Szanowni Paostwo! Zespół Biura Porad Obywatelskich w Krakowie

Transkrypt

1 Szanowni Paostwo! Oddajemy w Paostwa ręce broszurę, opracowaną na potrzeby realizacji projektu Biuro Porad Obywatelskich w Krakowie w ramach Dni Otwartych BPO. Informacje w niej zawarte dotyczą podstawowych zagadnieo związanych problematyką najczęściej dotykającą osób osadzonych oraz ich rodzin. Całośd została opracowana w sposób przejrzysty, aby każdy mógł szybko odnaleźd interesujący go rozdział. Na koocu zostały dołączone wzory pism, które ułatwią samodzielne ich sporządzanie. Jednocześnie zapraszamy Paostwa do odwiedzenia naszej strony internetowej na której znajdują się informacje m.in. na temat zagadnieo poruszonych w niniejszej publikacji. Zapraszamy do zapoznania się z broszurą, a wszystkim zainteresowanym polecamy również osobiste konsultacje w Biurze Porad Obywatelskich. Zespół Biura Porad Obywatelskich w Krakowie

2 SPIS TREŚCI 1. PRZYDATNE INFORMACJE O POSTĘPOWANIU KARNYM 1.1. PRAWO DO POMOCY PRAWNEJ 1.2. PRAWO DO DOBROWOLNEGO PODDANIA SIĘ KARZE 1.3. PRAWO DO WNOSZENIA ŚRODKÓW ODWOŁAWCZYCH 1.4. PRAWO DO ODSZKODOWANIA ZA NIESŁUSZNE SKAZANIE, ZATRZYMANIE LUB TYMCZASOWE ARESZTOWANIE 2. PRZYDATNE INFORMACJE O POSTĘPOWANIU KARNYM WYKONAWCZYM 2.1. ODROCZENIE WYKONANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI 2.2. ODROCZENIE WYKONANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI 2.3. WARUNKOWE PRZEDTERMINOWE ZWOLNIENIE 2.4. ODWIEDZINY OSADZONEGO W ZAKŁADZIE KARNYM I ARESZCIE ŚLEDCZYM 2.5. INFORMOWANIE POKRZYWDZONEGO O OPUSZCZENIU PRZEZ SKAZANEGO ZAKŁADU KARNEGO 3. JAK USTANOWIĆ PEŁNOMOCNIKA 3.1. POSTĘPOWANIE KARNE 3.2. POSTĘPOWANIE KARNE WYKONAWCZE 3.3. POSTĘPOWANIE CYWILNE 3.4. POSTĘPOWANIE CYWILNE 4. PRZYDATNE INFORMACJE O PRAWIE RODZINNYM 4.1. ROZWÓD 4.2. SEPARACJA 4.3. WŁADZA RODZICIELSKA 4.4. ALIMENTY 5. PRZYDATNE INFORMACJE O POMOCY SPOŁECZNEJ 5.1. GDZIE SZUKAD POMOCY 5.2. KTO JEST UPRAWNIONY DO POMOCY Z OPS 5.3. ZASIŁEK STAŁY 5.4. ZASIŁEK OKRESOWY 5.5. ZASIŁEK CELOWY 5.6. ODMOWA UDZIELENIA POMOCY 6. WZORY PISM 2

3 1. PRZYDATNE INFORMACJE O POSTĘPOWANIU KARNYM 1.1. Prawo do pomocy prawnej W postępowaniu przygotowawczym prowadzonym przez prokuratora oraz w postępowaniu przed sądem przysługuje stronie pomoc prawna. Polega ona na przydzieleniu obrońcy (pełnomocnika) z urzędu i na zwolnieniu z kosztów sądowych. Ustanowienie pełnomocnika z urzędu jest opisane w rozdziale pt. Jak ustanowić pełnomocnika? Prawo do dobrowolnego poddania się karze Przez całe postępowanie przygotowawcze aż do zakończenia pierwszego przesłuchania na rozprawie głównej w sądzie, podejrzany (oskarżony) może wnioskować o skazanie go i wymierzenie określonej kary bez przeprowadzania postępowania dowodowego. Jest to dopuszczalne, gdy 1 : Oskarżonemu zarzucono występek tj. przestępstwo zagrożone grzywną powyżej 30 stawek dziennych, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc a nie umyślne przestępstwo zagrożone karą co najmniej 3 lat więzienia 2. Okoliczności czynu nie budzą wątpliwości. Prokurator i pokrzywdzony się zgodzą Prawo do wnoszenia środków odwoławczych Zwyczajnymi środkami odwoławczymi są: apelacja, zażalenie i sprzeciw. Nadzwyczajne środki odwoławcze to: kasacja i wniosek o wznowienie postępowania. Apelacja jest najczęściej wnoszonym środkiem odwoławczym i służy od wyroku sądu I instancji. Prawo do wniesienia apelacji przysługuje: oskarżonemu, oskarżycielowi, powodowi cywilnemu, a ponadto pokrzywdzonemu, gdy w sprawie zapadł wyrok warunkowo umarzający postępowanie karne. Apelację od wyroku Sądu Rejonowego jako sądu I instancji może sporządzić i złożyć strona bez pomocy adwokata. W przypadku apelacji od wyroku Sądu Okręgowego jako Sądu I instancji to adwokat musi sporządzić i podpisać taką apelację. Podstawą 1 Art. 387, Kodeks Postępowania Karnego (KPK) 2 Art. 7 3, Kodeks Karny (KK) 3

