(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: Europejski Biuletyn Patentowy 2013/13 EP B1 (13) (51) T3 Int.Cl. A01N 43/56 ( ) A01N 37/22 ( ) A01N 51/00 ( ) A01P 7/00 ( ) A01P 3/00 ( ) A01N 47/22 ( ) A01N 47/02 ( ) A01N 43/22 ( ) (54) Tytuł wynalazku: Pestycydowe kombinacje substancji czynnych (30) Pierwszeństwo: DE DE (43) Zgłoszenie ogłoszono: w Europejskim Biuletynie Patentowym nr 2010/31 (45) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono: Wiadomości Urzędu Patentowego 2013/07 (73) Uprawniony z patentu: Bayer CropScience AG, Monheim, DE (72) Twórca(y) wynalazku: PL/EP T3 ANNE SUTY-HEINZE, Langenfeld, DE HEIKE HUNGENBERG, Langenfeld, DE WOLFGANG THIELERT, Odenthal, DE HANS-LUDWIG ELBE, Wuppertal, DE (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Dorota Rzążewska JAN WIERZCHOŃ & PARTNERZY BIURO PATENTÓW I ZNAKÓW TOWAROWYCH SP.J. ul. Żurawia 47/ Warszawa Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).

2 16355/13/P-RO/DR EP Opis Pestycydowe kombinacje substancji czynnych [0001] Przedłożony wynalazek dotyczy nowych kombinacji substancji czynnych, które składają się ze znanych karboksamidów i ze znanych substancji czynnych o działaniu owadobójczym i bardzo dobrze nadają się do zwalczania niepożądanych szkodników zwierzęcych, takich jak owady lub roztocza, jak też niepożądanych grzybów fitopatogennych. [0002] Znane są właściwości grzybobójcze pewnych karboksamidów, np. N-[2-(1,3-dimetylobutylo)fenylo]-5-fluoro-1,3-dimetylo-1H-pyrazolo-4-karboksamidu z WO 03/ i 3-(tri-fluorometylo)-N-[2-(1,3-dimetylobutylo)fenylo]-5-fluoro-1-metylo-1Hpyrazolo-4-karboksamidu z DE-A Aktywność tych substancji jest dobra, ale przy zastosowaniu niższych dawek w niektórych przypadkach jest niewystarczająca. [0003] Dalej, znane są właściwości owadobójcze i roztoczobójcze licznych estrów kwasów fosforowych, karbaminianów, związków heterocyklicznych, związków organocynowych, benzoilomoczników i piretroidów (patrz np. US 2,758,115, US 3,309,266, GB 1,181,657, WO 93/22297 A1, WO 93/10083 A1, DE A1, EP A1, EP A1, US 3,264,177 i EP A2). Jednak aktywność tych związków także nie jest pod każdym względem zadowalająca. [0004] Obecnie znaleziono nowe kombinacje substancji czynnych o bardzo dobrych właściwościach grzybobójczych, owadobójczych i/lub roztoczobójczych, zawierające karboksamid fluoro-1,3-dimetylo-1h-pirazolo-4- karboksamid i przynajmniej jedną substancję czynną, wybraną z grupy, w skład której wchodzą (2.1.4) tiametoxam (2.1.5) acetamiprid (2.1.6) dinotefuran (2.1.7) Nitenpiram Nitiazyna Benfurakarb Karbosulfan Bifentryna Cypermetryna

3 2 Transflutryna Teflutryna (6.2.2) Etiprol Awermektyna [0005] Grzybobójcza, owadobójcza bądź roztoczobójcza aktywność kombinacji będącej przedmiotem wynalazku jest nieoczekiwanie znacznie wyższa niż suma aktywności poszczególnych substancji czynnych. Występuje więc tu nieprzewidywany wcześniej efekt synergistyczny, nie zaś uzupełnianie działania. [0006] Wzór (I) obejmuje, jako składnik mieszaniny należący do grupy (1): fluoro-1,3-dimetylo-1h-pyrazolo-4-karboksamid (znany z WO 03/010149) [0007] Kombinacje będące przedmiotem wynalazku zawierają obok N-[2-(1,3- dimetylobutylo)fenylo]-5-fluoro-1,3-dimetylo-1h-pyrazolo-4-karboksamidu (grupa 1), jeden lub kilka, korzystnie jeden składnik z grupy Acetamipryd, Dinotefuran, Nitenpiram, Nitiazyna, Tiametoksam, Benfurakarb, Karbosulfan, Bifentryna Cis-Cypermetryna, Cypermetryna (alfa-, beta-, teta-, zeta-), Teflutryna, Transflutryna. (6.2.2) Etiprol Awermektyna. Szczególnie korzystne kombinacje według wynalazku przedstawione są w poniższej Tabeli. Tabela 1 Substancja czynna z grupy (1) Substancja czynna z grup (2) do (24) (2.1.4) tiametoxam fluoro-1,3-dimetylo-1h-pyrazolo-4- karboksamid (6.2.2) etiprol fluoro-1,3-dimetylo-1h-pyrazolo-4- karboksamid [0008] Kombinacje substancji czynnych mogą poza tym zawierać także inne substancje czynne grzybobójcze, roztoczobójcze lub owadobójcze.

4 3 [0009] Jeśli substancje czynne występują w kombinacjach będących przedmiotem wynalazku w określonych proporcjach wagowych, wykazują one szczególnie wyraźnie efekt synergistyczny. Jednak te wagowe proporcje substancji czynnych w kombinacjach substancji czynnych mogą zmieniać się w stosunkowo szerokim zakresie. Generalnie, kombinacje będące przedmiotem wynalazku zawierają substancje czynne o wzorze (I) i składnik dodatkowy w korzystnych proporcjach mieszania podanych w poniższej tabeli, przy czym proporcje mieszania opierają się na proporcjach wagowych. [0010] Proporcję należy rozumieć jako substancja o wzorze (I) (z grupy 1): składnik mieszaniny Tabela 2: Proporcje mieszania Składnik mieszaniny (grupa) Korzystna proporcja mieszania Szczególnie korzystna proporcja mieszania (2.1) Chloronikotynyle/neo- 500:1 do 1:50 125:1 do 1:25 nikotynoidy (3.1) Karbaminian 500:1 do 1: :1 do 1:500 (4.1) Pyretroid 500:1 do 1:50 125:1 do 1:25 (6.2) Fiprol 500:1 do 1: :1 do 1:50 (7.1) Mectine 500:1 do 1:50 125:1 do 1:25 [0011] Kombinacje substancji czynnych będące przedmiotem wynalazku wykazują silne działanie mikrobicydowe i mogą być użyte do zwalczania niepożądanych mikroorganizmów, takich jak grzyby i bakterie, w ochronie roślin i ochronie materiałów. [0012] Środki grzybobójcze mogą być zastosowane do zwalczania Plasmodiophoromycetes, Oomycetes, Chytridiomycetes, Zygomycetes, Ascomycetes, Basidiomycetes i Deuteromycetes. [0013] Środki bakteriobójcze mogą być zastosowane do zwalczania Pseudomonadaceae, Rhizobiaceae, Enterobacteriaceae, Corynebacteriaceae i Streptomycetaceae. [0014] Dla przykładu, ale nie ograniczając się do jego treści, należy wymienić niektóre czynniki wywołujące choroby pochodzenia grzybowego i bakteryjnego, które mieszczą się w zakresie wyżej wymienionych pojęć nadrzędnych: Choroby spowodowane przez mączniaka prawdziwego, jak np. Gatunki Blumeria, jak na przykład Blumeria graminis;

