji Załącznik 1 instrukcje instalacji W poniższym załączniku przedstawione zostaną instrukcje instalacji programów wykorzystanych w trakcie tworzenia aplikacji. Poniższa lista przedstawia spis zamieszczonych

Bardziej szczegółowo

Galileo v10 pierwszy program

Galileo v10 pierwszy program Notatka Aplikacyjna NA 03011PL Galileo v10 Spis treści 1. Wstęp... 2 1.1. Wymagania programowe... 2 2. Podstawy... 3 2.1. Tworzenie nowego projektu... 3 2.2. Dodawanie pola tekstowego... 10 2.3. Przechodzenie

Bardziej szczegółowo

Instrukcja użytkownika

Instrukcja użytkownika Instrukcja użytkownika ul. Zawalna 1/5 51-118 Wrocław e-mail: biuro@innotechtion.pl www.innotechtion.pl Spis treści 1 Instalacja oprogramowania SMS Studio...2 2 Pierwsze uruchomienie... 4 2.1 Rejestracja...

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA INSTALACJI DATAMOBILE. Ver. 1.3

INSTRUKCJA INSTALACJI DATAMOBILE. Ver. 1.3 INSTRUKCJA INSTALACJI DATAMOBILE Ver. 1.3 Strona 1 SPIS TREŚCI 1. POBIERANIE SERWERA PHP... 3 2. INSTALACJA SERWERA PHP... 3 3. POBIERANIE DATAMOBILE SERVER... 5 4. INSTALACJA DATAMOBILE SERVER... 5 5.

Bardziej szczegółowo

Kancelaria instalacja programu

Kancelaria instalacja programu Kancelaria instalacja programu Program Kancelaria można zainstalować w wersji przeznaczonej na pojedynczy komputer (dane zgromadzone przez użytkownika nie będą udostępniane innym pracownikom firmy) lub

Bardziej szczegółowo

Podstawy technologii WWW

Podstawy technologii WWW Podstawy technologii WWW Ćwiczenie 8 PHP, czyli poczatki nowej, dynamicznej znajomosci Na dzisiejszych zajęciach rozpoczniemy programowanie po stronie serwera w języku PHP. Po otrzymaniu żądania serwer

Bardziej szczegółowo

oprogramowania F-Secure

oprogramowania F-Secure 1 Procedura wygenerowania paczki instalacyjnej oprogramowania F-Secure Wznowienie oprogramowania F-Secure zaczyna działać automatycznie. Firma F-Secure nie udostępnia paczki instalacyjnej EXE lub MSI do

Bardziej szczegółowo

Wdrożenie modułu płatności eservice. dla systemu Magento 1.4 1.9

Wdrożenie modułu płatności eservice. dla systemu Magento 1.4 1.9 Wdrożenie modułu płatności eservice dla systemu Magento 1.4 1.9 - dokumentacja techniczna Wer. 01 Warszawa, styczeń 2014 1 Spis treści: 1 Wstęp... 3 1.1 Przeznaczenie dokumentu... 3 1.2 Przygotowanie do

Bardziej szczegółowo

WINDOWS Instalacja serwera WWW na systemie Windows XP, 7, 8.

WINDOWS Instalacja serwera WWW na systemie Windows XP, 7, 8. WINDOWS Instalacja serwera WWW na systemie Windows XP, 7, 8. Gdy już posiadamy serwer i zainstalowany na nim system Windows XP, 7 lub 8 postawienie na nim serwera stron WWW jest bardzo proste. Wystarczy

Bardziej szczegółowo

Instrukcja obsługi notowań koszykowych w M@klerPlus

Instrukcja obsługi notowań koszykowych w M@klerPlus Instrukcja obsługi notowań koszykowych w M@klerPlus 1 Spis treści: 1. Wymagania systemowe.. 3 2. Tworzenie koszyka notowań.. 10 3. Modyfikowanie koszyka notowań. 11 4. Uruchamianie tabeli notowań.. 12

Bardziej szczegółowo

Poradnik użytkownika pomoc techniczna

Poradnik użytkownika pomoc techniczna Poradnik użytkownika pomoc techniczna Poradnik dotyczy komputerów z zainstalowanym systemem Windows 1 Spis treści I. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU PROBLEMÓW Z URUCHOMIENIEM APLIKACJI SUPERMAKLER... 3 1. JAVA