4 apelacji mogą stać się przyczyny względnie odwoławcze (to jest takie, które zostaną uwzględnione jedynie wówczas, gdy strona podniesie je w apelacji). Drugą grupą zarzutów są tzw. przyczyny bezwzględnie odwoławcze 3. Niezależnie od tego, czy skarżący podniesie je w apelacji czy nie, Sąd Odwoławczy zawsze zbada, czy one istnieją w danej sprawie. Apelację może sporządzić sam oskarżony pozbawiony wolności. Skarżący może, ale nie musi stawić się na rozprawie apelacyjnej, bo jego nieobecność nie przeszkodzi w rozpoznaniu sprawy. Oskarżony pozbawiony wolności może wnioskować o doprowadzenie go na salę rozpraw, ale decyzja należy do sądu, który może uznać, że obecność obrońcy jest wystarczająca. Aby złożyć apelację: Najpierw należy wnioskować do sądu, który wydał wyrok, o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku. Jest na to 7 dni od ogłoszenia wyroku. Natomiast, gdy oskarżony nie ma obrońcy i nie był obecny przy ogłaszaniu wyroku, sąd z urzędu doręczy mu wyrok. Wówczas oskarżony (już skazany) ma także 7 dni na wnioskowanie o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku. Następnie w terminie 14 dni od daty doręczenia tego uzasadnienia należy złożyć apelację. Apelację składa się do sądu odwoławczego, lecz za pośrednictwem sądu I instancji Prawo do odszkodowania za niesłuszne skazanie, zatrzymanie lub tymczasowe aresztowanie. Można ubiegać się o odszkodowanie od Skarbu Państwa za poniesioną szkodę i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, jeżeli wskutek wznowienia postępowania lub kasacji osadzony został uniewinniony lub skazany na łagodniejszą karę. Prawo do odszkodowania i zadośćuczynienia służy także w razie niewątpliwie niesłusznego zatrzymania lub tymczasowego aresztowania. Przez szkodę rozumie się zarówno szkodę materialną (faktyczne straty np. w pieniądzu), jak i utracone korzyści, które można by zyskać, gdyby szkody nie wyrządzono. Natomiast szkoda niemajątkowa wynika z poczucia psychicznej krzywdy, poniżenia i utraty dobrej reputacji wskutek niesłusznego skazania, zatrzymania lub tymczasowego aresztowania. Jeżeli w trakcie zatrzymania, odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania osadzony doznał np. uszczerbku na zdrowiu, szkoda będzie obejmować m.in. koszty leczenia i straty związane z utratą zarobków w czasie leczenia, jak i doznane poczucie nieludzkiego traktowania. Stosowny wniosek należy złożyć do sądu okręgowego, w którego okręgu doszło 3 Art. 439, KPK 4