5 4 Gatunki Podosphaera, jak na przykład Podosphaera leucotricha; Gatunki Sphaerotheca, jak na przykład Sphaerotheca fuliginea; Gatunki Uncinula, jak na przykład Uncinula necator; Choroby spowodowane przez czynniki wywołujące rdzę, jak np. Gatunki Gymnosporangium, jak na przykład Gymnosporangium sabinae Gatunki Hemileia, jak na przykład Hemileia vastatrix; Gatunki Phakopsora, jak na przykład Phakopsora pachyrhizi i Phakopsora meibomiae; Gatunki Puccinia, jak na przykład Puccinia recondita; Gatunki Uromyces, jak na przykład Uromyces appendiculatus; Choroby spowodowane przez czynniki chorobotwórcze z grupy Oomyceten, jak np. Gatunki Bremia, jak na przykład Bremia lactucae; Gatunki Peronospora, jak na przykład Peronospora pisi lub P. brassicae; Gatunki Phytophthora, jak na przykład Phytophthora infestans; Gatunki Plasmopara, jak na przykład Plasmopara viticola; Gatunki Pseudoperonospora, jak na przykład Pseudoperonospora humuli lub Pseudoperonospora cubensis; Gatunki Pythium, jak na przykład Pythium ultimum; Choroby plamistości i więdnięcia liści, spowodowane przez np.. Gatunki Alternaria, jak na przykład Alternaria solani; Gatunki Cercospora, jak na przykład Cercospora beticola; Gatunki Cladosporium, jak na przykład Cladosporium cucumerinum; Gatunki Cochliobolus, jak na przykład Cochliobolus sativus (forma konidialna: Drechslera, Syn: Helminthosporium);

6 5 Gatunki Colletotrichum, jak na przykład Colletotrichum lindemuthanium; GatunkiCycloconium, jak na przykład Cycloconium oleaginum; Gatunki Diaporthe, jak na przykład Diaporthe citri; Gatunki Elsinoe, jak na przykład Elsinoe fawcettii; Gatunki Gloeosporium, jak na przykład Gloeosporium laeticolor; Gatunki Glomerella, jak na przykład Glomerella cingulata; Gatunki Guignardia, jak na przykład Guignardia bidwelli; Gatunki Leptosphaeria, jak na przykład Leptosphaeria maculans; Gatunki Magnaporthe, jak na przykład Magnaporthe grisea; Gatunki Mycosphaerella, jak na przykład Mycosphaerelle graminicola; Gatunki Phaeosphaeria, jak na przykład Phaeosphaeria nodorum; Gatunki Pyrenophora, jak na przykład Pyrenophora teres; Gatunki Ramularia, jak na przykład Ramularia collo-cygni; Gatunki Rhynchosporium, jak na przykład Rhynchosporium secalis; Gatunki Septoria, jak na przykład Septoria apii; Gatunki Typhula, jak na przykład Typhula incamata; Gatunki Venturia, jak na przykład Venturia inaequalis; Choroby korzeni i łodyg, spowodowane przez np. Gatunki Corticium, jak na przykład Corticium graminearum; Gatunki Fusarium, jak na przykład Fusarium oxysporum; Gatunki Gaeumannomyces, jak na przykład Gaeumannomyces graminis; Gatunki Rhizoctonia, jak na przykład Rhizoctonia solani;

7 6 Gatunki Tapesia, jak na przykład Tapesia acuformis; Gatunki Thielaviopsis, jak na przykład Thielaviopsis basicola; Choroby kłosów i wiech (włączając kolby kukurydzy), spowodowane przez np. Gatunki Alternaria, jak na przykład Alternaria spp.; Gatunki Aspergillus, jak na przykład Aspergillus flavus; Gatunki Cladosporium, jak na przykład Cladosporium spp. jak Cladosporium cladosporioides; Gatunki Claviceps, jak na przykład Claviceps purpurea; Gatunki Fusarium, jak na przykład Fusarium culmonun; Gatunki Gibberella, jak na przykład Gibberclla zeae; Gatunki Monographella, jak na przykład Monographella nivalis; Choroby spowodowane przez śnieciowate, jak np. Gatunki Sphacelotheca, jak na przykład Sphacelotheca reiliana; Gatunki Tillefia, jak na przykład Tilletia caries; Gatunki Urocystis, jak na przykład Urocystis occulta; Gatunki Ustilago, jak na przykład Ustilago nuda; Gnicie owoców spowodowane przez np. Gatunki Aspergillus, jak na przykład Aspergillus flavus; Gatunki Botrytis, jak na przykład Botrytis cinerea; Gatunki Penicillium, jak na przykład Penicillium expansum i Penicillium purpurogenum; Gatunki Sclerotinia, jak na przykład Scleroiinia sclerotiorum; Gatunki Verticilium, jak na przykład Verticilium alboatrum; Psucie się oraz więdnięcie nasion i części przyziemnych, jak też choroby siewek

8 7 spowodowane przez np. Gatunki Fusarium, jak na przykład Fusarium culmorum; Gatunki Phytophthora, jak na przykład Phytophthora cactorum; Gatunki Pythium, jak na przykład Pythium ultimum; Gatunki Rhizoctonia, jak na przykład Rhizoctonia solani; Gatunki Sclerotium, jak na przykład Sclerotium rolfsii; Choroby nowotworowe, narośle i czarcie miotły, spowodowane przez np. Gatunki Nectria, jak na przykład Nectria galligena; Choroby więdnięcia spowodowane przez np. Gatunki Monilinia, jak na przykład Monilinia laxa; Deformacje liści, kwiatów i owoców spowodowane przez np. Gatunki Taphrina, jak na przykład Taphrina deformans; Choroby degeneracyjne roślin drzewiastych spowodowane przez np. Gatunki Esca, jak na przykład Phaemoniella clamydospora; Choroby kwiatów i nasion spowodowane przez np. Gatunki Botrytis, jak na przykład Botrytis cinerea; Choroby bulw roślinnych spowodowane przez np. Gatunki Rhizoctonia, jak na przykład Rhizoctonia solani; Gatunki Helminthosporium, jak na przykład Helminthosporium solani; Choroby spowodowane przez czynniki bakteryjne, jak np. Gatunki Xanthomonas, jak na przykład Xanthomonas campestris pv. oryzae; Gatunki Pseudomonas, jak na przykład Pseudomonas syringae pv. lachrymans;

