Gospodarka wodna stan aktualny i zadania na przyszłość Leszek Karwowski Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej Senat RP, 1 lutego 2011 r.

Transkrypt

1 Gospodarka wodna stan aktualny i zadania na przyszłość Leszek Karwowski Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej Senat RP, 1 lutego 2011 r.

2 Zakres prezentacji 1. Cel nadrzędny gospodarowania wodami 2. Trendy rozwojowe w gospodarce wodnej 3. Diagnoza obecnego stanu gospodarki wodnej 4. Reforma gospodarki wodnej 5. Główne zadania realizowane przez KZGW Strona 02

3 Cel nadrzędny gospodarowania wodami Zapewnienie powszechnego dostępu ludnoścido czystej i zdrowej wody oraz istotne ograniczenie zagrożeńwywoływanych przez powodzie i susze w połączeniu z utrzymaniem dobrego stanu wód związanych z nimi ekosystemów, przy zaspokojeniu uzasadnionych potrzeb wodnych gospodarki, poprawie spójności terytorialnej. Strona 03

4 Trendy rozwojowe w gospodarce wodnej I. Poprawa jakości wód powierzchniowych i podziemnych: 1. Osiągnięcie i utrzymanie do roku 2015 dobrego stanu i potencjału wód i związanych nimi ekosystemów 2. Uzyskanie do roku 2020 efektów z wdrożenia dyrektywy azotanowej dla obszaru Polski, poprzez ograniczenie zanieczyszczeń ze źródeł rolniczych 3. Wdrożenie do 2030 Ramowej Dyrektywy Wodnej (utrzymywanie dobrego stanu lub potencjału wód, atakżedobrego ilościowego i jakościowego stanu wód podziemnych) Strona 04

5 Trendy rozwojowe w gospodarce wodnej II. Ograniczenie ryzyka powodziowego Sporządzenie do 2011 r. wstępnej oceny ryzyka powodziowego,określającej obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi, dla których do grudnia 2013 r. opracowane zostanąmapy zagrożenia i ryzyka powodziowego Przygotowanie do 2015 r. planów zarządzania ryzykiem powodziowym, które ustalą odpowiednie cele zarządzania ryzykiem powodziowym dla obszarów dorzeczy Prowadzenie działańinwestycyjnych i organizacyjnychwskazanych na podstawie wyznaczonych obszarów problemowych w ochronie przeciwpowodziowej o znaczeniu krajowym, w tym obszarów decydujących o kształtowaniu sięwezbrania powodziowego oraz optymalne wykorzystanie środków unijnych na te inwestycje Do roku 2015 wypracowanie i utworzenie systemów informatycznych realizujących funkcję wspomagania zarządzaniem ryzykiem powodziowym Realizacja Programu budowy flotylli lodołamaczy Rozwój systemu ubezpieczeń powodziowych Strona 05

6 Trendy rozwojowe w gospodarce wodnej III. Zaspokajanie racjonalnych potrzeb ludności i gospodarki,w tym przeciwdziałanie skutkom suszy 1. Opracowanie do 2015 roku Krajowego Programu Retencjonowania Wód oraz zwiększenie retencjonowania wód do 10% odpływu rocznego w roku 2030 i osiągnięcie wskaźnika 15% odpływu rocznego do roku Do 2015 roku - poprawa warunków żeglugi śródlądowej i turystyki wodnej poprzez prowadzenie działańinwestycyjnych i organizacyjnych w tym zakresie orazopracowanie Programu oraz Strategii modernizacji infrastruktury śródlądowych dróg wodnych 3. Zwiększenie do 2015 roku wykorzystania potencjału energetycznego rzek z uwzględnieniem wymagań środowiskowych Strona 06

7 Diagnoza obecnego stanu gospodarki wodnej Diagnoza obecnego stanu gospodarki wodnej: 1. Niska ranga gospodarki wodnej w polityce państwa 2. Niedofinansowanie gospodarki wodnej 3. Niedostateczny stan zabezpieczenia przeciwpowodziowego kraju 4. Niedostateczny wpływ zarządzających wodami na decyzje dotyczące użytkowania zasobów wodnych 5. Niekorzystnystan ekosystemów wodnych i od wód zależnych Strona 07

8 Reforma gospodarki wodnej Diagnoza obecnego stanu gospodarki wodnej Niska ranga gospodarki wodnej w polityce państwa Niedofinansowanie gospodarki wodnej REFORMA GOSPODARKI WODNEJ Niedostateczny wpływ zarządzających wodami na decyzje dotyczące użytkowania zasobów wodnych Strona 08