5 do zwolnienia osoby tymczasowo aresztowanej, zatrzymanej lub wydano orzeczenie w I instancji. O odszkodowanie i zadośćuczynienie można ubiegać się przed upływem roku: Od uprawomocnienia się orzeczenia uniewinniającego lub orzekającego łagodniejszą karę. Od daty zwolnienia po zatrzymaniu. Od daty uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie w przypadku tymczasowego aresztowania. 2. PRZYDATNE INFORMACJE O POSTĘPOWANIU KARNYM WYKONAWCZYM 2.1. Odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności Odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności przez sąd jest obowiązkowe, gdy skazany cierpi na chorobę psychiczną lub inną ciężką chorobę uniemożliwiającą wykonanie kary. Składając wniosek o obligatoryjne odroczenie wykonania kary, należy załączyć odpowiednią dokumentację medyczną. W takim przypadku karę pozbawienia wolności odracza się do czasu ustania przeszkody 4. Natomiast sąd może (tj. nie musi) odroczyć wykonanie kary na okres do 6 miesięcy, gdy 5 : Natychmiastowe wykonanie kary powodowałoby dla skazanego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki lub gdy zakład karny, w którym skazany ma odbyć karę, jest przeludniony, tj. kiedy powierzchnia w celi na jednego więźnia jest mniejsza niż 3m2. Aby wykazać zbyt ciężkie skutki natychmiastowego wykonania kary pozbawienia wolności dla skazanego lub jego rodziny można powoływać się m.in. na: Nagłe rażące pogorszenie się sytuacji ekonomicznej, osobistej. Potrzebę załatwienia spraw osobistych (np. okres wypowiedzenia w pracy, ślub). Dokończenie edukacji, zdanie egzaminów. Zapewnienie utrzymania rodzinie (np. podjęcie pracy sezonowej). Pomoc w prowadzeniu gospodarstwa rolnego (np. prace polowe). Odroczenie wykonania kary może być przydzielone wielokrotnie, ale łączny okres odroczenia nie może przekroczyć roku, chyba że chodzi o kobietę ciężarną 4 Art. 150 Kodeksu Karnego Wykonawczego (KKW) 5 Art. 151 KKW 5

6 lub w okresie 3 lat po urodzeniu dziecka i sprawowania nad nim opieki. Jeżeli odroczenie wykonania kary nie przekraczającej 2 lat pozbawienia wolności trwało co najmniej jeden rok, sąd może warunkowo zawiesić wykonanie tej kary Przerwa w wykonaniu kary pobawienia wolności Sąd ma obowiązek udzielić przerwy w wykonaniu kary, jeśli zajdą przyczyny uzasadniające obowiązkowe odroczenie wykonania kary. Wniosek o udzielenie przerwy w wykonaniu kary składa się do sądu penitencjarnego właściwego dla miejsca położenia zakładu karnego. Jeśli wymierzona w wyroku kara pozbawienia wolności jest mniejsza niż 3 lata, a przerwa w jej wykonaniu trwała co najmniej rok i skazany odbył co najmniej 6 miesięcy kary, wtedy sąd penitencjarny może warunkowo zwolnić skazanego z odbycia pozostałej części kary Warunkowe przedterminowe zwolnienie O warunkowe przedterminowe zwolnienie z zakładu karnego można ubiegać się po odbyciu co najmniej połowy kary, lecz nie mniej niż 6 miesięcy. Jeśli jest się skazanym w warunkach powrotu do przestępstwa (recydywy) lub za działanie w zorganizowanej grupie przestępczej, o warunkowe zwolnienie można ubiegać się po upływie ¾ kary, lecz nie wcześniej niż przed jednym rokiem. Właściwym do rozpatrzenia wniosku jest sąd penitencjarny, który rozważy czy: postawa skazanego, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa, właściwości i warunki osobiste, okoliczności popełnienia przestępstwa, a także zachowanie po popełnieniu przestępstwa i podczas odbywania kary pozwalają założyć, iż po zwolnieniu skazany będzie przestrzegał prawa i nie popełni ponownie przestępstwa. Przy warunkowym zwolnieniu czas pozostały do końca odbycia kary będzie okresem próby, który nie może być krótszy od dwóch lat i dłuższy niż pięć lat. Jeśli jest się skazanym w warunkach powrotu do przestępstwa (recydywy) lub za działanie w zorganizowanej grupie przestępczej, okres próby nie może wynosić mniej niż trzy lata. 6

7 2.4. Odwiedziny osadzonego w zakładzie karnym i areszcie śledczym Skazany ma prawo m.in. do: utrzymywania więzi z rodziną i innymi osobami bliskimi, komunikowania się z obrońcą, pełnomocnikiem oraz kuratorem sądowym. W tym celu skazany ma prawo do widzeń, korespondencji, rozmów telefonicznych, otrzymywania paczek i przekazów pieniężnych 6. Odwiedziny osoby przebywającej w Areszcie Śledczym są możliwe, ale na innych zasadach niż osoby już skazanej, która odbywa karę pozbawienia wolności. Tymczasowo aresztowany może uzyskać widzenie po wydaniu zarządzenia o zgodzie na widzenie przez organ, do którego dyspozycji pozostaje. W wypadku gdy tymczasowo aresztowany pozostaje do dyspozycji kilku organów, wymagana jest zgoda na widzenie każdego z nich, chyba że organy te zarządzą inaczej 7. Nie ma ściśle określonych terminów, po upływie których osoba tymczasowo aresztowana może uzyskać widzenie. O możliwości i częstotliwości widzeń decyduje zarządzenie o zgodzie na widzenie przez organ, do którego dyspozycji pozostaje osoba tymczasowo aresztowana (sąd, prokurator) Informowanie pokrzywdzonego o opuszczeniu przez skazanego zakładu karnego Na wniosek pokrzywdzonego przestępstwem (jego przedstawiciela ustawowego lub osoby, pod której stałą pieczą pokrzywdzony pozostaje) będzie on zawiadamiany o: zwolnieniu skazanego z zakładu karnego po odbyciu kary, ucieczce skazanego z zakładu karnego, udzieleniu skazanemu przepustki, udzieleniu przerwy w wykonaniu kary, udzieleniu warunkowego zwolnienia. Wniosek składa się do sądu penitencjarnego lub dyrektora zakładu karnego 8. 6 Art. 102 i 105, KKW 7 Art. 217 KKW. 8 Art. 168a KKW. 7