9 8 Gatunki Erwinia, jak na przykład Erwinia amylovora. [0015] Korzystnie, można zwalczać następujące choroby soi: Choroby grzybowe na liściach, łodygach, okrywach i nasionach, których przyczyną jest np. alteriarnoza (Alternaria spec. atrans tenuissima), antraknoza (Colletotrichum gloeosporoides dematium var. truncatum), plamistość brunatna (Septoria glycines), cerkosporoza soi (Cercospora kikuchii), rdza liści powodowana przez Choanephora (Choanephora infundibulifera trispora (Syn.)), plamistość liści powodowana przez Dactuliophora (Dactuliophora glycines), mączniak rzekomy (Peronospora manshurica), rdza powodowana przez grzyby z rodzaju Drechslera (Drechslera glycini), plamistość liści i rdza powodowana przez Cercospora (Cercospora sojina), plamistość liści powodowana przez Leptosphaerulina (Leptosphaerulina trifolii), plamistość liści powodowana przez Phyllostica (Phyllosticta sojaecola), rdza strąków i łodyg (Phomopsis sojae), mączniak prawdziwy (Microsphaera diffusa), plamistość liści powodowana przez Pyrenochaeta (Pyrenochaeta glycines), rdza powodowana przez Rhizoctonia (Rhizoctonia solani), rdza (Phakopsora pachyrhizi), parch (Sphaceloma glycines), rdza liści powodowana przez Stemphylium (Stemphylium botryosum), korynosporoza (Corynespora cassiicola) Choroby grzybowe na korzeniach i podstawach łodyg, których przyczyną jest np. czarna plamistość liści (Calonectria crotalariae), zgnilizna powodowana przez Macrophomina (Macrophomina phaseolina), zgorzele powodowane przez Fusarium, zgorzel korzeni, strąków i szyjki korzeniowej (Fusarium oxysporum, Fusarium orthoceras, Fusarium semitectum, Fusarium equiseti), zgnilizna korzeni powodowana przez Mycoleptodiscus (Mycoleptodiscus terrestris), zgnilizna powodowana przez Neocosmospora (Neocosmopspora vasinfecta), rdza strąków i łodyg powodowana przez Diaporthe (Diaporthe phaseolorum), sucha zgnilizna (Diaporthe phaseolorum var. caulivora), zgnilizna powodowana przez Phytophthora (Phytophthora megasperma), brunatna zgnilizna korzeni (Phialophora gregata), zgorzele (Pythium aphanidermatum, Pythium irregulare, Pythium debaryanum, Pythium myriotylum, Pythium ultimum), gnicie łodyg i ospowatość ziemniaków (Rhizoctonia solani), twardnica pasożytnicza (Sclerotinia sclerotiorum), zgnilizna podstawy pędu (Sclerotinia rolfsii), czarna zgnilizna korzeni (Thielaviopsis basicola). [0016] Dobre tolerowanie przez rośliny stężeń kombinacji substancji czynnych, niezbędnych dla zwalczania chorób roślinnych, pozwala na poddanie działaniu tychże substancji całych roślin (części nadziemnych oraz korzeni), zbiorów i nasion oraz gleby. Kombinacje substancji czynnych będące przedmiotem wynalazku mogą być użyte do stosowania na liście lub jako środek zaprawowy. [0017] Dobre tolerowanie przez rośliny stężeń stosowanych substancji czynnych, niezbędnych dla zwalczania chorób roślinnych, pozwala na poddanie działaniu tychże substancji nasion. Substancje czynne będące przedmiotem wynalazku mogą być użyte jako

10 9 środek zaprawowy. [0018] Duża część szkód wyrządzonych przez grzyby fitopatogenne w roślinach uprawnych powstaje w wyniku ich ataku podczas składowania nasion i po wysianiu ich do gleby, jak też podczas kiełkowania i bezpośrednio po nim. Ta faza jest szczególnie krytyczna, ponieważ korzenie i pędy wzrastających roślin są szczególnie wrażliwe i drobne uszkodzenie może doprowadzić do obumarcia całej rośliny. Staje się więc szczególnie ważne, aby chronić nasienie i całą kiełkującą roślinę przez użycie odpowiedniego środka. [0019] Zwalczanie grzybów fitopatogennych, które wykazują szkodliwe działanie w stosunku do roślin po ich wykiełkowaniu, osiąga się w pierwszym rzędzie przez poddanie gleby i nadziemnych części roślin działaniu środków ochrony roślin. Przy rozważaniu możliwego wpływu środków ochrony roślin na środowisko i zdrowie ludzi oraz zwierząt, dąży się do zmniejszania ilości użytych substancji czynnych. [0020] Metoda zwalczania grzybów fitopatogennych przez oddziaływanie na nasiona roślin jest od dawna znana i stale podlega ulepszaniu. Jednak podczas obróbki nasion powstaje cały szereg problemów, których rozwiązanie nie zawsze jest zadowalające. A więc pożądane jest opracowanie takich sposobów ochrony nasion i kiełkujących roślin, by konieczność wprowadzania środków ochrony roślin po wysianiu lub po wykiełkowaniu roślin została wyeliminowana lub przynajmniej wyraźnie ograniczona. Następnie, pożądane jest optymalizowanie ilości stosowanej substancji czynnej do tego stopnia, by nasiona i kiełkujące rośliny były jak najlepiej chronione przed atakiem patogennych grzybów, jednak bez uszkodzenia samych roślin przez użytą substancję czynną. W szczególności sposoby obróbki nasion powinny uwzględniać wrodzone grzybobójcze właściwości roślin transgenicznych, tak, aby osiągać optymalną ochronę nasion i kiełkujących roślin przy minimalnym zużyciu środków ochrony roślin. [0021] Przedłożony wynalazek dotyczy więc w szczególności również sposobu ochrony nasion i kiełkujących roślin przed atakiem grzybów fitopatogennych, w którym nasiona są poddane działaniu środka będącego przedmiotem wynalazku. [0022] Wynalazek dotyczy również zastosowania środków będących przedmiotem wynalazku do oddziaływania na nasiona w celu ochrony nasion i kiełkujących roślin przed atakiem grzybów fitopatogennych. [0023] Dalej, wynalazek dotyczy nasion, które w celu ochrony przed grzybami fitopatogennymi zostały poddane działaniu środka będącego przedmiotem wynalazku. [0024] Jedną z zalet przedłożonego wynalazku jest to, że na podstawie specjalnych systemowych właściwości środka będącego przedmiotem wynalazku, oddziaływanie tym środkiem na nasiona chroni przed grzybami fitopatogennymi nie tylko same nasiona, ale

11 10 również kiełkujące z nich rośliny. W ten sposób można uniknąć bezpośredniego stosowania środka na uprawy w chwili wysiewu i krótko potem. [0025] Za dalszą zaletę należy uznać fakt, że mieszaniny będące przedmiotem wynalazku mogą być użyte także zwłaszcza w stosunku do nasion roślin transgenicznych. [0026] Środki będące przedmiotem wynalazku mogą być stosowane w celu ochrony nasion dowolnych gatunków, które występują w rolnictwie, hodowli szklarniowej, lasach i ogrodnictwie. Szczególnie chodzi przy tym o nasiona zbóż (jak pszenica, jęczmień, żyto, proso i owies), kukurydzy, bawełny, soi, ryżu, ziemniaków, słonecznika, fasoli, kawy, buraków (np. buraków cukrowych i pastewnych), orzeszków ziemnych, jarzyn (jak pomidory, ogórki, cebula i sałata), roślin trawiastych i ozdobnych. Szczególne znaczenie ma działanie na nasiona zbóż (jak pszenica, jęczmień, żyto i owies), kukurydzy i ryżu. [0027] W ramach przedłożonego wynalazku można działać na nasiona samym środkiem będącym przedmiotem wynalazku lub jego odpowiednią formą użytkową. Korzystne jest działanie na nasiona znajdujące się w takim stanie, w którym nie dochodzi do powstania uszkodzeń w wyniku oddziaływania na nasiona. Zasadniczo działanie na nasiona może nastąpić w każdym czasie między zbiorami a siewem. Zwykle stosuje się do tego nasiona, które zostały oddzielone od reszty rośliny i uwolnione od kolb, łusek, szypułek, osłon, wełny lub miąższu owocowego. Tak więc na przykład można stosować nasiona, które zostały zebrane, oczyszczone i wysuszone do poziomu wilgotności poniżej 15% wag. Alternatywnie można także stosować nasiona, które po wysuszeniu np. poddano działaniu wody, a następnie ponownie wysuszono. [0028] Zasadniczo przy oddziaływaniu na nasiona należy zwracać uwagę na to, aby zastosowane ilości środka będącego przedmiotem wynalazku i/lub innych środków dodatkowych były tak dobrane, żeby nie wpływać na kiełkowanie nasion bądź nie zaszkodzić kiełkującym z nich roślinom. Trzeba to przede wszystkim uwzględniać w przypadku substancji czynnych, które w pewnych dawkach mogą wykazywać efekty fitotoksyczne. [0029] Środki będące przedmiotem wynalazku mogą być stosowane bezpośrednio, a więc bez domieszki innych składników i bez rozcieńczania. W zasadzie preferuje się oddziaływanie na nasiona za pomocą środka w postaci odpowiedniej formy użytkowej. Odpowiednie formy użytkowe i sposoby oddziaływania na nasiona są znane specjalistom i są np. opisane w następujących dokumentach: US 4,272,417 A, US 4,245,432 A, US 4,808,430 A, US 5,876,739 A, US 2003/ A1, WO 2002/ A1, WO 2002/ A2. [0030] Kombinacje substancji czynnych będące przedmiotem wynalazku wykazują także silne działanie wzmacniające na rośliny. Są więc odpowiednie do mobilizowania własnych sił obronnych roślin przeciw atakowi niepożądanych mikroorganizmów.