Bardziej szczegółowo

OpenOfficePL. Zestaw szablonów magazynowych. Instrukcja obsługi

OpenOfficePL. Zestaw szablonów magazynowych. Instrukcja obsługi OpenOfficePL Zestaw szablonów magazynowych Instrukcja obsługi Spis treści : 1. Informacje ogólne 2. Instalacja zestawu a) konfiguracja połączenia z bazą danych b) import danych z poprzedniej wersji faktur

Bardziej szczegółowo

Instrukcja obsługi programu CMS Dla rejestratorów HANBANG

Instrukcja obsługi programu CMS Dla rejestratorów HANBANG Instrukcja obsługi programu CMS Dla rejestratorów HANBANG 1. Wymagania sprzętowe: Minimalne wymagania sprzętowe: System operacyjny: Windows Serwer 2003 Standard Edition SP2 Baza danych: Mysql5.0 Procesor:

Bardziej szczegółowo

1. Dockbar, CMS + wyszukiwarka aplikacji Dodawanie portletów Widok zawartości stron... 3

1. Dockbar, CMS + wyszukiwarka aplikacji Dodawanie portletów Widok zawartości stron... 3 DODAJEMY TREŚĆ DO STRONY 1. Dockbar, CMS + wyszukiwarka aplikacji... 2 2. Dodawanie portletów... 3 Widok zawartości stron... 3 Omówienie zawartości portletu (usunięcie ramki itd.)... 4 3. Ikonki wybierz

Bardziej szczegółowo

Tworzenie prezentacji w MS PowerPoint

Tworzenie prezentacji w MS PowerPoint Tworzenie prezentacji w MS PowerPoint Program PowerPoint dostarczany jest w pakiecie Office i daje nam możliwość stworzenia prezentacji oraz uatrakcyjnienia materiału, który chcemy przedstawić. Prezentacje

Bardziej szczegółowo

Modelowanie obiektowe - Ćw. 1.

Modelowanie obiektowe - Ćw. 1. 1 Modelowanie obiektowe - Ćw. 1. Treść zajęć: Zapoznanie z podstawowymi funkcjami programu Enterprise Architect (tworzenie nowego projektu, korzystanie z podstawowych narzędzi programu itp.). Enterprise

Bardziej szczegółowo

Przewodnik instalacji i rozpoczynania pracy. dla DataPage+ 2012

Przewodnik instalacji i rozpoczynania pracy. dla DataPage+ 2012 Przewodnik instalacji i rozpoczynania pracy dla DataPage+ 2012 Pomoc aktualizowano ostatnio: 29 sierpnia 2012 Spis treści Instalowanie wymaganych wstępnie komponentów... 1 Przegląd... 1 Krok 1: Uruchamianie

Bardziej szczegółowo

5.3. Tabele. Tworzenie tabeli. Tworzenie tabeli z widoku projektu. Rozdział III Tworzenie i modyfikacja tabel

5.3. Tabele. Tworzenie tabeli. Tworzenie tabeli z widoku projektu. Rozdział III Tworzenie i modyfikacja tabel 5.3. Tabele Tabela jest podstawowym elementem bazy danych. To właśnie w tabelach gromadzone są w bazie rekordy danych. Projektując tabelę, definiujemy, jakie pola będzie zawierał pojedynczy rekord informacji.

Bardziej szczegółowo

Generator recept. Program pomagający tworzyć wypełnione wydruki recept lekarskich. Instrukcja obsługi użytkownika

Generator recept. Program pomagający tworzyć wypełnione wydruki recept lekarskich. Instrukcja obsługi użytkownika Generator recept Program pomagający tworzyć wypełnione wydruki recept lekarskich Instrukcja obsługi użytkownika Copyright Paulina Głąb, Wojciech Januszek 2012-1 - Spis treści 1. Cel programu.... 3 2. Instalacja

Bardziej szczegółowo

Podgląd z rejestratorów IPOX na komputerze z systemem WINDOWS za pomocą programu NVMS-2.0 LITE

Podgląd z rejestratorów IPOX na komputerze z systemem WINDOWS za pomocą programu NVMS-2.0 LITE Wersja: 1.0 Data: 06.08.2019 Podgląd z rejestratorów IPOX na komputerze z systemem WINDOWS za pomocą programu NVMS-2.0 LITE NVMS-2 LITE jest oprogramowaniem typu CMS, umożliwiającym użytkownikowi sprawowanie