8 3. JAK USTANOWIĆ PEŁNOMOCNIKA 3.1. Postępowanie karne W postępowaniu karnym można mieć maksymalnie trzech obrońców (pełnomocników). W postępowaniu karnym wyznaczenie obrońcy z urzędu przez sąd jest obowiązkowe w następujących sytuacjach: Gdy oskarżony jest nieletni. Gdy oskarżony jest głuchy, niemy lub niewidomy. Gdy zachodzi uzasadniona wątpliwość co do poczytalności oskarżonego. Gdy sąd uzna ustanowienie obrońcy z urzędu za niezbędne z uwagi na okoliczności utrudniające obronę. Gdy sprawa jest o zbrodnię i toczy się przed sądem okręgowym jako sądem I instancji. Gdy sprawa jest o czyn zabroniony inny niż zbrodnia, o ile oskarżony jest pozbawiony wolności. Jeśli oskarżony nie spełnia żadnego z w/w warunków i nie posiada obrońcy z wyboru, może wnioskować do prezesa sądu o wyznaczenie obrońcy (pełnomocnika) z urzędu. Obrońcę z urzędu wyznacza prezes sądu w porozumieniu z dziekanem właściwej rady adwokackiej. Od odmowy sędziego nie służy żadne odwołanie Postępowanie karne wykonawcze W postępowaniu karnym wykonawczym skazany może korzystać z pomocy obrońcy ustanowionego w tym postępowaniu. W postępowaniu przed sądem skazany musi mieć obrońcę, jeżeli: Jest głuchy, niemy lub niewidomy. Zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczytalności. Nie ukończył 18 lat. Nie włada językiem polskim. Skazany pozbawiony wolności może porozumiewać się ze swoim obrońcą lub pełnomocnikiem będącym adwokatem lub radcą prawnym podczas nieobecności innych osób. Korespondencja z tymi osobami nie podlega cenzurze i zatrzymaniu, a rozmowy w trakcie widzeń i telefoniczne nie podlegają kontroli. Nadzór nad korespondencją z obrońcą może być wykonany przez otwarcie listu wyłącznie wtedy, gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że list zawiera przedmioty, których dotyczy zakaz posiadania, przechowywania, przekazywania, przesyłania lub 8

9 obrotu. Czynności otwarcia dokonuje się w obecności skazanego i zawiadamia się o niej sędziego penitencjarnego, podając jej powód i wynik Postępowanie cywilne W postępowaniu cywilnym zgodnie z art. 86 kodeksu postępowania cywilnego (KPC) strony i ich organy lub przedstawiciele ustawowi (np. rodzice) mogą działać przed sądem osobiście lub przez pełnomocników. Wyjątkiem jest postępowanie przed Sądem Najwyższym, gdzie obowiązuje zastępstwo stron przez adwokatów lub radców prawnych. Zastępstwo to dotyczy także czynności procesowych związanych z postępowaniem przed Sądem Najwyższym, podejmowanych przed sądem niższej instancji. Zgodnie z art. 90 KPC za stronę, która nie może się podpisać, podpisuje pełnomocnictwo osoba przez nią upoważniona, z wymienieniem przyczyny, dla której strona sama się nie podpisała. Tak zwany podpis zastępczy jest przydatny np. gdy udzielający pełnomocnictwa jest ZK i nie ma w danym momencie możliwości kontaktu z nim Postępowanie administracyjne W postępowaniu administracyjnym tj. przed wszelkiego rodzaju urzędami, strona może działać przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności wymaga jej osobistego działania 9. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie lub zgłoszone do protokołu. Pamiętać należy, że załatwiając daną sprawę w urzędzie jako pełnomocnik należy dołączyć do akt oryginał lub odpis pełnomocnictwa urzędowo poświadczony (np. u notariusza). 4. PRZYDATNE INFORMACJE O PRAWIE RODZINNYM 4.1. Rozwód Jeżeli między małżonkami nastąpił tzw. zupełny i trwały rozkład pożycia, każde z nich może wnosić do sądu pozew o rozwód 10. W wyroku sąd rozstrzyga przede wszystkim o tym, że małżeństwo ustaje albo w razie oddalenia powództwa trwa nadal. Sąd ma obowiązek orzec o winie 9 Art. 32 Kodeksu Postępowania Administracyjnego (KPA) 10 Art Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego (KRiO) 9