12 11 [0031] Pod pojęciem substancji wzmacniających (indukujących odporność) należy rozumieć w przytoczonym kontekście takie substancje, które są w stanie tak stymulować system obronny roślin, że rośliny poddane ich działaniu osiągają daleko idącą odporność na te mikroorganizmy w przypadku następującej potem inokulacji niepożądanymi mikroorganizmami. [0032] Pod pojęciem niepożądanych mikroorganizmów rozumie się w danym przypadku fitopatogenne grzyby, bakterie i wirusy. Substancje będące przedmiotem wynalazku mogą być użyte także po to, aby po ich zastosowaniu, chronić rośliny przed atakiem wspomnianych szkodników w określonym przedziale czasu. Ochrona jest prowadzona w przedziale czasu trwającym zasadniczo od 1 do 10 dni, korzystnie od 1 do 7 dni po oddziaływaniu substancji czynnych na rośliny. [0033] Dobre tolerowanie przez rośliny kombinacji substancji czynnych w stężeniach niezbędnych do zwalczania chorób roślinnych pozwala na poddanie naziemnych części roślin, zbiorów i nasion oraz gleby działaniu tychże substancji. [0034] Kombinacje substancji czynnych będące przedmiotem wynalazku mogą być ze szczególnie dobrymi wynikami stosowane do zwalczania chorób zbóż, jak np. przeciw gatunkom Puccinia i chorób upraw winorośli, owocowych i warzywnych, jak np. gatunki Botrytis, Venturia i Alternaria. [0035] Kombinacje substancji czynnych będące przedmiotem wynalazku mogą być także zastosowane do podniesienia wydajności zbiorów. Poza tym są mało toksyczne i rośliny wykazują w stosunku do nich dobrą tolerancję. [0036] Kombinacje substancji czynnych będące przedmiotem wynalazku mogą w określonych stężeniach i dawkach być stosowane także jako środki chwastobójcze, w celu uzyskania korzystnego wpływu na wzrost roślin, jak też do zwalczania szkodników zwierzęcych. [0037] Działaniu substancji będących przedmiotem wynalazku mogą być poddane wszystkie rośliny i części roślin. Jako rośliny rozumie się tu wszystkie rośliny i populacje roślin, takie jak pożądane i niepożądane rośliny dzikie lub uprawy roślin (włączając naturalnie występujące uprawy roślin). Uprawami roślin mogą być rośliny, które otrzymano metodami konwencjonalnej hodowli i optymalizacji albo metodami biotechnologicznymi i genotechnologicznymi lub przez połączenie tych metod, włączając rośliny transgeniczne i gatunki roślin, w stosunku do których ma lub nie ma zastosowania ochrona praw własności intelektualnej. Jako części roślin należy rozumieć wszystkie nadziemne i podziemne części i organy roślin, jak pęd, liść, kwiat i korzeń, przy czym dla przykładu wymienia się liście, igły, łodygi, pnie, kwiaty, miąższ owoców, owoce i nasiona, jak też korzenie, bulwy i kłącza. Do części roślin należą także zbiory, jak też materiał wegetatywny i rozrodczy, na przykład

13 12 sadzonki, bulwy, kłącza, pędy i nasiona. [0038] Oddziaływanie kombinacji substancji czynnych na rośliny i części roślin uzyskuje się zgodnie z wynalazkiem bezpośrednio lub przez wpływ na ich otoczenie, miejsce występowania lub pomieszczenie magazynowe, zgodnie ze zwyczajowymi metodami postępowania, np. przez zanurzenie, spryskanie, odparowanie, rozpylenie, rozsypanie, wyłożenie, a w przypadku materiału rozrodczego zwłaszcza nasion ponadto przez okrycie jedną lub większą ilością warstw. [0039] Przy ochronie materiałów można użyć kombinacji substancji czynnych będących przedmiotem wynalazku do ochrony materiałów technicznych przed atakiem i zniszczeniem przez niepożądane mikroorganizmy. [0040] Jako materiały techniczne w tym kontekście należy rozumieć materiały nieożywione przystosowane do zastosowania technicznego. Na przykład, materiałami, które powinny być chronione przed działaniem i zniszczeniem przez mikroorganizmy przy użyciu kombinacji substancji czynnych będących przedmiotem wynalazku, mogą być lepiszcza, kleje, papier i karton, tekstylia, skóra, drewno, środki powlekające, przedmioty z tworzyw sztucznych, smary chłodzące i inne materiały, które mogą być zaatakowane lub zniszczone przez mikroorganizmy. Wśród materiałów podlegających ochronie należy również wymienić elementy urządzeń przemysłowych, na przykład obieg wody chłodzącej, które mogą być uszkodzone w wyniku namnażania się bakterii. W ramach przedłożonego wynalazku należy wymienić jako materiały techniczne przede wszystkim lepiszcza, kleje, papier i karton, skórę, drewno, środki powlekające, przedmioty z tworzyw sztucznych, smary chłodzące i ciecze przenoszące ciepło, zwłaszcza przede wszystkim drewno. [0041] Jako mikroorganizmy, które mogą wpływać na rozkład lub przemianę materiałów technicznych, należy wymienić bakterie, grzyby, drożdże, algi i śluzowce. Substancje czynne będące przedmiotem wynalazku korzystnie przeciwdziałają grzybom, zwłaszcza pleśniakom, grzybom powodującym zmianę barwy i rozkładającym drewno (Basidiomyceten), jak też śluzowcom i algom. [0042] Dla przykładu należy wymienić następujące gatunki mikroorganizmów: Alternaria, jak Alternaria tenuis, Aspergillus, jak Aspergillus niger, Chaetomium, jak Chaetomium globosum, Coniophora, jak Coniophora puetana,

