Polityka spójności instrumentem wsparcia rozwoju regionów w perspektywie Marceli Niezgoda Podsekretarz Stanu MIiR

Transkrypt

1 Polityka spójności instrumentem wsparcia rozwoju regionów w perspektywie Marceli Niezgoda Podsekretarz Stanu MIiR Lublin, 8-9 października 2014

2 Dotychczasowy wpływ polityki spójności na rozwój regionów wzrost Wpływ polityki spójności na wszystkie regiony w okresie jednoznacznie pozytywny; Zmniejszenie dystansu pomiędzy Polską a UE o 19 p.p., z czego ok. ¼ było efektem polityki spójności; Wykorzystanie funduszy unijnych pomogło wszystkim polskim regionom zbliżyć się do przeciętnego poziomu rozwoju UE-27; Polityka spójności jako przeciwwaga dla procesu pogłębiania międzyregionalnych rozpiętości w poziomie rozwoju środki dostępne w ramach polityki spójności pozwalają częściowo powstrzymać proces różnicowania regionów. 2

3 PKB per capita wg województw (UE-28=100) PKB per capita w województwach w relacji do UE Zmiana PKB per capita w PPS w latach do 18 (4) 8 do 9 (2) 7 do 8 (1) 6 do 7 (2) 4 do 6 (7) PKB per capita w PPS w 2011 r kilometry Źródło: Eurostat Konwergencja do średniego poziomu rozwoju UE ma miejsce we wszystkich województwach. Zróżnicowanie w zakresie PKB per capita na poziomie NTS 2 nieco zwiększa się na skutek silniejszego wzrostu gospodarczego w regionach wysoko rozwiniętych, ale pozostaje poniżej średniej unijnej. 3

4 Wpływ polityki spójności na konwergencję zmiana PKB per capita w PPS w relacji do UE-27 w latach (p.p.) DOLNOŚLĄSKIE WIELKOPOLSKIE MAZOWIECKIE ŚLĄSKIE ŁÓDZKIE MAŁOPOLSKIE OPOLSKIE POMORSKIE LUBUSKIE wielkośc balonika oznacza poziom PKB per capita w PPS w relacji do średniej UE-27 w 2011 r. ŚWIĘTOKRZYSKIE KUJAWSKO-POMORSKIE PODLASKIE PODKARPACKIE LUBELSKIE ZACHODNIOPOMORSKIE WARMIŃSKO- MAZURSKIE wpływ polityki spójności na poziom PKB per capita w PPS w relacji do średniej UE-27 w okresie (% nadrobionego dystansu dzięki funduszom unijnym) 4

5 Dotychczasowy wpływ polityki spójności na rozwój regionów rynek pracy Wykorzystanie funduszy unijnych wpłynęło pozytywnie na wskaźnik zatrudnienia w przypadku wszystkich województw; Pozytywny efekt europejskiej polityki spójności widoczny jest w tworzeniu nowych miejsc pracy, poprawie kwalifikacji pracowników i ich lepszej adaptacji do zmieniających się warunków na rynku pracy; Ilość miejsc pracy powstałych w wyniku realizacji inwestycji współfinansowanych z budżetu UE szacuje się na ponad 800 tys.; Implementacja środków w ramach polityki spójności spowodowała, że w latach stopa bezrobocia w grupie osób w wieku była o ponad 3 p.p. niższa niż gdyby nie realizowano inwestycji współfinansowanych z funduszy unijnych; co oznacza spadek liczby bezrobotnych o co najmniej pół miliona. 5

6 Wpływ polityki spójności na zatrudnienie zmiana wskaźnika zatrudnienia w latach (p.p.) wielkość balonika oznacza poziom wskaźnika zatrudnienia w 2013 r. OPOLSKIE WIELKOPOLSKIE ŚLĄSKIE ZACHODNIOPOMORSKIE KUJAWSKO-POMORSKIE MAŁOPOLSKIE LUBELSKIE LUBUSKIE POMORSKIE MAZOWIECKIE PODLASKIE ŁÓDZKIE PODKARPACKIE DOLNOŚLĄSKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5 5,0 5,5 6,0 wpływ polityki spójności wskaźnik zatrudnienia w okresie w p.p. 6

7 Rozwój systemu transportowego państwa W okresie długość sieci autostrad i dróg ekspresowych zwiększyła się odpowiednio o 1077 km (tj. ponad 2,5-krotnie) oraz o 1011 km (tj. ponad 4,5krotnie). Sieć istniejąca Gdańsk droga krajow a droga ekspresowa Olsztyn Szczecin autostrada Białystok Bydgoszcz Toruń Współfinansowane ze środków UE w ramach NPR Gorzów Wielkopolski W powiatach, w których realizowano inwestycje drogowe, poziom zamożności lokalnej ludności wzrósł bardziej niż w innych powiatach ziemskich W wyniku realizacji inwestycji współfinansowanych przez UE odnotowano również znaczącą poprawę jakości życia mieszkańców przejawiającą się skróceniem czasu przejazdów do/z Warszawy i miast wojewódzkich droga wojewódzka droga wojewódzka Poznań droga krajow a Warszawa droga ekspresowa Zielona Góra Łódź autostrada Lublin Wrocław Współfinansowane ze środków UE w ramach NSRO droga wojewódzka Kielce droga krajow a Opole droga ekspresowa autostrada Katowice Kraków 0 50 Rzeszów 100 kilom etry Źródło: CODGiK, MIR 7