10 jednego lub obojga małżonków. Natomiast na zgodne żądanie obu stron sąd może zaniechać orzekania o winie 11. Orzeczenie o winie ważne jest z uwagi na późniejsze obowiązki byłych małżonków w stosunku do siebie. Pamiętać bowiem należy, że w przypadku orzeczenia rozwodu z orzeczeniem winy jednej ze stron, były małżonek, który został przez sąd uznany za niewinnego może ubiegać się od winnego o alimenty na siebie, jeśli wskutek rozwodu pogorszy się jego sytuacja materialna. Jeżeli natomiast sąd nie orzeknie o winie, były małżonek może domagać się alimentów na siebie włącznie, jeśli w skutek rozwodu znajdzie się w niedostatku. Małżonek winny rozpadowi małżeństwa nie może ubiegać się od niewinnego o alimenty w żadnym przypadku 12. W wyroku orzekającym rozwód sąd orzeka również o wykonywaniu władzy rodzicielskiej nad wspólnymi dziećmi oraz o wysokości alimentów, jakie każde z małżonków obowiązane jest do ponoszenia na poczet utrzymania i wychowania dzieci. Pozwany, odpowiadając na pozew o rozwód powinien się zatem ustosunkować również do tej sprawy. Jeśli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku rozwodowym może orzec z urzędu o sposobie korzystania z lokalu przez czas wspólnego zamieszkiwania. W wypadkach wyjątkowych, gdy jedno z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może orzec o eksmisji z lokalu uciążliwego małżonka na żądanie drugiego z małżonków. Na zgodny wniosek sąd może w wyroku orzekającym rozwód orzec również o podziale wspólnego majątku Separacja W przypadku, gdy między małżonkami nastąpił zupełny, ale nie trwały rozkład pożycia, każde z nich może żądać, aby sąd orzekł separację 14. Skutki separacji są identyczne, jak w przypadku rozwodu, z tą różnicą, że żadne z małżonków nie może zawrzeć powtórnie związku małżeńskiego, a separacja może być zniesiona Art i 2 KRiO 12 Art. 60 KRiO 13 Art. 58 KRiO 14 Art KRiO 15 Art KRiO 10

11 4.3. Władza rodzicielska Dzieci pozostają pod władzą rodzicielską aż do pełnoletniości. Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom. W uzasadnionych przypadkach jednak sąd opiekuńczy może: ograniczyć, zawiesić lub pozbawić władzy rodzicielskiej jednego lub oboje rodziców. Ograniczenie władzy rodzicielskiej następuje np. w związku z zagrożeniem dobra dziecka 16. W przypadku ograniczenia władzy rodzicielskiej prawa i obowiązki względem dziecka są ograniczone w zakresie ustalonym przez sąd. Zawieszenie władzy rodzicielskiej 17 może nastąpić wówczas, gdy zachodzi przemijająca przeszkoda w jej wykonywaniu. Odbywanie kary pozbawienia wolności stanowi taką przeszkodę. Istota zawieszenia władzy rodzicielskiej polega na tym, że wynikające z niej prawa i obowiązki nie przestają wprawdzie istnieć, jednakże przez pewien czas nie mogą być wykonywane. Sąd może pozbawić władzy rodzicielskiej 18, gdy: nie może ona być wykonywana z powodu trwałej przeszkody, rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka. Orzeczenie o zawieszeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej może zostać uchylone wówczas, gdy ustała przyczyna zawieszenia lub pozbawienia władzy rodzicielskiej 19. Aby miało miejsce uchylenie takiej decyzji, należy złożyć stosowny wniosek do sądu opiekuńczego, którym jest sąd rejonowy (wydział rodzinny i nieletnich) właściwy dla miejsca zamieszkania lub pobytu dziecka. Postępowanie w tej sprawie może być też wszczęte z urzędu Alimenty Bez względu na to, czy rodzicowi przysługuje władza rodzicielska, jest on zobowiązany do świadczeń alimentacyjnych na rzecz swojego dziecka 20. Natomiast wysokość alimentów orzeczona przez sąd zależy od usprawiedliwionych potrzeb dziecka oraz możliwości zarobkowych i majątkowych rodzica zobowiązanego do alimentacji. Obowiązek świadczeń alimentacyjnych ciąży na obojgu rodzicach i może on również polegać na osobistym staraniu o utrzymanie lub wychowanie dziecka Art. 109 KRiO 17 Art. 110 KRiO 18 Art KRiO 19 Art i art KRiO 20 Art. 133 KRiO 21 Art. 135 KRiO 11