14 13 Lentinus, jak Lentinus tigrinus, Penicillium, jak Penicillium glaucum, Polyporus, jak Polyporus versicolor, Aureobasidium, jak Aureobasidium pullulans, Sclerophoma, jak Sclerophoma pityophila, Trichoderma, jak Trichoderma viride, Escherichia, jak Escherichia coli, Pseudomonas, jak Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus, jak Staphylococcus aureus. [0043] Ponadto kombinacje substancji czynnych będące przedmiotem wynalazku wykazują także bardzo dobrą aktywność antymikotyczną. Posiadają one bardzo szerokie antymikotyczne spektrum działania, zwłaszcza przeciw dermatofitom i drożdżakom, pleśniakom i grzybom dimorficznym (np. przeciw gatunkom Candida, jak Candida albicans, Candida glabrata), jak też Epidermophyton floccosum, gatunkom Aspergillus, jak Aspergillus niger i Aspergillus fumigatus, gatunkom Trichophyton, jak Trichophyton mentagrophytes, gatunkom Microsporon, jak Microsporon canis audouinii. Powyższy wykaz gatunków w żadnym razie nie wyczerpuje możliwego spektrum mikotycznego, lecz ma tylko charakter wyjaśniający. [0044] Kombinacje substancji czynnych mogą być zastosowane jako takie, w postaci swych form użytkowych lub form użytkowych z nich przygotowanych, takich jak gotowe do użycia roztwory, zawiesiny, proszki do opryskiwania, pasty, rozpuszczalne proszki, środki do opylania i granulaty. Zastosowanie odbywa się w zwykły sposób, np. przez polewanie, opryskiwanie, rozpylanie, rozsypywanie, rozpraszanie, wcieranie, smarowanie itd. Dalej, możliwe jest wprowadzenie substancji czynnych metodą ultra-low-volume lub wstrzykiwanie do gleby preparatu substancji czynnej lub samej substancji czynnej. Działaniu substancji można też poddawać nasiona roślin. [0045] W przypadku zastosowania kombinacji substancji czynnych będących przedmiotem wynalazku jako środków grzybobójczych, zastosowane ilości mogą zmieniać się w szerokim zakresie w zależności od sposobu zastosowania. W przypadku oddziaływania na części roślin, użyte ilości substancji czynnej wynoszą zasadniczo między 0,1 a g/ha, korzystnie między 10 a g/ha. W przypadku oddziaływania na nasiona, użyte ilości substancji czynnej wynoszą zasadniczo między 0,01 a 50 g na kg nasion, korzystnie między 0,01 a 10 g

15 14 na kg nasion. W przypadku oddziaływania na glebę, użyte ilości substancji czynnej wynoszą zasadniczo między 0,1 a g/ha, korzystnie między 1 a g/ha. [0046] Wymienione rośliny mogą być szczególnie korzystnie poddane działaniu mieszanin substancji czynnych będących przedmiotem wynalazku. Preferowane zakresy podane wyżej dla substancji czynnych bądź mieszanin obowiązują także przy działaniu na te rośliny. Należy szczególnie podkreślić działanie na rośliny za pomocą związków bądź mieszanin wymienionych w niniejszym tekście. [0047] Kombinacje substancji czynnych będące przedmiotem wynalazku mogą być także stosowane do zwalczania szkodników zwierzęcych, korzystnie stawonogów i nicieni, zwłaszcza nicieni i owadów, które występują w rolnictwie, weterynarii, w lasach, w ochronie magazynów i materiałów, jak też w sektorze higieny. Wykazują one działanie zarówno w stosunku do normalnie wrażliwych, jak i opornych gatunków, jak też przeciw wszystkim lub poszczególnym stadiom rozwoju. Do wyżej wymienionych szkodników należą: Z rzędu Isopoda np. Oniscus asellus, Armadillidium vulgare, Porcellio scaber. Z rzędu Diplopoda np. Blaniulus guttulatus. Z rzędu Chilopoda np. Geophilus carpophagus, Scutigera spp. Z rzędu Symphyla np. Scutigerella immaculata. Z rzędu Thysanura np. Lepisma saccharina. Z rzędu Collembola np. Onychiurus armatus. Z rzędu Orthoptera np. Acheta domesticus, Gryllotalpa spp., Locusta migratoria migratorioides, Melanoplus spp., Schistocerca gregaria. Z rzędu Blattaria np. Blatta orientalis, Periplaneta americana, Leucophaea maderae, Blattella germanica. Z rzędu Dermaptera np. Forficula auricularia. Z rzędu Isoptera np. Reticulitermes spp. Z rzędu Phthiraptera np. Pediculus humanus corporis, Haematopinus spp., Linognathus spp., Trichodectes spp., Damalinia spp. Z rzędu Thysanoptera np. Hercinothrips femoralis, Thrips tabaci, Thrips palmi, Frankliniella occidentalis.

16 15 Z rzędu Heteroptera np. Eurygaster spp., Dysdercus intermedius, Piesma quadrata, Cimex lectularius, Rhodnius prolixus, Triatoma spp. Z rzędu Homoptera z.b. Aleurodes brassicae, Bemisia tabaci, Trialeurodes vaporariorum, Aphis gossypii, Brevicoryne brassicae, Cryptomyzus ribis, Aphis fabae, Aphis pomi, Eriosoma lanigerum, Hyalopterus arundinis, Phylloxera vastatrix, Pemphigus spp., Macrosiphum avenae, Myzus spp., Phorodon humuli, Rhopalosiphum padi, Empoasca spp., Euscelis bilobatus, Nephotettix cincticeps, Lecanium corni, Saissetia oleae, Laodelphax striatellus, Nilaparvata lugens, Aonidiella aurantii, Aspidiotus hederae, Pseudococcus spp., Psylla spp. Z rzędu Lepidoptera np. Pectinophora gossypiella, Bupalus piniarius, Cheimatobia brumata, Lithocolletis blancardella, Hyponomeuta padella, Plutella xylostella, Malacosoma neustria, Euproctis chrysorrhoea, Lymantria spp., Bucculatrix thurberiella, Phyllocnistis citrella, Agrotis spp., Euxoa spp., Feltia spp., Earias insulana, Heliothis spp., Mamestra brassicae, Panolis flammea, Spodoptera spp., Trichoplusia ni, Carpocapsa pomonella, Pieris spp., Chilo spp., Pyrausta nubilalis, Ephestia kuehniella, Galleria mellonella, Tineola bisselliella, Tinea pellionella, Hofmannophila pseudospretella, Cacoecia podana, Capua reticulana, Choristoneura fumiferana, Clysia ambiguella, Homona magnanima, Tortrix viridana, Cnaphalocerus spp., Oulema oryzae. Z rzędu Coleoptera np. Anobium punctatum, Rhizopertha dominica, Bruchidius obtectus, Acanthoscelides obtectus, Hylotrupes bajulus, Agelastica alni, Leptinotarsa decemlineata, Phaedon cochleariae, Diabrotica spp., Psylliodes chrysocephala, Epilachna varivestis, Atomaria spp., Oryzaephilus surinamensis, Anthonomus spp., Sitophilus spp., Otiorrhynchus sulcatus, Cosmopolites sordidus, Ceuthorrhynchus assimilis, Hypera postica, Dermestes spp., Trogoderma spp., Anthrenus spp., Attagenus spp., Lyctus spp., Meligethes aeneus, Ptinus spp., Niptus hololeucus, Gibbium psylloides, Tribolium spp., Tenebrio molitor, Agriotes spp., Conoderus spp., Melolontha melolontha, Amphimallon solstitialis, Costelytra zealandica, Lissorhoptrus oryzophilus. Z rzędu Hymenoptera np. Diprion spp., Hoplocampa spp., Lasius spp., Monomorium pharaonis, Vespa spp. Z rzędu Diptera np. Aedes spp., Anopheles spp., Culex spp., Drosophila melanogaster, Musca spp., Fannia spp., Calliphora erythrocephala, Lucilia spp., Chrysomyia spp., Cuterebra spp., Gastrophilus spp., Hyppobosca spp., Stomoxys spp., Oestrus spp., Hypoderma spp., Tabanus spp., Tannia spp., Bibio hortulanus, Oscinella frit, Phorbia spp., Pegomyia hyoscyami, Ceratitis capitata, Dacus oleae, Tipula paludosa, Hylemyia spp., Liriomyza spp. Z rzędu Siphonaptera np. Xenopsylla cheopis, Ceratophyllus spp.