9 Założenia reformy Podstawowe założenia reformy: pełna realizacja zlewniowej polityki gospodarowania wodami, zgodnie z wymogami i standardami Unii Europejskiej, spełniającej kryteria funkcjonalności i bezpieczeństwa oraz zrównoważonego rozwoju; zarządzanie zasobami wodnymi w układzie zlewniowym realizowane przez rządową administrację wodną oparte na: 1. Planach gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy, 2. Planach zarządzania ryzykiem powodziowym, 3. Warunkach korzystania z wód; rozdzielenie kompetencji dotyczących zarządzania zasobami wodnymi od utrzymania wód i zarządzania majątkiem Skarbu Państwa należącym do gospodarki wodnej; podniesienie rangi gospodarki wodnej poprzez usamodzielnienie władzy wodnejpozostawienie w obszarze właściwości Prezesa KZGW kompetencji douzgadniania, w części dotyczącej gospodarki wodnej, projektów programów priorytetowych Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Strona 09

10 Zarządzenie zasobami wodnymi w układzie zlewniowym Organizacja gospodarki wodnej -proponowany wariant Na bazie dotychczasowych regionalnych zarządów gospodarki wodnej utworzone zostanądwa zarządy dorzecza: Odry i Wisły. Jednostkami terenowymi zarządów dorzecza będąregiony wodne zgodne z ustawąprawo wodne. Zarządy dorzeczy będąodpowiedzialne za zarządzanie zasobami wodnymi w układzie zlewniowym. Instytucjązarządzającąmajątkiem Skarbu Państwa byłaby nowo utworzona instytucja gospodarki budżetowej podległa bezpośrednio pod Prezesa KZGW z oddziałami terenowymi, w której gestii pozostałyby główne rzeki, drogi wodne, rzeki graniczne oraz zbiorniki wodne służące ochronie przeciwpowodziowej. Pozostałe, mniejsze rzeki oraz budowle hydrotechniczne przekazane byłyby samorządom wojewódzkim. Strona 010

11 Schemat organizacyjny gospodarki wodnej Strona 011

12 Utrzymanie wód i zarządzanie majątkiem Skarbu Państwa Utrzymanie wód i zarządzanie majątkiem Skarbu Państwa wymaga ustalenia zasad i źródeł finansowania oraz zasad partycypacji w kosztach użytkowania i modernizacji majątku, odpowiednio w aspekcie: - użytkowania wód, - ochrony przed powodzią i skutkami suszy, - ochrony wód, ekosystemów wodnych i od wody zależnych. Strona 012

13 Instrumenty ekonomiczne Konieczne jest opracowanie spójnego i komplementarnego zestawu instrumentów, w którym mechanizmy ekonomiczno-finansowe będą wspierać skuteczność narzędzi prawnych i przyczyniaćsiędo poprawy efektywności osiągania celów polityki wodnej, m.in. poprzez wpływ na kształtowanie się pożądanych zachowań użytkowników wód. Kształtowanie nowych instrumentów ekonomicznych w zarządzaniu gospodarką wodną, poza jużstosowanymi w obecnie obowiązującym systemie opłat za korzystanie z wód zasadami: zanieczyszczający płaci i użytkownik płaci, powinno także w pełni uwzględniać zasadę zwrotu kosztów za usługi wodne. System instrumentów ekonomicznychw zarządzaniu gospodarkąwodnąpowinien obejmowaćopłaty/podatki za korzystanie z wód, mechanizmy ubezpieczeniowe, zachęty finansowe, sankcje finansowe i inne rozwiązania. Strona 013

14 System finansowania Wzrost samofinansowania gospodarki wodnej. Przebiegaćon będzie w sposób etapowy, prowadząc do stopniowego obniżania obciążenia budżetu państwa finansowaniem gospodarki wodnej. Strona 014

15 Struktura nakładów na gospodarkę wodną na lata ze względu na źródło ich pochodzenia Nakłady w % na lata Źródło pochodzenia Środki prywatne Środku publiczne, w tym: środki jednostek samorządu środki NFOŚiGW oraz wfośigw budŝet państwa środki zagraniczne Strona 015