Bardziej szczegółowo

Instalowanie VHOPE i plików biblioteki VHOPE

Instalowanie VHOPE i plików biblioteki VHOPE Instalowanie VHOPE i plików biblioteki VHOPE Krok 1. Zainstaluj aplikację VHOPE Przed rozpoczęciem korzystania z materiałów prezentacyjnych znajdujących się na tym dysku USB należy zainstalować na komputerze

Bardziej szczegółowo

Instrukcja instalacji systemu. CardioScan 10, 11 i 12

Instrukcja instalacji systemu. CardioScan 10, 11 i 12 Instrukcja instalacji systemu CardioScan 10, 11 i 12 w wersji 76a/78a (pliki pobrane ze strony: http://www.oxford.com.pl/pobieranie/) Maj 2017 Strona 2 Instrukcja instalacji systemu CardioScan 10, 11,

Bardziej szczegółowo

LeftHand Sp. z o. o.

LeftHand Sp. z o. o. LeftHand Sp. z o. o. Producent oprogramowania finansowo-księgowe, handlowego i magazynowego na Windows i Linux Instrukcja rejestracji wersji testowej programu LeftHand Ten dokument ma na celu przeprowadzić

Bardziej szczegółowo

Platforma szkoleniowa krok po kroku

Platforma szkoleniowa krok po kroku Platforma szkoleniowa krok po kroku Jeśli masz problemy z uruchomieniem Platformy szkoleniowej warto sprawdzić poprawność poniższych konfiguracji: Minimalne wymagania sprzętowe SPRZĘT Procesor min. 233

Bardziej szczegółowo

Wdrożenie modułu płatności eservice. dla systemu Zen Cart 1.3.9 1.5

Wdrożenie modułu płatności eservice. dla systemu Zen Cart 1.3.9 1.5 Wdrożenie modułu płatności eservice dla systemu Zen Cart 1.3.9 1.5 - dokumentacja techniczna Wer. 01 Warszawa, styczeń 2014 1 Spis treści: 1 Wstęp... 3 1.1 Przeznaczenie dokumentu... 3 1.2 Przygotowanie

Bardziej szczegółowo

Konfiguracja współpracy urządzeń mobilnych (bonowników).

Konfiguracja współpracy urządzeń mobilnych (bonowników). Konfiguracja współpracy urządzeń mobilnych (bonowników). Współpracę Bistro z bonownikami można realizować na dwa sposoby: poprzez udostępnienie folderu w Windows albo za pomocą serwera ftp. 1. Współpraca

Bardziej szczegółowo

Laboratorium 7 Blog: dodawanie i edycja wpisów

Laboratorium 7 Blog: dodawanie i edycja wpisów Laboratorium 7 Blog: dodawanie i edycja wpisów Dodawanie nowych wpisów Tworzenie formularza Za obsługę formularzy odpowiada klasa Zend_Form. Dla każdego formularza w projekcie tworzymy klasę dziedziczącą

Bardziej szczegółowo

Narzędzia i aplikacje Java EE. Usługi sieciowe Paweł Czarnul pczarnul@eti.pg.gda.pl

Narzędzia i aplikacje Java EE. Usługi sieciowe Paweł Czarnul pczarnul@eti.pg.gda.pl Narzędzia i aplikacje Java EE Usługi sieciowe Paweł Czarnul pczarnul@eti.pg.gda.pl Niniejsze opracowanie wprowadza w technologię usług sieciowych i implementację usługi na platformie Java EE (JAX-WS) z

Bardziej szczegółowo

Nagrywamy podcasty program Audacity

Nagrywamy podcasty program Audacity Pobieranie i instalacja Program Audacity jest darmowym zaawansowanym i wielościeżkowym edytorem plików dźwiękowych rozpowszechnianym na licencji GNU GPL. Jest w wersjach dla systemów typu Unix/Linux, Microsoft

Bardziej szczegółowo

koledzy, Jan, Nowak, ul. Niecała 8/23, , Wrocław, , ,

koledzy, Jan, Nowak, ul. Niecała 8/23, , Wrocław, , , Celem ćwiczeń jest zaprojektowanie oraz utworzenie na serwerze bazy danych przechowującej informacje na temat danych kontaktowych. Celem jest również zapoznanie z podstawowymi zapytaniami języka SQL służącymi