17 16 Z klasy Arachnida np. Scorpio maurus, Latrodectus mactans, Acarus siro, Argas spp., Omithodoros spp., Dermanyssus gallinae, Eriophyes ribis, Phyllocoptruta oleivora, Boophilus spp., Rhipicephalus spp., Amblyomma spp., Hyalomma spp., Ixodes spp., Psoroptes spp., Chorioptes spp., Sarcoptes spp., Tarsonemus spp., Bryobia praetiosa, Panonychus spp., Tetranychus spp., Hemitarsonemus spp., Brevipalpus spp. [0048] Do nicieni pasożytów roślin należą np. Pratylenchus spp., Radopholus similis, Ditylenchus dipsaci, Tylenchulus semipenetrans, Heterodera spp., Globodera spp., Meloidogyne spp., Aphelenchoides spp., Longidorus spp., Xiphinema spp., Trichodorus spp., Bursaphelenchus spp. [0049] W zależności od ich szczególnych właściwości fizycznych i/lub chemicznych, kombinacje substancji czynnych mogą być przeprowadzone w zwykłe formy użytkowe, jak roztwory, emulsje, proszki do opryskiwania, zawiesiny, proszki, piany, proszki do opylania, pasty, rozpuszczalne proszki, granulaty, aerozole, koncentraty zawiesinowo-emulsyjne, tworzywa sztuczne i naturalne impregnowane substancją czynną, mikrokapsułki w tworzywach polimerowych i w materiałach osłonowych dla nasion, jak też formy użytkowe do wytwarzania mgły na gorąco lub na zimno metodą ultra-low-volume. [0050] Te formy użytkowe otrzymuje się w znany sposób, np. przez wymieszanie substancji czynnych z rozcieńczalnikiem, a więc rozpuszczalnikiem ciekłym i/lub nośnikiem stałym, ewentualnie przy zastosowaniu środków powierzchniowo czynnych, także środków emulgujących i/lub dyspergujących i/lub środków wytwarzających pianę. [0051] W przypadku użycia wody jako rozcieńczalnika, mogą być zastosowane np. jako środki pomocnicze także rozpuszczalniki organiczne. Jako ciekłe rozpuszczalniki są w istocie brane pod uwagę: związki aromatyczne, jak ksylen, toluen lub alkilonaftalen, związki chloroaromatyczne i chlorowane węglowodory alifatyczne, jak chlorobenzen, chloroetylen lub chlorek metylenu, węglowodory alifatyczne, jak cykloheksan lub parafiny, np. frakcje ropy naftowej, oleje mineralne i roślinne, alkohole, jak butanol lub glikol, jak też ich etery i estry, ketony, jak aceton, metyloetyloketon lub cykloheksanon, silnie polarne rozpuszczalniki, jak dimetyloformamid i dimetylosulfotlenek, jak też woda. [0052] Jako stałe nośniki są brane pod uwagę: np. sole amonu i mielone skały naturalne, jak kaolin, glina, talk, kreda, kwarc, attapulgit, montmorylonit lub ziemia okrzemkowa, i syntetyczne, jak żel krzemionkowy o wysokiej dyspersji, tlenek glinu i krzemiany; jako stałe nośniki dla granulatów są brane pod uwagę: np pokruszone i rozfrakcjonowane skały naturalne, jak kalcyt, marmur, pumeks, sepiolit, dolomit jak też syntetyczne granulaty z mączek nieorganicznych i organicznych, jak też granulaty z materiałów organicznych, jak trociny, mączka z łupin orzechów kokosowych, kolby kukurydzy i łodyg tytoniu; jako środki emulgujące i/lub wytwarzające pianę bierze się pod

18 17 uwagę np. niejonowe i anionowe emulgatory, jak polihydroksyetylenowe estry kwasów tłuszczowych, polihydroksyetylenowe etery alkoholi tłuszczowych, np. alkiloarylowy eter poliglikolu, sulfoniany alkilowe, siarczany alkilowe, sulfoniany arylowe, jak też hydrolizaty białkowe; jako środki dyspergujące bierze się pod uwagę np. posulfitowe ługi ligninowe i metylocelulozę. [0053] W formach użytkowych mogą być zastosowane środki zwiększające przyczepność, jak karboksymetyloceluloza, naturalne i syntetyczne, sproszkowane, ziarniste lub lateksopodobne polimery, jak guma arabska, alkohol poliwinylowy, octan poliwinylu, jak też naturalne fosfolipidy, jak kefalina i lecytyna i syntetyczne fosfolipidy. Kolejnymi środkami pomocniczymi mogą być oleje mineralne i roślinne. [0054] Mogą być zastosowane substancje barwne, jak nieorganiczne pigmenty, np. tlenek żelaza, tlenek tytanu, błękit berliński i barwniki organiczne, jak barwniki alizarynowe, azowe i metaloftalocyjaninowe oraz śladowe substancje spożywcze, jak sole żelaza, manganu, boru, miedzi, kobaltu, molibdenu i cynku. [0055] Formy użytkowe zawierają zasadniczo między 0,1 a 95% wagowych substancji czynnej, korzystnie między 0,5 a 90%. [0056] Kombinacje substancji czynnych będące przedmiotem wynalazku mogą występować w formach użytkowych dostępnych w handlu, jak też w formach aplikacyjnych sporządzonych z tych form użytkowych, w postaci mieszanin z innymi substancjami czynnymi, jak środki owadobójcze, substancje wabiące, substancje sterylizujące, środki owadobójcze, środki roztoczobójcze, środki nicieniobójcze, środki grzybobójcze, środki regulujące wzrost roślin lub środki chwastobójcze. Do środków owadobójczych zalicza się na przykład estry kwasu fosforowego, karbaminiany, estry kwasów karbonowych, chlorowane węglowodory, fenylomoczniki, substancje wytworzone przez mikroorganizmy i inne. [0057] Możliwe są także mieszaniny z innymi znanymi substancjami czynnymi, jak środki chwastobójcze lub nawozy i regulatory wzrostu. [0058] Kombinacje substancji czynnych będące przedmiotem wynalazku mogą dalej występować, w przypadku użycia jako środki owadobójcze, w formach użytkowych dostępnych w handlu, jak też w formach aplikacyjnych sporządzonych z tych form użytkowych, w mieszaninach z synergetykami. Synergetyki to związki, które zwiększają aktywność substancji czynnej, chociaż dodany synergetyk nie musi sam być aktywnie czynny. [0059] Zawartość substancji czynnej w formach aplikacyjnych sporządzonych z form użytkowych dostępnych w handlu może się zmieniać w szerokim zakresie. Stężenie substancji czynnej w formach aplikacyjnych może wynosić od 0, do 95% wagowych, korzystnie między 0,0001 a 1% wagowym.