12 Należy pamiętać, że trudna sytuacja materialna nie zwalnia od obowiązku świadczenia na potrzeby dzieci. Jeśli jednak podczas pobytu w zakładzie karnym osadzony nie pracuje i nie posiada majątku, może ubiegać się o zmniejszenie wysokości zasądzonych alimentów. W celu zmiany wysokości świadczenia należy wnieść pozew o obniżenie alimentów do sądu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka. 5. PRZYDATNE INFORMACJE O POMOCY SPOŁECZNEJ Osobie odbywającej karę pozbawienia wolności nie przysługuje prawo do świadczeń z pomocy społecznej. Jeżeli jednak po opuszczeniu zakładu karnego osoba znajdzie się w trudnej sytuacji może ona udać się po pomoc do Ośrodka Pomocy Społecznej. Należy jednak pamiętać, że sam fakt, że opuszczenia zakładu karnego nie uprawnia do otrzymania jakiejkolwiek pomocy z Ośrodka Pomocy Społecznej Gdzie szukać pomocy? Po pomoc należy udać się do Ośrodka Pomocy Społecznej w miejscu aktualnego zamieszkania. Jeśli po opuszczeniu zakładu karnego osoba zostanie bez dachu nad głową powinna udać się do OPS właściwego ostatniemu miejscu zameldowania na pobyt stały. Jednak w przypadkach szczególnie uzasadnionych lub jeśli w nagłej potrzebie, może wystąpić o pomoc w miejscu, w którym aktualnie przebywa Kto jest uprawniony do pomocy z OPS Aby otrzymać pomoc finansową z OPS należy przede wszystkim udowodnić, że znajdujemy się w trudnej sytuacji życiowej. Należy przez to rozumieć: ubóstwo, sieroctwo, bezdomność, bezrobocie, niepełnosprawność, długotrwałą lub ciężką chorobę, przemoc w rodzinie, ale także trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego; alkoholizm, narkomanię itp. Drugim warunkiem niezbędnym jest trudna sytuacja finansowa. W OPS bowiem należy spełnić tzw. kryterium dochodowe, tzn., że miesięczny dochód nie może przekraczać wyznaczonej kwoty: dla osoby samotnej - 477zł dla osoby w gospodarstwie domowym - 351zł 12

13 Dopiero po spełnieniu obydwu wyżej wymienionych warunków, osoba jest uprawniona do wystąpienia o pomoc do OPS 22. Należy pamiętać, że wszelkie wnioski o pomoc najlepiej jest składać pisemnie Zasiłek stały Zasiłek stały przysługuje wyłącznie osobom niepełnosprawnym (tzn. posiadającym orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności albo osobom z orzeczoną całkowitą niezdolnością do pracy lub całkowitą niezdolnością do pracy i samodzielnej egzystencji), jak również osobom, które ukończyły 60 lat (kobieta) lub 65 lat (mężczyzna), które spełniają kryterium dochodowe Zasiłek okresowy Zasiłek okresowy przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego: osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny Zasiłek celowy Zasiłek ten zgodnie z ustawą o pomocy społecznej jest wypłacany w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej, np.: na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, zakup opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobne remonty i naprawy w mieszkaniu, koszty pogrzebu Art. 8 Ustawy o Pomocy Społecznej z 12 marca 2004 r. 23 Art. 37 Ustawa o pomocy społecznej z 12 marca 2004 r. 24 Art. 38- Ustawy o pomocy społecznej z dn.12 marca 2004 roku. 25 Art. 39 Ustawy o Pomocy Społecznej z dn.12 marca 2004 roku. 13

14 5.6. Odmowa udzielenia pomocy Od niekorzystnej decyzji OPS przysługuje odwołanie, które należy złożyć w ciągu 14 dni od daty otrzymania decyzji do Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Decyzja powinna zawierać wszelkie informacje dotyczące możliwości odwołania w pouczeniu. 14