16 Główne zadania realizowane przez KZGW I. Nadzór nad projektami realizowanymi przez RZGW : Najważniejsze projekty i inwestycje (wg głównych źródełfinansowania): Budżet Państwa i NFOŚiGW 1. Świnna Poręba mln zł 2. Malczyce -805 mln zł Razem: mln zł POIS. III Żuławy mln zł 2. Lewin Brzeski mln zł 3. Zbiornik Nysa mln zł 4. Wrocławski Węzeł Wodny mln zł 5. Stopień Włocławek mln zł 6. Zbiornik Racibórz mln zł Razem: mln zł POIŚ VII projektów obejmujących modernizacjęodrzańskiej drogi wodnej o sumarycznej wartości 769 mln zł Ogółem wartość nadzorowanych projektów wynosi mln zł. Strona 016

17 Główne zadania realizowane przez KZGW II. Koordynacja Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych KPOŚK służy wypełnieniu wymagańdyrektywy Rady 91/271/EWG dotoczyszczania ścieków komunalnych. Okres realizacji KPOŚK: zrealizowano za ok. 25, 2 mld zł: 38 tys. km sieci kanalizacji 90 nowych oczyszczalni ścieków 510 innych inwestycjina oczyszczalniach istniejących przewiduje siędo realizacji za ok. 16,8 mld zł 15,3 tys. km sieci kanalizacji sanitarnej 120 nowych oczyszczalni Kontynuowane są też prace modernizacyjne na istniejących oczyszczalniach ścieków Strona 017

18 Główne zadania realizowane przez KZGW III. Koordynacja prac związanych z szacowaniem szkód spowodowanych powodziąi ich usuwaniem. Powódź 2010 Szkody w majątku (rzeki, urządzenia wodne, budowle hydrotechniczne) administrowanym przez RZGW 1356 mln zł W 2010 roku pozyskano i wykorzystano na usuwanie szkód - ponad 115,7 mln złw tym: 88,0 mln zł MSWiA 21,0 mln zł NFOŚiGW 5,7 mln zł Program dla Odry 1,0 mln zł-wfośigw Na lata przewiduje się-ok. 175,7 mlnz NFOŚiGW Trwa pozyskiwanie środków z rezerwy celowej MSWiA na kontynuacjęusuwania skutków powodzi z 2010 r. IV. Koordynacja i prowadzenie kontroli gospodarowania wodami. Kontrole gospodarowania wodami stosunkowo nowy instrument zarządzania gospodarką wodna funkcjonujący od 2006 roku Strona 018

19 Główne zadania realizowane przez KZGW V. Prezydencja Polski w UE VI. Współpraca międzynarodowa uzgodnienia i negocjacje umów międzynarodowych dotyczących współpracy na wodach granicznych z Białorusią, Niemcami i Czechami udziałw koordynacji działańplanistycznych w ramach Międzynarodowej Komisji Ochrony Odry przed Zanieczyszczeniem VII. Wypełnianie zobowiązań unijnych: wynikających z Dyrektywy Powodziowej: - nadzór nad opracowaniem wstępnej oceny ryzyka powodziowego (grudzień 2011); - nadzór nad opracowaniem map zagrożenia i map ryzyka powodziowego ( grudzień 2013); - opracowanie metodyki sporządzania planów zarządzania ryzykiem powodziowym; przygotowywanie Planów gospodarowania wodami w ramach drugiego cyklu planistycznego wynikającego z Ramowej Dyrektywy Wodnej; koordynowanie pracy dot. rozwoju modelu umożliwiającego wyznaczanie zlewni zwiększonym odpływie azotanów do wód powierzchniowych i podziemnych z uwzględnieniem zmiennych środowiskowych 2011r.; współudziałprzy wskazaniu i wyznaczaniu obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego 2011/2012 r. Strona 019

20 Główne zadania realizowane przez KZGW IX. Przygotowanie zmian legislacyjnych: opracowywanie założeńdo ustawy Prawo wodne w kontekście realizacji Polityki Wodnej Państwa do roku 2030 oraz reformy gospodarki wodnej przygotowanie projektów rozporządzeńdo znowelizowanej ustawy Prawo wodne wraz z koordynacją procesu legislacyjnego przygotowanie zmian legislacyjnych w zakresie stref ochronnych ujęćwody i obszarów ochronnych Głównych Zbiorników Wód Podziemnych X. Budowa i rozwój systemu informatycznego gospodarki wodnej Strona 020

21 Dziękuję za uwagę Strona 021