19 18 [0060] Zastosowanie przebiega według jednego ze sposobów dostosowanych do danej formy aplikacyjnej. [0061] W przypadku użycia przeciwko szkodnikom zagrażającym higienie lub szkodnikom magazynom, kombinacje substancji czynnych odznaczają się znakomitym działaniem resztkowym na drewno i glinę, jak też dobrą stabilnością w środowisku zasadowym na wapnowanych powierzchniach. [0062] Kombinacje substancji czynnych będące przedmiotem wynalazku działają nie tylko przeciw szkodnikom roślin, szkodnikom magazynowym, szkodnikom zagrażającym higienie, lecz także w weterynarii, przeciw pasożytom zwierzęcym (pasożytom zewnętrznym), jak kleszcze, roztocza, muchy (kłujące i liżące), pasożytujące larwy much, wszy, wszoły i pchły. Do pasożytów tych należą: Z rzędu Anoplurida np. Haematopinus spp., Linognathus spp., Pediculus spp., Phtirus spp., Solenopotes spp.. Z rzędu Mallophagida i podrzędów Amblycerina i Ischnocerina np. Trimenopon spp., Menopon spp., Trinoton spp., Bovicola spp., Werneckiella spp., Lepikentron spp., Damalina spp., Trichodectes spp., Felicola spp.. Z rzędu Diptera podrzędów Nematocerina i Brachycerina np. Aedes spp., Anopheles spp., Culex spp., Simulium spp., Eusimulium spp., Phlebotomus spp., Lutzomyia spp., Culicoides spp., Chrysops spp., Hybomitra spp., Atylotus spp., Tabanus spp., Haematopota spp., Philipomyia spp., Braula spp., Musca spp., Hydrotaea spp., Stomoxys spp., Haematobia spp., Morellia spp., Fannia spp., Glossina spp., Calliphora spp., Lucilia spp., Chrysomyia spp., Wohlfahrtia spp., Sarcophaga spp., Oestrus spp., Hypoderma spp., Gasterophilus spp., Hippobosca spp., Lipoptena spp., Melophagus spp. Z rzędu Siphonapterida np. Pulex spp., Ctenocephalides spp., Xenopsylla spp., Ceratophyllus spp. Z rzędu Heteropterida np. Cimex spp., Triatoma spp., Rhodnius spp., Panstrongylus spp. Z rzędu Blattarida np. Blatta orientalis, Periplaneta americana, Blattela germanica, Supella spp. Z podklasy Acaria (Acarida) rzędów Meta- i Mesostigmata np. Argas spp., Ornithodorus spp., Otobius spp., Ixodes spp., Amblyomma spp., Boophilus spp., Dermacentor spp., Haemophysalis spp., Hyalomma spp., Rhipicephalus spp., Dermanyssus spp., Raillietia spp., Pneumonyssus spp., Stemostoma spp., Varroa spp.

20 19 Z rzędu Actinedida (Prostigmata) i Acaridida (Astigmata) np. Acarapis spp., Cheyletiella spp., Ornithocheyletia spp., Myobia spp., Psorergates spp., Demodex spp., Trombicula spp., Listrophorus spp., Acarus spp., Tyrophagus spp., Caloglyphus spp., Hypodectes spp., Pterolichus spp., Psoroptes spp., Chorioptes spp., Otodectes spp., Sarcoptes spp., Notoedres spp., Knemidocoptes spp., Cytodites spp., Laminosioptes spp. [0063] Kombinacje substancji czynnych według przedłożonego wynalazku nadają się do zwalczania stawonogów występujących u zwierząt hodowlanych, jak krowy, owce, kozy, konie, świnie, osły, wielbłądy, bawoły, króliki, kury, indyki, kaczki, gęsi, pszczoły, u innych zwierząt domowych, jak psy, koty, ptaki hodowane w domu, ryby akwariowe, jak też u tak zwanych zwierząt doświadczalnych, jak np. chomiki, świnki morskie, szczury i myszy. Zwalczanie tych stawonogów powinno zmniejszać liczbę wypadków śmiertelnych i zapobiegać obniżeniu wydajności (produkcji mięsa, mleka, wełny, skór, jajek, miodu itd.), w wyniku czego dzięki zastosowaniu kombinacji substancji czynnych według przedłożonego wynalazku hodowla zwierząt może być tańsza i prostsza. [0064] Zastosowanie kombinacji substancji czynnych według przedłożonego wynalazku następuje w weterynarii według znanych metod przez podanie dojelitowe w postaci np. tabletek, kapsułek, napojów, płynów, granulatów, past, bolusów, metody feed-through, czopków, przez podanie pozajelitowe, jak np. iniekcje (domięśniowe, podskórne, dożylne, śródotrzewnowe i inne), przy zastosowaniu implantów, przez nos, przez skórę na przykład przez zanurzanie lub kąpanie (kąpiele), opryskiwanie (spreje), polewanie (ogólne i miejscowe), mycie, pudrowanie, a także za pomocą trwałych, zawierających substancje czynne, elementów dopasowanych do części ciała, takich jak obroże, kolczyki do ucha i ogona, opaski na członki ciała, uzdy, urządzenia do znakowania itd. [0065] Kombinacje substancji czynnych według przedłożonego wynalazku (na przykład proszki, emulsje, środki w postaci ciekłej) w przypadku użycia w stosunku do bydła, ptactwa, zwierząt domowych itd. można stosować bezpośrednio w stężeniu substancji czynnych od 1 do 80% wagowych lub jako płyn do chemicznej kąpieli po rozcieńczeniu od 100 do razy. [0066] Poza tym stwierdzono, że kombinacje substancji czynnych według przedłożonego wynalazku wykazują silne działanie owadobójcze w stosunku do owadów niszczących materiały techniczne. [0067] Dla przykładu i przede wszystkim, ale nie ograniczając się do poniższego wykazu, należy wymienić następujące owady: Chrząszcze jak Hylotrupes bajulus, Chlorophorus pilosis, Anobium punctatum, Xestobium rufovillosum, Ptilinus pecticornis, Dendrobium pertinex, Ernobius mollis, Priobium carpini, Lyctus brunneus, Lyctus africanus, Lyctus planicollis, Lyctus linearis, Lyctus pubescens,

21 20 Trogoxylon aequale, Minthes rugicollis, Xyleborus spec. Tryptodendron spec. Apate monachus, Bostrychus capucins, Heterobostrychus brunneus, Sinoxylon spec. Dinoderus minutus. Błonkoskrzydłe jak Sirex juvencus, Urocerus gigas, Urocerus gigas taignus, Urocerus augur. Termity jak Kalotermes flavicollis, Cryptotermes brevis, Heterotermes indicola, Reticulitermes flavipes, Reticulitermes santonensis, Reticulitermes lucifugus, Mastotermes darwiniensis, Zootermopsis nevadensis, Coptotermes formosanus. Szczeciogonki jak Lepisma saccharina. [0068] Za materiały techniczne uważa się w przedłożonym kontekście materiały nieożywione, jak przede wszystkim tworzywa sztuczne, kleje, lepiszcza, papier i tekturę, skórę, drewno, produkty przetworzenia drewna i środki nasycające. [0069] W szczególności preferowanymi materiałami podlegającymi ochronie przed owadami są przede wszystkim drewno i produkty przetworzenia drewna. [0070] Za drewno i produkty przetworzenia drewna, które mogą być chronione przez kombinacje substancji czynnych według przedłożonego wynalazku bądź zawierające je mieszaniny, rozumie się na przykład: drewno budowlane, belki, podkłady kolejowe, części mostów, pomosty, drewniane pojazdy, skrzynie, palety, kontenery, słupy telefoniczne, boazerie, drewniane ramy okienne i drzwi, sklejki, płyty wiórowe, elementy stolarki lub drewniane produkty ogólnie mające zastosowanie w budowie domów lub w stolarstwie. [0071] Kombinacje substancji czynnych według przedłożonego wynalazku mogą być stosowane jako takie w postaci koncentratów lub jako ogólnie znane formy użytkowe jak proszki, granulaty, roztwory, zawiesiny, emulsje lub pasty. [0072] Wymienione formy użytkowe mogą być wytworzone w znany sposób, np. przez zmieszanie substancji czynnych z co najmniej jednym rozcieńczalnikiem bądź rozpuszczalnikiem, emulgatorem, środkiem dyspergującym i/lub wiążącym lub utrwalającym, hydrofobowym, ewentualnie osuszającym i stabilizującym wobec promieniowania UV, lub też barwnikami i pigmentami, jak też innymi środkami pomocniczymi. [0073] Środki lub koncentraty stosowane do ochrony drewna i produktów przetwarzania drewna zawierają substancję czynną według przedłożonego wynalazku o stężeniu od 0,0001 do 95% wagowych, w szczególności od 0,001 do 60% wagowych. [0074] Ilości używanego środka bądź koncentratu są uzależnione od rodzaju owadów, ich występowania i środowiska. Optymalne ilości mogą być określone przez serie testów.