Bardziej szczegółowo

Dokumentacja instalacji aktualizacji systemu GRANIT wydanej w postaci HotFix a

Dokumentacja instalacji aktualizacji systemu GRANIT wydanej w postaci HotFix a Dokumentacja instalacji aktualizacji systemu GRANIT wydanej w postaci HotFix a 1. Informacje wstępne...1 2. Sprawdzenie zainstalowanej wersji systemu GRANIT oraz pobieranie aktualizacji...1 3. Instalacja

Bardziej szczegółowo

Instalacja systemu zarządzania treścią (CMS): Joomla

Instalacja systemu zarządzania treścią (CMS): Joomla Instalacja systemu zarządzania treścią (CMS): Joomla Na stronie http://www.cba.pl/ zarejestruj nowe konto klikając na przycisk:, następnie wybierz nazwę domeny (Rys. 1a) oraz wypełnij obowiązkowe pola

Bardziej szczegółowo

Viatoll Calc v1.3. Viatoll Calc. Instrukcja użytkownika. Strona 1

Viatoll Calc v1.3. Viatoll Calc. Instrukcja użytkownika. Strona 1 Viatoll Calc Instrukcja użytkownika Strona 1 Spis treści 1 Wstęp...3 2 Opis panelu głównego...3 2.1 Menu aplikacji...4 2.2 Tabela z trasami...5 2.3 Strona kalkulatora viatoll...6 2.4 Pasek statusu...7

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Spis treści... 2. Wstęp... 3. Instalacja nazwa.pl... 3. Instalacja Home.pl... 8. Edycja grafiki strony... 17. logo...

Spis treści. Spis treści... 2. Wstęp... 3. Instalacja nazwa.pl... 3. Instalacja Home.pl... 8. Edycja grafiki strony... 17. logo... Instalacja serwera Spis treści Spis treści... 2 Wstęp... 3 Instalacja nazwa.pl... 3 Instalacja Home.pl... 8 Edycja grafiki strony... 17 logo... 17 Wstęp Najnowszy sklep internetowy spod znaku sellsmart,

Bardziej szczegółowo

Przewodnik po Notowaniach Statica mdm 4

Przewodnik po Notowaniach Statica mdm 4 Przewodnik po Notowaniach Statica mdm 4 Notowania Statica mdm 4 to nowa wszechstronna, łatwa w obsłudze aplikacja, przeznaczona dla osób inwestujących na rynkach finansowych. Jej główną funkcją jest wyświetlanie

Bardziej szczegółowo

Usługi analityczne budowa kostki analitycznej Część pierwsza.

Usługi analityczne budowa kostki analitycznej Część pierwsza. Usługi analityczne budowa kostki analitycznej Część pierwsza. Wprowadzenie W wielu dziedzinach działalności człowieka analiza zebranych danych jest jednym z najważniejszych mechanizmów podejmowania decyzji.

Bardziej szczegółowo

KORZYSTANIE Z BAZY DANYCH UpToDate

KORZYSTANIE Z BAZY DANYCH UpToDate KORZYSTANIE Z BAZY DANYCH UpToDate 1 KORZYSTANIE Z BAZY DANYCH UpToDate 1. Wejdź na stronę Biblioteki Głównej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie: http://www.biblioteka.umlub.pl 2. W ZASOBY kliknij na Zdalny

Bardziej szczegółowo

ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA TREŚCIĄ

ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA TREŚCIĄ ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA TREŚCIĄ INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA DLA REDAKTORÓW Modułu ANKIETY v 3.0 WWW.CONCEPTINTERMEDIA.PL 1 1. WPROWADZENIE Rys. 1 Widok modułu ankiet od strony Internauty (pytanie) Rys.

Bardziej szczegółowo

Zaawansowane aplikacje internetowe - laboratorium

Zaawansowane aplikacje internetowe - laboratorium Zaawansowane aplikacje internetowe - laboratorium Web Services (część 3). Do wykonania ćwiczeń potrzebne jest zintegrowane środowisko programistyczne Microsoft Visual Studio 2005. Ponadto wymagany jest

Bardziej szczegółowo

5. Praca z klasą. Dodawanie materiałów i plików. Etykieta tematu. Rozdział 5 Praca z klasą

5. Praca z klasą. Dodawanie materiałów i plików. Etykieta tematu. Rozdział 5 Praca z klasą 5. Praca z klasą Jako prowadzący i nauczyciel mamy bardzo duże możliwości, jeżeli chodzi o zamieszczanie i korzystanie z materiałów na platformie e-learningowej. Wykładowca w pierwszej kolejności musi