8 Zrównoważony wzrost istotne zmiany w infrastrukturze środowiskowej W ostatniej dekadzie Polska dokonała dużego postępu w dziedzinie ochrony środowiska, w szczególności w zakresie uporządkowania gospodarki wodnościekowej W latach w Polsce miał miejsce znaczący przyrost długości sieci wodociągowej, która zwiększyła się o 23,8% - do 287,7 tys. km Odsetek ogólnej liczby ludności korzystającej z sieci wodociągowej wzrósł z 85,1% w końcu 2003 r. do 87,9% w 2012 r kilometry kilometry Korzystający z instalacji wodociągowej - % ogółu ludności powiatu Zmiana w okresie (p.p.) Stan na koniec 2012 r. (%) 90 do 99,7 (173) 80 do 90 (130) 70 do 80 (45) 50 do 70 (23) 23,9 do 50 (8) 5 do 21,9 (80) 3 do 5 (68) 1 do 3 (122) 0 do 1 (106) -1,2 do 0 (3) Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS Wzrostowi odsetka liczby ludności korzystającej z sieci wodociągowej, towarzyszy duże zróżnicowanie regionalne w tym zakresie. W 2012 r. najwięcej ludności korzystało z sieci wodociągowej w województwie opolskim (94,6%), a najmniej w podkarpackim (76,1%). 8

9 Infrastruktura wodociągowa i kanalizacyjna W latach długość sieci kanalizacyjnej niemal się podwoiła (wzrost o 93%) - do 132,9 tys. km kilometry kilometry Korzystający z instalacji kanalizacyjnej - % ogółu ludności powiatu Zmiana w okresie (p.p.) Stan na koniec 2012 r. (%) 80 do 99,1 (65) 65 do 80 (60) 50 do 65 (115) 30 do 50 (107) 10,6 do 30 (32) 15 do 29,5 (45) 10 do 15 (83) 5 do 10 (123) 0 do 5 (127) -1,7 do 0 (1) Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS Odsetek ogólnej liczby ludności korzystającej z sieci kanalizacyjnej wzrósł z 57,4% w końcu 2003 r. do 64,3% w 2012 r. W 2012 r. największy odsetek ludności korzystającej z sieci kanalizacyjnej odnotowano w województwie pomorskim (77,2% ogółu mieszkańców) oraz zachodniopomorskim (77%), zaś najniższy w lubelskim (49,3) i świętokrzyskim (51,5%). Na poziomie powiatów największy odsetek ludności korzystającej z sieci kanalizacyjnej odnotowano w powiecie m. Sopot (99,1%) w województwie pomorskim, natomiast najniższy (10,6%) w powiecie skierniewickim w województwie łódzkim. 9

10 Zrównoważony wzrost istotne zmiany w infrastrukturze środowiskowej W latach przybyło w Polsce 430 oczyszczalni ścieków komunalnych, a ilość oczyszczalni o podwyższonej redukcji związków azotu i fosforu wzrosła o 183 Liczba miast obsługiwanych przez oczyszczalnie ścieków zwiększyła się o 63 (z 840 miast w 2003 r. do 903 w 2012 r.) Całkowita ilość wytworzonych odpadów (z wyłączeniem odpadów komunalnych) w 2012 r. była o 2,1% wyższa w porównaniu do roku

11 Podsumowanie dotychczasowych efektów Zwiększenie potencjału rozwojowego Polski oraz odporności gospodarki na zjawiska kryzysowe w gospodarce światowej i europejskiej; Znaczący wzrost poziomu rozwoju kraju i poszczególnych regionów; Istotny wzrost zdolności instytucjonalnej państwa, w szczególności w zakresie zarządzania rozwojem; Poprawa sytuacji na rynku pracy; Podniesienie poziomu konkurencyjności polskiej gospodarki; Budowa i przebudowa infrastruktury transportowej; Budowa i unowocześnienie infrastruktury wodociągowej, kanalizacyjnej, ochrony środowiska i energetycznej; Zmiany cywilizacyjne wynikające z poprawy warunków komunikowania się i szeroko definiowanego sieciowania. 11

12 Środki unijne dla Polski w ramach perspektywy BUDŻET UE DLA POLSKI Polityka spójności (EFRR, EFS, FS) Wspólna polityka rolna i rybołóstwa (EFRROW, EFMR, dopłaty bezpośrednie) Instrumenty i programy bez kopert narodowych (np. Horyzont, Erasmus) ok.82,5 mld EUR ok.32,6 mld EUR ok. 5 mld EUR ok.120,1 mld EUR KWOTA DO ZAPROGRAMOWANIA w Umowie Partnerstwa 120,1 mld EUR - ok. 5 mld EUR (Horyzont, Erasmus etc.) - ok. 23,5 mld EUR (dopłaty bezpośrednie) - ok. 0,7 mld EUR na EWT ok. 90,9 mld EUR, w tym ok. 5 mld EUR na obowiązkowe transfery i programy z polityki spójności (CEF, FEAD etc.) 12