22 21 Generalnie jednak, wystarczający stosunek substancji czynnej do chronionego materiału wynosi od 0,0001 do 20% wagowych, korzystnie od 0,001 do 10% wagowych. [0075] Jako rozcieńczalnik i/lub rozpuszczalnik służy rozpuszczalnik organiczny lub mieszanina rozpuszczalników i/lub oleisty lub olejowy, trudno lotny rozpuszczalnik organiczny lub mieszanina rozpuszczalników i/lub polarny rozpuszczalnik organiczny lub mieszanina rozpuszczalników i/lub woda i ewentualnie emulgator i/lub środek zwilżający. [0076] Jako organiczne rozpuszczalniki stosuje się korzystnie rozpuszczalniki oleiste lub olejowe, o liczbie parowania ponad 35 i punkcie zapłonu powyżej 30 C, korzystnie powyżej 45 C. Jako tego rodzaju trudno lotne, nierozpuszczalne w wodzie, oleiste lub olejowe rozpuszczalniki stosuje się odpowiednie oleje mineralne lub ich frakcje aromatyczne lub rozpuszczalniki zawierające oleje mineralne, przede wszystkim ligroinę, benzynę i/lub alkilobenzen. [0077] Korzystne jest użycie dostępnych olejów mineralnych o zakresie wrzenia od 170 do 220 C, ligroiny o zakresie wrzenia od 170 do 220 C, oleju wrzecionowego o zakresie wrzenia od 250 do 350 C, nafty lub związków aromatycznych o zakresie wrzenia od 160 do 280 C, oleju terpentynowego itp. [0078] W preferowanej postaci wykonania stosuje się ciekłe węglowodory alifatyczne o zakresie wrzenia od 180 do 210 C lub wysoko wrzącą mieszaninę węglowodorów alifatycznych i aromatycznych o zakresie wrzenia od 180 do 220 C i/lub olej wrzecionowy i/lub monochloronaftalen, korzystnie α-monochloronaftalen. [0079] Trudno lotne, oleiste lub olejowe rozpuszczalniki organiczne o liczbie parowania powyżej 35 i punkcie zapłonu powyżej 30 C, korzystnie powyżej 45 C, mogą częściowo być zastąpione przez łatwo lotne i średnio lotne rozpuszczalniki organiczne, pod warunkiem, że mieszanina rozpuszczalników również wykazuje liczbę parowania powyżej 35 i punkt zapłonu powyżej 30 C, korzystnie powyżej 45 C i że kombinacja substancji czynnych jest rozpuszczalna lub emulgowalna w tej mieszaninie rozpuszczalników. [0080] Według preferowanego sposobu wykonania, część rozpuszczalnika lub mieszaniny rozpuszczalników lub polarny rozpuszczalnik organiczny lub mieszanina rozpuszczalników jest zastąpiona przez inny rozpuszczalnik lub mieszaninę rozpuszczalników. Korzystnie stosuje się alifatyczne rozpuszczalniki organiczne zawierające grupy hydroksylowe, estrowe oraz eterowe, jak np. etery i estry glikolowe itp. [0081] Jako organiczne środki wiążące stosuje się w ramach przedłożonego wynalazku znane, rozpuszczalne lub dyspergowane bądź emulgowalne w wodzie i/lub w użytych rozpuszczalnikach organicznych, żywice syntetyczne i/lub wiążące oleje schnące, w szczególności środki wiążące złożone z lub zawierające żywicę akrylową, winylową, np.

23 22 octan poliwinylu, poliestrową, polikondensacyjną lub poliaddycyjną, poliuretanową, alkidową względnie modyfikowaną żywicę alkidową, fenolową, węglowodorową jak indenokumaronową, silikonową, schnące roślinne i/lub schnące oleje i/lub fizycznie schnące środki wiążące, otrzymane na bazie żywic naturalnych i/lub syntetycznych. [0082] Syntetyczna żywica stosowana jako środek wiążący może być użyta w postaci emulsji, zawiesiny lub roztworu. Jako środek wiążący mogą także użyte bitum i substancje bitumiczne, aż do zawartości 10% wagowych. Dodatkowo mogą być użyte barwniki, pigmenty, środki odwadniające, środki poprawiające zapach i inhibitory korozji względnie środki antykorozyjne. [0083] Według wynalazku korzystne jest wprowadzenie do preparatu lub koncentratu jako organicznego środka wiążącego przynajmniej jednej żywicy alkidowej względnie modyfikowanej żywicy alkidowej i/lub schnącego oleju roślinnego. Preferowane do zastosowania według wynalazku są żywice alkidowe o zawartości oleju przekraczającej 45% wag., korzystnie od 50 do 68% wag. [0084] Wspomniany środek wiążący może być całkowicie lub częściowo zastąpiony przez środek utrwalający (mieszaninę środków utrwalających) lub przez zmiękczacz (mieszaninę zmiękczaczy). Te dodatki powinny przeciwdziałać ulatnianiu się substancji czynnych jak też krystalizowaniu lub wytrącaniu się z roztworu. Korzystnie zastępowe zostaje od 0,01 do 30% środka wiążącego (w przeliczeniu na 100% użytego środka wiążącego). [0085] Zmiękczacze należą do chemicznej klasy estrów kwasu ftalowego, jak ftalan dibutylu, ftalan dioktylu lub ftalan benzylobutylowy, estrów kwasu fosforowego, jak fosforan tributylu, estrów kwasu adypinowego, jak adypinian di-(2-etyloheksylu), estrów kwasu stearynowego, jak stearynian butylu i stearynian amylu, estrów kwasu oleinowego, jak oleinian butylu, eterów, jak etery gliceryny lub wielkocząsteczkowe etery glikolu, estry gliceryny, jak też estry kwasu paratoluenosulfonowego. [0086] Środki utrwalające są pod względem chemicznym pochodnymi eterów alkilopoliwinylowych, jak eter poliwinylometylowy lub ketonów, takich jak benzofenon, etylenobenzofenon. [0087] Jako rozpuszczalnik bądź rozcieńczalnik brana jest pod uwagę przede wszystkim woda, ewentualnie w mieszaninie z jednym lub kilkoma wyżej wspomnianymi organicznymi rozpuszczalnikami względnie rozcieńczalnikami, emulgatorami i środkami dyspergującymi. [0088] Szczególnie skuteczną ochronę drewna osiąga się przy wielkoprzemysłowych metodach impregnowania, np. metodach próżniowych, metodzie podwójnej próżni i metodach ciśnieniowych.