Bardziej szczegółowo

Produkcja by CTI. Proces instalacji, ważne informacje oraz konfiguracja

Produkcja by CTI. Proces instalacji, ważne informacje oraz konfiguracja Produkcja by CTI Proces instalacji, ważne informacje oraz konfiguracja Spis treści 1. Ważne informacje przed instalacją...3 2. Instalacja programu...4 3. Nawiązanie połączenia z serwerem SQL oraz z programem

Bardziej szczegółowo

Instalacja NOD32 Remote Administrator

Instalacja NOD32 Remote Administrator Instalacja NOD32 Remote Administrator Program do zdalnego zarządzania stacjami roboczymi, na których zainstalowany jest program NOD32, składa się z dwóch modułów. Pierwszy z nich Remote Administrator Server

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA

INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA Jak przeczytać wypożyczoną książkę?... 2 Uzyskanie Adobe ID... 2 Czytanie na komputerze... 3 Uruchomienie programu... 3 Czytanie i zwracanie książek... 4 Logowanie do aplikacji...

Bardziej szczegółowo

1. Opis. 2. Wymagania sprzętowe:

1. Opis. 2. Wymagania sprzętowe: 1. Opis Aplikacja ARSOFT-WZ2 umożliwia konfigurację, wizualizację i rejestrację danych pomiarowych urządzeń produkcji APAR wyposażonych w interfejs komunikacyjny RS232/485 oraz protokół MODBUS-RTU. Aktualny

Bardziej szczegółowo

I. Spis treści I. Spis treści... 2 II. Kreator szablonów... 3 1. Tworzenie szablonu... 3 2. Menu... 4 a. Opis ikon... 5 3. Dodanie nowego elementu...

I. Spis treści I. Spis treści... 2 II. Kreator szablonów... 3 1. Tworzenie szablonu... 3 2. Menu... 4 a. Opis ikon... 5 3. Dodanie nowego elementu... Kreator szablonów I. Spis treści I. Spis treści... 2 II. Kreator szablonów... 3 1. Tworzenie szablonu... 3 2. Menu... 4 a. Opis ikon... 5 3. Dodanie nowego elementu... 7 a. Grafika... 7 b. Tekst... 7 c.

Bardziej szczegółowo

Zmiany funkcjonalne i lista obsłużonych zgłoszeń Comarch DMS , Comarch DMS i Comarch DMS

Zmiany funkcjonalne i lista obsłużonych zgłoszeń Comarch DMS , Comarch DMS i Comarch DMS Zmiany funkcjonalne i lista obsłużonych zgłoszeń 2017.3.0, i 2017.3.2 1. Wstęp W niniejszym dokumencie zostały opisane modyfikacje wprowadzone w wersji 2017.3.0, i 2017.3.2. 2. Modyfikacje wprowadzone

Bardziej szczegółowo

INSTALACJA LICENCJI SIECIOWEJ NET HASP Wersja 8.32

INSTALACJA LICENCJI SIECIOWEJ NET HASP Wersja 8.32 INSTALACJA LICENCJI SIECIOWEJ NET HASP Wersja 8.32 Spis Treści 1. Wymagania... 2 1.1. Wymagania przy korzystaniu z klucza sieciowego... 2 1.2. Wymagania przy uruchamianiu programu przez internet... 2 2.

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia laboratoryjne nr 11 Bazy danych i SQL.

Ćwiczenia laboratoryjne nr 11 Bazy danych i SQL. Prezentacja Danych i Multimedia II r Socjologia Ćwiczenia laboratoryjne nr 11 Bazy danych i SQL. Celem ćwiczeń jest poznanie zasad tworzenia baz danych i zastosowania komend SQL. Ćwiczenie I. Logowanie

Bardziej szczegółowo

Informatyka I. Programowanie aplikacji bazodanowych w języku Java. Standard JDBC.

Informatyka I. Programowanie aplikacji bazodanowych w języku Java. Standard JDBC. Informatyka I Programowanie aplikacji bazodanowych w języku Java. Standard JDBC. dr hab. inż. Andrzej Czerepicki Politechnika Warszawska Wydział Transportu 2019 Standard JDBC Java DataBase Connectivity

Bardziej szczegółowo

Sposoby tworzenia projektu zawierającego aplet w środowisku NetBeans. Metody zabezpieczenia komputera użytkownika przed działaniem apletu.