15 6. WZORY PISM Wzór 1. Wniosek skazanego o zwolnienie z kosztów sądowych Kraków, 31 marca 2011 r. Skazany: Joanna Dorocińska. Przebywająca w AŚ Kraków w Krakowie przy ulicy Montelupich 7 sygn. akt K 106/96. Do Sądu Rejonowego dla Krakowa Śródmieścia II Wydział Karny Kraków ul. Przy Rondzie 7 Wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych w sprawie o sygn. akt K 106/96. Sądu Rejonowego dla Krakowa Śródmieścia Na podstawie art. 626 kpk wnoszę o zwolnienie mnie od obowiązku uiszczenia przez mnie kosztów sądowych orzeczonych wobec mnie na mocy przedmiotowego wyroku Sądu Rejonowego w wysokości 1800 zł. Mój wniosek uzasadniam Z poszanowaniem, Joanna Dorocińska 15

16 Wzór 2. Wniosek oskarżonego o wyznaczenie obrońcy z urzędu Proszowice, 31 marca 2011 r. Mariusz Anetowicz zam. Proszowice, ul. Krakowska 389h oskarżony o przestępstwo określone w art KK Do sz. Pana Prezesa Sądu Rejonowego dla Krakowa Śródmieścia Kraków ul. Przy Rondzie 7 Wniosek o wyznaczenie obrońcy z urzędu. w sprawie o sygn. III K 380/10 Sądu Rejonowego dla Krakowa Śródmieścia Zwracam się z wnioskiem o ustanowienie dla mojej osoby obrońcy z urzędu w sprawie o sygn. sygn. Akt III K 380/10 zawisłej przed Sądem Rejonowym dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie II Wydział Karny, w której występuje jako oskarżony. Wniosek swój uzasadniam Z poszanowaniem, Mariusz Anetowicz 16

17 Wzór 3. Wniosek o odszkodowanie za niesłuszne tymczasowe aresztowanie Skawina, 31 marca 2011 r. Alicja Ul - Hubertyńska zam. Skawina, ul. Ogrody 99 podejrzana o przestępstwo określone w art KK sygn. akt K 102/09 Do Sądu Okręgowego w Krakowie II Wydział Karny Kraków ul. Przy Rondzie 7 Wniosek o wypłatę odszkodowania i zadośćuczynienia za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie w sprawie o sygn. akt K 102/09 zakończonej orzeczeniem o umorzeniu postępowania przez Sąd Rejonowy dla Krakowa-Podgórza w Krakowie. Na podstawie art Kodeks postępowania karnego wnioskuję o zasądzenie na rzecz mojej osoby od Skarbu Paostwa tytułem odszkodowania i zadośduczynienia za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie kwoty w wysokości zł. wraz z ustawowymi odsetkami od 20 lutego 2011 r. tj. uprawomocnienia się orzeczenia o umorzeniu postępowania. Wniosek swój uzasadniam. Z poszanowaniem, Alicja Ul - Hubertyńska 17

18 Wzór 4. Wniosek o udzielenie przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności Kraków, 31 marca 2011 r. Skazany: Aneta Brajt Przebywająca w ZK Kraków Nowa Huta sygn. akt. K 6483/09 Do Sądu Okręgowego w Krakowie Wydział V Penitencjarny, Kraków ul. Przy Rondzie 7 Wniosek o udzielenie przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności Na podstawie art. 153 kkw wnioskuję o udzielenie mi na okres do 6 miesięcy przerwy w wykonaniu kary 2 lat bezwzględnego pozbawienia wolności, orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego dla Krakowa Śródmieścia dnia 20 lutego 2011 br., sygn. akt. K 6483/09, za czyn określony przez art. 178a kk. Wniosek swój uzasadniam.. Z poszanowaniem, Aneta Brajt 18

19 Wzór 5. Wniosek skazanego o odroczenie kary pozbawienia wolności Lanckorona, 31 marca 2011 r. Skazany: Walenty Zarzeczny zam. Lanckorona, ul. Prosta 3 sygn. akt. K 849/10. Do Sądu Rejonowego w Wadowicach II Wydział Karny Wadowice ul. Żwirki i Wigury 9 Wniosek o odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności Na podstawie art. 151 kkw wnioskuję o odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności, w wymiarze jednego roku i sześciu miesięcy, orzeczonej dnia 28 marca 2011 r. wyrokiem Sądu Rejonowego w Wadowicach, sygn. akt. K 849/10 za przestępstwo określone w art. 190 kk. Wniosek swój uzasadniam.... Z poszanowaniem, Walenty Zarzeczny 19