13 Obszary wsparcia środkami unijnymi 11 CELÓW TEMATYCZNYCH B+R i innowacje technologie informacyjno-komunikacyjne gospodarka niskoemisyjna zmiany klimatu konkurencyjność MŚP środowisko naturalne i zasoby transport i infrastruktura sieciowa zatrudnienie włączenie społeczne i ubóstwo edukacja administracja publiczna 13

14 Struktura alokacji UE na programy operacyjne w Celu "Inwestycje na rzecz wzrostu i zatrudnienia" w perspektywie Alokacja ogółem = 76,9 mld EUR Pomoc Techniczna 0,7 mld 0,9% Polska Wschodnia 2,0 mld 2,6% Polska Cyfrowa 2,2 mld 2,8% Wiedza, Edukacja, Rozwój 4,7 mld 6,1% Programy Regionalne 31,3 mld 40,7% Inteligentny Rozwój 8,6 mld 11,2% Infrastruktura i Środowisko 27,4 mld 35,7% 14

15 Regionalne Programy Operacyjne 15 programów dla regionów słabiej rozwiniętych (EFRR i EFS) i program dla Mazowsza (EFRR i EFS) ok. 60 % środków funduszy strukturalnych zarządzanych w regionach RPO odpowiadają na potrzeby rozwojowe województw, realizując cele Umowy Partnerstwa, projekty dopasowane do regionalnych potrzeb, komplementarne do zadań o zasięgu ogólnokrajowym i ponadregionalnym realizowanych na poziomie krajowym RPO mogą realizować 10 celów tematycznych (CT 11 wyłącznie na poziomie krajowym) interwencja w zakresie innowacyjności skoncentrowana jest na mechanizmach inteligentnych specjalizacji w ramach 16 RPO realizowane będzie 17 Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych wokół miast wojewódzkich, wsparcie uzupełniające strategii ZIT w programach krajowych 15

16 Główne obszary priorytetowe (1) Konkurencyjna gospodarka Główny cel wzrost konkurencyjności, stanowiącej klucz do rozwoju kraju; Określenie tzw. inteligentnych specjalizacji, stanowiących bazę, na podstawie której podejmowana będzie większość decyzji inwestycyjnych, zarówno w zakresie innowacyjności, przedsiębiorczości, rozwoju kompetencji kadr występujących na rynku pracy, jak i inwestycji twardych; Wspieranie szerszego wykorzystania technologii informacyjnokomunikacyjnych; Stabilne i przejrzyste otoczenie biznesu jako warunek niezbędny dla zwiększenia innowacyjności i konkurencyjności gospodarki. 16

17 Główne obszary priorytetowe (2) Nowoczesna infrastruktura Dalszy rozwój połączeń kolejowych i drogowych dokończenie budowy nowoczesnej i kompletnej sieci transportowej zwłaszcza dróg sieci TEN-T (poziom krajowy) oraz budowa dróg dołączających do niej inne obszary, takie jak miasta subregionalne i obszary o najniższej dostępności transportowej (poziom regionalny); Inwestycje z zakresu bezpieczeństwa energetycznego i efektywności energetycznej; Inwestycje związane z gospodarką wodno-kanalizacyjną oraz gospodarką odpadami. 17

18 Główne obszary priorytetowe (3) Poprawa jakości życia Poprawa dostępności do lokalnych rynków pracy; Działania związane z szeroko rozumianą rewitalizacją obejmującą sferę społeczną, gospodarczą, środowiskową oraz infrastrukturalną; Działania zwiększające możliwość nabywania nowych kompetencji, ułatwiające znalezienie zatrudnienia bądź rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej; Podnoszenie jakości edukacji, szkolnictwa wyższego oraz systemu kształcenia zawodowego; Zwiększenie aktywności społecznej i zawodowej osób dotkniętych i zagrożonych ubóstwem. 18

19 Przewidywany rozwój regionów i wpływ polityki spójności po 2014 r. Zakładamy dalszy dynamiczny rozwój kraju w horyzoncie roku 2020; W 2013 roku PKB per capita w PPS wyniósł 68% średniej unijnej, w roku 2020 będzie wynosił około 80%; W horyzoncie 2020 roku próg 75% średniej UE przekroczy 6 województw: mazowieckie, dolnośląskie, śląskie, wielkopolskie, łódzkie i pomorskie, niewiele zabraknie do przekroczenia progu województwu małopolskiemu; W dłuższym horyzoncie czasowym interwencja finansowana ze źródeł wspólnotowych przełoży się najsilniej na rozwój Polski Wschodniej; Z pomocą funduszy unijnych osiągniemy m.in. 71% poziom zatrudnienia w 2020 r.; Należy pamiętać, że polityka spójności jest tylko jednym z elementów, które powinny pomóc wyzwolić endogeniczne potencjały regionów i dzięki temu umożliwić intensyfikację procesów rozwojowych. 19

20 Dziękuję za uwagę