Sposoby tworzenia projektu zawierającego aplet w środowisku NetBeans. Metody zabezpieczenia komputera użytkownika przed działaniem apletu. Sposoby tworzenia projektu zawierającego aplet w środowisku NetBeans. Metody zabezpieczenia komputera użytkownika przed działaniem apletu. Dr inż. Zofia Kruczkiewicz Dwa sposoby tworzenia apletów Dwa sposoby

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA OBSŁUGI DO PROGRAMU I-ANALITYK GT WERSJA i-sys Integracja Systemów Spółka z o.o. ul. Zwoleńska 127 lok. 32, Warszawa

INSTRUKCJA OBSŁUGI DO PROGRAMU I-ANALITYK GT WERSJA i-sys Integracja Systemów Spółka z o.o. ul. Zwoleńska 127 lok. 32, Warszawa 2015 INSTRUKCJA OBSŁUGI DO PROGRAMU I-ANALITYK GT WERSJA 1.01 ul. Zwoleńska 127 lok. 32, 04-761 Warszawa Spis treści Informacje ogólne... 3 1.1. O programie... 3 1.2. Wymagania systemowe i sprzętowe...

Bardziej szczegółowo

finiownia loginów. W zależności od ustawionej opcji użytkownik login:

finiownia loginów. W zależności od ustawionej opcji użytkownik login: SYSTEM INFORMATYCZNY KS-ASW 2016 z dnia 2016-01-19 Raport Nr 1/2016 MODUŁ ksasw.exe OPIS ZMIAN, MODYFIKACJI i AKTUALIZACJI 1. Wersja 2016 modułu aswplan.exe 1. Wersja 2016 programu aswzsby.dll 1. Wersja

Bardziej szczegółowo

Instrukcja dotycząca konwersji dokumentów LaTeX do plików w formacie RTF

Instrukcja dotycząca konwersji dokumentów LaTeX do plików w formacie RTF Instrukcja dotycząca konwersji dokumentów LaTeX do plików w formacie RTF 1. Wstęp Treści zawarte w tym dokumencie mogą być przydatne w przypadku konieczności dokonania konwersji dokumentów tworzonych z

Bardziej szczegółowo

KOMPUTEROWY SYSTEM WSPOMAGANIA OBSŁUGI JEDNOSTEK SŁUŻBY ZDROWIA KS-SOMED

KOMPUTEROWY SYSTEM WSPOMAGANIA OBSŁUGI JEDNOSTEK SŁUŻBY ZDROWIA KS-SOMED KOMPUTEROWY SYSTEM WSPOMAGANIA OBSŁUGI JEDNOSTEK SŁUŻBY ZDROWIA KS-SOMED Podręcznik użytkownika Katowice 2010 Producent programu: KAMSOFT S.A. ul. 1 Maja 133 40-235 Katowice Telefon: (0-32) 209-07-05 Fax:

Bardziej szczegółowo

Laboratorium - Monitorowanie i zarządzanie zasobami systemu Windows XP

Laboratorium - Monitorowanie i zarządzanie zasobami systemu Windows XP 5.0 5.3.3.7 Laboratorium - Monitorowanie i zarządzanie zasobami systemu Windows XP Wprowadzenie Wydrukuj i uzupełnij to laboratorium. W tym laboratorium, będziesz korzystać z narzędzi administracyjnych

Bardziej szczegółowo

Wstęp. Opis ten dotyczy wydziałów orzeczniczych.

Wstęp. Opis ten dotyczy wydziałów orzeczniczych. Wstęp. Opis ten dotyczy wydziałów orzeczniczych. W związku z przekształceniem 79 Sądów w Wydziały Zamiejscowe i związane z tym liczne zapytania odnośnie strony technicznej i sposobu przygotowania baz danych

Bardziej szczegółowo

Kostki OLAP i język MDX

Kostki OLAP i język MDX Kostki OLAP i język MDX 24 kwietnia 2015 r. Opis pliku z zadaniami Wszystkie zadania na zajęciach będą przekazywane w postaci plików PDF sformatowanych jak ten. Będą się na nie składały różne rodzaje zadań,

Bardziej szczegółowo

System imed24 Instrukcja Moduł Analizy i raporty

System imed24 Instrukcja Moduł Analizy i raporty System imed24 Instrukcja Moduł Analizy i raporty Instrukcja obowiązująca do wersji 1.8.0 Spis treści 1. Moduł Analizy i Raporty... 3 1.1. Okno główne modułu Analizy i raporty... 3 1.1.1. Lista szablonów

Bardziej szczegółowo