20 Wzór 6. Wniosek skazanego o warunkowe przedterminowe zwolnienie Kęty, 31 marca 2011 r. Skazany: Joanna Kiwioska. Przebywająca w ZK w Wadowicach sygn., akt. K 234/08. Do Sądu Okręgowego w Krakowie Wydział V Penitencjarny, Kraków ul. Przy Rondzie 7 Wniosek o warunkowe przedterminowe zwolnienie z odbycia reszty kary pozbawienia wolności Na podstawie art kk i art kk wnioskuję o warunkowe przedterminowe zwolnienie mnie z odbycia reszty kary pozbawienia wolności orzeczonej 1 lutego 2008 r. wyrokiem Sądu Rejonowego w Oświęcimiu, w wymiarze 5 lat za przestępstwo określone w art kk (sygn., akt. K 234/08). Wniosek swój uzasadniam. Z poszanowaniem, Joanna Kiwioska 20

21 Wzór 7. Pełnomocnictwo Kraków, 31 marca 2011, Pełnomocnictwo Ja, niżej podpisany, Tomasz Pasiekowski, syn Jana i Joanny, legitymujący się dowodem osobistym serii nr ABC 12345, PESEL obecnie przebywający w Areszcie Śledczym Podgórze w Krakowie oświadczam, że udzielam z dniem dzisiejszym, tj. 31 marca 2011 r. pełnomocnictwa Janowi Kowalskiemu, synowi Józefa i Ewy, legitymującemu się dowodem osobistym serii nr ABC 67890, wydanym przez Prezydenta Miasta Krakowa, zamieszkałemu w Krakowie, ul. Prosta nr 1, pełnomocnictwa do występowania w moim imieniu przed wszelkimi władzami paostwowymi, organami administracji publicznej, w tym administracji jednostek penitencjarnych, sądami, podmiotami gospodarczymi, osobami fizycznymi i prawnymi, a także do składania oświadczeo wniosków w moim imieniu w kontaktach z w/w podmiotami oraz udzielania pełnomocnictw dalszych. Tomasz Pasiekowski 21

22 Wzór 8. Pozew o rozwód Kraków, 31 marca 2011 r. Do Sądu Okręgowego w Krakowie Wydział Cywilny, Kraków ul. Przy Rondzie 7 Powód: Aneta Brajt, zawód: malarka zam Kraków, ul. Spiska 6/78 Pozwany: Jan Kowalski zam. Jak wyżej, obecnie przebywający w AŚ Kraków, ul. Montelupich 7 Pozew o rozwód Powódka wnosi o: 1. Rozwiązanie przez rozwód małżeostwa powódki imię i nazwisko z domu nazwisko rodowe, z pozwanym imię i nazwisko, zawartego w dniu 13 maja 1999 roku przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w Krakowie, nr aktu małżeostwa 167/99 - z winy pozwanego imię i nazwisko, 2. Powierzenie powódce imię i nazwisko wykonywania władzy rodzicielskiej nad wspólnym dzieckiem stron Andżelą Sabriną urodzoną 3 marca r. w Skawinie. 3. Zobowiązanie pozwanego imię i nazwisko do ponoszenia kosztów utrzymania małoletniej córki stron imię i nazwisko w wysokości 300 (słownie: trzystu) złotych miesięcznie, 4. Zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu według norm przepisanych. Uzasadnienie Aneta Brajt Załączniki: - Odpis pozwu - Odpis aktu małżeostwa, - Odpis aktu urodzenia imię i nazwisko, - Zaświadczenie o zarobkach powódki, 22

23 Wzór 9. Wzór wniosku o pozbawienie/ograniczenie/zawieszenie władzy rodzicielskiej Kraków, 31 marca 2011 r. Sąd Rejonowy w Olkuszu Wydział III Rodzinny i Nieletnich Wnioskodawca: Stefania Gryf, zam Kraków, ul. Spiska 6/78 Uczestnicy: 1. Stefan Gryf, zam. jak wyżej, obecnie przebywający w AŚ Kraków, ul. Montelupich 7 Wniosek o pozbawienie ograniczenie/zawieszenie władzy rodzicielskiej Wnoszę o: Pozbawienie ograniczenie/zawieszenie władzy rodzicielskiej władzy rodzicielskiej uczestnika postępowania Stefana Gryfa nad jego małoletnim dzieckiem Andżeliką Grzyb urodzoną dn. 3 marca r. w Skawinie. Zasądzenie kosztów procesu wg norm przepisanych. Przeprowadzenie wskazanych w uzasadnieniu wniosku dowodów. Uzasadnienie: Stefania Gryf Załączniki: - Odpis wniosku dla sądu - Odpis skrócony aktu urodzenia 23